SULTAN MEHMET REŞAT IN RUMELİ SEYAHATİ 20

Transkript

1 SULTAN MEHMET REŞAT IN RUMELİ SEYAHATİ 20 BAKİ SARISAKAL

2 MANASTIR VİLAYETİ TARİHÇESİ Manastır İdadi Mektebi Müdürü Tevfik Beyefendi tarafından Padişah'ın ziyareti münasebetiyle yazmış olduğu Manastır Vilayeti nin Tarihçesi isimli kitaba göre, Manastır a gelmiş olan Padişahlar şunlar olmuştur: Manastır İdadi Mektebi Müdürü Tevfik Beyefendi tarafından Hazreti Padişahinin teşrifi münasebeti ile telif edilen Manastır Vilayetinin Tarihçesi namındaki kitaptan malumat alıyoruz: 786 (M.1384) t arihi hicrisinde Sultan Murat Hüdavendigar Hazretleri Manastır a teşrif buyurmuşlardır. Şehir dahilinde nerde ikamet buyurdukları meçhuldür. 789 (M.1387) tarihi hicrisinde Yıldırım Sultan Beyazıt Hazretleri Manastır a gelmiş ve Gazi-i Şehir Hamza Bey in hanesinde ikamet buyurmuşlardır. 839 (M ) tarihi hicrisinde Sultan Murad-ı Sani Hazretleri Manastır ımızı teşrif ile Emir Mahallesinde Mehmet Beyzade Merhum İsmail Bey in evlatlarının tahtı tasarruflarında bulunan hanede iki gün istirahat buyurdukları Manastır ın yazma bir tarihinde görülmüştür. 876 (M ) tarihi hicrisinde Fatih Sultan Mehmet Han Hazretleri Manastır a teşrif eylemiştir. 908 (M ) tarihi hicrisinde Sultan Beyazıtı Sani Hazretleri Manastır ı teşrif eylemiş ve ikamet mahali Muratı Sani Hazretlerine tahsis edilen hane olmuştur. Sultan Mehmet Reşat 949 (M ) tarihi hicrisinde Kanuni Sultan Süleyman Hazretleri de Manastırımıza teşrif buyurarak şimdiki Hükümet Konağı nın mahallinde eski ve cesim bir binada istirahat buyurmuşlardır (M.1678) tarihi hicrisinde Avcı Sultan Mehmet Han Hazretleri Manastır ı teşrif eylemişlerdir. Gazi Kasım Bey in hanesinde ikamet eylemişlerdir. Şimdi mezkûr hanenin hangi mahalde olduğu kestirilemiyor tarihinde de Sevgili padişahımız Beşinci Sultan Mehmet Hazretleri de Manastır ı teşrif eylemiştir. Sevgili Padişahımızla beraber Manastır ımızı 8 Osmanlı padişahı ziyaret etmiştir. 1 1 Tanin 25 Haziran 1911

3 Manastır dan Avdet: Zatı şahane, Şehzadegan, Sadrazam ve Harbiye Nazırı ve sair maiyet seniyye erkânı ile beraber sabahleyin saat 8 de Selanik tarikiyle Dersaadet e hareket etti. İstasyonda resmi selamı ifa için ekabir memurin mülkiye ve askeriye ve konsoloslar ve sair vilayet mebusları hazır bulunuyordu. İstasyona geliş ve zatı şahane ve maiyet seniyeleri trene duhül eder etmez top sedalarıyla cisim gafurun şevkengiz alkışları ortalığı titretti. Padişah trenle doğruca Selanik Limanına gidecek ve şehirde dinlenmeksizin Barbaros Hayrettin Zırhlısına geçecektir. Barbaros Hayrettin Donanmayı Hümayunla beraber derhal denize açılacaktır. Selanik: Zat-ı Hazreti Padişahi refakat hümayunlarında Şehzadeler, Sadrazam, Harbiye Nazırı ve maiyeti seniyye ve erkanı sairesi bulunduğu halde Manastır dan buraya muvasalat buyurdu. Seyahat esnasında hava gayet sıcak idi. Selanik Tren İstasyonu Padişahı taşıyan tren doğruca liman a teveccüh etti. Burada asker iki sıralı dizilmiş idi. Vali ve Ordu Kumandanı ve Müfettiş ve bütün erkân ve rüsai mülkiye ve askeriye, Konsoloslar ve Mebuslar, Belediye Reisi ve Belediye Azaları, İttihat ve Terakki Heyeti Merkeziyesi Azaları yerlerini almışlardı. Zat-ı Şahane kendisine gösterilen hüsnü kabul ve istikbale teşekkür ettiler ve seyahat hümayunlarının ahalice hoşnudi olduğu ümidini beyan ve zatı hümayunlarının Rumeli ve Anadolu daki ikametlerinden en güzel hatıratla ayrıldıklarını ilaveten dermiyan buyuruyorlar.

4 Bundan sonra Zat-ı Şahane selam topları ve ahalinin sürekli ve heyecanlı alkışları arasında bir saltanat kayığına binerek Barbaros Hayrettin e teşrif buyurdu. Zırhlıya derhal zatı hümayunlarına mahsus sancak keşide olundu. Prensler, nazırlar ve maiyeti seniyye erkanı diğer kayıklarla zatı şahaneyi takip ettiler. Bütün eşya ve levazımat tahmil edilir edilmez hareket edilecektir. Seyahati Padişahi ahali Müslime üzerine bilahilaf pek büyük bir tesir manevi icra eylemiştir. Manastır: Zat-ı Hazreti Padişahi bu Cuma Namazını İshakiye Camii Şerifinde eda buyurmuşlardır. Azimet ve avdet hümayun esnasında hiçbir hadise vuku bulmadığı gibi tebaai sadıka muhterem ve muazzez hükümdarlarını samimi bir suretle alkışlamışlardır. Teşrifat Umumiye Müdürü Umumiyesi Ali Cenani Bey, Cumadan avdet hümayun esnasında havalide bulunan düveli ecnebiye konsoloslarını Zat-ı Şahaneye takdim eylemiş ve Hazreti Padişahide cümlesine ayrı ayrı ve mükerreren beşuş bir çehre ile ibraz iltifat buyurmuşlardır senesi Mart ı iptidasından 1910 senesi Mart ı iptidasına kadar geçen bir sene zarfında Divan-ı Harpler tarafından siyaseten mahkûm edilmiş olanlar hakkında bu gün umumi af ilan olunacaktır. Zat-ı Hazreti Padişahî yarın (dün) Selanik e avdet buyuracaklardır. Manastır, Ohri, Debre ve Bulgar Metropolitleri tarafından takdim edilmiş olan arîza-i teşekküriye ise şu olmuştur: Manastır 13 Haziran Şevketlü kudretlü Padişahımız! Matla -ı hürriyet ıtlâkına bi-hakk-ı sezâvar olan şehrimizi lütfen teşrif-i hümâyunları bi'l-cümle tâbie-i esdakây-ı şahâneleri mesellü rüseây-ı rûhâniyesi bulunduğumuz Bulgar tâbie-i ihlaskâr kullarını dahî müstağrik-i sürûr ve mesûd eylediğini kemâli iftihâr ve mübâhatle hakpây-ı mülûkaneleri arz eyleriz. İmdi abd-i dâiyeleri idâre-i rûhaniyemiz dâiresinde bulunan tâbie-i Padişahilerinin hissiyâtına tercüman olarak arzu-yu bî-pâyân ile inzizâr idilen teşrif-i şehinşâhilerinizi kemâli sadâkat ve şükran ile selamlar atabe-i fi'l-kamel-i teb-i hazret-i şehriyârlarına arz ve takdim-i teşekkürât eyleriz. Şevketmeâb! Tâbie-i hass-ı revâne ilk meşrûtiyetperver Padişahı bulunan zât-ı hazret-i tacdârlarının zîr-i destân mülûkâneleri arasında bulunmaları taraf-ı eşref Padişahilerinden tabi'e kullarının ahval ve ihtiyâcâtına vukûf tam hâsıl olacağı bedihi bulunduğu cihetle Kânun-u Esâsînin bahş itdiği ve ahkâm ve kavânîn-i devletin istilzâm eylediği hukûk-u efrâd-ı milletin bilâ-tefrîk-i cins ve mezheb-i bi'l-cümle anâsır-ı muhtelife-i Osmâniye hakkında siyâneten (?) tatbîkini temin husûsunda irâdât-ı hükûmetgâyât-ı hazret-i şehriyâr farûkileri şeref-sünûh buyurulacağı kaviyyen ümîd vardırlar. Abd-i dâiyeleri dahî şu mülk-ü devlet-i muazzama-i Osmâniyemizde rehîn-i salâh ve ciddiyet bulunan emniyet ve refâh ve saâdetin parlak bir istikbâlin istihsâli ve adaletin tatbîkiyle mümkün olacağı ümidine iştirâk ederek ömr-ü Padişâhîlerinin ve şân ü şevket-i sultânilerinin taht-ı âlî baht-ı Osmânîde ahîrü'd-devrân ile pâyidâr olmasını Cenâb-ı Hakka duâ ve niyaz eyleriz, şevketlü Padişâhımız Âmîn 2 2 Rumeli 27 Haziran 1911.

5 Sultan Reşat ın Rumeli seyahati esnasında Padişah a her yerde çok çeşitli hediyeler verilmiştir. Bu hediyelerin bir kısmı şunlar olmuştur: Keyda İstasyonunda Nikola ve Anastasi tarafıdan bir Karaca, kırk tavuk ve bir sepet içinde Keyda Çiftliği mahsulâtından patlıcan, kabak, bamya vs. takdim edildi. Selanik teki Kazaz Hacı Mustafa İnas Rüşdiyesi Müdiresi Bahriye Hanım Mekke resmi işlenmiş büyük bir levha sunmuş, buna çok sevinen Padişah da Bahriye Hanım'a kapalı bir zarf içinde bir miktar yeni altın ile üzerinde mine ile işlenmiş nâm-ı hümâyuna muharrir bir altın saat ihsan etmiştir. 3 Cemiyet-i Hayriye-i Nisvaniye isimli bir kadın cemiyeti Padişah a inci ile süslenmiş oyalı bir kese takdim etmiştir. Padişah da bu cemiyete 30 lira ihsan etmiştir. Manastır daki bu cemiyeti şehrin hanımefendileri kurmuş olup fakir çocuklarının okumalarına yardımcı oluyorlardı. Ayrıca bir dikişhane de açıp burada fakir kızların çalışmalarına ve böylece hem para kazanmalarına hem de bir meslek sahibi olmalarına olanak verilmiştir. 4 Manastır Belediyesi, vilayet halkı namına nakışlarla, altın kaplamalı kabartma çiçeklerle süslenmiş gümüşten bir masa ve gümüş kalemleriyle bir yazı takımını Padişah a sunmuşlardır. Şehzade Ziyaeddin, Necmeddin ve Ömer Hilmi Efendilere de çok sanatkârane ve yaldızlanmış bir şekilde süslenmiş gümüş resimlikler ve yazı takımları verilmiştir. İttihat ve Terakki Kulübü tarafından, Manastır Mekâtib-i Mülkiye ve Askeriyesi resim muallimi piyade mülazım-ı evveli Ali Rıza Bey'in, Cemiyetin 10 Teşrin-i evvel 323 de ilk defa olarak çizmiş olduğu tarihi arması, takdim edildi. Sultan Reşat bundan memnun olarak (Kıymetdâr bir hâtıra-i târihiye olan armanın serây-ı hümâyunlarındaki uzun salona talikini) ferman buyurdular. Manastır İttihat ve Terakki Mektebi kız öğrencileri tarafından işlenmiş ve yaldızlanmış bir çerçeve içine alınmış bir Osmanlı arması, Kız rüştiyesi öğrencileri tarafından, Manastır ı ziyareti dolayısıyla yazılmış bir şiir içeren ve sırma ile işlenmiş bir tuğra, Ulah Kız Mektebi öğrencileri tarafından Atlas üzerine ipek işlemeli bir sancakla bir köşe yastığı, Sırp Mektebi müdürü tarafından; Manastır da bulunan müdür, öğretmen ve öğrencilerin resimlerinin bulunduğu, üstünde gümüşlü bir Osmanlı arması bulunan, kadife kaplı bir albüm takdim edildi. Ayrıca, Manastırlı Yorgi Kalyo Efendi, Padişah ın Cuma Namazını kıldığı İshakiye Caminin şekerden yapılmış bir maketini takdim etti. Bunların dışında Rum Mektebi tarafından Sultan Osman ın rüyasını tasvir eden bir tablo, Bulgar Mektepleri tarafından da elvah-ı nefise takdim edilmiştir. Sultan Reşat ta hediyeleri kendilerine takdim eden öğrencilere elmas iğneler vermiştir. Ayrıca fakirler için daha önce ihsan etmiş olduğu dört yüz liranın beş yüz lira olmasını buyurmuştur. 5 3 Rumeli 26 Haziran Rumeli 24 Haziran Rumeli 25 Haziran 1911

6 Selanik Kasımıye Camisi Kasimiye Cami-i Şerifi müezzini olan Mevlevi Hasan Tahsin Efendi nin kızı Halise Hanım tarafından çok güzel işlenmiş bir levha Padişah a sunulmuş ve Halise Hanıma ihsanda bulunulmuştur. Takdim edilmiş olan levhada Tarikat-ı aliyye-i Mevleviye dergâh-ı şerifleri nde kullanılan ve sırma ile işlenmiş olunan bir nâyı (ney) içeriyordu. Neyin baş tarafında fahri kainat efendimizin ism-i resâlet-penâhîlerinden başlıyor ve nihâyet tarafiyye de hazret-i aliyyenin ism-i mübârekelerinin birinci harfi olan (ayın) harfine dahil oluyor. Neyin iki cihetinde fevkaladeliği yek-nazarda teslim olunan ipek ile işlenmiş iki çiçek bulunuyor. Bu iki beyt-i şerif de bayrak yazısı olarak levhayı tezyin eyliyordu. Sultan Reşat bu levhayı o kadar beğenmiş ki Kasimiye Camisini ziyaretleri sırasında müezzin Hasan Tahsin Efendi'ye Pek memnun oldum dede efendim demiştir. 6 6 Rumeli 29 Haziran 1911