TEMMUZ/JULY 2006 ERNST & YOUNG. YATIRIMLARIN VE ST HDAMIN TEfiV K NE L fik N 5084 SAYILI KANUNUN UYGULAMASINDA GEL NEN SON NOKTA Mehmet KORKUSUZ

Transkript

1 ERNST & YOUNG TEMMUZ/JULY Ernst & Young All Rights Reserved. Ernst & Young is a registered trademark. stanbul Merkez Ofis Büyükdere Caddesi Beytem Plaza fiiflli stanbul Tel : (pbx) Fax : istanbul.office@tr.ey.com Ankara Ofis Reflit Galip Cad. No:53 D:3-4 Gaziosmanpafla Ankara Tel : Fax : ankara.office@tr.ey.com zmir Ofis Akdeniz Mah. Halit Ziya Bulvar No:74 K:2 Yap Kredi Sigorta fl Merkezi Alsancak zmir Tel : Fax : izmir.office@tr.ey.com Bursa Ofis Kükürtlü Cad. Tan fl Merk. No:67 B Blok D: Bursa Tel : Fax : bursa.office@tr.ey.com YATIRIMLARIN VE ST HDAMIN TEfiV K NE L fik N 5084 SAYILI KANUNUN UYGULAMASINDA GEL NEN SON NOKTA Mehmet KORKUSUZ Dünya dan Vergi Haberleri Aylin Ç LL English Translation Sektörel Bak fl: OTOMOT V OTOMOT V SEKTÖRÜ VE TEfiV KLER Hülya ÖZKAN Resmi Gazete den... Emre EMEK Sirküler ndeks Vergi Takvimi Vergi Hakk nda Concerning Tax

2 VERG DE GÜNDEM YATIRIMLARIN VE ST HDAMIN TEfiV K NE L fik N 5084 SAYILI KANUNUN UYGULAMASINDA GEL NEN SON NOKTA I. Girifl Mehmet KORKUSUZ Di er tüm kamusal politikalarda oldu u gibi vergi politikalar n n bir araç olarak kullan ld maliye politikalar nda da as l amaç, ülke insanlar n n refah n n sa lanmas d r. Kamusal politikalarla hedeflenen budur. Bu hedef, Maliye kitaplar nda da, büyüme ve kalk nman n sa lanmas olarak ifade edilmifltir. Refah içinde yaflaman n koflullar ndan biri de herkesin kendisi ve ailesinin geçimini sa layabilecek düzeyde bir geliri elde etti i ifle sahip olmas d r. Bu, flüphesiz ki, sadece insanlar n geçimi için de il ayn zamanda huzur ve güven içinde yaflamalar için de çok önemli bir gerekliliktir. flte bu noktadan hareketle haz rlanan bir kanun tasar s, Ocak 2004 ay nda Türkiye Büyük Millet Meclisi nde (TBMM) 5084 say l Kanun olarak kabul edilmifl ve bu suretle yat r mlar n ve istihdam n teflvik edilmesine yönelik önemli bir ad m at lm flt r. Hat rlanaca üzere, an lan Kanunla, belirlenen illerde yine belirlenen tarihten itibaren faaliyete geçen yat r mc lara, 2008 y l sonuna kadar, çal flt rd klar iflçilerin ücretleri üzerinden ödenen gelir vergisi stopaj ve sigorta priminin bir k sm n n terkin edilmesi (silinmesi), bedelsiz yat r m yeri tahsis edilmesi ve enerji giderlerinin bir k sm n n Hazinece karfl lanmas suretiyle dört ayr konuda önemli destekler sa lanm flt r. Kanunda daha sonra 5228 ve 5350 say l Kanunlarla çeflitli de ifliklikler yap lm fl ve uygulamadan yararland r lacak yat r mlar n kapsam geniflletilmifl, yararlanma koflullar farkl laflt r lm fl, baz özel durumlar için teflviklerden yararlanma süresi uzat lm flt r. Bu arada, Maliye Bakanl ve konuyla ilgili di er Bakanl klar, söz konusu Kanunla kendilerine verilen yetkileri yay mlad klar Tebli ler/genelgeler ile kullanarak uygulaman n usul ve esaslar hakk nda çeflitli aç klamalar yapm fllard r. Uygulama, Hükümetin de çok yak ndan izledi i ve ilgilendi i bir uygulamad r. Son olarak, Baflbakan, 2006 y l sonuna kadar ortaya ç kacak sonuçlar de erlendirerek y l sonunda Kanunu yeniden gözden geçirebileceklerini aç klam flt r. Bu yaz m zda, yat r m indirimi uygulamas na 2006 y l bafl ndan geçerli olmak üzere son verilmesinden sonra yat r mc lar için çok daha önemli hale gelen 5084 say l Kanunda, yürürlü e girdi i Mart 2004 ay ndan bu yana yap lan de ifliklikler ile Kanunun uygulamas ile ilgili olarak bu güne kadar yay mlanan tebli ler/genelgeler ve di er hukuki metinler bir arada de erlendirilerek, bugün geldi imiz nokta aç klanmaya çal fl lmaktad r. II. Hangi illerde yap lan/yap lacak olan yat r mlar 5084 say l Kanunla sa lanan desteklerden yararland r labilecektir? Kanunkoyucu, 5084 say l Kanunla sa lanan desteklerden yararland r lacak yat r mlar n yeri konusunda iki farkl koflul belirlemiflti. Buna göre, afla da ayr nt lar n verdi imiz gelir vergisi stopaj, sigorta primi ve enerji deste inden yararland r lacak yat r mlar n Devlet statistik Enstitüsü Baflkanl nca 2001 y l için belirlenen fert bafl na gayrisafi yurt içi hâs la tutar 1500 ABD Dolar veya daha az olan illerde (Ad yaman, Afyon, A r, Aksaray, Amasya, Ardahan, Batman, Bart n, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çank r, Diyarbak r, Düzce, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüflhane, Hakkari, I d r, Kars, K rflehir, Malatya, Mardin, Mufl, Ordu, Osmaniye, Siirt, Sinop, Sivas, fianl urfa, fi rnak, Tokat, Uflak, Van ve Yozgat); bedelsiz yat r m yeri deste inden yararland r lacak yat r mlar n da belirtilen bu iller ile birlikte kalk nmada öncelikli illerde yap lm fl olmas gerekiyordu. Ancak, 2005 y l May s ay nda TBMM de kabul edilen 5350 say l Kanun ile, bu kapsam Devlet Planlama Teflkilat Müsteflarl nca 2003 y l için belirlenen sosyo-ekonomik geliflmifllik s ralamas na göre endeks de eri eksi olan illeri de (Kilis, Tunceli, Kastamonu, Ni de, Kahramanmarafl, Çorum, Artvin, Kütahya, Trabzon, Rize, Elaz, Karaman ve Nevflehir) içine alacak flekilde geniflletildi ve Kanunla sa lanan desteklerden yararland r lacak illerin say s 36 dan 49 a ç kar ld. Bugün geldi imiz noktada, 5084 say l Kanunla sa lanan gelir vergisi stopaj, sigorta primi ve enerji deste inden yararland r lacak yat r mlar n Devlet statistik Enstitüsü Baflkanl nca 2001 y l için belirlenen fert bafl na gayrisafi yurt içi hâs la tutar 1500 ABD Dolar veya daha az olan iller ile bu iller d fl nda kalan ve Devlet Planlama Teflkilat Müsteflarl nca 2003 y l için belirlenen sosyo-ekonomik geliflmifllik s ralamas na göre endeks de eri eksi olan illerde ; bedelsiz yat r m yeri deste inden yararland r lacak yat r mlar n da belirtilen bu iller ile birlikte kalk nmada öncelikli illerde yap lm fl olmas koflulu aran yor. Belirlemede dikkate al nan koflullar n daha sonraki tarihlerde de iflmifl olmas, desteklerden yararlanmaya engel teflkil etmiyor. Örne in, 2001 y l nda fert bafl na geliri 1500 ABD Dolar n n alt nda olan bir ilin gelirinin sonraki y llarda artm fl ve 1500 Dolar n üzerine ç km fl olmas halinde bile o ilde yap lacak yat r mlar desteklerden yararlanmaya devam edebiliyorlar y l için belirlenen sosyo-ekonomik geliflmifllik s ralamas na göre endeks de eri eksi olan iller için de bu durum geçerli. III. Yat r mlara 5084 say l Kanunla sa lanan desteklerden hangi süreyle yararlan labilecektir? Yat r mlar için 5084 say l Kanunda öngörülen destek unsurlar ndan, bedelsiz yat r m yeri tahsisi d fl ndakilerin, tarihine kadar uygulanmas hükme ba lanm fl; bedelsiz yat r m tahsisi için bir süre s n r konulmam flt r. Ancak, daha sonra, Temmuz 2004 ay nda Resmi Gazete de yay mlanan 5228 say l Kanunla desteklerin uygulama sürelerinde esnekli e gidilmifl ve tarihine kadar tamamlanacak yeni yat r mlar n, gelir vergisi stopaj, sigorta primi ve enerji desteklerinden, tarihini afl p aflmad na bak lmaks z n, tamamland tarihten itibaren (5) y l süreyle yararlanabilmeleri mümkün k l nm flt r. Son olarak, 5228 say l Kanunla yap lan bu düzenlemedeki tarihi, 5350 say l Kanunla, olarak yeniden belirlenmifltir. Buna göre, 5084 say l Kanun kapsam nda bulunan illerden birinde tarihine kadar tamamlanan yat r mlar için, tamamland tarihten itibaren befl y l süreyle ( tarihini afl p aflmad na bak lmaks z n) gelir vergisi stopaj, sigorta 2

3 primi ve enerji desteklerinden yararlan labilecektir. IV. Gelir vergisi stopaj deste inden yararlanabilmenin koflullar nelerdir? 5084 say l Kanunla, tarihinden itibaren yeni ifle bafllayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin (kurumlar vergisi mükellefi olmalar kofluluyla kamu kurum ve kurulufllar na ait iktisadi iflletmeler dahil) bu ifl yerlerinde çal flt rd klar iflçiler ile bu tarihten önce ifle bafllam fl olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu tarihten önce ilgili idareye vermifl olduklar en son dört ayl k sigorta prim bordrolar nda bildirdikleri iflçi say s na ilâve olarak yeni ifle ald klar ve bu ifl yerlerinde fiilen çal flt rd klar iflçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam n n, di er yerlerdeki ifl yerleri için de % 80'inin, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilmesi hükme ba lanm flt r. Kanunkoyucu, bu flekilde terkin edilecek vergi tutar n n üst s n r n da, yeni ifle al nan iflçi say s ile asgari ücret üzerinden ödenmesi gereken gelir vergisi stopaj n n çarp m sonucu bulunacak tutar n organize sanayi ve endüstri bölgelerindeki ifl yerlerinde tamam, di er yerlerdeki ifl yerlerinde ise % 80'i olarak belirlemifltir. Kanunun yürürlü e girmesinden sonra Maliye Bakanl taraf ndan gelir vergisi stopaj deste inin uygulanmas ile ilgili olarak tarihli Resmi Gazete de yay mlanan (1) seri numaral Yat r mlar n ve stihdam n Teflviki Tebli inde de, özetle, 01/10/2003 tarihinden önce faaliyeti durdurulan iflletmelerin, bu tarihten sonra yeniden faaliyete geçirilmesi yeni ifle bafllama olarak kabul edilmeyece i, bunlar n ancak yaratt klar istihdam art fl ölçüsünde teflvikten yararlanacaklar, Mevcut ve faaliyette bulunan iflletmelerin devredilmesi, birleflmesi, bölünmesi veya nevi de ifltirmesi, mevcut bir iflletmenin kapat larak de iflik bir ad veya unvan veya bir ifl birimi olarak aç lmas, yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak flekilde do rudan veya dolayl ortakl k iliflkisi bulunan flirketler aras nda istihdam n kayd r lmas ve flah s iflletmelerinde iflletme sahipli inin de ifltirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam art fl na neden olmayan ifllemler sonucunda gelir vergisi stopaj teflvikinden yararlan lmas mümkün bulunmad, Deste in üst s n r n n hesab yla ilgili ifllemin de, çal flt r lan iflçi baz nda de il uygulamadan yararlanabilen iflçi say s dikkate al narak toplu olarak yap lmas gerekti i belirtilmifltir. Tebli de, ayr ca, teflvikten yararlan lmaya bafllanmas ndan sonra iflçi ç kar lmas nedeniyle toplam iflçi say s nda azalma meydana gelirse, terkin edilecek vergi tutar n n tespitinde kalan iflçi say s dikkate al naca, iflten ç kar lan iflçinin kanun kapsam nda olmayan eski iflçiler olmas halinde, terkin edilecek vergi tutar n n hesaplanmas nda Kanun kapsam nda olan iflçilerden hangisinin dikkate al nmayaca na mükellef serbestçe karar verebilece i vurgulanm flt r. Bakanl n bu Tebli inin yay mlanmas ndan yaklafl k (3) ay sonra 5084 say l Kanunda Temmuz 2004 ay nda yürürlü e giren 5228 say l Kanunla ilk de ifliklik gerçeklefltirilmifl ve tarihleri aras nda tamamlanan yeni yat r mlarda, gelir vergisi stopaj deste inin, tarihinin afl l p afl lmad na bak lmaks z n, yat r m n tamamland tarihten itibaren befl y l süreyle uygulanmas hükme ba lanm flt r. Bu de iflikli in ard ndan, May s 2005 ay nda kabul edilen 5350 say l Kanunla da, hem yukar daki paragrafta geçen tarihi olarak de ifltirilmifl, hem de gelir vergisi stopaj deste inden yararlanma koflullar yeniden belirlenmifltir. Daha aç k bir ifade ile, tarihinden itibaren faaliyete bafllayan yat r mlarda 5084 say l Kanun kapsam nda gelir vergisi stopaj deste inden yararlanabilmek için asgari (30) iflçi çal flt rma koflulu getirilmifltir. Bu ba lamda, 5084 say l Kanunun 3 üncü maddesinde 5350 say l Kanunla yap lan de ifliklik ile, a) tarihinden itibaren yeni ifle bafllayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, en az otuz iflçi çal flt rmalar kofluluyla, bu ifl yerlerinde çal flt rd klar iflçilerin, b) tarihinden önce ifle bafllam fl olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar en son ayl k prim ve hizmet belgelerindeki iflçi say s n en az yüzde yirmi oran nda art rmalar ve çal flt r lan toplam iflçi say s n n asgari otuz kifliye ulaflmas halinde, bu ifl yerlerinde çal flt r lan toplam iflçi say s n geçmemek üzere, art rd klar iflçi say s ile mevcut iflçilerden art rd klar iflçi say s n n iki kat kadar iflçinin, ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin; organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam, di er yerlerdeki ifl yerleri için yüzde sekseni, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilmesini hükme ba lam flt r. Bu yeni uygulamada da, terkin edilecek tutar, iflçi say s ile asgari ücret üzerinden ödenmesi gereken gelir vergisinin çarp m sonucu bulunacak de er üzerinden yukar da belirtilen oranlar (% 80 ve % 100) kullan larak göre saptanan tutar aflamayacakt r. Bu de iflikliklerin yan s ra, 5350 say l Kanunun Geçici 1 inci maddesi ile de 5084 say l Kanunun, 5350 say l Kanunla de ifltirilmeden önceki hükümlerine göre gelir vergisi stopaj deste inden yararlanma hakk kazanan mükelleflerin bu haklar ndan yararlanmaya devam edecekleri hükme ba lanm flt r. Bu mükelleflerden, 5350 say l Kanunla getirilen koflullar sa layanlar, dilerlerse, desteklerden 5350 say l Kanun hükümlerine göre yararlanabileceklerdir. Maliye Bakanl, 5350 say l Kanunla yap lan bu de ifliklik ve düzenlemeler sonras nda, tarihli Resmi Gazete de yay mlad (2) seri numaral Yat r mlar n ve stihdam n Teflviki Tebli inde de, 5084 say l Kanunun uygulamas bak m ndan yeni ifle bafllamaktan maksad n, gelir veya kurumlar vergisi aç s ndan ilk kez mükellefiyet tesisi veya kapsama dahil illerde yeni bir iflyerinin kurulmas oldu unu, yeni ifle bafllayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin en az (30) iflçi çal flt rmalar kofluluyla iflletmelerinde çal flt rd klar tüm iflçiler için bu teflvikten yararlanabileceklerini aç klam flt r. Bakanl k, bu aç klamalar nda ayr ca, Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine ait olup 01/04/2005 tarihinden önce faaliyeti durdurulan, ancak mükellefiyeti devam eden iflletmelerin, bu tarihten sonra yeniden faaliyete geçirilmesi iflleminin yeni ifle bafllama olarak kabul edilmeyece ini, ancak bunlar n gelir vergisi stopaj teflvikinden yaratt klar istihdam art fl ölçüsünde yararlanabileceklerini vurgulam flt r. (2) numaral Tebli de yer alan aç klamalara göre, Kanun kapsam na giren illerde 01/04/2005 tarihinden önce ifle bafllayanlar n, 01/01/2005 tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar en son ayl k prim ve hizmet belgelerindeki iflçi say s na ilave olarak ifle ald klar iflçiler ile mevcut iflçilerden art rd klar iflçi say s n n iki kat kadar iflçi için teflvikten yararlanabileceklerdir. Ancak, bu teflvikten yararlanabilmek için söz konusu ayl k prim ve hizmet belgelerindeki toplam iflçi say s n n en az % 20 oran nda art r lmas ve bu art fl sonucu o iflyerindeki iflçi say s n n 30 a ulaflmas gerekmektedir. 01/01/2005 tarihinden önce verilmesi gereken en son ayl k prim ve hizmet belgesi olan 2004 y l Kas m ay na iliflkin belgenin, iflçi çal flt r lmamas nedeniyle verilmemifl olmas halinde, o iflyerinde bu ayda iflçi çal flt r lmad kabul edilecek, bu durumda da, 01/12/2004 3

4 VERG DE GÜNDEM tarihinden itibaren ifle al nan iflçilerin tamam ek istihdam olarak teflvik kapsam nda de erlendirilecektir. flçi çal flt r lm fl olmas na ra men 2004 Kas m ay na ait prim ve hizmet belgesinin verilmemifl olmas veya sözü edilen belgenin süresinden sonra verilmifl olmas halinde ise, 01/01/2005 tarihinden önce o iflyeri için usulüne uygun olarak verilmifl en son ayl k prim ve hizmet belgesinde bildirilen iflçi say s dikkate al nacakt r. En son ayl k prim ve hizmet belgelerinin verildi i Kas m ay içinde iflçi say s nda de ifliklik olmas halinde ek istihdam n tespitinde baz al nacak iflçi say s ay n en son gününde çal flan iflçi say s olacakt r. Örne in, 01/04/2005 tarihinden önce ifle bafllayan kurumlar vergisi mükellefi (A) Ltd.fiti. nin 5084 say l Kanun kapsam nda bulunan Nevflehir ilindeki iflyeri için 01/01/2005 tarihinden önce ilgili idareye vermifl oldu u en son ayl k prim ve hizmet belgesindeki iflçi say s (25) kifli ise ve iflletmeye 01/06/2006 tarihinde (5) iflçi daha al nm fl, böylece iflçi say s (30) kifliye ulaflm fl ise, bu durumda, iflletme, Temmuz 2006 ay nda Haziran 2006 ay na iliflkin olarak verece i muhtasar beyannamede bu iflyerinde yarat lan ek istihdam (5 iflçi) ve mevcut iflçilerden (10) kifli olmak üzere toplam (15) iflçi için teflvikten yararlanabilecektir say l Kanunda, 5350 say l Kanunla yap lan ve gelir vergisi stopaj ndan yararlanmada yeni koflullar getiren de iflikliklerin, (2) seri numaral Yat r mlar n ve stihdam n Teflviki Genel Tebli inin Di er Hususlar bafll alt nda düzenlenen (7) numaral bölümünde, 5350 say l Kanunun geçici 1 inci maddesinde yap lan düzenleme ile 01/04/2005 tarihinden önce 5084 say l Kanunda yer alan gelir vergisi stopaj teflvikinden yararlanmaya hak kazanm fl olan mükelleflerin, eski hüküm çerçevesinde teflvikten yararlanmaya devam etmelerine imkan tan nm flt r. denilmifl olmas na ra men, an lan Kanunla sa lanan teflviklerden önceki hükümlere göre yararlanmakta olanlar ne flekilde etkileyece ine iliflkin olarak ortaya ç kan tereddütler de Maliye Bakanl n n tarihli Resmi Gazete de yay mlanan (3) seri numaral Yat r mlar n ve stihdam n Teflviki Genel Tebli i ile yap lan aç klamalarla giderilmifltir. Bu Tebli de, 5084 say l Kanunda teflvik uygulamas ndan yararlanaca belirtilen illerde, 01/10/ /04/2005 tarihleri aras nda, 5084 say l Kanun kapsam nda bedelsiz yat r m yeri tahsis edilmifl olmas veya akreditif açt rmak veya yat r m n büyüklü ü ile uyumlu altyap n n haz rlanmas veya yat r mla ilgili ithalat, bina - inflaat yap m ve makine - teçhizat al m na iliflkin harcamalara bafllayarak yasal defterlere buna iliflkin gerekli kay tlar yapmak ya da yat r m n gerçekleflme durumunu Organize Sanayi Bölgelerinde Bölge Yöneticili ine, di er bölgelerde Sanayi ve Ticaret l Müdürlü üne bildirmek suretiyle yat r ma bafllad n belgeleyen yat r mc lar n, eski hükümler (5084 say l Kanun un 5350 say l Kanunla de ifltirilmeden önceki hükümleri) çerçevesinde, yani asgari say da iflçi çal flt rma koflulu aranmaks z n, gelir vergisi stopaj teflvikinden yararlanabilecekleri aç klanm flt r. Tebli de, ayr ca, 5084 say l Kanun kapsam na giren illerde, 01/10/ /04/2005 tarihleri aras nda yat r ma bafllam fl oldu u halde 5350 say l Kanunla getirilen asgari say da iflçi çal flt rma koflulu nedeniyle gelir vergisi stopaj teflvikinden yararlanmayan ve muhtasar beyannamelerini bu flekilde veren yat r mc lar hakk nda gerekli düzeltme ifllemlerinin yap laca vurgulanm flt r. Sonuç olarak, bugün, kapsama giren illerde, 5084 say l Kanunla sa lanan çal flanlar n ücretleri üzerinden ödenen gelir vergisi stopaj deste inden yararlanmak isteyen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin ( tarihinden sonra faaliyete geçmifl olmak kofluluyla) en az (30) iflçi çal flt r yor olmalar gerekmektedir. Belirtilen tarihten önce faaliyete bafllayan mükelleflerin de an lan destekten yararlanabilmeleri için tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar en son ayl k prim ve hizmet belgelerindeki iflçi say s n en az yüzde yirmi oran nda art rmalar ve çal flt rd klar toplam iflçi say s n asgari otuz kifliye ulaflt rmalar gerekmektedir. Bu koflullar n gerçeklefltirilmesi durumunda, an lan mükellefler, art rd klar iflçi say s ile mevcut iflçilerden art rd klar iflçi say s n n iki kat kadar iflçinin, yani toplam olarak, art rd klar say n n üç kat say da iflçinin (bu ifl yerlerinde çal flt rd klar toplam iflçi say s n geçmemek üzere) ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin; organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam n n, di er yerlerdeki ifl yerleri için yüzde sekseni kadarl k k sm n n terkini uygulamas ndan yararlanabileceklerdir. Uygulamadan 5084 say l Kanunun, May s 2005 ay nda 5350 say l Kanunla de ifltirilmeden önceki flekli ile ve önceki koflullara göre faydalanmaya bafllayan mükellefler ise, 2008 y l sonuna kadar bu haklar ndan faydalanmaya devam edeceklerdir. V. SSK primi iflveren hissesi deste inden yararlanabilmenin koflullar nelerdir? 5084 say l Kanunla yat r mlara sa lanan ikinci önemli destek, yat r mlarda çal flt r lan iflçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta priminin iflveren hissesidir. Daha aç k ifadesi ile, an lan Kanunla, tarihinden itibaren yeni ifle bafllayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu ifl yerlerinde çal flt rd klar iflçiler ile bu tarihten önce ifle bafllam fl olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu tarihten önce ilgili idareye vermifl olduklar en son dört ayl k sigorta prim bordrolar nda bildirdikleri iflçi say s na ilâve olarak yeni ifle ald klar ve bu ifl yerlerinde fiilen çal flt rd klar iflçiler için, prime esas kazançlar üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin iflveren hissesinin organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam n n, di er yerlerdeki ifl yerleri için de % 80'inin Hazinece karfl lanmas hükme ba lanm flt r. Kanunkoyucu, bu flekilde Hazinece karfl lanacak prim tutar n n, Sosyal Sigortalar Kanunu nun 78 inci maddesi uyar nca belirlenen sigorta primine esas kazanc n alt s n r na göre hesaplanan iflveren hissesi prim tutar n n % 80 ini (organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam n ) aflamayaca n hükme ba lam flt r. Sigorta primi deste inden yararlan lmas n n usul ve esaslar, Kanunun verdi i yetkiye dayan larak, Maliye ve Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl klar ile Hazine Müsteflarl taraf ndan haz rlanan ve Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl taraf ndan yay mlanan Ek numaral Genelge ile aç klanm flt r. Genelgede, Uygulamaya, 2004/Mart ay nda çal flan sigortal lardan dolay 2004/Nisan ay nda verilmesi gereken ayl k sigorta primleri bildirgesi ile bafllanaca, 2004/Mart ila 2008/Aral k aylar na iliflkin olmak üzere düzenlenen ve çeflitli nedenlerle yasal süresi d fl nda verilen prim belgelerinde kay tl sigorta primlerinin iflveren hissesinin de (% 100 ü veya % 80 i) destekten yararland r laca, Kanunun uygulama süresi tarihinde sona erece i ve 2008/Aral k ay na ait Ayl k Prim ve Hizmet Belgesinin de yasal olarak 2009/Ocak ay n n sonuna kadar verilmesi gerekti inden, ila dönemine iliflkin olmak üzere tarihinden önce Kurumumuza verilmek kayd yla geriye yönelik olarak verilecek söz konusu belgelerde kay tl sigorta primlerinin iflveren hisselerinin, destekten yararland r labilece i, ancak, ila dönemi için yasal süresi geçirildikten ( tarihinden) sonra verilecek veya Kurumca re sen düzenlenecek prim belgelerinde kay tl sigorta primlerinin iflveren hissesi tutarlar n n tamam n n ise iflverenlerce ödenece i, tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumuna en son verilmifl olan 2003/II inci dönem bordosunun son ay olan A ustos 4

5 ay nda hiç sigortal bildiriminin olmamas halinde, ayn bordroda sigortal bildiriminde bulunulan en son ayda kay tl sigortal say s uygulamada baz al naca, Kapsama giren illerde, ile tarihleri aras nda hizmet tespit ilamlar veya yap lan teftifl ya da kontroller sonucunda iflyerlerinde çal flt klar tespit edildi i halde, Kuruma bildirilmeyen veya eksik bildirilen sigortal larla ilgili olarak iflverenlerden istenilecek prim belgelerinin, tarihinden önce verilmesi kayd yla, kapsama giren ve girmeyen sigortal lar için ayr ayr düzenlenece i, bu iflçilerden kapsama dahil olanlar n SSK nun 78 inci maddesine göre belirlenen kazanç alt s n r üzerinden tahakkuk edecek sigorta primlerinin iflveren hissesinin (%100 ü veya %80 i) Hazinece karfl lanaca, primlerin di er k s mlar n n ise iflverenlerden tahsil edilece i, flverenlerce, 5084 say l Kanunla sa lanan sigorta prim deste inden yararlanmak amac yla, kapsama giren ve girmeyen sigortal lar için ayr ayr prim belgesi düzenlenmifl olmas kayd yla, ayr ca yaz l baflvuru aranmayaca, Teflviklerden yararlanan iflverenlerin sonradan yap lan tespitler sonucunda, bu madde ile getirilen teflvikten yararlanma koflullar n tafl mad klar n n tespiti halinde, daha önce Hazinece karfl lanan iflveren hissesi prim tutar n n, ödeme vadesinin bitti i tarihi takip eden aydan bafllanarak hesaplanacak gecikme zamm ile birlikte tahsil edilece i, Teflvik uygulamas kapsam nda bulunan illerde iflyeri bulunan iflverenlerin, kapsama giren ve girmeyen sigortal lar ve bu sigortal lar n prime esas kazançlar prime esas kazanç alt s n r n n alt nda olan ve olmayan sigortal lar bak m ndan ve iflyerinde prime esas kazanc n alt nda ücret alan sigortal lar varsa, SSK nun Ek Geçici 90 nc maddesi de nazara al narak her bir ay için ayr ayr ayl k sigorta primleri bildirgesi düzenleyecekleri, belirtilmifltir. Genelgede ayr ca, 5084 say l Kanunda, mevcut ve faaliyette bulunan iflletmelerin devredilmesi, birleflmesi, bölünmesi veya nevi de ifltirmesi gibi hallerin, Kanunla sa lanan teflviklerden yararlanmada yeni ifle bafllama olarak de erlendirilmemesi hükme ba land ndan tarihinden sonraki sürede SSK nun 82 nci maddesi hükmüne uygun nitelikte devir edilen (el de ifltiren) veya mirasç lara intikal eden iflyerleri, ya da birleflen, bölünen veya nevi de ifltiren (örne in Limited iken Anonim fiirkete dönüflen) iflyerlerinin, yeni ifle bafllayan iflyeri olarak kabul edilmeyece i, ancak bu nitelikteki iflyerlerinde ilave sigortal çal flt r lmas halinde uygulamadan yararlan labilecekleri; buna karfl l k, tarihinden önceki bir sürede kapanma, terk, tasfiye, iflas veya icra kanal yla sat lmas nedeniyle Sosyal Sigortalar Kanunu kapsam ndan ç kar lan iflyerlerinde tarihinden sonra yeniden sigortal çal flt r lmas durumunda, bu iflyerlerinin yeni ifle bafllayan iflyeri olarak kabul edilece i ifade edilmifltir. Bakanl n bu Genelgesinin yay mlanmas ndan sonra 5084 say l Kanunda Temmuz 2004 ay nda yürürlü e giren 5228 say l Kanunla ilk de ifliklik gerçeklefltirilmifl ve tarihleri aras nda tamamlanan yeni yat r mlarda, sigorta primi deste inin, tarihinin afl l p afl lmad na bak lmaks z n, yat r m n tamamland tarihten itibaren befl y l süreyle uygulanmas hükme ba lanm flt r. Bu de iflikli in ard ndan, May s 2005 ay nda kabul edilen 5350 say l Kanunla da, hem yukar daki paragrafta geçen tarihi olarak de ifltirilmifl, hem de sigorta primi deste inden yararlanma koflullar yeniden belirlenmifltir. Daha aç k bir ifade ile, tarihinden itibaren faaliyete bafllayan yat r mlarda 5084 say l Kanun kapsam nda sigorta primi deste inden yararlanabilmek için asgari (30) iflçi çal flt rma koflulu getirilmifltir. Bu ba lamda, 5084 say l Kanunun 3 üncü maddesinde 5350 say l Kanunla yap lan de ifliklik ile, a) tarihinden itibaren yeni ifle bafllayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, en az otuz iflçi çal flt rmalar kofluluyla, bu ifl yerlerinde çal flt rd klar iflçilerin, b) tarihinden önce ifle bafllam fl olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar en son ayl k prim ve hizmet belgelerindeki iflçi say s n en az yüzde yirmi oran nda art rmalar ve çal flt r lan toplam iflçi say s n n asgari otuz kifliye ulaflmas halinde, bu ifl yerlerinde çal flt r lan toplam iflçi say s n geçmemek üzere, art rd klar iflçi say s ile mevcut iflçilerden art rd klar iflçi say s n n iki kat kadar iflçinin, prime esas kazançlar üzerinden 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 72 ve 73 üncü maddeleri uyar nca hesaplanan sigorta primlerinin iflveren hissesinin; organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam n n, di er yerlerdeki ifl yerleri için yüzde sekseninin Hazinece karfl lanmas hükme ba lanm flt r. Bu yeni hükümler gere ince, örne in, tarihinde faaliyete bafllayan bir kurumlar vergisi mükellefi, çal flt rd iflçi say s n n (30) ve daha fazla olmas kofluluyla, çal flt rd iflçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta priminin iflveren hissesinin % 80 ini (organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam n ), Sosyal Sigortalar Kanunu nun 78 inci maddesi uyar nca belirlenen sigorta primine esas kazanc n alt s n r na göre hesaplanan iflveren hissesi prim tutar n aflmamak kayd yla, ödemeyecektir. Öte yandan, tarihinde faaliyete bafllam fl bir kurumlar vergisi mükellefinin tarihinden önce ilgili idareye vermifl oldu u en son ayl k prim ve hizmet belgesine göre çal flt rd iflçi say s n n (40) oldu u ve bu say ya Temmuz 2006 ay nda (10) iflçi daha ilave edildi i varsay m ile, mükellef, hem yeni ifle ald (10) iflçi için ve hem de öteden beri çal flt rd iflçilerden (20) si için olmak üzere toplam (30) iflçi için sigorta primi deste inden yararlanabilecektir. Hazinece karfl lanacak tutar, yukar da da belirtildi i gibi, iflçi say s ile Sosyal Sigortalar Kanununun 78 inci maddesi uyar nca belirlenen prime esas kazanç alt s n r na göre hesaplanan iflveren hissesi prim tutar n n çarp m sonucu bulunacak de er üzerinden, yukar da belirtilen oranlara göre saptanan tutar aflamayacakt r. flveren hissesine ait primlerin Hazinece karfl lanabilmesi için iflverenlerin çal flt rd klar sigortal larla ilgili olarak Sosyal Sigortalar Kanunu uyar nca ayl k prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Kuruma verilmesi ve sigortal lar n tamam na ait sigorta primlerinin iflçi hissesine isabet eden tutar ile Hazinece karfl lanmayan iflveren hissesine ait tutar n ödenmifl olmas gerekmektedir. Bu maddeye göre iflveren taraf ndan ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazinece Kuruma yap lacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zamm, iflverenden tahsil edilmesi de hüküm alt na al nm flt r. Bunun yan s ra, 5350 say l Kanunun Geçici 1 inci maddesi hükmü ile de, 5084 say l Kanunun de ifltirilmeden önceki hükümlerine göre sigorta primi deste inden yararlanma hakk kazanan mükelleflerin, 5350 say l Kanunun yürürlü e girmesinden sonra da bu haklar ndan yararlanmaya devam edecekleri belirtilmifltir. Bu mükelleflerden, 5350 say l Kanunla getirilen koflullar sa layanlar, dilerlerse, desteklerden 5350 say l Kanun hükümlerine göre yararlanabileceklerdir. Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl, 5350 say l Kanunla yap lan bu de iflikli in ard ndan yay mlad tarih ve Ek numaral Genelgesi ile de, sigorta primi deste inden yararlanman n yeni koflullar ile ilgili çeflitli aç klamalar yapm flt r. Buna göre; 5350 say l Kanunla 5084 say l 5

6 VERG DE GÜNDEM Kanunun 4 üncü maddesinde yap lan de ifliklik uyar nca; 1) tarihinden itibaren yeni ifle bafllayan ve en az 30 sigortal çal flt ran gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu madde ile getirilen uygulamadan yararlanmalar mümkün oldu undan, tarihinden itibaren gelir ve Kurumlar vergisi mükellefi olup, yeni ifle bafllayan ve en az 30 sigortal çal flt ran iflverenlerin bu kanundan yararlanmay istemeleri halinde, 2005/Nisan ay için Kurumumuza verecekleri ayl k prim ve hizmet belgesi ilk belge olacakt r. 2) tarihinden önce ifle bafllam fl olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin tarihinden önce ilgili Kurum ünitesine vermifl olduklar en son ayl k prim ve hizmet belgelerindeki sigortal say s n en az yüzde yirmi (%20) oran nda art rmalar ve çal flt rd klar toplam sigortal say s n n asgari otuz kifliye ulaflmas halinde, bu iflyerlerinde çal flt r lan toplam sigortal say s n geçmemek üzere art rd klar sigortal say s ile mevcut sigortal lardan art rd klar sigortal say s n n iki kat kadar sigortal kapsama girecektir say l Kanunda tarihinden önce Kuruma verilen en son ayl k prim ve hizmet belgesinin esas al naca öngörüldü ünden, 2004/Kas m ay na iliflkin ayl k prim ve hizmet belgesinde çal flt belirtilen toplam sigortal say s n n en az % 20 oran nda art r lm fl olmas ve toplam sigortal say s n n 30 kifliye ulaflm fl olmas halinde, bu iflyerlerindeki toplam sigortal say s n geçmemek kayd yla art r lan sigortal say s ile mevcut sigortal lardan art rd klar sigortal say s n n iki kat kadar sigortal bu kanun kapsam nda de erlendirilecektir. Örne in, tarihinden önce yasal süresi içinde Kuruma verilmifl olan 2004/Kas m ay na ait ayl k prim ve hizmet belgesindeki sigortal say s (30) olan Karaman daki (A) Limited fiti nin bu yasadan yararlanabilmesi için iflyerindeki sigortal say s n asgari % 20 oran nda art rmas, yani (6) sigortal y daha tarihinden itibaren çal flt rmas gerekmekte olup, bu durumda, ilave sigortal lar (6 sigortal ) ile ilave sigortal lar n (2) kat tutar ndaki sigortal say s (12 sigortal ) kadar mevcut sigortal (toplam 18 sigortal ) için sigorta primi iflveren hissesi teflvikinden yararlanmas mümkün olabilecektir. Ayn Genelgede, ayr ca, 1) Kanun kapsam nda olmayan bölgelerde yer alan istihdam n Kanun kapsam ndaki bölgelere veya kapsama dahil bölgelerde var olan istihdam n bölge içine kayd r lmas na yönelik teflviklerden yararlanma amaçl uygulamalar yeni ifle bafllama olarak kabul edilmeyece i, bu ba lamda, mevcut ve faaliyette bulunan iflletmelerin devredilmesi, birleflmesi, bölünmesi veya nevi de ifltirmesi, mevcut bir iflletmenin kapat larak de iflik bir ad veya unvan veya bir ifl birimi olarak aç lmas, yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak flekilde do rudan veya dolayl ortakl k iliflkisi bulunan flirketler aras nda istihdam n kayd r lmas, flah s iflletmelerinde iflletme sahipli inin de ifltirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam art fl na neden olmayan ifllemler sonucu sigorta primi iflveren hissesi teflvikinden yararlan lmas n n mümkün bulunmad, 2) Kanun kapsam na giren iflyerlerinin sigorta primi iflveren hissesi teflvikinden yararlanmak için gerekli olan flartlar, müteakip aylarda da tafl y p tafl mad klar düzenli olarak kontrol edilerek, gerekli flartlar tafl mad klar n n (örne in; tarihinden sonra faaliyete geçmifl olan bir iflletmenin en az 30 sigortal çal flt rma flart n yitirip yitirmedi i gibi) anlafl lmas halinde teflvikten yararland r lmayacaklar ve bu aylar için yersiz olarak Hazinece karfl lanm fl olan bir prim varsa, bu prim 506 say l Kanunun 80 inci maddesi de nazara al narak gecikme zamm ile birlikte iflverenden tahsil edilece i, 3) Kapsama giren illerde, gerek iflveren, gerekse iflverenin arac lar taraf ndan ayn ay için yasal süresi içinde birden fazla ayl k prim ve hizmet belgesi verilmesi durumunda, baz al nacak toplam sigortal say s n n tespitinde arac lar n vermifl olduklar ayl k prim ve hizmet belgesindeki sigortal lar da nazara al naca- ndan, tarihinden önce arac s olan ve bu Kanundan yararlanmak isteyen iflverenler bak m ndan baz al nacak sigortal say s n n tespitinde 2004/Kas m ay na ait iflveren ve arac n n vermifl olduklar ayl k prim ve hizmet belgelerindeki toplam sigortal say s üzerinden ifllem yap laca 4) tarihinden sonra faaliyete bafllayacak olan iflyerlerinde, 30 sigortal çal flt rma flart n n yerine getirilmifl olup olmad n n tespitinde, varsa arac lar n çal flt rd klar sigortal say s da dikkate al naca 5) 5350 say l Kanun uyar nca yeni ifle bafllayan gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan iflverenlerin, en az 30 sigortal çal flt rmalar kofluluyla iflyerlerinde çal flt rd klar tüm sigortal lardan dolay sigorta primi iflveren hissesi teflvikinden yararlanmalar gerekmekle birlikte, uygulama iflveren de il, iflyeri baz nda yap laca ndan, ayn iflverenin gerek kapsama giren birden fazla ilde, gerekse kapsama giren ayn ilde birden fazla iflyerinin olmas durumunda, her bir iflyerinin Kanunun arad flartlar yerine getirip getirmedi i yönünden ayr ayr de erlendirilece i vurgulanm flt r. Sonuç olarak, bugün, kapsama giren illerde, 5084 say l Kanunla sa lanan çal flanlar n ücretleri üzerinden ödenen sigorta primi iflveren hissesi deste inden yararlanmak isteyen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin ( tarihinden sonra faaliyete geçmifl olmak kofluluyla) en az (30) iflçi çal flt r yor olmalar gerekmektedir. Belirtilen tarihten önce faaliyete bafllayan mükelleflerin de an lan destekten yararlanabilmeleri için tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar en son ayl k prim ve hizmet belgelerindeki iflçi say s n en az yüzde yirmi oran nda art rmalar ve çal flt rd klar toplam iflçi say s n asgari otuz kifliye ulaflt rmalar gerekmektedir. Bu koflullar n gerçeklefltirilmesi durumunda, an lan mükellefler, art rd klar iflçi say s ile mevcut iflçilerden art rd klar iflçi say s n n iki kat kadar iflçinin, yani toplam olarak, art rd klar say n n üç kat say da iflçinin (bu ifl yerlerinde çal flt rd klar toplam iflçi say s n geçmemek üzere) ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi iflveren hissesinin; organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam n n, di er yerlerdeki ifl yerleri için yüzde sekseni kadarl k k sm n n Hazinece karfl lanmas uygulamas ndan yararlanabileceklerdir. Uygulamadan 5084 say l Kanunun, May s 2005 ay nda 5350 say l Kanunla de ifltirilmeden önceki flekli ile ve önceki koflullara göre faydalanmaya bafllayan mükellefler ise, 2008 y l sonuna kadar bu haklar ndan faydalanmaya devam edeceklerdir. VI. Enerji deste inden yararlanabilmenin koflullar nelerdir? 5084 say l Kanunla belirli illerde yap lacak yat r mlara sa lanan bir di er önemli destek de enerji giderlerinin bir k sm n n belirli koflullarla Hazine taraf ndan karfl lanmas d r. Kanunun 6 nc maddesi ile, tarihine kadar uygulanmak üzere, kapsama giren illerde tarihinden itibaren imalât sanayi, madencilik, hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, so uk hava deposu, turizm konaklama tesisi, e itim veya sa l k alan nda faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak asgari on iflçi çal flt ran iflletmelerin elektrik enerjisi giderlerinin % 20 sinin Hazinece karfl lanmas hükme ba lanm flt r. Maddede ayr ca, bu orana (10) dan sonraki her bir iflçi için 0,5 puan eklenmesi, Hazinece karfl lanacak oran n, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan iflletmeler için % 50 yi, di er alanlarda kurulu bulunan iflletmeler için % 40 geçmemesi hüküm alt na al nm flt r. Kanunkoyucu, tarihinden önce birinci f krada belirtilen konularda faaliyete 6

7 geçmifl olan iflletmelerin, bu maddenin yürürlük tarihini müteakip tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar en son dört ayl k sigorta prim bordrolar nda bildirdikleri iflçi say lar n fiilen ve sürekli olarak en az % 20 oran nda art rmalar ve asgari on iflçi çal flt rmalar kofluluyla % 20 oran nda enerji deste inden yararlanmalar n ve bundan sonraki her bir iflçi için destek oran n n 0,5 puan art r lmas n kararlaflt rm flt r. Belirtilen tarihten önce faaliyete geçmifl iflletmeler için de yararlan labilecek deste in organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan iflletmeler için % 50 yi, di er alanlarda kurulu bulunan iflletmeler için % 40 geçmemesi benimsenmifltir. Fiilen ve sürekli olarak çal flt r lan iflçi say s n n tespitinde, bir takvim y l n n en az 3/4'ünde çal flt r lm fl iflçi say s esas al naca ve y l içinde faaliyete bafllanm fl olmas halinde, faaliyette bulunulan sürenin dikkate al naca, maddede ayr ca vurgulanm flt r. Konuyla ilgili olarak Hazine Müsteflarl nca tarihli Resmi Gazete de yay mlanan 2004/1 say l Tebli de, uygulaman n usul ve esaslar aç klanm flt r. Buna göre; 5084 say l Kanunun 6 nc maddesinde belirtilen enerji deste inden, flletmelerin imalat sanayi, madencilik, hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, so uk hava deposu, turizm-konaklama tesisi, e itim ve sa l k alanlar nda faaliyet gösteren ve afla da gösterilen asgari kapasiteye sahip olan, A) MALAT SANAY 1-Un Asgari 1000 ton/gün bu day iflleme kapasiteli tesisler 2-Yem Asgari 80 ton/saat yem üretim kapasiteli tesisler 3- Makarna Asgari 100 ton/gün Makarna üretim kapasiteli tesisler 4- rmik Asgari 150 ton/gün üretim kapasiteli tesisler 5- Salça Asgari 1500 ton/gün domates iflleme kapasiteli tesisler 6- Bitkisel Ham Ya a) Ham ya üretiminde; 400 ton/gün ya l k tohum iflleme tesisleri b) Rafineri yat r mlar nda; Asgari 150 ton/gün kapasiteli rafineri tesisleri 7- Bisküvi Asgari 150 ton/gün üretim kapasiteli tesisleri 8- Kütlü Pamuk flleme a) Rollergin tipi pamuk iflleme tesislerinde asgari Ton/5 ay kapasiteli tesisler b) Sawgin tipi pamuk iflleme tesislerinde asgari ton/5 ay kapasiteli tesisler B) HAYVANCILIK a- Besicilik büyükbafl/dönem (veya 1000 küçükbafl/dönem) besicilik ve kesimhane entegrasyonu aran r. - Süt hayvanc l ; - 15/ büyükbafl/dönem (veya 1000 küçükbafl/dönem) yetifltiricilik+süt iflleme entegrasyonu art aran r. b- Tavukçuluk - Et tavukçlu unda asgari adet/dönem yetifltiricilik+asgari 3000 adet/saat kesimhane kapasiteli tesisler - Yumurta tavukçulu unda ise asgari adet yetifltiricilik ve yem üretimi entegrasyonu flart aran r. -Dam zl k tavuk (et ve yumurta yönlü) yetifltiricili inde ise adet damizl k tavuk yetifltiricili i+kuluçkahane ve/veya yemle entegre tesisler c- Hindi Yetifltiricili i Asgari adet/dönem yetifltiricilik +625 adet/saat kesimhane entegrasyonu flart aran r. C) SO UK HAVA DEPOCULU U Asgari 1000 m 2 kapal alan içeren tesisler Fiilen ve sürekli olarak asgari (10) iflçi çal flt ran, tarihinden önce yukar daki sektörlerde faaliyete geçmifl olan iflletmelerin, tarihinden önce ilgili idareye bildirmifl olduklar iflçi say lar n fiilen ve sürekli olarak en az % 20 oran nda art ran ve istihdam say s asgari 10 olan iflletmeler, enerji deste inden yararlanabileceklerdir. Tebli de, ayr ca, 1) Kanun kapsam nda enerji deste i uygulamalar n n yürütülebilmesini temin etmek amac yla Vali veya yard mc lar ndan birisinin baflkanl nda il düzeyinde bir Enerji Deste i Komisyonu kurulaca, bu komisyona, Sanayi ve Ticaret l Müdürlü ü, Maliye Bakanl (Vergi Dairesi), Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl (SSK l Müdürlü ü), Türkiye Elektrik Da t m A.fi veya Elektrik Da t m fiirketlerinden ve varsa OSB nden birer temsilci kat laca, 2) Komisyonun sa l kl olarak çal flabilmesini temin etmek için, Komisyonda görev verilen kurum ve kurulufllar n hangi düzeyde temsil edilece i Valilik taraf ndan belirlenecektir. Komisyonun sekreterya ise hizmetleri Sanayi ve Ticaret l Müdürlü ünce yürütülece i, 3) Komisyonun ayda asgari bir kez toplanarak, ilde bulunan iflletmelere ait ilk kez uygulanacak enerji deste i talepleri ile destekten yararlan lmaya bafllan ld ktan sonraki müracaatlara iliflkin talepler de erlendirilece i, 4) Enerji deste i uygulamas n n bafllamas ndan sonra iflletmelerin, her ay destek kapsam nda olan tesisteki elektrik kullan m n ve bedelini gösteren fatura asl ile Sosyal Sigortalar Kurumu onayl iflçi bordrosunu Komisyona iletecekleri ; komisyon, iflletmelerin taleplerini de erlendirmenin yan s ra, enerji indiriminden yararlanan iflletmelerin her ay bordro de iflimlerini de kontrol edece i, 5) Enerji deste inden yararlanan iflletmelerin Kanunun yürürlük süresi içinde istihdam say s n art rmalar halinde, ulafl lan toplam ilave istihdam say s n n, Komisyona bildirilen döneme ait elektrik bedeline yans t laca, Kanun kapsam nda ayn firmaya ait birden fazla tesisin bulunmas halinde her bir tesis için ayr ayr müracaatta bulunulmas gerekti i, 6) Enerji deste inden yararlan labilmesi için, destekten yararlan lmas istenilen her bir tesis için ayr ayr olmak üzere afla daki bilgi ve belgeler ile Sanayi ve Ticaret l Müdürlü üne müracaat edilece i belirtilmifltir. Bilgi Formu, Yeni kurulan iflletmeler için flirket kurulufluna yönelik Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi (TTSG), faaliyette olanlar için flirket kuruluflu ve en son TTSG, Taahhütname, Mevcut iflletmeler için 2003 y l na ait II. dönem bordrosu, malat Sanayindeki tesislere yönelik kapasite raporu Turizm-konaklama tesislerinde Kültür ve Turizm Bakanl nca düzenlenen Turizm flletme Belgesi, e itim alan nda faaliyet gösteren tesislerde Milli E itim Bakanl Çal flma zni, sa l k alan nda faaliyet gösteren tesislerde Sa l k Bakanl Çal flma zni, Elektrik abone numaras ve destekten yararlan lacak döneme ait elektrik enerjisi tüketimi de erleri, Aktar m yap lacak T.C. Ziraat Bankas flube ad ve hesap numaras flyerinin kiral k olmas halinde, kiralayan iflletmenin enerji deste inden yararlanabilmesi için kendi ad na SSK iflyeri numaras almas ve kendi ad na elektrik aboneli ini devralmas gerekmektedir. Deste in tutar n n hesaplanmas nda, KDV hariç tutar esas al nacakt r. Enerji deste i uygulamas sadece elektrik enerjisi giderleri için yap lmaktad r. Deste in uygulanmas s ras nda, Kanun kapsam nda yer alan sektöre yönelik üretim tesisleri ile, bu tesislere ait idari ve teknik birimler bir bütün olarak de erlendirilecektir. Enerji deste inden faydalanmas öngörülen 7

8 VERG DE GÜNDEM tesis veya tesislerin elektrik enerjisi tüketimi yönünden di erlerinden ayr lmas ve müstakil sayaç kullan lmas zorunlu bulunmaktad r. Enerji deste i uygulamas da t m flirketlerinin uygulad tarife üzerinden yap lacakt r. Elektrik üretimi ve da t m n n Organize Sanayi Bölgesi nce yap ld alanlarda ise OSB nin iflletmelere uygulad tarife esas al nacakt r. Komisyona yanl fl ya da yan lt c bilgi ve belge sunulmas veya belgelerde tahrifat yap lmas halinde, yararlan lan enerji deste i 6183 say l Kanun hükümleri çerçevesinde tahsil edilecektir. Öte yandan, Kanunun 6 nc maddesinde yer alan Fiilen ve sürekli olarak çal flt r lan iflçi say s n n tespitinde, bir takvim y l n n en az _ ünde çal flt r lm fl iflçi say s esas al n r hükmü gere i, iflletmelerin y l sonu itibar yla fiilen ve sürekli olarak çal flt rd klar iflçilerin, Kanunda öngörülen miktarlar n alt nda gerçekleflmesi halinde de verilen destek 6183 say l Kanun hükümleri çerçevesinde geri al nacakt r. Hazine Müsteflarl n n bu Tebli inin yay mlanmas ndan hemen sonra, 5084 say l Kanunda, Temmuz 2004 ay nda yürürlü e giren 5228 say l Kanunla ilk de ifliklik gerçeklefltirilmifl ve tarihleri aras nda tamamlanan yeni yat - r mlarda, enerji deste inin, tarihinin afl l p afl lmad na bak lmaks z n, yat r m n tamamland tarihten itibaren befl y l süreyle uygulanmas hükme ba lanm flt r. Bu de iflikli in ard ndan, May s 2005 ay nda kabul edilen 5350 say l Kanunla da, hem yukar daki paragrafta geçen tarihi olarak de ifltirilmifl, hem de enerji deste inden yararlanma koflullar yeniden belirlenmifltir. Daha aç k bir ifade ile, tarihinden itibaren faaliyete bafllayan yat r mlarda 5084 say l Kanun kapsam nda enerji deste inden yararlanabilmek için çal flt r lmas zorunlu iflçi say s yeniden belirlenmifltir. Bu ba lamda, 5084 say l Kanunun 3 üncü maddesinde 5350 say l Kanunla yap lan de ifliklik ile, tarihine kadar uygulanmak üzere, kapsama giren illerde, tarihinden itibaren faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak; hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, sertifikal tohumculuk ve so uk hava deposu yat r mlar nda asgari on; imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e itim veya sa l k alanlar nda ise asgari otuz iflçi çal flt ran iflletmelerin, elektrik enerjisi giderlerinin yüzde yirmisinin Hazinece karfl lanmas hükme ba lanm flt r. Bu orana asgari say dan sonraki her bir iflçi için 0,5 puan eklenecektir. Hazinece karfl lanacak oran, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde faaliyette bulunan iflletmeler için yüzde elliyi, di er alanlarda faaliyette bulunan iflletmeler için yüzde k rk geçemeyecektir. Kanun kapsam ndaki illerde tarihinden önce yukar daki f krada belirtilen alanlarda faaliyete geçmifl olan iflletmeler de, tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar en son ayl k prim ve hizmet belgesinde bildirdikleri iflçi say lar n, tarihinden itibaren fiilen ve sürekli olarak; hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, sertifikal tohumculuk ve so uk hava deposu yat r mlar nda en az yüzde yirmi oran nda art rmalar ve çal flt r lan toplam iflçi say s n n asgari on kifliye ulaflmas ; imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e itim veya sa l k alanlar nda ise en az yüzde yirmi oran nda art rmalar ve çal flt r lan toplam iflçi say s n n asgari otuz kifliye ulaflmas halinde, yüzde yirmi oran nda elektrik enerji deste inden yararlanabileceklerdir. Bundan sonraki her bir iflçi için destek oran 0,5 puan art r lacak ancak yararlan labilecek deste in üst s n r organize sanayi veya endüstri bölgesinde kurulu iflletmeler için yüzde elliyi, di er alanlarda kurulu bulunan iflletmeler için yüzde k rk geçemeyecektir. Fiilen ve sürekli olarak çal flt r lan iflçi say s n n tespitinde, ayl k prim ve hizmet belgeleri esas al nacakt r. Görüldü ü gibi, belirlenen illerde ve belirlenen sektörlerde tarihinden itibaren faaliyete geçen iflletmelerin enerji deste inden yararlanabilmeleri için çal flt rmalar gereken asgari iflçi say s, baz sektörler (imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e itim veya sa l k alanlar nda ) için 30 a ç kar lm flt r say l Kanunla yap lan ikinci önemli de ifliklik te, fiilen ve sürekli olarak çal flt r lan iflçi say s n n tespitinde, bir takvim y l n n en az _ ünde çal flt r lm fl iflçi say s yerine ayl k prim ve hizmet belgeleri esas al nacak olmas d r. Bu yeni koflullar alt nda, Örne in, kapsama giren illerden birinde tarihinden sonra faaliyete geçen ve (40) iflçi çal flt ran bir turizm iflletmesinin enerji giderlerinin % 25 i Hazine taraf ndan karfl lanacakt r. Bunun yan s ra, 5350 say l Kanunun Geçici 1 inci maddesinde de, 5084 say l Kanunun de ifltirilmeden önceki 6 nc maddesine istinaden enerji deste inden yararlanabilecek iflletmelerle ilgili uygulamaya; ayl k prim ve hizmet belgeleri esas al nmak suretiyle, bir takvim y l için en az _'ünde çal flt r lm fl olma flart aranmaks z n, ayn madde hükümleri çerçevesinde devam edilmesi hükme ba lanm flt r. Ancak, ayn maddede, 5084 say l Kanunun, bu Kanunla (5350 say l Kanun) de ifltirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsam na giren illerde; yeni ifle bafllayan iflletmelerin, 5084 say l Kanunun bu Kanunla de iflik 6 nc maddesinin birinci f kras nda belirtilen flartlar sa lamalar ; tarihinden önce 5084 say l Kanunun 6 nc maddesinin birinci f kras nda belirtilen konularda faaliyete geçmifl olan iflletmelerin ise tarihini müteakip tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar en son dört ayl k sigorta prim bordrolar nda bildirdikleri iflçi say lar n, fiilen ve sürekli olarak 5084 say l Kanunun, bu Kanunla de iflik 6 nc maddesinin ikinci f kras nda belirtilen flartlar sa lamalar halinde yeni hükümler uygulanaca aç klanm flt r say l Kanunun enerji deste i ile ilgili 6 nc maddesinde, 5350 say l Kanunla yap lan de ifliklikler sonras nda Hazine Müsteflarl tarihli Resmi Gazete de yay mlad 2005/1 say l Tebili i ile yeni aç klamalar yapm flt r. Buna göre; 1) Enerji deste i uygulamas ndan yararlanabilmek için; iflletmelerin hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, sertifikal tohumculuk, so uk hava deposu, imalat sanayi, madencilik, turizmkonaklama tesisi, e itim ve sa l k alanlar nda faaliyet göstermeleri, 01/04/2005 tarihinden sonra yeni ifle bafllayan iflletmelerin, faaliyete geçmelerinden sonra, fiilen ve sürekli olarak hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, sertifikal tohumculuk ve so uk hava deposu yat r mlar nda asgari (10) iflçi; imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e itim veya sa l k alanlar nda ise asgari (30) iflçi çal flt rmalar ; 01/04/2005 tarihinden önce faaliyete geçmifl olan iflletmelerin ise, 01/01/2005 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta l Müdürlü üne bildirmifl olduklar iflçi say lar n fiilen ve sürekli olarak en az % 20 oran nda art rmalar ve mevcut iflçi say s na % 20 ilave yap ld nda toplam istihdam hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, sertifikal tohumculuk ve so uk hava deposu yat r mlar nda asgari 10 a, imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e itim veya sa l k alanlar nda ise asgari 30 a tamamlamalar gerekmektedir. 2) 01/04/2005 tarihinden önce faaliyete geçmifl olan iflletmelerle ilgili mevcut istihdam n tesbitinde, 2004 y l Kas m ay nda verilen prim ve hizmet belgelerinde beyan edilen iflçi say s dikkate al nacakt r. 8

9 3) Kanun kapsam nda enerji deste i uygulamas n n yürütülebilmesini teminen Vali veya Vali taraf ndan tayin edilen Vali yard mc lar ndan birisinin baflkanl nda il düzeyinde bir Enerji Deste i Komisyonu kurulacak, kurulacak komisyona, Sanayi ve Ticaret l Müdürlü ü, Maliye Bakanl (Vergi Dairesi), Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl (SSK l Müdürlü ü), Türkiye Elektrik Da t m A.fi veya elektrik da t m flirketlerinden ve varsa OSB nden birer temsilci kat lacakt r. 4) Tebli kapsam nda enerji deste inden yararlanacak tesisler ile, bu tesislerin destekten hangi oranda yararlanacaklar Komisyonca tespit edilecektir. Enerji deste i uygulamas - n n bafllamas ndan sonra iflletmelerin, her ay destek kapsam nda olan tesisteki elektrik tüketim miktar ve kullan m bedelini gösteren fatura asl, fatura bedelinin ödendi ini gösteren belge ve Sosyal Sigortalar Kurumu onayl prim ve hizmet belgeleri Komisyona iletilecek, Komisyon, iflletmelerin taleplerini de erlendirmenin yan s ra, enerji deste inden yararlanan iflletmelerin prim ve hizmet belgeleri de iflimlerini de kontrol edecektir. 5) Enerji deste inden yararlan labilinmesi için, Sanayi ve Ticaret l Müdürlü üne ilk kez yap lacak müracaatta afla daki bilgi ve belgeler aranacakt r. a) Firmay temsil ve ilzama yetkili firma temsilcisi/temsilcileri taraf ndan imzalanm fl dilekçe, b) Bilgi Formu, c) Yeni kurulan iflletmeler için flirket kurulufluna yönelik TTSG, faaliyette olanlar için flirket kuruluflu ile nihai durumu gösterir TTSG, d) Taahhütname, e) Mevcut iflletmeler için 2004 y l Kas m ay na ait prim ve hizmet belgesi, f) Su ürünleri ve serac l k alan nda faaliyette bulunan tesisler için Tar m l Müdürlü ünden al nacak kapasite raporu, turizm-konaklama tesislerinde Kültür ve Turizm Bakanl nca düzenlenen Turizm flletme Belgesi, e itim alan nda faaliyet gösteren tesislerde Milli E itim Bakanl ndan al nacak Özel Ö retim Kurumlar Ruhsatnamesi, sa l k alan nda faaliyet gösteren tesislerde Sa l k Bakanl ndan al nacak Özel Hastane Aç l fl ve Mesul Müdürlük Ruhsat, g) Di er tesislere yönelik kapasite raporu, h) Elektrik abone no ve destekten yararlan lacak döneme ait elektrik enerjisi tüketimi de erlerini gösterir ödemesi yap lm fl fatura, ) Vergi dairesi ad ve hesap no, aktar m yap lacak T.C. Ziraat Bankas flube ad ve hesap no su. Enerji deste i uygulamas n n bafllamas n müteakip ise, i) Firmay temsil ve ilzama yetkili firma temsilcisi/temsilcileri taraf ndan imzalanm fl dilekçe, j) Enerji deste ine konu olan aya ait prim ve hizmet belgesi, k) Elektrik abone no ve destekten yararlan lacak döneme ait elektrik enerjisi tüketimi de erlerini gösterir ödemesi yap lm fl fatura ve ödeme belgesi 6) Komisyonca belirlenen enerji deste i tutarlar, genel bütçeden ayr lan kaynaktan Komisyonun Müsteflarl a müracaat s ras dikkate al narak, Müsteflarl kça Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas arac l ile iflletmelerin T.C. Ziraat Bankas ndaki hesaplar na aktar lacakt r. 7) Kanun kapsam nda ayn firmaya ait birden fazla tesisin bulunmas halinde her bir tesis için ayr ayr müracaatta bulunulmas gerekmektedir. Ayn adreste, ayn firmaya ait farkl iflkollar nda tesis bulunmas halinde sadece kapsama giren yat r m konular na iliflkin tesisler dikkate al nacakt r. 8) Yeni ifle bafllayan iflletmeler için; i) hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, sertifikal tohumculuk ve so uk hava deposu konusunda faaliyette olmalar ve asgari 10 iflçi; ii) imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e itim veya sa l k alanlar nda asgari 30 iflçi, çal flt rmalar halinde enerji deste i oran %20 dir. Bu orana asgari say dan sonraki her bir ilave istihdam için 0,5 puan ilave edilecektir. Faaliyette olan iflletmeler için ise; 2004 y l Kas m ay na ait prim ve hizmet belgesinde bildirdikleri iflçi say lar n, 1/4/2005 tarihinden itibaren fiilen ve sürekli olarak; i) hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, sertifikal tohumculuk ve so uk hava deposu yat - r mlar nda en az %20 oran nda art rmalar ve çal flt r lan toplam iflçi say s n n asgari 10 kifliye, ii) imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e itim veya sa l k alanlar nda ise en az %20 oran nda art rmalar ve çal flt r lan toplam iflçi say s n n asgari 30 kifliye, ulaflmas halinde, enerji deste i oran %20 dir. Bundan sonraki her bir ilave istihdam için 0,5 puan ilave edilecektir. Yararlan labilecek enerji deste i oran, OSB nde veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan iflletmeler için elektrik enerjisi giderlerinin %50 sini, di er alanlarda kurulu iflletmeler için %40 n geçemeyecektir. Tebli de ayr ca, Fiilen ve sürekli olarak çal flan iflçi say s n n tesbiti, 4857 say l fl Kanununun 13 üncü maddesinde yer alan tam süreli çal flma esaslar dikkate al narak yap laca ; Prim ve hizmet belgesinde yer alan toplam prim ödemesi gün say s n n otuza bölünmesi suretiyle bulunacak de er, iflletmenin enerji deste i oran n n belirlenmesinde esas al nacak mevcut/ilave istihdam de eri olarak kabul edilece i, bu de erin küsuratl olmas halinde mevcut istihdam say s afla, ilave istihdam say s ise yukar yuvarlanarak istihdam say s bulunaca, flletmelerin elektrik enerjisi giderinin hesaplanmas nda, eski dönem borçlar, gecikme faizleri ve KDV hariç olmak üzere, deste e konu aya ait Enerji ve Güç Bedelleri toplam dikkate al naca, Enerji deste i uygulamas n n, elektrik enerjisinin temin edildi i kurum veya kurulufllarca düzenlenmifl ve bedeli peflin olarak fatura döneminde ödenmifl fatura de erleri dikkate al narak yap laca, ödemenin geciktirilmesi veya taksitlendirilmesi durumunda faturada belirlenen tutar n tamam n n ödenmesini müteakip enerji deste i uygulamas yap labilece i aç klanm flt r. Sonuç olarak, bugün, kapsama giren illerde, 5084 say l Kanunla sa lanan enerji giderleri deste inden yararlanmak isteyen mükelleflerin ( tarihinden sonra faaliyete bafllam fl olmak kofluluyla), fiilen ve sürekli olarak, hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, sertifikal tohumculuk ve so uk hava deposu yat r mlar nda asgari (10) iflçi; imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e itim veya sa l k alanlar nda ise asgari (30) iflçi çal flt rmalar gerekmektedir. Belirtilen tarihten önce faaliyete geçmifl olan mükelleflerin ise 01/01/2005 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta l Müdürlü üne bildirmifl olduklar iflçi say lar n fiilen ve sürekli olarak en az %20 oran nda art rmalar ve mevcut iflçi say s na %20 ilave yap ld nda toplam istihdam hayvanc l k (su ürünleri yetifltiricili i ve tavukçuluk dahil), serac l k, sertifikal tohumculuk ve so uk hava deposu yat r mlar nda asgari 10 a, imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e itim veya sa l k alanlar nda ise asgari 30 a tamamlamalar gerekmektedir. Uygulamadan 5084 say l Kanunun, May s 2005 ay nda 5350 say l Kanunla de ifltirilmeden önceki flekli ile ve önceki koflullara göre faydalanmaya bafllayan mükellefler ise, 2008 y l sonuna kadar bu haklar ndan faydalanmaya (ayl k prim ve hizmet belgeleri esas al nmak suretiyle, bir takvim y l için en az _ ünde çal flt r lm fl olma flart aranmaks z n) devam edeceklerdir. VII. Bedelsiz yat r m yeri tahsisi deste inden yararlanabilmenin koflullar nelerdir? 5084 say l Kanunla yat r mc lara sunulan 9

10 VERG DE GÜNDEM desteklerden sonuncusu da bedelsiz yat r m yeri tahsisidir. Bu amaçla, Kanunun 5 inci maddesinde, kapsama giren illerde (Devlet statistik Enstitüsü Baflkanl nca 2001 y l için belirlenen fert bafl na gayri safi yurt içi hâs la tutar, 1500 ABD Dolar veya daha az olan iller ile kalk nmada öncelikli yöreler kapsam ndaki di er iller) en az on kiflilik istihdam öngören yat r mlara giriflen gerçek veya tüzel kiflilere; Hazineye, katma bütçeli kurulufllara, belediyelere veya il özel idarelerine ait arazi veya arsalar n mülkiyetinin bedelsiz olarak devredilmesi hükme ba lanm flt r. Devre konu tafl nmaz üzerindeki kamuya ait bina ve müfltemilât n n, Emlak Vergisi Kanununun 29 uncu maddesi hükmü uyar nca binalar için arsa pay hariç hesaplanan vergi de eri üzerinden devredilmesi kararlaflt r lm flt r. Maddede ayr ca, devredilen arazi veya arsalar n tapu kayd na; Hazinece, katma bütçeli kurulufllarca, belediyelerce veya il özel idarelerince bedelsiz olarak devir olundu u, devir amaç ve koflullar na, devir alan gerçek veya tüzel kiflilerin uymak zorunda oldu una dair flerh konulaca, belirlenmifl flartlara uyulmufl olmas halinde talep üzerine, tapu kayd ndaki flerhin terkin edilece i (silinece i), devredilen arazi veya arsa üzerindeki toplam yat r m n yar s ndan fazlas n n tamamlanm fl olmas ve yat r mc n n talep etmesi halinde, devredilen arazi veya arsan n rayiç bedeli tahsil edilerek tapu kay tlar ndaki flerhin terkin edilebilece i hüküm alt na al nm flt r. Yine ayn maddede, yat r mc n n, belirlenen flartlara uymad n n veya öngörülen sürede yat r m tamamlanmad n n tespiti halinde, herhangi bir yarg karar aranmaks z n tafl nmaz n, üzerindeki muhdesat ile birlikte Hazine, katma bütçeli kurulufllar, belediyeler veya il özel idareleri ad na kaydolunmas kararlaflt r lm flt r. Deste in uygulanmas ile ilgili olarak Kanunun verdi i yetki kullan larak Bakanlar Kurulunca ç kar lan ve tarihli Resmi Gazete de yay mlanan Yönetmelikte, uygulaman n usul ve esaslar belirlenmifltir. Buna göre ; Kalk nmada öncelikli yöreler kapsam ndaki iller ile Devlet statistik Enstitüsü Baflkanl nca 2001 y l için belirlenen fert bafl na gayri safi yurt içi has la tutar 1500 ABD Dolar veya daha az olan illerde yat r m yapmak isteyen fiili ve sürekli olarak en az 10 kiflilik istihdam ön gören gerçek veya tüzel kifliler ; Hazineye, katma bütçeli kurulufllara, belediyelere veya il özel idarelerine ait tafl nmazlar n bedelsiz devrinden yararlanabileceklerdir. Üzerlerine organize sanayi bölgesi kurulacak olan tafl nmazlar n düzenlenecek bir protokol ile organize sanayi bölgesine ön tahsilleri yap labilecektir. Plan ve projeleri taahhüt edilen sürelerde tamamlanan söz konusu tafl nmazlar, 5084 say l Kanundaki ve ilgili Yönetmelikteki flartlar tafl yan yat r mc lara bedelsiz olarak devredebilecektir. Ancak yat r mc, devredilecek parselin imar ve alt yap uygulama projelerine iliflkin tüm giderlerini devir iflleminden önce karfl lamak mecburiyetindedir. Bu flekilde bedelsiz devredilen tafl nmazlar n her biri üzerine tapuda flerh konulacakt r. Yap lacak yat r m n organize sanayi veya endüstri bölgesinde yap labilecek nitelikte bir yat r m olmas ve talep edilen il yada ilçede organize sanayi veya endüstri bölgesi bulunmas halinde, bu bölgelerde bofl parsel olmamas durumunda di er tafl nmazlar n devir talebi de erlendirilebilecektir. Bedelsiz devre konu tafl nmaz üzerinde kamuya ait bina ve müfltemilat n bulunmas durumunda bunlar devir tarihi itibariyle arsa pay hariç hesaplanan vergi de eri üzerinden devredilecektir. Üzerinde kamuya ait bina ve müfltemilat bulunun yerler hariç, kullan ma uygun bina veya tesis bulunan arazi veya arsalar, kamu hizmetine tahsilli yerler, imar planlar nda konut veya kamu hizmeti için ayr lm fl olan yerler, Orman Kanunun kapsam nda kalan yerler, Kültür ve Tabiat Varl klar n Koruma Kanunu uyar nca korunmas gerekli kültür ve tabiat varl klar ile bunlara ait koruma alanlar dahilindeki yerlerden Kültür ve Turizm Bakanl nca uygun görünmeyen yerler, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanununa göre askeri yasak bölgeleri ile güvenlik bölgelerinde kalan tafl nmazlar, teferru yoluyla edinilip de edinme tarihinden itibaren bir y l geçmemifl olan tafl nmazlar, kamulaflt rma yoluyla edinilip de amac na uygun kullan lmad için bofl kalan yerlerden Kamulaflt rma Kanununun 23 üncü maddesinde yaz l süresi dolmam fl olan yerler, üzerinde irtifak hakk kurulmufl ve hak süresi dolmam fl bulunan yerler, Umumi Hayata müessir Afetler Dolay s yla Al nacak Tedbirler ile Yap lacak Yard mlara Dair Kanun gere ince, Bay nd rl k ve skan Bakanl emrine verilmesi veya tahsis edilmesi gereken tafl nmazlar, Orman Kanununun 2 inci maddesine göre orman s n rlar d fl na ç kar lan tafl nmazlar, Milli Parklar Kanunu kapsam nda kalan yerler, K y Kanunu kapsam nda kalan yerler, Sulama Alanlar nda Arazi Düzenlemesine Dair Tar m Reformu Kanununa göre, uygulay c kurulufl tasarrufuna geçen yerlerden uygulay c kurulufl taraf ndan tahsisi uygun görülmeyenler ile tar m d fl na ç kar lmas mümkün olmayan tar m arazileri, mülkiyeti ihtilafl olan tafl nmazlar, Çevre Kanunu uyar nca içme ve kullanma sular n n kullanma alanlar, Özel Çevre koruma alanlar nda kalan tafl nmazlardan uygun görülmeyenler, Turizmi Teflvik Kanunu kapsam nda kalan tafl nmazlardan uygun görülmeyenler, tabi oldu u di er mevzuat hükümlerine göre devri mümkün olmayan veya uygun görülmeyen tafl nmazlar, Maliye Bakanl nca, katma bütçeli kurulufllarca, belediyelerce veya il özel idarelerince korunmas nda kamu yarar görülen di er yerlerin 5084 say l Kanun kapsam nda yat r mc lara devri hiç bir flekilde mümkün olamayacakt r. Yat r m yapmaya uygun arazi veya arsalar, ilgili idarelerce tüm nitelikteki belirlenerek, tafl nmaz n bulundu u yerdeki ticaret odas, sanayi odas ve ziraat odas na bildirilecek, bu tafl nmazlar, valilikler ve ilgili idarelerce de mutat yollarla duyurulacakt r. Ayr ca yat - r mc lar taraf ndan talep edilen yerler de de erlendirmeye tabi tutulacakt r. Yat r mc ; konuyla ilgili olarak haz rlanan form dilekçeyi doldurup, istenilen di er belgeler ile birlikte, tafl nmaz n bulundu u yerdeki ilgili idareye baflvuracakt r. Yat r mc ya verilecek arazi veya arsan n devri ile ilgili olarak; vali veya görevlendirece i vali yard mc s n n baflkanl nda, tafl nmaz n sahibi olan ilgili idarenin mahalli en büyük memuru (defterdar, özel idare müdürü, belediye baflkan, bölge müdürü veya il müdürü) ile tafl nmazdan sorumlu birim amiri (milli emlak müdürü, emlak-istimlak müdür), bay nd rl k ve iskan il müdürü, belediye ve mücavir alan s n rlar içindeki tafl nmazlar için ayr ca belediye imar müdürü ve yat r m n türüne göre ilgili bakanl n il müdüründen oluflan bir komisyon kurulacak, Komisyonda kararlar oy çoklu u ile al nacakt r. Komisyon; bedelsiz arazi veya arsa devri için baflvuranlar n taleplerini de erlendirecek ve baflvuranlar n öncelik s ras ile yat r m türü ve iflçi say s n dikkate alarak talep edilen arazi veya arsa miktar n n uygunlu unu belirleyecektir. Ayn tafl nmaz talep eden yat r mc lar aras nda de erlendirmede, en fazla istihdam sa layacak proje ve yat r m tutar en yüksek olan proje tercih sebebi olacakt r. stihdam n fiili, sürekli ve üretime katk sa lay c olmas gerekmektedir. Yat r m n faaliyete geçmesinden itibaren befl y l süresince bu flekilde sa lanan istihdam on kiflinin alt na düflemeyecektir. stihdam edilecek kifli say s fazla gösterilerek bedelsiz devredilen arazinin büyütülmüfl veya daha fazla istihdam gösterilerek öncelik hakk n n kazan lm fl olmas halinde istihdam edilecek kifli say s nda y l içinde geçici olarak meydana gelebilecek %10 a kadar (%10 dahil ) azaltmalar dikkate al nmayacakt r. 10

11 lgili idarelerce, devrin uygun görülmesi üzerine tapu sicil müdürlüklerinden bu yönetmeli in 16 nc maddesinde yer alan flerhin konulmas suretiyle, tafl nmaz n mülkiyetinin yat r mc ad na devir talep edilir ve tapu sicil müdürlü ünce resmi senet düzenlenmeksizin edinme sebebine tahsis yaz l p, tashihen tescil ifllemi yap larak gerekli flerh verilecektir. Ancak, devre konu tafl nmaz n üzerinde kamuya ait bina veya müfltemilat n bulunmas durumunda bunlar n, devir tarihi itibariyle Emlak Vergisi Kanununun 29 maddesi hükmü uyar nca binalar için arsa pay hariç, hesaplanan vergi de eri tahsil edildikten sonra tafl nmaz yat r mc ad na tescil edilerek devredilecektir. Devredilen tafl nmaz, yat r m n faaliye geçmesinden önce 5084 say l kanunun 5 inci maddesinin üçüncü f kras nda belirtilen 5 y ll k süre içerisinde ayn veya flahsi kredi karfl l nda teminat olarak gösterilemeyecektir. Yat r mc, yat r m n faaliyete geçmesinden önce tafl nmaz baflkas na devredemeyecektir. Yat r m, faaliyete geçmesinden sonra ilgili idarenin izni ile tafl nmaz yat r mc taraf ndan baflkas na devredilebilecektir. Ancak arazi veya arsan n mülkiyetini devralanlar, 5084 say l Kanun, yönetmelik ve taahhütnamedeki tüm flartlara uyacaklar hususunda noter tasdikli yeni taahhütnameyi ilgili idareye vereceklerdir. Yap lan yat r m, devir tarihinden itibaren tapu kayd ndaki flerh kald r l ncaya kadar her y l yat r m n devam, faaliyetin durumu, istihdam koflullar, tercih edilme flartlar, 5084 say l kanun, Yönetmelik ve taahhütname hükümlerine uyulup uyulmad gibi hususlar yönünden yat r mc taraf ndan istenirse, yeminli mali müflavirliklere denetletilecek ve denetim sonucu bir rapora ba lanacak veya ayn hususlar ilgili idarelerin denetim elemanlar nca denetlenecektir. Yat r mc ; flartlara uygun olarak yat r m n faaliyete geçmesi tarihinden itibaren 5 y l sonra tapu kay tlar ndaki flerhin kald r lmas n devir yapan idareden isteyebilecektir. Devredilen arazi veya arsa üzerindeki toplam yat r m n yar s ndan fazlas n n tamamland n n bay nd rl k ve iskan il müdürlü ü ve yat r mla ilgili bulunan idarece düzenlenecek bir raporla belirlenmesi ve yat r mc n n talep etmesi halinde, devredilen arazi veya arsan n, Kamu hale Kanunu hükümlerine gore oluflturulacak komisyonca takdir edilecek bedeli tahsil olunarak tapu kay tlar ndaki flerh terkin edilecektir. Yat r mc n n, iflas dahil, yat r ma devam etmedi inin, ilgili idarelerce ön görülen sürede yat r m tamamlamad n n veya devredilen arazi veya arsalarla ilgili olarak yap lan denetimler ve düzenlenen raporlar sonucunda; 5084 say l kanun, yönetmelik ve taahhütnamedeki öngörülen flartlara uymad n n belirlenmesi halinde, ilgili idarelerce tapu kayd n n adlar na düzenletilmesi tapu sicil müdürlü ünden istenecek, Tapu sicil müdürlü ünce bu istem do rultusunda tafl nmaz n ilgili idare ad na resen tescili yap lacakt r. Yat r mc, tahliye karar n n bildirim tarihinden itibaren bedelsiz devredilen tafl nmaz 30 gün içinde tahliye ederek boflaltmak zorundad r. Tafl nmaz n zemininin ilgili idareye devredilmesinin yan s ra, tebligat tarihine kadar yap lm fl bütünleyici parçalar ile birlikte muhdesat da ilgili idarenin mülkiyetine geçecektir. May s 2005 ay nda kabul edilen 5350 say l Kanunla, 5084 say l Kanunun di er maddelerinde oldu u gibi bedelsiz yat r m yeri tahsisine iliflkin 5 inci maddesinde de de ifliklikler yap lm fl ve söz konusu destekten yararlanabilmek için asgari otuz kiflilik istihdam koflulu getirilirken Orman Kanununa tabi alanlar hariç olmak üzere, Devletin hüküm ve tasarrufu alt nda bulunmas nedeniyle mülkiyeti devredilemeyen tafl nmazlar üzerinde bedelsiz kullanma izni verilmesi benimsenmifltir. Yine bu de ifliklikler kapsam nda, devredilen veya kullanma izni verilen tafl nmaz n de erinin yat r m maliyet bedelinin yüzde ellisinden fazla olmas halinde, flerh kald r l rken bu tafl nmaz n Kanunda öngörülen amaçlar d fl nda kullan lamayaca na dair tapuya flerh konulmas kararlaflt r lm flt r say l Kanunun 2 nci maddesinde yap lan de ifliklik ile de bedelsiz yat r m yeri tahsisinden yararlanacak iller aras na Devlet Planlama Teflkilat Müsteflarl nca 2003 y l için belirlenen sosyo-ekonomik geliflmifllik s ralamas na göre endeks de eri eksi olan iller de al nm flt r say l Kanunda yap lan bu de iflikliklere paralel olarak yukar da özetledi imiz Yönetmelikte de tarihli Resmi Gazete de yay mlanan yeni bir Yönetmelik ile baz de ifliklikler yap lm flt r. Sonuç olarak, bugün, kapsama giren illerde, 5084 say l Kanunla sa lanan bedelsiz yat r m yeri tahsisi deste inden yararlanmak isteyen mükelleflerin ( tarihinden sonra faaliyete bafllam fl olmak kofluluyla) en az (30) kiflilik istihdam öngören yat r mlara giriflmifl olmalar gerekmektedir. Uygulamadan 5084 say l Kanunun, May s 2005 ay nda 5350 say l Kanunla de ifltirilmeden önceki flekli ile ve önceki koflullara göre faydalanmaya bafllayan mükellefler ise, 2008 y l sonuna kadar bu haklar ndan faydalanmaya devam edeceklerdir. 11

12 VERG DE GÜNDEM Dünya dan Vergi Haberleri Estonya Aylin Ç LL Estonya-Yunanistan Vergi Anlaflmas mzal yor Estonya ve Yunanistan D fliflleri Bakanl Genel Sekreterleri tarihinde Atina da gelir vergisi anlaflmas n imzalad lar. Anlaflmaya göre; e er intifa hakk sahibi flirket temettü da t m yapan flirketin sermayesinin en az %25 ine sahipse, temettü stopaj oran brüt temettü tutar n n %5 ini geçemez. Aksi halde vergi oran %15 olacakt r. Fakat her iki ülke de Avrupa Birli i üyesi oldu undan, e er temettü ödenecek flirketin temettü ödeyen flirkete ifltirak oran %20 den fazlaysa temettüler üzerinden stopaj kesilemeyecektir. Faiz üzerinden kesilecek stopaj oran brüt ödeme tutar n n %10 unu geçmeyecektir. Fakat faiz ülkelerden birinde do uyor ve bu durumdan di er ülke hükümeti ya da yerel yönetimi faydalan yorsa bu durumda vergiden muaf olacakt r. Bu muafiyet merkez bankas için de geçerlidir. S nai, ticari ve bilimsel teçhizatlar n isim haklar n n kullan m ndan do an stopaj oran bu hakk kullan m için ödenen brüt tutar n %5 ini geçmeyecektir. Aksi halde %10 stopaj oran uygulanacakt r. Faiz ve isim hakk kullan m n n uygulamalar ile ilgili maddeler ayn konular n Avrupa Birli i direktifleri do rultusundad r. Estonya ve Yunanistan anlaflma kapsam nda bulunmayan iratlarla ilgili olarak vergilendirme hakk na sahiptir. Kore Hükümet Petrol Sanayii çin Vergi Teflvi ini Onayl yor R.O.K. Devlet fiuras petrol kalk nma fonuna yat r m yapan yat r mc lara vergi indirimi getiren program onaylad. Söz konusu yat r mc lar sene sonunda borsada aç klanacakt r. 30 May s 2006 tarihinde Ticaret, Sanayi ve Enerji Bakanl n n yapt aç klamaya göre; bu program söz konusu fona yat r m yapan yat r mc lar n kazançlar üzerinden al nan vergilere muafiyet getirecektir. Kuveyt Maliye Bakanl Tek Bir Gelir Vergisi Oran Öneriyor Kuveyt Maliye Bakanl hangi milletten oldu una bak lmaks z n her mukimin elde edece i gelir üzerinden sabit %10 gelir vergisi oran öngören gelir vergisi tasla n sundu. E er onaylan rsa taslak 1955 ten beri yürürlükte olan kanunun yerini alacakt r. Yürürlükte olan gelir vergisi kanununa göre Kuveyt flirketlerinin gelirleri ile kiflisel gelirler üzerinden vergi al nmamakla beraber yaln zca yabanc lar n ve onlara ait flirketlerin ticari kazançlar üzerinden vergi al nmaktad r. Kuveyt vatandafllar varl klar n n üzerinden yaln zca zakar (aflar vergisi) ödemekteler. Hükümet 24 May s ta kurumlar vergisi oran n n %15 olarak de ifltirilmesini onaylad. Yürürlükte olan kurumlar vergisi oran ise % 5 ile % 55 aras de iflmektedir. Avustralya Bütçe fiahsi, Kurumsal Gelir Vergisi ndirimleri Getiriyor Avustralya hükümeti dört y lda 2006 bütçesinde en önemli gelir vergisi oran n düflürmeyi ve dört gelir vergi dilimi efliklerini yükseltmeyi ve kurumlar vergisini 3.7 Dolar indirmeyi öneriyor. 1 Temmuz itibar yla yüzde 47 ve 42 olan gelir vergisi oranlar yüzde 45 ve 40 a inecek. Önerilen gelir vergisi de ifliklikleri Avustralya vergi sistemini daha rekabetçi k lmay ve önemli vergi oranlar n OECD ortalamalar na getirmeyi amaçl yor. Hazineye göre vergi de ifliklikleri, vergi mükelleflerinin önümüzdeki dört y lda 36.7 milyar vergi indirimine tabi olmalar n sa layacak. Kurumlar Vergisi nde De ifliklikler Bütçe amortisman indirimini artt racak ve Avustralya iflletmelerini yeni fabrika ve araçlara yat r m yapmaya, yeni teknolojiye ayak uydurmaya ve daha fazla rekabetçi olmaya teflvik edecek. Emeklilik Sisteminde De ifliklikler Bütçenin emeklilik sisteminin de ifltirilmesine iliflkin yeni bir basitlefltirme plan var. Böylece 60 yafl üzerindeki vatandafllar n 30 Haziran 2007 den sonra yap lan götürü veya emeklilik fonu ödemeleri üzerindeki vergi kald r lacak. Hazineye göre bu plan, vergiden mahsup edilebilen emeklilik primlerini k s tlayan yafl temelli k s tlamalar yeni bir tak m kurallarla kald racak. Avustralya ekonomisinin 2006 mali y l nda 3.25 oran nda büyümesi bekleniyor; gayri safi yurtiçi hâs lan nsa ilk kez 1 trilyona ulaflmas bekleniyor. Belçika Belçika Hong Kong Vergi Anlaflmas n n Uygulanmas Konusunda Aç klamalar Yapt Temettülere ndirim Geliyor Pek çok ülke Hong Kong un deniz afl r bir bölge oldu unu düflünse de, Belçika vergi makamlar yay nlad klar bir genelge ile Hong Kong kurumlar vergisi rejiminin Belçika daki vergi sisteminden daha avantajl olmad n aç klad. Bir ifltirak testi ile vergileme testinin geçilmesi kayd yla al nan temettülere uygulanan Belçika ifltirak istisnas ba lam nda bu tutum oldukça önemlidir. fltirak testi, hissedar n en az bir y l kesintisiz olmak kofluluyla ba l flirket sermayesinin yüzde 10 unu elinde bulundurmas n veya da t m tarihinde en az 1.2 milyar iktisap de eriyle ifltirak etmesini gerektiriyor. Belçika vergi kanununda yer alan vergileme testine göre baz temettüler ifltirak istisnas kapsam na giren istisnadan yararlanamaz. Yararlanma Hakk Belçika-Hong Kong gelir vergisi anlaflmas n n yararlanma hükümlerinde belirli bir k s tlamas olmad ndan, mukim olmayanlar da bir Belçika veya Hong Kong flirketi yoluyla yat r mlar n oluflturarak 12

13 vergi anlaflmas ndan yararlanabiliyorlar. Bunun için tek gereklilik arac flirketin elde edilen gelirin intifa hakk sahibi olmas. Hong-Kong Vergi Oran ndirimi Onaylan yor Hong Kong Yasama Konseyi 2006 bütçe tasla nda yer alan ve vergi indirimi öngören 2006 Vergi Tasla n onaylad. Vergi tasla en yüksek 3 ücret vergi dilimi marjinal oran nda indirim getirecek olup ayn zamanda vergi mükelleflerine yurtiçi kredi faizlerinde, yürürlükte olan 7 y l yerine 10 y l indirim talep edebilme olana vermektedir. (Maksimum y ll k indirim HK $ 100,000). 24 May s 2006 tarihinde hükümetin yapt aç klamaya göre taslak, vergi mükelleflerini HK 2,7 milyar (Yaklafl k US $348 milyon) vergi yükünden kurtaracakt r. Taslak; yürürlükteki %8, %14 ve %20 olan en yüksek 3 ücret dilimi vergi oranlar n %1 puan indirecektir. Tasla n hesap y l nda yürürlü e girece i belirlendi. Brezilya Brezilya Temsilciler Meclisi Yabanc Yat r mc lar için Vergi Teflviki Getiriyor Brezilya Temsilciler Meclisi tarihinde Geçici Kanun 281/2006 ile Brezilya devlet tahvilleri al m yapan yabanc yat r mc lara sa lanan vergi indirimlerini onaylad. Kanun 281, yabanc lar n tutmufl oldu u yat r m fonlar ndaki yat r mlar n sermaye irad vergisini s f ra indirirken, ayn zamanda halka arz hisse al mlar nda yabanc ve yerli yat r mc lar n banka ifllemlerinden do an vergiyi de s f ra indirmektedir. (Normalde bu oran % 0,38 dir). 13

14 ENGLISH TRANSLATION English Translation The ultimate purpose in fiscal policies where tax policies are used as an instrument just as other public policies like health, education and security is to provide welfare for the citizens of this country. Living in welfare requires that everybody have a job to maintain themselves and their families. This requirement is undoubtedly of primary importance not only for the welfare of the people but also for their peace and security. The Government, taking basis this very point, took an important step for the encouragement of the investment and employment with a draft issued in 2004 and passed in the Turkish Parliament as the Law No As known, with the Law mentioned it has been stipulated that the investors be supported in four separate fields: a portion of income tax withholding and insurance premium paid by the investors starting operation as from the specified date in the specified provinces to their workers over their fees be wiped off and these investors be provided with free of charge investment place and energy support. Certain amendments have been made in the Laws No and 5350 later on and the scope of the investments to be entitled to application has been broadened, conditions have been diversified and period of utilization from the encouragements has been extended for special conditions. In the meantime, Ministry of Finance and other Ministries have made explanations concerning the procedures and principles of the application through Communiqués they promulgate acting upon their authorities granted with the Law mentioned. In this article, subsequent amendments made in the Law No effective as of February, 2004 and which became more important for the investors after the application of the investment incentive allowance has been terminated to take effect as from 2006 and current situation in the application of Law are explained. In which provinces shall the investments benefit from the encouragements provided in the Law No.5084? 14 Lawmaker has determined two different conditions concerning the investment places to benefit from the encouragements provided with the Law No Accordingly, the investments to benefit from income tax withholding, insurance premium and energy support should be performed in the provinces whose gross domestic product per capita determined in 2001 by the State Institute of Statistics is USD 1500 or less and the investments to benefit from the aid of free of charge investment place should be performed in the provinces specified and also in those privileged in development. However, with the Law No passed in the Turkish Parliament in May 2005, this scope has been broadened to cover the provinces index value of which is negative according to the classification of socioeconomic development specified for 2003 by the Undersecretariat of the State Planning Organization and the number of provinces to benefit from the Law has been raised to 49 from 36. In the current situation, the investments to benefit from income tax withholding, insurance premium and energy support provided with the Law No should be performed in the provinces whose gross domestic product per capita determined in 2001 by the State Institute of Statistics is USD 1500 or less and in the provinces excluding those specified above and index value of which is negative according to the classification of socio-economic development specified for 2003 by the State Planning Organization Undersecretariat while the investments to benefit from the aid of free of charge investment place should be performed in the provinces privileged in the development together with these provinces. The fact that the conditions taken into account in the determination have been changed doesn t prevent benefiting from these aids. For example, even if income of a province whose gross domestic product per capita was below USD 1500 in 2001 has increased in the following years and exceeded USD 1500, the investments to be performed in this province may continue to benefit from these aids. How long shall the investments to benefit from the aids provided with the Law No. 5084? It has been stipulated that of the aid factors provisioned with the Law No for the investments, those other than free of charge allocation of investment place be applied until A restriction for period has not been introduced for the allocation of free of charge investment. However, in July 2004, with the Law No promulgated in the Official Gazette, the application period of three aids restricted with time has been rendered flexible and it has been allowed that new investments to be completed until benefit for 5 years as from the date of completion without taking into consideration whether or not these exceed the date of The date of in this amendment made with the Law No has been restated as with the Law No later on. Accordingly, the investments completed until in one of the provinces under the scope of the Law No may benefit from income tax withholding, insurance premium and energy supports for five years beginning from the date of completion of the investments completed until What are the requirements for benefiting from the aid of income tax withholding? With the Law No. 5048, it has been stipulated that for the work places established in organized industrial zones or industry zones, entire amount and for other work places established in other places, 80% of income tax calculated over the wages of the employees whom income and corporate taxpayers going into operation as of employ in these work places and whom income and corporate taxpayers having gone into operation before this date employ in these work places in addition to the number of the employees they declare in their insurance premium payrolls for last four months that they have filed to the relevant administration before this date be wiped off from the tax accruing over the withholding return to be filed. Lawmaker has determined the upper limit of the tax amount to be wiped off in this manner as the entire amount to be calculated by multiplying the number of employees recently employed and income tax withholding to be paid over minimum wage for the work places in organized industrial zones and industry zones and 80% for the other work places in other places. After enforcement of the Law, in the Communiqué on the Encouragement of Investments and Employment Serial No.1 promulgated in the Official Gazette dated by the Ministry of Finance regarding the application of income tax withholding aid, it has been explained that going into operation of the enterprises whose operation has been stopped before after this date shall not be accepted as

15 commencing new business; these shall only benefit from encouragement in line with the employment increase they create; in this context, it is impossible to benefit from income tax withholding as a result of the operations not leading into additional capacity and employment increase such as transfer, merger, split-off or transformation of current or operating enterprises; closing of a current business and opening under a different name or title or business unit, transition of employment between the companies with direct or indirect partnership relations with each other in the form of holding management and control in hand and change of business ownership in partnership company. In the same Communiqué, it has been stated that the operation concerning the calculation of the upper limit of the aid should be carried out collectively on the basis of the number of employees benefiting from the application instead of basing on the employees working. At the end of the first year of the application, with the second amendment made with the Law No promulgated in the Official Gazette dated , requirements for being entitled to benefit from the aid of income tax withholding have been restated and the condition of employing at least 30 employees has been introduced to benefit from the aid of income tax withholding under the scope of the Law No for the investments commencing as of With the amendment introduced with the Law No in Article 3 of the Law No. 5084, it has been stipulated that for the work places established in organized industrial zones and industry zones, the entire income tax and for other work places in other places, eighty percent of the income tax calculated over the fees of a) the employees whom income and corporate taxpayers starting to work as of employ in their work places on condition that they employ at least thirty employees, b) the employees in two fold of the number of employees that the income and corporate taxpayers starting to work before increase or increase over the current employees provided these numbers don t exceed total number of employees in these work places in the event that they increase by at least twenty percent the number of employees in the recent monthly premium and service documents they file to the relevant administration before and total number of the employees employed reaches minimum thirty persons. be written off from the tax accruing over withholding return to be filed. What are the requirements for benefiting from the aid of SSI Premium employers share? With the Law No. 5048, it has been stipulated that for the work places established in organized industrial zones or industry zones, entire amount and for other work places established in other places, 80% of the insurance premium employers shares calculated over the earnings basis for premium for the employees whom income and corporate taxpayers going into operation as of employ in these work places and whom income and corporate taxpayers having gone into operation before this date employ in these work places in addition to the number of the employees they declare in their insurance premium payrolls for last four months that they have filed to the relevant administration before this date be met by the Treasury. Lawmaker has stipulated that the premium amount to be met by the Treasury in this manner shall not exceed the employer s share premium amount calculated according to the lower limit of the earnings determined pursuant to Article 78 of the Social Security Code and 80% of this amount calculated in this way for the work places in the other places. The procedures and principles for benefiting from the aid of insurance premium have been declared with the Circular with Additional No issued by the Ministries of Finance and Labor and Social Security and Treasury Undersecretariat and published by Ministry of Labor and Social Security acting upon the authority granted with Law. However, conditions for benefiting from the aid of insurance premium have been restated with the amendment made with Law No in May 2005 and the condition of employing employees in minimum number has been introduced for the new investors. Accordingly, it has been stipulated that to be in effect until , in the provinces under scope, for the work places established in organized industrial or industrial zones, entire amount and for other work places established in other places, 80% of the insurance premium employers shares calculated over the earnings basis for premium pursuant to Articles 72 and 73 of the Social Security Code of a) the employees whom income and corporate taxpayers going into operation as of employ in these work places on condition that they employ at least thirty employees, b) the employees in two fold of the number of employees that the income and corporate taxpayers starting to work before increase or increase over the current employees provided these numbers don t exceed total number of employees in these work places in the event that they increase by at least twenty percent the number of employees in the recent monthly premium and service documents they file to the relevant administration before and total number of the employees employed reaches minimum thirty persons be met by the Treasury. The amount to be met by Treasury shall not exceed the amount determined pursuant to the rates specified above over the value to be calculated by multiplying the number of employees and the employer s share premium amount calculated according to the lower limit of the earnings basis to the premium determined pursuant to Article 78 of Social Security Code. With the provision of Temporary Article of the Law No. 5350, it has been pointed out that those taxpayers entitled to benefit from insurance premium aid pursuant to the previous provisions of the Law No before the amendments shall continue to benefit from this right. The Ministry of Labor and Social Security made explanations concerning the new conditions for entitlement to the aid of insurance premium with the Circular Additional No dated published after the amendment made with the Law No What are the requirements for benefiting from energy support? Another important aid provided for the investments to be conducted in certain provinces with the Law No is that the Treasury will cover a portion of energy expenses under certain conditions. With Article 6 of the Law No. 5084, it has been stipulated that 20% of electrical energy expenses of the enterprises operating in manufacturing industry, mining, animal husbandry (including aquaculture and poultry), greenhouse production, cooling warehouse, tourism, education and health sectors and employing minimum ten employees actually and continually as from in the provinces under scope be incurred by the Treasury to be applied until Pursuant to the same article, for each additional employment above ten, support rate shall increase 0.5 point; the rate to be incurred by the Treasury shall not exceed 50% for the enterprises organized industrial zones or industry zones and 40% for the enterprises established in other places. The Lawmaker has stipulated that the enterprises starting to operate in the sectors specified in the first 15

16 ENGLISH TRANSLATION paragraph before shall benefit from energy support at 20% on condition that they increase the number of employees shown in the recent four-month insurance premium payrolls filed to the relevant authority before following the effective date of this article by 20% at least actually and continually and support rate shall be increased by 0.5 point for each employee after that. It has been adopted in principle that the support to be benefited for the enterprises starting to operate before the specified date shall not be above 50% for the enterprises organized in the organized industrial zones and industry zones and 40% for the other enterprises organized in other sectors. It has also been emphasized in the Article that in the determination of the employees employed actually and continually, the number of the employees employed for at least _ of a calendar year will be taken into account and if operations started within the year, the period of operation will be taken into account. In the Communiqué No. 2004/1 promulgated in the Official Gazette dated by the Treasury Undersecretariat concerning the issue, procedures and principles of the application have been explained. Later on, conditions for benefiting from energy support have been restated with the amendment made with the Law No in May 2005 and the minimum number of employment required for those enterprises starting to operate as from to benefit from the support in question has been raised to 30 from 20 in certain areas (manufacturing industry, mining, tourism, education or health). In Temporary Article 1 of the Law No. 5350, it has been stipulated that the application concerning the enterprises entitled to energy support pursuant to the previous Article 6 of the Law No before amended with this Law be sustained within the scope of the same article provisions on the basis of the monthly premium and service documents and without seeking the condition of being employed for minimum _ of a calendar year. In the same article it has been stated that new provisions will be applied if the enterprises starting to operate currently in the provinces under the scope of subparagraph (a) of previous Article 2 of the Law No before amended with this Law (the Law No. 5350) fulfill the conditions specified in paragraph one of Article 6 of the Law No amended with this Law and if the enterprises starting to operate before in the sectors specified in paragraph one of Article 6 of the Law No fulfill the conditions noted in the second paragraph of Article 6 of the Law No amended with this Law. After the amendments made in Article 6 of the Law No concerning energy support with the Law No. 5350, the Treasury Undersecretariat made new explanations with the Communiqué No. 2005/1 promulgated in the Official Gazette dated What are the requirements for benefiting from the free of charge investment place aid? The last aid presented to the investors with the Law No is the allocation of free of charge investment place. For this purposes, in Article 5 of the Law it has been stipulated that ownership of lands and plots of Treasury, institutions with annexed budget, municipalities or special provincial administrations be transferred to the real and legal persons engaged in the investments provisioning employment of at least ten persons in the provinces under scope (those provinces whose national domestic product amount determined per capita for 2001 by the State Institute of Statistics is USD 1500 or less and the provinces under the scope of priority development regions). It has been decided that the premises publicly owned and located over immovable property subject to transfer be transferred over the value calculated for the buildings pursuant to Article 29 of Property Tax Law excluding the share of land. The procedures and principles of the application have been determined in the Regulation issued by the Ministry of Finance acting upon the authority granted by the Law concerning the application of the aid and promulgated in the Official Gazette dated With the Law No passed in May, amendments in Article 5 of the Law No concerning the allocation of free of charge investment place have been made and the condition of employing at least thirty persons has been introduced to benefit from the aid at issue; furthermore it has been adopted that free of charge utilization from the immovable which cannot be transferred since these are bound by and at the disposal of the Government excluding those subject to Forest Law will be authorized. Within the scope of the same amendments, it has been decided that if the value of the immovable transferred or authorized to be utilized is above fifty percent of the investment cost, annotation is removed; on the other hand annotation shall be imposed over the deed concerning that this immovable will not be utilized for the purposes other than those provisioned in the Law. With the amendment made in Article 2 of the Law No. 5084, those provinces index value of which is negative according to the classification of socio-economic development determined for 2003 by the Undersecretariat of State Planning Organization have been included in the provinces to benefit from the allocation of free of charge investment place. In line with the amendments made in the Law No. 5084, some amendments have been made in the Regulation aforementioned with a new Regulation promulgated in the Official Gazette dated

17 VERG DE GÜNDEM / S EKTÖREL BAKIfi Sektörel Bak fl: OTOMOT V OTOMOT V SEKTÖRÜ VE TEfiV KLER A) G R fi Hülya ÖZKAN Otomotiv sanayi, tüm sanayileflmifl ülkelerde ekonominin sürükleyici sektörlerindendir. Sektörün ekonomideki bu etkisi, ekonominin di er sektörleri ile olan yak n iliflkisine dayanmaktad r. Otomotiv sanayi, demir-çelik, petro-kimya, lastik gibi temel sanayi dallar nda bafll ca al c ve bu sektörlerdeki teknolojik geliflmelerin sürükleyicisidir. Bu nedenle sektördeki de iflimler, ekonominin tümünü yak ndan etkilemektedir. Özellikle son y llarda Türkiye nin otomotiv sektöründe yaflad geliflmeler ve ihracat hacmindeki art fl dikkate al nd nda, bu sektörün önünün aç lmas ve desteklenmesi gereklili i dikkat çekmektedir. Üretici firmalar n yat r m yerlerini seçmelerinde, birçok kriterin önemli oldu u bilinmektedir. Ernst & Young taraf ndan yap lan bir çal flmada, yat r mc lara üretim yerlerini Bat Avrupa bölgelerinden neden kayd rd klar hususunda sorulan Üretim yerini seçmekte afla da say lan faktörler sizin için ne kadar önemlidir? sorusuna verilen yan tlar afla daki gibidir. Afla daki çal flmada da görülece i üzere, üretim yerlerini kayd ran yat r mc lar için en önemli faktörler iflçilik ve üretim maliyetleridir. Bunlar kadar etkili olmamas na ra men yat r mc lar n yat r m yeri tercihlerini belirlemede esas ald klar kriterler aras nda yat r mc lara sa lanan teflviklerde yer almaktad r. Bu çal flmam zda, sektörün yararlanabilece i teflvik unsurlar hakk nda bilgi verilmeye çal fl lm flt r. Türk Vergi Mevzuat nda otomotiv sektörüne tan nm fl özel bir teflvik neredeyse bulunmamakla birlikte sektörün faydalanabilece i genel teflviklere afla da yer verilmifltir. B) SEKTÖRÜN YARARLANAB LECE TEfiV KLER 1) YATIRIM HARCAMALARINA TANINAN TEfiV KLER a) Yat r m ndirimi stisnas Otomotiv sektöründeki yat r mlar n tutarsal olarak oldukça önemli rakamlara ulaflmas nedeni ile y llard r Türk Vergi Mevzuat nda yer alan yat r m indirimi müessesesi önemli bir teflvik unsuru olmufltur. Ancak yat r m indirimi uygulamas, belirli geçifl dönemi istisnalar haricinde tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlükten kald r lm flt r. Bu düzenlemenin sektörün geliflimi ve dolay s ile yat r m kararlar n n al nmas nda, olumsuz bir etki yarataca kanaatindeyiz. b) Katma De er Vergisi stisnas KDV Kanunu nun 13 üncü maddesi hükmü uyar nca, Yat r m Teflvik Belgesi sahibi Çok Önemli Üretim Maliyetleri Fazla veya Az Önemli Ücret Maliyetleri Çal flanlar n Kalitesi Çal flma Pazar Esnekli i Çal flma Koflullar Çekici Sat fl Pazar na Yak nl k malatlara Yak nl k Bölgesel Altyapı Politik Çerçeve Bürokrasinin Az Olması Üretimin Modernize Edilmesi Vergi ve Gümrük Yükümlülükleri Kaynaklar n Varl / lk Maddeler Emlak Fiyatları Teflviklerin Varl / Yat r m Teflvikleri

18 VERG DE GÜNDEM / S EKTÖREL BAKIfi mükelleflere belge kapsam nda yap lan makine ve teçhizat teslimleri KDV den istisna edilmifltir. Bir sabit k ymetin istisnadan yararlanabilmesi için, öncelikle makine ve teçhizat niteli inde olmas, ayr ca mal ve hizmet üretiminde kullan lmas gerekmektedir. Sektörlerin yap s itibariyle üretim faaliyetinin yan s ra idari ve pazarlama gibi üretim d fl alanlarda kullan lan ayn cins sabit k ymetler ise bu kapsama girmemektedir. c) Gümrük Vergisi ve Toplu Konut Fonu stisnas Yat r mlarda Devlet Yard mlar Hakk nda Karar n uygulanmas na iliflkin 2002/1 say l Tebli in 15 inci maddesi hükmü uyar nca, teflvik belgesi kapsam ndaki makine ve teçhizat ithalat, yürürlükteki thalat Rejimi Karar gere ince ödenmesi gereken gümrük vergisi ve toplu konut fonundan istisnad r. Ayr ca, teflvik belgesi kapsam nda makine ve teçhizat bedelinin %5 ini geçmemek kayd yla yedek parçalar n ve gümrük vergisi ve toplu konut fonundan istisna tan nmak suretiyle yeni model üretimine yönelik olarak otomobil ve hafif araç yat r mlar nda yat r m dönemi içerisinde kalmak, bir y ldan fazla süreli olmamak ve teflvik belgesine konu yat r m n fiili üretim kapasitesi ile s n rl olmak kayd yla CKD aksam ve parçalar n n ithaline izin verilebilmektedir. d) Kaynak Kullan m n Destekleme Fonu stisnas Bankalar ve finansman flirketleri d fl nda Türkiye de yerleflik kiflilerin yurt d fl ndan sa lad klar döviz kredilerinin, ortalama vadesinin 1 y ldan fazla olmas durumunda, KKDF istisnas uygulanacakt r. Aksi halde KKDF oran %3 olacakt r. Öte yandan Yat r m Teflvik Belgesi kapsam nda kullan lan krediler, KKDF kesintisine tabi bulunmamaktad r. e) Vergi Resim Harç stisnas Harçlar Kanunu nun Ek 1 inci maddesi hükmünce döviz kazand r c faaliyetlere iliflkin ifllemler harçlardan müstesnad r. Yine Damga Vergisi Kanunu nun Ek 2 inci maddesi hükmünce döviz kazand r c faaliyetlere iliflkin ifllemlerle ilgili olarak düzenlenen kâ tlar damga vergisinden müstesnad r. Aç klamalar dahilinde, Yat r m Teflvik Belgesi kapsam ndaki yat r m mallar n üreterek Yat r m Teflvik Belgesi sahibi yat r mc lara teslim eden imalatç firmalar n yapacaklar sat fl ve teslimler, döviz kazand r c faaliyetler aras nda say ld ndan, bu kapsamda yap lan teslimler harç ve damga vergisinden müstesnad r. 2) GEL fim fil K DÜZEY AZ OLAN YATIRIM YERLER NE TANINAN TEfiV KLER 5084 say l Kanunla, 2001 y l fert bafl na düflen geliri Amerikan Dolar n n alt nda bulunan 36 il, teflvik kapsam na al nm fl ve bu illerde tarihinden itibaren faaliyete geçecek yat r mlara, 2008 y l sonuna kadar, çal flt rd klar iflçilerin ücretleri üzerinden hesaplanacak gelir vergisi stopaj ve sigorta primi iflveren pay n n % ünün Hazine taraf ndan karfl lanmas ve yine bu yat r mlara enerji deste i sa lanmas ve bedelsiz yat r m yeri tahsis edilmesi hükme ba lanm flt r say l Kanunla, bu uygulaman n kapsam Devlet Planlama Teflkilat Müsteflarl nca 2003 y l için belirlenen sosyo-ekonomik geliflmifllik s ralamas na göre endeks de eri eksi olan illeri de kapsayacak flekilde geniflletilmifltir. Bu kapsamda teflviklerden faydalanabilecek olan illere iliflkin tabloya afla da yer verilmifltir. Öte yandan desteklerden bedelsiz arazi temini d fl nda kalanlar n yararlanma süresi, 5228 say l Kanunla yeniden belirlenmifltir say l Kanunun Resmi Gazete de yay mlanma tarihi olan tarihini izleyen tarihten itibaren azami iki y l içerisinde tamamlanacak olan yeni yat r mlarda, çal flanlar n ücretlerinden kesilecek gelir vergisi stopaj deste i, çal - flanlar n ücretleri üzerinden hesaplanacak sigorta priminin iflveren pay deste i ve enerji deste i, olarak belirlenen K rflehir Osmaniye Ad yaman Sinop Kahramanmarafl Düzce Kars Giresun Çank r Çorum Van Amasya Siirt I d r Artvin Uflak Gümüflhane Yozgat Malatya Kütahya Ordu Ardahan Sivas Erzurum Trabzon Hakkâri Tokat Bart n Bingöl Rize Diyarbak r Bayburt Bitlis Afyon Elaz fianl urfa fi rnak Batman Mardin Karaman Mufl Erzincan Aksaray A r Nevflehir Kilis Tunceli Kastamonu Ni de 18

19 süre s n r na bak lmaks z n yat r m n tamamland tarihi izleyen befl y l süresince uygulanabilecektir. 3) TEKNOLOJ GEL fit RME BÖLGELER NE SA LANAN TEfiV KLER a) Kurumlar Vergisi stisnas 4691 say l Kanuna eklenen Geçici 2 inci madde ile yap lan düzenlemeyle, mükelleflerin münhas ran teknoloji gelifltirme bölgelerinde gerçeklefltirdikleri yaz l m ve AR-GE ye dayal üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar, faaliyete bafllad klar tarihten ba ms z olarak, tarihine kadar kurumlar vergisinden istisna edilmifltir. Söz konusu istisna, sadece yaz l m ve AR-GE ye dayal üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançlara tan nm flt r. b) Katma De er Vergisi stisnas KDV Kanunu na eklenen Geçici 20 inci madde hükmü ile Teknoloji Gelifltirme Bölgeleri Kanununa göre teknoloji gelifltirme bölgesinde faaliyette bulunan giriflimcilerin kazançlar n n gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulundu u süre içinde münhas ran bu bölgelerde üretmifl olduklar sistem yönetimi, veri yönetimi, ifl uygulamalar, sektörel internet, mobil ve askeri komuta kontrol yaz l m fleklindeki teslim ve hizmetleri KDV den istisna edilmifltir. c) Personel Ücretlerinde Gelir Vergisi stisnas 4691 say l Kanuna eklenen Geçici 2 inci madde ile yap lan düzenlemeyle bölgede çal flt r lan araflt rmac, yaz l mc ve AR- GE personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri tarihine kadar gelir vergisinden istisna edilmifltir. Bu niteliklere haiz olsalar dahi, bir personele araflt rma, yaz l m ve AR-GE çal flmalar d fl nda kalan görevleri dolay s yla ödenen ücretlerin istisna kapsam nda de erlendirilmesi mümkün bulunmamaktad r. Bölgede araflt rmac, yaz l mc ve AR-GE personeli d fl nda kalan di er personele yap lan ücret ödemeleri de hiçbir flekilde istisnaya konu edilemeyecektir. 4) AR-GE ND R M Kurumlar Vergisi Kanunu nun 14/6 nc maddesi uyar nca mükelleflerin, iflletmeleri bünyesinde gerçeklefltirdikleri münhas ran yeni teknoloji ve bilgi aray fl na yönelik araflt rma ve gelifltirme harcamalar tutar n n % 40 oran nda hesaplanacak Ar-Ge indirimi kurumlar vergisi matrah n n tespitinde ticari kazançtan indirilebilecektir. Ancak, araflt rma ve gelifltirme faaliyetleri ile do rudan iliflkili olmayan giderlerden ve tamamen araflt rma ve gelifltirme faaliyetlerinde kullan lmayan amortismana tabi iktisadi k ymetler için hesaplanan amortisman tutarlar ndan verilecek paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz. Teknokentlerdeki Ar-Ge faaliyetlerinden bir kazanç do mas ve bu kazançla ilgili olarak istisnadan yararlan lacak olmas durumunda, istisna uygulanacak kazanc n elde edilmesine yönelik olarak yap lan harcamalar Ar-Ge indirimi kapsam nda de erlendirilmeyecektir. 5) DAH LDE fileme REJ M Dahilde flleme Rejimi, ihraç edilecek mallar n üretiminde kullan lacak olan hammadde, yard mc madde, ara mal ve ambalaj malzemelerinin, vergisel yüklerden belirli flartlar ile muaf olmak üzere, çeflitli kolayl k ve tedbirlerden yararlanmak suretiyle temin edilmesini sa lamaktad r. a) Katma De er Vergisi Uygulamas Yurtd fl ndan getirilen ham ve yard mc maddeler kullan larak üretilen mallar n ihraç edilmesi halinde, bu mallar n ithalinde gümrük vergisi ve di er mali yükümlülükler teminat karfl l ertelenerek, ihraç edilecek mallar n girdi maliyetleri azalt lmaktad r. thal için getirilen bu kolayl klar n, yerli girdi kullanan üreticiler aç s ndan haks z rekabet unsuru teflkil etti i hususu göz önünde bulundurularak ve bunu gidermek amac yla KDV Kanunu na eklenen geçici 17 inci maddeyle, dahilde iflleme ve geçici kabul rejimi kapsam nda ihraç edilecek mallar n üretiminde kullan lacak maddelerin tarihine kadar tesliminde KDV Kanunu nda yer alan tecil terkin hükümlerine göre ifllem yapt rmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Uygulama kapsam nda ihraç edilmek flart yla imalatç lar taraf ndan kendilerine teslim edilen mallara ait KDV ihracatç lar taraf ndan ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. hracat n gerçekleflmesi durumunda, tecil edilen vergi terkin edilmektedir. b) Vergi, Resim ve Harç stisnas Damga Vergisi Kanunu nun Ek-2 ve Harçlar Kanunu nun Ek-1 inci maddeleri hükmünce döviz kazand r c faaliyetlere iliflkin ifllemlerle ilgili olarak düzenlenen ka tlar damga vergisinden, döviz kazand r c faaliyetlere iliflkin ifllemler ise harçlardan müstesna tutulmufltur. 1 Seri No lu Damga Vergisi ve Harç stisnas Uygulamas Hakk nda Tebli inde yer alan düzenlemeler uyar nca, döviz kazand r c faaliyet tan m ihracat ile Tebli de say lan di er döviz kazand r c faaliyetleri kapsamaktad r. Buna göre dahilde iflleme rejimi kapsam nda yap lan ithalat ve/veya yurtiçi al mlar ile ilgili ifllemler ve bu ifllemler sebebiyle düzenlenen ka tlara ihracata iliflkin oldu unun tevsik edilmesi kayd yla, ifllem yapan kurulufllarca re sen damga vergisi ve harç istisnas tatbik edilecektir. c) Kaynak Kullan m n Destekleme Fonu Türkiye de yerleflik kiflilerin yurtd fl ndan ihracat n finansman için sa layacaklar kredilerde ve Dahilde flleme zin Belgesi kapsam nda kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme flekline göre yap lan ithalat ifllemlerinde KKDF oran %0 olarak uygulanmaktad r. 6) AR-GE PROJELER NE SA LANAN F NANSAL TEfiV KLER Yeni bir ürün üretilmesi, ürün kalitesi veya standard n n yükseltilmesi, maliyet düflürücü ve standart yükseltici mahiyette yeni tekniklerin gelifltirilmesi veya yeni bir teknoloji gelifltirilmesi konusunda bilimsel esaslara uygun, araflt rma-gelifltirme faaliyetlerinin aflamalar n içerecek biçimde haz rlanm fl ve sonuçlar n n faydal araç, gereç, malzeme, ürün, yöntem, sistem ve üretim tekniklerine dönüfltürülmesine yönelik çal flmalar, Ar-Ge projesi olarak tan mlanmaktad r. Desteklenmesine karar verilen Ar-Ge projelerine ait giderler uluslararas kurallara uygun olarak; belli bir oranda (en fazla %60) karfl l ks z olarak desteklenmektedir. 19

20 VERG DE GÜNDEM / S EKTÖREL BAKIfi Araflt rma-gelifltirme (AR-GE) Yard m na liflkin 98/10 nolu tebli in 4 üncü ve 11 inci maddeleri uyar nca, ayn tebli in 3 üncü maddesinde say lan harcamalar n yap lmas durumunda bu harcamalar n hangi ölçüde desteklenece i afla daki tabloda aç klanm flt r: 98/10 Nolu AR-GE Yard m na liflkin Tebli lgili Madde M.4-M 11 M.11 / a M.11 / b M.11 / c M.11 / d M.11 / e Temel Destek Oran Aç klama AR-GE faaliyetinin patentle sonuçlanmas halinde, o proje baz ndaki AR-GE giderleri için sa lanan toplam destek miktar n n AR-GE faaliyeti sonucunda al nan patente dayal mal n sat fl nda önceki y la oranla art fl oldu u takdirde bu art fl n, Tebli de yer verilen personel harcamalar n n desteklenme oran, TUB TAK' a ba l kurulufllardan AR-GE hizmeti sat n al nm fl veya bu kurulufllar eksen alan bir Teknoparkta hizmet gerçeklefltirilmifl ise Tebli in 11/e maddesinde say lan alanlarda olmas durumunda sa lanan temel destek oran Destek Oran En fazla %50 ve ilave desteklerle beraber en fazla %60 oran nda uygulan r. 10%' u Patentin al nmas ndan hemen sonra ek destek olarak ödenir. %25'e kadar olmas durumunda %10, %25-%50 aras nda olmas durumunda %15, %50' nin üstünde olmas halinde %20, oran nda temel destek art r l r. Büyük iflletme projelerinde %60, KOB Projelerinde %75, Teknopark, inkübatör v.b. kurulufllar n projelerinde %90, Faaliyetlerde doktoral araflt rmac istihdam edilmesi durumunda %100 dür. Bu tür hizmet al mlar veya teknoparkta AR-GE faaliyeti giderleri için sa lanan destek, %30 oran nda art r l r. Temel destek oran %20 oran nda artt r l r. Ar-Ge projesinde projenin gerektirdi i ve ödemesi yap lan personel giderleri, proje personeline ve varsa dan flmanlara ait seyahat giderleri, alet, teçhizat, prototip kal p, yaz l m ve yay n al m giderleri (Ar- Ge faaliyeti için al nmas veya yapt r lmas zorunlu olan ancak proje sonras nda üretim aflamas nda da kullan labilecek alet/teçhizat/kal p/yaz l m giderleri proje süresi ile orant l olarak gider kabul edilir.), yurtiçi ve yurtd fl dan flmanl k hizmeti ve di er hizmet al m giderleri, ülke içindeki üniversiteler, TÜB TAK a ba l Ar-Ge birimleri, özel sektör Ar-Ge kurulufllar ve benzeri Ar-Ge kurum ve kurulufllar na yapt r lan Ar-Ge hizmet giderleri, Türk Patent Enstitüsü nden al nacak ulusal patent tescili, faydal model tescili ve endüstriyel tasar m tescili ile ilgili giderler ile malzeme ve sarf giderleri desteklenecek gider kalemleri aras nda say lm fllard r. 7) SERBEST BÖLGE UYGULAMASI 5084 say l Yat r mlar n ve stihdam n Teflviki le Baz Kanunlarda De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanun ile yap lan de ifliklikler sonras nda serbest bölgelerde gerçeklefltirilen faaliyetlerle ilgili vergisel yükümlülük ve avantajlara afla da yer verilmifltir. a) Gelir ve Kurumlar Vergisi stisnas tarihinden itibaren serbest bölgelerde faaliyete bafllayacak olan gerçek ve tüzel kifliler, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olacaklard r. Ancak, de iflikli in yap ld tarihi itibar yla bu bölgelerde faaliyette bulunanlar n serbest bölge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar tarihi itibar yla mevcut olan faaliyet ruhsatlar nda belirtilen süre ile s n rl olmak üzere gelir veya kurumlar vergisinden istisna edilmifltir. istisna serbest bölgelerde yürütülen faaliyetlerden elde edilen kazançlara iliflkin oldu undan, serbest bölgelerde elde edilmifl olsa dahi faiz, repo ve benzeri faaliyet d fl gelirlere uygulanmas mümkün de ildir. Bununla birlikte, serbest bölgelerde yürütülen faaliyetlerden do an alacaklara iliflkin kur fark ve vade fark gelirleri, istisna kapsam nda de erlendirilecektir. Di er taraftan, serbest bölgelerde halen üretim faaliyetinde bulunan ya da 20