SECOND LIFE ORTAMINDA ROL OYNAMA TEKNĠĞĠ ĠLE YABANCI DĠL ETKĠNLĠKLERĠ TASARIM SÜRECĠ VE UYGULANMASI

Transkript

1 SECOND LIFE ORTAMINDA ROL OYNAMA TEKNĠĞĠ ĠLE YABANCI DĠL ETKĠNLĠKLERĠ TASARIM SÜRECĠ VE UYGULANMASI DESIGN PROCESS AND IMPLEMENTATION OF FOREIGN LANGUAGE ACTIVITIES BASED ON ONLINE ROLE PLAYING IN SECOND LIFE ENVIRONMENT Çiğdem BEZĠR, Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Buca, Ġzmir BarıĢ ÇUKURBAġI, Bartın Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Bartın Bahar BARAN Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Buca, Ġzmir ÖZET Bu araģtırmanın amacı, Second Life ortamında rol oynama tekniği kullanarak yabancı dil üzerine geliģtirilen aktivitelerin tasarım sürecini sunmak ve yürütülen aktivitelere ve ortama yönelik öğrenci görüģlerini incelemektir. AraĢtırma grubu, Ġzmir ilinde bulunan iki Anadolu Lisesinin her birinden 6 öğrencinin katılımıyla toplam 12 öğrenciden oluģmaktadır öğretim yılı sonbahar döneminde, öğrenciler eģ zamanlı olarak kendi okullarından Second Life a bağlanarak daha önceden tasarlanmıģ yabancı dil aktivitelerine katılmıģlardır. Bu araģtırmada nitel araģtırma yöntemlerinden durum çalıģması kullanılmıģtır. Veriler görüģme ve anket yoluyla toplanmıģ ve analiz etmek için içerik analizi kullanılmıģtır. Bulgulara göre, öğrencilerin çoğu, Second Life ortamında yapılan yabancı dil etkinliklerinin kendi dil geliģimlerine ve doğaçlama olarak Ġngilizce konuģabilmeye yönelik öz güvenlerine katkısı olduğunu belirtmektedirler. Ayrıca, öğrenciler beden dilini kullanamamayı ve teknik sorunları (Ġnternet hızı ve donanımsal sorunlar) Second Life ın sınırlılığı olarak görmektedir. Anahtar Kelimeler: Çok kullanıcılı sanal ortamlar, üç boyutlu sanal ortam, second life, yabancı dil eğitimi, rol oynama tekniği. ABSTRACT This study aims to present design process of foreign language activities which are developed by using online role playing in Second Life and to reveal students views on these activities. The study group composed of 12 students from two different Anatolian high schools in Izmir, Turkey. In fall term, the students have synchronously connected to Second Life from their own schools laboratories to participate foreign language activities. Case study, which is one of the qualitative research methods, is used in this study. The data were collected by interviews and questionnaire and content analysis was used to analyze the data. The findings indicated that the students thought that foreign language activities in Second Life had been very useful for their speaking abilities and improved their self-efficacy about their spontaneous speaking performance. Besides, the students determined the limitations in Second Life; not using body language sufficiently and technical problems such as low internet speed and lack of hardware. Keywords: Multi user virtual environments, three dimensional virtual environment, second life, foreign language education, online role playing.

2 GĠRĠġ Günümüzde, daha önce hayal olarak adlandırılan uzakları yakın eden teknolojiler bu gün neredeyse herkesin evine girmiģtir. Türkiye Ġstatistik Kurumunun yaptığı araģtırmaya göre internete eriģim imkânı olan hane oranı %42,9 a yükselmiģtir ve yıldan yıla bu oran hızla artmaktadır (Türkiye Ġstatistik Kurumu, 2011). Ġnsanlar evde, sokakta, okulda veya iģte internete ister cep telefonu isterse bilgisayarları ile girerek her türlü bilgiye anında ulaģabilmektedir. Ayrıca, sosyal iletiģim ağlarını kullanarak anında baģka insanlarla iletiģime geçebilmekte ve bilgi paylaģımında bulunabilmektedir. Son zamanlarda Facebook, Twitter, Wiki veya Blog gibi sosyal ağlarının kullanımı insanlar arasında çok yaygınlaģmıģtır. Hatta artık insanlar internete girer girmez önce Facebook hesaplarını kontrol etmekte daha sonra diğer iģleri ile ilgilenmektedir. Bu ortamların kullanıcı kitlesi açısından doyum noktasına yaklaģtığı konuģulurken son zamanlarda ortaya çıkan genel sosyal paylaģım amaçlı çok kullanıcılı sanal ortamlar ın kullanıcı kitlesi de artmaya baģlamıģtır Bu ortamlardan en dikkat çekicisi eğitim alanında daha yaygın kullanılması sebebiyle Second Life (SL) tır. Second Life, kullanıcıların kendilerini temsil eden avatarlar edindikleri, diğer kullanıcılarla yapay bir ortamda etkileģime geçtikleri üç boyutlu çevrimiçi sanal bir ortamdır (Inman, Wright & Hartman, 2010). Kullanıcılar Second Life ortamında kıyafet satın alarak, ev ya da bina inģa ederek, araba, uzay aracı, uçak gibi araçlar tasarlayarak, yeni insanlarla tanıģarak, yeni yerler ziyaret ederek gerçek hayat deneyimleri yaģayabilmektedir. Second Life oyun değildir (dewinter & Vie, 2008), herhangi bir baģarıyı hedeflemez ya da belli bir seviyeyi tamamlamayı amaçlamaz. Bunun yerine, üç boyutlu sanal platformda insanları ya da grupları tanıģtırmayı ve onların yaratıcılığını ve iģbirliğini geliģtirmeyi amaçlar (Inman, Wright & Hartman, 2010). Ayrıca Second Life, kullanıcılara ileri seviyede gerçekliği sunarken onları en az seviyede risk ile karģı karģıya bırakmaktadır. Birçok eğitim-öğretim kurumu tarafından Second Life ta eğitim alanları oluģturulmakta ve eğitim-öğretim faaliyetleri yürütülmektedir. Eğitimcilerin Second Life ı tercih etmelerinin temel sebebi sadece hayal ederek yeri ve zamanı kontrol edebilecekleri bir eğitim ortamı tasarlayabilecek olmalarıdır (Vogel, Guo, Zhou, Tian & Zhang, 2008). Bu temel sebebin yabancı dil eğitimine kazandıracağı esneklikler sebebiyle, yürütülen bu çalıģmada yabancı dil etkinliklerini düzenlemek için Second Life sanal ortamının kullanılmasına karar verilmiģtir. Bu etkinlikler yapılırken öğrenme-öğretme yaklaģımlarından biri olan rol oynama tekniği kullanılmıģtır. Rol oynama tekniğinde, öğrencilerin önceden belirlenmemiģ bir konuda doğaçlama olarak konuģmalarını sağlamak ve böylece alacakları eğitimde kendilerine güvenlerini arttırmak amaçlanır. Rol oynama, öğrencilerin baģka bir kimliğe bürünerek verilen bir çerçeve senaryo dahilinde kendilerini ifade etmelerini sağlayan bir öğretim tekniğidir (Saban, 2002). Rol oynamanın, sosyal etkileģimin oluģturulmasında en etkili olan öğretim tekniklerinin baģında geldiği söylenebilir (Joyce & Weil, 1992). Rol oynama süreçlerinde; öğrenme, etkileģim sağlama ve sosyalleģme ile birlikte, kendine güveni ve saygıyı da geliģtirir (Yeğen, 2003). Yapılan çalıģmada rol oynama tekniğinin kullanılmasının temel sebebi öğrencilerin birbirleriyle sosyal etkileģime girmelerini, birbirlerinden öğrenirken aynı zamanda onlara çok zor gelen hazırlıksız Ġngilizce konuģabilme deneyimi kazanıp kendilerine güvenlerini sağlamak amaçlanmıģtır. AraĢtırmanın amacı Bu araģtırmanın amacı, Second Life ortamında rol oynama tekniği kullanarak yabancı dil üzerine geliģtirilen aktivitelerin tasarım sürecini sunmak, yürütülen aktivitelere ve ortama yönelik öğrenci görüģlerini incelemektir. Alt Problemler Second Life ortamında rol oynama tekniği kullanarak yabancı dil üzerine geliģtirilen aktivitelerin tasarım, geliģtirme ve uygulama sürecinde neler yaģanmıģtır? Öğrencilerin Second Life ortamındaki rol oynama etkinliğini gerçekleģtirdikten sonraki özdeğerlendirmeleri nasıldır? Öğrencilerin Second Life taki eğitim ortamının tasarımına yönelik düģünceleri nelerdir?

3 YÖNTEM AraĢtırma Grubu, Verilerin Toplanması ve Analizi Bu araģtırmada temel olarak nitel araģtırma yöntemlerinden durum çalıģması kullanılmıģtır. Uygulama eğitim öğretim yılının birinci yarısında; Ġzmir ilinde bulunan iki lisede eģzamanlı olarak yürütülmüģtür. ÇalıĢma, her iki okuldan gönüllü olarak katılan 6 öğrenci olmak üzere toplamda 12 öğrenci ile gerçekleģmiģtir. Second Life ortamında yapılacak etkinlikler okulların BiliĢim Teknolojileri (BT) sınıflarında ders saati bitiminden sonra uygulanmıģtır. Uygulama esnasında her okulda birer Ġngilizce ve BiliĢim Teknolojileri öğretmeni bulunmuģtur. AraĢtırmada alt problemleri kapsayan iki farklı veri toplama aracı kullanılmıģtır. Bunlardan ilki, öğrencilerin uygulama ile ilgili olan görüģlerini belirtmeleri için hazırlanmıģ olan ve açık uçlu sorulardan oluģan Rol Oynama Tekniği Görüş Anketi dir. Diğer veri toplama aracı ise, öğrencilerden daha kapsamlı veriler elde etmek için hazırlanmıģ olan Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu dur. Yapılan görüģmeleri ve elde edilen verileri desteklemek için araģtırmacılar tarafından gözlem yapılmıģ ve raporlaģtırılmıģtır. AraĢtırmada verilerin çözümlenmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmıģtır. Yıldırım ve ġimģek e (2008) göre, içerik analizi yoluyla toplanan verileri tanımlamaya, gruplamaya ve içinde gizli olabilecek örüntüler ortaya çıkartılabilir. Ġçerik analizi ile incelenen verilerden çıkan sonuçlar bulgular bölümünde sunulmuģtur. Tasarım Süreci ve Uygulama Senaryolar: AraĢtırmada rol oynama tekniği kullanıldığı için dört senaryo oluģturulmuģtur. Senaryolar, Araba Kiralama, Seyahat Acentesi, Restoran ve Aileden İzin Alma konuları üzerindedir. Bu konular kapsamında örnek içerikler incelenmiģ, taslak senaryolar hazırlanmıģtır. Daha sonra bu taslak senaryolar Türkçe öğretmenleri tarafından incelenmiģ ve düzeltmeler yapılmıģtır. Senaryoların belirli bir yere kadar olan kısmı Türkçe olarak öğrencilere dağıtılmıģtır. Senaryonun geri kalan kısmında ise, öğretmen rol oynama uygulamasına katılmıģ ve öğrencilerle birlikte uygulamayı doğaçlama olarak sürdürmüģtür. Rol oynama uygulamalarında öğretmenin rolü, diyalogun ilerlemesi için öğrencilere sorular sormak ve rehberlik etmektir. Ortam Tasarımı: Rol oynama tekniği için hazırlanan senaryolara uygun Second Life ortamında tasarım yapılmıģtır. Tasarım sürecinde, çalıģmada kullanılmak üzere Second Life ortamından 4096 m 2 alan kiralanmıģtır. Bu alan dörde bölünmüģ ve her alanda ilgili senaryoya göre ortam tasarımı yapılmıģtır. Ortam tasarımı için ilk olarak hikaye tahtaları (Storyboard) hazırlanmıģtır. Hikaye tahtaları üzerinde gerekli düzenlemelerin yapılmasının ardından Second Life taki pirimler (Second Life ortamındaki ana nesneler. Küp, küre vb.) kullanılarak ortam tasarımı gerçekleģtirilmiģtir. Resim 1. Second life ortamında rol oynama etkinliği için tasarlanan alan. Uygulama Süreci: Uygulamaya hazırlık aģaması: ÇalıĢmanın baģlangıcında öğrencilere rol oynama tekniği ile ilgili bilgi verilmiģtir. Ardından, hazırlanmıģ olan rol oynama senaryolar için 12 öğrenci 4 gruba ayrılmıģtır ve her gruba uygun senaryo verilmiģtir. Öğrenciler, senaryolarına göre canlandıracakları karakterleri kendileri

4 seçmiģlerdir. Türkçe olarak aldıkları senaryoları Ġngilizceye çevirmeleri istenmiģtir. Çevirdikleri senaryoları e-posta yoluyla Ġngilizce öğretmenlerine göndermiģlerdir. Çevirdikleri senaryolar, öğretmenler tarafından kontrol edilip gerekli dönütler verilip, öğrencilere e-posta yoluyla gönderilmiģtir. Öğrencilere, senaryoları çalıģmaları ve uygulama sırasında senaryoya bakmamaları söylenmiģtir. Bunlarla birlikte hazırlanmıģ diyalogların bitiminde öğretmenin bir rol üstlenerek senaryoya dahil olacağı bilgisi verilmiģ, senaryonun bundan sonraki bölümünün doğaçlama geçeceği belirtilmiģ ve senaryonun ne Ģekilde sonuçlanması gerektiği uygulama esnasında söylenmiģtir. Öğrencilerden de o sonuca ulaģmak için öğretmenle gerekli diyalogları kurmaları istenmiģtir. Uygulama aģaması: Öğrenciler kendi okullarındaki BT sınıfından, Ġngilizce ve BiliĢim Teknolojileri öğretmenleriyle Second Life ortamına girmiģlerdir. BaĢlangıçta, öğrenciler serbest bırakılarak ortamı incelemeleri sağlanmıģtır. Öğrencilere senaryoların nasıl sonuçlanacağı, rol oynayacakları ortamın giriģindeki panolarda belirtilmiģtir ve öğrenciler ortam incelemesi sırasında bu panoları okumuģlardır. Öğrenciler, Ġngilizce öğretmenlerinin belirlediği sırayla, senaryolarındaki rollerini oynamaya baģlamıģlardır. Rol oynama tekniğini bir grup gerçekleģtirirken, diğer öğrenci ve öğretmenler hazırlanan ortamdaki belirlenen alanda canlandırmayı izlemiģlerdir. Senaryonun yazılı olan kısmını, üç öğrenci canlandırdıktan sonra, öğretmen senaryoya dahil olmuģ; sorular sorarak öğrencilerin ön hazırlıksız olarak konuģmalarını sağlamıģtır. Bu Ģekilde öğrenciler, panolarda belirtilen sonuca yönelik yanıtlar vererek görevlerini tamamlamıģlardır. Resim 2. Second life ortamında rol oynama etkinliği uygulaması. BULGULAR Öğrencilerin Second Life Ortamındaki Rol Oynama Etkinliğini GerçekleĢtirdikten Sonraki Öz- Değerlendirmeleri Öğrencilere Second Life ortamındaki rol oynama tekniği ile yapılan Ġngilizce etkinliğinin sonucundaki öz-değerlendirme yapmaları istenmiģtir. Elde edilen bulgulara göre, 9 öğrenci rol oynama tekniğini daha önce kullandıklarını belirtmiģlerdir. Öğrencilerin tamamı uygulama sırasında sorulan soruları rahatlıkla anlayabildiğini; 11 öğrenci bu uygulama ile Ġngilizce konuģmaya yönelik özgüvenlerinin arttığını belirtmiģtir. Ayrıca, 11 öğrenci doğaçlama konuģma sırasında iyi bir performans sergilediklerine inandıklarını ve 10 öğrenci de etkinlik sonrasında Ġngilizce konuģmaya yönelik kaygılarında azalma olduğunu ifade etmiģtir. Öz-değerlenmeyle ilgili olarak üç öğrenci Ģunları söylemiģtir: Canlandırma ve doğaçlama yapmak çok iyi bir şey. Çünkü bir süre düşünüp cevap verebilirsiniz. Fakat, duyduğunuz anda düşünüp hemen cevap vermek çok daha önemlidir. Bu etkinlikte de duyduğumuzu anlayıp, hızlı bir şekilde cevap vermeye çalıştık. Çok iyi bir etkinlikti (Bora) İlk kez İngilizce rol yaptım ve başarabildiğimi düşünüyorum. Başarılı olduğum için kendimi iyi hissettim. Tasarım senaryoya uygun olması çok hoşuma gitti. (Derya)

5 Mekanların değişik olması, doğaçlama yapma gibi etkinlikler beni heyecanlandırdı. Bu etkinlik sayesinde doğaçlama cevap verirken kendimi rahat hissettim, kaygım azaldı. Kendimi iyi ifade ettiğimi düşünüyorum. (Derya) Elde edilen bulgularla iliģki olarak yapılan gözlem sonuçlarına göre, öğrenciler Second Life ortamında uygulama yapmaktan dolayı mutlu oldukları ve rahat davranıģlar sergiledikleri gözlenmiģtir. Uygulama baģlangıcında Ġngilizce konuģmaya yönelik çekingen davranan öğrencilerin uygulama baģladığında gitgide rahatladıkları ve kendilerine sıra geldiğinde istekli bir Ģekilde rollerini gerçekleģtirdikleri gözlenmiģtir. Bunlarla birlikte, öğrencilerin uygulama sırasında birbirlerinin yüzünü görmemeleri bazı öğrencileri rahatlattığı, bazı öğrencileri de rahatsız ettiği ve konuģma sırasında beğenilip beğenilmediğine dair onay almak için beklediği ve bundan dolayı iletiģimde anlık kopukluklar yaģandığı gözlenmiģtir. Öğrencilerin Second Life taki Eğitim Ortamının Tasarımına Yönelik DüĢünceleri Öğrencilere Second Life ortamındaki tasarıma yönelik düģünceleri sorulmuģtur. 12 öğrenciden alınan yanıtlara göre; öğrencilerin tamamı ortamı tasarım açısından beğenmiģ ve tasarımın iyi olması motivasyonlarını olumlu yönde etkilediğini belirtmiģlerdir. Ayrıca, Teknik sorunların (Ġnternet bağlantısı ve donanımsal sorunlar) dıģında Second Life ortamının eğitim-öğretim için olumsuz bir yanının olmadığı öğrencilerin genel düģüncesidir. Bununla ilgili beģ öğrenci Ģunları söylemiģtir: Tasarımı oldukça beğendim. Her senaryo için ayrı bir ortam oluşturulması gayet güzeldi. Ortamları çok yaratıcı buldum. Ayrıca, seyredenlerin çeşitli renklerdeki alanlarda bulunması iyi fikiridi. (Ayla) Tasarımlar gerçekten yaratıcıydı. Tüm mekanlar gerçekçi bir şekilde tasarlanmıştı. Second Life içinde bir şehir yaratılmıştı. (Bora) Ortamlar diyaloglara uygun olarak çok güzel hazırlanmış. Ortamların gerçekçi olması uygulamaları daha güzel yaptığına ve motivasyonumu arttırdığına inanıyorum. (Erkin) Sesi duyamadığım zamanlar oldu. Bazı söylenenleri anlayamadım ve bu yüzden de bazı sorulara kafama göre cevaplar verdim. Tabi o da performansımı etkiledi. Ama duyup güzel bir şekilde anlayınca da cevap verdim ve mutlu oldum. (Reyhan) Teknik bir sorun olduğunda (sesi duyamamak, internete bağlanamamak gibi) laboratuarımdaki bilgisayar öğretmenimden yardım istedim. Öğretmenim diğer bilgisayara geçmemi ve oradan konuşmaya devam etmemi söyledi. (Seda) Ayrıca, yapılan gözlem sonuçlarına göre, öğrenciler Second Life ortamına giriģ yaptıktan sonra çalıģma alanına geldiklerinde, ortamın senaryolara göre düzenlendiğini görüp çok heyecanlandıkları gözlenmiģtir. Ayrıca, sadece kurulacak bir sahne ortamında rol oynama etkinliğini yapmayı bekleyen öğrencilerin, gerçeğe bu kadar yakın bir tasarımı gördüklerinde ĢaĢırdıkları ve mutlu oldukları gözlenmiģtir. Bunların dıģında, teknik sorunların olması öğrencileri olumsuz yönde etkilemektedir. Ancak uygulama sırasında teknik sorunlara karģı alternatif çözümlerin (Second Life ın açık olduğu baģka bilgisayarların hazırda beklemesi, yedek kulaklık setinin bulundurulması vb.) olması, öğrencilerin uygulamaya karģı ilgisinin azalmasını engellediği gözlenmiģtir. SONUÇ Yapılan araģtırmanın amacı, Second Life ortamında rol oynama tekniği kullanarak yabancı dil üzerine geliģtirilen aktivitelerin tasarım sürecini sunmak ve yürütülen aktivitelere ve ortama yönelik öğrenci görüģlerini incelemektir. Bunun için Second Life ortamında alan kiralanmıģtır ve rol oynama tekniğine uygun yazılan senaryolar için ortam tasarımı yapılmıģtır. Senaryo taslakları hazırlanırken Ġngilizce öğretmenlerinden, ortam tasarımı yapılırken de bu alanda uzman tasarımcılardan yardım alınmıģtır. Yapılan araģtırmanın sonucuna göre, öğrencilerin çoğu Ġngilizce konuģmaya yönelik özgüvenlerinin ve konuģma becerilerinin arttığını hissettiklerini ve doğaçlama konuģma sırasında iyi bir performans

6 sergilediklerine inandıklarını belirtmiģlerdir. Second Life ta doğru bir Ģekilde tasarlanmıģ ortam ve etkinlikler, öğrencilere sadece gerçek yaģam deneyimleri yaģatmamakta aynı zamanda dinleyerek, okuyarak ya da izleyerek edinebilecekleri bilgiden daha fazlasını kendi kendilerine yaparak ve yaģayarak anlamlandırmalarını sağlamaktadır (Wang & Braman, 2010). Second Life ın bu avantajı ile rol oynama tekniğini birleģtirerek, öğrencilere gerçeğe yakın Ġngilizce konuģabilecekleri ortamın oluģturulduğu düģünülmektedir. Bütün öğrenciler ortamı tasarım açısından beğendiklerini bunun sebebi olarak, Second Life ın gerçeğe çok yakın olduğunu, birçok ayrıntının düģünülmüģ olduğunu ve hayal ettikleri her Ģeyi ortamda tasarlayabileceklerini fark ettiklerini söylemiģlerdir. Öğrenciler Second Life ortamının; internet alt yapısının yetersiz olması, donanımsal problemler yaģanması, sesli iletiģimde yaģanan aksaklıklar, öğrencilerin jest ve mimikleri kullanamaması gibi bazı dezavantajlara da sahip olduğunu da belirtmiģlerdir. Second Life gibi sanal ortamların, geleneksel çevrimiçi eğitimde var olan yüz yüze etkileģimle ilgili sınırlılığa yeni bir çözüm sunması adına eğitimcilere yararı olacağına inanılmaktadır. Bu çalıģma sadece orta öğretim öğrencileri ve Ġngilizce dil eğitimi ile sınırlıdır. AraĢtırmacıların, farklı yöntem ve tekniklerle de destekleyerek farklı derslerde ve farklı öğrenci seviyelerinde Second Life ile ilgili çalıģma yapmaları, ülkemizde yeni ortaya çıkmakta olan, sanal ortamlardaki eğitimin daha iyi bir Ģekilde tasarlanmasına katkı sağlayacağı düģünülmektedir. KAYNAKÇA dewinter, J. & Vie, S. (2008). Press Enter to Say : Using Second Life to teach critical media literacy. Computers and Composition, 25(3), Inman, C., Wright, V. H., & Hartman, J. A. (2010). Use of Second Life in K-12 and higher education: A review of research. Journal of Interactive Online Learning, 9(1), Joyce, B. & Weil, M. (1992). Models of Teaching. Allyn and Bacon, Boston. Türkiye Ġstatistik Kurumu, (2011) yılı hanehalkı biliģim teknolojileri kullanım araģtırması. Türkiye Ġstatistik Kurumu Haber Bülteni, ( ). Saban, A. (2002). Öğrenme öğretme süreci. Nobel Yayıncılık, Ankara. Vogel, D. Guo, M., Zhou, P., Tian, S., & Zhang, J. (2008). In search of Second Life nirvana. Issues in informing science and information technology, 5 (2008), Wang, Y. & Braman, J. (2009). Extending the classroom through Second Life. Journal of Information Systems Education, 20 (2), Yeğen, G. (2003). Yaratıcı drama. İlköğretim-Online Öğretim Uygulamaları Serisi, 2(2), 1-4. Yıldırım, A. & ġimģek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları, Ankara.