ISTANBUL SANAYI ODASı

Transkript

1 ISTANBUL SANAYI ODASı

2 ISBN Baskı, 1000 Adet Nisan 2006 İstanbul İstanbul Sanayi Odası Yayınlan No: 2006/1 Araştırma Şubesi Meşrutiyet Cad. No: 118 Tepebaşı İstanbul Tel: (212) (Pbx) Faks: (212) Grafik ve Mizanpaj E.M.A. Limited Baskı Cem Ofset Matbaacılık Sanayii A.Ş. Beşyol, Fabrikalar Cad. No: Sefaköy- İstanbul Tel: (212) Faks: (212) Tüm haklan İstanbul Sanayi Odası'na aittir. Bu yayındaki bilgiler ancak kaynak gösterilmek suretiyle kullanılabilir.

3 ISTANBUL SANAYI ODASı Avrupa Birliği'ne Tam Üyelik Sürecinde istanbul Sanayi Odası Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Geliştirilmesi Projesi Gıda Sektörü Kırmızı Et Kanatlı Su Ürünleri Konserve Meyve-Sebze ve Salça Dondurulmuş Gıda Bitkisel Yağ Zeytinyağı Süt ve Süt Ürünleri Un ve Unlu Mamuller Nişasta ve Nişasta Bazlı Şekerler Karma Yem Bisküvi Şekerli Mamuller Gıda Katkı ve Yardımcı Makarna Maddeleri Alkollü içecekler Gazlı içecekler ve Meyve Suyu Su ve Maden Suyu Hazır Yemek

4 İSO ı. Grup "Öğütülmüş Gıda Mamulleri Sanayii" Meslek Komitesi Üyeleri: M. Serdar SARIGÜL - 1. Grup Meslek Komitesi Başkanı FİLİz GIDA SANAYİ VE Tİc. AŞ. Demir KUNTER - 1. Grup Meslek Komitesi Başkan Yardımcısı KUNTER TEKSTİL GIDA HA yyancilik DERİ SAN. VE DIŞ. TİC. AŞ. Ali Engin KEÇELİ - 1. Grup Meclis Üyesi AKÇAOGLU GIDA SANAYİ LİMİTED şirketi Dr. Mehmet Çetin DURUK - ı. Grup Meclis Üyesi İREKS GIDA SANAYİ AŞ. İbrahim Ethem BİNGÜL - 1. Grup Meslek Komitesi Üyesi HEY GIDA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. İso 2. Grup "Kakaolu ve Şekerli Mamuller Sanayii" Meslek Komitesi Üyeleri: Macit Akın ÖZOFLU - 2. Grup Meslek Komitesi Başkanı ÇİKO-TAD GIDA SAN. VE Tİc. AŞ. Murat KURTULMUŞ - 2. Grup Meslek Komitesi Başkan Yardımcısı KURTULMUŞ GIDA VE İHTİY AÇ MADDELERİ SAN. VE Tİc. AŞ. C. Tand KÜÇÜK - Yönetim Kurulu Başkanı ELİT ÇİKOLOTA VE ŞEKERLEME SAN. AŞ. Necdet BUZBAŞ - 2. Grup Meclis Üyesi ÜLKER GIDA SAN. VE Tİc. AŞ. Murat Faruk DİNDAR - 2. Grup Meslek Komitesi Üyesi MERTER HEL VASAN. VE TİC. A.Ş. İSO 3. Grup "Karma Gıda Sanayii" Meslek Komitesi Üyeleri: Cihan SEMİz - 3. Grup Meslek Komitesi Başkanı MARMARA SÜT SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Dursun Emre KARABACAK - 3. Grup Meslek Komitesi Başkan Yardımcısı KAYNAK SU-KAYNAK SULARı İŞLETMESİ TİC. VE SAN. A.Ş. Erdal BAHÇıVAN - 3. Grup Meclis Üyesi BABÇIV AN GIDA SAN. VE TİC. AŞ. Metin YURDAGÜL - 3. Grup Meclis Üyesi BESLER GIDA VE KİMY A SAN. VE TİC. AŞ. İsmail KAAN - 3. Grup Meslek Komitesi Üyesi KAANLAR SÜT VE GIDA SAN. LTD. ŞTİ. İSO 4. Grup "Konserve Gıda Sanayii" Meslek Komitesi Üyeleri: Hasan Kamuran MERZECİ - 4. Grup Meslek Komitesi Başkanı ANCOKER SU ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. AŞ. M. Abdülkadir ÇAYIRGAN - 4. Grup Meslek Komitesi Başkan Yardımcısı LİDER BAGIRSAK TİC. LTD. ŞTİ. Cengiz SOLAKOGLU - Yönetim Kurulu Üyesi MİGROS TÜRK AŞ. Süleyman Yusuf KUŞÇULU - 4. Grup Meclis Üyesi TOPKAPı SOGUK HAVA DEPOCULUK ANTREPOCULUK Ergün Akkaya - 4. Grup Meslek Komitesi Üyesi KEREVİTAŞ GIDA SAN. VE Tİc. AŞ. TİC. AŞ.

5 Raporun Hazırlanmasında Katkıda Bulunan Meslek Komitesi Eski Üyeleri: Çetin KEÇELİ - ÇETİN KEÇELİ (İSO 1. Grup "Öğütülmüş Gıda Mamulleri Sanayii" Meslek Komitesi) Ömer Sakıp AKÇAOGLU - AKÇAOGLU YAYINCILIK REKLAMCILIK VE GIDA SAN. Tİc. LTD. şti. (İSO 1. Grup "Öğütülmüş Gıda Mamulleri Sanayii" Meslek Komitesi) Dimitri STOYANOF - BEYAZ FIRIN GIDA VE İHTİY AÇ MADDELERİ SAN. VE Tİc. A.Ş. (İSO 1. Grup "Öğütülmüş Gıda Mamulleri Sanayii" Meslek Komitesi) Ömer KARAAGAÇ - KAR-HEL GIDA SAN. LTD. ŞTİ. (İSO 2. Grup "Kakaolu ve Şekerli Mamuller Sanayii" Meslek Komitesi) Şemsi KOPUZ - VEGA GIDA SANAYİ LİMİTED ŞİRKETİ (İSO 2. Grup "Kakaolu ve Şekerli Mamuller Sanayii" Meslek Komitesi) Tuncay ÖZİLHAN - ANADOLU EFES BİRACILIK VE MALT SAN. A.Ş. (İSO 3. Grup "Karma Gıda Sanayii" Meslek Komitesi) Osman KAAN - KAANLAR SÜT VE GIDA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. (İSO 3. Grup "Karma Gıda Sanayii" Meslek Komitesi) Mustafa Metin KAYIKÇI - DOY DOY SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ GIDA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. (İSO 3. Grup "Karma Gıda Sanayii" Meslek Komitesi) Mehmet KILIÇ - KAYNAK SU-KAYNAK SULARı İŞLETMESİ TİC. VE SAN. A.Ş. (iso 3. Grup "Karma Gıda Sanayii" Meslek Komitesi) Seyit Mehmet BURUK - ALF ARM ALARKO SU ÜRÜNLERİ SAN. VE Tic. A.Ş. (İSO 4. Grup "Konserve Gıda Sanayii" Meslek Komitesi) Ahmet Zühtü KUŞÇULU - TOPKAPı SOGUK HAVA DEPOCULUK ANTREPOCULUK Tic. A.Ş. (iso 4. Grup "Konserve Gıda Sanayii" Meslek Komitesi) Cemal KONAKÇI - FiDE KONSERVE SAN. VE Tic. A.Ş. (İSO 4. Grup "Konserve Gıda Sanayii" Meslek Komitesi) Ercan BAYRAMLI- TAT KONSERVE SAN. A.Ş. (iso 4. Grup "Konserve Gıda Sanayii" Meslek Komitesi)

6 Çalışma Grubu Üyeleri: Kırmızı Et Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Melek US - SETBİR (Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği) Genel Sekreteri Prof. Dr. Erkan BENLİ - SETBİR (Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicilerive ÜreticileriBirliği) Eski Genel Sekreteri Enver BİLGİN - SETBİR (Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği) Eski Genel Sekreter Yrd. Kanatlı Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Yüce CANOLER - BESDBİR (Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği) Genel Sekreteri Su Ürünleri Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Seyit Mehmet BURUK - ALF ARM ALARKO SU ÜRÜNLERİ SAN. VE Tİc. AŞ. Hasan KÜÇÜK - ALF ARM ALARKO SU ÜRÜNLERİ SAN. VE Tİc. AŞ. Satış Müdür Yardımcısı Konserve Meyve-Sebze ve Salça Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Cemal KONAKÇI - FİDE ORAKLAR TURİZM GlRA SAN. VE TİC. AŞ. Genel Müdürü Ahmet TOYGAR - TAT KONSERVE VE SAN. AŞ. Eski Genel Müdür Yardımcısı Dondurulmuş Gıda Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Vehbi MERZECİ - ORVESA GIDA SAN. VE TİC. AŞ. Yönetim Kurulu Başkanı Osman MERZECİ - KEREVİTAŞ GIDA SAN. VE Tİc. AŞ. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Şirzat GÜNGOR - KEREVİTAŞ GIDA SAN. VE TİC. AŞ. Genel Müdür Yardımcısı Bitkisel Yağ Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Faruk SARI - BYSD (Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Cem NURGÜN - BYSD (Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği) Eski Genel Sekreteri Nilgün KA YıN - BYSD (Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği) Eski Genel Sekreteri Zeytinyağı Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Tuğba ÇELİKEL - TARİ Ş Ürün Koordinatörü Evren GÜLDOGAN - TARİ Ş AB Danışmanı Süt ve Süt Ürünleri Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Melek US - SETBİR (Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği) Genel Sekreteri Prof. Dr. Erkan BENLİ - SETBİR (Türkiye SÜt,Et, Gıda Sanayicilerive ÜreticileriBirliği) Eski Genel Sekreteri Enver BİLGİN - SETBİR (Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği) Eski Genel Sekreter Yrd. ElifBELBEZ - TAT KONSERVE SAN. VE Tİc. AŞ. Ürün Geliştirme ve Kalite Güvence Grup Yön. Un ve Unlu Mamuller Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Prof. Dr. M. Hikmet BOYACIOGLU - İTÜ Kimya-Metalurji Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Nişasta ve Nişasta Bazlı Şekerler Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Rink AKYÜZ - NÜD (Nişasta ve Glikoz Üreticileri Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan SÜMERLİ - NÜD (Nişasta ve Glikoz Üreticileri Derneği) Yönetim Kurulu Eski Başkanı Karma Yem Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Dr. İ. Hakkı ERDOGDU - TÜRKİYEM-BİR (Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği) Genel Sekreteri Uğur İLKDOGAN - TÜRKİYEM-BİR (Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği) Eski Uzmanı Şekerli Mamuller Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Ömer TAŞÇI - KENT GIDA MADDELERİ SAN. VE Tİc. AŞ. Edip TAHİNCİOGLU - ŞEMAD (Şekerli Mamul Sanayicileri Derneği) Yönetim Kurulu Başkan Vekili Makama Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Ergin ERZURUMLU - TMSD (Türkiye Makama Sanayicileri Derneği) Genel Sekreteri Gıda Katkı ve Yardımcı Maddeleri Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Erdinç TOPAL - GIDAKAT (Gıda Katkı ve Yardımcı Maddeleri Sanayicileri Derneği) Genel Sekreteri Alkollü İçecekler Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Gökhan SANCER - ANADOLU EFES BİRACILlK VE MALT SAN. AŞ. Yatırım İşletmeler Şefi E. Levent TOSUN - ANADOLU EFES BİRACILlK VE MALT SAN. AŞ. Teknik Müdür Ercüment DEVE Lİ - ANADOLU EFES BİRAcILIK VE MAL T SAN. A.Ş. Grup Proje ve Yatınrnlar Md. Gazlı İçecekler ve Meyve Suyu Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Prof. Dr. Aziz EKŞİ - MEYED (Meyve Suyu Endüstrisi Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Çetin DERBİ - MEDER (Meşrubatçılar Derneği) Genel Sekreteri

7 Su ve Maden Suyu Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Nizamettin ŞENTÜRK - MSÜD (Maden Suyu Üreticileri Derneği) Genel Sekreteri Hazır Yemek Sektörü Çalışma Grubu Üyeleri: Hüseyin BOZDAG - İYSAD (İstanbul Yemek Sanayicileri Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Basri KALAYCIOGLU - İYSAD (İstanbul Yemek Sanayicileri Derneği) Yönetim Kurulu Başkan Yard. Yasa ÇELİKTAŞ - İYSAD (İstanbul Yemek Sanayicileri Derneği) Genel Sekreteri Okşan ALTAŞ - EMİN HAZIR YEMEK ÜRETİM HİzM. LTD. ŞTİ. Gıda Mühendisi Proje Danışmanı: Doç. Dr. Ruhi GÜRDAL Proje Koordinatörü: Haktan AKIN (İstanbul Sanayi Odası, Genel Sekreter Yardımcısı) İSO Proje Grubu: Dr. Şeyma İPEK KÖSTEKLİ (İstanbul Sanayi Odası, Araştırma Şubesi) Ö. Enis AKBULUT (İstanbul Sanayi Odası, Araştırma Şubesi) Mustafa ADA (İstanbul Sanayi Odası, Araştırma Şubesi) Nihai DAYIOGLU (İstanbul Sanayi Odası, Araştırma Şubesi)

8 ıçindekiler İçindekiler Grafikler ve Tablolar Listesi Sunuş vii xvii xxx GIDA SEKTÖRÜ 1 1. KIRMIZI ETSEKTÖRÜ 7 2. KANATlı SEKTÖRÜ SU ÜRÜNLERi SEKTÖRÜ KONSERVE MEYVE-SEBZE VE SALÇA SEKTÖRÜ DONDURULMUŞ GIDA SEKTÖRÜ BiTKiSELYAS SEKTÖRÜ... w ZEYTiNYASı SEKTÖRÜ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERi SEKTÖRÜ UN VE UNLU MAMULLER SEKTÖRÜ 137 ıo. NişASTA VE Ni~AŞ.TA BAZlı ŞEKERLERSEKTORU 149 ll. KARMA YEM SEKTÖRÜ slsxüvl SEKTÖRÜ ŞEKERLiMAMULLER SEKTÖRÜ MAKARNA SEKTÖRÜ GIDA KATKı VE YARDıMCı MADDELERi SEKTÖRÜ ALKOLLÜ içecekler SEKTÖRÜ GAZLI içecekler YE.. MEYVE SUYU SEKTORU SU VE MADEN SUYU SEKTÖRÜ HAZıR YEMEK SEKTÖRÜ 263 Avrupa Bir/igi'ne Tam Üyelik Sürecinde iso Meslek Komiteleri Sektör Stratçjileri Geliştirilmesi Payesi - "Gıda Sektörü" vii

9 ıçindekiler 1. KIRMIZI ETSEKTÖRÜ 1.1. SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI ww 7 LLl. Sektörün Tanımı 7 Ll.2. Sektör Ürünlerinin Tanımı Sektör Ürünleri Sektör Hammaddesi SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Gelişimi ve Ekonomideki Önemi Sektördeki Kuruluşlar Sektör Temel Göstergeleri Üretim İhracat II İthalat II İstihdam II Gümrük Birliği Kararının Sektöre Etkileri DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER SEKTÖRDEKi TEKNOLOJiK GElişMELER VE ETKiLERi SEKTÖRÜN REKABETGÜCÜ SEKTÖRDE GELECEGE YÖNEliK BEKLENTiLER SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı KANATlı SEKTÖRÜ 2.1. SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI Sektörün Tanımı Sektör Ürünlerinin Tanımı Sektör Ürünleri Sektör Hammaddeleri SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Ekonomideki Önemi Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri Genel Yapı Sektördeki Kuruluşlar Üretim İhracat-İthalat İstihdam Gümrük Birliği Kararının Sektöre Etkileri DÜNYADA VE AB'DE SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER Dünya Kanatlı Eti Üretimi ve Tüketimi AB Ülkelerinde Kanatlı Eti Üretim ve Tüketimi Dünya Kanatlı Eti Dış Ticareti AB Ülkeleri Kanatlı Eti Dış Ticareti SEKTÖRDEKi TEKNOLOJiK GElişMELER VE ETKiLERi SEKTÖRÜN REKABETGÜCÜ SEKTÖRDE GELECEGE YÖNELiK BEKLENTiLER Türkiye Ürün Talebi w Dünya Ürün Talebi SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı 39 viii istanbul Sanayi Odası

10 ıçindekiler 3. SU ÜRÜNLERi SEKTÖRÜ 3.1. SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Ekonomideki Önemi Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri Genel Yapı Üretim İhracat İthalat DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER Dünyada Sektördeki Son Gelişmeler AB İle İlişkiler SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı KONSERVE MEYVE-SEBZE VE SALÇA SEKTÖRÜ 4.1. KONSERVE MEYVE-SEBZE SEKTÖRÜ SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Üretim ve Kurulu Kapasite İhracat İthalat SEKTÖRÜN DÜNYADAKi DURUMU VE GElişMELER SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı DOMATES SALÇASI SEKTÖRÜ SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER 66 4.I Üretim İhracat 67 4.I İthalat SEKTÖRÜN DÜNYADAKi DURUMU VE GElişMELER SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı 73 Avrupa Binigine Tam Üye/ik Sürecinde iso Meslek Komite/eri Sektör Stratljileri Geliştirilmesi Pr<?iesi- "GıdaSektörü" ix

11 www ıçindekiler 5. DONDURULMUŞ GIDA SEKTÖRÜ 5.1. SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI...w SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER w Üretim Tüketim ve Satışlar İhracat İthalat İstihdam...ww DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER Dünyada Sektörün Gelişimi Ülke Bazında Gelişmeler SEKTÖRÜN REKABETGÜCÜ......w...w SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı w BiTKiSELYAS SEKTÖRÜ w SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI I. I. Sektörün Tanımı...ww Sektörün Kapsamı w i.2.1. Başlıca Yağlı Tohumlar Tohum Yağlan.ww Tropikal Yağlar...ww Margarinler....w Sektörün Hammadde ve Mamul Ürünleri Sektörün Hammaddeleri (Girdileri) Sektörün Mamul Ürünleri (Çıktıları) Sektörün Katkı Maddeleri ve Yardımcı Maddeleri SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELERwww Sektörün Ekonomideki Önemi Sektör Temel Göstergeleri Üretim ve Kurulu Kapasite...w Tüketim...ww İhracat...w İthalat İstihdam DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER SEKTÖRÜN REKABETGÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POLiTiKALARlww 99 x istanbul Sanayi Odası

12 ıçindekiler 7. ZEYTiNYASı SEKTÖRÜ 7.1. SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER...w Üretim ve Kurulu Kapasite...w İhracat İthalat DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER SEKTÖRDEKi TEKNOLOJiK GElişMELER VE ETKiLERi SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖRDE GELECEGE YÖNEliK BEKLENTiLER SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı Vizyon ve Misyon Sektör Stratejileri ve Politikaları SÜT VE SÜT ÜRÜNLERi SEKTÖRÜ w SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI Sektörün Tanımı Sektör Ürünlerinin Tanımı Sektör Ürünleri Sektör Hammaddesi SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Ekonomideki Önemi Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri Genel Yapı Sektördeki Kuruluşlar Üretim İhracat-İthalat İstihdam Gümrük Birliği Kararının Sektöre Etkileri DÜNYADA VE AB'DE SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER Dünyada Süt ve Süt Ürünleri Sektörü AB'de Süt ve Süt Ürünleri Sektörü SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı Vizyon ve Misyon Stratejiler ve Stratejik Hedefler 133 Avrupa Binigi'ne Tam Üye/ik Sürecinde iso Meslek Komite/eri Sektör Stratdileri Ge/iflirilmesi Payesi - "GıdaSektörü" xi

13 ıçindekiler 9. UN VE UNLU MAMULLER SEKTÖRÜ 9,1, SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI Sektörün Tanımı SektörÜrünlerinin Tanımı SektörÜrünleri Sektör Hammaddeleri 137 9,2, SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Ekonomideki Önemi Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri Genel Yapı Sektördeki Kuruluşlar Üretim, İhracat ve İthalat Gümrük Birliği Kararının Sektöre Etkileri 141 9,3, DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER Dünyada Sektörün Gelişimi Bazı Avrupa Ülkelerinde Sektörün Gelişimi 143 9,4, SEKTÖRDEKi TEKNOLOJiK GElişMELER VE ETKiLERi Dünya Ürün veya Üretim Teknolojisinde Genel Eğilimler Türkiye Üretim Teknolojisinde Gelişmeler 145 9,5, SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ 146 9,6, SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı NişASTA VE NişASTA BAZlı ŞEKERLERSEKTÖRÜ ıo.ı. SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI Sektörün Tanımı Sektör Ürünlerinin Tanımı 149 ıo.z SEKTÖRDEKi MEVCUT DURUM VE GElişMELER Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri Üretim İhracat-İthalat İstihdam Gümrük Birliği Kararının Sektöre Etkileri AB'de ve Türkiye'de Mevcut Tarım Politikaları AB Tarım Politikası Türkiye'de Mevcut Tarım Politikası ,3, SEKTÖRDEKi TEKNOLOJiK GElişMELER VE ETKiLERi ,4, SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ 156 ıo.s. SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı 157 xii Istanbul Sanayi Odası

14 ıçindekiler 11. KARMA YEM SEKTÖRÜ 12. BisKÜvi SEKTÖRÜ SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI Sektör Ürünlerinin Tanımı Sektör Hammaddeleri SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri Sektördeki Kuruluşlar Üretim İhracat İthalat DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI Sektörün Tanımı Sektör Ürünlerinin Tanımı Sektör Ürünleri Sektör Hammaddeleri SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Ekonomideki Önemi Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri Genel Yapı Sektördeki Kuruluşlar Üretim İthalat İhracat İstihdam Gümrük Birliği Karannın Sektöre Etkileri DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER Dünyada Sektörün Gelişimi Dünyada Üretici Firmaların Durumu Küreselleşmenin Sektör Üzerindeki Etkileri Seçilmiş Ülkelerdeki Uygulamalar AB İle İlişkiler SEKTÖRDEKi TEKNOLOJiK GElişMELER VE ETKiLERi Dünya Ürün veya Üretim Teknolojisindeki Genel Eğilimler Türkiye Üretim Teknolojisinde Gelişmeler SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖRDE GELECEGE YÖNELiK BEKLENTiLER Türkiye İçin Ürün Talebi Dünya İçin Ürün Talebi SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı Vizyon ve Misyon Strateji ve Politikalar 183 Avrupa Binlgi'ne Tam Üye/ikSürecinde iso Meslek KomiteleriSektör Strattjileri GeliştirilmesiPnyesi - "GıdaSektörü" xiii

15 ıçindekiler 13. ŞEKERLi MAMULLER SEKTÖRÜ SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI Sektörün Tanımı....m...m Sektör Ürünlerinin Tanımı SektörÜrünleri SektörHammaddeleri SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER m Sektörün Ekonomideki Yeri Sektör Temel Göstergeleri Genel Yapı Şeker Temel Göstergeleri Şekerli Mamuller Temel Göstergeleri DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER Dünyada Sektördeki Son Gelişmeler AB İle İlişkiler SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARimm MAKARNA SEKTÖRÜ SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI.....mm Sektörün Tanımı Sektör Ürünlerinin Tanımı Sektör Ürünleri Sektör Hammaddeleri SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Ekonomideki Önemi Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri Sektördeki Kuruluşlar Üretim İthalat İhracat İstihdam Gümrük Birliği Kararının Sektöre Etkileri DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER SEKTÖRDEKi TEKNOLOJiK GElişMELER VE ETKiLERi Dünya Ürün veya Üretim Teknolojisinde Genel Eğilimler Türkiye Üretim Teknolojisinde Gelişmeler REKABET GÜCÜ ANAlizi...mm Rekabet Gücünü Etkileyen Faktörler Sektörün Rekabet Gücü SEKTÖRDE GELECEGE YÖNEliK BEKLENTiLER YurtİçiTalep Dünya Ürün Talebi...m SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı VizyonveMisyon Stratejik Hedefler ve Politikalar 218 xiv istanbul Sanayi Odası

16 ıçindekiler 15. GIDA KATKı VE YARDıMCı MADDELERi SEKTÖRÜ 16. ALKOLLÜ içecekler SEKTÖRÜ SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI Sektörün Tanımı Sektör Ürünlerinin Tanımı Sektör Ürünleri Sektör Hammaddeleri SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER..._.._ Sektörün Gelişimi ve Ekonomideki Önemi Sektör Temel Göstergeleri Genel Yapı Üretim-İthalat-İhracat İstihdam Gümrük Birliği Kararının Sektöre Etkileri DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER Dünyada Sektörün Gelişimi AB ile İlişkiler SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖRDE GELECEGE YÖNEliK BEKLENTiLER SEKTÖR STRATEJiLERiVE POLiTiKALARI Vizyon ve Misyon Strateji ve Politikalar._ YÜKSEK ALKOLLÜ içecekler SEKTÖRÜ SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri Üretim İhracat İthalat DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER SEKTÖRÜN REKABETGÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı DÜŞÜK ALKOLLÜ içecekler SEKTÖRÜ (BiRA SEKTÖRÜ) SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI SEKTÖRÜN GElişiMi 16.II Sektörün Gelişimi VE TEMEL GÖSTERGELER II.2.2. Sektör Temel Göstergeleri II Üretim II İhracat II İthalat SEKTÖRÜN REKABETGÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı Avrupa Birfigi'ne Tam Üyelik Sürecinde iso Meslek Komiteleri Sektör Stratljileri Gelifdrilmesi Prtyesi - "GıdaSektörü" xv

17 ıçindekiler 17. GAZLI içecekler VE MEYVE SUYU SEKTÖRÜ 18. SU VE MADEN SUYU SEKTÖRÜ 19. HAZıR YEMEK SEKTÖRÜ w SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI Sektörün Tanımı l.2. Sektör Ürünlerinin Tanımı: SektörÜrünleri l.2.2. Sektör Hammaddeleri SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Ekonomideki Önemi Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri Genel Yapı Üretim ve Talep İhracat İthalat Dünya Ticareti Gümrük Birliği Kararının Sektöre Etkileri SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POLiTiKALARI SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Üretim www Tüketim İhracat-İthalat İstihdam DÜNYADA SEKTÖRÜN DURUMU VE GElişMELER SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARlwww SEKTÖRÜN TANıMı VE KAPSAMI Sektörün Tanımı Sektör Ürünlerinin Tanımı ve Sektör Hammaddeleri (Girdileri) SEKTÖRÜN GElişiMi VE TEMEL GÖSTERGELER Sektörün Ekonomideki Önemi Sektörün Gelişimi Sektör Temel Göstergeleri...w Üretim Tüketim İhracat-İthalat İstihdam SEKTÖRDEKi TEKNOLOJiK GElişMELER VE YATıRıMLAR SEKTÖRÜN REKABET GÜCÜ SEKTÖR STRATEJiLERiVE POliTiKALARı Vizyon ve Misyon Stratejik Hedefler 269 xvi istanbul Sanayi Odası

18 GRAFIKLER VE TABLOLAR LISTESI 1. KIRMIZI ETSEKTÖRÜ Grafikler Grafik 1. Grafik 2. Tablolar 2004 dünya yılı büyükbaş Tablo yılı tanm sayımına göre et üretiminin dağılımı. 12 küçük ve büyükbaş hayvan varlığı dünya yılı küçükbaş Tablo 2. Tür ve ırkıara göre Türkiye'deki et üretiminin dağılımı. 12 hayvan sayısı 9 Tablo 3. Kırmızı et ve mamulleri arz ve kullanım dengesi 10 Tablo 4. Bağırsak ihracat ve ithalatı II Tablo 5. Türkiye kırmızı et sektörü Swot analizi 16 Tablo 6. Et ve et mamulleri sanayiinde tahminler 18 Ek la. Ek 1b. Ek2a. Türkiye'nin ülkelere göre bağırsak ihracatı 22 Türkiye'nin ülkelere göre bağırsak ithalatı mezbaha-kombina ve kesimhane kesim sonuçlan 24 Ek2b mezbaha kesim miktarlan 25 Ek3. Tür ve ırkıara göre et üretimi 25 Ek 4. Et ve et ürünleri sektörü ulusal ürün ve faaliyet sınıflandırması 25 Avrupa 8iliiğrne Tam Üyelik Sürecinde iso Meslek Komite/eri Sektör Straffjileri Geliştirilmesi Payesi - "GıdaSektörü" xvii

19 GRAFiKLER VE TABLOLAR ıistesi 2. KANATlı SEKTÖRÜ Grafikler Grafik 1. Kanatlı eti üretiminin gelişimi 28 Grafik 2. Toplam kanatlı eti üretiminin gelişimi 30 Grafik 3. Toplam kanatlı eti ihracatı 31 Grafik 4. Tavuk ve hindi kanatlı eti ithalatı 32 Grafik 5. Dünya piliç eti üretiminin gelişimi 33 Grafik yılı dünya piliç eti üretim sıralaması 34 Grafik yılı dünya kanatlı eti tüketim sıralaması. 34 Tablolar Tablo 1. Tablo 2. Tablo 3. Tablo yılı piliç eti üreticileri pazar payları 29 Kanatlı eti üretim ve tüketiminin gelişimi 30 Ürün bazında kanatlı eti ihracatının gelişimi 31 Kanatlı eti ihracat ve ithalatının gelişimi 31 Tablo 5. Tavuk ve hindi kanatlı eti ithalatı 31 Tablo 6. Dünya sığır-domuz-tavuk eti tüketiminin gelişimi 34 Tablo 7. AB üyesi ülkelerde piliç eti üretimi 35 Tablo 8. Tablo 9. AB kanatlı sektöründe öngörülen gelişme yılında AB ülkelerinde kişi başına ve toplam kanatlı eti tüketimi 36 Tablo 10. Türkiye kanatlı sektörü Swot analizi 38 Ek la. Ek lb. Ek2a. Ek2b. Türkiye'nin 2002 yılı ülkelere göre kanatlı eti ve sakatatı ihracatı 41 Türkiye'nin 2003 yılı ülkelere göre kanatlı eti ve sakatatı ihracatı yılı dünya piliç eti üretim sıralaması yılı dünya kanatlı eti tüketim sıralaması 44 Ek3a. Dünya kanatlı eti dış ticaretinin gelişimi 45 Ek3b. Dünya piliç eti dış ticaretinin gelişimi 45 Ek3c. Dünya hindi eti dış ticaretinin gelişimi 45 xviii istanbul Sanayı Odası

20 GRAFIKLER VE TABLOLAR LISTESI 3. SU ÜRÜNLERi SEKTÖRÜ Grafikler Grafik 1. Su ürünleri üretiminin bölgesel dağılımı 49 Grafik 2. Yetiştiricilik tesislerinin sayısal dağılımı 51 Grafik 3. Yetiştiricilik tesislerinin kapasitelerine göre dağılımı 51 Tablolar Tablo 1. Üretim kaynaklannın dağılımı 49 Tablo 2. Su ürünleri üretimi 49 Tablo 3. Su ürünleri üretiminin bölgesel dağılımı 49 Tablo 4. Su ürünleri üretimi 50 Tablo 5. Su ürünleri yetiştiricilik tesisleri 50 Tablo 6. Ürün türü ve işleme şekline göre onay numaralı tesisler 51 Tablo 7. Su ürünleri ihracatı 52 Tablo 8. Ülkelere göre su ürünleri ihracatı 52 Tablo 9. Su ürünleri ithalatı 54 Tablo ıo. Ülkelere göre su ürünleri ithalatı 54 Tablo ll. Dünyada toplam avlanan balık miktan 56 Tablo 12. Dünya balık ve su ürünleri toplam ihracatı 57 Tablo 13. Dünya balık ve su ürünleri toplam ithalatı 57 Tablo 14. Türkiye su ürünleri sektörü Swot analizi 58 Avrupa Bir/igine Tam liyelik Sürecinde iso Meslek Komiteleri Sektör Stratdileri Geliştirilmesi Pro/esi - "GıdaSektörü" xix

21 GRAFIKLER VE TABLOLAR LISTESI 4. KONSERVE MEYVE-SEBZE VE SALÇA SEKTÖRÜ Tablolar Tablo 1. Konserve meyve-sebze üretimi 61 Tablo 2. Konserve meyve-sebze ihracatı 62 Tablo 3. Türkiye'nin ülkeler itibariyle konserve meyve-sebze ihracatı 62 Tablo 4. Konserve meyve-sebze ithalatı w 63 Tablo 5. Tablo 6. Tablo 7. Dünya ihracatında önde gelen ülkeler ve ihracat değerleri 63 Dünya ithalatında önde gelen ülkeler ve ithalat değerleri 64 Türkiye konserve meyve-sebze sektörü Swot analizi w...w 64 Tablo 1. Domates ve sanayi tipi domates üretimi 66 Tablo 2. Domates salçası üretimi 66 Tablo 3. Domates salçası ihracatı 66 Tablo 4. Türkiye'nin ülkeler itibariyle domates salçası ihracatı 67 Tablo 5. Domates salçası ihracatı...w 67 Tablo 6. Domates salçası ithalatı...w 69 Tablo 7. Domates salçası ithalatıww 69 Tablo 8. Tablo 9. Dünya ihracatında önde gelen ülkeler ve ihracat değerleri w 69 Dünya ithalatında önde gelen ülkeler ve ithalat değerleri 70 Tablo l O, Türkiye domates salçası sektörü Swot analizi w 71 Ek 1. Türkiye'nin konserve meyve-sebze üretimi.ww 74 istanbul Sanayi Odası

22 GRAFIKLER VE TABLOLAR LISTESI 5. DONDURULMUŞ GIDA SEKTÖRÜ Grafikler Tablolar Grafik 1. Yıllık kişi başı Tablo 1. Sektördeki ilk 10 firma 76 dondurulmuş gıda tüketimi 77 Tablo 2. Dondurulmuş gıda üretimi 77 Grafik 2. Meyve-sebze mamulleri satış fiyatlan 78 Tablo 3. Türkiye'nin dondurulmuş gıda pazan Grafik 3. Dondurulmuş gıda ihracatı 78 büyüklüğü 78 Grafik 4. Dondurulmuş gıda ithalatı 78 Tablo 4. Türkiye dondurulmuş gıda sektörü Swot analizi 82 Ek 1. Ek 2. Ek3. GTİp ve SITC sistemine göre ürün kodlan 86 Dondurulmuş gıda sanayii ISIC sınıflandırma listesi (GTİp bazında) 86 Dondurulmuş ürünlerin GTİp bazında gümrük giriş cetveli bilgileri BiTKisELYAS SEKTÖRÜ Grafikler Tablolar Grafik 1. Bitkisel yağ ihracatı 94 Tablo I. Sektörün hammaddeleri (girdileri) 90 Grafik 2. Yağlı tohum ithalatı 95 Tablo 2. Sektörürı mamul ürünleri (çıktılan) 91 Grafik 3. Bitkisel yağ ithalatı 95 Tablo 3. Sektörün katkı maddel~ri ve yardımcı maddeleri 91 Grafik 4. Dünya bitkisel yağ üretim, tüketim, ihracat ve ithalat miktarlan 97 Tablo 4. Dünya yağlı tohum üretimi 92 Tablo 5. Bitkisel yağ üretimi 92 Tablo 6. Margarin tüketimi 93 Tablo 7. Bitkisel yağ iç tüketimi 93 Tablo 8. Bitkisel yağ ihracatı 94 Tablo 9. Bitkisel yağ ithalatı 95 Tablo 10. Türkiye bitkisel yağ sektörü Swot analizi 98 Avrupa Bittiği'ne Tam Üye/ik Sürecinde iso Meslek Komite/eri Sektör Strat'!iileri Geliştirilmesi Prqjesi - "Gıda Sektörü" xxi