Siyasal Katılmayı Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma: Tavşanlı - Kütahya Örneği. Hasan DURAN

Transkript

1 Siyasal Kaılmayı Ekileyen Fakörler Üzerine Bir Araşırma: Tavşanlı - Küahya Örneği Hasan DURAN Öze: Demokraik bir devlee bireyler, siyasal alanla ilgili eylemlere kaılır, siyasal mekanizmaları ekiler ve siyaseen ekilenirler. Demokraik çağdaşlaşmanın önemli gösergelerinden birisi de, oplumda yer alan bireylerin siyasal karar alma sürecine kaılmalarının sağlanmasıdır. Bu çalışmada, bireylerin siyasal kaılımı ve bu kaılımı ekileyen kaynaklarla ilgili kısa eorik bilgiler ve konu ile ilgili olarak Küahya ili Tavşanlı ilçe merkezinde gerçekleşirilen ampirik bir uygulama yer almakadır. Anahar Kelimeler: Siyasal kaılma, siyasal kaılmanın kaynakları, siyasal kaılmayı ekileyen fakörler A Sudy on Facors Affecing Poliical Paricipaion: An Applicaion in Tavşanlı, Küahya Abrac: Individuals in a democraic sae paricipae in he poliical acions, affec mechanisms and influenced by poliics. One of he basic indicaor of poliical modernizaion is o provide he appropriae circumsances in which ciizens could paricipae. In his sudy, poliical paricipaion, he relaed facors in a brief heoriical frame and a survey carried ou in Tavsanlı-Küahya is involved. Key-words: Poliical paricipaion, sources of poliical paricipaion, facors on poliical paricipaion GİRİŞ Bir disiplin olarak kabul edilip incelenmeye başlandığı arihen bugüne kadar geçen süreç içerisinde siyase bilimi, başlangıça devle i emel konu olarak kabul ederken zamanla devlein yerini ikidar olgusu almışır. Daha sonra ise ilgi alanına yeni sosyolojik yaklaşımlar girmiş ve siyase bilimi, siyasal kurumlar ve sisemlerle ilgilenmeye başlamışır 1. Modern anlamda devlelerin * oraya çıkması çok gerilere dayanmamakadır. Tarihsel olarak Baı Avrupa da devle ancak 16.ve 17. yüzyıllarda oraya çıkmış olan nispeen yeni bir olgudur. 2 Günümüzdeki anlamıyla ulus devle, oraçağın sonlarında, yeniçağın başlarında Yard. Doç. Dr. Dumlupınar Ünievrsiesi, İİBF, Kamu Yöneimi Bölümü. 1 Esa Çam, Siyase Bilimine Giriş, Der Yayınları, İsanbul, 1987, s * Devlein kökeni ve doğuşu hakkında ayrınılı bilgi için bkz: Devle Kuramı, Der: Cemal Bali Akal, Dos Kiabevi, Ankara Norman P. Barry, Modern Siyase Teorisi, Çev: Musafa Erdoğan, Yusuf Şahin, Libere Yayınları, Ankara, 2004, s. 66.

2 Avrupa da feodalienin çöküşü ve kilisenin siyasal ekinliğinin azalmasıyla oraya çıkmışır. 3 George H. Sabine de benzer bir şekilde modern devle eorisini Machiavelli ( ) ile başlamakadır 4. Machiavelli nin modern devle eorisi ile ilgili en ünlü çalışması The Prince (Il Principe) dir 5. Siyasal kaılma sorununun belirmesi ise yeni bir durumdur. Devlelerin demokraikleşmesi süreci yoğun bir oplumsal ve siyasal mücadele sonucunda gerçekleşmişir. Demokraik bir devlee de bireyler, siyasal alanla ilgili eylemlere kaılırlar ve siyasal mekanizmaları ekilerler ve de siyaseen ekilenirler. Demokraik çağdaşlaşmanın önemli gösergelerinden birisi de oplumda yer alan akörlerin siyasal karar alma sürecine kaılmalarının sağlanmasıdır. Siyasal kaılım, devlein halkıyla büünleşmesini sağlayarak onun güçlenmesini sağlar 6. I. Siyasal Kaılma Sosyal bilimlerin emel sorunlarından birisi olan kavramlar üzerinde orak bir anım üzerinde anlaşamama, siyasal kaılma kavramında da karşımıza çıkmakadır. Yapılan anımlardan bir kısmı siyasal davranışları, bir kısmı üreim ilişkilerini, bir kısmı hukuka uygun eylemleri ve bir kısmı da isekleri doğrulusunda bireylerin sergiledikleri bağımsız eylemleri kaılma olarak anımlamakadırlar. İlk olarak dar anlamda siyasal kaılma, siyasal sisem içinde vaandaşların doğrudan ya da dolaylı olarak yöneicilerin seçimin ve kararlarını ekilemeyi amaç edinen eylemler büünüdür 7. Siyasal kaılma, bir oplumun üyesi ile o oplumdaki siyasal oorie arasındaki bir bağdır 8. Tüze sorunu olarak siyasal kaılma, elverişli bir üzel oramda, siyasal hakların oraya çıkardığı bir sonuçur 9. Geniş anlamda siyasal kaılma, bürokrasi ve siyasal karar alma sürecinin her aşamasına kaılmakır 10. Bireyin oonom karar ve ercihlerinin siyasal 3 Münci Kapani, Poliika Bilimine Giriş, 4.B., Bilgi Yayınevi, Ankara, 1988, s George H. Sabine, Thomas L. Thorson, A Hisory of Poliical Theory, 4. Ediion, Hol, Rinehar and Winson, Inernaional Ediion, 1973, s Tudor Jones, Modern Poliical Thinkers and İdeas, Rouledge, London, 2002, s. 2., Alessandro Passerin d Enréves, Devle Kavramı, Devle Kuramı, derleyen: Cemal Bali Akal, Dos Yayınları, Ankara, 2000, s M. Akif Çukurçayır, Siyasal Kaılma ve Yerel Demokrasi, Yargı Yayınevi, Ankara, 2000, s Çam, a.g.e., s Ersin Kalaycıoğlu, Karşılaşırmalı Siyasal Kaılma Siyasal Eylemin Kökenleri Üzerine Bir İnceleme, İ.Üni. SBF Yayınları, İsanbul, 1983, s Cem Eroğul, Devle Yöneimine Kaılma Hakkı, 2.B, İmge Kiabevi, Ankara, 1999, s Çukurçayır, a.g.e., s. 30.

3 oorie üzerinde ekisinden oluşan bir ilişkidir 11. Başka bir anımda da vaandaşların siyasal sisem karşısındaki durumlarını, uumlarını ve davranışlarını belirleyen bir kavram olarak anımlanmaka ve kaılmanın basi bir merakan yoğun bir siyasal eyleme kadar uzanan geniş bir uum ve faaliye alanından oluşuğu belirilmekedir 12. Bu çalışmada, kaılmayı özellikle Münci Kapani nin yapmış olduğu anım çerçevesinde ele almakayız. Kaılma ile amaçlanan olgu, bireylerin demokraik değer ve süreçleri benimsemesinin yanı sıra bu değer ve süreçlere bağlılığının sürdürülmesidir. Kaılma uygulamaları bireyin davranışlarını değil, aynı zamanda demokraik değer ve süreçlere karşı yönelimlerini ekilemeyi amaçlamakadır 13. Demokrasi ile kaılma arasındaki özdeşlik, kaılma abanının ulusal ölçeke yaygınlaşması ve yaygınlaşmanın emelinde oplumun bireyleri arasında hukuksal eşiliğin bulunmasıdır 14. II. Siyasal Kaılma ve Siyasal Kaynaklar Siyasal kaılmayı belirleyen önemli ölçüler, siyasal kaılımı gerçekleşiren bireylerin özellikleridir. Bireyin özellikleri de kişisel özelliklerden fiziki özelliklerine haa değer yargılarına kadar uzanmakadır 15. Bireylerin siyasee kaılmaları farklı yoğunluklardadır. Bazı bireyler siyasele hiç ilgilenmezken, bazıları da siyasal faaliyelere büyük zaman, emek ve para ayırmakadır 16. Bireylerin (vaandaşların) yaşamlarıyla ilgili kararlarda ekili olabilmeleri için siyasal anlamda oplumsallaşmaları gereklidir. Siyasal kaynak, bir bireyin diğer bireylerin siyasal uum ve davranışlarını kendi siyasal iseği doğrulusunda ekileyebilmek amacıyla kullanabileceği her ürlü araçır. Siyasal kaynakların siyasal kaılmaya ekilerini, siyasal kaynakları sınıflandırarak yapmak mümkündür. Bu çerçevede siyasal kaynaklar sekiz farklı kaegoride değerlendirilebilir. Cinsiye: Her oplumda kadına ve erkeğe ai olarak anımlanan davranış ve yargı kalıpları vardır. Erkeğe yakışırılan görev aile ve ev çevresi dışındaki faaliyeler iken, kadına yakışırılan ise ev ve akraba grubuna yönelik büünleşirici ve dış dünyadan kopuk faaliyelerdir 17. Siyasal kaılmaya 11 Kalaycıoğlu, a.g.e., s Münci Kapani, a.g.e., s Birkan Uysal, Siyasal Kaılma ve Kaılma Davranışına Ailenin Ekisi, TODAİE Yayınları, Ankara, 1984, s A.g.e., s Çukurçayır, a.g.e., s İler Turan, Siyasal Sisem ve Siyasal Davranış, İ.Ü. İkisa Fakülesi Yayını, İsanbul, 1977, s Kalaycıoğlu, a.g.e., s. 18.

4 yönelik bireyin sahip olduğu cinsiyein önemi, bireyin aile ve ev dışında kalan alanda sergileyeceği faaliyein belirleyicisi olmasından kaynaklanmakadır 18. Kadınların siyasal kaılmanın her üründe erkeklere göre daha az faaliye gösermeleri genel bir eğilimi yansımakadır. Gelişmiş ülkelerde bile kadınların oy kullanması yakın zamanlarda gerçekleşen bir olgudur 19. Uzun süre, çoğu oplumda siyasein bir erkek işi olduğu düşüncesi egemen olmuşur. Ülkemizde de kadınların, kendileri ve hemcinsleri adına siyasee kaılma ve siyase yapma kanalları oldukça dardır 20. Yaş: Bireyin konrolünde olmayan bir diğer kaynaka yaş ır. Gençler enerjileri ve zamanları iibariyle siyasal faaliyelere daha elverişlidirler. Sahip oldukları yükümlülüklerin az olmasından dolayı bol bol zaman ve enerji gerekiren siyasal faaliyeleri (seçim kampanyaları, miingler, göseriler vb.) sergilemeleri yaşlılara göre daha kolaydır 21. Sözgelimi, bazı yaşlıların sandık başına gimeleri ya da diğer kaılma ürlerini gerçekleşirmeleri sağlık durumları nedeniyle mümkün olmayabilir 22. Toplumun siyasee ilgisinin üs düzeylerde bulunması durumunda, gençlerin siyasal kaılımının yaşlılara oranla daha fazla yoğunluk gösermesi beklenmekedir 23. Kenleşme: Kenleşmeyi modernleşmenin bir boyuu olarak gören görüşen hareke edenlere göre, kenler siyasal kaılmayı hızlandıran bir külürel çerçeve oluşurmakadır. Kensel yaşam, sağladığı eğiim imkanı ve ikincil grup faaliyelerinden dolayı, siyasal gelişmeleri izleme ve siyasal kararlara kaılma yönünden kırsala oranla daha geniş bir çevre oluşurmakadır 24. Kenlerde görülen siyasal kaılım daha bağımsız ve daha bilinçliyken, kırsal kesimdeki kaılma daha çok çevresel fakörlere bağlıdır 25. Eğiim: Eğiim bireye çevresindeki oplumsal kurum ve yapıları akılcı kullanmak ve değişirmek konusunda beceri kazandırmakadır. Siyasal kaılmada, eğiime sahip olanlar olmayanlara göre daha fazla bir görev 18 Konu ile ilgili değerlendirmeler için bkz.: Şirin Tekeli, Meryem Koray, Devle- Kadın-Siyase, Tüses Yayınları, 1991, s Turan, a.g.e., s Kadınlar ve Siyasal Yaşam, Eşi Hak - Eşi Kaılım, Yayına Haz: Necla Ara, Çağdaş Yaşamı Desekleme Derneği Yayınları, İsanbul, 1996, s Gençlerin siyasee kaılması ile ilgili araşırma için bkz.: Türk Gençliği ve Kaılım Kaıl ve Geleceğini Yara, ARI Düşünce ve Toplumsal Gelişim Derneği Yayınları, İsanbul, 2001, s Turan, a.g.e., s Kalaycıoğlu, a.g.e., s Kalaycıoğlu, a.g.e., s Çukurçayır, a.g.e., s. 81.

5 duygusuna sahipirler. Eğiim, bireylerin siyasal olaylarla ilgili bilgi edinmelerini ve bunları yorumlamalarını, oplumsal durum ve sorunlarıyla bağlanı kurmalarını kolaylaşırdığı ölçüde siyasal kaılma eğilimlerini arırmakadır 26. Toplumsallaşma, hem bilgi hem de değer yargılarının akarılmasıyla ilgili olduğundan, eğiimli bir birey siyasal kaılmanın isenilen bir davranış olduğuna inanabilir, siyasal faaliyee bulunmak için kendini daha yeenekli ya da hazırlıklı hissedebilir 27. Meslek: Bireyin almış olduğu eğiim, yaşadığı çevre vb. değişkenler, sahip olacağı mesleği belirlemede ekili olmakadırlar. Sahip olunan meslek, bireyin oplumdaki saüsünü gösermekedir. Toplumdaki saüsünün yüksek olması bireyin siyasal konulara yönelik ilgisini arırırken, bürokrasi ile de ilişki kurmasını kolaylaşırmakadır. Ayrıca, bu grupa yer alan bireyler siyasal kaılma faaliyelerinden bazılarını oy verme, çevresiyle siyasal konularda konuşma veya arışma vb.- düşük saülü meslek gruplarına göre daha sık ve raha yaparlar 28. Mesleğin çeşili nielikleri, bireyin siyasal kaılımını ekilemekedir. Farklı meslek gruplarının, kendileri ile ilgili konularda siyasal kararlar alınması söz konusu iken, daha yoğun siyasal kaılma biçimlerine yönelmeleri beklenmekedir 29. Kile İleişim Araçlarını İzleme: Kenleşme eğiim olanaklarını arırmanın yanı sıra, kile ileişim araçlarını izleme olanaklarını da kolaylaşırmakadır. Bireyler izledikleri bu yayınlar sayesinde, ulusal veya uluslararası ölçekeki büün siyasal gelişmelerden haberdar olurlar. Özellikle seçim kampanyaları döneminde siyasal pari liderlerinin, siyasal yorumcuların siyasal yaşama kaılma konusundaki propagandalarını yapıkları alan kile ileişim araçları olmakadır. Kile ileişim araçlarının yayınlarını en fazla izleyenlerin siyasal yaşama kaılmayı en sık, en az izleyenlerin de en düşük şekilde kaılacakları söylenebilir 30. Gelir: Ekonomik açıdan güçlü olanların, diğer değişkenlerden bazıları yeerli olmasa bile, siyasal bakımdan ekili oldukları görülmekedir. Sadece seçimlere kaılarak oy kullanma en al düzeyde ve ekin olmayan bir kaılmadır. Bireylerin gelir düzeyi yükseldikçe, daha üs düzeylerde siyasal kaılma ürleri gerçekleşirmeleri olasıdır 31. Örgü Üyeliği: Kenleşmeyle birlike eğiim olanaklarının arması ve yeni mesleklerin oraya çıkması, siyasal kaılma açısından önemli bir oplumsal 26 Çukurçayır, a.g.e., s Turan, a.g.e., s Kalaycıoğlu, a.g.e., s Turan, a.g.e., s Kalaycıoğlu, a.g.e., s Turan, a.g.e., s. 76.

6 düzenleme olan örgülerin oraya çıkmasına neden olmuşur. Örgülenme, siyasal kaynaklardan yeerince pay alamayan bireylerin bir araya gelerek büyük bir sayıya ulaşmalarını ve siyasal kaynak yeersizliğini gideren düzenlemelerin yapılmasını sağlayan önemli bir oplumsal yapılanmadır 32. Örgü üyeliği siyasal görevler üslenmede oldukça önemli bir rol oynar. Örgülerde kazanılan ecrübeler, bireylerin siyasallaşmasını hızlandırırken, bireyde siyasal karar alma mekanizması içerisinde akif görev iseğine ve beklenisine sahip olmakadır. Kuramsal olarak, demografik gruplarla pariler arasında güçlü bağlanıların olması, oy verme şeklindeki siyasal kaılmayı eşvik eiği söylenebilir 33. III. Siyasal Kaılmayı Ekileyen Fakörler Üzerine Bir Uygulama A. Uygulamanın Amacı ve Hipoezleri Demokrasi ile kaılma arasında var olan ilişkiden harekele çalışmamızda bireylerin demokraik haklarını kullanırken hareke nokalarının ne olduğu, siyasal sisemin özellikleri ile bu sisemin, kaılma-siyasal sisem üzerindeki ilişkilere ekileri çerçevesinde değerlendirilmişir. Siyasal kaılmada, bireylerin davranışları üzerinde ekili olan siyasal kaynaklar 34 ön plana çıkarılmış ve bu çerçevede bireylerin siyasal kaılma düzeylerindeki ekisi değerlendirilmişir. Uygulama ile ilgili olarak oluşurulan hipoezlerde ankee cevap veren kaılımcıların demografik özellikleri ile anke sorularında belirilen değişkenleri algılamaları arasındaki ilişkiler es edilmişir. Uygulamanın hipoezleri şunlardır: H 1 : Deneklerin günlük yaşamda ilgi duydukları konular ve ilgi alanları, yaş gruplarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 2 : Deneklerin günlük yaşamda ilgi duydukları konular ve ilgi alanları, gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 3 : Deneklerin kile ileişim araçlarının siyasal ercihlerini ekilemesine ilişkin görüşleri, yaş gruplarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. 32 Kalaycıoğlu, a.g.e., s G. Bingham Powell, Jr., Çağdaş Demokrasiler Kaılma, İsikrar ve Şidde, Çeviren: Mehme Turhan, S Yayınları, Ankara, 1990, s Çukurçayır, a.g.e., s , Kalaycıoğlu, a.g.e., s , Çam, a.g.e., s , Eroğul, a.g.e., s

7 H 4 : Deneklerin yerel yöneimlerden öncelikli beklenileri, aldıkları eğiim düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 5 : Deneklerin Türkiye de hangi örgü ya da örgülerin yöneimde en ekin mekanizmayı oluşurduğuna ilişkin görüşleri yaş gruplarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 6 : Deneklerin siyasi olaylarla ilgili fikir arışmalarına kaılma düzeyleri, cinsiyelerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 7 : Deneklerin siyasal parilere üye olmaya yönelik eğilimleri, cinsiyelerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 8 : Deneklerin dini inanç, uum ve geleneklerinin siyasal ercihlerindeki rolüne ilişkin görüşleri eğiim düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 9 : Deneklerin siyasal parilere üye olmaya yönelik eğilimleri, gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 10 : Deneklerin seçimlerde oy kullanırken pari seçiminde ekili olan fakörlere ilişkin görüşleri, eğiim düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 11 : Deneklerin dini inanç, uum ve geleneklerinin siyasi ercihlerindeki rolüne ilişkin görüşleri gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 12 : Deneklerin siyasi konudaki eylem ve kararların ahlaki değerlere uygun olmasına ilişkin görüşleri, medeni durumlarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 13 : Deneklerin yerel hizmelerin gerçekleşirilmesinde gönüllü ekinlike ve kakıda bulunmaya ilişkin görüşleri, gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 14 : Deneklerin ülke yöneimi ve poliika ile sadece poliikacıların ilgilenmesi gerekiğine ilişkin görüşleri, gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. H 15 : Deneklerin yerel yöneim ile hükümein aynı siyasal pariden olmasının belediye hizmelerine ekisine ilişkin görüşleri eğiim düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir. B. Yönem Bu kısımda, sırasıyla uygulamanın modeli, örneklemin seçimi, veri oplama aracı, verilerin oplanmasında izlenen yol ve verilerin analizinde kullanılan isaisiksel eknikler açıklanmışır.

8 1. Model ve Örneklemin Seçimi Uygulama anke modeline dayalıdır. Uygulamanın evrenini; Küahya iline bağlı Tavşanlı ilçesinde yaşayan seçmenler oluşurmakadır kişilik bir evrenden, % 95 anlamlılık düzeyinde ve % 6 haa payıyla en az 277 kişilik bir örneklem seçilmesi gerekmesine rağmen, yaşanabilecek olası olumsuzlukları giderebilmek için oplam 350 vaandaşa anke uygulanmışır. Birbirinden farklı yaş, meslek, cinsiye, öğrenim durumu, medeni hal ve gelire sahip kaılımcıların ümüne anke ulaşırılmış ve birebir görüşmelerle uygulanmışır. Yapılan 350 ankeen, eksiksiz cevaplandırılan 320 kaılımcının formları araşırmacılara ulaşmış ve değerlendirmeye alınmışır. Dolayısıyla araşırmanın örneklemi 320 kişiden oluşmuşur. 2. Verilerin Analizi Verilerin analizinde isaisiksel ekniklerden güvenilirlik analizi, yüzde (%), ablo oralaması ( X ), çapraz ablo ile uygulama hipoezlerinin es edilmesinde hipoez eslerinden ki-kare (X 2 ) analizi kullanılmışır. C. Bulgular ve Yorumlar 1. Ankee Cevap Verenlerin Demografik Özellikleri Bu kısımda ankee cevap veren bireylerin demografik özellikleri kapsamında yaş gruplarına, cinsiyelerine, eğiim düzeylerine, gelir durumlarına, medeni hallerine ve mesleklerine göre dağılımları yer almakadır. Ankee cevap verenlerin yaş gruplarına göre dağılımı şu şekilde gerçekleşmişir: Ankee cevap verenlerin (% 36,9; 118 kişi) yaş grubunda yer almakadır. Bu yaş grubunu % 19,1 lik bir oranla (61 kişi) yaş grubu izlemekedir yaş grubundan %16,9 luk (54 kişi) ve yaş grubundan % 16,3 lük (52 kişi) bir kaılım gerçekleşirken, ankee en az kaılım % 10,9 luk bir oranla (35 kişi) +50 yaş grubunda yer alan deneklerden olmuşur. Bu dağılım ankein gerçekleşirildiği grubun genellikle genç ve ora yaşlı bireylerden oluşuğunu gösermekedir. Ankee cevap verenlerin cinsiyelerine göre dağılımı şöyle gerçekleşmişir: Ankee cevap verenlerin % 22,2 lik kısmını (71 kişi) bayanlar, % 77,8 lik kısmını ise (249 kişi) erkekler oluşurmakadır. Ankee cevap verenlerin eğiim düzeylerine göre dağılımı ise şöyle gerçekleşmişir: Eğiim düzeyleri içinde en büyük kaegoriyi oluşuran lise mezunları 154 kişi ile ankee % 48,1 lik bir kaılım sağlamışlardır. Bu kaegoriyi sırasıyla % 20,3 lük oranla (65 kişi) yüksekokul - üniversie mezunları, % 17,8 lik oranla (57 kişi) ilkokul mezunları, % 13,4 lük oranla

9 (43 kişi) oraokul mezunları ve son olarak % 0,3 lük oranla (1 kişi) sadece okuma-yazması olanlar izlemekedir. Ankee cevap verenlerin medeni durumlarına göre dağılımları şu şekilde gerçekleşmişir: % 63,1 ile (202 kişi) ankee kaılanların büyük bir kısmı evliler olmuşur. Bu kaegoriyi sırasıyla % 35,9 la (115 kişi) bekarlar, % 0,6 ile (2 kişi) boşanmışlar ve % 0,3 ile (1 kişi) dullar izlemekedir. Ankee cevap verenlerin sahip oldukları mesleklerine göre dağılımlarına bakıldığında; % 51,2 oranı ile (164 kişi) serbes meslek sahipleri en büyük grubu oluşurmuşur. Bu grubu sırasıyla % 18,4 (59 kişi) ile herhangi bir işi olmayan işsizler; % 11,3 (36 kişi) ile emekliler, % 10,3 (33 kişi) ile işçiler ve % 4,4 oranları ile (14 er kişi) memurlar ve diğer (ev hanımı, öğrenci vb.) grupları akip emekedir. Ankee cevap verenlerin gelir düzeylerine göre dağılımı ise şöyle gerçekleşmişir: Gelir düzeyleri içinde en büyük kaegoriyi % 28,4 lük bir oranla (91 kişi) milyon arası TL geliri olanlar grubu oluşurmakadır. Bu kaegoriyi sırasıyla % 25,9 luk oranla (83 kişi) 300 milyon TL ve aşağısı geliri olanlar, % 25 lik oranla (80kişi) düzenli geliri olmayanlar, % 11,3 lük oranla (36 kişi) milyon TL geliri olanlar ve son olarak % 9,4 lük oranla (30 kişi) milyon TL geliri olanlar izlemekedir. 2. Ankee Cevap Verenlerin Uygulamada Kullanılan Değişkenlere İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi Ankee cevap verenlerin Türkiye deki siyasal ve sosyal gelişmeleri akip eikleri kile ileişim araçlarına göre dağılımı Tablo 1 de görülmekedir. Tablo verilerine göre %65,6 lık orana sahip elevizyon, açık ara ilk sırada yer almakadır. Bu durum zaman zaman basına da yansıyan haberlerle (Türklerin elevizyon izleyen ulusların başında geldiğine yönelik) paralellik gösermekedir 35. Gazeelerin de siyasal ve sosyal gelişmelerin akip edildiği kile ileişim araçları arasında azımsanmayacak bir öneme sahip olduğu ablodaki % 26,3 lük orandan anlaşılmakadır. Televizyon ve gazee oplamda % 90 ın üzerinde bir paya sahipir. Bunları sırasıyla inerne % 2,5, dergi % 1,3 ve radyo % 0,6 akip emekedir. Günümüzün bir gerçeği olan inernein düşük çıkmasının nedeni, inerne kullanımının anke uygulanan bölgede evlerde henüz yaygınlık kazanmamış olmasıdır. % 3,8 oranında bir kaılımcı da siyasal ve sosyal gelişmeleri kile ileişim araçları aracılığıyla akip emediklerini belirmişlerdir. Tablo 1. Ankee Cevap Verenlerin Siyasal ve Sosyal Gelişmeleri Takip Eikleri Kile İleişim Araçlarının Oransal Dağılımı 35 hp:// 2 Ağusos 2004, hp:// 20 Ağusos 2004

10 Sıra Kile ileişim araçları Sayı % 1 Televizyon ,6 2 Gazee 84 26,3 3 Takip emiyor 12 3,8 4 İnerne 8 2,5 5 Dergi 4 1,3 6 Radyo 2 0,6 Toplam , 0 Ankee cevap verenlerin kile ileişim araçlarının siyasal ercihlerini ekileme oranının dağılımı Tablo 2 de görülmekedir. Tablo verilerine göre, kaılanların % 56,9 sı kile ileişim araçlarının siyasal ercihlerini ekilemediğini belirerek hayır cevabı vermişlerdir. % 43,1 lik azımsanmayacak bir öneme sahip kaılımcı da kile ileişim araçlarının siyasal ercihlerini ekilediğini belirerek eve cevabı vermişir. Oraya çıkan ablo, bireyler üzerinde medyanın ekinliğinin oldukça fazla olduğunu gösermekedir. Tablo 2. Ankee Cevap Verenlerin Kile İleişim Araçlarının Siyasal Tercihlerini Ekileme Oranının Dağılımı Sıra Kile ileişim araçlarının ekisi Say ı 1 Hayır ,9 2 Eve ,1 % Toplam , 0 Ankee cevap verenlerin Türkiye deki poliikacıların söylemlerinin güvenilirliğinin oransal dağılımı Tablo 3 de görülmekedir. Tablo verilerine göre % 53,4 lük oranla poliikacıları az çok güvenilir bulan grup ilk sırada yer almakadır. % 17,2 lik bir oranla ikinci sırada yer alan grup poliikacıları kesinlikle güvenilmez bulmakadır. %14,7 lik oranla üçüncü sırada yer alan grubunda poliikacılarla ilgili düşünceleri olumsuzdur ve bunlarda poliikacıları güvenilmez bulmakadır. Daha sonra sırasıyla % 10,3 lük bir oranla bu konuda fikir beyan emeyenler ve % 4,4 le poliikacıları kesinlikle güvenilir bulanlar yer almakadır. Araşırmada

11 çıkan sonuçlar, bu konuda önceden yapılan araşırmalardaki sonuçlarla benzerlik gösererek aslında poliikacılara duyulan güvenin çok olmadığını oraya koymakadır 36. Tablo 3. Ankee Cevap Verenlerin Türkiye deki Poliikacıların Söylemlerinin Güvenilirliğinin Oransal Dağılımı Sıra Poliikacıların söylemlerini güvenilir bulma Say ı 1 Az çok güvenilir ,4 2 Kesinlikle güvenilir değil 55 17,2 3 Güvenilir değil 47 14,7 4 Fikri yok 33 10,3 5 Kesinlikle güvenilir 14 4,4 Toplam , 0 Ankee cevap verenlerin poliik olan her şeyin ahlaki değerlere uygun olması düşüncesine göre dağılımı Tablo 4 de görülmekedir. Tablo verileri incelendiğinde kaılımcıların önemli bir bölümünün poliika ile ahlaki değerlerin örüşmesi yönünde bir düşünceye sahip olduklarını oraya koymakadır. Bu düşünceye kesinlikle kaıldığını belirenlerin oranı % 44,1, kaıldığını belirenlerin oranı da % 33,4 ür. Toplamda ise bu iki grup % 77,5 lik bir orana sahip olmakadır. Bu veriler halkın siyasal yozlaşmaya 37 karşı duyduğu epki olarak değerlendirilebilir. Bu iki grubu sırasıyla, % 12,2 ile bu konuda fikir beyan emeyenler, % 5,3 le kesinlikle % 36 Üsün Ergüder, Yılmaz Esmer, Ersin Kalaycıoğlu, Türk Toplumunun Değerleri, TÜSİAD, İsanbul, 1991, s. 22., Fikre Adaman, Ali Çarkoğlu, Burhan Şenaalar, Yolsuzluk Araşırması, TESEV, İsanbul, 2001,s. 41., hp:// 22 Nisan 2004., Türk Gençliği ve Kaılım Kaıl ve Geleceğini Yara, ARI Düşünce ve Toplumsal Gelişim Derneği Yayınları, İsanbul, 2001, s , 22 Ağusos Siyasal yozlaşma ile ilgili ayrınılı bilgi için bkz. :Ehem Kadri Pekaş, Büyükken Belediyelerinin Eğiim ve Külür Hizmelerine Siyasal Pari İdeolojilerinin Yansıması, Dokuz Eylül Üniversiesi SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 1994, s , Kemal Özsemerci, Türk Kamu Yöneiminde Yolsuzluklar, Nedenleri, Zararları ve Çözüm Önerileri, 2002, s hp:// 26 Ağusos 2004, Türker Alkan, Siyasal Ahlak ve Ahlaksızlık, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1993, s

12 bu düşünceye kaılmayanlar ve son olarak % 5,0 le bu düşünceye kaılmayanlar akip emekedirler. Tablo 4. Ankee Cevap Verenlerin Poliik Olan Her Şeyin Ahlaki Değerlere Uygun Olmasına İlişkin Düşüncelerinin Oransal Dağılımı Sıra Poliik Olan Her Şey Ahlaki değerlere uygunluğu fikri Say ı 1 Kesinlikle kaılıyor ,1 2 Kaılıyor ,4 3 Fikri yok 39 12,2 4 Kesinlikle kaılmıyor 17 5,3 5 Kaılmıyor 16 5,0 Toplam , 0 Ankee cevap verenlerin Türkiye de hangi örgü ya da örgülerin yöneimde en ekin mekanizmayı oluşurduklarına ilişkin görüşleri Tablo 5 de görülmekedir. Tablo verilerine göre; % 42,5 lik bir oranla siyasal parilerin yöneimde en ekin örgü olduğunu düşünenler ilk sırada yer almışlardır. Ama söz konusu orana bakıldığında kaılımcıların büyük bir kısmının (diğer kaegorilerin oplamı % 57,5) yöneimde ekin örgüün siyasi pariler olmadığını düşündüğünü görülmekedir. Sisem içinde siyasal pariler dışındaki güçlerin hala önemli bir ağırlığı görülmekedir. Bu çerçevede % 33,4 lük oranla ikinci sırada yer alan basının durumu oldukça dikka çekmekedir 38. Bu iki kaegoriyi sırasıyla % 7,5 ile üniversieler, % 6,6 ile diğerleri, % 5,6 ile sivil oplum kuruluşları, % 2,8 le sendikalar ve son olarak % 1,6 ile meslek kuruluşları akip emekedirler. Bu sonuçların oraya çıkardığı bir diğer sonuça, sivil oplum kuruluşlarının yöneimde ekinliğinin çok fazla olmadığını gösermesidir. Sivil inisiyaif olarak adlandırabileceğimiz bu kuruluşların ekisizliği, günümüz oplumunun örgülü bir oplum olamama- görünümü hakkında bir fikir vermekedir 39. % 38 Kile İleişim araçlarının ekisi ile ilgili olarak bkz.: Ahme Taner Kışlalı, Siyasal Sisemler Siyasal Çaışma ve Uzlaşma, 4.B., İmge Kiabevi, Ankara, 1998, s Ali Arslan, Medya-Poliika İlişkisi Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme, hp// 20 Ağusos Musafa Erdoğan, De Tocqueville'in Düşüncesinde Sivil Toplum, Dernekleşme ve Siyase, hp:// 22 Ağusos 2004.

13 Tablo 5. Ankee Cevap Verenlerin Türkiye de Hangi Örgü ya da Örgülerin Yöneimde En Ekin Mekanizmayı Oluşurduklarına İlişkin Görüşleri Sıra Yöneimde en ekin örgü Say ı % 1 Siyasi pariler ,5 2 Basın ,4 3 Üniversieler 24 7,5 4 Diğer 21 6,6 5 Sivil oplum kuruluşları 18 5,6 6 Sendikalar 9 2,8 7 Meslek kuruluşları 5 1,6 Toplam ,0 Ankee cevap verenlerin dini inanç, uum ve geleneklerinin siyasal ercihlerindeki rolünün oransal dağılımı Tablo 6 de görülmekedir. Tablo verilerine göre, kaılımcıların önemli bir kısmı bu konuda fikrini açıklamamışır. Fikrini açıklamayanların oranı % 30 dur. Faka bu konuda olumlu görüş bildirenlerin oplamı en büyük kesimi oluşurmakadır. Söz konusu fikre belirleyici diyenlerin oranı % 20,6 iken, kesinlikle belirleyici diyenlerin oranı da % 18,1 dir. Olumsuz görüş bildirenlerin oranı belirleyici değil diyenlerde % 17,2 iken, kesinlikle belirleyici değil diyenlerde oran % 14,1 de kalmışır. Tablo 6. Ankee Cevap Verenlerin Dini İnanç, Tuum Ve Geleneklerinin Siyasal Tercihlerindeki Rolünün Oransal Dağılımı Sıra Dini inanç, uum ve geleneklerinin siyasal ercihlerdeki rolü Sayı % 1 Fikri yok 96 30,0 2 Belirleyici 66 20,6 3 Kesinlikle belirleyici 58 18,1 4 Belirleyici değil 55 17,2 5 Kesinlikle belirleyici değil 45 14,1 Toplam ,0 Ankee cevap verenlerin genel ve yerel seçimlerde bir ayrım yaparak farklı pariye ya da aynı pariye oy verme oranının dağılımı Tablo 7 de

14 görülmekedir. Tablo verilerine göre, kaılanların % 62,2 si genel ve yerel seçimlerde bir ayrıma giderek farklı parilere oy verdiklerini belirirlerken, % 37,8 lik bir kesim de genel ve yerel seçimlerde herhangi bir pari ayrımına gimeyerek aynı pariye oy verdiklerini ifade emişlerdir. Tablo 7. Ankee Cevap Verenlerin Genel Ve Yerel Seçimlerde Bir Ayrım Yaparak Farklı Pariye Ya Da Aynı Pariye Oy Verme Oranının Dağılımı Sıra Seçmenin farklı pari ya da aynı pariye oy verme oranı Say ı % 1 Farklı pari ,2 2 Aynı pari ,8 Toplam ,0 Ankee cevap verenlerin yerel yöneim ve hükümein aynı siyasal pariden olmasının belediye hizmelerine ekisinin oransal dağılımı Tablo 8 de görülmekedir. Tablo verilerine göre, kaılanların % 62,8 i yerel yöneim ve hükümein aynı siyasal pariden olmasının belediye hizmelerini olumlu yönde ekileyeceği görüşüne sahipir. %28,7 lik bir orana sahip kaılımcı da yerel yöneim ve hükümein aynı siyasal pariden olmasının belediye hizmelerine olumlu ya da olumsuz bir ekisinin olmayacağı görüşündedir. Kaılımcıların sadece % 8,4 ü yerel yöneim ve hükümein farklı siyasal pariden olmasının belediye hizmelerini olumsuz ekileyeceği görüşüne sahipir. Tablo 8. Ankee Cevap Verenlerin Yerel Yöneim ve Hükümein Aynı Siyasal Pariden Olmasının Belediye Hizmelerine Ekisinin Oransal Dağılımı Sıra yerel yöneim ve hükümein aynı siyasal pariden olmasının belediye hizmelerine ekisi Say ı % 1 Olumlu yönde ekiler ,8 2 Olumlu ya da olumsuz ekisi olmaz 92 28,7 3 Olumsuz yönde ekiler 27 8,4 Toplam ,0 3. Araşırma Hipoezlerine İlişkin Bulgular Uygulama hipoezlerine ilişkin es sonuçları ise şöyle gerçekleşmişir (1): * H 1 : Deneklerin günlük yaşamda ilgi duydukları konular ve ilgi alanları, yaş gruplarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir

15 hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 53,144 çıkmışır. Bulunan kikare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 20 ve α = 0,01 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 2 değeri ablodaki değerden (X = 37,57) büyük çıkığı için deneklerin günlük yaşamda ilgi duydukları konular ve ilgi alanlarının, yaş gruplarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık göserdiği sonucuna varılmış ve H1 hipoezi kabul edilmişir. * H 2 : Deneklerin günlük yaşamda ilgi duydukları konular ve ilgi alanları, gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 74,352 çıkmışır. Bulunan kikare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 20 ve α = 0,01 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 2 değeri ablodaki değerden (X = 37,57) büyük çıkığı için deneklerin günlük yaşamda ilgi duydukları konular ve ilgi alanları, gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık göserdiği sonucuna varılmış ve H2 hipoezi kabul edilmişir. * H 3 : Deneklerin kile ileişim araçlarının siyasal ercihlerini ekilemesine ilişkin görüşleri, yaş gruplarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 2,715 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 4 ve α = 0,05 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 değeri ablodaki değerden (X 2 = 9,49) küçük çıkığı için deneklerin kile ileişim araçlarının siyasal ercihlerini ekilemesine ilişkin görüşleri, yaş gruplarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık göserdiğine ilişkin görüşlerinin yaş gruplarına göre anlamlı bir farklılık gösermediği sonucuna varılmış ve H 3 hipoezi reddedilmişir. * H 4 : Deneklerin yerel yöneimlerden öncelikli beklenileri, aldıkları eğiim düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 26,519 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 16 ve α = 0,05 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 2 değeri ablodaki değerden (X =26,30) büyük çıkığı için deneklerin yerel yöneimlerden öncelikli beklenileri, aldıkları eğiim düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göserdiği sonucuna varılmış ve H4 hipoezi kabul edilmişir. * H 5 : Deneklerin Türkiye de hangi örgü ya da örgülerin yöneimde en ekin mekanizmayı oluşurduğuna ilişkin görüşleri yaş gruplarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 34,611 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 28 ve α = 0,05 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri

16 ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 değeri ablodaki 2 değerden (X =41,34) küçük çıkığı için deneklerin Türkiye de hangi örgü ya da örgülerin yöneimde en ekin mekanizmayı oluşurduğuna ilişkin görüşleri yaş gruplarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık göserdiğine ilişkin görüşlerinin anlamlı bir farklılık gösermediği sonucuna varılmış ve H5 hipoezi reddedilmişir. * H 6 : Deneklerin siyasi olaylarla ilgili fikir arışmalarına kaılma düzeyleri, cinsiyelerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 18,728 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 4 ve α = 0,01 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 2 değeri ablodaki değerden (X =13,28) büyük çıkığı için deneklerin siyasi olaylarla ilgili fikir arışmalarına kaılma düzeyleri, cinsiyelerine göre anlamlı bir farklılık göserdiği sonucuna varılmış ve H6 hipoezi kabul edilmişir. * H 7 : Deneklerin siyasal parilere üye olmaya yönelik eğilimleri, cinsiyelerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 16,536 çıkmışır. Bulunan kikare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 1 ve α = 0,01 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 değeri 2 ablodaki değerden (X = 6,63) büyük çıkığı için deneklerin siyasal parilere üye olmaya yönelik eğilimleri, cinsiyelerine göre anlamlı bir farklılık göserdiği sonucuna varılmış ve H7 hipoezi kabul edilmişir. * H 8 : Deneklerin dini inanç, uum ve geleneklerinin siyasi ercihlerindeki rolüne ilişkin görüşleri eğiim düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 12,085 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 16 ve α = 0,05 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 2 değeri ablodaki değerden (X = 26,30) küçük çıkığı için deneklerin dini inanç, uum ve geleneklerinin siyasi ercihlerindeki rolüne ilişkin görüşleri eğiim düzeylerine göre anlamlı bir farklılık gösermediği sonucuna varılmış ve H8 hipoezi reddedilmişir. * H 9 : Deneklerin siyasal parilere üye olmaya yönelik eğilimleri, gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 24,221 çıkmışır. Bulunan kikare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 4 ve α = 0,01 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 değeri 2 ablodaki değerden (X = 13,28) büyük çıkığı için deneklerin siyasal

17 parilere üye olmaya yönelik eğilimleri, gelir düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göserdiği sonucuna varılmış ve H 9 hipoezi kabul edilmişir. * H 10 : Deneklerin seçimlerde oy kullanırken pari seçiminde ekili olan fakörlere ilişkin görüşleri, eğiim seviyelerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 42,966 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 20 ve α = 0,01 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 2 değeri ablodaki değerden (X = 37,57) büyük çıkığı için deneklerin seçimlerde oy kullanırken pari seçiminde ekili olan fakörlere ilişkin görüşleri, eğiim seviyelerine göre anlamlı bir farklılık göserdiği sonucuna varılmış ve H10 hipoezi kabul edilmişir. * H 11 : Deneklerin dini inanç, uum ve geleneklerinin siyasi ercihlerindeki rolüne ilişkin görüşleri gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 8,945 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 16 ve α = 0,05 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 2 değeri ablodaki değerden (X =26,30) küçük çıkığı için deneklerin dini inanç, uum ve geleneklerinin siyasi ercihlerindeki rolüne ilişkin görüşleri gelir düzeylerine göre anlamlı bir farklılık gösermediği sonucuna varılmış ve H11 hipoezi reddedilmişir. * H 12 : Deneklerin siyasi konudaki eylem ve kararların ahlaki değerlere uygun olmasına ilişkin görüşleri, medeni durumlarına göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde, X 2 değeri 22,681 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 12 ve α = 0,05 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 değeri ablodaki değerden 2 (X =21,03) büyük çıkığı için deneklerin siyasi konudaki eylem ve kararların ahlaki değerlere uygun olmasına ilişkin görüşleri, medeni durumlarına göre anlamlı bir farklılık göserdiği sonucuna varılmış ve H12 hipoezi kabul edilmişir. * H 13 : Deneklerin yerel hizmelerin gerçekleşirilmesinde gönüllü ekinlike ve kakıda bulunmaya ilişkin görüşleri, gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 34,906 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 16 ve α = 0,04 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 değeri ablodaki değerden (X 2 =32,00) büyük çıkığı için deneklerin yerel hizmelerin gerçekleşirilmesinde gönüllü ekinlike ve kakıda bulunmaya ilişkin görüşleri, gelir düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göserdiği sonucuna varılmış ve H 13 hipoezi kabul edilmişir.

18 * H 14 : Deneklerin ülke yöneimi ve poliika ile sadece poliikacıların ilgilenmesi gerekiğine ilişkin görüşleri, gelir düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde, X 2 değeri 27,434 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 16 ve α = 0,05 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 değeri ablodaki değerden 2 (X =26,30) büyük çıkığı için deneklerin ülke yöneimi ve poliika ile sadece poliikacıların ilgilenmesi gerekiğine ilişkin görüşleri, gelir düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göserdiği sonucuna varılmış ve H14 hipoezi kabul edilmişir. * H 15 : Deneklerin yerel yöneim ile hükümein aynı siyasi pariden olmasının belediye hizmelerine ekisine ilişkin görüşleri eğiim düzeylerine göre isaiksel olarak anlamlı bir farklılık gösermekedir hipoezine ilişkin X 2 analizinde X 2 değeri 6,204 çıkmışır. Bulunan ki-kare değeri ile serbeslik düzeyi (df) = 8 ve α = 0,05 önem düzeyinde kriik X 2 değerleri ablosundaki değer karşılaşırılmış, hesaplanan X 2 değeri ablodaki değerden (X 2 =15,51) küçük çıkığı için deneklerin yerel yöneim ile hükümein aynı siyasal pariden olmasının belediye hizmelerine ekisine ilişkin görüşleri eğiim düzeylerine göre anlamlı bir farklılık gösermediği sonucuna varılmış ve H 15 hipoezi reddedilmişir. Sonuç ve Genel Değerlendirme Demokraik yaşamın vazgeçilemez unsurlarından birisi de halkın siyasal kaılımını sağlamakır. Kaılma, bireyin kendi iseği ve harekeiyle yönesel karar ve eylemleri ekilemek üzere harekee geçmesidir. Bu harekeliliğin yoğun olması demokrasi için önemli bir alyapı sağlar. Küahya nın Tavşanlı ilçesinde yapığımız çalışma sonucu elde eiğimiz verilerden bir kısmını şu şekilde ifade edebiliriz: * Ankee cevap verenlerin Türkiye deki siyasal ve sosyal gelişmeleri akip eikleri kile ileişim araçlarında elevizyon açık ara ilk sırada yer almakadır. * Ankee cevap verenlerin yarıdan fazlası kile ileişim araçlarının siyasal ercihlerini ekilemediğini belirmelerine rağmen, kile ileişim araçlarının ekisi alında kalanlar da göz ardı edilemeyecek kadar çokur. * Ankee cevap verenlerin büyük bir kısmı Türkiye de poliikacıları az çok güvenilir bulmakla birlike poliikacılar hala güvenilirlik sorunu ile karşı karşıyadırlar. * Ankee cevap verenlerin önemli bir bölümü, poliika ile ahlaki değerlerin örüşmesi gerekiği düşüncesine sahipirler.

19 * Ankee cevap verenlerin önemli bir bölümü Türkiye de siyasal parilerin yöneimde en ekin örgü olduğunu düşünmekedirler. Araşırma kapsamında gerçekleşirilen uygulama sonucunda, uygulama hipoezlerine ilişkin ulaşılan başlıca bulgular ise şunlardır: * Bireylerin gelir düzeyleri arıkça siyasee duydukları ilgi ararken gelir azaldıkça bireylerin ilgi duydukları konularda ekonomi ön plana çıkmakadır. * Eğiimi ilk ve ora okul düzeyinde olan bireylerin yerel yöneimlerden öncelikli beklenileri yeni iş imkanlarının yaraılması ve klasik belediyecilik hizmelerinin eksiksiz yapılması iken, daha üs bir eğiim almış bireylerin beklenileri arasında diğerlerine ek olarak yerel sorunların merkezi yöneime ileilmesi ile külürel ve sosyal ekinliklerin düzenlenmesi isekleri de yer almakadır. * Siyasal kaılma kaynaklarında da ifade edildiği gibi kadınların siyasal olaylarla ilgili konuları arışma oranları ile erkeklerin bu konuları arışma oranları arasında oldukça büyük bir fark vardır. Bu durum, kadınların siyasal konulara karşı ilgisizliğinin devam eiğini gösermekedir. * En düşük gelir grubunda, siyasal pari üyeliği en düşük oranda iken, gelir düzeyi arıkça siyasal parilere üyelik de armaka ve bu oran en yüksek gelir grubunda en üs düzeye ulaşmakadır. * Eğiim düzeyleri düşük olan bireylerin pari seçiminde aile, eş ve pari liderinin karizmaikliği ercihlerini ekilerken, eğiim düzeyi yükseldikçe bu ekinin azaldığını ve bireylerin pari seçiminde öncelikli olarak pari programına göre hareke eikleri ve daha bilinçli bir ercih yapıkları belirlenmişir. * Evliler, siyasi eylem ve kararların ahlaki değerlere uygun olması konusunda bekarlara oranla oldukça yüksek bir kabul düzeyine sahipirler. Aile ve çocuk sahibi olmanın bireylerin siyasal ercihlerinde uucu davranış sergilemeleri yönünde ekili olduğu söylenebilir. Evli olan bireylerin bekar olanlara oranla daha muhafazakar oldukları görülmekedir. Sonuç olarak; Siyasal kaılma demokrasinin vazgeçilmez bir boyuunu oluşurmakadır. Toplumu oluşuran bireyler fiziki, sosyal, külürel, ekonomik ve eğiim düzeyleri açısından birbirlerinden farklıdırlar. Bu farklılıklar da bireylerin siyasal kaılmayla ilgili ercihleri üzerinde ekili olmakadır. Doğal olarak bireyler sahip oldukları imkan, değer, uum ve inançlar çerçevesinde kaılmayı gerçekleşireceklerdir. Bir kısmı sadece seçimlerde oy kullanmakla yeinirken bir kısmı seçim kampanyalarına kaılarak, bir kısmı da adaylığını açıklayarak bu rekabe oramına kakıda bulunacaklardır. Her şeyden önce rekabe oramının alyapısının barış ve düzen olduğu unuulmamalıdır.

20 NOTLAR 1. Araşırma hipoezlerine ilişkin çapraz çizelgelerin mein içerisinde verilerek ayrınılı şekilde ele alınmasının çalışmanın hacmini gereğinden fazla genişleeceği kaygısıyla, hipoezlere ilişkin analiz sonuçlarını vermekle yeinilmişir. KAYNAKÇA ADAMAN, Fikre, ÇARKOĞLU, Ali ve ŞENATALAR, Burhan, Yolsuzluk Araşırması, TESEV, İsanbul, ALKAN, Türker, Siyasal Ahlak ve Ahlaksızlık, Bilgi Yayınevi, Ankara, ARSLAN, Ali Medya-Poliika İlişkisi Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme, hp// kisi.hm. ÇAM, Esa, Siyase Bilimine Giriş, Der Yayınları, İsanbul, ÇUKURÇAYIR, M. Akif, Siyasal Kaılma ve Yerel Demokrasi, Yargı Yayınevi, Ankara, D ENTRÉVES, Alessandro Passerin, Devle Kavramı, Devle Kuramı, derleyen: Cemal Bali Akal, Dos Yayınları, Ankara, ERDOĞAN, Musafa, De Tocqueville'in Düşüncesinde Sivil Toplum, Dernekleşme ve Siyase, hp:// ERGÜDER, Üsün, ESMER, Yılmaz ve KALAYCIOĞLU, Ersin, Türk Toplumunun Değerleri, TÜSİAD, İsanbul, EROĞUL, Cem, Devle Yöneimine Kaılma Hakkı, 2.B, İmge Kiabevi, Ankara, JONES, Tudor, Modern Poliical Thinkers and İdeas, Rouledge, London, KALAYCIOĞLU, Ersin, Karşılaşırmalı Siyasal Kaılma Siyasal Eylemin Kökenleri Üzerine Bir İnceleme, İsanbul Üniversiesi. SBF Yayınları, İsanbul, KAPANİ, Münci, Poliika Bilimine Giriş, 4.B., Bilgi Yayınevi, Ankara, 1988.

21 KIŞLALI, Ahme Taner, Siyasal Sisemler Siyasal Çaışma ve Uzlaşma, 4.B., İmge Kiabevi, Ankara, PEKTAŞ, Ehem Kadri, Büyükken Belediyelerinin Eğiim ve Külür Hizmelerine Siyasal Pari İdeolojilerinin Yansıması, Dokuz Eylül Üniversiesi SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, ÖZSEMERCİ, Kemal, Türk Kamu Yöneiminde Yolsuzluklar, Nedenleri, Zararları ve Çözüm Önerileri, Sayışay Yayınları, Ankara, 2002., hp:// SABİNE, George H., THORSON, Thomas L., A Hisory of Poliical Theory, 4. Ediion, Hol, Rinehar and Winson, Inernaional Ediion, TEKELİ, Şirin, KORAY, Meryem, Devle-Kadın-Siyase, Tüses Yayınları, TURAN, İler, Siyasal Sisem ve Siyasal Davranış, İ.Ü. İkisa Fakülesi Yayını, İsanbul, Türk Gençliği ve Kaılım Kaıl ve Geleceğini Yara, ARI Düşünce ve Toplumsal Gelişim Derneği Yayınları, İsanbul, UYSAL, Birkan, Siyasal Kaılma ve Kaılma Davranışına Ailenin Ekisi, TODAİE YAYINLARI, ANKARA, 1984.