Türkiye de Gözlükçülüğün Tarihi. Gözlükçülük, Cumhuriyet öncesi Osmanlı İmparatorluğu nda kanunsuz olarak uygulanmaktaydı.

Transkript

1 1

2 MEMBER OF 2

3 Türkiye de Gözlükçülüğün Tarihi Gözlükçülük, Cumhuriyet öncesi Osmanlı İmparatorluğu nda kanunsuz olarak uygulanmaktaydı. 3

4 Türkiye de Gözlükçülüğün Tarihi Dünya da, gözlükçülük eğitiminin hızlı gelişimi sonucu, Amerika Birleşik Devletleri nde 1904 yılında Optometri Eğitimi ne başlanmışken Türkiye de gözlükçülük; saatçilik, eczacılık, kuyumculuk gibi meslekler ile birlikte icra edilen bir yan uğraş durumunda idi. 4

5 Türkiye de Gözlükçülüğün Tarihi Cumhuriyetin ilanından sonra ülkenin içerisine girmiş olduğu yeniden yapılanma sürecinden gözlükçülük de payını almıştır ile 1940 yılları arasında yapılan reformlar içinde gözlükçülük mesleği ihmal edilmemiş, mesleği düzenleyecek bir kanun hazırlığına girişilmiştir. 5

6 Türkiye de Gözlükçülüğün Tarihi tarih ve 3953 Sayılı Fenni Gözlükçülük Hakkında Kanun gözlükçülük mesleği ile ilgili ilk yasal düzenlemeyi toplam 18 madde ile gerçekleştirmişti. 6

7 Türkiye de Gözlükçülüğün Tarihi 3958 Sayılı Kanun, gözlükçünün ve gözlükçülüğün tanımını yapmış, mesleğin icra şeklini ve meslekle ilgili yasakları belirlemiştir. Ancak, kanunun uygulama ayrıntılarını belirleyecek bir yönetmelik çıkartılamamıştır. Gözlükçülük mesleğinin yalnız ruhsatnameli kişilerce icra edilebileceğinin belirtildiği kanun ile Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatname verilme şartları belirlenmiştir. 7

8 Türkiye de Gözlükçülüğün Tarihi 3958 Sayılı Kanun ile; a. Bir gözlükçüde en az 4 yıl çalıştığını belgeleyenler girecekleri sınavla, b. Sağlık Bakanlığı nın açtığı kurslara katılarak girecekleri sınavla başarılı olanlara ruhsatnameleri verilmiştir Sayılı Kanun öncesi mesleği belgesiz olarak yapanlardan; a. En az iki seneden beri bir ticarethane veya eczanede gözlükçülük yaptıklarını ispat edip, yapılan sınavda başarı sağlayan, b. En az on sene önce gözlük satılan bir ticarethane açmış olanlar ve eczanesinde gözlükçülük yaptıklarını ispat edenler doğrudan kurs ve sınava tabi olmadan, ruhsatlandırılmışlardır. Bu dönemde 103 kişi ruhsatname 8 almıştır.

9 Türkiye de Gözlükçülüğün Tarihi YIL NÜFUS RUHSAT KİŞİ BAŞINA kişiye bir gözlükçü = kişiye bir gözlükçü = kişiye bir gözlükçü = kişiye bir gözlükçü = kişiye bir gözlükçü = kişiye bir gözlükçü = kişiye bir gözlükçü 9

10 Türkiye de Gözlükçülüğün Tarihi Yüksek Öğretim Kurulu, 1989 tarihinde üniversitelerimizde ön lisans seviyesinde Optisyenlik Programları nın açılması kararını almıştır yılında Sivas Cumhuriyet Üniversitesi bünyesinde ilk Optisyenlik Programı eğitime başlamıştır. 10

11 Türkiye de Gözlükçülüğün Tarihi 1992 senesinde başlatılan Optisyenlik Programı Eğitimi sonucunda, 2004 senesine kadar 700 kişi Optisyenlik Diploması almaya hak kazanmıştır. Ancak, bu mezunlar 12 yıl içerisinde kanunda bir değişiklik yapılmadığı için mesleklerini icra edememişlerdir. 11

12 Türkiye de Gözlükçülük tarihinde kabul edilen 5193 Sayılı Optisyenlik Hakkında Kanun ve aynı kanunun Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesiyle meslek, kurs ve sınavla ruhsatlandırma yerine üniversite eğitimi temeline oturtularak çağdaş bir çehre kazanmıştır. 12

13 Türkiye de Gözlükçülük Bu yeni Kanunun yürürlüğe girmesiyle, yılları arasında üniversitelerimizde optisyenlik eğitimi almış 700 Optisyen de mesleklerini icra etme haklarını kazandılar. 13

14 Türkiye de Gözlükçülük 5193 sayılı Optisyenlik Hakkında Kanunun Geçici 3. Maddesi 4 yıl boyunca bir optisyenlik müessesesinde çalışmış ve lise mezunu olan belgesiz gözlükçülere üniversitelerde düzenlenen kurslar aracılığıyla ruhsatname alma hakkı kazandırdı. Bu kurs ve sınavlar sonucu kişi daha kursları başarıyla bitirerek gözlükçülük ruhsatnamelerini almıştır. Bu kursta aşağıda gösterilen müfredat planına göre eğitim verildi. Göreceğiniz üzere bu kurs aracıyla gözlükçülerde çağdaş ve teknik bir eğitim alma fırsatını yakaladılar. 14

15 Türkiye de Gözlükçülük GÖZLÜKÇÜLÜK KURSU MÜFREDAT PROGRAMI A) Teorik Eğitim 1- Fizik-Fizik Optik-Geometrik Optik 2- Gözün Anatomisi ve Fizyolojisi 3- Halkla İlişkiler ve Meslek Etiği 4- Optik Aletler 5- Göz Hastalıkları 6- Gözlükçülük Teorik 7- Görme Optiği ve Refraksiyon 8- Kontakt Lensler 9- İlk Yardım 10- Seminer B) Pratik Eğitim 72 saat 20 saat 18 saat 20 saat 26 saat 134 saat 36 saat 26 saat 14 saat 10 saat 90 saat / Toplam 466 saat 15

16 Türkiye de Gözlükçülük Türkiye genelinde optisyen / gözlükçü sayısı Sağlık Bakanlığı ruhsatnameli kişi Son Kanunun kursiyerleri kişi Üniversite mezunu Optisyenler 700 kişi Toplam kişi dir. Türkiye nüfusu 72 milyon Toplam Optisyen/Gözlükçü sayısı Optisyenlik müessesesi sayısı

17 Türkiye de Gözlükçülük Türkiye de Optisyenlik Müessesesi Dağılımı Marmara Bölgesi Nüfus 1331 OM kişiye 1 OM Karadeniz Bölgesi Nüfus 291 OM kişiye 1 OM Ege Bölgesi Nüfus 615 OM kişiye 1 OM İç Anadolu Bölgesi Nüfus 822 OM kişiye 1 OM Doğu Anadolu Bölgesi Nüfus 122 OM kişiye 1 OM Akdeniz Bölgesi Nüfus 477 OM kişiye 1 OM Güneydoğu Anadolu Bölgesi Nüfus 122 OM kişiye 1 OM 17

18 Türkiye de Gözlükçülük Türkiye de Optisyenlik Müessesesi Dağılımı Marmara Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi Akdeniz Bölgesi Karadeniz Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesi kişiye 1 OM kişiye 1 OM kişiye 1 OM kişiye 1 OM kişiye 1 OM kişiye 1 OM kişiye 1 OM 18

19 Türkiye de Optisyenlik Eğitimi YAŞANAN SORUNLAR SHMYO larının Optisyenlik programlarına METEB kapsamında sınavsız geçiş sistemi uygulandığından büyük sorunlar yaşanmaktadır. Optisyenlik programına gelen öğrenciler; Sağlık Meslek Liseleri Tıbbi Sekreterlik ve Tıp Sekreterliği ve Endüstri Meslek Liseleri Tıp Elektroniği programlarından gelmektedirler. Bu meslek liselerinde okutulan bu programlar sözel ağırlıklıdır. Oysa SHMYO Optisyenlik programında eğitim ve öğretim sayısal ağırlıklıdır. 19

20 Türkiye de Optisyenlik Eğitimi ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 1. Öneri: Optisyenlik programı METEB kapsamından çıkarılır ve ÖSS sınavı ile eğitim hakkı kazanılır. 2. Öneri: Optisyenlik programı METEB kapsamında devam eder; ancak kontenjanda, Lise öğrencilerinden en yüksek bitirme puanı alan öğrenciler için %10 pay ayrılır. %90 kontenjan ÖSS üzerinden doldurulur. 3. Öneri: Meslek Liseleri müfredatına Lise düzeyinde optisyenlik eğitimi konur. Mezunlarına Optisyen yardımcısı unvanı verilir. Bu programdan mezun olan öğrenciler METEB kapsamında eğitimlerine devam eder. 4. Öneri: Gece Meslek Liseleri müfredatına optisyenlik eğitimi konur ve gündüz optisyenlik müesseselerinde çalışanlar geceleri burada eğitim alılar. Mezuniyetle beraber Optisyen Yardımcısı unvanı alırlar. Bu 20 öğrenciler de METEB kapsamında eğitimlerine devam ederler.

21 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Türkiye de koruyucu görme sağlığı alanında optisyen önemli bir meslek adamıdır. Optisyenler, eğitimleri geliştikçe gerek optik sanayinde gerekse teknolojik alanda gelişme sağladıkları gibi ülke ekonomisine istihdam alanında da önemli katkıda bulunmaktadırlar. 21

22 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Üniversitelerimizin optisyenlik eğitimlerini geliştirmelerine paralel olarak mevcut gözlükçülerin eğitimlerinin güncel hale getirilmesi, halkımızın koruyucu görme sağlığı alanında daha sağlıklı hizmet almasını sağlayacaktır. 22

23 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Türkiye de Göz Doktoru Dağılımı Toplam göz doktoru sayısı kişidir. Aktif göz doktoru sayısı kişidir. Aktif göz doktoru dağılımı Sağlık Bakanlığı na bağlı hastanelerde çalışanlar Üniversite hastanelerinde çalışanlar Özel hastanelerde ve serbest çalışanlar TOPLAM

24 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Türkiye de Göz Doktoru Dağılımı Marmara Bölgesi Nüfus 750 Göz Doktoru kişiye 1 GD Karadeniz Bölgesi Nüfus 203 Göz Doktoru kişiye 1 GD Ege Bölgesi Nüfus 405 Göz Doktoru kişiye 1 GD İç Anadolu Bölgesi Nüfus 505 Göz Doktoru kişiye 1 GD Doğu Anadolu Bölgesi Nüfus 121 Göz Doktoru kişiye 1 GD Akdeniz Bölgesi Nüfus 285 Göz Doktoru kişiye 1 GD Güneydoğu Anadolu Bölgesi Nüfus 108 Göz Doktoru kişiye 1 GD 24

25 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Türkiye de Göz Doktoru Dağılımı Ege Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Marmara Bölgesi Akdeniz Bölgesi Karadeniz Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesi kişiye 1 GD kişiye 1 GD kişiye 1 GD kişiye 1 GD kişiye 1 GD kişiye 1 GD kişiye 1 GD Göz Hekimlerimizin sayısal eksiklikleri ve bölgesel dağılımlarının dengesizliği halkımızın görme sağlığı açısından yeterli hizmeti alamamasına sebep olmaktadır. 25

26 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Türkiye / Almanya istatistiki karşılaştırması ALMANYA TÜRKİYE Nüfus Göz Doktoru Sayısı Optisyenlik Müessesesi Çalışan Sayısı Kişi başına düşen GD Almanya da refraksiyon testinin %40 ı optometristler tarafından yapılmaktadır. Bu tabloda optometrist sayısı belirtilmemiştir. 26

27 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Dünya Sağlık Örgütü nün (WHO) açıklamalarına göre dünyada yaşayan 45 milyon görme engellinin yaklaşık 1 milyonu ülkemizde yaşamaktadır. Bundan başka 135 milyon kişi de çok az veya hiç görememektedir. Bu sayı ülkemizde yaklaşık 5 milyon civarındadır. Kaynak: VISION 2020 / 9 October 2003 GENEVA 27

28 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Göz Sağlığı Taramaları Erken Teşhis ve Tedavi Projesi kapsamında 43 ilimizde yaklaşık 30 milyon kişi 60 uzman göz hekiminin özverili çalışmalarıyla refraksiyon testinden geçirilmiştir. Bu kişilerin %90 ı ilk kez bir göz doktoru ile tanışmış; çocukların %18 inde, yetişkinlerin %40 ında görme kusuru tespit edilmiştir. 28

29 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Bu çalışmalar sonucu; kişinin göz rahatsızlıkları ilaçla tedavi edilmiş, kişinin katarakt, glokom ve şaşılık ameliyatları yapılmıştır. Ayrıca, yardıma muhtaç kişiye de gözlükleri verilmiştir. 29

30 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Türkiye genelinde Refraksiyon Testi Türkiye / Almanya istatistiki karşılaştırması ALMANYA TÜRKİYE Gözlük kullanma oranı (16 yaş üstü) %64 %20 Bu durum ülkemiz nüfusunun yaklaşık %40 nın refraksiyon testinden bir kez bile geçmediğinin bir göstergesidir. 30

31 Türkiye de Koruyucu Görme Sağlığı Görme kusurunun farkında dahi olmayan bireyleri çoğunlukta olan bir toplumun çocuklarının eğitimde başarısızlığının ve trafik kazalarının yüksek oranlarda gerçekleşmesinin sebepleri de bir anlamda ortaya çıkmaktadır. 31

32 OPTOMETRİ Türk halkının; koruyucu görme sağlığı açısından daha hızlı görüş konforu elde edebilmesi için Türkiye Optometri Bilimi ile tanışmalıdır. 32