ODTÜ MEZUNLARI DERNEÐÝ YAYINLARI

Transkript

1

2 ODTÜ MEZUNLARI DERNEÐÝ YAYINLARI MÜHENDÝSLÝKTE TASARIM Derneðimiz ile ODTÜ Mühendislik Fakültesi Dekanlýðý arasýnda imzalanan iþbirliði protokolü çerçevesinde oluþturulan "Mühendislikte Tasarým Proje Grubu" tarafýndan hazýrlanan bu yayýn ile mühendislikte tasarým farklý yönleri ile ele alýnmýþtýr. Yayýný Derneðimizden temin edebilirsiniz.

3 odtülüler bülteni ODTÜ Mezunlarý Derneði aylýk yayýn organýdýr. Dernek üyelerine ücretsiz gönderilir. Sayý: 157 Kasým 2006 Dernek Adýna Sahibi Himmet ÞAHÝN (EDS'83) Yazýiþleri Müdürü M. Nilgün EGEMEN (CHE 89) Yayýn Kurulu Tülay ÜNLÜEVCEK (PSY'83) Nermin FENMEN (CHE'80) Çiðdem Berdi GÖKHAN (ARCH'71) Ümit ÇAÐLAR (EE'93) Tuna KOLAT (EE'76) Eren AKDUR (METE'97) H. Nafi ÝPEK (PETE'82) Özcan YALÇINKAYA (MINE 82) Tanju ERYILMAZ (ME 83) Þule ÞAHÝN ((PSY 85) Melda TANRIKULU (CP 06) Reklam Sorumlusu Kemal BULUT Grafik Tasarým Onur DURSUN Renk Ayrýmý ve Baský Nurol Matbaacýlýk ve Ambalaj Sanayi A.Þ. 1. Organize Sanayi Bölgesi Göktürk Caddesi No: Sincan - Ankara Telefon: (312) Faks: (312) Baský Tarihi: 11 Aralýk 2006 Ýmzalý yazýlardaki görüþ ve düþünceler yazarlarýna ait olup, ODTÜ Mezunlarý Derneði'ni ve odtülüler bülteni ni sorumlu kýlmaz. Yayýnlanan yazýlar ve fotoðraflar Derneðin ve yazarlarýn izni olmadan, kullanýlamaz. ODTÜ Mezunlarý Derneði Yönetim Kurulu Himmet ÞAHÝN (EDS'83), Baþkan Bayraktar BAYRAKTAR (CE'87), II. Baþkan M. Nilgün EGEMEN (CHE 89), Yazman Nevres DABIL (CE 98), Sayman Cem YAÞIN (CP'89) Sedef SOMALTIN (EE'92) Taner ÖZDEMÝR (EE 88) Ödentileriniz Ýçin T. Ýþ Bankasý, ODTÜ Þubesi 4229/ Garanti Bankasý, Maltepe Þubesi Burs ve Yardýmlar Fonu T. Ýþ Bankasý, ODTÜ Þubesi 4229/ (YTL) 4229/ (EUR) 4229/ (USD) Garanti Bankasý, Maltepe Þubesi (YTL) Yönetim Yeri: ODTÜ Mezunlarý Derneði 428. Sokak 100. Yýl ANKARA Tel: (312) Faks: (312) e-posta: odtumd@odtumd.org.tr Kapak Konusu ODTÜ Bilim ve Teknoloji Müzesi Kapak Tasarýmý: Nurettin DEMÝRCÝ Yerel Süreli Yayýn ISSN içindekiler içindekiler ayýn konusu ODTÜ Bilim ve Teknoloji Müzesi 8 panel Ortadoðu da Ýþgal ve Beyrut Ýzlenimleri 9 söyleþi Mühendislik Uygulamalarýnda AR-GE AB Sürecinde Tarým çalýþma gruplarýndan Uzaktan Eðitim Çalýþma Grubu neden odtü? ODTÜ lülere sorduk: Derslere Devam Durumunuz Nasýldý? 19 odtü den Türk Müziðinin En Uzun Haftasý ODTÜ de Yaþandý 20 üyelerden Kadýna Seçme ve Seçilme Hakký: Hangi Aþamadayýz? hocam inecek var Divriði kültür sanat anlat biraz odtü den bir köþe ODTÜ de Su Sesinin Baþladýðý Yer: Rektörlükteki Havuz anýlarla odtü Bozkýr Nasýl Yeþillendi? 34 þehreküstü Þehreküstü XXVIII: Ýsmet Paþa nýn En Uzun Yürüyüþü eski dünya zamanlarý Ýnka Uygarlýðýna Yolculuk kitaplar arasýnda Türkiye Petrol Tarihi Üzerine Önemli Bir Kaynak ODTÜ nün Yarým Asýrlýk Tarihinde Ýnþaat Mühendisliði Bölümünün Kýrkdokuz Yýlý takvim yapraklarý 43 dernekten Anýtkabir deydik Ýçimizden Biri Atatürk Kütüphane Aklýn Evidir Viþnelik te Cumhuriyet Çocuklarý Þöleni etkinlik Cumhuriyetimizin 83. Yýlýnda ODTÜ Geleneksel Cumhuriyet Koþusu Ortaçað Þarkýlarý - Ensemble Galatia Muhteþemdi Yazma Semineri Antalya da Cumhuriyet Balosu ve 50. Yýl Kutlamasý Fotoðraf Kursunun Ardýndan odtülüler bülteni 158 aralýk

4 bizden size bizden size 10 YTL KAMPANYASI 10 YTL KAMPANYASI 10 YTL KAMPANYASI 10 YTL KAMPANYASI Burs 10 YTL fonuna KAMPANYASI yapacaðýnýz ayda 10 YTL ve üzeri yardýmlar bir araya geldiðinde, kaynak yetersizliði yüzünden burs 10 YTL KAMPANYASI veremediðimiz birçok ODTÜ lü kardeþimizin yüzünü 10 YTL KAMPANYASI güldürecek... Dileriz, bu kampanyada bizi 10 YTL yalnýz KAMPANYASI býrakmazsýnýz! 10 YTL KAMPANYASI ONLARI UNUTMAYINIZ 10 YTL Fonu KAMPANYASI 10 YTL KAMPANYASI 10 YTL KAMPANYASI 10 YTL KAMPANYASI Burs ve Yardýmlar T. Ýþ Bankasý, ODTÜ Þubesi (YTL) (EUR) (USD) Garanti Bankasý, Maltepe Þubesi (YTL) Sevgili ODTÜ'lüler, Son yýllarda yükselen deðer olarak dikkati çeken milliyetçilik, aslýnda dünya tarihinin son iki yüzyýlýnýn siyasal geliþmelerini etkilemiþ ve yönlendirmiþ bir kavramdýr. Milliyetçilik farklý bakýþ açýlarý ile ele alýndýðýnda farklý þekilde tanýmlanabildiði gibi, zamanýn akýþý içerisinde farklý anlamlarda kazanmýþtýr. Ayný zamanda farklý etnik kökendeki topluluklarý birbirine karþý kýþkýrtaran bir sömürü aracý olarak da kullanýlmýþtýr, yakýn tarihimizde bunun örneklerini bulabiliriz. Geçtiðimiz günlerde Fransýz parlamentosu yýllarý arasýnda Osmanlýlarýn yaptýðý sözde Ermeni katliamýný inkâr edenlere para ve hapis cezasý verilmesini öngören yasayý kabul etti. Tamamen Ermeni lobisinin baskýlarý ile çýkartýlan Batý'nýn çifte standardýnýn en güzel örneði olan bu yasa tasarýsý ile, Fransa 1915 yýlýnýn insan haklarýný kolladýðýnýn savunucusu olduðunu gösterdi ama, günümüzde Filistin, Lübnan ve Irak'da yüzbinlerce masum sivilin özellikle de çocuðun öldürüldüðü soykýrýma sesini çýkarmadý. Tabii bu arada sömürgesi olduðu dönemde Cezayir'de kendi yaptýklarýný tamamýyla görmezden geldiðini de unutmayalým. Bu yasa tasarýsý aslýnda Fransa'nýn tarihsel gerçekleri çarpýtmanýn yaný sýra, düþünce ve ifade özgürlüðüne nasýl dar bir pencereden baktýðýný da çarpýcý bir þekilde ortaya koymuþtur. Tarihsel gerçeklere ters düþen bu yasa tasarýsý ile aslýnda ne amaçlanýyor? Bu soruyu kendimize sormamýz gerekiyor. AB'nin Türkiye ile müzakerelere baþlanmasýna karar verileceði dönemde gündeme getirilen bu yasa tasarýsý aslýnda bir anlamda Batý'nýn Türkiye'ye bakýþ açýsýný gösteriyor, bir bakýma AB müzakere sürecinin sancýlý geçeceðinin öncü sinyali gibi. Fransa'daki soykýrým yasasý ile ayný döneme denk gelen ve kamuoyunda çok tartýþýlan baþka bir konuda Orhan Pamuk'a Nobel edebiyat ödülünün verilmesi oldu. Nobel ödülünü verme gerekçesi olarak "Yaþadýðý kent Ýstanbul'un melankolik ruhunun izlerini sürerken kültürlerin birbiriyle çatýþmasý ve kaynaþmasýnýn yeni simgelerini buldu'" þeklinde açýklayan Ýsveç Kraliyet Akademisi, ödülü alan tüm yazarlarýn kendi ülkelerinde tartýþmalý kiþilikler olduðunu özellikle vurguladý. Herkes farklý bakýþ açýlarý ile ödülü ve Orhan Pamuk'u eleþtirdi. Kamuoyunda oluþan tepkinin en büyük nedenini ise Orhan Pamuk'un bizi temsil etmediði inancý oluþturdu. Beðenelim veya beðenmeyelim Orhan Pamuk bu ülkenin uluslararasý boyutta kendini kabul ettirmiþ bir yazarýdýr, Türk edebiyatýnýn, dolayýsý ile de Türkiye'nin dünyaya açýlan kapýlarýndan birisidir. Bu ödülün Türk edebiyatýnýn tanýnmasý ve geliþmesine katký koymasýný diliyoruz. Bir yýlý daha geride býraktýk. Oldukça gergin günlere gebe yeni bir yýla giriyoruz. Yeni yýlda Cumhurbaþkanlýðý seçim süreci ülke gündemini oldukça uzun süre meþgul edecek gibi görünüyor. Laik ve demokratik cumhuriyete inan sivil toplum örgütü olarak, sizlerinde desteði ile bu süreçte tavrýmýzý net bir þekilde ortaya koyacaðýz. Yeni yýlýnýzý kutlar, 2007 yýlýnýn ülkemiz için özlemini duyduðumuz tüm güzellikleri getirmesini dileriz. Saygýlarýmýzla, Yönetim Kurulu odtülüler bülteni 158 aralýk

5 ayýn konusu Bilim ve Teknoloji Müzesi ODTÜ Bilim ve Teknoloji Müzesi, Türkiye deki müzeler arasýnda, hem bir bilim merkezinin içinde olmasý, hem de Cumhuriyet döneminden günümüze iletiþim, ulaþým ve günlük yaþam tarihini gözler önüne seren, çeþitli kurum ve kuruluþlarca baðýþlanmýþ nesneleri ile çok özel bir konuma sahiptir. Kültür, tarihsel ve toplumsal geliþme süreci içinde yaratýlan bütün maddi ve manevi deðerler ile bunlarý yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanýlan, insanýn doðal ve toplumsal çevresine egemenliðinin ölçüsünü gösteren araçlarýn bütünü olarak tanýmlanmaktadýr. Bir yandan kültürel varlýklarýmýzýn belirlenerek ortaya çýkarýlmasýna çalýþýlýrken, diðer yandan da çýkarýlanlara sahip çýkýlarak korunmalý, öz deðerlerimizle birlikte geliþtirilerek gelecek kuþaklara aktarýlmalý ve benimsetilmelidir. Bu noktada müzelere de önemli görevler düþmektedir. Yaygýn olarak bilinen arkeoloji, etnografya ve sanat müzelerinin yaný sýra - (Bilindiði gibi ODTÜ'de de, Kültür Bakanlýðý'na baðlý faaliyet gösteren ve ülkemizdeki ilk üniversite müzesi olan bir arkeoloji müzemiz mevcuttur. Etnografik eserlerle Frig nekropolü, Yalýncak ve Koçumbeli buluntularý müzemizde sergilenmektedir. Arkeoloji Müzemiz Cumartesi Pazar dýþýnda, her gün 09:00-15:30 arasýnda ziyarete açýktýr. Konularýna göre gruplandýrýlan müzeler içinde önemli bir grup da bilim ve teknoloji müzeleridir. Dünyanýn önde gelen bilim ve teknoloji müzeleri arasýnda, Ýngiltere'den "The Science Museum sciencemuseum.org.uk", ABD'den "Chicago Museum of Science and Industry - msichicago.org" ve Almanya'dan "Deutsches Museum - deutschesmuseum.de" sayýlabilir. Türkiye'nin bu alanda önde gelen müzeleri, Ankara'da kurulmuþ ve geliþimi süren ODTÜ Bilim ve Teknoloji Müzesi ile Ýstanbul'da bulunan "Rahmi M. Koç Sanayi Müzesi" dir. Bilim merkezlerinin de bu dala çok yakýn olduðu noktasýndan hareketle, Ankara / Altýnpark'ta bulunan Feza Gürsey Bilim Merkezi ile Ýstanbul / Þiþli Belediyesi Bilim Merkezlerini de dikkate alabiliriz. Türkiye'de ayrýca, buharlý lokomotifler, oyuncaklar, telekomünikasyon, uçaklar, özel anadolu arabalarý, aydýnlatma ve ýsýtma araçlarý, demir çelik sanayi gibi deðiþik konularda özel müzelerin bulunduðunu da belirtmek isteriz. (Müzeler hakkýnda ayrýntýlý eriþim bilgilerini adresinden bulabilirsiniz). ODTÜ Bilim ve Teknoloji Müzesi Türkiye'deki müzeler arasýnda, hem bir bilim merkezinin içinde olmasý, hem Cumhuriyet döneminden günümüze iletiþim, ulaþým ve günlük yaþam tarihini gözler önüne seren, çeþitli kurum ve kuruluþlarca baðýþlanmýþ nesneleri ve en önemlisi, çaðlar boyu 4 odtülüler bülteni 158 aralýk 2006

6 ayýn konusu Anadolu topraklarýnda üretilen alet ve teknolojilerin geliþimini anlatan "Anadolu'da Ýnsan - Çevre - Teknoloji" temalý sergisi ile çok özel bir konuma sahip bulunmaktadýr. Anadolu'da çaðlar boyunca teknolojilerin geliþimi konulu sunumda, milattan önce yýllarýna kadar giden bir geçmiþin izlerini görmek mümkündür. Neolitik dönemlerde, buzul çaðýndan hemen sonra, insanlýðýn ilk yerleþik düzene geçiþinde yapýlan ilk evler, ilk tapýnak, deðiþik zamanlarda bulunan insan iskeletlerinin yan yana diziliþiyle izlenebilen bir evrim süreci, kaþýk, býçak, volkanik camdan üretilmiþ ilk aynalar, zamanýn akýþý ile Anadolu'da Hititler dönemine geliþ, ilk höyük, ilk un deðirmeni, tek kelimeyle muhteþem. Þu anda müzede bulunan, içinde bine yakýn nesne bulunan koleksiyonun ilk tanýtým sergisi 30 Nisan 2003'te açýlmýþtý. Zaman geçmiþ ve 11 Nisan 2006 tarihindeki müze açýlýþýnda ODTÜ rektörü Prof. Dr. Ural Akbulut Toplum ve Bilim Merkezi (TBM)'nin desteðiyle dünyada ender görülen bir müze oluþturarak, M.Ö.7000 yýlýndan günümüze bilim ve teknolojinin Anadolu'da nasýl yeþerdiðini göstermek istediklerini söylüyor, geleceðin bilim adamlarý olacak gençlerin, hem bilimin nasýl geliþtiðini göreceklerini, hem de bugünün teknolojisini deney yaparak öðrenebileceklerini belirtiyordu. Toplum ve Bilim Merkezi, toplumda bilimsel farkýndalýk düzeyini artýrmak üzere araþtýrma yapmak, toplumun bilimsel ve teknolojik konulara olan ilgisini yükseltmek, topluma bilimi sevdirmek ve bilimin gündelik yaþamda kullanýmýnýartýrmak, ilköðretimden baþlayarak toplumun her katmanýnda bilimsel yaklaþým ve araþtýrma, yaratýcýlýk ve analiz yeteneðini geliþtirmeyi özendirmek üzere faaliyetlerde bulunmak, toplum ve bilim arasýndaki baðlarý güçlendirmek, üniversitelerin topluma yönelik faaliyetlerini artýrmak ve bu tür faaliyetleri özendirmek amacýyla kurulmuþtur. Bilim ve Teknoloji Müzesi, çaðdaþ ve bilimsel eðitimde öncü olan, bilim üretme ve teknoloji geliþtirme alanlarýnda da öncü rolünü sürdüren ODTÜ'nün teknoloji ile toplum baðýný oluþturma yolundaki öncülüðünün önemli bir göstergesi olmaktadýr. Bu müzedeki nesneler üniversite birimlerinin ve diðer ilgili odtülüler bülteni 158 aralýk

7 ayýn konusu Anadolu da çaðlar boyunca teknolojilerin geliflimi temalý sergide milattan önce onbinli yýllara kadar giden bir geçmiþin izlerini görmek mümkündür. kiþi ve kurumlarýn katkýlarýyla biraraya getirilmiþtir. Toplam 3500 m² kapalý alaný olan müze, m² açýk saha sergileme alaný, bir gölet ve çim açýkhava amfisi içerecek þekilde düzenlenmektedir. Çelik taþýyýcý ve gergi sistemiyle üretilen yapýlar Doç. Dr. Ayþen Savaþ ve Araþ. Gör. Barýþ Yaðlý tarafýndan tasarlanmýþtýr. Müze Müdürlüðünü mezunlarýmýzdan Çiðdem Akatuman yürütmektedir. Akutman, 1994 yýlýnda ODTÜ Kimya Mühendisliði bölümünden Arkeometri dalýnda yüksek lisans, 2004 yýlýnda da UCLA'den Arkeoloji dalýnda doktora derecelerini almýþtýr. Müze inþaatý baðýþlarla gerçekleþtirilmektedir. Sergileme birimleri, Büyük Silo, Küçük (Cam) Silo, Uçan Daire (yapýmý sürüyor), Hangar ve Açýk sergi alanlarýndan oluþmaktadýr. Büyük Silo ana sergi binasýdýr. Küçük (Cam) Silo'da ziyaretçi kabul merkezi, Hediyelik eþya dükkâný ve üst katýnda dinlenme ve kafeterya mekanlarý bulunmaktadýr. Uçan Daire'nin yapýmý devam etmekte olup, burasý interaktif bilim deneylerinin sergilendiði yer olacaktýr. Hangar ise klasik otomobillerin sergilenmesinin yaný sýra bir depo niteliðindedir. Birçok eðitici / eðlendirici bilimsel deney düzenekleri, ODTÜ yerleþkesinden çýkarýlmýþ çeþitli arkeolojik eserler, antika arabalar, bir kýsmýný ancak ansiklopedilerde görebileceðimiz teknolojik nesneler, ODTÜ'lüler tarafýndan toparlanmýþ C47 - F104, uçaklar, helikopter, lokomotif, sergilenen ürünlerden bazýlarýdýr. Belirli bir ölçüde gruplama yapýlmýþ olsa da, sergilemedeki rastlantýsallýk, derlenen malzemenin yoruma ve geniþlemeye açýk olduðunu göstermektedir. Toplum Bilim Merkezinin özgün tasarýmlarý, doðrudan üretim ve canlandýrma yetenekleri müzenin her yerinde gözlenmektedir. Arkeolojik duvarlarýn, sütunlarýn, evlerin 1/1 veya istenilen ölçekte kopyalarýnýn yapýlmasý, bilimsel ve eðitsel deneylerin büyük çoðunluðunun özgün tasarým ve üretimle oluþturulmasý, bizlere gurur veriyor. Ziyarete gittiðinizde, Ýsmet Ýnönü, Bülent 6 odtülüler bülteni 158 aralýk 2006

8 ayýn konusu Ecevit ve Çetin Emeç'in daktilolarýný, kömür kazanlý projeksiyon makinesi ve tarihi baský makinesini mutlaka görmenizi öneririm. Müzenin yapýmýna katkýda bulunmak veya ellerinde bulunan eserleri Müzeye baðýþlamak isteyenler bunu nasýl yapabilirler? Malzemenin bir resmi ile birlikte, kýsa bir tanýtým yazýsýný Müze Müdürlüðü'ne gönderebilir veya doðrudan telefonla irtibat kurabilirler. Uygun bulunan malzeme bir tutanakla teslim alýnýyor. Malzemenin sergilenmesinde standart etiketler kullanýlabildiði gibi, " Ad Soyad / Kurum Adý" belirtilerek, "..tarafýndan baðýþlanmýþtýr" ya da, ".'nýn katkýlarýyla" gibi bilgilendirme yapýlmaktadýr. Çok özel katkýlar, sponsorluk yöntemiyle de yapýlabilmektedir. Örneðin, baþlangýç tasarýmýnda yer almasýna karþýn kaynak yetersizliðinden bugün için gerçekleþtirilemeyen, üç boyutlu bir sinema ve konferans salonu, sponsor adaylarýnýn ilgisini beklemektedir. Katkýlarýn mutlaka maddi olmasý gerekmiyor. Örneðin, okullarýn ziyaretleri esnasýnda, bilimsel deneyleri öðrencilere anlatacak, müzenin gezdirilmesinde rehberlik yapacak, gönüllü olarak ve yarý zamanlý çalýþarak katkýda bulunmak isteyen mezunlarýmýzý, Müze Müdürlüðü'ne baþvurmaya davet ediyoruz. Bu vesile ile projenin ayný zamanda fikir babasý olan, Sn. Rektörümüz Prof. Dr. Ural Akbulut'a, Toplum ve Bilim Merkezimize, emeði geçen herkese bu önemli müzeyi ODTÜ'ye ve ülkemize kazandýrmadaki deðerli katkýlarýndan dolayý mezunlarýmýz adýna teþekkürlerimizi sunarýz. Tanju ERYILMAZ (ME'83) ODTÜ BÝLÝM VE TEKNOLOJÝ MÜZESÝ Adres : ODTÜ Yerleþkesi / Eskiþehir Yolu / Ankara (Bilkent Kapýsý Giriþinde Teknokent in Yanýnda) Telefon : / e-posta: tbm@metu.edu.tr Ziyaret Zamanlarý : Hafta Ýçi (8:30-17:00) Cumartesi - Pazar (Ýnþaat nedeniyle, geçici olarak kapalý) Ramazan Nerkiz (Müze Sorumlusu), Deniz Erdem (Araþ.Gör.) Çiðdem Atakuman (Müze Müdürü), Ramazan Tekin (Hangar Görevlis-Resimde Yok) odtülüler bülteni 158 aralýk

9 panel Ortadoðu'da Ýþgal ve Beyrut Ýzlenimleri " Iraklý'nýn ölümü, asýl kitle imha silahlarýnýn kimin elinde olduðunu gösteriyor." Küresel Barýþ ve Adalet Komisyonu (BAK), ODTÜ ve ODTÜ Mezunlarý Derneði'nin ortak giriþimleriyle düzenlenen "Ortadoðu'da Ýþgal ve Beyrut Ýzlenimleri" konulu panel 9 Kasým 2006 da gerçekleþti. Radikal gazetesi yazarý ve akademisyen Nuray Mert ile Küresel Barýþ ve Adalet Koalisyonu Yürütme Kurul Üyesi ve yazar Þenol Karakaþ'ýn konuþmacý olduklarý panelde, Ortadoðu'daki geliþmeler ve bu geliþmeler karþýsýnda alýnacak politik tavrýn ne olmasý gerektiði tartýþýldý. "BOP yok; emperyal bir saldýrganlýk var" Panelde ilk konuþmayý yapan Þenol Karakaþ, Irak, Afganistan ve Lübnan'daki iþgallerin temel nedenleri üzerine düþünmenin önemine deðindi. Karakaþ, Ortadoðu'da yaþananlarýn, Büyük Ortadoðu Projesi gibi, aslýnda var olmadýðý savunulabilecek, yalan dolu bir projeyle açýklanamayacak bir gerçeðin; emperyalizmin ihtiyaç duyduðu hiyerarþik devletler sisteminin ürünü olduðunu belirtti. Doðu Bloku'nun parçalanmasý ve iktidarýný meþrulaþtýran "komünizm tehlikesi"nin ortadan kalkmasýnýn ardýndan, Amerika'nýn, egemen gücünü gerileme tehlikesinden kurtarmak için ihtiyaç duyduðu yeni düþmaný "Medeniyetler Çatýþmasý" düþüncesi aracýlýðýyla yarattýðýný söyleyen Karakaþ, bugüne kadar Ortadoðu'da yaþanan tüm geliþmelerin kapitalist bir hegemonya kurma mücadelesinin ürünü olarak okunmasý gerektiðini ifade etti. Savaþýn insani maliyetinin de korkunç boyutlara ulaþtýðýna deðinen Þenol Karakaþ, Irak'ta Iraklýnýn ölümü, asýl kitle imha silahlarýnýn kimin elinde olduðunu gösteriyor" dedi. Ancak son günlerdeki geliþmeleri, savaþ karþýtlarýnýn politik açýdan galibiyeti olarak gördüðünü de ifade etti. "Irak'ta kitle imha silahlarý bulunamadý. Ramsfeld'in istifasý bize kazanma duygusu vermek zorunda. Böyle giderse halkýn çoðunluðunun Taliban'ýn peþine takýlmak zorunda kalacaðýnýn farkýndalar" diyerek Amerika'nýn bu politik maðlubiyetini artýk askeri maðlubiyete çevirmek gerektiðini belirten Karakaþ; "Bunu yapacak olan, hükümet karþýsýnda baský oluþturacak ABD'deki savaþ karþýtlarýdýr. Bize düþense Amerika'daki savaþ karþýtlarýna omuz vermek, destek olmak. Biz küresel direniþin kendisi olmak zorundayýz." dedi. "Sadece Amerika'dan bahsetmek yeterli deðil." Þenol Karakaþ'ýn ardýndan konuþmasýna baþlayan Nuray Mert de savaþ karþýtlarý ve Küresel BAK'ýn kazanmýþ sayýlmasý gerektiði düþüncesine katýldýðýný; fakat bunun, savaþ sýrasýndaki genel tepkisizlik hesaba katýldýðýnda, politik deðil; moral bir galibiyet olduðunu ifade etti. "Beklediðim tepkiyi ne Türkiye'de ne bu tür toplantýlarda ne de dünyada göremiyorum. Bu insanlýðýn maðlubiyetidir" diyen Mert, tepkilerin þimdiye kadar olduðu gibi, doðaçlama, yerel ya da bölgesel direniþlerle sýnýrlý kaldýkça bir savaþ makinesi haline gelmiþ olan ABD nin ancak kendi kendini tahrip ettiði sürece yenileceðini dile getirdi. Bugün Amerika'nýn kendi kendini tahrip etmiþ olmasýnýn ileride yeni yollar bulmayacaðý anlamýna gelmediðini de vurgulayan Mert, bu nedenle bölgedeki direniþlere destek vermenin önemli olduðunu sözlerine ekledi. Türkiye'deki tepkisizlik Savaþa karþý topyekün bir direniþin saðlanamamasýný dünyada henüz küresel kapitalizme karþý duracak bir söylemin geliþememesinden kaynaklandýðýný ifade eden Nuray Mert, bunun ayný zamanda bugünkü sol siyasetlerin çýkmazý olduðunu belirtti. Ulusalcýlýðýn sol olarak nitelendirilemeyeceðinin altýný çizen Mert, Türkiye'deki sol-liberal kesimin de savaþ söz konusu olduðunda yalnýzca ABD den bahsetmesinin; Batý Avrupa'da merkezde yer alan güçlü devletleri meselenin dýþýndaymýþ gibi görmesinin Avrupa Birliði'yle ilgili tutumdan kaynaklandýðýný söyledi. Bir diðer nedeninse Türkiye'deki solun din korkusu olduðuna dikkat çeken Nuray Mert, bugünkü koþullarda savaþ karþýtlýðý konusundaki çekimserliði doðru bulmadýðýný da vurguladý. "Kapitalizmin en barbar ilk yükseliþ sürecine benzeyen, emperyalizmin en barbar yöntemlerinin kullanýldýðý bir dönemdeyiz" diyen Mert, kapitalizme hayýr demeden savaþa hayýr demenin anlamlý olmayacaðýný da sözlerine ekledi. 8 odtülüler bülteni 158 aralýk 2006

10 söyleþi Mühendislik Uygulamalarýnda AR-GE Derneðimiz ve TMMOB Makine Mühendisleri Odasý Ankara Þubesi ile ortaklaþa düzenlenen "Mühendislik Uygulamalarýnda AR-GE" baþlýklý söyleþi 9 Kasým 2006 da, geniþ bir katýlýmla, Derneðimiz Viþnelik tesislerinde gerçekleþtirildi. Söyleþinin konuþmacýsý, hem ODTÜ'nün kuruluþuna hem de makina mühendisliði alanýnýn Türkiye'deki geliþimine önemli katkýlarda bulunmuþ olan Prof. Dr. Nuri Saryal'dý. Etkinlik, 20 Þubat 2006'da, Derneðimizde yapýlan yine Nuri Saryal'ýn konuþmacý olduðu ve tüm imkânsýzlýklara ve yoksunluklara karþýn Türkiye'deki ilk roket yapýmýnýn anlatýldýðý "Bir AR- GE Öyküsü: ORDOT" baþlýklý söyleþinin devamý niteliðindeydi. Saryal, bu kez yurtdýþýnda ve Türkiye'de mühendislik alanýnda Ar-Ge konusundaki deneyimlerini katýlýmcýlarla paylaþtý. ABD, Almanya ve Türkiye'deki deneyimlerini aktaran Prof. Dr. Nuri Saryal, araþtýrmacýnýn konusu üzerine çok okuyarak derinlemesine yapacaðý çalýþmanýn ve uzman kiþilere danýþmasýnýn, ortaya çýkan iþin kalite ve düzeyinde ne kadar etkili olduðunu belirtti. Çalýþma koþullarýnýn önemi üzerinde de duran Nuri Saryal, yeterli maddi olanak, bürokrasinin ortadan kaldýrýlmasý ve eðitimli teknisyenlerin yetiþmesi gibi unsurlarýn iþin niteliðini artýracaðýný belirtti. Türkiye'de özellikle birinci sýnýf eðitim almýþ, dil bilen, araþtýrma yapan ve en son geliþmeleri yakýndan takip eden aydýn teknisyenler konusunda sýkýntý yaþandýðýný vurgulayan Saryal; "Bir zincir, en zayýf halkasý kadar saðlamdýr. Türkiye'deki en büyük eksiklerden birisi budur" dedi. Nuri Saryal, mühendislerin birbirine destek olmalarý ve ayný gemide olduklarýný unutmamalarý gerektiðini de sözlerine ekledi. odtülüler bülteni 158 aralýk

11 söyleþi AB Sürecinde TarýmT Ziraat Mühendisleri Odasý Baþkaný Gökhan GÜNAYDIN'ý "AB Sürecinde Tarým" konulu söyleþimizde misafir ettik. Sayýn GÜNAYDIN ülkemizdeki tarým sektörünün yapýsý, ve AB sürecinde bizi bekleyen sorunlar konusunda oldukça aydýnlatýcý bilgiler verdi. Konuþmasýnda öne çýkan konularý aþaðýda kýsaca özetliyoruz. Genel görünüm Kýr ve kent sorunlarý sanýldýðýndan çok daha fazla birbirine yakýn olmasýna raðmen günümüzde tarým, kentlerin görece uzak hissettiði bir üretim alaný niteliði taþýmakta, paradoksal bir þekilde Türkiye'nin sosyal ve siyasal yaþamýna kattýðý sorunlar ile birlikte anýlmaktadýr. Türkiye'de 7 coðrafi bölgede ve 9 tarým bölgesinde 130 kültür bitkisinin tarýmý yapýlýyor. Anadolu'nun en önemli özelliklerinden birisi dünyanýn gen bankasý niteliðini taþýmasýdýr. Avrupa kýtasýnýn toplamýnda 'in biraz altýnda bitki çeþidinden bahsedilirken bu coðrafyada bitki çeþidi yaþýyor ve bunun 3.000'i endemik bitkidir, yani orijini Türkiye'dedir. Tarým sektörü ulusal gelire %11.5 dolayýnda bir katký yapýyor. 6.4 milyar $ tutarýnda tarým ürünü ithalatý yapýyoruz. Bu dýþ alým 8.2 milyar $'lýk dýþ satýmla karþýlaþtýrýldýðýnda sanki 2 milyar $'a yakýn bir artýmýz vardýr ve tarýmda iþler yolunda gidiyor gibi görünebilir. Ancak bu istatistiðin alýndýðý 2005 yýlýnda Türkiye'nin fýndýk dýþ satým geliri 1.9 milyar $'ýn biraz üzerindedir. Oysa fýndýðýn olaðan dýþ satým geliri milyon $ düzeyindedir. Fiskobirliði'nin özerkleþmesi sonrasýnda uyguladýðý yüksek fiyat politikalarýyla, fýndýk fiyatýnýn 7.5 milyon liraya kadar týrmanmasý, dýþ satým gelirini 2 milyar $ kadar geriye çekmiþtir. Bu aradaki 1.8 milyar $'dan fýndýðý çektiðinizde, aslýnda Türkiye tarým ürünleri ithalatçýsýdýr. Sosyolojik boyutuna baktýðýmýzda, ülkemizde kentleþme oraný %65.Bir diðer deyiþle kýrsal alanda 22 milyon dolayýnda insan yaþýyor. Tarým sektörünün istihdama katkýsý ise %29.5 dolayýndadýr. Kýrsalýn tek ekonomik getiri kaynaðýnýn tarým olduðu gerçeðini vurgulamalýyýz. 1986'dan 2004'e kadar olan süreçte tarým sektöründe çalýþan insan sayýsý 7.2 milyona düþmüþ ve kýrsal kesim 18 yýllýk dönemde yaklaþýk 1 milyon nüfus kaybetmiþtir. Ayrýca hemen arkasýndan döneminde 1.3 milyon insan tarým sektöründen kopmuþ ve kentlerin varoþlarýna yönelmiþlerdir. Bu kopuþun iki nedeni olabilir. Biri yeni istihdam olanaklarý olabilir, bu insanlar sanayii ve hizmetler sektöründe yeni istihdam olanaklarýna kavuþmuþlardýr. Ýþsizlik ortalamasýnýn Türkiye'de son yýllarda % sarkacýnda olduðu ve tarým sektöründeki istihdamýn temel özelliðinin de eðitim düzeyi düþük ve kadýn emeðinin en yoðun olduðu düþünüldüðünde tarým sektöründen kopanlarýn yeni istihdam olanaklarýnýn vaadettiði bir yapýya kavuþmak için köylerini terk etmediði görülmektedir. O halde kýrsal alanda birþeyler oluyor, bunun üzerinde düþünülmesi lazým yýlýnda tarýmsal ürünlerin çýktý fiyat deðiþimlerini gördüðümüzde tütün, yaþ çay yapraðý ve fýndýk dýþýnda diðer ürünlerin tümünde bir reel fiyat gerilemesi olduðunu görüyoruz. Fiyatlarda seçilen 19 üründe ortalama %25 düþüþ olmuþtur. Çýktýlar gerileme yaþarken, girdi fiyatlarýnda (mazot, gübre) %16 oranýnda fiyat artýþý olmuþ, hedeflenen enflasyon %8 civarýnda. Bu kýrsal alanda tutunmayý zorlaþtýran ve kýrdan kente göçüþü tetikleyen bir tablodur. 10 odtülüler bülteni 158 aralýk 2006

12 söyleþi Dünya Ticaret Örgütü, IMF ve Dünya Bankasýnýn Rolü Tarýmý deðerlendirirken Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) anlaþmalarýný ve Dünya Bankasý ve IMF aracýlýðýyla yürütülen tarým reformu sürecini de göz önünde bulundurmak gerekir. DTÖ ilk kez tarým odaklý anlaþmasýný 1994'te Uruguay'da imzaladý. Bu anlaþma ile hedeflenen "Adil ticaret" sistemi idi. Böylelikle ülkeler daha az iç destek verecekler, daha az ihracat sübvansiyonu verecekler ve pazara giriþ olanaklarýný arttýracaklardý. Baþka bir deyiþle gümrük vergilerini azaltacaklardý. Bunun altýnda yatan temel felsefe Mukayeseli Üstünlükler. Þunu söyler DTÖ terminolojisi, eðer bu destekler gibi ticareti bozucu etkenleri kaldýrýrsanýz, dünyada Mukayeseli Üstünlükler çalýþýr yýlýnda üretici destek tahminin 241 milyar $ olduðunu ve aralýðýnda, yani geliþmiþ ülkeler için indirgeme taahhüdünün sona erdiði yýl itibariyla bu rakamýn 238 milyar $'a indirgendiðini görür isek aslýnda bütün o indirgeme söylemlerine raðmen geliþmiþ dünyanýn tarým desteklerini tasviye etmediðini, nitelik deðiþtirerek bu destekleri sürdürdüðünü bir kere daha görmüþ oluruz. Mukayeseli Üstünlükler ile ilgili pamuk örneði üzerinden gitmek zihin açýcý olur. Dünyanýn en yüksek pamuk verimine sýrasýyla Ýsrail, Avustralya ve Suriye sahip. Onlarý Türkiye izliyor. Ancak ekim alanlarýna baktýðýnýzda Türkiye'nin ekim alaný hektar. Diðer ülkelerin ekim alanlarý görece daha düþük. Böyle bir bakýþ açýsýyla ve üzeri ekim alanýna sahip pamuk üreticisi diðer ülkeler arasýnda en yüksek verime sahip olan ülkenin Türkiye olduðunu hemen görebiliyoruz. Peki mukayeseli üstünlükler çalýþýyor ise, Türkiye'nin 2/3 verim deðerine sahip ABD nasýl oluyor da Türkiye'ye yýlda 600 milyon $ civarýnda pamuk satabiliyor? Bu verimlilik listesine giremeyen Yunanistan nasýl oluyor da Türkiye'ye 400 milyon $ pamuk satabiliyor? Soruyu böyle sormak lazým. Bizden daha düþük verimliliðe sahip olan ülkelerin Türkiye'ye pamuk satabilmelerindeki nedenin iç destek ve sübvansiyonlarýn olduðunu görmemiz gerekiyor. Amerika'da, Bush'un seçim bölgesi olan Teksas'ta, pamuk üreticisine yýlda 4 milyar $ destek veriliyor. Bu destek yalnýzca Türkiye'nin pamuk piyasasýný bozmakla kalmýyor, ekonomileri pamuk üretimine dayanan 10 Afrika ülkesinde açlýk olarak somutlanýyor. Dolayýsýyla dünyada çalýþan "mukayeseli üstünlükler" deðil, "mutlak üstünlükler"dir. Gümrük Vergileri indirilirse ne olur? Türkiye'nin tarife profilinde ve tarife boþluðu analizinde bunun cevabýný bulabiliriz. Türkiye oldukça yüksek bir koruma yapmasýna raðmen, 6.4 milyar $'lýk tarým ürünü dýþ alýmý yapmaktadýr. Bu gerçek bize bunlarýn hýzla indirgendiði bir süreçte yaþanacak bir iç piyasa yýkýmýnýn boyutunu gösterebilir. OECD raporlarýna göre 1999'da Türkiye, tarýmýna 4.2 milyar $ para aktarýrken, 2002'de 1.1 milyar $'a inmiþtir. Dünya Bankasý'nýn kendi uzmanlarý aracýlýðýyla yürütülen yýllarý arasýndaki programa göre tarýmsal GSMH 27 milyar $'dan 22 milyar $'a gerilemiþtir. Üretici yýlda 4 milyar $ tutarýnda para kaybetmþtir hektar alan, maliyetlerin elden edilen çýktý fiyatlarýnýn üzerine çýkmasý nedeniyle çiftçiler tarafýndan terkedilmiþtir. Örneðin ABD'de mazota ödenen para, Türkiye'de ödenen paranýn üçte biri kadar. Mazot Türkiye'de tarým girdilerinin en önemli girdi kalemlerinden. Türkiye'de ortalama iþletme ölçeði 6 hektar, ABD'de ise bu rakamýn 10 katýndan daha fazla. Dolayýsýyla toplam maliyetler açýsýndan deðerlendirdiðinizde çokça kýyaslanabilir olmadýðý görülebiliyor. Bu sürecin sektörde bir çöküþü yansýttýðý açýktýr. Türkiye böyle bir yapý içerisinde, AB müzakere sürecine hazýrlanmaya çalýþmaktadýr. AB Ortak Tarým Politikasý AET, 6 ülke ile kurulduðunda, ilk uluslarüstü politika olarak Ortak Tarým Politikasý (OTP) tesis etmiþlerdir. O dönemleri düþündüðümüzde bu ülkelerin gýdada kendine yetmeyen ve 2. Dünya Savaþý'ndan sonra yaþadýklarý açlýk tecrübesinin gýda güvenliðini saðlamayý öncelikli olarak ele almalrýnda etkili olduðu düþünülebilir. Hemen arkasýndan 1961 yýlýnda Avrupa tarýmsal garanti ve yön verme fonunu kurmuþlardýr. Bu fon aracýlýðýyla tarýmlarýný yýlda 40 ila 50 milyar ECU dolayýnda desteklerle desteklemiþler ve 60'larda kendine yetmeyen bu odtülüler bülteni 158 aralýk

13 söyleþi topluluk 1970'lerin sonunda önemli tarým ürünlerinde kendine yeter hale gelmiþ ve 80'lerde kapitalist tarým sektörü anlayýþý verimliliði ve üretim artýþlarýný sürekli tahrik etmiþ ve topluluk kendine yetmenin çok üzerinde bir kapasiteye sahip olmuþtur. Verimlilik için hayvan artýklarý hayvanlara yedirilmekten çekinilmemiþ ve bu yaklaþýmýn sonucu olarak da deli dana hastalýðý dünyaya "armaðan" edilmiþtir. 1980'lerin ortalarýnda AET'nin sorunu, tarýmdaki konu bu fazlalýklarýn dýþ pazarlara satma gerekliliðidir ve ihraat için gereken de sübvansiyonlardýr. AET bunu düþünürken Atlantik'in öbür tarafýnda, ABD'nin de benzer bir gereksinimi vardýr. Bizim ihracat sübvansiyonlarý dediðimiz dönem de iþte bu dönemde baþlamýþtýr. ABD, Fransa'nýn geleneksel pazarý olan Fas, Tunus, Cezayir'deki egemenliðini kýrmak için bütün Atlantik okyanusunu geçip, Akdeniz'den gemiler geçirip, bu ülkeler 100$'a buðday üretirken, 25$'a un satmýþtýr. Bu ülkelerdeki politikacýlar ve iksitatçýlar da þunu tartýþmaya baþlamýþlardýr. 25$'a ithal etme olanaðýnýz olan bir ürünün hammaddesini 100$'a üretmenin bir mantýðý var mýdýr? Buna istinaden Amerika'dan gelen un ithalatýna baðýmlý bir yapý doðurulmuþtur. AB'nin de buna yanýtý ayný þekilde Latin ülkelerine süt tozu satmakla gerçekleþmiþtir. Ve bu tarým savaþý 1994 yýlýnda Uruguay'da imzalanan anlaþma ile sona ermiþtir. AB'den kapanmasý çok da mümkün olmayan sosyal ve ekonomik açýklarý kapatmaya yönelik bir para transferi artýk beklenmemelidir. Tarým ve kalkýnmayý destekleme programý içerisinde 10 ülkeye yýlda aktarýlan para miktarý 520 milyon 'dur. Dolayýsýyla kimsenin baþýna artýk para yaðmayacaktýr. Paradan daha çok politika transferi söz konusudur. 6 Ekim 2004 tarihinde yayýnlanan Etki Deðerlendirme Raporu'nda, olasý bir üyelik durumunda Türkiye'nin rekabet gücünün yüksek olacaðý ürünleri yaþ meyve sebze, koyun eti ve bakliyat olarak belirtilmiþtir. Bu 4 ürünün dýþýnda kalan tüm ürünlerin %90'ý rekabetçi olamamaktadýr. Yine doðru bir tespitle olasý bir üyelikte, karþýlýklý kýsýtlamalarýn kaldýrýlmasý sonucu AB'nin Türkiye'ye yapacaðý dýþ satým artacak ama tersi durum azalacaktýr ve bu Türkiye'de bir þok etkisi yaratacaktýr. Öneri olarak da denilmiþtir ki, "Bu þok etkisinin etkisini azaltmak için Türkiye, üyelikten önce AB'ye yönelik ticari kýsýtlamalarý kaldýrmalýdýr"! Bu gülünecek bir durumdur. Gümrük Birliðinin etkisi Gümrük Birliði'nin tarýma etkisi nedir diye düþünüldüðünde tarýmýn Gümrük Birliði'nin dýþýnda olduðunu vurgulamak gerekir. Ýçeriðinde sadece tahýl, süt ve þeker bulunan iþlenmiþ tarým ürünleri anlaþmanýn kapsamýndadýr. Anlaþmanýn imzalandýðý günden bugüne Türkiye'nin dünyaya karþý yaptýðý iþlenmiþ tarým ürünleri dýþ satým-dýþ alým dengesinde Türkiye lehine bir durum varken, AB'yle olan ayný iliþkide AB lehine 4 katýn üzerinde bir avantaj ortaya çýkmýþtýr. Eðer, görece rekabet üstünlüðümüzün daha az olduðu tarým ürün dengeleri için sonucun ne olacaðýný görmek istersek de, bu durum gözönünde bulundurularak çok fazla analiz yapmaya gerek kalmamaktadýr. Türkiye içi üretim durumumuza baktýðýmýzda, ve güncel konulardan birisi olan örneðin mýsýra odaklandýðýmýzda; Türkiye'de "dað taþ mýsýr oldu" denilerek mýsýr destekleme fiyatýnýn ve prim miktarlarýnýn azaltýlmasý sonucu önümüzdeki yýl mýsýrda 1 milyon ton dýþ alým yapýlacaktýr. Mýsýrdaki dýþ alým Arjantin ve Amerika'dan gelen genetiði deðiþtirilmiþ mýsýrdýr. Mýsýrdan üretilen niþasta bazlý þeker, sanayi þekeri olarak kolalý içeceklerde ve tatlýlarda kullanýlmaktadýr. Tüketiciye sorulmadan Genetiði Deðiþtirilmiþ Organizmalý (GDO) 800 çeþit ürün insanlarýn sofralarýna ulaþmaktadýr. Oysa Avrupa'da, biyogüvenlik yasasý gereði herhangi bir GDO'lu ürünü GDO etiketi yapýþtýrmadan satamazsýnýz. Bunu her ilerleme raporunda eleþtirirler ama Türkiye yakasýnda hiçbir geliþme olmaz. Çünkü mýsýr ithalatýndan Türkiye'de kim rant saðlýyor ve mýsýrý kim iþliyor? Cargill Cargill'e kimler ortak? Ülker Ülker neyi üretiyor? Cola Turka Cola Turka'nýn Ýstanbul daðýtýmýný kim yapýyor?... Sorularýna vereceðiniz yanýt, neden ulusal biyogüvenlik yasasýnýn çýkamadýðýnýn bir açýklamasý olarak görülebilir. (Mýsýrdan elde edilen þeker þurubu, þeker pancarýndan elde edilen þekerden daha ucuza üretilmektedir. Ayrýca, niþasta bazlý þeker yüksek oranda fruktoz içermekte, fruktoz, normal þekerde olduðu gibi vücutta insülin salgýlatmamakta ve açlýk hissini gideren leptin hormonunu tetiklememektedir. Bu nedenle de niþasta bazlý þeker kullanýlan içecekler içildikçe içilmekte, beyine bir türlü dur sinyali gitmemektedir. Durum böyle olunca mýsýrdan elde edilen niþasta bazlý þeker tercih edilir hale gelmektedir.)* Cargill bir Amerikan firmasýdýr ve 1999 yýlýnda Bursa Orhangazi'de 1. sýnýf tarým topraðý üzerinde bir fabrika kurmuþtur. Fabrika, geçerli hukuk mevzuatýna aykýrý olarak kurulmuþtur. Dönemin Bursa Valisi ve Belediye Baþkaný, Organize Sanayi Bölgesi'nde yer gösterdiði halde, fabrika hiçkimseye aldýrýlmadan Orhangazi'ye kurulmuþtur. Ýznik Gölü'nün bütün suyunu çekmekte ve deþarjýný da göle vermektedir. Bu fabrika için Ziraat Mühendisleri Odasý (ZMO) öncülüðünde bütün Demokratik Kitle Örgütleri'yle birlikte Danýþtay ve Bursa Ýdare Mahkemesi'nden aldýðýmýz ruhsat ve deþarj iptallerinin sayýsý hatýrlanamayacak kadar çoktur. Bu fabrika hep çalýþmaya devam etmiþtir. En son, 3 Temmuz 2005 tarihinde bu ülke 5403 sayýlý bir yasa çýkartmýþtýr. Yasanýn adý Toprak Koruma ve Arazi Kullaným yasasýdýr. Bu yasanýn geçici 1. maddesine göre; "Geçerli 12 odtülüler bülteni 158 aralýk 2006

14 mevzuata aykýrý olacak þekilde tarým topraðýný amacý dýþýnda kullananlar, metrekare baþýna 5 YTL ödemek koþuluyla hukuk þemsiyesi içine girerler." (Danýþtay'ýn 10. Dairesi, Bakanlar Kurulunun bu kararý için yürütmeyi durdurma kararý verir. Daha sonra Ekim 2006 da, Cargill hakkýnda verilen mahkeme kararý uygulanýr ve fabrika kapatýlýr. AKP Bursa milletvekili Altan Karapaþaoðlu'nun TBMM ne verdiði," Toprak Koruma ve Arazi Kullanýmý Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkýnda Kanun Teklifi " 23 Kasým 2006 tarihinde Mecliste kabul edildi)* Türkiye adeta kendi ülke sýnýrlarý içerisinde hukuku çiðnemenin bedelini belirlemiþtir. Fakat bununla kalýnmamýþ, bu yasanýn çýkmasýnda 2 gün sonra, 5 Temmuz'da Cargill'in 212 bin metrekare alaný Bakanlar Kurulu kararý ile özel endüstri bölgesi ilan edilmiþtir. Bunun amacý, þaka gibi: Cargill 5 YTL de ödemesin!. Cargill Bakanlar Kurulu'ndan bu kararý da çýkarttýrabilmiþtir. Yasa 19 Temmuz tarihinde Resmi Gazete'de yayýnlanmýþtýr. Cargill Özel Endüstri Bölgesi geçici 1. maddeye baþvurmamýþtýr ama gelin görün ki resmi yazýþmalarda kullanýlan 'muzýr Sivil Toplum Örgütleri'nin faaliyetleri nedeniyle', Danýþtay Özel Endüstri Bölgesi kararýný iptal edivermiþtir. Cargill, bir kez daha hukuk þemsiyesi dýþýnda kalýnca, yasa deðiþtirmenin zor olmadýðý bu ülkede, yapýlmasý gereken þey yine yasa deðiþtirmek olarak görülmüþtür. Geçici 1. maddenin süresi 1 yýl daha uzatýlmak üzere bu saatlerde görüþülmektedir. Hedef, Cargill'in buraya baþvurmasý ve hukuki sorunlarýný çözmesidir, çünkü Washington'dan talimat alýnmýþtýr. (Söyleþiden sonraki günlerde alýnan bir karar ile Cargill'in iþlemin iptali için açtýðý davada Bursa 1. Ýdare Mahkemesi, 'üretim faaliyetinin durdurulmasý hukuken yanlýþ' kararý alarak yürütmeyi durdurdu.- ND) 2000 yýlýnda 18.8 milyon ton olan þeker pancarý üretimi, 14.7 milyona tona düþmüþtür. Çünkü niþasta bazlý þekere tanýnan kota 2001 yýlýnda %15'e çýkarýlmýþtýr. Bu þu demektir; þeker pancarý çiftçisi pancar ekmesin, Cargill, iþlediði mýsýrý da sanayi þekeri olarak piyasaya satsýn. Tarým ekonomik ve sosyolojik boyutlarý ile önümüzdeki dönemde Avrupa Birliði karþýsýnda ülkemizi zorlayacak önemli konulardan birisidir. Bu sorunlarýn aþýlabilmesi için öncelikle kendi bütçemizi, kendi ihtiyaçlarýmýz doðrultusunda odaklamak çözüm olabilir. il.php?id=110 Derleyen: Nevres DABIL (CE'98)

15 çalýþma gruplarýndan Uzaktan Eðitim Çalýþma Grubu Ülkemizin gündeminde bulunan konulardan biri ve belki de en önemlisi olan eðitim uzunca bir süredir dikkat çekici baþka bir boyutu ile daha karþýmýza çýkmaktadýr. Özellikle yaþam boyu öðrenmeyi özendirici olmasý, kolay eriþilebilirliði ve var olan kaynaklarýn daha verimli kullanýlmasýna olanak tanýmasý gibi özellikleri ile uzaktan eðitim son yýllarda bu alanda en çok sözü edilen ve tartýþýlan konulardan biri olmuþtur. Uzaktan eðitim, öðrenenin iletiþim teknolojilerinden yararlanarak öðrenmesini saðlayan çaðdaþ bir uygulamadýr. Bilgi teknolojilerinde yaþanan geliþmeler eðitimin her alanýnda olduðu gibi, kaçýnýlmaz olarak uzaktan eðitimde de farklý yaklaþým ve teknolojilerin kullanýmýný gündeme getirmiþtir. Mektupla, televizyon ve radyo gibi kitle iletiþim araçlarý ve/veya telefonla iletiþim saðlayarak gerçekleþtirilebilen uzaktan eðitim, Ýnternet eriþiminin yaygýnlaþtýðý günümüzde artýk e-öðrenme (elearning) þeklinde uzaktan eðitim uzaktan eðitim algýlanmakta ve deðiþik yöntemler kullanýlarak Ýnternet üzerinden gerçekleþtirilmektedir. Orta Doðu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mezunlarý Derneði, Dernek ve Üniversitemiz mensuplarýnýn bilgi birikimleri ve deneyimlerinden yararlanarak, ülkemiz gündeminde bulunan konulara dikkat çekmek, mevcut bilgi birikiminin veya yeni bilgilerin paylaþýlmasýný saðlayarak saðlýklý bir bilgilenme ve tartýþma ortamý yaratmak amacýyla çeþitli çalýþma gruplarý oluþturmakta ve bu gruplarýn çalýþmalarýnýn sonuçlarýný yayýnlamaktadýr. ODTÜ Eðitim Fakültesi ile gerçekleþtirilen bu iþbirliði çerçevesinde Uzaktan Eðitim konusu ele alýnmýþ ve günümüzde en etkin uzaktan eðitim yöntemlerinden birisi olan e-öðrenme konusuna odaklanýlmýþtýr. ODTÜ Eðitim Fakültesi ile kamu ve özel sektörden konuyla ilgili dernek üyelerinin bir araya gelerek sürdürdükleri ve uzaktan eðitim konusunda tartýþma platformu oluþturarak toplumda farkýndalýk yaratmaya yönelik çalýþmalarý ise; Uzaktan Eðitim Çalýþma Grubunun, önce beyin fýrtýnasý yöntemiyle kavramsal yapýyý oluþturmasý, bu yapý çerçevesinde bir dizi paneller gerçekleþtirmeyi hedeflemesi ve "Eðitimin Deðiþen Yüzü: E-öðrenme I" konulu panelini gerçekleþtirmesi, toplumda e-öðrenmenin nasýl algýlandýðý ve e- öðrenme ihtiyacýnýn belirlenmesine yönelik Ankara'da gerçekleþtirilen araþtýrmanýn ölçme aracý olan anketin geliþtirilmesi, uygulanmasý, ve sonuçlarýnýn analizi, e-öðrenme programýna katýlmýþ kiþilerin e- öðrenmeye yönelik düþüncelerinin saptanmasýna yönelik araþtýrmanýn ölçme aracý olan anketin geliþtirilmesi, Ankara'da 675 kiþinin katýldýðý anket çalýþmasýnýn sonuçlarýnýn, bildiri þeklinde düzenlenerek, Eylül 2006 tarihleri arasýnda Eskiþehir'de düzenlenen 2. Uluslararasý Uzaktan Açýk ve Uzaktan Öðrenme Sempozyumu'nda sunulmasýný kapsamaktadýr. Uzaktan Eðitim Çalýþma Grubunun çalýþmalarýnýn bir kýsmý "Eðitimin Deðiþen Yüzü: E-Öðrenme" baþlýklý bir kitapta toplanmýþ olup elinizdeki derginin yayýna hazýrlandýðý þu sýralarda basýlma aþamasýndadýr. uzaktan eðitim 14 odtülüler bülteni 158 aralýk 2006

16 çalýþma gruplarýndan Sözkonusu yayýnda e-öðrenme; Ýnternet teknolojileri aracýlýðý ile öðreten ve öðrenenin ayný ortamda ve ayný anda bulunmalarýna gerek kalmadan gerçekleþtirilen eðitim faaliyetleri olarak ele alýnmýþ ve kitabýn ilk bölümü e-öðrenmenin tanýmý, e- öðrenmenin dünyada ve Türkiye'deki uygulamalarý ve Türkiye'de e-öðrenmeyi kaçýnýlmaz kýlan etmenler konularýna ayrýlmýþtýr. Ýkinci bölümde toplumda e- öðrenmenin nasýl algýlandýðý ve e-öðrenme ihtiyacýnýn belirlenmesine yönelik Ankara'da gerçekleþtirilen anket çalýþmasý ve sonuçlarýna yer verilmiþtir. Son bölümde ise Ankara örnekleminden elde edilen veriler yorumlanmýþtýr. E-öðrenmeye dönük projelerin ülkemiz ihtiyaçlarýný karþýlamada etkin kullanýlabilmesi, var olan yapýnýn derinlemesine incelenerek ihtiyaçlarýn doðru bir þekilde belirlenmesine baðlýdýr. Aslýnda bu konuda ivme kazanmak ancak çok geniþ boyutta ele alýnacak ulusal projeler ve bütünleþme çalýþmalarý ile mümkün olabilecektir. Bu konu baþta Millî Eðitim Bakanlýðý, üniversiteler, eðitim sendika ve dernekleri, sivil toplum kuruluþlarý, e-öðrenmeyi uygulayan kamu ve özel sektör ile e-öðrenmede içerik geliþtiren ve altyapý saðlayan firmalarýn katýlacaðý geniþ platformlarda tartýþýlmalý ve en kýsa zamanda Türkiye için e-öðrenme modeli oluþturmalýdýr. Bu platform öncülüðünde ülkemizde bilgi teknolojileri ve e- öðrenmeye yönelik saðlam bir ulusal politika ve strateji planýnýn belirlenmesi son derece gerekli ve önemlidir. Ayrýca tarihi süreçte Köy Enstitüleri Modeli'ni irdelemek bu tür modellerin gerekliliði ve gücü konusunda fikir vermesi açýsýndan yararlý olacaktýr. Köy Enstitüleri Modeli, feodaliteye dayalý tarým toplumundan sanayi toplumuna geçiþ sürecinde Türkiye gerçeði ile bütünleþen ve hala dünyadaki eðitimcilerin inceleme konusu olarak ele aldýklarý bir model olarak oluþturulmuþtur. Köy Enstitüleri 21 bölgede eðitim üretim içindir anlayýþýyla kýsa sürede Türkiye'nin eðitim sorununa çok önemli katkýlar sunmuþtur. Bu model yaþatýlsaydý belki köylerden kentlere hýzla göçün gerçekleþtiði ve kýrsal kesimin nüfus ortalamasýnýn gittikçe azaldýðý dönemlerde bireylerin kentlere yeni meslekler kazandýrýlarak yönlendirilmesi saðlanabilirdi. Bu model 2000'li yýllarda da Türkiye'nin yeni eðitim gereksinimleri doðrultusunda dönüþtürülebilirdi. Sanayi toplumuna geçiþ sürecinde geliþmiþ ülkelerin 50 yýl gerisinde kaldýðýmýz sýk sýk belirtildiðine göre bilgi toplumuna geçiþte geri kalmak ülkemiz açýsýndan kapatýlamayacak açýklara neden olabilecektir. Bu nedenle Türkiye'nin bilgi toplumuna geçiþ sürecinde köy enstitüleri gibi güçlü bir eðitim modeline gereksinimi vardýr. Bu konu çeþitli platformlarda tartýþýlmalýdýr Türkiye için bir e-öðrenme modeli oluþturulurken; Bilgi toplumuna geçiþ süreci, Bilgi toplumuna geçiþte gerekli olan altyapýnýn oluþturulmasý ve geliþtirilmesi, Bilgi ve iletiþim teknolojilerinin eðitimin geliþtirilmesi yönünde nasýl kullanýlacaðý, Dýþ ülkelere baðýmlýlýðý artýran teknoloji transferi yerine teknoloji üretimine yönelik neler yapýlabileceði, Özellikle hazýr alýnan bilgi ve iletiþim teknolojilerindeki güvenlik sorunlarýnýn belirlenmesi ve önlem alýnmasý, Bilgi ve iletiþim teknolojilerini kullanmak ve geliþtirmek üzere gerekli bilgi ve becerileri tüm bireylere kazandýrma yollarý, Toplumdaki her bireyin eðitim düzeyinin yükseltilmesi yolunda e-öðrenmenin örgün eðitim öðrencilerini, yetiþkinleri ve özel eðitime gereksinimi olanlarý kapsayacak þekilde yaygýnlaþtýrýlmasý, Ýstihdam sorunlarýnýn çözülebilmesi için e-öðrenme ile meslek edindirme, mesleði geliþtirme ve deðiþtirme yollarý, Eðitim yönetim ve içerik sistemlerinin geliþtirilmesi için etkin unsurlarýn belirlenmesi, E-öðrenme süreçlerinde sunulan eðitim içeriðinin belirlenmesi ve hazýrlanmasý, Bilgi ve iletiþim teknolojilerinin eðitim sisteminde kullanýlmasýný saðlayan program ve uygulamalarýn ayný zamanda çaðdaþ düþünce yapýsýna sahip, ülke baðýmsýzlýlýðýný ön planda tutan, yaratýcý düþünen, sorumluluk bilincine sahip, üretken, yaþam boyu öðrenmeyi benimsemiþ, çalýþma disiplini edinmiþ ve hukuk anlayýþýna inanan bireylerin geliþimini destekler nitelikte olmasý ve Yukarýda sözü edilen çalýþmalarýn sonuçlarýný izleme ve uygulamadaki dönütlere göre düzenleme/yenileme çalýþmalarý üzerinde durulmasý gereken en önemli konulardýr. Bu çalýþma, ülkemiz için son derece önemli olan e- devlet ve e-öðrenme alanlarýnda yapýlmakta olan birçok çalýþmanýn yaný sýra toplumda e-öðrenme farkýndalýðýný ve ihtiyacýný belirlemek amacýyla yapýlmýþtýr ve anket uygulamasýnýn sonuçlarý bu alanda yapýlacak olan diðer çalýþmalara katký saðlayabilecektir. Çalýþma gurubu, toplumun geniþ kesimlerinde farkýndalýk yaratmak amacýyla yapýlmasý planlanan diðer panellerin önümüzdeki dönemlerde de sürdürülmesinin yararlý olacaðý görüþündedir. Ayrýca, çalýþma grubu tarafýndan e-öðrenmeden yararlanmýþ kiþilerin e-öðrenmeye yönelik bakýþ açýlarýný saptamak üzere hazýrlanmýþ olan çevrimiçi (online) anketin de uygulanmasý, Türkiye için e-öðrenme modelinin oluþturulmasý çalýþmalarýna zemin hazýrlayabilir. Bu çalýþmalar gerçekleþtirildikten sonra, ODTÜ Mezunlarý Derneði bünyesinde ODTÜ Eðitim Fakültesi iþbirliði ve geniþ çaplý katýlýmla oluþturulacak bir platform ile Türkiye için e-öðrenme modelinin oluþturulmasýna yönelik pilot çalýþmalarýn Avrupa Birliði projeleri çerçevesinde de planlanarak uygulanmasý Uzaktan Eðitim Çalýþma Grubu tarafýndan önerilmektedir. Uzaktan Eðitim Proje Grubu odtülüler bülteni 158 aralýk

17 neden odtü? ODTÜ'lülere sorduk: Derslere devam durumunuz nasýldý? Anketler daima bir varsayým (hipotez) ve bu varsayýmýn geçerliðini ölçmek üzere sorulardan oluþur. Yayýn Kurulu olarak geçtiðimiz yýl düzenlediðimiz bu kapsamlý anketin çýkýþ noktalarýndan biri, günümüzde yükseköðrenim gençliðinin derslere ilgisinin, bölümüne baðlýlýðýnýn ve genelde yükseköðrenimden beklentilerinin azalmýþ olduðu yönündeki saptamalarýmýz olmuþtu. Gençliðin yükseköðrenimi, iþsizliði hiç deðilse ertelemenin tek yolu olarak gördüðü; tercihlerini kullanýrken ilgi duyduðu konudan çok mezuniyetinden sonra kendisini bekleyen iþ olanaklarýna odaklandýðý; belki de bu nedenle son yýllarda üniversitelerde bir bölüme yerleþtikten sonra derslere ilgide, kendini geliþtirmeye yönelik çabada genel bir azalma ve giderek artan bir yýlgýnlýk, mutsuzluk ve ilgisizlik olduðu, özellikle akademik kesimlerde görev yapan üyeler tarafýndan gözlemleniyordu. Bu noktadan hareketle, anketimizde ODTÜ'lülerin üniversite ve bölüm tercihlerindeki isabeti ölçtükten sonra öðrenci iken derslere ne ölçüde devam ettiklerini, devamsýzlýk yapanlara da gerekçelerini sormuþtuk. Anketimizin bu kýsmýnýn deðerlendirmesini bu sayýmýzda yayýnlýyoruz. Derslere düzenli devam eder miydiniz? Bölümüne, mezuniyet yýlýna, ya da halen öðrenci olup olmadýðýna bakýlmaksýzýn genel deðerlendirme Þekil 1'de verilmektedir. Þekilde görüldüðü gibi anketi yanýtlayan 2192 ODTÜ'lünün yarýya yakýn bir kýsmý hiç devamsýzlýk yapmadýklarýný söylerken derslerin yarýsýna veya daha azýna devam edenlerin oraný %10'u geçmiyor. Derslere devamýn son yýllarda azalýyor olduðu yönündeki varsayýmýmýzýn geçerliliðini deðerlendirmek için ankete yanýtlarý yýllara göre irdelediðimizde (Þekil 2), genelde derslerin en az %75'ine devam edenlerin oranýnýn, hangi dönemde olursa olsun %80'in üzerinde olduðu görülmekle birlikte derslerin ancak %25 veya daha azýna devam ettiðini söyleyenlerin sayýsýnda özellikle 1990'lardan sonra artýþ olduðu, buna karþýlýk derslerin tümüne devam ettiðini belirtenlerin sayýsýnda da çarpýcý bir azalma olduðu da dikkati çekiyor. Þekil 2'deki grafiðin incelenmesi sýrasýnda aþaðýdaki kilometre taþlarý gözardý edilmemelidir: 1974 öncesinde ODTÜ kendi giriþ sýnavýný yapýyordu ve bölümler öðrenci seçimini gerektiðinde öðrenciyle yüzyüze görüþerek yapýyordu arasýnda yükseköðrenim gençliðinde siyasi çalýþmalar genelde öncelikliydi, ankete yanýtlardan, boykot vb nedenlerle derslerin yapýlmadýðý dönemlerin de o dönemlerde öðrenci olanlarca "devamsýzlýk" kategorisinde ele alýndýðý görülmektedir. Bununla birlikte bu "olaylý" yýllarda devamsýzlýk, dikkati çekecek ölçüde deðilken özellikle 1990'lar sonrasýnda derslere devamsýzlýkta görülen artýþ, devamsýzlýðýn gerekçelerini sorgulamayý gerektirecek boyutlarda. Halen öðrenci olanlar arasýnda öðrencinin sýnýfý ile derse devamý arasýnda istatistik deðeri olan bir baðlantý görülememiþtir (Þekil 3). Fakülteler arasýnda yapýlan kýyaslamada ise devamsýzlýk oraný en düþük fakültenin Mimarlýk olduðu, Mühendislik Fakültesinde ise %25 veya daha az oranda derse devam örneklerinin istatistik deðer taþýyacak ölçüye çýkabildiði görülmüþtür (Þekil 4). Mimarlýk Fakültesindeki durumun, programda aðýrlýklý olan stüdyo derslerin niteliði gereði olduðu düþünülebilir. 16 odtülüler bülteni 158 aralýk 2006

18 neden odtü? Þekil 5'de ise derslere %50 veya daha altýnda devam ettiðini söyleyenlerin bu bölümü kaçýncý sýrada tercih ettikleriyle herhangi bir baðlantý olup olmadýðý incelenmektedir. Derslerine %50 veya daha az oranda devam edenler, ayný fakülte katýlýmcýlarý içinde toplam en fazla %10 oranýndadýr. Devamsýzlýk yapanlarýn bu bölümü kaçýncý sýrada tercih ettiklerine bakýldýðýnda yerleþilen bölümün tercih sýralamasýnda daha gerilerde olmasýndan kaynaklanabilecek bölüm derslerine ilgisizliðin, devamsýzlýða önemli bir gerekçe oluþturmadýðý görülmektedir. Derslere devamsýzlýkta en önemli gerekçe sizce nedir? Derse devamý yüksek olsun veya olmasýn, tüm katýlýmcýlara yöneltilen bu soruya, anketi yanýtlayan 2192 kiþiden 45'i (%2) "devamsýzlýðýn gerekçesi olmaz" þeklinde yanýt vermiþ. 211 kiþi (%10) bu soruyu yanýtsýz býrakýrken farklý dönemlerden 1936 ODTÜ'lü arasýndan %83'ü anket tarafýndan sunulan seçeneklerden birini iþaretlerken 309 kiþi de anketin "diðer" seçeneði altýnda kendine göre en önemli gerekçeyi yazýlý olarak belirtmiþ. "Diðer" seçeneði arasýnda verilen gerekçelerden bir kýsmýnýn, anket tarafýndan sunulan gerekçelerle örtüþtüðü görüldüðünden deðerlendirme sýrasýnda anket tarafýndan seçenek olarak sunulan gerekçeler ile yanýtlayanlar tarafýndan "diðer" baþlýðý altýnda verilen kimi gerekçeler, aþaðýdaki þekilde gruplandýrýlmýþtýr: Derse devam etmek yerine kendim çalýþýyorum o Dersi tekrar etmekte olduðumdan içeriðini biliyorum o Derse devam etmesem de baþarýlýyým o Dersin Ýngilizce olmasý derste anlamamý zorlaþtýrýyor Dersin içeriði nedeniyle devamsýzým o Dersin içeriði ile sýnavlarýn ilgisi yok o Ders sýkýcý o Ders ezbere dayalý o Ders fazla teorik o Derste yeni birþey öðrenmiyorum Hoca veya dersin anlatým biçimiyle ilgili nedenlerle devamsýzým o Anlatým sýkýcý, etkileþimli deðil o Hoca bu konuda yetersiz o Hoca derse ilgisiz o Anlatým ezbere dayalý Motivasyon eksikliði, baþarýsýzlýk nedeniyle devamsýzým o Sýnýf çok kalabalýk, ortam olumsuz o Eski kýsýmlar kaçýnca artýk birþey anlamýyorum o Devam etmeyenler daha baþarýlý, devamýn anlamý yok o Yoklamanýn deðeri yok Diðer nedenler (aþaðýda ayrýca incelenmiþtir) Bu gerekçeler içinde "yoklamanýn deðeri yok" diyenler ile "dersin içeriði ile sýnavlarýn ilgisi yok" diyenlerin halen öðrenci veya 2000 sonrasý mezunlar arasýnda olduðu dikkati çekiyor. Bu sonuçlar 2000 ve sonrasýnda gençler arasýnda yaygýn olan "öðrenme" yerine "sýnava hazýrlanma" koþullandýrmasýnýn yaygýnlaþmasýna, derse devamla ilgili motivasyon unsurunun dersi derste öðrenme yerine yoklamanýn alýnacak nota etkisine doðru kaydýðýna iliþkin düþüncenin egemen olmasýna birer örnek olduðu düþünülmektedir. Þekil 6, devamsýzlýk olarak belirtilen gerekçelerinin genel daðýlýmýný göstermektedir. Gerekçeler arasýnda derse devam etmek yerine ders dýþýnda kendi olanaklarýyla dersi öðrendiklerini söyleyenler ile hocanýn tutumu veya anlatým biçimi nedeniyle derse devam etmeyenlerin sýrasýyla %34 ve %32 ile ilk sýrayý paylaþtýðý görülmektedir. Devamsýzlýðýn gerekçelerinin yýllara göre deðiþim gösterip göstermediði Þekil 7'de incelenmektedir. Görüldüðü gibi tüm dönemlerde belirtilen gerekçeler arasýnda ilk sýrayý öðretim elemanýnýn öðrenciyi derse motive edememesi almaktadýr. Eðitim psikolojisinde de öðretim elemanýnýn en önemli görevlerinden sayýlan bu özellik ve bunu saðlamanýn yollarý, halen eðitim odtülüler bülteni 158 aralýk

19 neden odtü? alanýnda en yaygýn araþtýrma konularýndan biri niteliðini taþýmaktadýr. Yurtdýþýnda pek çok üniversitede öðretim elemanlarýnýn öðretme, öðrenci ile etkileþim, sýnýfý derse katma, ölçme-deðerlendirme vb becerilerinin geliþtirilmesine yönelik "öðretmede mükemmeliyet merkezleri" (Center for Teaching Excellence) vardýr ve bu konuda öðretim elemanlarýna destek verilmektedir. Benzer merkezlerin Türkiye'deki yükseköðrenim kurumlarýnda yaygýnlaþmasý desteklenmelidir. Gerekçeler arasýnda özellikle 1980 ve öncesi mezunlar arasýnda yoðunluk gösteren "diðer" seçeneði ve bu kapsamda belirtilenler, Þekil 8'de ayrýca incelenmiþtir. Nedenlerin yýllara göre daðýlýmýnda "sosyal etkinliklere öncelik veren" ve "çalýþmak zorunda olan" dönemi, "siyasi nedenler" ile dönemi ve "tembellik, geç kalkma, bilinçsizlik" ile 2000 sonrasý mezunlar dýþýnda nedenlerin daðýlýmý dönemler arasýnda çarpýcý bir farklýlýk göstermemektedir. Devamsýzlýk gerekçelerinden örnekler... Anketin bu bölümünü yanýtlayanlardan kimileri "diðer baþlýðý altýnda gerekçelerini ayrýntýlandýrmýþ. Bu gerekçelerden bazýlarýný aþaðýda veriyoruz: Kampus öyle güzeldi ki, biz bazen çimlere yayýlýr, dersi unuturduk. (ECON'94) Bölüm aðýr olduðu için zaman zaman ders çalýþmak veya proje yapmak için topluca ders astýðýmýz olurdu. (ME'89) Ýlk sýnavdan düþük bir not aldýðýmda dersi bir daha alacaðým için, dersi býrakýrdým. (PHED'66) Gençliðin verdiði heyecanla derse girmek yerine gezerdik. (CE'97) Merih Kýraathanesinde briç oynardýk. (GEOE'85) Tüm derslere devam ettiðim için bir yorum yapamýyorum. (ME'89) Derslerin anlatýlýþ þeklinin sebep sonuç iliþkilerinden çok matematiksel ezbere dayalý olmasý (EE'00) Devam etmeyeceksem o dersi neden alayým? (CHE'89) Sýnýflarda içilen sigara ve benim bu yüzden sýk sýk hasta olmam. (PHIL'91) Kiþisel olarak baþarýmý saðlamak için derslere devam etmem gerektiðini biliyorum. (ADM'97) Ders dýþýnda yapacak o kadar çok þey vardý ki. (EE'92) Devamsýzlýðým çok yoktu... Ders, derste öðrenilir. (ME'95) Devam etmesem de kitaplardan ve kütüphaneden konuyu detaylý öðrenebilmem. (FDE'95) Öðrencilik yýllarýnda dersten daha önemli olduðunu düþündüðümüz uðraþýlar. (CE'70) Dersin hocasýnýn örneklemeler ile konuyu daha ilgi çekici hale getirememesi, bütünü ile kitaba baðlý olmasý (METE'93) Eðer hoca anlatamýyorsa yoklama da alsa gitmem. (BIOL-4) Kritik derslerin hocalarý iþlerini daha az kritik olan derslerin hocalarý kadar severek yapmalýlar. (MAN'98) Dersin teorik ve içeriksiz olmasý, pratiðe ve piyasaya yönelik etkisinin olmamasý. (ME'99) Güzel hava ve çimenler... (STAT'00) Anketimizin bu kýsmýnda derslere devamsýzlýða iliþkin getirilen gerekçeler irdelenirken özünde ODTÜ'lülerin büyük oranda derslere devam ettikleri gözardý edilmemelidir. Bununla birlikte derse devamýn saðlanmasýnda öðretim elemanýnýn motivasyonu da yadsýnmaz bir gerçektir. Eðitimbilimciler tarafýndan da öðrenme psikolojisinin en önemli unsuru olarak gösterilen bu konu ile dersin içeriðine iliþkin yapýlacak çalýþmalarda halen öðrenci olanlar ile mezunlarýn görüþ ve önerilerini dile getirebilecekleri platformlarýn yaratýlmasý da yöneticilerin önemli görevleri arasýnda olduðu düþünülmektedir. Bundan sonraki sayýmýzda iþ bulma ve iþ yaþamýnda ODTÜ'lü olmakla ilgili sorularýmýza verilen yanýtlarý deðerlendireceðiz. Derleyen: Nermin FENMEN (CHE'80) 18 odtülüler bülteni 158 aralýk 2006

20 odtü den TÜRK MÜZÝÐÝNÝN EN UZUN HAFTASI ODTÜ'DE YAÞANDI Ýnsanýn doðayý þekillendiremeyecek kadar güçsüz bir tür olduðu vakitlerde, zaman doðanýn döngüleri ile anlamlý kýlýnýyordu insanýn gözünde. Doðanýn ve mevsimlerin sonsuzdan gelip sonsuza giden katarlarý insanýn zihninde çizgisel bir desenin izlerini nakýþladý ayný zamanda. Bu nakýþlar zamanla ritim duygusuna, ritim duygusu sudan baþlayarak doðanýn dilinin sayýsýz frekanslarýyla buluþarak melodilere, melodiler de insan duygularýnýn efsunlu imbiðinden geçerek müziðe dönüþtü. Dönüþmekle kalmadý, tarihin içinden sýyrýlarak toplumlarýn ve kültürlerin incelikleri ile süslendi, Dede Efendinin Topkapý sarayýnda avaz ettiði yeni makamlarýn týnýsý, Bach'ýn kilise duvarlarýnda yankýlanan eserleri dünyaya geri dönüþü olmayan bir renk kattý. Dünyaya artýk o renkle bakmayý öðrenen insan da doðanýn ritmini eline aldý, deðiþtirdi, kendi ritmine uydurmaya çalýþtý. En azýndan kendisi için Ýþte müzikle zamanýn anlamlandýrýlýþýnýn bu mistik birlikteliðinin bir örneði daha yakýn geçmiþte hem de ODTÜ'de ODTÜ'lüler tarafýndan, Türk Müziðinin üç çýnarý ile birlikte verildi. ODTÜ'nün kuruluþunun 50. yýlý kapsamýnda, ODTÜ Klasik Türk Müziði Topluluðu Þefi Coþkun AÇIKGÖZ'ün önerisi ile Türk Müziðinin ODTÜ'den, Ankara'dan ve kulaklardan latifçe geçmesi kararlaþtýrýldý. Ama bu geçiþ öyle bir geçiþ olmalýydý ki bir ODTÜ Etkisi býrakmalýydý Türk Müziðinin kat ettiði mesafenin kýlcal damarlarýnda. Bu duygularla yine Coþkun AÇIKGÖZ'ün önerisi ve özverili çabalarýyla Türk Müziðinin yaþayan en büyük dört bestekarýný, Alaaddin YAVAÞÇA, Avni ANIL, Erol SAYAN ve Selahattin ÝÇLÝ'yi bir araya getirmenin ve bu bir araya geliþten doðacak çiçeklerin kokusunda taþýnacak etkinliklerin gereken Etkiyi fazlasýyla yaratacaðý düþünüldü ve bu yönde emek harcanmaya baþlandý. Ancak, tam da Coþkun AÇIKGÖZ'ün "Hüznün zaman zaman deli dalgalarla geldiðini" ODTÜ Klasik Türk Müziði Korosundaki gençlere suyun aþýnan kayalara attýðý imza gibi kalýcý bir þekilde öðretmeye çalýþtýðý bir anda ulaþan acý bir haberle artýk "Çýkan falda ayrýlýk olduðu" anlaþýldý. Yüksek nezaketi gök kubbede hoþ sadalar misali sektiren Selahattin ÝÇLÝ'nin aramýzdan ayrýldýðý öðrenilmiþti. Yine de bu haber bu önemli isimlerin bir araya getirilmesinin ne kadar önemli olduðunu, kiþilerin bir araya gelmesinin yalnýzca tarihin bir anýnda kiþisel birikimlerin deðil, kitlelerin ve tarihlerin bir araya gelmesi olduðunu tekrar hatýrlattý. Bu bilinçle, ODTÜ Klasik Türk Müziði Topluluðu Þefi, öðrencileri, mezunlarý ve Mezunlar Dayanýþma Kurulu Rektörlüðün desteðini de alarak hayatlarý boyunca unutamayacaklarý bir deneyimin boþluklarýný dokumaya baþladýlar. Türk Müziðinin bu üç önemli bestekarýnýn bir araya geldiði her anýn çerçevelenerek zihinlere armaðan edilmesi gerekiyordu. Toplumumuzun ve insanýmýzýn geleceðe aktardýðý melodilerin bekçilerinin birikimi þelaleler misali akmalýydý ODTÜ'nün kapýlarýndan Ankara'ya ve dünyaya doðru. Ankara'da kalacaklarý kýsa süre için, zamanýn yorduðu bedenlerini fazla da yormadan bestekarlarýmýzdan en güzel þekilde faydalanýlabilecek bir program yapýldý. Bestekarlarýmýzýn engin birikiminden faydalanarak Cumhuriyetimizin kurucusu "Mustafa Kemal Atatürk'ün" Türk Müziðine iliþkin olarak ortaya koyduðu ufkun tartýþýlacaðý bir söyleþi ve 50. Yýl'a yakýþýr, onlarýn bestelerinin ve Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün sevdiði þarkýlarýn yer alacaðý bir konser planlandý. Organizasyonun her aþamasýnda gönüllü olan öðrenci ve mezunlar bu iki etkinliðin dýþýnda bestekarlarýmýzýn Ankara'da olacaklarý her anýn tanýðý olmak üzere görev aldýlar. Bestekarlarýmýz 8 Kasým günü Türkiye'nin farklý köþelerinden kalkýp Ankara'ya geldiler ve ODTÜ'lü öðrenciler ve mezunlar tarafýndan karþýlanýp konaklayacaklarý yerlere ulaþtýrýldýlar. 9 Kasým günü düzenlenen söyleþi pek çok anlamda Mimarlýk Amfisinin duvarlarýna öz benliðimize ait seslerin tadýlamayan kokularýnýn sindirilmesine aracýlýk yaptý. Alaaddin YAVAÞÇA ve Erol SAYAN yaþayan bir tarihin tanýklarý olarak Mustafa Kemal ATATÜRK'ün Türk Müziðine iliþkin fikirlerini ve yanlýþ bilinen bazý gerçekleri paylaþtýlar. Bir an, Atatürk'ün Türk Müziðine iliþkin görüþlerinin bugüne kadar yanlýþ aktarýldýðýný belgelerle anlatan Erol SAYAN'ýn göz yaþlarýna hakim olamamasý Amfinin beton duvarlarýnda bile ince bir sýzý býraktý. 11 Kasým günü bestekarlarýmýz önce ODTÜ Klasik Türk Müziði Topluluðu Dayanýþma Kurulu Baþkaný Yusuf Ata ARIAK'ýn verdiði öðle yemeðinde topluluk öðrencileri ve Dayanýþma Kurulu Üyeleri ile bir araya geldiler. Neþeli geçen bir yemeðin ardýndan içilen kahveleri bestekarlarýmýzýn gün yüzü görmemiþ ayrýntýlarla süslü sohbetleri tatlandýrdý, unutulmaz kýldý. Bestekarlarýmýzýn Türk Müziðinin unutulmaz isimleri olan ayný zamanda öðretmenleri Saadettin KAYNAK, Münir Nurettin SELÇUK ve Zeki Arif ATAERGÝN gibi isimlerle ilgili olarak anlattýklarý anekdotlar, dile getirdikleri aslýnda Süleymaniye Camii imamý ve hafýz olan Saadettin KAYNAK'ýn üç ayda kendi kendine nota öðrenmesi gibi ayrýntýlar zamaný genleþtirdikçe genleþtirdi, konser öncesinde farklý bir boyuttan gölgelerin dokunduðu duygularý dinleyenlere yaþattý. Konser akþamý tüm bu yaþananlara -eðer yaþananlara bir imla konabilirse- en unutulmaz noktayý koydu. Þef Coþkun AÇIKGÖZ yönetiminde sahneye çýkan koro ve sazlar Atatürk'ün sevdiði þarkýlarý ve bestekarlarýmýzýn eserlerini seslendirdiler. Ardýndan Coþkun AÇIKGÖZ her konserinde yer verdiði "dünden bugüne" kýsmýnda Avni ANIL'ýn yönettiði koro eþliðinde bizzat kendisi bestekarlarýmýzýn eserlerini seslendirdi. Dinleyenler Erol SAYAN ve Alaaddin YAVAÞÇA'nýn kendi seslerinden kendi eserlerini icrasýný dinlediklerinde ise artýk konserin sonuna doðru gelinmekteydi. Rektörümüz Prof. Dr. Ural AKBULUT'un elinden günün anýsýna verilen plaketleri alan bestekarlarýmýzýn gözlerinde yaþanan bu en uzun haftanýn dinçleþtirici etkisi izlenebiliyordu. Konserin yankýlarýnýn Kemal Kurdaþ Salonunun perdelerinde asýlý kalmasýna sebep olan bu anlarýn hepsi yaþanan bu izlerin hatýrasý olarak hep orada kalacaklar. Bazý anlar, saatler, günler hatta haftalar vardýr, insan o zaman diliminde kendi vehminde kurduðu zaman ritmini doðaya ve gerçekliðe kabul ettirir. Ýþte o zaman dilimlerinde alýþýlagelmiþ zaman birimleri uzar, geniþler, neredeyse sonsuza uzanýr. Ýþte 6-12 kasým haftasý böyle bir haftaydý. O haftada Türk Müziðinin en uzun haftasý, Türk Müziðinin yaþayan üç çýnarýnýn gözleri önünden, ODTÜ'deki Türk Müziði sevdalýlarýnýn ellerinden geçerek sonsuza doðru yolculuðuna baþladý. S.Zafer ÞAHÝN (CP 96) odtülüler bülteni 158 aralýk