ANKARA ĠLĠ BAKIM MERKEZLERĠNDE Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ SEVĠYESĠ: GÖRGÜL BĠR ARAġTIRMA

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ANKARA ĠLĠ BAKIM MERKEZLERĠNDE Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ SEVĠYESĠ: GÖRGÜL BĠR ARAġTIRMA"

Transkript

1 T.C. KARA HARP OKULU SAVUNMA BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ SAVUNMA YÖNETĠMĠ ANA BĠLĠM DALI ANKARA ĠLĠ BAKIM MERKEZLERĠNDE Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ SEVĠYESĠ: GÖRGÜL BĠR ARAġTIRMA YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Hazırlayan Feridun ÖZKARA Tez DanıĢmanı Doç. Dr. Mehmet GÜNEġ ANKARA

2

3 TEZ TANITIM FORMU TEZĠN TARĠHĠ: TEZĠN TĠPĠ: Yüksek Lisans Tezi TEZĠN BAġLIĞI: Ankara Ġli Bakım Merkezlerinde ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Seviyesi: Görgül Bir AraĢtırma. TEZĠN YAPILDIĞI BĠRĠM: Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Savunma Yönetimi Ana Bilim Dalı SPONSOR KURULUġ : - DAĞITIM LĠSTESĠ: Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Tez Hazırlama, Onay, Dağıtım ve Muhafaza Esasları Kılavuzunda Belirtilen Yerlere TEZĠN ÖZETĠ: Bu araģtırmada, çalıģanların güvenlik iklimi algıları ve iģletmelerdeki iģ sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi (ĠSGYS) düzeyinin iģe bağlılığa etkisini araģtırmak amaçlanmıģtır. ÇalıĢma Ankara ilindeki üç bakım merkezinde, 271 kiģinin katılımıyla gerçekleģmiģtir. Nitel ve nicel veri toplama yöntemlerinin birlikte kullanıldığı araģtırma sonunda, nicel bulgularda ĠSGYS düzeyinin iģe bağlılığı etkilediği, güvenlik iklimi algılarının iģe bağlılığı etkilemediği, nitel bulgularda ĠSG uygulamalarındaki noksanlıklarda eğitim, ölçüm ve yönetici desteği, risk etmenlerinde ise insan faktörleri öne çıkan hususlar olmuģtur. ANAHTAR KELĠMELER: ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, Güvenlik Ġklimi Algıları ve ĠĢe Bağlılık. SAYFA SAYISI: 90 GĠZLĠLĠK DERECESĠ: Tasnif DıĢı

4 T.C. KARA HARP OKULU SAVUNMA BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ SAVUNMA YÖNETĠMĠ ANA BĠLĠM DALI ANKARA ĠLĠ BAKIM MERKEZLERĠNDE Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ SEVĠYESĠ: GÖRGÜL BĠR ARAġTIRMA YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Hazırlayan Feridun ÖZKARA Tez DanıĢmanı Doç. Dr. Mehmet GÜNEġ ANKARA

5

6 TEġEKKÜR Tezimin nihayete ulaģmasında büyük emeği geçen, en zor zamanlarımda yanımda olan, tez danıģmanlığının yanında bana doğru yolu göstererek bilimin ıģığından ayrılmadan ilerlememi sağlayan Doç. Dr. Mehmet GÜNEġ e Ģükran ve teģekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Tezin hazırlık aģamasında değerli fikirlerini benimle paylaģan ve yönlendiren kıymetli hocalarım Prof. Dr. Nebi SÜMER, Doç. Dr. Sait GÜRBÜZ ve Doç. Dr. Harun ġeġen e teģekkürü bir borç bilirim. Bu çalıģmada benden desteklerini esirgemeyen baģta Barbaros DAĞLI, Deniz TEMĠZER, Hakan ÇEKEL, ve Nihal BANU olmak üzere anketlerimi samimiyetle uygulayan ve değerli zamanlarından feragat ederek görüģmelere katılan değerli yönetici ve çalıģanlara saygı ve teģekkürlerimi sunarım. Ayrıca yüksek lisans eğitimimin farklı aģamalarında bilgi ve tecrübelerinden faydalandığım, kendilerinin öğrencisi olmaktan Ģeref duyduğum değerli hocalarım Prof. Dr. H. Canan SÜMER, Doç. Dr. Okan YELOĞLU ve Doç. Dr. Yavuz ERCĠL e teģekkür ederim. Tez savunmamda yer alan ve değerli vakitlerini ayırarak önemli katkılarda bulunan saygı değer öğretim üyelerine de ayrıca teģekkür ederim. Yüksek lisans eğitimini birlikte tamamladığımız ve her zaman destek bulduğum Savunma Yönetimi gurubunda bulunan değerli komutanlarıma ve arkadaģlarıma da teģekkürlerimi sunarım. Hayatımın bütün aģamalarında karģılaģtığım zorlukları aģmada her zaman yanımda olan, desteğini benden esirgemeyen, baģaracağıma inanan hayat arkadaģım Cennet ÖZKARA, küçük mutluluklarından ve oyun zamanlarından çaldığım sevgili oğlum Alperen e ve desteklerini esirgemeyen annem Gürcü ÖZKARA ve babam Adem ÖZKARA ya sonsuz teģekkürlerimi ve Ģükranlarımı sunarım. i

7 T.C. KARA HARP OKULU SAVUNMA BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ SAVUNMA YÖNETĠMĠ ANA BĠLĠM DALI ANKARA 2014 ANKARA ĠLĠ BAKIM MERKEZLERĠNDE Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ SEVĠYESĠ: GÖRGÜL ARAġTIRMA YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Feridun ÖZKARA ÖZET AraĢtırmanın amacı, çalıģanların güvenlik iklimi algıları ve iģletmelerdeki iģ sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi (ĠSGYS) düzeyinin iģe bağlılığa etkisini araģtırmaktır. Bu maksatla araģtırmada; Ankara ilindeki 3 bakım merkezinde görev yapmakta olan 73 yöneticiye ve 198 çalıģana anket uygulanmıģ, 6 yönetici ve 9 çalıģanla görüģmeler yapılmıģtır. Nitel ve nicel yöntemlerin birlikte kullanılması ile elde edilen verilerin analizinde; içerik analizi, T-Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), korelasyon analizi ve hiyerarģik regresyon analizi kullanılmıģtır. AraĢtırmanın nicel bulgularında, ĠSGYS düzeyinin iģe bağlılığı etkilediği tespit edilmiģtir. ĠSGYS düzeyi alt boyutlarından güvenli iģyeri boyutunun iģe bağlılığı etkilemediği, diğer alt boyutları güvenli çalıģan ve güvenli yönetim sistemleri boyutunun etkilediği tespit edilmiģtir. Güvenlik iklimi algılarının iģe bağlılığı etkilemediği tespit edilmiģtir. Görev yeri, statü ve ramak kalaya göre ĠSGYS düzeylerinin farklılaģtığı, güvenlik ikliminin ise görev yerine göre farklılaģtığı tespit edilmiģtir. AraĢtırmanın nitel bulgularında ĠSG uygulamalarındaki noksanlıklar, risk etmenleri ve bunların sonuçları ii

8 irdelenmiģtir. ĠSG uygulamalarındaki noksanlıklarda eğitim, ölçüm ve yönetici desteği, risk etmenlerinde ise insan faktörleri öne çıkan hususlar olmuģtur. Elde edilen sonuçlar çalıģmanın pratik önerileri ile birlikte tartıģılmıģtır. ÇalıĢmanın katkıları, sınırlılıkları ve gelecekte yapılacak çalıģmalar için bazı öneriler sunulmuģtur. Anahtar Kelimeler: ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, Güvenlik Ġklimi, ĠĢe Bağlılık. Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Mehmet GÜNEġ Sayfa Sayısı: 90 iii

9 T.C. TURKISH MILITARY ACADEMY DEFENSE SCIENCE INSTITUTE DEPARTMENT OF DEFENSE MANAGEMENT ANKARA 2014 THE LEVEL OF OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY IN MAINTENANCE FACILITIES IN ANKARA: EMPRICAL RESEARCH MASTER THESIS Feridun ÖZKARA ABSRACT The aim of this study is to determine the prediction of the level of occupational health and safety management system (OHSMS) and safety climate perceptions on job involvement. In order to implement this study, the survey data were collected from 73 managers and 198 employees and the interview data were collected from 6 managers and 9 employees in 3 maintenance facilities in Ankara. By using both the Quantitative and the qualitative methods, T-Test and analysis of one way variance (ANOVA) and correlation analysis and regression analysis were used to analyze the data. Within the quantitative findings of the study, OHSMS level was found to be the significant predictor of job involvement. The safe employee dimension and the safe management system dimension of OHSMS were found to be the significant predictors of job involvement except the safe workplace dimension. The safety climate perceptions didn t contribute significantly to to the predicton of job involvement. It was observed that there were also differences among OHSMS levels with respect to workplace and iv

10 status and near-miss and there were differences among the safety climate perceptions with respect to workplace. Within the qualitative findings of the study, the defects of OHS practices and the risk factors and their consequences were examined. The training and measurement and management support were came to the fore regarding the defects of OHS and human factors came to the fore regarding the risk factors. The results were discussed with practical implications of the findings. Contributions of the study were presented followed by the limitations and some future research suggestions. Keywords: Occupational Health and Safety Management System, Safety Climate, Job Involvement. Advisor: Assoc. Prof. Mehmet GÜNEġ Number of Pages: 90 v

11 ĠÇĠNDEKĠLER TEġEKKÜR..i ÖZET ii ĠÇĠNDEKĠLER.vi TABLOLAR..x ġekġller.xii KISALTMALAR...xiii BĠRĠNCĠ BÖLÜM GĠRĠġ VE ARAġTIRMANIN SORUNSALI 1. GĠRĠġ ARASTIRMANIN SORUNSALI ARASTIRMANIN AMACI.4 4. ARASTIRMANIN ÖNEMĠ.5 5. ARASTIRMANIN KAPSAMI 7 ĠKĠNCĠ BÖLÜM KURAMSAL ÇERÇEVE VE ARAġTIRMANIN HĠPOTEZLERĠ 1. Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ ĠLE ĠLGĠLĠ KAVRAMLARI...8 a. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kavramı...8 b. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliğinin Önemi...9 vi

12 (1). ĠĢverenler ve ĠĢgörenler Açısından Önemi 10 c. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Açısından ĠĢ Kazaları ve Meslek Hastalıkları...10 (1) ĠĢ Kazaları...11 (a). ĠĢ Kazalarına Neden Olan Faktörler...12 (b). ĠĢ Kazalarını Önlemenin Yolları...12 (2) Meslek Hastalıkları...13 (a) Meslek Hastalıklarına Neden Olan Faktörler (b). Meslek Hastalıklarını Önlemenin Yolları Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ YÖNETĠM SĠSTEMĠ 14 a. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminin Tanımı ve Önemi 15 b. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminin Kavramsal Çerçevesi.15 c. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminin Boyutları GÜVENLĠK ĠKLĠMĠ ALGISI.21 a. Güvenlik Ġklimi Algısının Kavramsal Çerçevesi.21 b. Güvenlik Ġklimi Algısının Boyutları ĠġE BAĞLILIK..26 a. ĠĢe Bağlılığın Kavramsal Çerçevesi Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ YÖNETĠM SĠSTEMĠ, GÜVENLĠK ĠKLĠMĠ ALGISI VE ĠġE BAĞLILIK ARASINDAKĠ ĠLĠġKĠNĠN KURAMSAL ÇERÇEVESĠ VE ĠLĠġKĠYĠ DESTEKLEYEN KURAMLAR.28 a. Sosyal Mübadele Kuramı..28 b. Atıf Kuramı...29 vii

13 c. AraĢtırmanın Hipotezleri ve Hipotetik Modeli.30 d. AraĢtırma Soruları..34 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YÖNTEM 1. ARAġTIRMANIN DESENĠ EVREN VE ÖRNEKLEM VERĠ TOPLAMA ARAÇLARI/SÜRECĠ.40 a. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri Ölçeği.40 b. Güvenlik Ġklimi Algısı Ölçeği..42 c. ĠĢe Bağlılık Ölçeği 44 d. Mülakat ĠġLEM VE KULLANILAN ANALĠZLER.46 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ARAġTIRMANIN BULGULARI 1. NĠCEL VERĠLERE AĠT BULGULAR.48 a. T-Testi ve ANOVA Analizleri 48 b. Tanımlayıcı Ġstatistik ve Korelâsyon Analizleri...52 viii

14 c. Regresyon Analizleri NĠTEL VERĠLERE AĠT BULGULAR.56 a. GörüĢmelerin Analizi..56 (1). Betimsel Analiz...57 (2). Sayısal Analiz..62 BEġĠNCĠ BÖLÜM TARTIġMA, SONUÇ VE ÖNERĠLER 1. BULGULARIN TARTIġILMASI VE DEĞERLENDĠRME...67 a. Nicel Bulgulara Ait TartıĢma ve Değerlendirme.67 b. Nitel Bulgulara Ait TartıĢma ve Değerlendirme.70 c. AraĢtırma Sorularına Göre TartıĢma ve Değerlendirme YAZINA KATKISI UYGULAMACILARA KATKISI VE YÖNETĠCĠLERE ÖNERĠLER ARAġTIRMANIN KISITLARI GELECEK ARAġTIRMACILARA ÖNERĠLER SONUÇ.79 KAYNAKÇA...81 EKLER...91 ix

15 TABLOLAR LĠSTESĠ Sayfa Tablo-1: AraĢtırmanın Evren ve Örneklemi 39 Tablo-2: Örnekleme Ait Betimleyici Ġstatistikler..39 Tablo-3: ĠSGYS Ölçeği Boyutları ve Boyutları Ölçen Maddeler..41 Tablo-4: ĠSGYS Ölçeğinin DFA Sonuçları..42 Tablo-5: Güvenlik Ġklimi Algısı Ölçeği..43 Tablo-6: Güvenlik Ġklimi Algısı Ölçeğinin DFA Sonuçları.44 Tablo-7: ĠĢe Bağlılık Ölçeğinin DFA Sonuçları...44 Tablo-8: ISGYS ve Güvenlik Ġklimi Algılarının Ramak Kala ya Göre T-Testi Sonuçları...49 Tablo-9: ISGYS ve Güvenlik Ġklimi Algılarının Statülere Göre T-Testi Sonuçları...50 Tablo-10: Görev Yerine Göre ANOVA Sonuçları..51 Tablo-11: Güvenlik Ġklimi Algısı ve ĠSGYS Puanlarının Görev Yerine Göre KarĢılaĢtırılması...52 Tablo-12: AraĢtırmanın DeğiĢkenlerine Ait Ortalama, Standart Sapma, Korelasyon ve Güvenilirlik Değerleri.53 Tablo-13: Güvenlik Ġklimi Algısının ĠĢe Bağlılığı Yordamasına ĠliĢkin HiyerarĢik Regresyon Analizi Sonuçları...54 Tablo-14: ĠSGYS nin ĠĢe Bağlılığı Yordamasına ĠliĢkin HiyerarĢik Regresyon Analizi Sonuçları..55 Tablo-15: ĠSGYS nin ve Güvenlik Ġklimi Algılarının ĠĢe Bağlılığı Yordamasına ĠliĢkin HiyerarĢik Regresyon Analizi Sonuçları..56 x

16 Tablo-16: Temalar Tablosu...66 xi

17 ġekġller LĠSTESĠ ġekil-1: AraĢtırma Modeli xii

18 KISALTMALAR LĠSTESĠ ĠSG: ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği ĠSGYS: ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi G.T Puan: Genel Toplam Puan Ġ.T Puan: ĠĢçi Toplam Puan Y.T Puan: Yönetici Toplam Puan B.M.: Bakım Merkezi ĠKY: Ġnsan Kaynakları Yönetimi OHSAS: Occupational Health and Safety Assessment Series (ĠĢ sağlığı ve güvenliği standardı) DFA: Doğrulayıcı Faktör Analizi KFA: KeĢfedici Faktör Analizi xiii

19 BĠRĠNCĠ BÖLÜM GĠRĠġ VE ARAġTIRMANIN SORUNSALI 1. GĠRĠġ: Ġnsanların sağlığı ile yapılan iģ arasında bir iliģki olduğu ve bu iliģkinin bilimsel olarak anlaģılması ve üzerinde durulması, sanayileģme ile birlikte önem kazanmaya baģlamıģtır. Sanayi Devrimi nden sonra yaģanılan çevrenin sağlığa uygun olmaması, hiçbir önlem alınmadan kullanılan makine ve donanımlar, 18 saate varan çalıģma süreleri gibi etkenler sağlık açısından sorun olmuģtur ve çalıģma ortamındaki riskleri artırmıģtır. Özellikle sanayileģmenin ve yeni üretim yöntemlerinin ön plana çıktığı 20 nci yüzyıl, yoğun makineleģmenin neden olduğu iģ kazaları sonucu ölümler ve uzuv kayıplarının arttığı bir yüzyıl olmuģtur (Mitchel, 1999). Ortaya çıkan sorunlar için çözüm aranmaya baģlanmasıyla beraber güvenlik kavramı yeni bir boyut kazanmıģtır ve iģ sağlığı ve güvenliği kavramının da yeni bir anlam kazanması söz konusu olmuģtur (GülĢen, 2004: 29). Bu baģlangıç ve bu arayıģ bir taraftan uluslararası düzeyde, bir taraftan da her ülkenin kendi içinde geliģmiģtir (Akbulut 1994: 25). Yapılan çalıģmalar ve araģtırmalar sonucunda ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği kavramı doğmuģ, konuya bilimsel olarak yaklaģılmaya baģlanmıģtır (Akyüz, 1980: 2). Güvenlik yönetimi uygulamalarının iģyerinde sadece çalıģma koģullarını geliģtirmediği; aynı zamanda kazaların önlenmesiyle ilgili çalıģanların tutum ve davranıģlarını pozitif yönde etkilediği belirlenmiģtir (Vinodkumar ve Bhasi, 2010:2082). Günümüzde ĠSG ile ilgili konular, Uluslararası ÇalıĢma Örgütü (ILO), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) vb. kuruluģlar tarafından önemle irdelenmektedir. Özellikle çalıģan sağlığı ve çalıģan sağlığını etkileyecek iģ yerindeki iģ kazaları ve meslek hastalıklarını engelleyici iģletme güvenliği ile ilgili faktörler ön plana çıkmıģtır. Artık, insan faktörünün daha önemli hale geldiği günümüz çalıģma hayatında ĠSG fonksiyonu, kazalar olduktan sonra 1

20 değil olmadan önce kazalarla ilgili risk faktörlerini ortaya çıkartmayı ve iģ kazaları ve meslek hastalıklarını önlemeyi amaçlamaktadır. ĠĢ yerinde ĠSG uygulamaları insan kaynakları yönetiminin (ĠKY) faaliyet alanı içerisinde koruma iģlevi kapsamında ele alınmaktadır. ĠKY nin koruma iģlevi olan bu fonksiyonun iģletmelerde hedefine ulaģabilmesi için iģ yerindeki iģ kazalarına ve meslek hastalıklarına sebep olan risk faktörlerinin tespit edilmesi ve bu risklerin ortadan kaldırılması için çalıģma ortamında ĠSG ile ilgili fiziksel, psikolojik ve sosyal standartların ortaya konması gerekir. ĠĢletmelerde sağlıklı ve güvenli bir çalıģma ortamı yaratabilmek için iģ kazalarına ve meslek hastalıklarına sebebiyet veren hususların belirlenmesi, güvenli davranıģların saptanması gerekmektedir. Ġlgili faaliyetleri kapsayan ĠSG fonksiyonu ĠKY açısından iģletmenin ve çalıģanların verimliliği açısından önem arz etmektedir (Özaslan, 2011:21). Dünyada olduğu gibi ülkemizde de iģ sağlığı ve iģ güvenliğinin tarihsel geliģimi çalıģma yaģamındaki geliģmelere bağlı olarak benzer aģamalardan geçmiģtir. Meslek hastalıklarının ve iģ kazalarının önemli bir sorun olarak gündeme gelmesi sanayileģmenin geliģimi ile yoğunluk kazanmıģtır. Sorunların yoğunluğuna ve toplumsal tepkilere bağlı olarak da çözüm önerileri üretilmesi ve yaģama geçirilmesine yönelik çalıģmalar iģçi sağlığı ve iģ güvenliği konusundaki etkinliklere ivme kazandırmıģtır. Bu bağlamda Her bireyin çalıģma hürriyeti ile iģ sağlığı ve güvenliği, Türkiye Cumhuriyeti anayasası, 4857 sayılı iģ kanunu, 6331 sayılı iģ güvenliği ve sağlığı kanunu, insan hakları evrensel bildirgesi, Avrupa Birliği direktifleri ve ILO (Uluslararası ÇalıĢma Örgütü) sözleģmeleri ile güvence altına alınmıģtır. Ankara ilinde faaliyet gösteren Bakım Merkezleri, yapısal onarım, motor bakım, onarım ve yenileģtirme, imalat iģlemleri vb. bir çok faaliyetin icra edildiği iģletmelerdir. Faaliyet alanlarının çeģitliliği de daha fazla kazalarla ilgili risk faktörlerini beraberinde getirmektedir. Özellikle bakım, tamirat ve yenileme faaliyetlerinde bilgi ve teknolojinin yanı sıra yoğun bir insan gücüne ihtiyaç duyulması sebebiyle, iģgücü maliyetlerinin azaltılması, üretkenliğin sağlanması, çalıģanların motivasyonunun sağlanması gibi konularda iģ sağlığı ve güvenliğinin bakım merkezleri açısından üzerinde durulması 2

21 gereken önemli bir konu olduğu görülmektedir. Çünkü operasyonel kadroda çalıģan iģçilerin fiziksel anlamda daha fazla kaza riskiyle karģılaģabileceği açıktır. Bu sebeple, iģ sağlığı ve güvenliği iģlevinin Bakım Merkezleri açısından da önemli bir husus olduğunu, bu hususta gereken hassasiyetin ĠKY kapsamında daha fazla verilmesi gerektiğini söylemek mümkündür. Bu kapsamda yönetimsel çalıģmada ĠKY nin koruma iģlevi ve bu iģlevin faaliyet alanı olan iģ sağlığı ve güvenliğine yönelik olarak alınan önlemler ve uygulamalar, ve uygulamaların çalıģanlar üzerindeki etkisi incelenmiģtir. ÇalıĢmanın birinci bölümünde kısa bir giriģin ardından araģtırmanın sorunsalı, amacı, önemi ve katkısı ile kapsamından bahsedilmektedir. AraĢtırmanın ikinci bölümünde kuramsal çerçeve ve çalıģmanın dayandığı kuramlardan bahsedilmektedir. Üçüncü bölüm araģtırmada kullanılan yöntemler çerçevesinde verilmektedir.. Bu bölümde araģtırmanın evreni ve örneklem, veri toplama araçları ve kullanılan analizlerden bahsedilmektedir. AraĢtırmanın dördüncü bölümü nicel analiz bulguları ve hipotezlerin test edilmesiyle nitel analiz bulgularıyla araģtırma sorularının cevaplarının araģtırılmasıyla sonuçlanmaktadır. BeĢinci bölümde tartıģma, öneriler ve sonuçla araģtırma tamamlanmaktadır. 2. ARAġTIRMANIN SORUNSALI ĠĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili ulusal yazında yapılan çalıģmalar sınırlı durumdadır. Güvenlik yönetiminin örgütteki artan önemiyle beraber örgütsel davranıģ alanına güvenlik yönetimi, örgütsel güvenlik kültürü ve güvenlik iklimi ve ĠSG kavramları girmiģtir (Zohar, 1980,2002; Guldenmund, 2000; Clarke, 2000). Yapılan araģtırmalarda, güvenlik iklimi algılarının güvenli davranıģ üzerindeki etkileri (Altınel, 2009) ve ĠSGYS düzeyleri ile iliģkilerini araģtıran çalıģmalar (Özaslan, 2011) yapılmıģtır. Ayrıca, güvenlik ikliminin yüksek olduğu iģletmelerde, iģ kazalarının daha az gerçekleģtiği belirlenmiģtir (Hahn ve Murphy, 2008:1048). ĠĢletmelerdeki güvenlik iklimi algılarının ve ĠSG uygulamalarının kaza ve meslek hastalıkları oranlarını düģürmesi yanında örgütsel perspektifte baģka olumlu sonuçlar doğurabileceği 3

22 değerlendirilmektedir. AraĢtırmalarda iģ sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi ile güvenlik iklimi algısının iģ tatmini, performans, iģe bağlılık gibi örgütsel çıktılara olan etkileri araģtırılmamıģtır. Ayrıca yapılan çalıģmalarda genel kapsamda güvenlik kültürü ve güvenlik iklimi kavramları ile ilgili çalıģmalar yapılmıģ olsa da ĠSGYS sisteminin örgütsel bağlamda ele alan çalıģmalar sınırlı sayıdadır. Ulusal yazında güvenlik iklimi algılarının iģe bağlılığa etkisinin araģtırılması gerektiği yapılan çalıģmada desteklenmiģtir (Yücebilgiç, 2007:78) sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9 uncu maddesine göre iģyerlerinin iģ sağlığı ve güvenliği açısından yer aldığı tehlike sınıfları listesi 26/12/2012 tarihli RG de yayınlanmıģtır. AraĢtırma kapsamında olan ve önceki bölümde bahsedilen bakım merkezleri bu listede tehlikeli iģyerleri sınıflandırması içinde yer almaktadır; dolayısıyla kaza ve yaralanma riskinin yüksek olduğu iģletmelerdir. Bu iģletmelerdeki meydana gelen kaza ve yaralanmaların sebeplerinin örgütsel bağlamda araģtırılmasına ihtiyaç olduğu değerlendirilmektedir sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren bakım merkezilerinde meydana gelebilecek kazaları önlemek maksadıyla oluģturulan iģ sağlığı ve güvenliği uygulamalarının kuruma ve çalıģanlar üzerine olumlu ve olumsuz algılamaları ve oluģan algıların iģe bağlılığa olan etkisinin tespit edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir. 3. ARAġTIRMANIN AMACI: AraĢtırmanın amacı, çalıģanların güvenlik iklimi algıları ve iģletmelerdeki ĠSGYS düzeyinin iģe bağlılığa etkisini araģtırmaktır. Ayrıca söz konusu iki bağımsız değiģkenin mevcut iģletmelerdeki düzeyi ve iģe bağlılığa etkisi çıkması durumunda; iģletmelerin iģ sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi düzeylerinin ve çalıģanların güvenlik iklimi algılarının iģe bağlılığı ne oranda etkilediğinin belirlenmesi de amaçlanmaktadır. AraĢtırmada aynı zamanda, iģletmelerin iģ sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi düzeylerinin ve güvenlik iklimi algılarının iģletmelerdeki çalıģanların demografik (YaĢ, görev yeri, statü 4

23 vb.) değiģkenlerine göre göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Tezin alt amaçları ise; Bakım Merkezlerinde güvenli bir çalıģma ortamının yaratılması için neler yapılması gerektiğini belirlemek, iģ kazaları ve meslek hastalıklarını doğuran nedenleri ve bunların sebep olduğu kayıp zamanı ortadan kaldırarak söz konusu birliklerde çalıģanların verimliliğinin yükseltilmesi için yapılması gerekenler konusunda öneriler sunmaktır. Yapılacak saha araģtırması ile iģletmelerdeki ĠSG uygulamalarındaki noksanlıkları, çalıģanlar tarafından algılanan risk etmenlerini tespit etmek ve bu problem sahalarının çözümü için uygulayıcılara ve yöneticilere öneriler sunmak amaçlanmaktadır. 4. ARAġTIRMANIN ÖNEMĠ VE KATKISI Bu çalıģma; ĠSG açısından önemli olan bakım merkezlerinde sağlıklı ve güvenli bir iģ ortamı sağlayabilmek için bu konudaki uygulamalardaki ve mevcut ĠSGYS sistemindeki noksanlıkların belirlenmesi ile alınması gereken önlemlerin ortaya konulması açısından önem taģımaktadır. ÇalıĢma, kavramsal olarak iģletmelerde iģ sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri nin örgütsel sonuçlardan iģe bağlılıkla iliģkisinin incelenmesi bakımından önemlidir. Yazında iģ sağlığı ve güvenliği kapsamında güvenlik iklimi ve güvenlik kültürü kavramları ile ilgili çeģitli çalıģmalar yapıldığı görülse de, ülkemizde konuyu örgütsel sonuçlar çerçevesinde ele alan yeterli sayıda çalıģmanın yapılmadığı görülmüģtür. Dolayısıyla, örgütsel bağlamda ĠSG ile ilgili çalıģma yapılması bu araģtırmanın önemini ortaya çıkartmaktadır. Aynı zamanda ĠSG ile ilgili hususlarda kapsamlı değerlendirme yapmak için yöntem çeģitlemesi yapılması gerektiği belirtilmiģtir (Antonsen, 2009:251). Bu kapsamda hem nitel hem nicel araģtırma yöntemlerinin ĠSG alanında kullanımı bu çalıģmayı önemli hale getirmektedir. ÇalıĢmanın bu kapsamda yazına katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir. AraĢtırmanın diğer bir katkısı ise ĠSG uygulamaları ile ilgili insan kaynakları yöneticilerine öneri ve değerlendirmelerde bulunmaktır. ĠKY 5

24 fonksiyonlarından biri olarak koruma iģlevi kapsamında ĠSG uygulamaları çalıģanların kazaya maruz kalma oranları; kazadan kaynaklanan iģgücü kaybı ve rotasyon, meslek hastalıklarından kaynaklanan iģgücü kayıpları ve bunların maliyetleri kapsamında fayda/maliyet analizi açısından önem arz eden bir konu olmaya baģlamıģtır. Bu konuda ülkemizde ortaya çıkan tablo olumsuzdur. Yakın geçmiģte meydana gelen Soma maden faciasında ĠSG ile ilgili alınması gereken önlemler alınmadığından sonuçları ülke açısından ağır olmuģtur ve 301 iģçi vefat etmiģtir. Ġlgili iģletmede bu kaza olmadan içinde oksijen depolarını barındıran sığınma depoları olsaydı ve kazaya neden olan hususlarla ilgili hemen tedbirler alınsaydı, Ģu anda çalıģan iģçilerin aileleri ve ülke bakımından bu ağır sonuçlarla karģılaģılmazdı. Özetlemek gerekirse iģletmelerde etkin bir ĠSGYS tesis edilmemesi durumunda karģılaģılabilecek sonuçlar bakımından bu araģtırma önemli hale gelmektedir. Yapılan araģtırmalara ve resmi makamlara göre kazalar ve meslek hastalıkları nedeniyle iģ günleri kaybı, ilaç ve doktor gibi sağlık hizmetleri, ödenen tazminatlar, geçici ve sürekli iģ göremezlik ödenekleri, araç gereç ziyanı, kaza nedeniyle iģyerinde iģçilerin motivasyon eksikliğinden kaynaklanan ve günlerce devam eden verim ve randıman düģüklüğü milli gelirin yüzde 4 üne tekabül etmektedir (Korkut ve Tetik, 2013:456). Yapılan araģtırmaların bir çoğu, iģ kazalarının yüksek oranda gerçekleģmesinin öncelikli sebebinin, ĠSGYS nin yetersizliğinden veya mevcut bir sistemin olmamasından kaynaklandığını göstermiģtir (Lin ve Mills, 2001:131). Tehlikeli iģ yerleri kategorisinde yer alan bakım merkezleri, kaza ve meslek hastalıklarının sık görülebileceği faaliyet alanlarındandır. Bakım merkezlerinin tanınması ve buradaki çalıģanların sağlık ve güvenlikle ilgili karģı karģıya kaldıkları risklerin belirlenmesi, bu risklerden korunma yöntemlerinin araģtırılması ile bakım merkezinin farklı alt birimleri için iģ sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinin ve uygulamalarının incelenmesi ve çalıģanlar tarafından bu sistemlerin nasıl algılandığının belirlenmesi araģtırmayı önemli hale getirmektedir. Yapılan bu akademik çalıģma ile ĠSG konusunda yapılan uygulamaların değerlendirilmesi, uygulamalardaki noksanlıkların ve söz konusu iģletmelerdeki kaza ve meslek hastalıklarına neden olabilecek etmenler konusunda sunulan çözüm önerileri ile maliyet etkinliği kapsamında 6

25 ilgili bakım merkezlerine ve yapılan faaliyetler bakımından benzer iģletmelere katkı sağlandığı değerlendirilmektedir. 5. ARAġTIRMANIN KAPSAMI Mevcut çalıģma, Ankara da faaliyet gösteren 3 bakım merkezi bünyesindeki çalıģanlara ve çalıģanların ĠSG ile ilgili faaliyetlerinden sorumlu yönetici pozisyonundaki personele yönelik olarak uygulanmıģtır. Uygulamada bu iģletmelerde kaza ve meslek hastalıkları riski taģıyan birimlerde çalıģan iģçilerden veri toplanmıģtır. Bu çalıģanların ĠSG uygulamaları konusunda sorumlu olan birim amirlerine ek olarak ĠSG kurullarında görev yapan personel de yönetici kapsamına dahil edilmiģtir. iģletmelerde yönetici pozisyonundaki kiģilerin sayıları toplam iģçilerin %10 u kadardır. Bu iģletmelerde yer alan idari faaliyetlerde görevli yönetici ve çalıģanlar ĠSG ile ilgili doğrudan ilgileri bulunmadığından mevcut çalıģmanın kapsamı dıģında tutulmuģtur. 7

26 ĠKĠNCĠ BÖLÜM KURAMSAL ÇERÇEVE 1. Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ ĠLE ĠLGĠLĠ KAVRAMLAR: Ġnsan kaynakları yönetiminin fonksiyonlarından biri de koruma iģlevidir. Koruma iģlevinde amaç çalıģanların fiziksel ve ruhsal varlıklarının korunmasıdır. Koruma iģlevinin içinde iģ sağlığı ve güvenliği ile ilgili hususlar yer almaktadır (Sadullah vd., 2013:451). ĠĢ sağlığı ve güvenliğinin ĠKY tarafından sağlanması, güvenli çalıģma ortamının yaratılması için davranıģsal güvenliğin sağlanması, iģ kazaları ve meslek hastalıklarına yol açan etmenlerin saptanması, gerekli önlemlerin alınması ve bunların neden olduğu iģgücü kaybının azaltılarak verimliliği arttırma hususlarını kapsar. ĠĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili temel kavramların tanımlanması, ĠKY açısından ve iģletmeler açısından bu fonksiyonun öneminin daha iyi anlaģılmasını sağlayacağı değerlendirilmektedir. a. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kavramı: ĠĢ sağlığı ve güvenliğinin anlamı çalıģanların iģ kazalarına uğramalarını ve meslek hastalıklarına tutulmalarını engellemek, sağlıklı ve güvenli çalıģma ortamını oluģturmak için alınması gereken önlemler dizisidir (Özkılıç, 2005:21). Önceki 1475 sayılı ĠĢ Kanunu nda iģçi sağlığı ve iģ güvenliği kavramı, günümüzdeki insan kaynakları yönetimi alanındaki geliģmelere paralel olarak, AB mevzuatının benimsediği Ģekilde ve yeni 4857 sayılı ĠĢ Kanunu nda; ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği olarak yeniden yorumlanmaktadır. Bunun sebebi, iģ sağlığı ve güvenliği kavramı, iģçi sağlığı ve iģ güvenliği kavramından farklı olarak, tehlikelerin önlenmesinin yanında kaza ya da tehlike oluģmadan, risklerin öngörülmesi, değerlendirilmesi ve bu riskleri tamamen ortadan kaldırabilmek ya da zararlarını en aza indirebilmek için yapılacak çalıģmaları da içermektedir. Diğer önem arz eden farklılık ise, kazalar oluģtuktan sonra reaktif bir 8

27 yaklaģım sergilemekten ziyade kazalar oluģmadan riskleri ortadan kaldırmayı ve gerekli tedbirleri almayı gerektiren proaktif bir yaklaģımı öngörmektedir (Özgen ve Yalçın, 2010:302). Örgüt ve iģletmelerde de temel hedef kazalar oluģtuktan sonra değil kazalar oluģmadan önce gerekli risk faktörlerini tespit etmek ve gerekli önlemleri almaktır. ĠĢ sağlığı ile iģ güvenliği kavramları aslında birbirinden farklı anlam ifade eden kavramlar olmakla birlikte bir çok kaynakta genelde aynı anlamda kullanılmaktadır. ĠĢ sağlığı, çalıģanın çalıģma koģulları ile kullanılan araç ve gereçlerden kaynaklanan tehlikelerden arınmıģ veya bu tehlikelerin asgari düzeye indirildiği bir çalıģma ortamında sağlıklı biçimde çalıģabilmesini ifade etmektedir (Demircioğlu ve Centel, 2007:153). ĠĢ güvenliği, iģin yapılması sırasında çalıģanların karģılaģtığı tehlikelerin ortadan kaldırılması veya azaltılması konusunda iģverene getirilen yükümlülüklere iliģkin teknik kuralların bütünüdür (Demircioğlu ve Centel, 2007:154). ĠĢ güvenliği, diğer bir ifade ile iģin yapılmasından kaynaklanan tehlikelerin giderilmesi yada azaltılması amacıyla, önlemlerin araģtırılması ve ilgili mevzuat hükümlerinin yerine getirilmesidir. Dolayısıyla bu iki kavram her ne kadar ayrı kavramlar olmakla beraber, örgüt ve iģletmelerdeki fonksiyonları bakımından birbirlerini tamamlamaktadırlar. ĠĢ sağlığı ve güvenliği geniģ perspektifte, iģ yeri ile sınırlı olmamakta, iģyeri dıģından da olsa iģçinin sağlık ve güvenliğini olumsuz etkileyebilecek risklere karģı önlem almayı ifade etmektedir b. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliğinin Önemi: Her ne kadar teknolojik geliģmeler, insan gücünün kullanımını azaltmıģ gibi görünse de insan gücü faktörü daha çok önem kazanmaya baģlamıģtır. Bununla beraber ĠSG de örgütlerde daha önemli hale gelmeye baģlamıģtır. ĠSG, sadece çalıģma yerindeki fiziksel Ģartların değil, zihinsel ve duygusal hususların da iyileģtirilmesini gerekli kılmıģtır. Bu yüzden ĠSG, tıbbın, tekniğin ve birçok bilim (fizik, kimya, mühendislik, sosyoloji, psikoloji, hukuk, sosyal politika vb.) dallarının ilgili alanlarına giren çok disiplinli bir çalıģma alanı haline gelmiģtir (Tanır, 2004:10). Konunun sadece iģveren ve 9

28 çalıģanlar açısından değil, toplumsal ve ekonomik açıdan da öneminden bahsetmek gerekmektedir. (1) ĠĢverenler ve ĠĢgörenler Açısından Önemi: ĠSG nin iģ yerinde sağlanması, idame ettirilmesi iģ verenin sorumluluklarından biridir. Bu sadece sorumluluk olarak değil iģverenin aynı zamanda lehine olan bir husustur. Çünkü çalıģma ortamının iyileģtirilerek iģ güvenliğinin sağlanması, iģin akıģını durduran insan, malzeme, ürün ve zaman kaybına neden olan koģulların ortadan kalkmasını ya da minimize edilmesini sağlar. Böylece, etkin bir ĠSG nin iģletmede ilave maliyet yükü olarak görülmesi bir yanılgıdır, aksine yüksek verimlilik ve etkinliğin elde edilmesini sağlar. ĠSG konusunda iģletmede yapılan harcamalar bir yere kadar iģ yerine maliyet yükü olarak görünse de geniģ bir perspektiften bakıldığında, iģ kazalarından ve meslek hastalıklarının sonucunda, hasara uğrayan alet ve makinelerin bakımı, iģçinin tedavi masrafları, soruģturma giderleri, tazminatlar, kaza nedeniyle aksayan iģlerin yapılması için gereken ek çalıģma masrafları, üretimde ve verimlilikte ortaya çıkan azalmaların maliyetleri, bunun sonucunda pazar kaybı ve iģletmenin prestijinin kaybolmasının getireceği kayıplar daha fazla maliyet getirecektir (Sabuncuoğlu ve Tüz, 2005:312). ĠSG nin iģ yerinde etkin bir Ģekilde tesisi edilmesi, çalıģanlar açısından, kaza riski doğuran ortamdan uzak bir ortamda çalıģmalarını sağlayarak, onların sağlıklı geliģmelerine katkıda bulunur, ayrıca iģçiye sağlıklı ve güvenli bir çalıģma ortamının sağlanması, iģçi açısından bir temel hak olarak görülür (Demircioğlu ve Centel, 2007:153). Aynı zamanda, ĠSG nin önem verildiği iģletmelerde, en önemli örgütsel çıktılardan performans, iģ tatmini ve iģe bağlılık hususlarının artması beklenmektedir ve buna bağlı olarak iģletmede verimlilik ve üretim de artar. c. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Açısından ĠĢ Kazaları ve Meslek Hastalıkları: ĠĢ kazaları ve meslek hastalıklarının iģçilere, iģverenlere ve ülke ekonomisine önemli ölçüde zararları vardır. Ülkemizde, SGK verilerine göre 10

29 2012 yılı için geçici iģ kazalarından kaynaklı iģ göremezlik gün toplamı iken meslek hastalıklarına bağlı geçici iģ göremezlik gün toplamı dir (SGK, [web], 2014). Bugün dünyanın her yerinde bir çok iģ kazası ve meslek hastalığı meydana geldiği bilinmektedir. Sonucunda ise iģveren, çalıģan ve ailesi ile ülke ekonomisine maddi ve manevi bir kayıp meydana getirmektedir. ĠĢletmelerde ĠSG çalıģmaları iģ kazaları ve meslek hastalıklarının çok iyi irdelenmesi gerekir ve bunların oluģumunda etkili olan unsurların bilinmesi ve anlaģılması gerekir. (1). ĠĢ Kazaları: ĠĢ kazalarının bir çok tanımı bulunmaktadır. Bu tanımlardan genel anlamda bahsedilecektir. Uluslararası ÇalıĢma Örgütü (ILO) tarafından yapılmıģ tanıma göre; iģ kazası belirli bir zarar veya yaralanmaya yol açan, önceden planlanmamıģ beklenmedik bir olaydır (Özkılıç, 2005:8). BaĢka bir tanıma göre; her tür iģ ve endüstride istihdam sonucu doğan, bireysel yaralanma veya maddi hasara veya üretim akıģında aksamaya yol açan ve bireysel yaralanma yaratabilecek istenmeyen olaylara iģ kazası denilmektedir (Simonds ve Grimaldi, 1973:9). Tanımlardan yola çıkarak, bir kazanın iģ kazası olması için, belli bir maddi yada manevi hasar olması, beklenmedik bir vaka olması, ayrıca istihdam sonucu meydana gelmesi önem arz etmektedir. Bir kazanın iģ kazası sayılabilmesi için gerekli Ģartlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu nun 13. maddesinde Ģu Ģekilde açıklanmıģtır; a) Sigortalının iģ yerinde bulunduğu sırada, b) ĠĢveren tarafından yürütülmekte olan iģ nedeniyle iģ yeri dıģında, c) ĠĢ veren tarafından iģ yeri dıģında farklı bir iģ için görevlendirildiğinde, d) Emziren kadının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalının, iģverence sağlanan taģıtla iģin yapıldığı yere geliģi ve gidiģi sırasında olmak üzere beģ adettir. 11

30 (a). ĠĢ Kazalarına Neden Olan Faktörler: ĠĢ kazalarına neden olan faktörler literatürde farklı sınıflamalarda verilmektedir. Dessler a göre (2000:571) bu faktörler; Ģans eseri meydana gelen olaylar, emniyetsiz koģullar ve emniyetsiz davranıģlar olmak üzere üç adettir. Sabuncuoğlu ve Tüz e göre (2005: ), iģ kazalarına neden olan faktörler kiģisel ve çevresel faktörler olmak üzere iki adettir. Kaza nedenlerinin %80 i kiģisel, %20 side çevresel faktörlerden kaynaklanmaktadır. ĠĢ kazalarının oluģmasında etkin olan faktörler olarak, üretim teknolojisi, üretim araçları, çevre koģullarının yanında sosyolojik, psikolojik, fizyolojik birçok faktör sayılabilir. Ancak, kazaların oluģumunda sadece insan yada çevre faktörlerini irdelemek yetersizdir. Kazalarda insanın belirleyici olduğu davranıģsal kuramlar ile kazanın oluģumunu insan, çevre ve durum etkileģiminde arayan durumsallık kuramları sık sık baģvurulan kuramlardır (Sadullah vd., 2013:458). ĠĢletmelerde kazalara neden olan faktörler araģtırılırken, salt bir kurama bağlı kalmadan farklı kuramlardan faydalanarak araģtırma yapılmalıdır. Çünkü çevresel Ģartları tam güvenli hale getirdiğimizde bile insan faktörü ve Ģans faktörü göz önüne alınmadığında kazalar oluģacaktır. (b). ĠĢ Kazalarını Önlemenin Yolları: ĠĢ kazalarını önlemede en önemli tedbir olarak eğitim gösterilmektedir. Eğitimin yanında iģ yerinde güvenliği geliģtirici projelerin oluģturulması ve yönetim tarafından bu uygulamaların desteklenmesi ile güvenlik bilinci geliģtirilebilir (Sol ve Oh, 2008:157). Aynı zamanda, iģletmelerdeki potansiyel tehlikelerin tespiti, risk değerlendirmeleri ve bunlara iliģkin kontrol ve ölçümlerin yapılması, ĠSG nin çerçevesini oluģturur (Makin ve Winder, 2008:935). Ġcra edilen iģ hakkında yeterli bilgi ve deneyime sahip olma ve kazalara karģı önceden alınması gereken tedbirleri tespit etme, koruyucu malzemeler kullanma, nezaret ve denetim gibi faktörler kazaların önlenmesi ve azaltılmasında önemli faktörlerdir (Erokay, 2000:11). Kısaca, sadece eğitimle değil ĠKY nin önemli fonksiyonlarından olan kadrolama ve iģ analizi de mutlaka kazaları önlemede göz önüne alınacak hususlardandır. 12

31 (2). Meslek Hastalıkları: Meslek hastalıklarını çalıģanın, yaptığı iģten kaynaklanan geçici veya sürekli hastalık, rahatsızlık veya ruhi arıza halleri denmektedir (Ünal, Yaman ve Gök, 2008:429). Bir hastalığın bu tanıma bağlı olarak meslek hastalığı sayılabilmesi için yapılan iģle ve iģ yeri koģullarıyla doğrudan bağlantılı olması gerekir sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 14. maddesinde yapılan tanıma göre meslek hastalığı, sigortalının çalıģtığı iģin niteliğine göre tekrarlanan bir nedenle veya iģin yürütme Ģartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir. Meslek hastalıkları, iģ kazalarından anlam ve oluģum olarak farklılık arz eder. ĠĢ kazasında iģ yeri ve çalıģan ile ilgili her türlü önlem alınmasına karģın insan davranıģından kaynaklı kazalar olabilir. Ancak meslek hastalılarının güvenli davranıģla ilgisi yoktur. Meslek hastalığına sebep olan faktörler iģ yerinde devam ettiği sürece her çalıģan meslek hastalığına yakalanabilir. (a). Meslek Hastalıklarına Neden Olan Faktörler: ĠĢ ortamında çalıģan sağlığını etkileyen, hastalık ve rahatsızlığa sebep olabilecek bir çok faktör bulunmaktadır. Meslek hastalığına neden olabilecek etkenler, kimyasal etkenler, fiziksel etkenler, biyolojik etkenler ve sosyo-psikolojik etmenler olmak üzere dört adettir (Kağnıcıoğlu, 2011:249). Burada özellikle psiko-sosyal ortam diğer faktörlere göre soyut bir anlam taģımaktadır. Çünkü bir iģyerinde psiko-sosyal koģullarda eksiklik stres ve strese bağlı rahatsızlıklara sebep olmaktadır. ĠĢ yerinde strese sebep olan faktörler iģ yerindeki rollerimiz, ast, akran ve üst iliģkileri, fiziki çevre, değiģiklikler, iģin nitelikleri, örgütsel yapı ve kadrolama olarak gruplandırılabilir (Cooper ve Marshall, 1976:11). Meslek hastalıkları iģ kazaları ile kıyaslandığında istatistiklerde gerçek sayıların çok altında olduğu görülmektedir. Çünkü iģ yerindeki bir rahatsızlığı meslek hastalığı olarak sonuçlandırmak zordur. Ayrıca meslek hastalıkları, çalıģan iģ yerinden ayrıldıktan uzun bir süre sonra da ortaya çıkabilmektedir. Bu da teģhisin meslek hastalığı olarak saptanmasını zorlaģtırmaktadır (Sadullah vd., 2013: 470). ĠĢ yerinde meydana gelen rahatsızlıkların, kapsamlı bir araģtırmasının 13

32 yapılması ve kayıtların bu konuda sıkı takip edilmesinin istatistiki verilere olumlu yansıyacağı değerlendirilmektedir. b. Meslek Hastalıklarını Önlemenin Yolları: Meslek hastalıklarını önlemede öncelikle iģ yeri çalıģma koģullarına yönelik tedbirlerin alınması ve çalıģana ait kiģisel korunma tedbirlerinin sağlanması gerekmektedir. Öncelikle iģ ve çalıģma ortamında bazı önlemlerin alınması ile meslek hastalıklarında azalma olacaktır (Özgen ve Yalçın, 2011:306). ÇalıĢma koģullarını biraz açmak gerekirse, çalıģma ortamının havalandırma, gürültü, sıcaklık ve basınç gibi etkenlere karģı gerekli ölçümlerin yapılması ve gerekli tedbirlerin alınmasıdır. Sadece çalıģma koģullarının düzeltilmesi yeterli değildir. Öncelikle çalıģanın iģe baģlamadan önce gerekli sağlık kontrollerinin yapacağı iģe uygun olarak yapılması ve sağlık yönünden iģe uygun olanların sağlanması gerekmektedir. Aynı zamanda iģlerin yapılması sırasında kaza risklerine karģı kullanılan koruyucu ekipmanlar uzun vadede meslek hastalığı risklerini azaltır. Bu ekipmanlar; baģ koruyucuları (baret, saç ve kulak koruyucuları), yüz ve göz koruyucuları (gözlükler, yüz siperleri), el, ayak ve bacak koruyucuları (eldivenler, koruyucu ayakkabılar ve bacak koruyucuları), solunum yolu koruyucuları (gaz, toz ve buhar maskeleri) olarak sınıflandırılabilir (Emmett, 2005:155). Kullanıcı ekipmanların sadece olması da çözüm değildir. Ayrıca çalıģanların bunları mutlaka uygun Ģekilde kullanmaları konusunda gerekli eğitimler verilmeli ve kontrolleri yapılmalıdır. Ayrıca yapılan iģe uygun, kaliteli koruyucu ekipmanlar verilmelidir. 2.Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ YÖNETĠM SĠSTEMĠ: Organizasyonların iģle ilgili kaza tehlike ve risklerine karģı tedbir alabilmek için kanunlar vardır. Ancak, organizasyonların yapı itibariyle birbirlerinden farklılık arz ettiklerinden ĠSG ni sağlamak için kendi bünyelerinde ĠSGYS oluģturmak durumundadırlar. Bu kapsamda ĠSGYS nin anlamı, kavramsal çerçevesi ve boyutları incelenecektir. 14

33 a. ĠSGYS nin Tanımı ve Önemi: ĠĢ yerinde sağlıklı ve güvenli çalıģma ortamının yaratılabilmesi için tehlikelerin tanımlanıp, bu tehlikelerin risk analizlerinin yapılması ve riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar verip riskin kontrol altına alınması için sistemli bir yönetim sistemine ihtiyaç olduğu değerlendirilmektedir. ĠSGYS; iģyerlerinde faaliyetler sırasında, çeģitli nedenlerden kaynaklanan kaza ve diğer etkenlerden korunmak ve daha iyi çalıģma ortamı sağlamak amacıyla sistemli ve bilimsel bir Ģekilde tehlikelerin ve risklerin belirlenmesi ve bu tehlikelere ve risklere yönelik önlemlerin alınması çalıģmalarının yapıldığı bir yaklaģımdır (Ofluoğlu ve Sarıkaya, 2005:2). ĠSGYS nin tanımı konusunda tam bir standartlık yoktur ve farklı kaynaklarda, farklı yönlerde irdelendiği ve anlam olarak geniģ kapsamlı olduğu vurgulanmaktadır (Robson, vd., 2007:331). ILO tarafından (2001:19) ĠSG politika ve hedeflerini belirlemek, bu hedefleri gerçekleģtirebilmek için birbiriyle bağlantılı öğelerden oluģan bir sistem olarak tanımlanmıģtır. ĠĢletmelerde iģ kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltmak amacıyla ĠSG uygulamalarını sistematik ve bilimsel bir tabana oturtulması ve idame ettirilmesi gerekmektedir. ĠSGYS nin iģletmelerdeki mevcut iģ sağlığı ve güvenliği uygulamalarından en önemli farklılığı kaza ve olaylar meydana gelmeden önce alınması gereken önlemleri öngörülü bir yaklaģımla ortaya koymasıdır (Özaslan, 2011:83). Etkin bir ĠSGYS; iģletmelerde kaza risklerini, yaralanmaları, meslek hastalıkları ve ölümleri azaltarak, iģgücü devri, kayıp iģ günü ve çalıģan tazminatlarının yarattığı maliyetlerin azaltılmasını sağlar (Palassis, Schulte ve Geraci, 2006:21). Sonuç olarak iģletmelerde kaza ve meslek hastalıkları riskleri ile ilgili faktörleri önceden tespit etmek ve gerekli tedbirleri almak; aynı zamanda iģletmelerde güvenlik algısının çalıģandan yöneticiye tüm kademelerde oluģturmak ancak ĠSGYS ile mümkündür. b. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminin Kavramsal Çerçevesi: Dünyada yaklaģık 25 yıldır, ĠSGYS tabanlı kaza ve meslek hastalıkları ile ilgili denetim sistemlerinde standartların yaygınlaģtığı 15

34 görülmektedir. Yapılan çalıģmalara bakıldığında, elde edilen ortak görüģ bu sistemin meslek hastalığı ve kaza oranlarını azalttığı yönündedir. Ancak yapılan çalıģmalarda genelde sistemin uygulamasıyla ilgili çalıģmalara yer verilmiģtir; uygulamaların sonuçlarıyla ilgili kısıtlı çalıģmalar mevcuttur (Robson, vd., 2007:331). Bu çalıģmaların bir kısmına göz attığımızda yönetimin bağlılığı ile ilgili çalıģmalar göze çarpmaktadır. Cohen ve Smith in (1975:114) yaptıkları çalıģmada, iģletmelerde ĠSG ile ilgili üst düzey bir yönetici ve sorumlusu bulundurulması, düzenli ĠSG eğitimlerinin verilmesi gibi hususların kaza oranlarını düģüreceğini belirtmiģlerdir (Flin, 2007: 663) ve Griffith de (1985:61) üst yönetimin ĠSG ye karģı tutumunu araģtırdığı çalıģmasında üst yönetimin ĠSG sorumluluğunu üstlenmesi gerektiğini benzer Ģekilde belirtmiģtir. ÇalıĢmaların bir bölümü kazalarla ilgili risk faktörlerine yöneliktir. Reily ve arkadaģları (1995:275) yaptıkları çalıģmada iģ yerindeki risk faktörlerini belirleyerek ĠSG kurullarının güvenlikle ilgili katkılarının iģ kazalarının sıklığını azaltacağını ortaya koymuģlar ve ĠSG konuları ile ilgili tüm kademelerde yönetici ve çalıģan katılımının iģ yeri kaza sıklığını azalttığını belirtmiģlerdir. Shannon vd. ise çalıģmalarında (1996:259); kazalardan kaynaklanan kayıp iģ gününü azaltmak için çalıģanların kararlara katılımı ve her düzeydeki yöneticiye ĠSG ile ilgili sorumluluklar yüklenmesi gerektiğini belirtmiģlerdir. Habeck ve arkadaģları (1998:116); çalıģmalarında kayıp iģ günü, iģ kazaları gibi iģle ilgili problemlerin iģletmenin stratejik hedefleri içinde ele alınıp incelendiğinde olumlu sonuçlar alınacağını vurgulamıģlardır. ÇalıĢmalarda 2000 lere doğru daha bütüncül bir yaklaģımla ĠSG ele alınmıģtır. ĠSG uygulamaları ile ilgili çalıģmalarda hem yöneticiler, hem çalıģanlar, hem iģletmenin donanımsal unsurları hep birlikte bir bütün olarak ele alınmıģtır. Redinger ve Levine 1998 yılındaki çalıģmalarında ĠSGYS yi oluģturan yönetim bağlılığı, çalıģan katılımı, ĠSG politikası, amaç ve hedefleri, ĠSG performansı, sistem planlama ve geliģtirme, ĠSG el kitabı ve prosedürleri, ĠSG eğitimleri, tehlike kontrol sistemi, önleyici ve düzeltici faaliyet sistemi, iletiģim sistemi, değerlendirme sistemi, sürekli iyileģtirme, bütünleģme, 16

35 yönetimi gözden geçirme öğelerini belirlemiģler ve genel geçer bir ĠSGYS modeli geliģtirmiģlerdir lere kadar gelen çalıģmalara baktığımızda genelde ĠSGYS nin iģletmelerin temel hedeflerinden biri haline gelmesi gerektiği ve üst yönetimin sorumluluğu altında bulunması gerektiğ vurgulanmaktadır, dolayısıyla ĠSGYS daha çok stratejik yönden araģtırmalarda yer edinmiģtir li yıllardan itibaren çalıģmalar stratejik ve genel kapsamdan ziyade iģ kazaları ve meslek hastalıklarının yoğun olarak yaģandığı daha spesifik ve özel alanlara kaydığı görülmektedir. Hale (2003:187), güvenlik yönetimi ile ilgili yaptığı çalıģmada tehlikelerin önceden tespiti için risk yönetimine ihtiyacı vurgulamıģtır ve ĠSGYS kapsamında tehlikelerin belirlenmesi, kontrol edilmesi ve sürekli takip edilmesi gerektiğini ortaya koymuģtur ve böylece sistemin dinamik bir yapıda olması gerektiği ortaya çıkmıģtır. Bu yönüyle ĠSGYS, daha statik yapıdaki geleneksel ĠSG uygulamalarından farklı olarak, proaktif bir yaklaģımı benimseyen, değerlendirme ve sürekli iyileģtirme gibi ilkeleri dikkate alan daha kapsamlı bir sistemdir (Robson vd., 2007:333). Chen ve arkadaģlarının yaptığı çalıģmada (2009:214), iģletmelerin güvenlik riskleriyle baģ edebilmek için çevre yönetim sistemi ile ĠSGYS nin uyumlu olması gerektiğini belirtmiģlerdir ve sistemin iģleyiģi için tepe yönetimin mutlaka katkısı ve iģletme çalıģanlarının sorumlulukları paylaģması gerektiğini vurgulamıģlardır. Günümüze kadar gelen çalıģmalara bakıldığında ĠSGYS nin belirli bir standarta getirildiği, bu nedenle tüm iģletmeler için evrensel düzeyde kullanılabilir bir sistem olmaya baģladığı görülmektedir. Günümüzde ĠSGYS ile ilgili bazı örgütler tarafından geliģtirilmiģ standartlar mevcuttur. BaĢlıca standartlar ILO tarafından belirtilen (Akt. Özkılıç, 2005:22) ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Rehberi 2001, ISA 2000, NPR 5001, OSHA AS/NSZ 4804, BS 8800, OHSAS 18001, OHSAS Uygulama Rehberi dir. Özkılıç ın (2005:29) çalıģmasında, ĠSGYS nin Türkiye ve Dünyadaki geliģim süreci Ģu Ģekilde özetlenmiģtir. ĠSG ye iliģkin geliģtirilmiģ ilk standart Ġngiliz Standartlar TeĢkilatı (BSI- British Standards Institution) tarafından 1996 yılında BS 8800 olarak 17

36 yayınlanmıģtır. BS 8800 standardının yayınlanmasından sonra ĠSGYS konusunda uluslararası bir standart yayınlanması için çalıģmalar hızlanmıģ ve 15 Nisan 1999 tarihinde Ġrlanda Ulusal Standartlar TeĢkilatı, Ġngiliz Standartlar TeĢkilatı vb. birçok kuruluģun katılımı ile OHSAS standardı yayınlanmıģtır. Kasım 1999 da ise OHSAS yayınlanmıģtır. (18002 kuruluģlarda sistemin nasıl uygulanacağını anlatan destek dokümandır). OHSAS hazırlanırken; BS 8800 ĠSGYS Kılavuzu ile SGS, BCQI (Bureau of Continuous Quality Improvement: Kalite GeliĢtirme Bürosu), NSAI (National Standards Authority of Ireland: Ġrlanda Ulusal Standart Kurumu), BSI, UNE vb. birçok kuruluģ tarafından yayınlanan ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Kılavuzları dikkate alınmıģtır. BS 8800 veya ISA 2000 in aksine OHSAS 18001, bir ĠSGYS nin içerisinde bulunması gereken kritik yönetim unsurlarını tanımlamaktadır. OHSAS 18001, iģletmelerin kalite, çevre ve ĠSG sistemlerini birbirlerine entegre etmelerini kolaylaģtırmak için, ISO 9001 (1994) Kalite ve ISO (1996) Çevre Yönetim Sistemi Standartları ile uyumlu olarak geliģtirilmiģtir. Tek baģına da uygulanabilen bir standarttır. OHSAS standardı Türk Standartlar Enstitüsü Genel Sekreterliği ne bağlı Akreditasyon ve Belgelendirme Özel Daimi Komitesi nce hazırlanmıģ ve TSE Tetkik Kurulu nun 9 Nisan 2001 tarihli toplantısında Türk standardı olarak kabul edilerek TS 18001/Nisan 2001 ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ġartlar olarak yayınlanmıģtır. Türkiye de yasalaģan 6331 sayılı ĠSG Kanunu nun getirdiği yükümlülükler ve yasal zorunluluklarla beraber ülkemizde de örgütlerin büyüklüğüne, yapısına ve tehlike kategorilerine uygun olarak kendi bünyelerinde ĠSGYS oluģturmaları gerekmektedir. c. ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminin Boyutları: Örgütlerde ĠSG ile ilgili hususlar genelde üç düzeyin birbiriyle iliģkileri sonucu oluģmaktadır. Bunlar; iģverenin korumakla mükellef olduğu çalıģanlar, faaliyetlerin icra edildiği iģ yeri ve örgütteki verimlilikte gerekli koordinasyonu sağlayan yönetim olarak karģımıza çıkmaktadır (Makin ve Winder, 2008:936). GeliĢtirilecek bir yönetim sistemi güvenli iģ yeri, güvenli çalıģan ve güvenli yönetim sistemi olarak üç boyutta ele alınacaktır. 18

37 (1). Güvenli ĠĢyeri Boyutu: Bir iģ yerinde ortamdan, araç ve gereçten, ve iģyerinin kendi özelliğinden kaynaklanan kazaya sebebiyet verebilecek bir çok risk faktörü olabilir. ĠSG risklerini kontrol altına almak için temel husus, çalıģanları değiģtirmekten ziyade, güvenli bir çalıģma ortamı sağlamaktır (Özkılıç, 2005:23). ĠĢ yerindeki tehlike yaratacak faktörler arasında; iģ yeri ortamı olarak kapalı alanlar, radyasyon riski ve yüksekte çalıģma; kullanılan araçlar ve gereçler olarak, tehlikeli eģyalar ve zararlı maddeler, yangına neden olabilecek kaynaklar, taģıma ve depolamada kullanılan malzemeler, elektrikli aletler, forklift vb. hususlar sayılabilir. Bu faktörlere baktığımızda gürültü, titreģim, ıģık, güvensiz makineler, iģyeri tasarımı, kaygan zemin, elle taģıma iģlerine iliģkin hususlar ve tesislerin yetersizliği gibi faktörler bunlara örnek olarak gösterilebilmektedir (Makin ve Winder, 2005:936). ĠĢ yerinde uygun bir ortamın yaratılması, havalandırma, aydınlatmanın ve ısınma sisteminin uygun olması, gürültüye karģı birimlerin birbirinden ayrılması, çalıģma zemininin uygun olması, çalıģma platformlarının uygunluğu, bakımı yapılmıģ güvenli makine ve teçhizatın kullanılması vb. hususlar güvenli iģ yeri boyutu açısından çok önemli faktörlerdir. Bu kapsamda güvenli iģyeri boyutu açısından iģyeri koģul ve Ģartlarının kaza ve meslek hastalığı risklerini azaltmada çok önem arzettiğini söylemek mümkündür. (2) Güvenli ÇalıĢan Boyutu: ĠĢletmelerde çalıģan boyutundan kaynaklanabilecek tehlikeler, psikolojik, biyolojik ya da sosyokültürel faktörler nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bir iģletmede ĠSG yi sağlamanın en önemli yollarından biri çalıģanlarda güvenlik algısını arttırmaktır. Algı düzeyi arttıkça, tedbir, kurallara uyma, teknolojiye uyum sağlama ve eğitimle kazanılan becerileri uygulamada olumlu sonuçlar elde edilmektedir (Gül, 2009:515). ÇalıĢanlara güvenli davranıģ sergileme bilincinin ilk baģta verilmesi amaçlanmalı ve içinde bulundukları Ģartlara uyum sağlama yetkinlikleri geliģtirilmelidir. Bununla birlikte çalıģanların gelenek ve görenekleri, normları ve ait oldukları kültür yapısı gibi sosyo-kültürel farklılıkları güvenlikle ilgili algılarında farklılık gösterecektir (Özaslan, 2011:104). Dolayısıyla bu farklılıklar mutlaka göz 19

38 önüne alınmalıdır. ĠĢ yerinden kaynaklanan stres, aģırı yorgunluk, aģırı iģ yükü, monoton iģlerin yapılma sıklığı, üretim faaliyetlerinin hızı gibi faktörler çalıģanların güvenlik algılarına olumsuz etki edebilecek hususlardır (Makin ve Winder, 2005:938). Burada çalıģanların yaģ, cinsiyet, fiziksel yeterlilik gibi biyolojik faktörlerin de iģle ilgili risk faktörlerinde farklılık arz edeceğini söylemek gerekir. ĠĢyerindeki çalıģan boyutundaki psikolojik, biyolojik ve sosyo-kültürel faktörlerden kaynaklanacak aksaklıklar sonucunda, yüksek iģgücü devri, dikkatsizlik, örgüt aleyhine çalıģma, saldırganlık, kaza yapma eğiliminde artıģ, hastalık sebebiyle kayıp iģgününde artıģ, sağlık giderlerindeki artıģ, iģgücü için ödenmesi gerekli tazminatlardaki artıģ gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. Dolayısıyla iģletmelerde sağlıklı ve güvenli bir çalıģma ortamı yaratmada çalıģan boyutunun üzerinde önemle durulmalıdır. (3). Güvenli Yönetim Sistemleri Boyutu: ĠĢletmelerde etkin bir ĠSGYS için tepe yönetimin aktif rol oynaması gerektiğinden bahsetmiģtik. Bunu da sağlamada temel koģul, yönetimin bağlılığı, katılımı ve yönlendirmesidir (Swartz, 2000:22). Yönetimin bu üç düzeyde çalıģmaları ile ĠSG, sadece iģletmelerde iģveren ve ĠSG uzmanının sorumluluğunda değil her kademede çalıģan ve yöneticilerin iģ tanımları ve performans değerlendirme kriterlerinde olmalıdır. Yönetimin çalıģanları ĠSG konusunda yasal düzenlemeler ve uygulamalardaki değiģikliklerden haberdar etmemeleri kaza ve meslek hastalığı risklerine sebep olmaktadır (Makin ve Winder, ). Ancak değiģiklik ve uygulamalarla ilgili alınacak riskin belirlenmesi, derecelendirmesi ve gerekli tedbirlerin alınması ile ilgili kararlarda iģi bizzat icra eden çalıģanlar olduğundan onların katılım ve önerileri dikkate alınmalıdır (Noble, 2000:64). ÇalıĢanlarla tepe yönetim arasında ĠSG ile ilgili konularda anlaģmazlık ve iletiģim problemleri olmaması için ilk amirlerin ĠSG ile ilgili uygulama ve çalıģmalara bütünüyle katılımları sağlanmalıdır ve ilk amirlerde bu kapsamda çalıģanlarına güvenlik performansını nasıl arttırabilecekleri hususunda danıģmanlık yapmalıdır (Reese, 2009:24). ĠSG uygulama aģamasında üstün performans gösteren iģletmelere bakıldığında, bu iģletmelerin kurulum, iletiģim ve uygulama 20

39 aģamalarında yönetim tarafından öngörülen uygulamaları tüm istihdam seviyelerinde ciddiye alarak gerçekleģtirdikleri görülmektedir (Swartz, 2000:35). Sistemle ilgili, yasal mevzuat ve iģletme uygulamaları ile ilgili aksaklıkları önleyebilmek maksadıyla gerekli denetim sağlanmalı ve cezalandırmaya son çare de olsa baģvurulmalıdır (Özaslan, ). Güvenli yönetim sistemlerinin asıl amacı önleyici olmasıdır; ancak bununla beraber gerekli kontrol mekanizmalarını, düzeltici faaliyetleri ve geri besleme mekanizmalarını da içermelidir (Özkılıç, 2005:30). Sonuçta güvenli yönetim sistemlerinin iģletmelerde etkinliğini sağlamak için, planlama, uygulama, kontrol, geri besleme ve sürekli iyileģtirme sağlanmalıdır. 3. GÜVENLĠK ĠKLĠMĠ ALGISI ĠSG ile ilgili hususlarda geleneksel yaklaģımlarda iģ kazalarının oluģumunda insan faktörü göz ardı edilmekteydi ve kaza ve meslek hastalığı nedenleri olarak yapılan iģin teknik ve tasarımına önem verilmekteydi. Ancak bu nedenlerden farklı olarak insan faktörünün daha önemli olduğu çalıģmalarda belirlenmiģtir (Dahlen ve White, 2006; Zohar, 2003). ÇalıĢmalarla sürdürülen kaza ve güvenlikle ilgili yazında yapılan incelemeler teknik faktörlerden insan faktörüne doğru bir ivme kazanmıģtır. Beraberinde de iģyerindeki çalıģanların davranıģlarına odaklanılmıģtır. ĠSG ile ilgili kaza nedenlerinde insan faktörünün psikolojik doğasını yansıtan güvenlik iklimi ve güvenlik kültürü kavramları önem kazanmaya baģlamıģtır (Glendon ve Litherland, 2001:161). a. Güvenlik Ġklimi Algısının Kavramsal Çerçevesi: Güvenlik iklimi ve güvenlik kültürü, çoğu araģtırmalarda birbirinin yerine kullanılan bir kavram olmakla birlikte aslında güvenlik kültürü anlam olarak daha geniģ bir konsepte sahiptir. Güvenlik kültürü, daha çok tutumlarla iliģkilendirilirken güvenlik iklimi daha çok algılarla iliģkilendirilir (Guldenmund, 2000:229). Güvenlik kültürü kavramının ilk ortaya çıkıģı Yetersiz Güvenlik Kültürü nün kaza nedenlerinden biri olarak gösterildiği Çernobil Faciası ile olmuģtur (Cooper, 2000:127). Kavramın ilk olarak gündeme gelmesinden 21

40 sonra bir çok tanım ve kavramlaģtırma yapılmıģtır. Bu tanım ve kavramlarda benzerlikler bulunmaktadır. Wiegman ve arkadaģlarının (2004: 119) çalıģmalarında bu benzerlikler Ģunlardır: Güvenlik kültürü, grup seviyesinde ifade edilen çalıģanların ortak değerleridir; yönetimle ilgili güvenlik konularını kapsamaktadır; iģ yerindeki çalıģan davranıģlarını etkilemektedir; devamlı sabit ve değiģime karģıdır. Neticede güvenlik kültürünün kurumsal kültürün bir alt bileģeni olduğu öne sürülmektedir (Cooper; 2000:121). Güvenlik kültürüne yakın olan bir kavram da güvenlik iklimidir. Güvenlik iklimi kavramı ilk olarak Zohar (1980:97) tarafından ortaya konmuģtur ve güvenlik iklimi örgütün yarattığı farklı iklimlerden bir diğeridir. Bu ifadeler örgüt kültürü ve örgüt ikliminin alt bileģenleri olması sebebiyle benzer anlamlar ifade etmelerine rağmen içerik olarak birbirlerinden farklıdır. Güvenlik kültürü, güvenlik ikliminden daha geniģ bir anlam ifade etmektedir. Güvenlik kültürü; çalıģanların davranıģları, değerleri ve tutumlarıdır. Güvenlik iklimi, ekonomi ve iģleyiģle ilgili hususlara bağlı olarak değiģkenlik göstermektedir, ancak güvenlik kültürü daha kalıcıdır (Wiegman vd, 2004:125). Bu iki kavramın farklılıklarına rağmen aralarında belirsiz bir iliģki vardır. Yule ye göre (2003), bu kavramlar birbirinden farklı kavramlardır ve farklı seviyelerde iģlemleģtirilmektedir. Ancak, Parker, Lawrie ve Hudson a göre (2006:554) birbirlerinin yerine kullanılabilen kavramlardır. Özetlemek gerekirse Zohar ın (2003:210) ifadesiyle güvenlik kültürü ve iklimi arasında kavramsal bir belirsizlik mevcuttur ve çoğu yazar iki kavram arasında ayrım yapmakta zorlanmaktadır. Bu iki kavram arasındaki farklılıklardan bahsettikten sonra çalıģmada yer alan güvenlik iklimi kavramı irdelenmektedir. Ġlk olarak Zohar (1980:96) tarafından ifade edilen güvenlik iklimi, çalıģanların çalıģtıkları çevreyle ilgili algılarıdır. Bu algılar, uygun görev davranıģları için referans iģlevi görür, dolayısıyla güvenli davranıģları etkiledikleri değerlendirilmektedir. Güvenlik iklimi, örgütün güvenlik değerlerine iliģkin bireysel algıları kapsamaktadır (Griffin ve Neal, 2000:351). BaĢka bir tanımda ise, çalıģanların iģyerinde güvenlik ile ilgili inanç ve algılarının özeti ve iģyerindeki güvenliğe göre çalıģanların davranıģ biçimlerinin tahminidir (Williamson, vd. 1997:16). Flin in 22

41 (2007:656) yaptığı diğer bir tanımda çalıģanların güvenlikle ilgili politika, prosedür ve uygulamalara yönelik algılarıdır. Genel yazına baktığımızda güvenlik ikliminin boyutları ve değerlendirmek üzere geliģtirilen araçların uygulanabilirliği üzerinde olmuģtur. Dolayısıyla güvenlik ikliminin boyutları ile ilgili yazına aģağıda geniģçe yer verilecektir. Boyutları dıģında Grifin, Neal ve Heart ın (2000:99) yaptıkları çalıģmada örgüt ikliminin güvenlik iklimi ve güvenlik performansı üzerindeki etkilerini incelemiģler ve genel örgüt ikliminin güvenlik iklimini anlamlı Ģekilde etkilediğini, çalıģan katılımı ve raporlamanın güvenlik iklimini olumlu Ģekilde etkilediğini tespit etmiģlerdir. Diğer bir çalıģmada, örgütte uzun süreli çalıģanların kısa süreli çalıģanlara göre güvenlik iklimi algılarının, iģ tatminlerinin ve ĠSGYS ye olan bağlılıklarının yüksek olduğu, iģ kazası ve meslek hastalığı oranlarının düģük olduğu tespit edilmiģtir (Gyekye ve Salminen, 2007:197). b. Güvenlik Ġklimi Algısının Boyutları: Güvenlik iklimi ile ilgili çalıģmaların 80 li yıllarda ele alındığından bahsetmiģtik. Güvenlik iklimi çok boyutlu bir kavramdır (Parker vd., 2006:554). Bu kavram iģ yerinde çalıģanların güvenlikle ilgili algıları olarak tanımlandığından, bu algılar çalıģma çevresinin farklı boyutları ile ilgili algılardır. Güvenlik iklimi ile ilgili ilk ölçek çalıģması Zohar (1980) tarafından yapılmıģtır ve 24 sektörde 400 iģçiyle yaptığı çalıģmada güvenlik iklimini yazında yedi boyutta ele almıģtır ve çalıģmasında kavramın sekiz boyutu olduğunu açıklamıģtır, ölçek 40 maddeden oluģmaktadır. Bu boyutlar, güvenlik eğitiminin önemi, yönetimin güvenlikle ilgili tutumları, terfide güvenlik uygulamalarının etkisi, iģ yerindeki riskin seviyesi, güvenlikte çalıģma temposunun etkisi, güvenlik uzmanının statüsü, sosyal statüde güvenlik uygulamalarının etkisi, ve güvenlik kurulunun statüsüdür. AraĢtırmanın en önemli sonucu da çalıģanların fiziksel risk algılarının güvenlik ikliminin bir boyutu olduğu saptanmıģtır (Zohar, 1980:96). Zohar ın faktör yapısını kullanarak Brown ve Holmes (1986:455) üretim iģçileri üzerinde çalıģmalarında güvenlik iklimini üç boyuta indirgemiģlerdir ve fiziksel risk algıları boyutu da yer almıģtır. Ancak Dedobbeleer ve Beland ın (1991:97) 23

42 inģaat sektöründe yaptığı çalıģmada boyutlar ikiye ayrılmıģtır ve fiziksel risk algıları boyut olmaktan çıkarılmıģtır. Zohar ın çalıģması diğer güvenlik iklimi çalıģmalarının temelini oluģturmuģtur. Müteakip çalıģmalarda farklı sektör ve endüstrilerde Zohar ın güvenlik iklimi ölçeğinin geçerliliği test edilmiģtir ve farklı güvenlik iklimlerine, farklı sektörlere duyarlı olduğu saptanmıģtır (Glendon ve Litherland, 2001:161). Williamson ve arkadaģlarının (1997) Amerika da farklı iģ gruplarında yaptıkları çalıģmada farklı faktör yapıları tanımlanmıģtır. Böylece boyutların sadece kültürel faktörlere bağlı olarak değiģebileceği tespit edilmiģtir. Bu çalıģmada yedi boyut belirlenmiģtir. Burada geliģtirilen ölçekte kısıtlılık ise ölçeğin kiģisel değerlendirmeleri kapsaması ve kaza raporları, kayıp iģ günü vb. objektif ölçümleri içermemesiydi. Hayes, Perander, Smecko ve Trask (1998) çok boyutlu iģ güvenliği algıları ile ilgili yeterli psikometrik bütünlüğü sağlayan 50 maddeli ölçek geliģtirmiģlerdir. Ölçeğin geçerliliğini rapor edilen ve edilmeyen kazalarla ramak kala kazalar vasıtasıyla test etmiģlerdir ve beģ boyut tespit etmiģlerdir; bu boyutlar, iģ güvenliği, meslektaģ güvenliği, amir güvenliği, yönetim güvenlik uygulamaları ve güvenlik programları memnuniyetidir. ÇalıĢmanın kısıtlılığı diğer çalıģmalarla benzer olarak özbildirim ölçümlerinin kullanılmasıdır yılında Glendon ve Litherland ın yaptıkları çalıģmada, güvenlik iklimi ile güvenlik performansı arasındaki iliģkiyi incelemiģlerdir; ancak bir iliģki tespit edilememiģtir. Bu çalıģmada geliģtirilen 32 maddelik ölçekte iģ baskısı, olay araģtırma ve geliģtirme prosedürleri, prosedürlerin yeterliliği, iletiģim ve eğitim, kiģisel koruyucu ekipman, güvenlik yönetimi boyutlarına yer verilmiģtir. Yine 2004 yılında Silva, Lima ve Baptista nın yaptıkları ölçek geliģtirme çalıģmalarında firmalardan alınan kaza verilerinden faydalanılmıģtır ve güçlü güvenlik ikliminin daha az sayıda ve daha az ciddi kazalarla iliģkili olduğu tespit edilmiģtir. Seo, Torabi, Blair ve Ellis (2004), güvenlik iklimi ölçeği geliģtirmek için yazın taraması yapmıģlardır ve yönetim sorumluluğu, üst yönetim 24

43 desteği, meslektaģ desteği, çalıģan katılımı ve yetkinlik seviyesi boyutlarını tespit etmiģlerdir. Ayrıca yönetim sorumluluğu ve amir desteği boyutlarının önemli olduğu ve diğer boyutları etkilediği sonucuna varmıģlardır. Güvenlik iklimi boyutları ile ilgili çalıģmalarda genelde benzer sonuçlar elde edilmiģtir. Ancak çalıģmalarda baskın olarak güvenlikle ilgili yönetimin tutum ve davranıģ algıları, güvenli yönetim sistemleri ve iģ yerindeki risk algıları boyutları öne çıkmaktadır (Flin, Mearns, O Connor ve Bryden, 2000). Bazı çalıģmalarda güvenlik ikliminin güvenli davranıģla iliģkili olan boyutlara ağırlık verilmiģtir. Gravan ve O Brien in (2001) çalıģmalarında güvenlik iklimi faktörleri ile güvenli davranıģ arasındaki iliģki araģtırılmıģtır. AraĢtırmada güvenlik ikliminin, yönetimin güvenlik sorumluluğu, güvenlik için belirgin stratejiler, çalıģanın güvenlik yönetimine katılma ve sorumluluk alma isteği, güvenlikten sorumlu çalıģanların negatif yönleri ve örgütlerde güvenliğe proaktif yaklaģım boyutlarının güvenli davranıģla diğer boyutlardan daha güçlü iliģkide olduğu tespit edilmiģtir. BaĢka bir çalıģmada güvenlik iklimi boyutlarından örgütün güvenlik kurallarının önemi, örgüt içi güvenlik konularında iletiģim ve yönetimin güvenlik sorumluluğu boyutlarının güvenli davranıģla iģ güvenliği kapsamında diğer boyutlardan daha kuvvetli iliģki içinde oldukları tespit edilmiģtir (Wills, Watson ve Biggs, 2006:381). Türkiye de güvenlik iklimi ile ilgili yapılan çalıģmalardan Özaslan ın çalıģmasında (2011) güvenlik ikliminin ĠSGYS ile olan iliģkisi irdelenmiģtir. ĠletiĢim, güvenlik yönetimi, bireysel sorumluluk, güvenlik standartları ve hedefleri, kiģisel katılım, yönetim bağlılığı ve kadercilik boyutu olmak üzere yedi boyut gözlenmiģtir. Yine Yücebilgiç in çalıģmasında (2007), Zohar ın (1980) 8 boyutlu güvenlik iklimi ölçeğinden faydalanılmıģtır ve çalıģma sonucunda güvenlik ikliminin altı boyuta ayrıldığı gözlenmiģtir. Yukarıda belirtildiği gibi güvenlik ikliminin iki ile on dokuz arasında değiģen alt boyutları vardır. Boyutlardaki bu farklılıkların araģtırmalardaki yöntem farklılıklarından, sektör farklılıklarından, ölçüm araçlarındaki farklılıklardan ve örneklem farklılıklarından olabileceği değerlendirilmektedir. 25

44 Bu bölümde Ģu ana kadar ĠSGYS düzeyleri ve güvenlik iklimi algıları bağımsız değiģkenlerinin kavramsal çerçevesinden, boyutlarından ve yapılan çalıģmalardan bahsedilmiģtir. Bölümün devamında çalıģmanın bağımlı değiģkeni olan örgütsel çıktılardan iģe bağlılığın anlamı, kavramsal çerçevesi aģağıda bahsedilmiģtir. 4. ĠġE BAĞLILIK ĠĢ kazalarının önlenmesinde teknik tedbirlerin tek baģına yeterli olmadığı, literatürde defalarca ortaya konulmuģ bir gerçektir. Dolayısıyla ĠĢe bağlılıkla ilgili çalıģmalar son zamanlarda iģgücü devri, isteksizlik ve devamsızlık gibi iģ davranıģlarını anlamadaki temel rolü nedeniyle son yıllarda önemi gittikçe artmaktadır (Aryee 1994). ĠĢe bağlılık en genel tanımı ile bireyin iģine yönelik tutumu, bireyin iģi ile benliğini birleģtirmesi ve bağlanması olarak ifade edilmektedir (Chusmir, 1982:56). ĠĢe bağlılık bireyin iģini yaģamının merkezi, odağı ve kimliğinin bir parçası haline getirmesi, diğer bir ifade de bireyin iģini hayatının önemli bir parçası olarak algılaması olarak ifade edilmektedir (Saleh ve Hosek, 1976:213; Blau ve Boal,1987:290). ĠĢe bağlılık, kiģinin öz benliği ve öz saygınlığı çerçevesinde iģini önemli görmesi ve benimsemesi olarak da ifade edilebilir. Lodahl ve Kejner (1965:30) iģe bağlılığı iki temele oturtmakta, ilkinde bağlılığı iģ performansı ve özsaygı iliģkileri çerçevesinde tanımlarken, ikincisinde benlik imajının bir parçası olduğu vurgusunu yapmaktadır. Ancak, Allport tarafından (1943), bir iģ tutumu olarak tanımlanmasıyla yazına girmiģ olan bu kavramın tanımıyla ilgili bir belirsizlik söz konusudur. Bu belirsizliğin sebebi kavramla ilgili yazındaki farklı teorik yaklaģımlardır. a. ĠĢe Bağlılığın Kavramsal Çerçevesi Yazında iģe bağlılıkla ilgili dört yaklaģım ortaya çıkmıģtır. Bunlar, bir merkezi yaģam ilgisi olarak iģ; iģe aktif katılım; özsaygının merkezi olarak iģ ve psikolojik olarak özdeģleģme olmak üzere dört adettir (Kuruüzüm, Irmak ve Çetin, 2010:184). Merkezi yaģam ilgisi yaklaģımı olarak iģe bağlılık Lawler ve Hall (1970) tarafından iģ durumunun özbenliğin merkezinde olma ölçüsü 26

45 olarak ifade edilmiģ ve algılanan toplam iģ durumunun kiģisel sonucu olduğu ve kiģinin iģiyle ilgili önemli ihtiyaçlarını tatmin etme fırsatı verdiği belirtilmiģtir. ĠĢe aktif katılım yaklaģımında iģe bağlılık, Allport tarafından (1943) bir çalıģanın iģe katılım, prestij ve otonomi gibi ihtiyaçlarını karģılama derecesi olarak ifade edilmiģtir. Vroom un (1962) özsaygının merkezi yaklaģımında, iģe bağlılığın iyi performansla kiģinin özsaygısını arttığını, kötü performansla özsaygısının azaldığını hissettiği durumda var olabileceğini iddia etmiģ ve iģe bağlık derecesinin dıģsal faktörlerden çok içsel faktörlerin tatmin edilmesiyle ölçülebileceğini belirtmiģtir. AraĢtırmada temel alınacak dördüncü yaklaģım ise Kanungo nun (1982) psikolojik özdeģleģme yaklaģımıdır. iģe bağlılık teorisi iģe bağlılığı psikolojik bir yaklaģım olarak görmüģtür. Kanungo ya göre iģe bağlılık, birinin iģiyle psikolojik özdeģleģmesinin biliģsel inanç durumudur. Bu inanç durumunun kiģinin yaģamında büyük bir etkiye sahip olduğu görülür. Ġnsanlar önce iģ koģullarının gelecekte kiģinin ihtiyaçlarını tatmin etme fırsatı sağladığı inancını geliģtirirler. Sonra, bu inançlara dayanarak, iģle psikolojik olarak özdeģleģme bilinci geliģtirirler. Kanungo nun yaklaģımıyla paralel olarak bireyin psikolojik olarak kendisini iģiyle tanımlama ve iģle ilgili aktivitelere katılma derecesi olarak da ifade edilmektedir (Blau ve Boal, 1987:290). Literatürde ifade edilen iģe bağlılığın çalıģmaya bağlılıkla aynı olarak algılanmaması gerekmektedir. ĠĢe bağlılık, iģ ile ilgili deneyimler sonucu iģte ihtiyaçların doyurulmasının bir fonksiyonu olurken, çalıģmaya bağlılık kiģinin geçmiģten getirdiği kültürel koģullar ve sosyalleģmesinin bir sonucudur (Cohen,2000:390; Çakır,2001:43). Bu iki bağlılık türü arasındaki farklılığı ortaya koyan model Morrow Modeli dir (Morrow, 1993). Modelde bağlılık türleri iç içe daireler Ģeklinde ifade edilmektedir. Modelde en içte çalıģmaya bağlılık, takiben mesleki bağlılık, örgütsel bağlılık (devam bağlılığı ve duygusal bağlılık) ve en dıģta iģe bağlılık yer almaktadır. Modelde en içte yer alan çalıģmaya bağlığın, bireyin sosyalleģme sürecinde ve kültürel unsurlardan etkilendiği, dolayısıyla daha durağan olduğu, en dıģta yer alan iģe bağlılığın, iģ ortamı değiģkenlerinden en çabuk ve fazla etkilenen bağlılık türü olduğundan daha değiģken olduğu ifade edilmektedir. Dolayısıyla iģe 27

46 bağlılık, iģ koģulları ve iģle ilgili deneyimlerden daha çok etkilenebilir ve değiģkenlik gösterebilir. Ġlave olarak farklı durumlardan etkilenen kiģinin kiģiliği ve ruhsal durumu, iģe bağlılığı etkilemektedir (Rabinowitz ve Hall, 1977:269). ÇalıĢmaya bağlık, Salanova ve arkadaģlarının (2001) çalıģmalarında, geçici değil sürekli olan, belli bir nesneye, olaya ya da kiģiye bağlı olmayan olumlu duygusal ve biliģsel bir durum olarak ifade edilmiģtir (Akt. Eryılmaz ve Doğan, 2012:50). Hallberg ve Schaufeli nin (2006:125) çalıģmalarında aradaki bu farklılıklardan dolayı araģtırmalarda iģe bağlılığın bağımlı değiģken olarak, çalıģmaya bağlılığın ise bağımsız değiģken olarak irdelenmesi gerektiğini belirtmiģlerdir. 5. Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ YÖNETĠM SĠSTEMĠ, GÜVENLĠK ĠKLĠMĠ ALGISI VE ĠġE BAĞLILIK ARASINDAKĠ ĠLĠġKĠNĠN KURAMSAL ÇERÇEVESĠ VE ĠLĠġKĠYĠ DESTEKLEYEN KURAMLAR ĠĢ sağlığı ve güvenliği (ĠSG) alanı sadece mühendislik yaklaģımlarını içermemektedir. ĠĢletmelerdeki iģ kazalarının bir çoğu teknik nedenler yanında insan faktörüne de bağlanmaktadır. AraĢtırmalarda iģ kazalarının %80 inin insan hatalarından kaynaklandığı, ĠSG alanında sadece teknolojik çözümlerin yeterli olmadığı belirtilmiģtir (Lingard ve Rowlison, 2005:231). Dolayısıyla ĠSG ile ilgili araģtırmalarda sosyal davranıģ ve psikoloji kuramlarının önemli katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir. Bu kapsamda, örgüt iklimi kavramının ĠKY iģlevlerinden olan ĠSG ile ilgili uygulamalar ve güvenlik iklimi algısının iģe bağlılıkla iliģkisi Blau (1964) tarafından ortaya konan Sosyal Mübadele Kuramı ve Heider (1958) tarafından ortaya konan Atıf Kuramı temelinde irdelenecektir. a. Sosyal Mübadele Kuramı Güvenlik araģtırmalarının çoğu sosyal değiģim sürecinin güvenlikle ilgili algıları nasıl Ģekillendirdiği konusunda yoğunlaģmıģtır. Aslında ĠSG, çalıģanlarla yöneticiler arasındaki etkileģimin bir parçasıdır. AraĢtırmalardan yola çıkarak yönetim uygulama ve sorumluluklarının güvenlik iklimi algılarının Ģekillenmesinde büyük bir katkısı olduğu belirtilmiģtir (Dejoy, Della, 28

47 Vandenberg ve Wilson, 2010:163). Bu durum karģılıklı sosyal değiģimin bir parçası olarak algılanabilir. Bu kapsamda, yöneticilerin ĠSG uygulamaları, güvenlik iklimi algısı ve iģe bağlılık arasındaki iliģkiyi açıklamada sosyal mübadele kuramından faydalanılabilir. Sosyal mübadele kuramı, Blau (1964) tarafından açıklanmıģtır. Kuramın temel yaklaģımı, bireylerin karģılıklı belli bir sosyal beklenti içinde sosyal iliģkilere girmesi ve bu iliģkileri sürdürmesidir (Gefen ve Ridings, 2002:51). Bu mübadele sosyal mübadele ve ekonomik mübadele olmak üzere iki boyutludur. Sosyal mübadele iliģkisinde, taraflar arasındaki karģılıklı iliģkiler gönüllülüğe dayandırılmıģtır. Ekonomik mübadele teorisinde ise mübadelenin farkları açıkça tanımlanarak belirli menfaatlere dayandırılmıģtır. Aralarındaki temel fark, sosyal mübadele sonucunda tarafların elde edeceği kazanımlar pazarlık konusu yapılmaz ve tarafların takdirine bırakılır (Gürbüz, 2006:52). ÇalıĢmanın konusu olan Bakım merkezlerinde, ĠSG ile ilgili uygulama sonuçlarının herhangi bir maddi sonucu olmadığından araģtırma, sosyal mübadele boyutu açısından ele alınacaktır. b. Atıf Kuramı ĠĢ sağlığı ve güvenliği alanına psikolojik kuramlar önemli katkı yapmaktadırlar. Psikolojik kuramlardan faydalanılmasının en önemli sebebi de yukarıda bahsedildiği gibi kazaların meydana gelmesinde insan faktörü önemli bir yer teģkil ettiğinden çalıģanların davranıģsal algılarını açıklayabilmektir. ĠSG alanında faydalanılan psikoloji kuramlarından biri atıf kuramıdır (Seçer, 2012:33). Atıf kuramının kurucusu kabul edilen Heider e göre (1958), insanlar doğa olayları (sel, fırtına vb.) ve insan davranıģları (kızgınlık, öfke vb.) için nedensel açıklamalar getirir. Heider, insanların dünyanın iģleyiģine doğrudan değil, algılamalarına göre tepkide bulunduklarını vurgulamaktadır. Ġnsanların atıfta bulunmasının sebebi, tutarlı dünya görüģüne sahip olmak ve çevreleri üzerinde kontrolü sağlama gereksinimlerini gidermektir. Gereksinimleri gidermenin amacı, insanların nasıl davranabileceğini tahmin etmektir (KağıtçıbaĢı, 2008:28). Weiner (1986), kuramı biraz daha geniģleterek atıfları, içsel veya dıģsal sebep, kalıcı veya geçici sebep, kontrol edilebilir veya edilemez sebep olmak üzere üç boyutta toplamıģtır. Ayrıca bu atıflar Heider tarafından kiģisel ve kiģi dıģı 29

48 atıflar olarak sınıflandırılmıģtır. Genellikle örgüt araģtırmalarında, risk alma davranıģı ve kaza nedenleri gibi fikirlerin sosyal açıklamalarında kuramdan faydalanılmaktadır (Seçer, 2012:34). c. AraĢtırmanın Hipotezleri ve Hipotetik Modeli Sosyal mübadele kuramı, örgüt düzeyinde iliģkileri açıklamada önemli bir kuramdır. Örgüt düzeyindeki iliģkileri iģ yeri güvenliği açısından ele aldığımızda, bazı sonuçlara ulaģabiliriz. Yönetim tarafından ĠSG konusunda daimi farkındalık yaratarak bunu korumak ve sürekli olarak güvenliği geliģtirmeye çabalamak çalıģanlarda olumlu bir güvenlik kültürünün yerleģmesine ve aynı zamanda güvenlik ikliminin oluģmasına yardımcı olduğu sonucuna ulaģılmıģtır (Reese, 2009:329). Yöneticilerle çalıģanlar arasındaki sosyal mübadeleyi açıklayan güvenlik ikliminin iģe bağlılık ile iliģkisini destekleyici çalıģmalarda, Car, Schmidt, Ford ve Deshon a göre (2003:6015) örgütler güvenlik iklimini arttırmak ve iģten ayrılmayı azaltmak gibi olumlu sonuçlarla ilgili örgütsel bağlılığı geliģtirmeye gayret ederler. Örgütlerle çalıģanlar arasındaki mübadele iliģkisini destekleyen teorilerden biri de algılanan örgütsel destektir. Güvenlik yazınında, algılanan örgütsel desteğin, güvenli vatandaģlık davranıģı, güvenlik iklimi algısı ve güvenlik iletiģimi ile ilgili olumlu sonuçlar verdiği açıklanmıģtır (Dejoy vd., 2010:165). Yönetimin ĠSG yi destekleyici politika ve uygulamaları çalıģanların kendilerini değerli hissetmelerini ve örgüt tarafından yeterli destek gördüğü algısını oluģturur. ÇalıĢanların bu algıları, sosyal mübadele kapsamında onların sadece iģ performansı ve örgütsel vatandaģlık davranıģlarını olumlu yönde etkilemesi yanında güvenlik uygulamaları kapsamında da olumlu yönde performans gösterebileceği değerlendirilmektedir. Dejoy ve arkadaģlarının (2010:169) çalıģmalarında açıkladıkları gibi, güvenlik iklimi algıları sosyal mübadele sürecini kapsamaktadır. Güvenlik iklimi algıları, yöneticilerin güvenlikle ilgili sorumlulukları ile ilgili çalıģanların his ve duygularını yansıtmaktadır. Örgütteki yöneticilerin çalıģanlara verdikleri destek karģısında çalıģanlar ĠSG uygulamalarını da kapsayan örgütsel hedeflerin baģarılmasıyla karģılık vereceklerdir. Bu kapsamda yapılan diğer bir çalıģmada, artan güvenlikle ilgili algıların, çalıģanların güvenlikle ilgili 30

49 uygulama ve kurallara uyumunu arttırdığı (Clarke, 2006:322) ve iģ gücü devrini azalttığı belirlenmiģtir (Carr vd, 2003:616). ĠĢ gücü devrinin azalması, bir anlamda iģten ayrılma niyetiyle ters orantılı bir durumdur. ĠĢten ayrılma niyetindeki azalma iģletmelerde iģe bağlılığın artmasına sebep olabilir. Sadece sosyal mübadele çerçevesinde değil, kiģilerin içsel ve dıģsal atıflarının da ĠSG ile ilgili hususlarda etkili olduğu tespit edilmiģtir ve bireysel durumların atıflara etkisi olduğu açıklanmıģtır. Gyekye (2005:292) yaptığı bir araģtırmada iģ doyumu yüksek olan iģçilerin dıģsal atıf kapsamında güvenlik iklimi ile ilgili olumlu düģüncelere sahip olduğunu, iģ doyumu düģük olan çalıģanların daha fazla kazaya karıģtıklarını ve kaza nedenlerini iģletmeye atfettikleri tespit edilmiģtir. Altınel in (2009:71) çalıģmasında güvenlik iklimi, örgütsel bağlılık ve iģ tatmini arasında pozitif yönde bir iliģki olduğu; aynı zamanda güvenlik ikliminin bazı boyutlarının örgütsel bağlılığı ve iģ tatminini büyük oranda açıkladığı saptanmıģtır. Önceki çalıģmalarda düģük iģ tatmini ve yüksek kaza olasılığı arasında (Lee, ); güvenlik kültürü ile örgütsel bağlılık arasında (Morrow ve Crum, 1998:9) anlamlı iliģkiler tespit edilmiģtir. BaĢka bir araģtırmada çalıģanların iģ yeri ile ilgili algılarının iģe bağlılığı etkilediği tespit edilmiģtir (Greenhalgh and Rosenblatt, 1984:441). Yücebilgiç (2007:78) araģtırmasında gelecekte yapılacak çalıģmalarda güvenlik iklimi algılarının iģ tatmini, iģe bağlılık ve performans gibi örgütsel sonuçlar üzerindeki etkisinin araģtırılması gerektiğini ifade etmiģtir. Güvenlik iklimi ile iģe bağlılık arasında anlamlı bir iliģki olduğu değerlendirilmektedir. Sosyal mübadele kuramı ve atıf kuramı çerçevesinde yapılan çalıģmalardan özetle güvenlik iklimi algılarının iģe bağlılığı etkileyeceği değerlendirilmektedir. bu kapsamda oluģacak hipotezimiz Ģu Ģekildedir. H1: Çalışanların güvenlik iklimi algıları işe bağlılığı etkilemektedir. Sosyal mübadele kapsamında, yöneticiler, ĠSG yi destekleyici uygulamalar içerisinde olduklarında, çalıģanlar da ĠSG ile ilgili uygulama ve prosedürlere uyarak bağlılıklarını gösterdikleri belirlenmiģtir (Dejoy 31

50 vd.2010:163). Yönetimin güvenliği destekleyici uygulama ve davranıģları, çalıģanlar açısından pozitif bir çalıģma ortamı yarattığı ve güvenli davranıģ göstermelerini sağladığı tespit edilmiģtir (Nealn ve Griffin, 2000:102). GörüĢü destekler Ģekilde baģka bir araģtırmada güvenlik açısından yaratılan olumlu iģyeri ortamının, beraberinde farklı örgütsel bağlılık, iģ tatmini vb. örgütsel vatandaģlık davranıģlarını olumlu yönde etkilediği tespit edilmiģtir (Michael, Evans, Jansen, ve Haight, 2005:174). Örgütsel bağlılıkla iģe bağlılık arasındaki iliģkiyi araģtıran çalıģmalar yapılmıģtır. ĠĢe bağlılığın örgütsel bağlılığın tüm boyutları ile pozitif yönde iliģkili olduğu ve örgütsel bağlılığın iģe bağlılığın sonuçlarından biri olduğu açıklanmıģtır (Khan, Jam, Akbar, Khan ve Hijazi, 2011:257). ĠSGYS uygulamaları içerisindeki en önemli faktörlerden biri iģverenin ĠSG konusunda yaptıkları yatırımlardır. OHSAS belgesi almak, dıģarıdan danıģmanlık hizmetlerinden yararlanmak vb. hususlar bu yatırımlardan sayılabilir. Sosyal mübadele kuramı temelinde, yapılan bir araģtırmada örgütte yapılan sağlık yatırımlarının, örgütteki sağlık ve güvenlik iklimi algısıyla ve iģe bağlılıkla pozitif yönde iliģkili olduğu açıklanmıģtır (Mearns, Hope, Ford ve Tetrick, 2010:1451). Burada yöneticiler tarafından yapılan sağlık yatırımlarının karģılığı olarak sosyal mübadele kapsamında çalıģanların ĠSG ile ilgili algılarını ve iģe bağlılıklarını olumlu yönde etkilemektedir. Bu olumlu etki, iģyerinde insan faktöründen kaynaklanan kaza ve yaralanmaları belli ölçüde engelleyebilir. Nedensel atıflar örgütün özelliklerinden etkilenmektedir. Örgütlerdeki güvenlik normları ve uygulamaları, güvenlik politikaları vb. gibi ĠSGYS uygulamaları, örgütteki kiģilerin örgüt çevresi ile ilgili güvenlik iklimi algılarını etkilemektedir.. Atıfları etkileyen diğer bir örgütsel özellik de güvenlik iletiģimidir. Güvenlik iletiģiminin açık olduğu gruplar, kapalı olan gruplara oranla, daha objektif atıfta bulundukları ve güvenlik iklimi algıları da olumlu olduğu açıklanmıģtır (Hoffman ve Stetzer, 1998:654). Etkili bir iletiģimin iģletmelerde iģe bağlılık gibi örgütsel sonuçlara olumlu yansıyacağı değerlendirilmektedir. Sonuç olarak sosyal mübadele çerçevesinde ve 32

51 yapılan çalıģmalardan özetle ĠSGYS düzeylerinin iģe bağlılığı etkileyeceği değerlendirilmektedir. Bu konuyla ilgili hipotezimiz Ģu Ģekildedir. H2: Çalışanların İSGYS düzeyleri işe bağlılığı etkilemektedir. OluĢturulan hipotezimizle ilgili alt hipotezlerimiz Ģu Ģekildedir. H2a: Çalışanların İSGYS düzeylerinden güvenli iş yeri boyutu işe bağlılığı etkilemektedir. H2b: Çalışanların İSGYS düzeylerinden güvenli çalışan boyutu işe bağlılığı etkilemektedir. H2c: Çalışanların İSGYS düzeylerinden güvenli yönetim sistemleri boyutu işe bağlılığı etkilemektedir. Daha önce bir hastane çalıģanları üzerinde yapılan çalıģmada güvenlik iklimi algılarının çalıģanların bulundukları iģ gören gruplarına ve departmanlara göre anlamlı bir farklılık gösterdiği; buna karģılık cinsiyetleri, yaģ grupları, eğitim düzeyleri, toplam iģ deneyimleri, kurumdaki iģ deneyimlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiģtir (Tüzüner ve Özaslan, 2011:152). Demirbilek (2005) tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir iģletmede yaptığı araģtırmada, iģçi ve yöneticilerin iģ kazalarını farklı nedenlere atfettiklerini tespit etmiģtir. Bu araģtırmaya benzer baģka bir araģtırmada çalıģanların genel olarak dıģsal, yönetici pozisyonunda olanların içsel atıflarda bulunduğu anlaģılmaktadır (Seçer, 2012:35). ĠĢ yerindeki çalıģanların yöneticilere ve çalıģma koģulları ile ilgili güvenlik algıları kaza oranlarını etkilemektedir. Kısaca çalıģanlar, kazalarla ilgili çalıģma koģullarına ve yönetime atıfta (DıĢsal atıf) bulunabilirler (Seçer, 2012:35). Özellikle çalıģanların kazalar meydana geldiğinde kötü çalıģma koģulları ve kötü yönetim yapısına atıfta bulunabilmektedirler (Gyekye, 2010:408).Örgütlerde mevcut güvenlik kültürünün kaza oranlarını etkilediği, güçlü güvenlik kültürü olan örgütlerde daha az kaza meydana geldiği tespit edilmiģtir (Hahn ve Murphy, 2008: 1048). AraĢtırma sonuçlarından ve atıf 33

52 kuramının varsayımlarından hareketle demografik özelliklere göre örgütlerdeki ĠSG uygulamalarını ve güvenlik iklimi algılarının farklılaģtığı değerlendirilmektedir. Bu bağlamda oluģan hipotezimiz Ģu Ģekildedir. H3: Çalışanların İSGYS düzeyleri ve güvenlik iklimi algıları demografik özelliklerine göre bir farklılık göstermektedir. Yazındaki yapılan çalıģmalar ve sosyal mübadele ile atıf kuramının temel varsayımlarından hareketle araģtırmanın hipotetik modeli Ģu Ģekilde oluģmuģtur. ġekil-1: AraĢtırmanın Hipotetik Modeli d. AraĢtırma Soruları ĠĢletmelerde oluģturulan etkin bir ĠSGYS; olası riskleri, yaralanmaları, hastalıkları ve ölümleri minimum düzeye indirerek çalıģan tazminatlarının yarattığı maliyetleri ve kayıp zamanı azaltmakta ve çalıģanların verimliliğini, iģ tatminini, motivasyonunu ve kanunlara uyumunu arttırmaktadır (Özaslan, 2011:84). Güvenlik yönetim sistemlerinin amacı çalıģanların iģle ilgili kaza 34

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Ahmet ÖZKAN tarafından hazırlanan Ġlkokul ve Ortaokul Yöneticilerinin

Detaylı

BĠR DEVLET HASTANESĠNDE ÇALIġANLARIN HASTA VE ÇALIġAN GÜVENLĠĞĠ ALGILARININ ĠNCELENMESĠ. Dilek OLUT

BĠR DEVLET HASTANESĠNDE ÇALIġANLARIN HASTA VE ÇALIġAN GÜVENLĠĞĠ ALGILARININ ĠNCELENMESĠ. Dilek OLUT BĠR DEVLET HASTANESĠNDE ÇALIġANLARIN HASTA VE ÇALIġAN GÜVENLĠĞĠ ALGILARININ ĠNCELENMESĠ Dilek OLUT Tıp biliminin ilk ve temel prensiplerinden biri Önce Zarar Verme ilkesidir. Bu doğrultuda kurgulanan sağlık

Detaylı

MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; çalıģanlara verilecek iģ sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esaslarını düzenlemektir.

MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; çalıģanlara verilecek iģ sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esaslarını düzenlemektir. ÇALIġANLARIN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ EĞĠTĠMLERĠNĠN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; çalıģanlara verilecek iģ

Detaylı

Av. Füsun GÖKÇEN. TÜRK ÇĠMENTO SEKTÖRÜNÜN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONUSUNDA AB KATILIM MÜZAKERELERĠNDEKĠ KONUMU

Av. Füsun GÖKÇEN. TÜRK ÇĠMENTO SEKTÖRÜNÜN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONUSUNDA AB KATILIM MÜZAKERELERĠNDEKĠ KONUMU TÜRK ÇĠMENTO SEKTÖRÜNÜN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONUSUNDA AB KATILIM MÜZAKERELERĠNDEKĠ KONUMU Av. Füsun GÖKÇEN Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası 4857 sayılı ĠĢ Kanunu MADDE 77 ĠġVERENLERĠN VE ĠġÇĠLERĠN

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Feyzi ÖZMEN tarafından hazırlanan Aday Öğretmenlerin Öz Yeterlilikleri

Detaylı

Madde 1 - Bu Yönetmelik, iģyerlerinde sağlık ve güvenlik Ģartlarının iyileģtirilmesi için alınacak önlemleri belirler.

Madde 1 - Bu Yönetmelik, iģyerlerinde sağlık ve güvenlik Ģartlarının iyileģtirilmesi için alınacak önlemleri belirler. Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ YÖNETMELĠĞĠ Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ YÖNETMELĠĞĠ Resmi Gazete Tarihi: 09/12/2003 Resmi Gazete Sayısı: 25311 ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve III TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Canan ULUDAĞ tarafından hazırlanan Bağımsız Anaokullarında

Detaylı

Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ RĠSK DEĞERLENDĠRMESĠ YÖNETMELĠĞĠ

Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ RĠSK DEĞERLENDĠRMESĠ YÖNETMELĠĞĠ Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ RĠSK DEĞERLENDĠRMESĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, iģyerlerinde iģ sağlığı ve güvenliği yönünden yapılacak

Detaylı

Doç.Dr.Gülbiye Y. YAŞAR, Dr.Emirali KARADOĞAN

Doç.Dr.Gülbiye Y. YAŞAR, Dr.Emirali KARADOĞAN Doç.Dr.Gülbiye Y. YAŞAR, Dr.Emirali KARADOĞAN Sağlık Kavramı Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ne göre sağlık; Sadece hastalık ve sakatlığın olmaması değil, bedenen, ruhen ve sosyal bakımdan tam bir iyilik halidir.

Detaylı

SAĞLIK ORTAMINDA ÇALIġANLARDA GÜVENLĠĞĠ TEHDĠT EDEN STRES ETKENLERĠ VE BAġ ETME YÖNTEMLERĠ. MANĠSA ĠL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ HEMġĠRE AYLĠN AY

SAĞLIK ORTAMINDA ÇALIġANLARDA GÜVENLĠĞĠ TEHDĠT EDEN STRES ETKENLERĠ VE BAġ ETME YÖNTEMLERĠ. MANĠSA ĠL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ HEMġĠRE AYLĠN AY SAĞLIK ORTAMINDA ÇALIġANLARDA GÜVENLĠĞĠ TEHDĠT EDEN STRES ETKENLERĠ VE BAġ ETME YÖNTEMLERĠ MANĠSA ĠL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ HEMġĠRE AYLĠN AY GİRİŞ ÇalıĢmak yaģamın bir parçasıdır. YaĢamak nasıl bir insan hakkı

Detaylı

ĠġVERENLERE ÖNEMLĠ UYARILAR Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KANUNLARI ĠLE GELEN YAPTIRIMLAR

ĠġVERENLERE ÖNEMLĠ UYARILAR Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KANUNLARI ĠLE GELEN YAPTIRIMLAR ĠġVERENLERE ÖNEMLĠ UYARILAR Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KANUNLARI ĠLE GELEN YAPTIRIMLAR Yeni iģ sağlığı ve güvenliği konusundaki yasalar iģverenlere birçok yükümlülükler getirmektedir. Bu yükümlülüklerin yerine

Detaylı

.. ALT YÜKLENICI POLITIKASI

.. ALT YÜKLENICI POLITIKASI .. ALT YÜKLENICI. POLITIKASI. FUV Mühendislik, alt yüklenicilik hizmeti alması gereken durumlarda kendi çalışma prensiplerini paylaşan firmaları tercih eder. Alt yüklenici firma seçimi, kalite yönetim

Detaylı

ĠġÇĠ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ DERSĠ

ĠġÇĠ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ DERSĠ 15.11.2013 ĠġÇĠ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ DERSĠ Egemen Avcu Dr. Makine Mühendisi Ford Otosan İhsaniye Otomotiv Meslek Yüksek Okulu Makine Resim ve Konstrüksiyon Programı Ders içeriği GiriĢ ĠĢ Kazaları ĠĢ yerinde

Detaylı

T.C. BĠNGÖL ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Dairesi BaĢkanlığı. ÇALIġANLARIN MEMNUNĠYETĠNĠ ÖLÇÜM ANKET FORMU (KAPSAM ĠÇĠ ÇALIġANLAR ĠÇĠN)

T.C. BĠNGÖL ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Dairesi BaĢkanlığı. ÇALIġANLARIN MEMNUNĠYETĠNĠ ÖLÇÜM ANKET FORMU (KAPSAM ĠÇĠ ÇALIġANLAR ĠÇĠN) ÇALIġANLARIN MEMNUNĠYETĠNĠ ÖLÇÜM ANKET FORMU (KAPSAM ĠÇĠ ÇALIġANLAR ĠÇĠN) Düzenleme Tarihi: Bingöl Üniversitesi(BÜ) Ġç Kontrol Sistemi Kurulması çalıģmaları kapsamında, Ġç Kontrol Sistemi Proje Ekibimiz

Detaylı

ULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç ve kapsam

ULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç ve kapsam ULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Ulusal ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin kuruluģ amacını,

Detaylı

Risk Değerlendirmesi ve Yönetimi

Risk Değerlendirmesi ve Yönetimi Risk Değerlendirmesi ve Yönetimi 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. 6331 sayılı İş Sağlığı ve

Detaylı

DOĞAL GAZ SEKTÖRÜNDE PERSONEL BELGELENDĠRMESĠ

DOĞAL GAZ SEKTÖRÜNDE PERSONEL BELGELENDĠRMESĠ Türk Akreditasyon Kurumu Personel Akreditasyon Başkanlığı Akreditasyon Uzmanı 1 Ülkemizde ve dünyada tüm bireylerin iģgücüne katılması ve iģgücü piyasalarında istihdam edilebilmeleri için; bilgiye dayalı

Detaylı

7.Hafta: Risk ve Risk Analizi. DYA 114 Çevre Koruma. BÜRO YÖNETİMİ ve YÖNETİCİ ASİSTANLIĞI PROGRAMI Yrd.Doç.Dr. Sefa KOCABAŞ

7.Hafta: Risk ve Risk Analizi. DYA 114 Çevre Koruma. BÜRO YÖNETİMİ ve YÖNETİCİ ASİSTANLIĞI PROGRAMI Yrd.Doç.Dr. Sefa KOCABAŞ 7.Hafta: Risk ve Risk Analizi DYA 114 Çevre Koruma BÜRO YÖNETİMİ ve YÖNETİCİ ASİSTANLIĞI PROGRAMI Yrd.Doç.Dr. Sefa KOCABAŞ RİSK ve RİSK ANALİZİ Risk Belirli bir tehlikeli olayın meydana gelme olasılığı

Detaylı

ÖĞR.GÖR.DR. FATĠH YILMAZ YILDIZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ MESLEK YÜKSEKOKULU Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ PROGRAMI

ÖĞR.GÖR.DR. FATĠH YILMAZ YILDIZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ MESLEK YÜKSEKOKULU Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ PROGRAMI ÖĞR.GÖR.DR. FATĠH YILMAZ YILDIZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ MESLEK YÜKSEKOKULU Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ PROGRAMI Dünya da her yıl 2 milyon kiģi iģle ilgili kaza ve hastalıklar sonucu ölmektedir. ĠĢle ilgili kaza

Detaylı

BĠRĠNCĠ BASAMAK SAĞLIK ÇALIġANLARINDA YAġAM DOYUMU, Ġġ DOYUMU VE TÜKENMĠġLĠK DURUMU

BĠRĠNCĠ BASAMAK SAĞLIK ÇALIġANLARINDA YAġAM DOYUMU, Ġġ DOYUMU VE TÜKENMĠġLĠK DURUMU GOÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Tokat Halk Sağlığı Müdürlüğü BĠRĠNCĠ BASAMAK SAĞLIK ÇALIġANLARINDA YAġAM DOYUMU, Ġġ DOYUMU VE TÜKENMĠġLĠK DURUMU Yalçın Önder¹, Rıza Çıtıl¹, Mücahit Eğri¹,

Detaylı

OHSAS 18001 İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetim Sistemi (Occupational Health and Safety Management System)

OHSAS 18001 İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetim Sistemi (Occupational Health and Safety Management System) OHSAS 18001 İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetim Sistemi (Occupational Health and Safety Management System) Kuruluşlarda karşılaşılan en önemli sorunlardan biri, çalışanların emniyetli ve sağlıklı bir çalışma

Detaylı

ÇALIġANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLĠKELERĠNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELĠK. Resmi Gazete Tarihi: Sayısı: 28633

ÇALIġANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLĠKELERĠNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELĠK. Resmi Gazete Tarihi: Sayısı: 28633 ÇALIġANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLĠKELERĠNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELĠK Resmi Gazete Tarihi: 30.04.2013 Sayısı: 28633 BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

ÇALIġANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLĠKELERĠNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELĠK

ÇALIġANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLĠKELERĠNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELĠK ÇALIġANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLĠKELERĠNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELĠK BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalıģanları sağlık ve güvenlik yönünden

Detaylı

ÖZEL SPOR MERKEZLERİNDEKİ İŞLETME SORUNLARININ İNCELENMESİ (Ankara İli Örneği) Doç. Dr. Hakan SUNAY Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi

ÖZEL SPOR MERKEZLERİNDEKİ İŞLETME SORUNLARININ İNCELENMESİ (Ankara İli Örneği) Doç. Dr. Hakan SUNAY Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi ÖZEL SPOR MERKEZLERİNDEKİ İŞLETME SORUNLARININ İNCELENMESİ (Ankara İli Örneği) Doç. Dr. Hakan SUNAY Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi GİRİŞ-AMAÇ Günümüzde teknolojik gelişmeler, bilim alanındaki

Detaylı

www.binnuryesilyaprak.com

www.binnuryesilyaprak.com Türkiye de PDR Eğitimi ve İstihdamında Yeni Eğilimler Prof. Dr. Binnur YEŞİLYAPRAK Türk PDR-DER Başkanı 16 Kasım 2007 Adana Türkiye de Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Başlangıcından günümüze

Detaylı

SPOR ÖRGÜTLERĠNDE TOPLAM KALĠTE YÖNETĠMĠ

SPOR ÖRGÜTLERĠNDE TOPLAM KALĠTE YÖNETĠMĠ SPOR ÖRGÜTLERĠNDE TOPLAM KALĠTE YÖNETĠMĠ Doç. Dr. Hakan Sunay KarĢılaĢtığımız önemli sorunlar, onları yarattığımız düģünce düzeyi ile çözülemez (Albert Einstein) (i). GĠRĠġ 2000 li yıllara girerken organizasyonlarda

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ANABİLİM DALI TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ. Dersin Adı Kod Yarıyıl T+U AKTS. Dersin Adı Kod Yarıyıl T+U AKTS

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ANABİLİM DALI TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ. Dersin Adı Kod Yarıyıl T+U AKTS. Dersin Adı Kod Yarıyıl T+U AKTS İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ANABİLİM DALI TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ 1. Yıl - GÜZ DÖNEMİ ZORUNLU DERSLER İş Sağlığı Epidemiyolojisi ISG701 1 3 + 0 6 İş sağlığı ve epidemiyoloji kavramlarının

Detaylı

ÇALIġANLARIN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ EĞĠTĠMLERĠNĠN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK. 15 Mayıs 2013 ÇARġAMBA RG Sayı : 28648

ÇALIġANLARIN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ EĞĠTĠMLERĠNĠN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK. 15 Mayıs 2013 ÇARġAMBA RG Sayı : 28648 ÇALIġANLARIN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ EĞĠTĠMLERĠNĠN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK 15 Mayıs 2013 ÇARġAMBA RG Sayı : 28648 BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

TEMAKTĠK YAKLAġIMDA FĠZĠKSEL ÇEVRE. Yrd. Doç. Dr. ġermin METĠN Hasan Kalyoncu Üniversitesi

TEMAKTĠK YAKLAġIMDA FĠZĠKSEL ÇEVRE. Yrd. Doç. Dr. ġermin METĠN Hasan Kalyoncu Üniversitesi TEMAKTĠK YAKLAġIMDA FĠZĠKSEL ÇEVRE Yrd. Doç. Dr. ġermin METĠN Hasan Kalyoncu Üniversitesi ÇOCUK ÇEVRE ĠLIġKISI Ġnsanı saran her Ģey olarak tanımlanan çevre insanı etkilerken, insanda çevreyi etkilemektedir.

Detaylı

SUNUŞ. Sabri ÇAKIROĞLU Ġç Denetim Birimi BaĢkanı

SUNUŞ. Sabri ÇAKIROĞLU Ġç Denetim Birimi BaĢkanı SUNUŞ Denetim, kurumsal iģ ve iģlemlerin öngörülen amaçlar doğrultusunda benimsenen ilke ve kurallara uygunluğunun belirlenmesidir. ĠĢlem ve hata tespit odaklı denetim/teftiģ uygulamaları zamanla süreç

Detaylı

RİSK ANALİZİ TALİMATI

RİSK ANALİZİ TALİMATI AĞRI İL AMBULANS SERVİSİ BAŞHEKİMLİĞİ RİSK ANALİZİ TALİMATI DÖK. KOD NO : AĞRI-112-YÖN-TL- 22 YAY. TRH: 31.02.2014 REV.TRH: REV.NO: SA YFA NO: 5 1. AMAÇ: Ağrı İl Ambulans Servisi Başhekimliğinde hizmet

Detaylı

İnsan Kaynakları Yönetiminin Değişen Yüzü

İnsan Kaynakları Yönetiminin Değişen Yüzü İnsan Kaynakları Yönetiminin Değişen Yüzü İnsan Kaynakları Yönetiminin Değişen Yüzü 21. yüzyılda Ģirketlerin kurumsallaģmasında, insan kaynakları yönetiminin Ģirketlerde etkin bir Ģekilde iģlemesi, giderek

Detaylı

Kamu-Özel Sektörde İşe Alım ve İstihdam Sürecinde İSG Bakış Açısı. Yahya Kemal Kösalı Kimya Yüksek Mühendisi İş Güvenliği Uzmanı

Kamu-Özel Sektörde İşe Alım ve İstihdam Sürecinde İSG Bakış Açısı. Yahya Kemal Kösalı Kimya Yüksek Mühendisi İş Güvenliği Uzmanı Kamu-Özel Sektörde İşe Alım ve İstihdam Sürecinde İSG Bakış Açısı Yahya Kemal Kösalı Kimya Yüksek Mühendisi İş Güvenliği Uzmanı Aralık 2017 Başarı 1800 lü Yıllar - Sultan 3. Selim 2 İnsan Tanzimat Fermanı

Detaylı

167 SAYILI İNŞAAT İŞLERİNDE GÜVENLİK VE SAĞLIK HAKKINDA ILO SÖZLEŞMESİ NİN İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN VERİMLİLİĞİ ÜZERİNE ETKİSİ

167 SAYILI İNŞAAT İŞLERİNDE GÜVENLİK VE SAĞLIK HAKKINDA ILO SÖZLEŞMESİ NİN İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN VERİMLİLİĞİ ÜZERİNE ETKİSİ 167 SAYILI İNŞAAT İŞLERİNDE GÜVENLİK VE SAĞLIK HAKKINDA ILO SÖZLEŞMESİ NİN İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN VERİMLİLİĞİ ÜZERİNE ETKİSİ Yrd. Doç. Dr. Barış ÖZTUNA Çankırı Karatekin Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri

Detaylı

YÖNETMELİK. MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 10 uncu ve 30 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

YÖNETMELİK. MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 10 uncu ve 30 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. DAYANAK 29 Aralık 2012 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 28512 YÖNETMELİK MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 10 uncu ve 30 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Risk değerlendirmesi

Detaylı

İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI SOSYAL YARDIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇ KONTROL VE RİSK YÖNETİMİ ÇALIŞTAY RAPORU

İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI SOSYAL YARDIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇ KONTROL VE RİSK YÖNETİMİ ÇALIŞTAY RAPORU İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI SOSYAL YARDIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇ KONTROL VE RİSK YÖNETİMİ ÇALIŞTAY RAPORU DENETİM GÖZETİM SORUMLUSU Ġdris YEKELER (1078) İÇ DENETÇİLER YaĢar ÖKTEM (1056) Sedat ERGENÇ (1028)

Detaylı

GÜNEġĠN EN GÜZEL DOĞDUĞU ġehġrden, ADIYAMAN DAN MERHABALAR

GÜNEġĠN EN GÜZEL DOĞDUĞU ġehġrden, ADIYAMAN DAN MERHABALAR GÜNEġĠN EN GÜZEL DOĞDUĞU ġehġrden, ADIYAMAN DAN MERHABALAR ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ BAġARILI YÖNETĠMDE ĠLETĠġĠM Hastane İletişim Platformu Hastane ĠletiĢim Platformu Nedir? Bu

Detaylı

İSG Risklerinin Değerlendirilmesi ve Yaşanan Sorunlar. Ali TURAN CMSE Certified Machinery Safety Expert A Sınıfı İG Uzmanı, İSG Eğitmeni

İSG Risklerinin Değerlendirilmesi ve Yaşanan Sorunlar. Ali TURAN CMSE Certified Machinery Safety Expert A Sınıfı İG Uzmanı, İSG Eğitmeni İSG Risklerinin Değerlendirilmesi ve Yaşanan Sorunlar Ali TURAN CMSE Certified Machinery Safety Expert A Sınıfı İG Uzmanı, İSG Eğitmeni Yasal Süreç İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği: RG 09.12.2003/25311

Detaylı

2016 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU

2016 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU 2016 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU Kamuda stratejik yönetim anlayıģının temelini oluģturan kaynakların etkili ve verimli bir Ģekilde kullanılması ilkesi çerçevesinde,

Detaylı

İSG PLANLAMA RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ

İSG PLANLAMA RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ SAYFA NO 1/6 AMAÇ KAPSAM: Hastanede yeni bir bölüm açarken veya devam eden bölümlerin tehlikelerinin belirlenmesi, risklerin değerlendirilmesi, İSG programlarının oluşturulması ve gerekli kontrol ölçümlerinin

Detaylı

T. C. ORTA ANADOLU KALKINMA AJANSI GENEL SEKRETERLİĞİ İÇ KONTROL (İNTERNAL CONTROL) TANITIM SUNUMU

T. C. ORTA ANADOLU KALKINMA AJANSI GENEL SEKRETERLİĞİ İÇ KONTROL (İNTERNAL CONTROL) TANITIM SUNUMU T. C. ORTA ANADOLU KALKINMA AJANSI GENEL SEKRETERLİĞİ İÇ KONTROL (İNTERNAL CONTROL) TANITIM SUNUMU HAZIRLAYAN: MUSTAFA KARAKAYA İÇ DENETÇİ Eylül 2011 SUNUM PLANI GiriĢ 25 adet sunu bulunmaktadır. Kısaca

Detaylı

Müfredat özeti International General Certificate in Occupational Health and Safety

Müfredat özeti International General Certificate in Occupational Health and Safety Müfredat özeti International General Certificate in Occupational Health and Safety Mart 2011 Müfredat özeti - NEBOSH International General Certificate in Occupational Health and Safety (Mart 2011 spesifikasyonlarına

Detaylı

ASBESTLE ÇALIġMALARDA ÖNLEMLERĠ HAKKINDA YÖNETMELĠK

ASBESTLE ÇALIġMALARDA ÖNLEMLERĠ HAKKINDA YÖNETMELĠK T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ASBESTLE ÇALIġMALARDA SAĞLIK mad men VE season GÜVENLĠK 6 episode 10 ÖNLEMLERĠ HAKKINDA YÖNETMELĠK Aslıcan GÜLER İSG Uzman

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ TEHLİKELİ ATIK YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

EGE ÜNİVERSİTESİ TEHLİKELİ ATIK YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç EGE ÜNİVERSİTESİ TEHLİKELİ ATIK YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Madde 1- Bu Yönergenin amacı, Ege Üniversitesi Rektörlüğü sorumluluk alanı içinde bulunan eğitim, öğretim,

Detaylı

T.C. OSMANĠYE KORKUT ATA ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Daire BaĢkanlığı

T.C. OSMANĠYE KORKUT ATA ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Daire BaĢkanlığı Sayı : 41811054-010.06.01 21/05/2015 Konu : Görev Tanımları Genelgesi GENELGE (2015/1) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamında idarenin amaçlarına, belirlenmiģ

Detaylı

Revizyon No. Revizyon Tarihi. Yayın Tarihi. Sayfa No 1/1 MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ BELİRLEME KLAVUZU

Revizyon No. Revizyon Tarihi. Yayın Tarihi. Sayfa No 1/1 MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ BELİRLEME KLAVUZU . MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ BELİRLEME KLAVUZU Doküman No EK-1.a Revizyon No. Revizyon Tarihi. Yayın Tarihi. Sayfa No 1/1 Okullarda/Kurumlarda Çalışan Temsilcisi belirleme iş ve İşlemleri İş Sağlığı

Detaylı

RİSK DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER

RİSK DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER RİSK DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER 1475 sayılı iş yasası ve bu yasanın 74. Maddesine göre çıkarılan tüzükler incelendiğinde mevzuatın, Teknik bilgi vermeye çalışan ve buna bağlı olarak

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL EĞİTİMİ SIKÇA SORULAN SORULAR. 1 İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Temel Amacı Nedir? CEVAP:

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL EĞİTİMİ SIKÇA SORULAN SORULAR. 1 İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Temel Amacı Nedir? CEVAP: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL EĞİTİMİ SIKÇA SORULAN SORULAR 1 İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Temel Amacı Nedir? 1 İş Sağlığı ve Güvenliğinin Tanımı. 2 İş Sağlığı ve Güvenliği faaliyetlerinin yürütülmesi.

Detaylı

HASTANE KALĠTE YÖNETĠM SĠSTEMLERĠNDE ISO 9001:2000 JCI AKREDĠTASYONU KARġILAġTIRMASI. Dr. Aylin Yaman Ankara Güven Hastanesi Kalite Yönetim Bölümü

HASTANE KALĠTE YÖNETĠM SĠSTEMLERĠNDE ISO 9001:2000 JCI AKREDĠTASYONU KARġILAġTIRMASI. Dr. Aylin Yaman Ankara Güven Hastanesi Kalite Yönetim Bölümü HASTANE KALĠTE YÖNETĠM SĠSTEMLERĠNDE ISO 9001:2000 JCI AKREDĠTASYONU KARġILAġTIRMASI Dr. Aylin Yaman Ankara Güven Hastanesi Kalite Yönetim Bölümü KALĠTE YÖNETĠM SĠSTEMĠ Bir kuruluģu kalite bakımından idare

Detaylı

Risk Yönetimi ve Değerlendirmesi ALIŞTIRMALAR

Risk Yönetimi ve Değerlendirmesi ALIŞTIRMALAR Risk Yönetimi ve Değerlendirmesi ALIŞTIRMALAR Aşağıdakilerden hangisi iş sağlığı ve güvenliği açısından en uygun tehlike tanımıdır? a) Büyük zarara yol açabilecek durum b) Malın, malzemenin ya da işyeri

Detaylı

UYGULAMALI BĠLĠMLER YÜKSEKOKULU

UYGULAMALI BĠLĠMLER YÜKSEKOKULU UYGULAMALI BĠLĠMLER YÜKSEKOKULU MĠSYON Kuruluş Yılı : 2016 MĠSYON Nahcivan, Ġran ve Ermenistan a komģu, geliģime müsait bir yerleģim yeri olan Iğdır, Uygulamalı bilimler Yüksekokulu nun beklentilerine

Detaylı

2010 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ

2010 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ MADEN TETKĠK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sondaj Dairesi Başkanlığı 21 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Faaliyet Raporu 21 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ 1 ÜST YÖNETĠM SUNUMU SONDAJ DAĠRESĠ BAġKANLIĞI 21 YILI 1. 6 AYLIK

Detaylı

S. NO İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KİŞİ VE KURULUŞLAR

S. NO İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KİŞİ VE KURULUŞLAR 1 2 DR.FEVZİ-MÜRÜVET UĞUROĞLU ORTAOKULU 2016-2017 / 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILLARI EĞİTİM ORTAMLARINDA UYUŞTURUCU KULLANIMI VE BAĞIMLILIK İLE MÜCADELE EYLEM PLANI Eğitim ortamında ortamlarında uyuģturucu

Detaylı

YÖNETMELİK. MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 22 ve 30 uncu maddelerine göre düzenlenmiģtir.

YÖNETMELİK. MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 22 ve 30 uncu maddelerine göre düzenlenmiģtir. ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: YÖNETMELİK Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, iģ sağlığı

Detaylı

RİSK DEĞERLENDİRMEDE YENİ YAKLAŞIMLAR

RİSK DEĞERLENDİRMEDE YENİ YAKLAŞIMLAR RİSK DEĞERLENDİRMEDE YENİ YAKLAŞIMLAR 20.06.2012 Tarih ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 29.12.2012 Tarih ve 28512 Resmi Gazete Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği

Detaylı

3T Risk Değerlendirmesi

3T Risk Değerlendirmesi This project is co financed by the European Union and the Republic of Turkey 3T Risk Değerlendirmesi ECBOHS PROJESİ ERDEMİR ÇALIŞTAYI 29-30.9.2011 Doç. Dr. Heikki Laitinen ME S S 1 İşyerinde 3 Seviyede

Detaylı

RİSK DEĞERLENDİRMESİ ve ÇALIŞANLARIN İSG EĞİTİMLERİ. Ali Kaan ÇOKTU

RİSK DEĞERLENDİRMESİ ve ÇALIŞANLARIN İSG EĞİTİMLERİ. Ali Kaan ÇOKTU T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ RİSK DEĞERLENDİRMESİ ve ÇALIŞANLARIN İSG EĞİTİMLERİ Ali Kaan ÇOKTU İSG Uzman Yardımcısı Endüstri Mühendisi Giriş Genel

Detaylı

ĠĢ Güvenliği ve Mühendislik Etiği -1-

ĠĢ Güvenliği ve Mühendislik Etiği -1- ĠĢ Güvenliği ve Mühendislik Fatih ALĠBEYOĞLU Rahim Aytuğ ÖZER -1- İş Sağlığı ve Mühendislik 2 Ders Ġçeriği ĠĢ sağlığı ve Güvenliği tanımları ĠSG nin Dünya daki Tarihsel GeliĢimi Türkiye de ĠSGnin tarihsel

Detaylı

ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK Resmi Gazete:28.7.2013-28721 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE

Detaylı

5951 Sayılı Torba Kanun Neler Getirdi?

5951 Sayılı Torba Kanun Neler Getirdi? 5951 Sayılı Torba Kanun Neler Getirdi? Ömer BENOKAN 05.02.2010 tarih ve 27484 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan, 28.1.2010 tarih ve 5951sayılı AMME ALACAKLARININ TAHSĠL USULÜ HAKKINDA KANUN ĠLE BAZI KANUNLARDA

Detaylı

ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ EYLEM PLANI (2012-2014) İSTİHDAM-SOSYAL KORUMA İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ

ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ EYLEM PLANI (2012-2014) İSTİHDAM-SOSYAL KORUMA İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ 1. Sosyal yardımlar hak temelli ve önceden belirlenen objektif kriterlere dayalı olarak sunulacaktır. 1.1 Sosyal Yardımların hak temelli yapılmasına yönelik, Avrupa Birliği ve geliģmiģ OECD ülkelerindeki

Detaylı

RİSK ANALİZ PROSEDÜRÜ

RİSK ANALİZ PROSEDÜRÜ 1.AMAÇ Karacabey Devlet Hastanesi faaliyetleri sırasında oluşabilecek potansiyel tehlikelerin ve bunlara ilişkin risklerin belirlenmesi, böylelikle beklenen veya olası risklerin kontrol altına alınmasına

Detaylı

T.C. ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI GENEL SEKRETERLİĞİ. YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU

T.C. ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI GENEL SEKRETERLİĞİ. YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU Adı Soyadı : Doç. Dr. Mustafa GÜLER, Dilem KOÇAK DURAK, Fatih ÇATAL, Zeynep GÜRLER YILDIZLI, Özgür Özden YALÇIN ÇalıĢtığı Birim :

Detaylı

TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramı Geleneksel anlamıyla iş sağlığı ve güvenliği; işyerlerini işin yürütümü nedeniyle oluşan tehlikelerden uzaklaştırmak ve sağlığa

Detaylı

BĠNGÖL ÜNĠVERSĠTESĠ ĠDARĠ VE MALĠ ĠġLER DAĠRE BAġKANLIĞI ĠÇ DENETĠM SĠSTEMĠ

BĠNGÖL ÜNĠVERSĠTESĠ ĠDARĠ VE MALĠ ĠġLER DAĠRE BAġKANLIĞI ĠÇ DENETĠM SĠSTEMĠ BĠNGÖL ÜNĠVERSĠTESĠ ĠDARĠ VE MALĠ ĠġLER DAĠRE BAġKANLIĞI ĠÇ DENETĠM SĠSTEMĠ G Ġ R Ġ ġ 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun beģinci kısmında iç kontrol sistemi düzenlenmiģtir. 26.12.2007

Detaylı

29 Aralık 2012 CUMARTESİ. Resmî Gazete. Sayı : 28512 YÖNETMELİK. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

29 Aralık 2012 CUMARTESİ. Resmî Gazete. Sayı : 28512 YÖNETMELİK. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: 29 Aralık 2012 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 28512 YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ 1 / 14 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

T.C. BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ. SSP900 Sosyal Sorumluluk Projesi Genel Sınav Raporu

T.C. BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ. SSP900 Sosyal Sorumluluk Projesi Genel Sınav Raporu T.C. BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ SSP900 Sosyal Sorumluluk Projesi Genel Sınav Raporu ZONGULDAK 2015 ÖNCE EMNİYET SSP900 SOSYAL SORUMLULUK PROJESİ GENEL SINAV RAPORU Yöneten: Yrd. Doç.

Detaylı

10 dan Az ÇalıĢanı Olan ĠĢyerleri ÇalıĢanı Olan ĠĢyerleri. AZ TEHLĠKELĠ (Aynı miktarda) ÇOK TEHLĠKELĠ (%50 artırılarak)

10 dan Az ÇalıĢanı Olan ĠĢyerleri ÇalıĢanı Olan ĠĢyerleri. AZ TEHLĠKELĠ (Aynı miktarda) ÇOK TEHLĠKELĠ (%50 artırılarak) 6645 SAYILI Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KANUNU ĠLE BI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞĠġĠKLĠK YAPILMASI HAKKINDA KANUN ĠLE 6331 SAYILI ĠSG KANUNUNDAKĠ ĠDARĠ PARA CEZALARININ TEHLĠKE SINIFI VE ÇALIġAN

Detaylı

10 dan Az ÇalıĢanı Olan ĠĢyerleri 10-49 ÇalıĢanı Olan ĠĢyerleri. AZ TEHLĠKELĠ (Aynı miktarda) ÇOK TEHLĠKELĠ (%50 artırılarak)

10 dan Az ÇalıĢanı Olan ĠĢyerleri 10-49 ÇalıĢanı Olan ĠĢyerleri. AZ TEHLĠKELĠ (Aynı miktarda) ÇOK TEHLĠKELĠ (%50 artırılarak) 6645 SAYILI Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KANUNU ĠLE BI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞĠġĠKLĠK YAPILMASI HAKKINDA KANUN ĠLE 6331 SAYILI ĠSG KANUNUNDAKĠ ĠDARĠ PARA CEZALARININ TEHLĠKE SINIFI VE ÇALIġAN

Detaylı

NAZİLLİ DEVLET HASTANESİ RİSK ANALİZİ PROSEDÜRÜ

NAZİLLİ DEVLET HASTANESİ RİSK ANALİZİ PROSEDÜRÜ Sayfa 1 / 6 1. AMAÇ 2. KAPSAM Nazilli Devlet Hastanesinde bölüm bazında risk değerlendirmeleri yaparak çalışanların çalıştıkları alanlardan kaynaklı risklerini belirlemek ve gerekli önlemlerin alınmasını

Detaylı

ÇALIġANLARIN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ EĞĠTĠMLERĠNĠN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK TASLAĞI. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ÇALIġANLARIN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ EĞĠTĠMLERĠNĠN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK TASLAĞI. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: ÇALIġANLARIN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ EĞĠTĠMLERĠNĠN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK TASLAĞI BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 -

Detaylı

İŞVERENİN İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ

İŞVERENİN İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ İŞVERENİN İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ Recep GÜNER 69 * ÖZ 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun unun 14 üncü maddesi göre işveren istihdam ettiği çalışanın iş kazası veya meslek

Detaylı

Click to add subtitle. Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için eğitim Seti

Click to add subtitle. Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için eğitim Seti Click to add subtitle Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için eğitim Seti DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (WHO) İLE ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ (ILO) İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ, Tüm mesleklerde

Detaylı

Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL

Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL 11.07.2011 Adıyaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği A.B.D GĠRĠġ Fen bilimleri derslerinde anlamlı

Detaylı

Elektrik İş Güvenliği ve Mevzuatı

Elektrik İş Güvenliği ve Mevzuatı Elektrik İş Güvenliği ve Mevzuatı GİRİŞ 2017-2018 Güz Dönemi 1. İŞ GÜVENLİĞİ Dünyada ve ülkemizdeki sanayileşmeye ve teknolojik gelişmelere paralel olarak özellikle iş yerlerinde çalışan kişilerin güvenliği

Detaylı

MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖĞRETİM KURUMLARINDA İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ VE RİSK DEĞERLENDİRMESİ BİR MEB UYGULAMASI

MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖĞRETİM KURUMLARINDA İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ VE RİSK DEĞERLENDİRMESİ BİR MEB UYGULAMASI MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖĞRETİM KURUMLARINDA İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ VE RİSK DEĞERLENDİRMESİ BİR MEB UYGULAMASI SAFETY AND RISK ASSESSMENT IN OCCUPATIONAL AND TECHNICAL SECONDARY EDUCATION A MEB APPLICATION

Detaylı

ERPİLİÇ ENTEGRE TESİSLERİ

ERPİLİÇ ENTEGRE TESİSLERİ ERPİLİÇ ENTEGRE TESİSLERİ İŞ KAZASI TALİMATI REVİZYON REVİZYON NO AÇIKLAMA TARİH 0 YENİ YAYIN 08.07.2013 İŞ KAZASI A) (Ilo)Uluslararası Çalışma Örgütü: Önceden Planlanmamış, Bilinmeyen Ve Kontrol Altına

Detaylı

GÜRÜLTÜ YÖNETMELİĞİ TASLAĞI

GÜRÜLTÜ YÖNETMELİĞİ TASLAĞI Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: GÜRÜLTÜ YÖNETMELİĞİ TASLAĞI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz kalmaları sonucu

Detaylı

ĠġYERĠ HEKĠMLERĠ ĠÇĠN YENĠ Ġġ SAĞLIĞI VE Ġġ GÜVENLĠĞĠ KANUNU EĞĠTĠM SEMĠNERLERĠ SEMĠNER 3

ĠġYERĠ HEKĠMLERĠ ĠÇĠN YENĠ Ġġ SAĞLIĞI VE Ġġ GÜVENLĠĞĠ KANUNU EĞĠTĠM SEMĠNERLERĠ SEMĠNER 3 ĠġYERĠ HEKĠMLERĠ ĠÇĠN YENĠ Ġġ SAĞLIĞI VE Ġġ GÜVENLĠĞĠ KANUNU EĞĠTĠM SEMĠNERLERĠ SEMĠNER 3 6331 SAYILI Ġġ SAĞLIĞI VE Ġġ GÜVENLĠĞĠ KANUNU NA GÖRE RĠSK ANALĠZĠ- Ġġ SAĞLIĞI MÜFETTĠġ DENETĠMLERĠ VE ĠġYERĠ HEKĠMLĠĞĠ

Detaylı

Müfredat özeti - Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Sertifikası

Müfredat özeti - Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Sertifikası Müfredat özeti - Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Sertifikası Ocak 2013 Müfredat özeti NEBOSH Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Sertifikası (Ocak 2013 Yapı Müfredat, üç üniteden oluşmaktadır.

Detaylı

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi 1 İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ 2 İşçi Sağılığı Çalışan insanların fiziksel, ruhsal moral ve sosyal

Detaylı

Resmî Gazete Sayı : YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

Resmî Gazete Sayı : YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: 28 Temmuz 2013 PAZAR Resmî Gazete Sayı : 28721 YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam,

Detaylı

YÖNETİM SİSTEMLERİ 1

YÖNETİM SİSTEMLERİ 1 YÖNETİM SİSTEMLERİ 1 YÖNETİM, en genel anlamıyla, başkaları vasıtasıyla iş yapmak olarak tanımlanır. İktisatçılara göre YÖNETİM, emek, sermaye ve doğal kaynaklar ile beraber üretim faktörlerinden biridir.

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE YÖNETİM SİSTEMLERİ

İŞ SAĞLIĞI VE YÖNETİM SİSTEMLERİ İŞ SAĞLIĞI VE YÖNETİM SİSTEMLERİ YÖNETİM, en genel anlamıyla, başkaları vasıtasıyla iş yapmak olarak tanımlanır. İktisatçılara göre YÖNETİM, emek, sermaye ve doğal kaynaklar ile beraber üretim faktörlerinden

Detaylı

Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısı Kurulumu FĠZĠBĠLĠTE ETÜDÜ ÇALIġTAYI

Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısı Kurulumu FĠZĠBĠLĠTE ETÜDÜ ÇALIġTAYI Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısı Kurulumu FĠZĠBĠLĠTE ETÜDÜ ÇALIġTAYI Projenin GELĠġĠMĠ: KDEP-EYLEM 47 (Kısa Dönem Eylem Planı ) 4 Aralık 2003 tarihli BaĢbakanlık Genelgesi yle e-dönüģüm Türkiye

Detaylı

GIDA GÜVENCESİ-GIDA GÜVENLİĞİ

GIDA GÜVENCESİ-GIDA GÜVENLİĞİ GIDA GÜVENLİĞİ GIDA GÜVENCESİ-GIDA GÜVENLİĞİ Dünyada 800 Milyon İnsan Kronik Yetersiz Beslenme, 1.2 Milyar İnsan Açlık Korkusu Yaşamakta, 2 Milyar İnsan Sağlıklı, Yeterli ve Güvenli Gıda Bulma Konusunda

Detaylı

TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ

TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ Dr. Fatma IŞIK COŞKUNSES İSG Uzmanı / İSGÜM Kimyasal maddeler sanayimizin ve günlük yaşantımızın içinde bir çok alanda

Detaylı

Doç.Dr.Gülbiye Y. YAŞAR, Dr.Emirali KARADOĞAN

Doç.Dr.Gülbiye Y. YAŞAR, Dr.Emirali KARADOĞAN Doç.Dr.Gülbiye Y. YAŞAR, Dr.Emirali KARADOĞAN Dünya İş Kazaları Karnesi ILO verilerine göre (2015); Dünyada 3 milyar işgücü bulunmaktadır. Dünyada her 15 saniyede bir işçi, iş kazaları ve meslek hastalıkları

Detaylı

BS 8800 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ YÖNETİM REHBER STANDARDI

BS 8800 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ YÖNETİM REHBER STANDARDI BS 8800 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ YÖNETİM REHBER STANDARDI Dr. Handan TOPÇUOĞLU Ph.D. Dr. Şenay ÖZDEMIR Ph.D. İdeal İş sağlığı Ltd.şti. (HS(G)65 BAŞARILI SAĞLIK VE GÜVENLİK YÖNETİM SİSTEMLERİNİ (UK) TEMEL

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİNDE DÖKÜMANTASYON

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİNDE DÖKÜMANTASYON *İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Sağlık Daire Başkanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Müdürlüğü 'İstanbul Gedik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İş Güvenliği ve Sağlığı Doktora Programı İŞ SAĞLIĞI VE

Detaylı

İSG kurulu eğitimi. c) Sıkça Rastlanan İş Kazaları ve Tehlikeli Vakaların Nedenleri

İSG kurulu eğitimi. c) Sıkça Rastlanan İş Kazaları ve Tehlikeli Vakaların Nedenleri İSG kurulu eğitimi c) Sıkça Rastlanan İş Kazaları ve Tehlikeli Vakaların Nedenleri İŞ GÜVENLİĞİ NEDİR? İŞYERLERİNDE İŞİN YÜRÜTÜLMESİYLE İLGİLİ OLARAK OLUŞAN TEHLİKELERDEN SAĞLIĞA ZARAR VEREBİLECEK KOŞULLARDAN

Detaylı

İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ

İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ Dr. Salih DURSUN İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ KAVRAM MODELLER UYGULAMA Beta Yay n No : 2668 İşletme - Ekonomi : 558 1. Baskı Mart 2012 - İSTANBUL ISBN 978-605 - 377-692 - 5 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye

Detaylı

İSG PLANLAMA RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ

İSG PLANLAMA RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ SAYFA NO 1/6 1. AMAÇ KAPSAM: Hastanede yeni bir bölüm açarken veya devam eden bölümlerin tehlikelerinin belirlenmesi, risklerin değerlendirilmesi, İSG programlarının oluşturulması ve gerekli kontrol ölçümlerinin

Detaylı

T.C. ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ FELSEFE-DĠN BĠLĠMLERĠ (DĠN EĞĠTĠMĠ) ANABĠLĠM DALI

T.C. ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ FELSEFE-DĠN BĠLĠMLERĠ (DĠN EĞĠTĠMĠ) ANABĠLĠM DALI T.C. ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ FELSEFE-DĠN BĠLĠMLERĠ (DĠN EĞĠTĠMĠ) ANABĠLĠM DALI ORTAÖĞRETĠM DĠN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BĠLGĠSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMLARINDA ÖĞRENCĠ KAZANIMLARININ GERÇEKLEġME DÜZEYLERĠ

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ Ohsas 18001 Endüstrinin değişik dallarında faaliyet gösteren kuruluşların, faaliyet konularını yerine getirirken, İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda da, faaliyet

Detaylı

6331 SAYILI Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KANUNU ve KANUNUN GETĠRDĠĞĠ YÜKÜMLÜLÜKLER. Mehmet TUNÇ UZMANĠġ OSGB Genel Koordinatör

6331 SAYILI Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KANUNU ve KANUNUN GETĠRDĠĞĠ YÜKÜMLÜLÜKLER. Mehmet TUNÇ UZMANĠġ OSGB Genel Koordinatör 6331 SAYILI Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KANUNU ve KANUNUN GETĠRDĠĞĠ YÜKÜMLÜLÜKLER Mehmet TUNÇ UZMANĠġ OSGB Genel Koordinatör 6331 Sayılı Kanun Kapsamı 6331 sayılı ĠĢ sağlığı ve Güvenliği Kanun kapsamı; Bu

Detaylı

Ders programı özeti Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Sertifikası

Ders programı özeti Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Sertifikası Ders programı özeti Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Sertifikası Kasım 2014 Ders programı özeti - NEBOSH Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Sertifikası (Ocak 2013 içeriği) Yapı Ders programı

Detaylı

www.ankaraisguvenligi.com

www.ankaraisguvenligi.com I.BÖLÜM www.ankaraisguvenligi.com TEHLİKE: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli. (6331 sayılı İSG Kan.) TEHLİKE: Bir

Detaylı

YÖNETMELİK. e) Katılımcı: Yeterlilik kazanmak üzere sertifikalı eğitim programına katılan kiģiyi,

YÖNETMELİK. e) Katılımcı: Yeterlilik kazanmak üzere sertifikalı eğitim programına katılan kiģiyi, 4 Şubat 2014 SALI Resmî Gazete Sayı : 28903 Sağlık Bakanlığından: YÖNETMELİK SAĞLIK BAKANLIĞI SERTĠFĠKALI EĞĠTĠM YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu

Detaylı

IV.ULUSLARARASI POLİMERİK KOMPOZİTLER SEMPOZYUMU SERGİ VE PROJE PAZARI SONUÇ BİLDİRGESİ 7-9 MAYIS 2015

IV.ULUSLARARASI POLİMERİK KOMPOZİTLER SEMPOZYUMU SERGİ VE PROJE PAZARI SONUÇ BİLDİRGESİ 7-9 MAYIS 2015 IV.ULUSLARARASI POLİMERİK KOMPOZİTLER SEMPOZYUMU SERGİ VE PROJE PAZARI SONUÇ BİLDİRGESİ 7-9 MAYIS 2015 TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ege Bölge ġubesi Koordinatörlüğünde IV. Uluslararası PolimerikKompozitler

Detaylı