Bakan Sunuşu. Prof. Dr. Recep AKDAĞ Sağlık Bakanı

Transkript

1

2 2 İLETİŞİM BİLGİLERİ Kemankeş C. Kara Mustafa Paşa Sk. No : Karaköy/İSTANBUL Tel : ( 8 Hat) Faks : (222) hssgm@hssgm.gov.tr 2

3 Bakan Sunuşu 2004 ve 2005 Yılı Programı ve Mali Yılı Bütçesi Makro Çerçeve Kararları nda yedi kurumla birlikte pilot olarak belirlenmiş olan Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, 2005 Mali Yılı Performans Programından sonra, 2006 Mali Yılı Performans Programı nı da tamamlanmış bulunmaktadır Mali Yılı Performans Programı nın 2005 yılında elde ettiği deneyimlerle Genel Müdürlük faaliyetlerinde kullanılır bir belge halini alacağı ve geleceğe ışık tutacağı düşüncesindeyim. Bu Performans Programı nın hazırlanmasında emeği geçen tüm Genel Müdürlük çalışma arkadaşlarım ile Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü uzmanlarına teşekkür ederim. Mali saydamlığı ve hesap verilebilirliği sağlamak üzere hazırlanan bu programın hem Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü ne hem de Türk Kamu Yönetimi ne hayırlı olmasını dilerim. Prof. Dr. Recep AKDAĞ Sağlık Bakanı 3

4 Üst Yönetici Sunuşu Çağdaş yönetim anlayışının iki önemli adımı stratejik yönetim ve performans yönetimidir. Bu anlayışın kamu kurum ve kuruluşlarında uygulanabilmesini sağlamaya yönelik olarak 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu nda Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçelemeye ilişkin esaslar düzenlenmiş ve 2004 ve 2005 Yılı Programı ve Mali Yılı Bütçesi Makro Çerçeve Kararı nda aralarında Genel Müdürlüğümüzün de bulunduğu sekiz kurum pilot olarak belirlenmiştir. 4 Bu çerçevede 2004 yılında 2005 yılı bütçesinde esas olmak üzere eski Genel Müdürümüz Uzm. Dr. Orhan Fevzi GÜMRÜKÇÜOĞLU nun destekleri ve Genel Müdürlük ve Maliye Bakanlığı çalışanlarının katkıları ile 2005 Mali Yılı Performans Programı hazırlanmış ve 2005 yılında Genel Müdürlük uygulamalarında kullanılmaya çalışılmıştır yılında ise 2006 yılı bütçesine esas olmak üzere 2006 Mali Yılı Performans Programı hazırlanmıştır. Bu programın 2006 yılı çalışmalarında Genel Müdürlük çalışmalarında yardımcı olmasını, diğer yandan da Türk Kamu Yönetimi nin yeniden yapılandırması çalışmalarında bilgi birikiminin sağlanması ve deneyimlerin elde edilmesine katkı sağlamasını dilerim. Dr. Gürbüz AYAS Genel Müdür V. 4

5 İçindekiler ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU... 6 I- GENEL BİLGİLER... 7 A- Misyon ve Vizyon...9 B-İdari Bilgiler ) Teşkilat Yapısı ) Yönetim ve İç Kontrol Sistemi...12 a) Yönetim Sistemi...12 b) İç Kontrol Sistemi ) Bilişim Sistemi ) Mevzuat...13 C-Temel Politikalar ve Öncelikler...13 D- Faaliyetlere İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler...13 Serbest pratika faaliyeti...13 Transit pratika faaliyeti...14 Otomasyon projesi...15 Hava sağlık, kara sağlık ve poliklinik hizmetleri...15 Seyahat sağlığı hizmetleri...16 Belgelendirme işlemleri...16 Tahsilat işlemleri...17 Gelir kontrol işlemleri...18 Toplam kalite yönetimi projesi...18 Genel yönetim hizmetleri...18 Sivil savunma hizmetleri...18 İdari ve mali hizmetler...19 Personel ve eğitim hizmetleri...19 Takibat ve hukuk işleri...19 Karantina yönetim hizmetleri...19 Denetleme motorbotu, deniz acil yardım botu ve deniz ambulansı alım projesi...20 Telesağlık projesi...20 Büyük onarım projesi...20 Çeşme Sağlık Denetleme Merkezi binası inşaatı projesi...20 Bandırma Sağlık Denetleme Merkezi binası inşaatı projesi...21 Sağlık pratikası ve deniz ambulansı hizmet satın alması projesi...21 Mobilize sağlık denetleme merkezleri projesi...21 E- İnsan Kaynakları ve Fiziki Kaynaklar ) İnsan Kaynakları ) Fiziki Kaynaklar

6 II- PERFORMANS BİLGİLERİ...34 A) Stratejik Amaç ve Hedeflere İlişkin Bilgiler ) Öncelikli Stratejik Amaç ve Hedefler ) Önceki Yıllar Hedefleri ve Sapmalar...43 B- Performans Tablosu...52 C- Performans Hedeflerine İlişkin Açıklamalar...62 D- Performans Verilerinin Kaynakları ve Güvenilirliği...64 III- BÜTÇE BİLGİLERİ...66 EKLER

7 I-Genel Bilgiler Bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemek temeline dayanan Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü 1924 yılında bu adı almasına ve faaliyetlerini bu ad altında sürdürmesine rağmen tarihçesi bulaşıcı hastalıkların önlenmesi konusunda ülkemizde yapılan mücadele ile yaşıttır. Bu mücadele 1800 lü yıllara kadar gitmektedir. 7 II. Mahmut'un emriyle karantina için ilk defa bir meclis (Meclis-i Tahaffuz) toplanarak 1838 yılında göreve başlamıştır. Bu mecliste Meclis-i Tahaffuz-ı Ula (Yüksek Karantina Meclisi) ve Meclis-i Tahaffuz-ı Sanı (Yüksek Karantina Bürosu) olmak üzere iki meclis görev yapmaktaydı. Meclis, Sağlık Resmi Türk limanları arasında seyreden, yabancı ülke limanlarından Türk limanlarına gelen, Türk limanlarından yabancı ülke limanlarına giden veya Boğazlardan transit geçen gemilerden her net tonu üzerinden alınan bedeldir. Çanakkale'de Akdeniz yolcularının İstanbul'a gelmeden evvel sağlık kontrolünden geçirildiği ve gerekli tedbirlerin alındığı bir merkez kurdurmuştur. Merkez yetkililerine Akdeniz tarafından gelecek imtiyazlı veya imtiyazsız her gemiye karantina konulması, bu gemilerde bulunan istisnasız herkesin aynı kayda tabi tutulması, karantina sonunda da kendilerine bir vesika verildikten sonra İstanbul'a gitmelerinde bir sakınca bulunmadığının bildirilmesi, hatta emri dinlemeyenlere zor kullanılması ve karantinadan kaçarak İstanbul'a gelecek gemilerin tekrar boğaza iade edilmesi talimatını vermiştir. Ülkenin her tarafı için bir Karantina Talimatnamesi düzenlenerek dağıtımı yapılmıştır yılında Meclis-i Tahaffuz-ı Ula, Meclis-i Umuru Sıhhiye adını almış, meclisin ilk işi Türkiye ve İstanbul Limanı hakkında bir tüzük düzenlemek olmuş, 26 maddeden ibaret olan bu tüzükte patentalar, gemilerin zorunlulukları, şüpheli veya bulaşık gemiler ve karantina sırasında uyulacak kurallar açıklanmış, 8 Nisan 1840'da da karadan gelecek olanlar için ayrı bir tüzük çıkarılmıştır. Kurulduğu günden beri hizmetlerini Kuleli Askeri Kışlasında sürdüren Sıhhiye İdaresi 1842 yılında ordunun ihtiyacı nedeniyle kışlayı boşaltmış, idare merkezini halen aynı amaçla kullanılan Galata'da Kurşunlu Mahzen civarında Yeraltı Camii nin üstünde bulunan bugünkü yerine taşımıştır. Ülkeler genel sağlık için gerek görülen bazı karantina tedbirlerinin düzenlenmesi için 1851 yılında Paris te toplanmıştır. Karantina hastalıkları veba, kolera ve sarıhumma ile sınırlandırılmıştır. Aynı toplantıda karantina süresi tüm ülkeler için 15 gün olarak belirlenmiştir. Meclis-i Umuru Sıhhiye 1914 yılında 7

8 kapitülasyonlarla beraber kaldırılmış yerine bağımsız Türk doktor ve bilim adamlarının yönetiminde Hudut Sıhhiye Müdüriyeti kurulmuştur. Birinci Dünya Savaşı yenilgimizle sona erip İstanbul İtilaf Devletleri tarafından işgal edilince 1918 yılında bu kez çoğunluğu yabancılardan oluşan Beynelmüttefikin Sıhhiye Kontrol İdaresi kurulmuştur. Bu gelişmeler ışığında ülkemiz Lozan'da bu kapitülasyonu kaldırmak kararlılığındaydı. Türkiye İdaresi tarafından bağışlanan rüsumu sıhhiye geliri bağımsız Türkiye nin Umuru Sıhhiyesi ne tahsis edilecek ve Sıhhiye Vekâletince bu husus için tanzim edilecek bir katma bütçede yer alacaktır. Lozan 24 Temmuz 1923 tarihinde tanzim edilmiştir. Buna göre Türkiye 5 sene süreyle danışman unvanı ve Türk memuru olarak 3 Avrupalı doktorun karantina işlemlerinde çalışmasına izin verecektir yılında İstanbul geri alındıktan sonra Beynelmüttefikin Sıhhiye Kontrol İdaresi dağıtılmış ve Lozan anlaşmasından sonra yerine "İstanbul Limanı ve Boğazları Sıhhiye Müdüriyeti" kurulmuştur yılında bu Müdüriyetin adı "Hudut ve Sevahil Sıhhiyesi Müdüriyeti Umumiyesi" (Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü) olarak değiştirilmiştir Temmuz 1936 tarihinde Montreux'de imza edilen Boğazlar Rejimi Hakkındaki Mukavelename ile Genel Müdürlüğün görevlerinden olan boğazlardan geçecek gemilerin tabi olacakları koşullar aydınlığa kavuşturulmuştur. Bu konuda en önemli maddeleri oluşturan 2 ve 3 üncü maddelerin metni aşağıya çıkarılmıştır. Madde 2- Barış zamanında ticaret gemileri gündüz ve gece bayrak ve yük ne olursa olsun aşağıdaki 3 üncü madde hükümleri saklı kalmak üzere hiçbir işlem olmaksızın boğazlardan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) tam özgürlüğünden yararlanacaklardır. Bu gemiler boğazların bir limana uğramaksızın transit geçerlerken Türk makamlarınca alınması iş bu sözleşmenin 1 sayılı ekinde öngörülen vergilerden ve harçlardan başka bu gemilerden hiç bir vergi ya da harç alınmayacaktır. Bu vergilerin ya da harçların alınmasını kolaylaştırmak üzere boğazlardan geçecek ticaret gemileri 3 üncü maddede belirtilen istasyonun görevlilerine adlarını, uyruklarını, tonajlarını, gidecekleri yeri ve nereden geldiklerini bildireceklerdir. Madde 3- Ege Denizinden ya da Karadeniz inden boğazlara giren her gemi Uluslararası Sağlık Kurulları çerçevesinde Türk yasalarıyla konulmuş olan sağlık denetimi için boğazların girişine yakın bir sağlık istasyonunda duracaktır. Bu denetim bir temiz sağlık belgesi (patentası) ya da iş bu maddenin 2. fıkrasındaki hükümlerin kapsamına girmediklerini doğrulayan bir sağlık bildirisi gösteren gemiler için gündüz ve gece olabilen en büyük hızla yapılacak ve bu gemiler boğazlardan geçişleri sırasında başka hiçbir duruş zorunda bırakılmayacaklardır. İçinde veba, kolera, sarıhumma, lekeli humma ya da çiçek hastalığı olayları bulunan ya da 7 günden az bir süre önce bu hastalık bulunmuş olan gemilerle bulaşık bir limandan 5 kez 24 saatten az bir süreden beri ayrılmış olan gemiler Türk makamlarının gösterebilecekleri sağlık koruma görevlilerini gemiye almak üzere sağlık istasyonunda duracaklardır. Bu yüzden hiç bir vergi ya da harç alınmayacaktır. Sağlık koruma görevlileri boğazların çıkışında bir sağlık istasyonunda gemiden indirileceklerdir. 8

9 Lozan Anlaşması ve Montreaux Sözleşmesiyle kuruluşu tamamlanan, Dünya Sağlık Örgütü Anayasası'nın 21. ve 22 nci maddeleri uyarınca hazırlanmış ve 6368 sayılı Yasayla onaylanmış Uluslararası Sağlık Tüzüğü ve Umumi Hıfzısıhha Kanunu ile görevleri şekillenmiş Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü tüm kara hudut kapıları, limanlar ve havalimanlarında örgütlenmesine devam ederek hizmetlerini sürdürmektedir. A-Misyon ve Vizyon Misyonumuz; Ülkemiz ve dünya sağlığının korunmasına katkıda bulunmak amacıyla, uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yetki ve gelirleri kullanarak, Türk boğazları ile hudut ve sahillerde sağlık denetimleri yapmak, uluslararası geçerliliği olan sertifikaları düzenlemek ve uluslararası yayılım gösteren bulaşıcı ve salgın hastalıkların ülkemize girmesini ve çıkmasını önlemek tir. 9 Vizyonumuz; Uluslararası temasın olduğu yerlerde, esnek yapılanma ve kalite anlayışına sahip uluslararası normlarda, etkin sağlık denetimi yapan sağlık hizmeti veren ve norm belirleyen şeffaf, saygın bir otorite olmak tır. B-İdari Bilgiler 1)Teşkilat Yapısı Genel Müdürlüğümüz Sağlık Bakanlığı na bağlı katma bütçeli bir kuruluştur. Kurum merkezi İstanbul olup, teşkilat yapımız merkez ve taşra teşkilatı olmak üzere ikili bir yapıya sahiptir. Merkez teşkilatı bir Genel Müdür ve İki Genel Müdür Yardımcısı yönetiminde ana ve yardımcı hizmet birimlerinden oluşmaktadır. Genel Müdürlüğümüzün ana hizmet birimi Karantina Dairesi Başkanlığı dır. 9

10 HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEŞKİLAT ŞEMASI (MERKEZ) Genel Müdür Genel Müdür Yardımcısı Genel Müdür Yardımcısı Özel Kalem Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği A.P.K. Şube Müdürlüğü Savunma Uzmanlığı Karantina Daire Başkanlığı Personel ve Eğitim Daire Başkanlığı İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı 10 Sağlık Denetleme Merkezleri Şube Müdürlüğü Kadro Atama ve Terfi Şube Müdürlüğü İkmal ve Satın Alma Şube Müdürlüğü Gelirleri Tetkik ve Kontrol Şube Müdürlüğü Disiplin ve Sicil Şube Müdürlüğü İç Hizmetler ve Sosyal İşler Şube Müdürlüğü Epidemiyoloji, İstatistik ve Seyahat Sağlığı Şube Md. Ücret ve Tahakkuk Şube Müdürlüğü Bilgi İşlem Şube Müdürlüğü Eğitim, Basın ve Halkla İlişkiler Şube Müdürlüğü/Bilgi Edinme Birimi Evrak, Arşiv ve Yazı İşleri Şube Müdürlüğü Ankara Koordinasyon Birimi Müdürlüğü Kalite Yönetimi Müdürlüğü Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Koordinasyon Şube Müdürlüğü Taşra teşkilatımız yedi bölge baştabipliği şeklinde örgütlenmiş olup bu bölge baştabipliklerine bağlı 41 adet Sahil Sağlık Denetleme Merkezi, 14 adet Hava Limanı Sağlık Denetleme Merkezi ve 14 adet Kara Hudut Sağlık Denetleme Merkezi bulunmaktadır. 10

11 HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEŞKİLAT ŞEMASI (TAŞRA) I.Bölge Baştabipliği II.Bölge Baştabipliği III.Bölge Baştabipliği IV.Bölge Baştabipliği V.Bölge Baştabipliği VI.Bölge Baştabipliği VII.Bölge Baştabipliği Merkez:İstanbul Merkez:Çanakkale Merkez:İzmir Merkez:Antalya Merkez:Mersin Merkez:Samsun Merkez:Şırnak/Nusaybin Ataköy Yat L.S.D.M. Çanakkale S.S.D.M. İzmir S.S.D.M. Antalya S.S.D.M. Mersin S.S.D.M. Samsun S.S.D.M. Yayladağı K.H.S.D.M. Ambarlı S.S.D.M. Gökçeada S.S.D.M. Çeşme S.S.D.M. Alanya S.S.D.M. Taşucu S.S.D.M. Zonguldak S.S.D.M. Cilvegözü K.H.S.D.M. A.F.Korutürk Y.Lim. Ayvalık S.S.D.M. Kuşadası S.S.D.M. Kemer S.S.D.M. Botaş S.S.D.M. Bartın S.S.D.M. Öncüpınar K.H.S.D.M. Büyükdere S.S.D.M. Edremit S.S.D.M. Aliğa S.S.D.M. Finike S.S.D.M. İskenderun S.S.D.M. İnebolu S.S.D.M. Akçakale K.H.S.D.M. İstanbul S.S.D.M. Bandırma S.S.D.M. Dikili S.S.D.M. Kaş S.S.D.M. Adana H.Al.S.D.M. Kdz.Ereğli S.S.D.M. Esendere K.H.S.D.M. Karaköy S.S.D.M. Enez S.S.D.M. Bodrum S.S.D.M. Fethiye S.S.D.M. 11 Tuzköy K.H.S.D.M. Sinop S.S.D.M. Nusaybin K.H.S.D.M. Tuzla S.S.D.M. Tekirdağ S.S.D.M. Güllük S.S.D.M. Antalya H.Al.S.D.M. Kayseri H.Al.S.D.M. Ordu S.S.D.M. Habur K.H.S.D.M. İzmit S.S.D.M. Çorlu H.Al.S.D.M. Marmaris S.S.D.M. Konya H.Al.S.D.M. Giresun S.S.D.M. Derince S.S.D.M. Kapıkule K.H.S.D.M. A.Menderes H.Al.S.D.M. S.Demirel H.Al.S.D.M. Rize S.S.D.M. Gemlik S.S.D.M. İpsala K.H.S.D.M. Milas H.Al.S.D.M. Trabzon S.S.D.M. Atatürk H.L.S.D.M. Dereköy K.H.S.D.M. Dalaman H.Al.S.D.M. Hopa S.S.D.M. Bursa/Yenişehir H.Al. İzmir Lim.Şeh.Bak.M.Müd. Trabzon H.Al.S.D.M. Esenboğa H.Lim.S.D.M. Urla Sağ.Kor.Yeri Müd. Çarşamba H.Al.S.D.M. S.Gökçen H.Al.S.D.M. Türkgözü K.H.S.D.M. Kavak Sağ.Kor.Y.Müd. Gürbulak K.H.S.D.M. İst.Lim.Şeh.Bak.Mües.Md. Dilucu K.H.S.D.M. Sarp K.H.S.D.M. 2) Yönetim ve İç Kontrol Sistemi a) Yönetim Sistemi Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Sağlık Bakanlığı nın bağlı bir kuruluşudur. Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcıları kararname ile Daire Başkanı, Şube Müdürü, Hukuk Müşaviri Bakanlıkça, diğer tüm memurlar Genel Müdürlükçe atanmaktadır. Bütçe hazırlama dahil satın alma işlem ve kararları Genel Müdürlükçe alınmaktadır. Özel Kalem Müdürlüğü, Hukuk Müşavirliği, Savunma Uzmanlığı, A.P.K. Şube Müdürlüğü ve Personel ve Eğitim Daire Başkanlığı Genel Müdüre, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Koordinasyon Müdürlüğü, Karantina Daire Başkanlığı ile İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı Genel Müdür Yardımcılarına bağlıdır. 11

12 Yönetim sisteminde kurumumuzda Maliye Bakanlığı na bağlı Bütçe Dairesi Başkanlığı bulunmakta olup bu Başkanlık kurumumuzun saymanlık ve bütçe işlemlerini yürütmektedir. b) İç Kontrol Sistemi Genel Müdürlüğün kendine ait bir denetim birimi mevcut olmayıp Sağlık Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve diğer denetim organlarınca gerekli inceleme ve denetimler yapılmaktadır. Sayıştay Başkanlığı tarafından da dış denetime tabidir. 3) Bilişim Sistemi Genel Müdürlüğün bilişim sistemini yürüten bir Bilgi İşlem Şube Müdürlüğü vardır. Bilişim sistemini yürütmek üzere iki tane elektronik haberleşme mühendisi, bir tane elektrik mühendisi, bir tane bilgisayar işletmeni ve iki tane firma kaynaklı yazılım ve donanım uzmanı görev yapmaktadır. Genel Müdürlüğümüzün bilişim alt yapısında sunucular (uygulama, posta, web ile internet, virüs ve veri tabanı), network cihazları (omurga: ses görüşmesine, dial-up, taşra ve internet yönlendiricisi, omurga ve taşra anahtar), modemler: taşra birimlerinde kiralanmış hat (leased-line) bağlantısında, güvenlik duvarı, istemci makineler (76 sı merkezde, 71 i taşrada toplam 147 adet masaüstü bilgisayar, 15 i merkezde, 21 i taşrada pratika amaçlı küresel yer belirleme sistemi (GPRS) destekli toplam 36 adet dizüstü bilgisayar), yazıcılar: 38 si genel müdürlükte 65 taşrada olmak üzere toplam 103 adettir. Kesintisiz güç kaynakları, tarayıcılar, 1 adet SDH (Telekom dan gelen sinyalleri uygunlaştırma sistemleri) sistemi mevcuttur. 12 Kurumumuz mevcut bilişim sistemi ile geçiş yapan gemileri, yapılan işlemleri takip etmekte bu suretle daha etkin ve kaliteli bir hizmet sunumu sağlanmaktadır. Kurumumuzun bilişim siteminin şu anda diğer kamu idareleri ile her hangi online veri paylaşımı söz konusu değildir. Fakat Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve Denizcilik Müsteşarlığı ile veri alışverişi on-line olmayan ortamda yapılmaktadır. 4) Mevzuat Lozan Barış Anlaşması ile kurulan ve görevleri 3017 sayılı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti Teşkilat ve Memurin Kanunu, 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu ve 2548 sayılı Gemi Sağlık Resmi Kanunu ile belirlenmiş ve Montrö Boğazlar sözleşmesi ile Türk boğazlarındaki görevleri şekillenmiş olan Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü nün faaliyetlerine yön veren mevzuata ilişkin bilgiler programın 1 no lu ekinde yer almaktadır. Ayrıca kurumumuz Uluslararası Sağlık Örgütü nün yayınlamış olduğu direktiflere uygun olarak faaliyetlerini yürütmektedir. 12

13 C-Temel Politikalar ve Öncelikler VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı ve yıllık programda kurumumuzla ilgili herhangi bir açık politika ve öncelik bulunmamaktadır. D-Faaliyetlere İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler Kurumumuz 2005 yılı faaliyetlerini 14 adet faaliyet ve 6 adet proje altında yürütecektir. Faaliyet ve projelerimize ilişkin açıklamalar aşağıdaki gibidir. Serbest pratika faaliyeti Yurt dışından gelen tüm gemiler, geldikleri ilk Türk Limanında, sağlık sorgusu ve pratika işlemine tabidirler. Gemiler, limana gelmelerinden 24 saat önce Serbest Pratika bildirimde bulunurlar. Sağlık sorgusunun gemi limana yanaşmadan önce Yabancı bir limandan gelen Türk veya yabancı bir yapılması esastır. Ancak zorunlu hallerde geminin limana yaklaştığında yapılan pratikadır sağlık sorgusu, tayin olunan saatte, sağlık denetleme merkezi sağlık görevlileri tarafından gemi limana yanaştığında da yapılabilir. 13 Yabancı limanlardan gelen gemilerin, sağlık sorgusu ve pratika işlemi tamamlanıncaya kadar karantina işaretlerini taşımaları zorunludur. Geminin varsa geldiği limandan aldığı patentası alındıktan sonra, Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Sağlık Ekibi tarafından geminin sağlık durumu hakkında sorulacak sorulara varsa gemi hekimi yoksa kaptan veya kaptanın bu işe memur ettiği gemi personelinden biri tarafından cevap verilir. Sağlık patentası ve sağlık durumları incelenir ve bu şekilde sağlık sorgusu yapılarak gemiye Serbest Pratika verilir. Serbest pratika verilmedikçe gemilerin kara ile ihtilatı yasaktır. Bütün gemiler; gemide bulaşıcı hastalık bulunması, bu hastalığa yakalanmış hastanın veya bu hastalıktan ölmüş cenaze olması durumlarında, yolları üzerinde varacakları ilk Türk Limandaki Sahil Sağlık Denetleme Merkezine durumlarını önceden bildirmek zorundadırlar. Bu gibi hallerde Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Sağlık Ekibi, geminin sağlık durumunu incelemekle, gerekli sağlık tedbirlerini almakla yükümlüdürler. 13

14 Sahil Sağlık Denetleme Merkezince sağlık sorgusu yapılan bir gemiye, patentasının, deniz sağlık bildiriminin ve geminin sağlık durumunun temiz olduğuna kanaat getirildiği takdirde serbest pratika verilir. Sağlık denetimi ve patenta işlemi faaliyeti Serbest Pratika alan gemilerin limana girmesini takiben Sağlık Denetimi ve Sağlık Kontrolü yapılır. Bu kontrol sırasında, gemilerin yaşam mahalleri ve genel hijyeni, gemi bölümleri gezilerek denetlenir. Bu denetimler bir form üzerinde gösterilir. Sağlık denetimi sırasında geminin belgeleri (Deratizasyon veya Deratizasyondan İstisna Belgesi ile Gemi İlaç ve Tıbbi Donanım Sertifikası (Medikal Sertifika) da kontrol edilir. İlaç ve tıbbi donanım eksikliği varsa tespit edilir ve geminin hareketinden önce tamamlattırılır. 14 Patenta işlemi,geminin mevcut mürettebatının, taşıdığı yolcuların ve yükün, hareket limanının sağlık durumlarını gösteren, gemide bulaşıcı ve salgın hastalık olmadığını bildiren, geminin uğradığı limanlarda uygulanan sağlık tedbirleriyle ilgili bilgileri kapsayan ve limandan ayrılmasında sağlık yönünden sakınca olmadığını gösteren belgedir. Patentalar üç çeşittir. Bunlar; a) Sağlık Kontrol Kartı: Türk limanlarından yabancı limanlara sefer açan yabancı ve Türk Bayraklı bütün gemilere, Türk limanları arasında seyreden yabancı gemilere, son ayrıldıkları Türk limanındaki Sahil Sağlık Denetleme Merkezince düzenlenen patentadır. Bu belge, Sahil Sağlık Denetleme Merkezi yetkili memurları tarafından liman ve çevresinin sağlık durumunun kontrol edilip denetlendiğini; geminin mürettebat, yolcu ve yük bakımından limanda kaldığı süre içerisinde sağlık durumlarının iyi ve geminin sağlık yönünden sefere uygun olduğunu; tahsil edilen sağlık resminin makbuz bilgilerini içeren resmi mühürlü, imzalı, kaşeli ve tarihli bir patentadır. b) Seferlik Gemi Sağlık Belgesi: Türk limanları arasında sefer yapan Türk bayraklı gemilerin, gittikleri limandaki Sahil Sağlık Denetleme Merkezinden yenisini alarak değiştirecekleri patentadır. Bu belge, merkezin yetkili memurları tarafından liman ve çevresinin sağlık durumunun kontrol edilip denetlendiğini; geminin mürettebat, yolcu ve yük bakımından limanda kaldığı süre içerisinde sağlık durumlarının iyi ve geminin sağlık yönünden sefere uygun olduğunu; sefer durumuna göre sağlık resmi alınması gerekiyor ise makbuz bilgilerini içeren resmi mühürlü, imzalı, kaşeli ve tarihli bir patentadır. 14

15 c) Yıllık Gemi Sağlık Cüzdanı: Türk limanları arasında çalışan ve kabotaj hakkına sahip 250 net tona kadar olan gemilere 2548 sayılı Gemi Sağlık Resmi Kanunu gereğince yılda bir defa, ücreti alınarak yıllık gemi sağlık cüzdanı verilir. Transit pratika faaliyeti Yurdumuza yurtdışından gelen gemilere Genel Müdürlüğümüzün ikinci temas şekli Montreaux Boğazlar Sözleşmesi ne bağlı olarak Türk Boğazları ndan transit geçen gemilere uygulanan sağlık denetimleridir. Bir geminin transit sayılabilmesi için Hudut 15 Transit Pratika Montreaux Boğazlar Sözleşmesi uyarınca Türk boğazlarından transit geçen gemilere uygulanan pratikadır. ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü mevzuatına göre bir yabancı limandan gelip yine yabancı bir limana gitmesi gerekir. Transit pratikada Türk Boğazları ndan geçen gemilere teknik personeli tam olan motorbotla bir doktor ve bir sağlık memurundan oluşan ekibi, hareket halindeki gemiye yanaşarak sağlık sorgusu ve diğer sağlık denetim işlemlerini yapmaktadır. Türk Boğazları ndan geçecek gemiler ülkemizde yetkili acenteleri aracılığıyla seyir, gemi ve personel bilgilerini içeren bir dilekçe ile 24 saat önce geçecekleri boğazda bulunan Sahil Sağlık Denetleme Merkezine başvururlar. Motorbot ile gemiye yanaşılarak pratika işlemi gerçekleştirilip geminin boğaz geçişine izin verilir ve yanaşmış olan motorbot gemiden ayrılır. Bu sağlık denetiminin yapabilmemizin ön koşulu ise yukarıda da belirtildiği gibi, her an sefere hazır motorbotların varlığıdır. Bu da motorbotların önemini artırmaktadır yılı Nisan ayına kadar 20 yıllık eski motorbotlarla transit pratika işlemi yapılmaya çalışılmaktaydı. Sağlık kuruluşu olmamız nedeniyle motorbotların işletilmesiyle ilgili, yıllardır zorluklar yaşanmıştır. Eskiyen motorbotların bakım ve onarımı hem yetersiz teknik personel, hem de mali mevzuattan kaynaklanan sorunlar nedeniyle, onarımının hızla gerçekleştirmesi mümkün olamamakta ve uzun aralıklarla transit pratika işlemine ara vermek zorunda kalınmaktaydı yılı Nisan ayından itibaren daha önce siparişini verdiğimiz modern motorbotların hizmete sunulması ile motorbot teknik eksiklikleri ile ilgili sorunların azalacağını düşünmekteyiz. Ayrıca, 24 saat boyunca aktif olmak zorunda olan bu motorbotlarımızın hareketi için teknik personel dediğimiz kaptan, gemi adamı ve teknisyen bulunması zorunludur. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu na tabi olarak çalışmak durumunda olan teknik personelin 15

16 özellikle maaş ve özlük hakları, benzeri işleri yapan başka kamu kurum ve kuruluşlarındaki teknik personele göre çok düşük olması, bu motorbotlarda çalışacak teknik personel bulmakta kurumumuzun zorlanmasına neden olmaktadır. Bu da transit pratika işleminin standartlara uygun bir şekilde yapılmasını zorlaştırmaktadır. Bu teknik personelin sözleşmeli olarak istihdamı için çalışmalarımız devam etmektedir. Diğer taraftan, motorbotların hizmet satın alınması yoluyla karşılanıp, bu motorbotlarda Genel Müdürlüğümüz sağlık personelinin görev yapması ile transit pratika işleminin yapılması da alternatif olarak düşünülebilir. 16 Yeterli sayıda motorbotun her an göreve hazır halde bulundurulması. Genel Müdürlüğümüz Savunma Sanayi Müsteşarlığı kanalıyla 4 adet, İstanbul Tersanesi Komutanlığı kanalıyla 1 adet olmak üzere,toplam 5 adet Sağlık denetleme botu siparişi vermiştir yılı içerisinde tamamının teslim alınacağı planlanmıştır. Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye Bakanlığı nezdinde teknik personel sorununun çözümü için girişimde bulunulmuş ve sözleşmeli personel alınması için çalışmalar başlatılmıştır. Bilgisayar ağının yenilenmesi ve geliştirilmesi projesi 2003 yılında bütçeye konulan otomasyon projesi çerçevesinde 2004 yılında daha önce dial-up bağlantılı olan 25 merkez Frame Relay olarak Genel Müdürlüğe bağlanarak tüm sağlık denetleme merkezleri ve genel müdürlüğümüz aynı network (ağ) içine alınmıştır. Aynı proje kapsamında taşra teşkilatı ve Genel Müdürlüğümüzün bilgisayar donanımı geliştirilmiştir.. Bu proje ile ülkemize gelen ve Türk Boğazları ndan geçen gemilerin limanlar arası bilgisayar ortamında anında takip edilmesi ve kontrolü sağlanmıştır yılında Otomasyon projesinin tamamlanması ile bilgi akışı hızlandırılmış olup, hizmetten yararlananların denetleme merkezinin kırtasiye ve personel ihtiyacı azalacak, standartlara uygun belgelerin düzenlemesi sağlanacak, istatistik alt yapısı güçlenecek, iş akışı hızlanacak, hizmetlerde kalite artacaktır yılında tüm Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerinin aynı ağda olmasından dolayı kurulan Data hatları üzerinden telefon görüşmesi (Voice over ip) sistemi ile taşra teşkilatı ve Genel Müdürlüğü n telefon giderleri azaltılması sağlanmıştır. 16

17 2006 yılında sistemin devamı sağlanarak yeni gelişen teknolojilerle desteklenerek network yapılarının ve sistemin hızlandırılması için çalışmalar yapılarak performans arttırılacaktır yılında yeni katılan personellere bilgisayar ve HSSBS Program eğitimleri verilmesi planlanmaktadır. Hava sağlık, kara sağlık ve poliklinik hizmetleri Genel Müdürlüğümüz yurtdışından havalimanlarımıza gelen uçaklar ile karayolları ile sınırlarımıza gelen toplu taşım araçlarından sağlık deklarasyonu adı altında beyanname almaktadır. Önümüzdeki yıllarda bu konuda hükümetimizce bir karar alınması halinde bu uygulamanın sadece Dünya Sağlık Örgütü nün yayınladığı bulaşık bölgeler listeleri de dikkate alınarak riskli ülkelerden gelecek taşıtların sınıflandırılması ve risk analizine göre kontrol edilmesi planlanmaktadır. Ayrıca hava ve kara denetleme merkezlerimizde mevcut sağlık personelimiz gümrüklü sahada çalışan diğer kurum personeline ve yolculara poliklinik hizmeti de sunmaktadır. 17 Seyahat sağlığı hizmetleri Seyahat sağlığı; uluslararası seyahatlere bağlı olarak gelişen sağlık sorunlarına ve gidilecek ülkelerdeki hastalıklardan korunmada yolculara sağlık desteği veren bir sağlık alanıdır. Seyahat sağlığının ana odak noktası; yolcuların seyahatleri süresince özellikle bulaşıcı hastalıklara karşı sağlığının korunması ve iyilik halinin devamı için verilecek sağlık desteğini kapsar. Bu çerçevede seyahat sağlığı hizmeti Genel Müdürlüğümüzce; 1) Bizzat seyahat sağlığı merkezlerine başvurarak alınan hizmetler, 2) Uzaktan bilgilendirme hizmetleri (Telefon ve Web Sitesi) şeklinde sunmaktadır. Şu anda seyahat sağlığı hizmeti vermeye 25 (yirmi beş) merkezimiz yetkilidir. Bunlar; Karaköy Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Atatürk Hava Limanı Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Ambarlı Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Tuzla Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Esenboğa Hava Limanı Sağlık Denetleme Baştabipliği İzmit Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği 17

18 18 Adnan Menderes Hava Limanı Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Aliağa Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Çeşme Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği. İzmir Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Antalya Hava Limanı Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Antalya Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Mersin Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği İskenderun Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği BOTAŞ Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği. Bodrum Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği. Marmaris Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Samsun Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği. Gemlik Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği. Bandırma Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği. Kuşadası Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Trabzon Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Karadeniz Ereğli Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği Tekirdağ Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliği. Çanakkale Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Baştabipliğidir. Seyahat sağlığı hizmeti vermeye yetkili merkezlerimizde uluslararası yaptırılması zorunlu olan Sarıhumma Aşısı ve diğer bazı aşılar uygulanarak, uluslararası geçerliliği olan Uluslararası Aşı Sertifikası düzenlenmektedir. Merkezlerimizde seyahat sağlığı hizmeti mesai saatleri içinde verilmektedir. Seyahat sağlığı hizmet kalitesini arttırmak, olabilecek hataları minimum seviyeye indirmek ve başvuran memnuniyetini arttırmak amacıyla bilimsel yeniliklere dayanılarak hazırlanan Seyahat sağlığı hizmeti uygulama genelgesi yayınlanmıştır. Seyahat sağlığı hizmetleri tarihi itibariyle genelge doğrultusunda yürütülmektedir. Seyahat Sağlığı Ülkemizden yurt dışına giden vatandaşlarımızın yurt dışına çıkmadan önce; Sağlık Denetleme Merkezlerinde oluşturulan Seyahat Sağlığı Merkezlerine şahsen başvuru veya telefon, internet yoluyla gidecekleri ülkelerde bulaşıcı ve salgın hastalıklardan korunmak için gerekli bilgilerin verildiği, gerektiği durumlarda aşı ve ilaç gibi koruyucu önlemlerin uygulandığı bir sağlık hizmet alanıdır. Seyahat sağlığı hizmetlerinin duyurulması sağlanmıştır. Bu kapsamda: 2004 yılında web sitemizde seyahat sağlığı ile ilgili herkesin anlayabileceği şekilde seyahat sağlığı önerileri, aşılar ve hastalıklarla ilgili bilgiler yayınlanmış ve her zaman güncelleştirilmektedir. Tüm kurum ve kuruluşlara web sitemiz ve vermiş olduğumuz seyahat sağlığı hizmeti konusunda bilgi verilmiştir. ( tarih ve 212 sayılı yazı) Sağlık Bakanımız basın açıklaması ile seyahat sağlığı hizmetlerimizi kamuoyuna duyurmuştur. Çeşitli gazetelerde hizmetlerimizle ilgili haberler yayınlanmış, seyahat sağlığı konusunda sitemizin referans olarak ismi verilmiştir. Klorakine dirençli P. Falciparum kaynaklı sıtmanın yaygın olduğu ülkelere gidecek olan vatandaşlarımızın sıtmadan korunmasını sağlamak için 2005 yılı içinde 18

19 Meflokin Hidroklorid isimli ilacın alınması planlanmıştı. Kızılay Genel Müdürlüğü monopolünde olan Meflokin Hidroklorid in satın alımı için yazışmalar yapılmıştır yılı fiyat tespitinde Meflokin Hidroklorid in bir tabletinin fiyatı 0,26 USD olarak alınmış, 2005 yılında en fazla %100 artış olabileceği hesaplanarak mali kaynak ayrılmıştır. Meflokin Hidroklorid in alımı aşamasında alım fiyatının 8 USD/adet olduğu öğrenilmiş, ayrılan kaynak yetersiz olduğu için 2005 yılı içinde Meflokin Hidroklorid alımı yapılamamıştır. Tifo, Kolera, Japon Ensefaliti hastalığının yaygın olduğu ülkelere seyahat edecek vatandaşlarımızı bu hastalıklardan korumak için 2005 yılında Tifo, Kolera, Japon Ensefaliti Aşılarının temin edilmesi planlanmış, alım için teknik şartnameleri hazırlanmış, aşı firmalarına gereken duyurular yapılmıştır. Firmaların fiyat vermemesi sebebiyle bu aşılar alınamamıştır yılında 635 tablet Meflokin Hidroklorid Sıtma Savaş Dairesi Başkanlığından, 22 adet Tifo Aşısı Genelkurmay Başkanlığından alınıp yurtdışına çıkış yapan Türk vatandaşlarına uygulanmıştır yılında Tifo, Kolera, Japon Ensefaliti Aşısı ve Meflokin hidroklorid in seyahate çıkacak vatandaşlarımızın ulaşımının sağlanması çalışmalarına devam edilecektir yılında 5976 kişiye seyahat sağlığı hizmeti verilmiştir. Bu kişi sayısı aşı yapılan kişi sayısı olup 5413 kişiye Sarı Humma Aşısı yapılmış, 563 kişiye diğer aşılar yapılmıştır adet uluslararası aşı sertifikası kullanılmıştır yılında seyahat sağlığı hizmeti verilen kişi sayısı aşılama yapılmış kişi sayısıdır. Aşı yapılmadan seyahat sağlığı hizmeti verilen kişilerle ilgili kayıt sistemimiz olmadığı için seyahat sağlığı hizmeti verilen kişi sayısı aşı yapılan kadar alınmıştır yılında seyahat sağlığı genelgesinde yer alan Gezi öncesi seyahat sağlığı formu uygulanmaya başlamıştır yılına kadar telefonla ve web sayfasını ziyaret şeklinde yapılan seyahat sağlığı danışmanlığının kayıtlarının tutulması planlanmıştır. Belgelendirme işlemleri Genel Müdürlüğümüz ulusal ve uluslararası hareket eden taşıtların bulundurması gereken sağlık şartlarını belirten belgelerle bu taşıtlarda görev yapan personelin sağlık şartlarını belirten belgeleri düzenleyen bir kuruluştur. Bu çerçevede verilen belgeler, aşağıdaki şekilde gruplandırılır. 19

20 Uluslararası Belgeler Sağlık Kontrol Kartı Deratizasyon Belgesi Cenaze Nakil Belgesi Gemi İlaç ve Tıbbi Donanım (Medikal) Sertifika Ulusal Belgeler Gemiadamları Belgeleri Gemi Sağlık Cüzdanı Seferlik Gemi Sağlık Belgesi Personel Değişim Belgesi Sağlık Sorgusu 1-Sağlık Sorgu Defterinin Doldurulması 20 Sağlık sorgusu için çıkılan gemide; 1) Varsa eski patentası alınır, 2) Gemi hekiminden, yoksa kaptandan veya kaptanın bu işle görevlendirdiği gemi personelinden biri tarafından verilen sağlık bildirimi alınır, 3) Geminin genel sağlık durumu değerlendirilir, 4) Sağlık Sorgu Defteri aşağıda belirtilen şekilde doldurulur; a) Sorgu Defterindeki sorular, gerçeğe uygun olarak, okunaklı ve anlaşılır şekilde doldurulur, b) Sorgu Defterinde bahsi geçen belgelerin (Deratizasyon belgesi, Tonaj Sertifikası vb.) aslı görülür, c) Sorgu Defteri, kaptana veya gemi yetkilisine tasdik ettirilir, d) Sağlık Sorgu Defteri, Gemi Sağlık Bildirimindeki soruları da kapsadığından, bildirimin verilmediği durumlarda Gemi Sağlık Bildirimi yerine de geçer, e) Defter üzerinde silinti, kazıntı ve karalama yapılmaz; yanlışlık yapıldığında yazı okunacak şekilde üzeri tek çizgi ile çizilir ve üst tarafına doğrusu yazılır. 5) Sağlık sorgusu ve pratika işlemleri tamamlanan gemi, karantina işaretlerini kaldırır, 6) Serbest pratika verilmedikçe gemilerin kara ile ihtilatı yasaktır. 2- Patenta Patenta geminin mevcut mürettebatının, taşıdığı yolcuların ve yükün, hareket limanının sağlık durumlarını gösteren, gemide bulaşıcı ve salgın hastalık olmadığını bildiren, geminin uğradığı limanlarda uygulanan sağlık tedbirleriyle ilgili bilgileri kapsayan ve limandan ayrılmasında sağlık yönünden sakınca olmadığını gösteren belgedir. Patenta Çeşitleri Patentalar üç çeşittir: 20