NİĞDE KENT MERKEZİNDE TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜN TRAFİK KOŞULLARI VE STANTARTLAR İLE DEĞERLENDİRİLMESİ L GÜREMEN 1, C T ÇELİK 2, İ KACAR 3 ÖZET ABSTRACT

Transkript

1 Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt 6 Sayı-, (00), - NİĞDE KENT MERKEZİNDE TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜN TRAFİK KOŞULLARI VE STANTARTLAR İLE DEĞERLENDİRİLMESİ L GÜREMEN, C T ÇELİK, İ KACAR Niğde Üniversitesi, Müh-Mim. Fakültesi Mimarlık Bölümü, Niğde lguremen@nigde.edu.tr Niğde Üniversitesi, Müh-Mim. Fakültesi, Jeodezi ve Fotogrametri Müh. Bölümü, Niğde ctcelik@nigde.edu.tr Niğde Üniversitesi, Müh-Mim. Fakültesi, Makina Müh. Bölümü, Niğde ikacar@gmail.com ÖZET Bu çalışmanın amacı; Niğde Kentinde seçilen bölgede, anayol ve kavşaklarda yapılan gürültü seviyesi ölçüm ve analizlerinin sonuçlarına dayalı olarak gürültü düzeylerinin, taşıt yoğunluklarına göre değişiminin ortaya konmasıdır. Çalışmada; ölçüm ve hesaplamalar sonucu elde edilen L 0, L 0, L 90, L eq, L max, ve TNI nin kabul edilen düzeyler açısından değerlendirilmesinin ve korelasyonlarının araştırması yapılarak diğer şehirlerde yapılmış benzer çalışmalarda elde edilmiş düzeyler ile karşılaştırılmıştır. Niğde için ölçülmüş olan gürültü düzeylerinin taşıt yoğunluğuna bağlı olarak diğer birçok şehirdeki değerlerin üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Trafik gürültüsü, taşıt yoğunluğu, gürültü indisleri, sapma ABSTRACT Subject of this study is to determine the variation of traffic noise levels compared to vehicle intensity, depending on the results of noise level measurements and analysis measured at selected stations, main roads and junctions. In this study, evaluation and correlations of L 0, L 0, L 90, L eq, L max, and TNI that were obtained as a result of conducted measurements and calculations were investigated as per accepted levels and were compared to the levels obtained from similar studies performed in different cities. Measured data of traffic noise due to vehicle intensity for the city of Niğde were found to be above those of many other cities. Key Words: Traffic noise, vehicle intensity, noise index, variation

2 L. GÜREMEN, C. T. ÇELİK, İ. KACAR. GİRİŞ Çevre gürültüsü plansız yerleşmeler, ulaşım yoğunluklarının artması, teknolojik gelişmelerin bilinçsiz uygulanması, ekonomik sorunlar ve mevzuat yetersizlikleri yüzünden giderek artan önemli bir sorun haline gelmektedir []. Ulaşımdan kaynaklanan (Yol Trafik Gürültüsü); otoyolların çoğalması, trafikteki hızlı artışlar, yoğunlaşmalar ve yüksek düzeyli olmaları, çok sayıda kişiyi etkilemeleri, kent ölçeğinde inceleme zorunluluğu ve getirilecek çözümler için planlama ölçeğinden başlayarak stratejik ve politik kararları gerektirmesi nedeniyle önem taşımaktadır []. Çeşitli büyük kentlerde yapılmış trafik gürültüsü ölçüm ve anket çalışmalarının sonuçları trafik gürültüsünün konut, büro, okul, hastane ve mabet gibi yapıları olumsuz yönde etkilediğini, psikolojik ve fizyolojik rahatsızlıkların giderek büyüyen boyutlara ulaştığını ve gürültünün denetim altına alınması gerektiğini ortaya koymuştur. Bu çerçevede kabul edilebilecek ses koşullarına ilişkin ölçüt ve önlem önerileri geliştirilmiş, bunların uygulanmaları sağlanmıştır [,,, 6, 7]. Güremen ve Çelik [8], Niğde Kent Merkez inde seçilen bölgede 6 referans noktasında haftanın günleri ve zamana göre L 0 L 0, L 90, L eq ve L max düzeylerini ölçerek, sonuçlarını standart gürültü sınırları ile karşılaştırarak değerlendirmişlerdir. Fakat bu çalışmalarında ölçüm peryotları içerisindeki taşıt yoğunlukları ve ağır taşıt yüzdeleri ile gürültü koşulları ilişkilendirilmemiştir. Yine aynı bölgede Tercan ve Bac. [9],Niğde Merkez inde belirlenen önemli 7 kavşakta otomobil, minibüs, panelvan, otobüs, kamyonet, kamyon ve treyler taşıtlarının geçme sayıları Niğde Kent İçi Eş Düzey Kavşakların Sinyalizasyonu ve Koordinasyonu konulu çalışmalarında yer verilmiştir. Bu çalışmada, Niğde Kent Merkez inde seçilen bölgede, anayol ve kavşaklarında ulaşımdan kaynaklanan gürültü seviyelerini tespit etmek amacıyla 6 referans noktada yapılan ölçüm ve analizlerine dayalı trafik gürültüsü seviyelerinin taşıt yoğunluklarına bağlı olarak günlere ve zamana bağlı olarak ne ölçüde değişiklik gösterdiklerinin ve bulunan değerlerin standartlarla belirlenmiş olan düzeylerle uyumlu olup olmadığının ortaya konulması amaçlanmaktadır.. MATERYAL VE METOT Ölçüm yapılan bölgelerde saptanan L 0 L 0, L 90, L max ve L eq değerleri diğer ülkelerde yapılan araştırma sonucu bulunmuş gürültü düzeyi ile de karşılaştırılmıştır. Niğde de seçilmiş bölgeler içerisinden veya yakınından geçen trafik yollarına ait gürültü indislerinin kabul edilmiş olan L 0 L 0, ve L 90 ölçüt değerleri ile karşılaştırması yapılarak, incelenen bölgelerde birimlere göre değişen kriterlerin veya sınır değerlerinin aşıldığı durumlar veya çelişkilerin ortaya konulması, bu araştırmanın amaçları arasında olup, bunun için istatistiksel gürültü düzeylerinin ağırlıklı olarak birleştirildiği TNI (Traffic Noise Index) değerleri araştırılmıştır. Trafik gürültüsü bölgelerinde yol ve trafik koşulları taşıt yoğunluğu, ağır taşıt yüzdesi ölçme periyotları içerisinde belirlenmiştir. Veriler Niğde Kent Merkez inde Tercan ve Bac. [9], tarafından belirlenen önemli 7 kavşakta otomobil, minibüs, panelvan, otobüs, kamyonet, kamyon ve treyler taşıtlarının geçme sayılarını ölçtükleri Niğde Merkezinde trafik yol ve Kavşaklarında Sinyalizasyon ve Koordinasyonu konulu çalışmalarından elde ettikleri istatistiksel değerleri, Niğde İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Şubesince [0] yapılmış olan taşıt envanteri istatistik çalışması verileri ile güncelleştirilerek değerlendirilmiştir. Elde edilen verilerin tümü bilgisayar ortamına aktarılmış, değerlendirme SPSS (İstatistiki Analiz Programı ).0 sürüm programıyla yapılmıştır.

3 NİĞDE KENT MERKEZİNDE TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜN TRAFİK KOŞULLARI VE STANTARTLAR İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. BULGULAR VE DEĞERLENDİRME Niğde kent merkezinde yoğun trafik yolları ve kavşaklarında seçilmiş bölgelerde 6 referans noktasında saptanan gürültü düzeylerinin ölçütlerle karşılaştırılması Tablo [] de verilmiştir. Tablo. Trafik gürültüsü ölçüm sonuçlarının ölçütler ile karşılaştırılması. Bölge Adı LNP (6) L90 (6) TNI (7) L0 (70) L0 (6) Leq () Eğitim 86,9 60,0 9,0 7, 67, 7,0 Kardelen 8, 6,0 8,8 7,7 68,0 7, Total 8,8 6,0 8,0 7, 68,9 7, Valilik 8, 6,0 8, 7,0 68, 7,8 Migros 8, 8,0 90, 7,6 6, 7, Pasakapı 8,8 7, 87,9 7, 6,6 70, Rektörlük 8,, 9,0 7, 6,8 69,8 Sabancı 8,6 0,0 9, 68, 7,8 66,0 Spor 80,,9 87,8 68, 8,9 66, Terminal 8, 6,7 86,6 7, 7, 7, Amas 8, 7,6 8,7 7, 6, 69, Ölçütlerin altında kalan (kabul edilebilir) bölgeler Birbirlerine göre; Trafik koşulları, Gürültü düzeyleri, Yol genişlikleri, Bina yükseklikleri ve konumları gibi çeşitli yönlerden önemsenmeyecek ayrılıkları göstermelerine karşın tüm bu ulaşım sistemi, Niğde kentini temsil ettiğinden sonuçlar bir arada değerlendirildiğinde; Her bölge için saptanmış gürültünün istatistikî analizlerinden elde edilmiş L 0, L 0 ve L 90 değerlerinin ortalamaları Gauss dağılımı gösteren trafik gürültüsüne ilişkin yığışımlı eğrileri oluşturmakta ve eğriler gürültü düzeylerine göre farklılıklar göstermektedir. Sonuçta Niğde de incelenen bölgelerin, dağılıma bağlı olarak sıralamasını görmek olanaklıdır. Bu dağılım Şekil [] de bir arada görülmektedir. 00 dba dba eğitim hamas kardelen migros paşakapı rektörlük sabancı spor terminal total valilik Şekil. Trafik gürültüsü ölçümlerine ilişkin yığışımlı eğriler.

4 L. GÜREMEN, C. T. ÇELİK, İ. KACAR Niğde merkezinde sürekli ölçüm yapılan bölgelerde saptanan gürültü indisleri değerleri yapılan benzer araştırmalar sonucu bulunmuş gürültü düzeyleri ile birlikte Tablo de verilmektedir Tablo. Niğde merkezinde sürekli ölçüm yapılan bölgelerdeki saptanan gürültü indisleri değerleri. Bölge Mak. Ort. Min. Taşıt/ Bölge Mak. Ort. Min Taşıt/ İndis İndis Adı 0 Adı 0dk Egitim L0 80, 7, 7, dk. Sabancı L90 9, 0,0 0, Egitim L0 7,7 67, 6, 79 Spor L0 7, 68, 6, Egitim L90 6, 60,0,6 Spor L0 6,7 8,9,0 68 Kardelen L0 80,9 7,7 70, Spor L90 9,,9 7, Kardelen L0 7,0 68,0 6,0 8 Terminal L0 78,9 7, 7, Kardelen L90 66, 6,0 6,7 Terminal L0 7, 68,0 6,6 8 Total L0 79,8 7, 68,8 Terminal L90 6, 6,7 7, Total L0 7, 68,9 6,0 78 Amas L0 78,8 7, 67, Total L90 66,9 6,0 8, Amas L0 7,0 6, 9,0 7 Valilik L0 80,9 7,0 70,6 Amas L90 6,6 7,6, Valilik L0 7, 68, 6,6 80 Hong Kong* L0 76,9 Valilik L90 6,9 6,0 8,7 Hong Kong L0 68,6 Migros L0 77, 7,6 69, Hong Kong L90 60, Migros L0 70, 6, 9, 79 Hong Kong L MAX 9,6 Migros L90 6,8 8,0, Beijing** L0 7,0 Pasakapı L0 8,7 7, 6, Beijing L0 70,0 Pasakapı L0 79, 6,6, 86 Beijing L90 67, Pasakapı L90 77, 7,, Beijing L MAX 8, Rektorluk L0 80,0 7, 6, Riverside*** L0 7,0 Rektorluk L0 68,6 6,8 6, 79 Riverside L0,0 Rektorluk L90 6,, 6,8 Riverside L90 0,0 Sabancı L0 77,6 68, 7, Riverside L MAX 6 Sabancı L0 67,7 7,8,0 8 * Tang ve Tong un []yaptıkları çalışmanın Hong Kong şehrinin B lokasyonundan alınmıştır. **Bengang Li ve arkadaşlarının [] Çin in Pekin yerleşim bölgesinde yaptıkları çalışmalarında ikinci çevre yolunun birinci sitesinden alınmıştır. ***California eyaleti Riverside mevkiinde 6-7 Mart 00 tarihlerinde ST- yapılan kısa süreli ölçümlerden alınmıştır[]. Anayol ve kavşaklarda zamana göre yapılan gürültü analizlerinde sabah, öğle ve akşam saatlerinde düzey farklılığı L 0 biriminde Bor Yolu Total Kavşağında Pazartesi günü sabah, öğle ve akşam ortalamaları arasındaki değişim en fazla, dba, Cuma günü sabah, öğle ve akşam ortalamaları arasındaki değişim en fazla 6, dba ve Ayhan Şahenk Bulvarı Valilik Kavşağında aynı günler için yaklaşık, dba olduğu tespit edilmiştir ve işe gidiş-dönüş saatleri dışında oldukça homojen bir dağılım gözlemlenmiştir. Haftanın günlerine göre değişim daha belirgindir. L 0, L 0, L 90, L eq ve L max düzeylerinde sabah, öğle ve akşam saatlerindeki sapma miktarları Tablo de verilmiştir.

5 NİĞDE KENT MERKEZİNDE TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜN TRAFİK KOŞULLARI VE STANTARTLAR İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo. Niğde de ölçüm yapılan bölgelerde standart sapmalar. Bölge Adı Zaman σ Leq (dba) σ LMax (dba) σ L0 (dba) σ L0 (dba) σ L90 (dba) Sabah Öğle Eğitim Akşam Sabah Öğle Kardelen Akşam Sabah Öğle Total Akşam Sabah Öğle Valilik Akşam Sabah Öğle Migros Akşam Sabah Paşakapı Öğle Caddesi Akşam Sabah Öğle Rektörlük Akşam Sabah Öğle Sabancı Akşam Sabah Öğle Spor Akşam Sabah Öğle Terminal Akşam Sabah Öğle Amas Akşam Diğer gürültü birimlerinde bu fark artmaktadır. Ayhan Şahenk Bulvarı Valilik Kavşağındaki TNI değerleri arasındaki sapma miktarı sabah, öğle ve akşam ölçüm değerleri arasında kıyaslandığında; Cumartesi sabah ve Pazartesi sabah arasındaki sapmanın en fazla ve sapma miktarının 8, dba düzeyinde olduğu gözlemlenmiştir. Aynı şekilde Bor yolu Total kavşağında Pazartesi öğle ve Cuma öğle saatlerindeki sapmanın,7 dba düzeyinde en yüksek sapma olduğu Tablo den anlaşılmaktadır.

6 L. GÜREMEN, C. T. ÇELİK, İ. KACAR Tablo. Niğde de ölçüm yapılan bölgelerdeki TNI nın zamana göre değişimi. Eğitim Bölge Adı Kardelen Total Valilik Migros Paşakapı Caddesi Rektörlük Sabancı Spor Terminal Amas MAX TNI MIN TNI Zaman Karşılık gelen Karşılık gelen gün gün σ Sabah 98, Cumartesi 86,8 Cuma 8,0 Öğle 9, Çarşamba 90, Salı, Akşam 96, Çarşamba 86,0 Cuma 7, Sabah 8, 78,, Öğle 89,0 Perşembe 7,0 Pazartesi 9,9 Akşam 86, 78,0,8 Sabah 86, 8,, Öğle 86, Pazartesi 79,6 Cuma,7 Akşam 8,0 7,7, Sabah 0, Cumartesi 7, Pazartesi 8, Öğle 86,7 76,9 6,9 Akşam 8, 7,,7 Sabah 97, 87, 7,0 Öğle 96, 88,9, Akşam 97, Pazartesi 8,8 Perşembe 8, Sabah 9, 8,6,6 Öğle 0, Çarşamba 8,7 Perşembe,8 Akşam 9,0 8, 6,0 Sabah 9, 8,8 7, Öğle 0, 8,, Akşam 0,8 Cuma 8, Perşembe,6 Sabah 9,0 Salı 87,8 Çarşamba, Öğle 98,0 9,9, Akşam 98, 9,,6 Sabah 9,7 87,8, Öğle 90, 8, 6, Akşam 9,9 Çarşamba 8, Perşembe 8, Sabah 86,9 80,,6 Öğle 9,7 8,6,0 Akşam 89,0 Çarşamba 8, Perşembe, Sabah 86,6 80,8, Öğle 88, 8,, Akşam 9,9 Pazartesi 8,7 Salı 7,9 Taşıt yoğunluğu ve bu yoğunluk içerisinde ağır taşıt yüzdesi haftanın günlerine ve saatlerine göre değişiklik göstermektedir. Niğde de ölçülmüş taşıt/0 dk. geçen araç sayısı ve bu araç sayısı içindeki ağır taşıt yüzdesi Tablo de verilmiştir. Tablo. Bölgelere göre taşıt yoğunluğu ve ağır taşıt yüzdesi. Bölge Maks. Ort Toplam Maksimum İndis Gün Adı Taşıt/0 dk Taşıt %A.T. Egitim L0 80, Çarşamba 79 6 Kardelen L0 80,9 Cuma Total L0 79,8 Çarşamba Valilik L0 79,0 Cuma 80 6 Terminal L0 80, Perşembe 8 70 Taşıt yoğunlukları ve ağır taşıt yoğunlukları benzer şekilde değişim göstermektedir. Verilere göre tüm bölgelerdeki ortalama trafik hacmi ile L 0 gürültü düzeyleri arasındaki ilişki,elde edilen bulguların korelasyonları kurularak, bölgelere göre ayrı ayrı Tablo 6-6 de verilmiştir. Niğde Kentinde seçilen bölge ve 6 referans noktasında anayol ve kavşaklarında yapılmış olan gürültü seviye ölçüm ve analizlerin sonuçlarına dayalı olarak L 0 gürültü düzeylerinin taşıt yoğunluğu ile ilişkisi grafik olarak Şekil - de verilmiştir. 6

7 Mean E GITIMT OPL AM LA 0 NİĞDE KENT MERKEZİNDE TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜN TRAFİK KOŞULLARI VE STANTARTLAR İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 6. Bor yolu Eğitim Fakültesi Kavşağı taşıt sayısı ve L A0 değerleri korelasyonu. EGITIM FAK. KAVŞAĞI SABAHTASITSAYISI EGITIM FAK.KAVŞAĞI L A0 ** Korelasyon 0.0 seviyesinde önemli EGITIM FAK. KAVŞAĞI SABAH TASIT SAYISI EGITIM FAK. L A0,(**) Sig. (-tailed).,00 N 8 8,(**) Sig. (-tailed),00. N 8 8 Tablo 7. Bor Yolu Kardelen Kavşağı taşıt sayısı ve L A0 değerleri korelasyonu. KARDELEN KAVŞAĞI SABAH TAŞIT SAYISI KARDELEN KAVŞAĞI L A0 KARDELEN KAVŞAĞI SABAH TASIT SAYISI KARDELEN KAVŞAĞI L A0,67(**) Sig. (-tailed).,000 N 6 6,67(**) Sig. (-tailed),000. N 6 08 ** Korelasyon 0.0 seviyesinde önemli 78,00 78,00 77,00 76,00 7,00 7,00 7,00 Mean KARDELENLA0 76,00 7,00 7,00 7,00 70,00 6,00 67,00 68,0 69, 69,0 7,00 7,00 7,00 77,00 79,00 66,00 68,00 69,00 69,0 70,00 7, 7,00 7,00 78,00 Eğitim Fakültesi Kavşağı 66,00 69,00 7,00 7,00 7,00 77,00 8,00 68,00 70,00 7,00 7,00 76,00 78,00 Kardelen KARDELENTOPLAMTASITSAYISI Toplam Taşıt Sayısı Şekil. Eğitim Fakültesi kavşağı sabah taşıt sayısı ve L A0 değerleri ile korelasyonu. Şekil. Kardelen Kavşağı sabah taşıt sayısı ve L A0 değerleri ile korelasyonu 7

8 Mean V ALILIKLA0 L. GÜREMEN, C. T. ÇELİK, İ. KACAR Tablo 8. Ayhan Şahenk Bulvarı Valilik Kavşağı Sabah Taşıt sayısı ve L A0 Değerleri ile Korelasyonu. VALILIK KAVŞAĞI SABAH TASITSAYISI VALILIK KAVŞAĞI L A0 ** Korelasyon 0.0 seviyesinde önemli VALILIK KAVŞAĞI SABAH TASIT SAYISI VALILIK KAVŞAĞI L A0 Pearson Correlation,6(**) Sig. (-tailed).,000 N 6 6 Pearson Correlation,6(**),000. N 6 08 Tablo 9. Rektörlük Caddesi Sabah Taşıt sayısı ve L A0 Değerleri ile Korelasyonu. REKTORLÜK CAD. SABAHTASITSAYISI REKTORLÜK CAD. SABAH TASITSAYISI REKTORLUK CAD. L A0,707(**) Sig. (-tailed).,000 N 6 6 REKTORLUK CAD.L A0,707(**) Sig. (-tailed),000. ** Korelasyon 0.0 seviyesind N ,00 78,00 76,00 7,00 7,00 70,00 68,00 VALILIKTOPLAMTASITSAYISI ,00 6,00 67,00 69,00 7,00 7,00 7,00,00,00,00,00,00,00 Mean REKTORLUKLA0 Rektörlük Toplam Taşıt Sayısı Şekil. Rektörlük Caddesi Sabah Taşıt Sayısı ile L A0 Değerlerinin Korelasyonu. 78,00 76,00 7,00 7,00 70,00 68,00 7,00 7,00 7,00 78,00 80,00 69,00 7,00 7,00 77,00 79,00 VALILIKTOPLAMTASITSAYISI Valilik Valilik Toplam Toplam Taşıt Sayısı Taşıt Şekil.Valilik Kavşağı Taşıt sayısı ile L0 Değerlerinin Korelasyonu. 8

9 Mean H AM ASL A0 NİĞDE KENT MERKEZİNDE TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜN TRAFİK KOŞULLARI VE STANTARTLAR İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 0. Sabancı Kavşağı Sabah Taşıt Sayısı ve L A0 Değerlerinin Korelasyonu. SABANCI KAVŞAĞI SABAH TASIT SAYISI SABANCI KAVŞAĞI SABAH TAŞIT SAYISI SABANCI KAVŞAĞI L A0,70(**) Sig. (-tailed).,000 N SABANCI KAVŞAĞI L A0,70(**) ** Korelasyon 0.0 seviyesinde önemli Sig. (-tailed),000. N 6 Tablo. Amas Yolu Sabah Taşıt Sayısı ve L A0 Değerlerinin Korelasyonu. AMAS YOLU SABAH TASIT SAYISI AMAS YOLU SABAH TASIT SAYISI AMAS YOLU L A0,(*) Sig. (-tailed).,0 N 0 0 AMAS YOLU L A0,(*) ** Korelasyon 0.0 seviyesinde önemli. Sig. (-tailed),0. N ,00 7,00 Mean SABANCILA0 70,00 6,00 60,00 7,00 7,00 70,00 68,00 7,00 6,00 6,00 6,00 67,00 7,00 60,00 6,00 6,00 66,00 69,00 8,00 6,00 6,00 66,00 67,00 68,00 69,00 70,00 7,00 7,00 7,00 7,00 Sabancı SABANCITOPLAMTASITSAYISI Toplam Taşıt Sayısı Amas AMASTOPLAMTASITSAYISI Toplam Taşıt Sayısı Şekil 6.Sabancı Kavşağı Sabah Taşıt Sayısı ve L0 Şekil 7. Amas Yolu Sabah Taşıt Sayısı ve L0 Değerlerinin Korelasyonu. Değerlerinin Korelasyonu. Tablo. Bor Yolu Total Kavşağı Sabah Taşıt Sayısı ve L A0 Değerleri Korelasyonu. 9

10 L. GÜREMEN, C. T. ÇELİK, İ. KACAR TOTAL KAVŞAĞI TASIT SAYISI TOTAL KAVŞAĞI SABAH TAŞIT SAYISI TOTAL KAVŞAĞI L A0,7(**) Sig. (-tailed).,000 N 6 6 TOTAL KAVŞAĞI L A0,7(**) ** Korelasyon 0.0 seviyesinde önemli Sig. (-tailed),000. N 6 0 Tablo. Paşakapı Caddesi Sabah taşıt Sayısı ve L A0 Değerleri Korelasyonu. PASAKAPI CAD. SABAH TASIT SAYISI PAŞAKAPI CAD. SABAH TAŞIT SAYISI PASAKAPI CAD. L A0,88(**) Sig. (-tailed).,000 N 0 0 PASAKAPI CAD. L A0,88(**) ** Korelasyon 0.0 seviyesinde önemli Sig. (-tailed),000. N 0 0 7,00 8,00 Mean TOTALLA0 70,00 6,00 Mean PASAKAPILA0 80,00 7,00 70,00 60,00 70,00 7,00 7,00 76,00 78,00 69,00 7,00 7,00 7,00 77,00 Total Toplam Taşıt Sayısı 6,00 67,00 69,00 7,00 7,00 86,00 66,00 68,00 70,00 7,00 7,00 Taşıt PASAKAPITOPLAMTASITSAYISI Sayısı Şekil 8. Total Kavşağı Sabah Taşıt Sayısı ve L A0 Değerleri Korelasyon Grafiği. Şekil 9. Paşakapı Caddesi Sabah Taşıt Sayısı ve L A0 Değerleri Korelasyon grafiği. 0

11 NİĞDE KENT MERKEZİNDE TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜN TRAFİK KOŞULLARI VE STANTARTLAR İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo. Ethem Onbaşı Caddesi Sabah Taşıt Sayısı ve L A0 Değerleri Korelasyonu. ETHEM ONBAŞI CAD. TOP.TAŞ.SAY ETHEM ONBAŞI CAD. SABAH TASIT SAYISI SPORLA0,68(**) Sig. (-tailed).,00 N 8 8 SPOR L A0,68(**) ** Korelasyon 0.0 seviyesinde önemli Sig. (-tailed),00. N 8 Tablo. Mezbaha Caddesi Migros Bölgesi Sabah Taşıt Sayısı ve L A0 Değerleri Korelasyonu. MEZBAHA CAD. MİGROS ÖNÜ TOPLAM TASIT SAYISI MEZBAHA CAD. MIGROS ÖNÜ SABAH TASIT SAYISI MIGROS LA0,79(**) Sig. (-tailed).,000 N MIGROS LA0,79(**) ** Korelasyon 0.0 seviyesinde önemli Sig. (-tailed),000. N Mean SPORLA0 7,00 7,00 69,00 66,00 6,00 Mean MIGROSLA0 77,00 76,00 7,00 7,00 7,00 7,00 7,00 60,00 60,00 6,00 6,00 6,00 6,00 6,00 66,00 67,00 68,00 Taşıt Sayısı taşıt/0dk. SPORTOPLAMTASITSAYISI 70,00 6,00 66,00 68,00 70,00 7,00 7,00 77,00 6,00 67,00 69,00 7,00 7,00 7,00 79,00 Taşıt Sayısı taşıt/0dk. MIGROSBÖLTOPLAMTASITSAYISI Şekil 0. Ethem Onbaşı Caddesi Sabah Taşıt Sayısı ve LA0 Değerleri Korelasyonu Şekil. Migros bölgesi sabah taşıt sayısı ve LA0 değerleri korelasyonu

12 L. GÜREMEN, C. T. ÇELİK, İ. KACAR Tablo 6. Terminal Caddesi Sabah Taşıt Sayısı ve LA0 Değerleri Korelasyonu. TERMINALTOPLAM TERMINALBÖLLA0 TASITSAYISI TERMINALBÖLLA0,(**) Sig. (-tailed).,000 TERMINALTOPLAMTASI TSAYISI ** Korelasyon 0.0 seviyesinde önemli N 9 9,(**) Sig. (-tailed),000. N ,00 Mean TERMINALBÖLLA0 78,00 77,00 76,00 7,00 7,00 7,00 7,00 68,00 70,00 7,00 7,00 76,00 78,00 80,00 69,00 7,00 7,00 7,00 77,00 79,00 8,00 TERMINALTOPLAMTASITSAYISI Taşıt Sayısı taşıt/0dk. Şekil. Terminal Caddesi Sabah Taşıt Sayısı ve LA0 Değerleri Korelasyonu Şekil. Gürültü ölçümü yapılan binalar arası yansıma ve kırılma Bor Caddesi (Eski Bor Terminali ) Bölgelere göre taşıt yoğunluğu ve L A0 gürültü seviyesi değerlerine göre oluşan korelasyon sonuçları; Eğit Fakültesi Kavşağında 0., sig; 0.0, Bor yolu Kardelen Kavşağında 0.6, sig; 0.00, Ayhan Şahenk Bulvarı

13 NİĞDE KENT MERKEZİNDE TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜN TRAFİK KOŞULLARI VE STANTARTLAR İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Valilik Kavşağında 0.6, sig; 0.00, Şehit Ethem Onbaşı Caddesinde 0.68, sig; 0.00, Terminal Caddesinde 0., sig; bulunduğu için iyi derecede, Rektörlük Caddesinde 0.70, sig; 0.00, Bor Yolu Sabancı Kavşağı 0.7, sig; 0.00, Bor yolu Total Kavşağında 0.7, sig, 0.00 Paşa Kapı Caddesinde 0.8, sig; 0.00 bulunduğu için çok iyi derecede, Amas yolunda 0., sig, 0., Eski Mezbaha Caddesi Migros bölgesinde 0.7, sig; bulunduğu için orta derecede anlamlı ilişki kurulmuştur. Gürültü ölçümü yapılan yerlerde trafik koşulları gürültü düzeyleri yol genişlikleri. bina yükseklikleri ve konumları yönüyle benzerlikler göstermektedir. Bölgelerdeki yolların tamamında iki taraflı binaların yer almaları kanyon etkisi yaratmakta, kırılma ve yansımalara neden olmaktadır Şekil () bu yönüyle yola cephesi bulunan binaların değişik kotlarında yapılan gürültü seviyesi ölçümlerinde, düzeylerin beklenildiği gibi homojen bir azalma göstermediği saptanmıştır. Mezbaha caddesinde bina ölçümleri sonucunda L A0 düzeyinde en fazla. ve. katlarda 7.0 ve 67.9 dba olduğu görülmüştür (Şekil a ve b). Bor Caddesi Eğitim Fakültesi Kavşağı (Eğitim Fakültesi) Amas Yolu (Esnaf ve Sanatkarlar Derneği) L , 7 7, 7 7, 7 7, L0 Ethem Onbaşı Cad. (Spor Merkezi) Mezbaha Cad. (Bağkur Binası) KAT 6,8 6 6, 6, 6,6 6, , L L0 Mezbaha Cad. (Bina) Ayhan Şahenk Bulvarı (Garanti Bankası Binası) L0 L0 Şekil a: Binaların Değişik Kotlarında L 0 gürültü düzeylerinin değişimleri.

14 L. GÜREMEN, C. T. ÇELİK, İ. KACAR İstasyon Caddesi (Good Year Binası) Bor Yolu (Gözde Binası) 68, 69 69, 70 70, 68, 69 69, 70 70, 7 7, 7 7, 7 L0 L0 Bor Cad. (Konut) Paşakapı Cad. (Sürücü Kursu) 7,9 7 7, 7, 7, 7, 7, 7,6 L0 6, 6 6, 66 66, 67 67, 68 L0 Paşakapı Cad. Sürücü Kursu Sabancı Öğrenci Yurdu L0 70, 7 7, 7 7, 7 L0 Valilik Yokuşu (Konut) İmam Hatip Alanı (Bina) L L0 Şekil b. Binaların Değişik Kotlarında Ölçülen L 0 gürültü düzeylerinin değişimleri. Ölçüm noktalarının bulunduğu lokasyonlar birbirlerine göre trafik koşulları, gürültü düzeyleri, yol genişlikleri, bina yükseklikleri ve konumları gibi çeşitli yönlerden benzerlikler göstermekte olup, binalar arası yansıma ve kırılma etkisi ile Şekil a-b de verildiği gibi gürültü seviyelerinin değişiklik gösterdiği görülmektedir.. SONUÇLAR Bu çalışmada, Niğde Kentinde seçilen bölgede, anayol ve kavşaklarda yapılan gürültü seviyesi ölçüm ve analizlerinin sonuçlarına dayalı olarak gürültü düzeylerinin, taşıt yoğunluklarına göre değişiminin ortaya konulmuştur. Bölgelere göre taşıt yoğunluğu ve L A0 gürültü seviyesi değerlerine göre oluşan korelasyon sonucu; Eğitim Fakültesi Kavşağında 0., sig; 0.0, Bor yolu Kardelen Kavşağında 0.6, sig; 0.00, Ayhan Şahenk Bulvarı Valilik Kavşağında 0.6, sig; 0.00, Şehit Ethem Onbaşı Caddesinde 0.68, sig; 0.00, Terminal Caddesinde 0., sig; bulunduğu için iyi derecede, Rektörlük Caddesinde 0.70, sig; 0.00, Bor Yolu Sabancı Kavşağı 0.7, sig; 0.00, Bor yolu Total Kavşağında 0.7, sig, 0.00 Paşa Kapı Caddesinde 0.8, sig; 0.00 bulunduğu için çok iyi derecede, Amas yolunda 0., sig, 0., Eski Mezbaha Caddesi Migros bölgesinde 0.7, sig; bulunmuş olup orta derecede anlamlı ilişki kurulmuştur. Gürültü düzeyi ölçüm ve analizleri yapılan bölgelerden Ayhan Şahenk Bulvarı Valilik kavşağında Lmax değeri 98. dba ve Total kavşağında ise 98. dba değerleri elde edilmiştir. Diğer büyük şehirlerin L max

15 NİĞDE KENT MERKEZİNDE TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜN TRAFİK KOŞULLARI VE STANTARTLAR İLE DEĞERLENDİRİLMESİ ölçümleri ise Hong Kong için 9,6 dba [], Beijing yerleşim bölgesi için 8, dba [] ve Riverside şehri için 6 dba [] düzeylerinde olduğu ancak Niğde ölçümlerinin 98, ve 98, dba olan Lmax değerlerinin ise; bu şehirlerden sırasıyla 6, dba,,6 dba, ve 7, dba daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ölçümler sonucunda Leq değerlerinin ölçütlerin.0-7. dba üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Ölçüm çalışması yapılan bölgelerin tümü Niğde ilini temsil ettiğinden Niğde için trafik gürültüsü koşullarının çok ciddi boyutlarda olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada ayrıca, gürültü seviyesi ölçüm ve değerlendirmelerinin yapıldığı bölgelerdeki yol ve kavşakların tamamında, yol yüzey kaplamalarının onarım amaçlı kısmen parke taşlı kaplamalı, kısmen asfalt oluşu yolu kullanan araçların lastiklerinin yol ile sürtünmesinden doğan seslerin artmasına neden olduğu ve ayrıca araçların fenni bakım durumları ile egzost seslerinin de gürültü düzeylerini olumsuz yönde etkilediği saptanmıştır. KAYNAKLAR. Aktürk, N., ve Ünal,Y., Gürültü, Gürültüyle Mücadele ve Trafik Gürültüsü, G.Ü. Fen Bilimleri Enst. Bülteni, No:,-, Aktürk, N., ve Gürpınar, M., Çevresel Ulaşım Gürültüsünün Trafik Planlaması Yönünden İncelenmesi Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara 6-9, 00.. Avşar,Y., Gönüllü, M. T., Mecidiyeköy Bölgesi Gürültü Düzeyi ve Gürültü Haritasının Çıkarılması Kent Yönetimi ve Çevre Sorunları Sempozyumu, 7-9 Şubat,İstanbul, Kura, S., Köprüler,Çevre Yolları ve Gürültü Kirliliği,. Ulusal Akustik Kongresi,-6 Mayıs 000, Y.T.Ü,İstanbul, Avşar,Y., Arslankaya, E., Gönüllü, M. T., Barboros Bulvarı Gürültü Düzeyi Tespit Çalışması, Türkiye de Çevre Kirlenmesi Öncelikleri Sempozyumu III, 8-9 Kasım 999, G.Y.T.E., Kocaeli, Nas, B., Konya Kenti Yol Trafik Gürültüsü Seviyelerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile Görüntülenmesi,. Coğrafi bilgi Sistemleri Bileşim Günleri, 6-9 Ekim, Kumbur,H.,Özsoy, H. D., Özer, Z., Mersin İlinde Hassas bölgelerde Gürültü Düzeylerinin Yılları Arasındaki Değişiminin Araştırılması Ekoloji Çevre Dergisi,Cilt, Sayı 9,-0, Güremen, L. ve Çelik C. T., Niğde Şehir Merkezinde Trafik Gürültüsü Kirliliğinin değerlendirilmesi., Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 00, (Yayım aşamasında). 9. Tercan, S., ve Bac, K., Niğde Kent içi Eş Düzey Kavşakların Sinyalizasyonu ve Koordinasyonu., Bitirme Ödevi, Niğde Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, 00, Niğde. 0. Taşıt Envanteri İstatistik Çalışması, Niğde İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Şubesi, 00.. S.K. Tang, K.K. Tong, Estimation Traffic Noise for Inclined Roads with Freely Flowing Traffic, Applied Acoustics 6, 7-8, 00.. Bengang Li, Shu Tao, R.W. Dawson, Evaluation and Analysis of Traffic Noise from The Main Urban Roads in Beijing, Applied Acoustics 6, 7-, 00.. Gutierrez K., Robert Johnson, California Eyaleti Riverside Şehrinde 6-7 Mart 00 Tarihlerinde ST- Yapılan Kısa Süreli Ölçümler.