I. SANAYİ ŞURASI DEMİR DIŞI METALLER SANAYİİ RAPORU

Transkript

1 T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI I. SANAYİ ŞURASI DEMİR DIŞI METALLER SANAYİİ RAPORU I 4 EYLÜL 1987 ANKARA

2 T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI I. SANAYİ ŞURASI DEMİR D IŞI METALLER SANAYİİ RAPORU i - 4 EYLÜL, 1987 ANKARA

3

4 İÇİNDEKİLER BÖLÜM I : DEMİR D IŞ I METALLER SANAYİİ KOMİSYONU RAPORU BÖLÜM II : PANELİSTLERİN KONUŞMALARI BÖLÜM IH : OTURUMDA YAPILAN GÖRÜŞMELER BÖLÜM IV : NİHAİ RAPOR

5 T.C. SANAYt VE TİCARET BAKANLIĞI BÖLÜM I DEMİR D IŞI METALLER SANAYİİ KOMİSYON RAPORU 1-4 EYLÜL, 1987 ANKARA

6 DEMİR DIŞI METALLER SANAYİ YÖNLENDİRME PLAN ÇALIŞMALARI KRONOLOJİSİ TARİH GELİŞM ELER Sayın Bakanımız H.Cahit ARAL'ııı başbanlığında Demir dışı Metaller sektöründe faaliyet gösteren kuruluş yetkilileri ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Konferans Salonunda ilk toplantı yapılarak Komisyon teşkil edilmiştir. Aynı sun öğleden sonra yapılan Komisyon toplantılarında Başkan ve raportörler seçilerek, çalışma yeri ve yöntemi tesbit edilmiş ve gruplar alt komisyonlara ayrılmıştır Oluşturulan beş ayrı komisyon Ocak ayı içerisinde İstanbul ve Ankara'da ay n ayrı toplanarak çalışmalarına başlamıştır Komisyonlar yine ayn ayn toplanarak çalışmalarına devam etm iştir Komisyonlar Mart ayı içerisinde ayrı ayn son olarak toplanmış ve genel değerlendirme toplantısına sunulmak üzere hazırlanan komisyon raporlarına son şeklini vermiştir Sayın Bakanımızın başkanlığında genel bir değerlendirme toplantısı yapılmış ve hazırlanan komisyon ra-

7 - viii porlan sözcüler tarafından okunmuştur. Oaha sonra Demir dışı Metaller komisyonunun gruplan kendi konularında hazırlamış olduklan raporların redaksiyon komitesi tarafından tek ve genel bir rapor haline dönüştürülmesine karar verilerek bu komitenin üyeleri tespit edilmiştir. 1.5; 1987 Redaksiyon komitesi Sanayi ve Ticaret Jakanüğın'da toplanarak çalışmalara başlamış ve hazırlanan rapor son şeklini almıştır.

8 - ix - Demir-Çelik ve Demir dışı metaller sanayi yönlendirme planı ile ilgili olarak günü saat 10.00'da Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Konferans salonunda Sayın Bakanımızın Başkanlığında yapılan toplantıya katılan şahıslar ve temsil ettikleri kuruluşların listesi aşağıya çıkarılm ıştır. ADI VE SOYADI TEMSİL EDİLEN KURULUR 1 Engin Örüç 2 Rasiın Gültekin 3 Derviş Öztürk 4 Servet Buyuran 5 F uat tnnlakdere 6 Ergin Kısakürek 7 Veli Aytekin 8 Necdet Gökmen 9 Münevver Kılıç kaya 10 Ruşen Gezici 11 Şakir Bor 1 2 Şakir Bor 13 Naci Sevinç 14 Alpay Ankara 15 Sabri Altıntaş 16 Ali Durmaz 17 Kandenıir Çilingiroğlu 18 Ertuğrul Öztürk 19 Halil Erkan 20 Yusuf Ziya Kayır 21 Ayşegül Kayman 22 - Nergiz Ünlü Devlet Planlama Teşkilatı Hazine ve Dış Ticarct Müsteşarlığı Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Tubitak, Marmara Araştırma Enstitüsü Ankara Üniversitesi İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul Teknik Üniversitesi Maliye ve Gümrük Bakanlığı Maliye ve Gümrük Bakanlığı Marmara Üniversitesi O.D.T.Ü. O.D.T.Ü. O.D.T.Ü. O.D.T.Ü. Boğaziçi Üniversitesi Gazi Üniversitesi Türkiye Odalar Birliği Milli Prodüktivite Merkezi DESİYAB Devlet Yatırım Bankası Karadeniz Bakır İşletmeleri İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

9 ADI VE SOYADI 23 Yıldırım öztürk 24 - Medet Ablak 25 Mustafa Taşkın 26 Haldun Uluğ 27 Latif Anbarh 28 Feyzuliah Efe 29 - Bekir Çelik 30 Yavuz Yücel 31 Hamdi Kargın 32 Dr. özel İnanç 33 Vedat Altınok 34 Fehmi BağcıoğuHan 35 Ahmet Bilgin Unver 36 Resul Tatlı 37 Mehmet Yantaç 38 H.Falıri Has 39 Hüsnü Baltacıoğlu 40 Sabri Akdemir 41 Isınet İzgül 42 Metin Başaran 43 Hüseyin Kıvılcım 44 Sadun Özdede 45 Feham ettln Acarer 46 Ayşe Al 47 Burhan iki zer 48 Hami Kartay TEMSİL EDİLEN KURULUŞ Türkiye Demir Çelik işletmeleri Türkiye Demir Çelik İşletmeleri Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. AsO Çelik San. ve Tic. A.Ş. M.K.E.K. M.K.E.K. M.K.E.K. M.K.E.K. Etibank Etibank Etibank Etibank Sivas - Deçeko Sivas - Deçeko M.T.A. Kümaş Koç Holding A.Ş. Eges A.Ş. Ferro Döküm San. Tic. A.Ş. İzdaş Çelik San. A.Ş. İçdaş A.Ş. Rabak A.Ş. Doğu Çelik San. A.Ş. özel Sektör Demir Çelik Üreticileri Demeği

10 ADI VE SOYADI TEMSİL EDİLEN KURULUŞ 49 Cemal Yıldırım Özel Sektör Demir Çelik Üreticileri Demeği 50 Nazım Çapraz Karabük Haddeciler Demeği Başkanı 51 Hüdayi Demir Uygar Motor A.Ş. 52 Ataman Dgaz Mctaş 53 Gürol Beğen Metaş 54 Yıldırım Turna Mctaş 55 Necip Yüksel Borusan 56 Müfit Şum nu Çelik Halat 57 Mete Nakipoğlu Dök taş. Dökümcüler Demeği 58 - Mithat Ural Emaş A.Ş. 59 Muharrem Al tun bağ Er boşan A.Ş. 60 İbrahim Y ardım a Erbosan A.Ş. 61 Pınar Aran Parsan A.Ş. 62 Turhan Onur Parsan A.Ş. 63 Ahmet Baysal İzsal Döküm San. A.Ş. 64 Gürsel Yardımcı Sır Metal A.Ş. 65 Hami t Gözaydın Ümran Spiral Kaynaklı Boru San.A.Ş. 66 Abdullah Erkunt Erkunt San. A.Ş. 67 Behçet Arkun Çolakoğlu Mctallurji A.Ş. 68 Ersan Karagözlü Pınar Döküm San. Ve Tic. A.Ş. 69 Şakir Oktar Ergün Kablo vc Bakır San. A.Ş. 70 Nurettin Özde mir Kale Radyatör Kayalar Bakır 71 H.Ahmet Alev Sarkuysan Elektro!ik San. Ve Tic. A.Ş. 72 Uğur Şahin Böhler Kaynak Elekrotlan 73 Memduh Üretmen Ark Çelik San. vc Tic. Ltd. Şti. 74 C.Çetin Oğuz OERLlKON A.Ş.

11 ADI VE SOYADI 75 Selim Razan 76 Erdinç Talu 77 Nevzat Kutlar 78 Şahin Törkaslan 79 Faruk Özertenı 80 Fikret İnce 81 Olgun Altıntaş 82 Erdal Cingöz 83 Recep Yazıcı 84 Temel Kaya 85 Çetin Şaman t e m s il e d il e n k u r u l u ş OERLlKON A.Ş. Ergenekon Çelik San. ve Tic. A.Ş. Elba Yücel Boru Yücel Boru Ekinciler Demir Çelik San. A.Ş. Türk Demir Döküm Fab. A.Ş. Bant Boru ve San. Tic. A.Ş. Diler Demir Çelik Kayalar Bakır Alaşımları A.Ş. Maktel Mak. ve Tel. Sân. A.Ş.

12 A. ALÜMİNYUM SEKTÖRÜNÜN SANAYİDEKİ ÖNEMİ Alüminyum, bazı elementler ile birleşmiş olarak yer kabuğunun yaklaşık 7c 8'iııi oluşturmaktadır. Günümüzde demir-çelik'teıı sonra en çok kullanılan metal alüminyunı'dur. Alüminyum bileşimlerinin, milattan önceleri dahi kullanıldığı birçok maddenin bileşimine girdiği bilinmektedir yılında laboratuar düzeyindeki çalışmalar ile alüminyum bilimsel olarak gündeme getirilmişse de, fabrika boyutlanda bir üretim konusu olması, alüminanın elektroliz yöntemi ile indirgenmesinin 1886 yılında Hail ve Hcroult tarafından gerçekleştirilmesi ile mümkün olmuştur. 1910'larda dünya alüminyum üretimi ton civarında gerçekleşirken 1984 yılında 15.9 milyon tona yükselmesi alüminyum sanayinin gelişinim daha iyi ifade etmektedir. Alüminyum diğer metallere göre teminindeki kolaylık, hafiflik, korozyona karşı mukavemet, yüksek iletkenlik, sınırsız ömür, estetik v.s. gibi fiziksel ve kimyasal yönden büyük üstünlüklerinden ötürü birçok uygulamalarda kullanım alanına sahip olduğundan değişik sanayi kollanmn gelişmesine katkıda bulunmuştur. Ayrıca, aliminyum tekrar ergitilerek yeniden kullanılabilmesi, kullanılmış ürünlerden bu sayede yeni ürünler elde edilebilmesi ve bu şekilde yeniden kullanım için gerekli olan işlemlerde harcanan enerji miktarının birincil alüminyum için gereken enerjinin yüzde beşi olması, alüminyum kullanımını yaygınlaştırmıştı^

13 - 2 - Türkiye Alüminyum Sanayi oldukça yeni bir sanayi koludur yıllarında küçük ve az sayıdaki atölyelerde 100 ton civarında alüminyum işlenmekteydi. Dayanıklı tüketim mallarının üretiminin başlamasıyla birlikte alüminyum uç ürünlerine duyulan ihtiyaç artnuş; 1970'Ii yıllarda ise otomotiv sanayimdeki gelişme alüminyumun önemini daha da artırarak talebi hızlandırmıştır. Bu gelişmeler sonucu 1970 yılında kullanım tona ulaşmıştır. Türkiye'de bütün boyutları ile alüminyum sektörünün kurulması 1974 yılında başlamış, ETİBANK Seydişehir Alüminyum Tesisleri ilk kez yurdumuzda metal alüminyum üretmiştir. Yılda altmış bin ton kapasiteli Seydişehir Alüminyum Tesisleri 1985 yılında ton metal alüminyum üretmiş, fakat ülke ihtiyacım karşılamadığı için ton ham alüminyum ve alaşımları dış alım yoluyla sağlanmıştır. Bunun tonu iç tüketim içindir. Alüminyum sektörü; üretilen ve ithal edilen külçe, döküm ve işleme ingotunu ve alaşımlarım, döküm, biçimlendirme, ekstrüzyon, haddeleme, çekme ve dövme işlemlerinden geçirerek mamul üreten; veya hurda alüminyumu ve külçelerini çeşitli döküm metodlan ile alüminyum ve işleme ingotlan haline getiren ve bunları nihai tüketime kadar işleyen tüm kuruluşları kapsamaktadır. Sektörün uğraşı konusu olan Alüminyum yan mamul ve mamullerinin değişik sınıflandırmalarına rastlanmaktadır. Üretim, gümrük, uluslararası ticaret ve alüminyumla ilgili kurunılann sistemlerinden kaynaklanan bu sınıflandırmalar, benzerliklerinin yanında farklı anlayıştan da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle, önce alüminyum üretim ve teknolojisi

14 - 3 - esprisine göre düzenlenmiş, özet bir sınıflandırma benimsenmiştir. A) Döküm Mamulleri: a) Döküm iııgotu: Alaşımlı Külçe, Alaşımsız Külçe, E.C.Grade, T-Ingot. b) işleme İngotu: Yuvarlak Ingot: Ekstrüzyon üretiminde kullanılır. Yassı lııgot: Hadde mamulleri üretiminde kullanılır. c) Sürekli Döküm Levha (Filmaşm) ve çubuk. d) Granüle Alüminyum, e) Toz Alüminyum. B) Hadde Mamulleri: a) Sıcak Hadde (Levha Rulo): 6 mm. vc daha üst kalınlıkta b) Soğuk Hadde (Levha, Rulo. Şerit, Disk): 0.2 mm. - 6 mm. c) Folyo: mikron. C) Ekstrüzyon Mamulleri: a) İçi Dolu Profiller, Çubuklar, b) İçi ıîoş Profiller, c) Alüminyum filmaşin vc teller D) Parça Döküm Mamulleri: a) Kum Döküm Mamülleri b) Kokil Döküm Mamulleri c) Pres Döküm Mamulleri E) Alüminyum İletken:

15 - 4 - ALÜMİNYUM VE ALAŞIMLARININ KULLANIM ALANLARI: Alüminyum rakip mallara göre teminindeki kolaylık, ucuzluk, hafiflik, yüksek iletkenlik, estetik, sınınız ömür vs. gibi fiziksel ve kimyasal yönden büyük üstünlüklerinden ötürü bir çok uygulamalarda kullanım alanına sahiptir. A) inşaat Sektöründe: Konut Yapımında Konut Dışı Yapılarda Karayollarında Diğer Yapısal Kullanımlarda B) Kimya ve Gıda Sanayiinde: Organik Bileşikler üretiminde Plâstik ve sentetik fiber sanayiinde K âğıt Sanayiinde Gübre Sanayiinde Patlayıcı Maddeler Üretiminde Mineral Asit Üretiminde Karbonat ve Kükürt Üretiminde Saf Su ve Buhar Üretiminde Elektrokimyasal Sanayiinde Petrol Rafinerilerinde Gıda, İlaç ve Meşrubat Sanayiinde Atom Enerjisi Sanayiinde Boya Maddesi ve Boya Üretiminde Ambalaj Sanayiinde

16 C) Ulaştırma Sektöründe: Karayolu Taşıtlarında Demiryolu Taşıtlarında Denizyolu Taşıtlarında Havayolu Taşıtlarında D) Elektrik ve Elektronik Sektöründe: Tel ve Kablo Üretiminde Enerji Dağıtımı Cihazlarında Güç Üretim ve Düzeltme Araçlarında Haberleşme ve Elektronik Cihazlarda İç Dağıtım ve Aydınlatma Gereçlerinde E) Makina ve Ekipman İmalât Sektöründe: Makina Yatakla.! imalinde Pompa, Kompresör, Far vs. İmalinde Endüstri Makinalan imalinde Tannı Alet ve Makinalan imalinde Iş Makinalan imalinde Çeşitli Enstrümanların imâlinde Isıtma, Havalandırma ve Soğutma Sistemlerinde Malzeme Taşıma Ekipmanları imalinde Maden ve Petrol Üretim Araçları İmalinde Tekstil ve Matbaa Makinalan imalinde Elektrik Sistemlerinde Askeri Araç-Gereç ve Silahların Yapımında

17 - 6 - F) Metal Sanayiinde, Alaşım Metali Çelik Deoksidasyonu Alüminyum Kaplamalı Çelik Aiütninyumlama Alümiııotermik Reaksiyonlar G) Diğer Yerlerde Kullanım Alanları: Dayanıklı Tüketim Mallarında Muhtelif Ev Eşyalarında Mutfak Eşyası Yapımında Mobilya Yapımında Dekorasyon Ürünlerinde Takını ve El Aletleri Yapımında Diğer Uygulamalarda GENEL DEĞERLENDİRME: I Mevcut Durumumuz: Alüminyum ve alaşımları sektöründe, bugün Türkiye'de yaklaşık 350 civarında kuruluş bulunmaktadır. Ancak, toplam üretim kapasitesinin '/o 85 ile 7c 90'ının kuruluşta toplandığı gözlenmektedir yılı rakamları baz alınarak yapılan değerlendirmede, sektörde 70 milyar TL. sı dolayında ödenmiş sermaye bulunduğu tahmin edilmektedir. Tahsis edilmiş olan sermaye içinde, yabancı sermayenin payı % 1 civarındadır.

18 - 7 - Türkiye'de 1985 yılı itibariyle fiili alüminyum üretim kapasitesinin ton, tüketici talebinin ton olduğu belirlenmiştir. Türkiye'nin tahmini kurulu kapasitesi ise ton civarındadır. Bu rakamlardan hareketle 1985 yılı itibariyle genel ortalama kapasite kullanımının % 46 olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde üretim kapasitesini, Etibank Seydişehir Alüminyum Tesislerinin yurt içi yıllık satışları ile, ithal edilen ham alüminyum miktarı ve dönüşen hurda oluşturmaktadır Etibank Yurt içi Satışı (Ton ) Ham Alüminyum İthalatı (Ton) Hurda Dönüşümü (Ton) Toplam Fiili Kapasite (Ton) Türkiye Alüminyum Sanayi'nin tahmini kurulu kapasitesi sektör bazında şöyledir: HAM ALÜMİNYUM Birincil İkincil Kurulu Kapasite (Ton/Yıl) YASSI MAMÜLLER Levha Folyo EKSTRÜZYON İLETKEN PARÇA DÖKÜM TOPLAM _40; Toıı/Yıl

19 Kuruluşlara Güre Kapasite ve Kul 1,..unları: Sektörün yaklaşık X 90'ını temsil eden 11 kuruluşun yıllar itibariyle kapasite, üretim ve kapasite kullanım oran Belirtildiği gibidir. ıg85 ' ıgq6 KAPASİTE ÜRETlM^KAPAStTE ÜRETİM KAPASİTE^ ÜRETİM KAPASİTE^ ÜREı IM KURULUSUN A01 ÜRÜN TÜRÜ Ton/Yı1 Ton Kullanım S Ton Kullanım^ t o n _ KuJ_[ u_; ETİ BANK Sıvı alüminyum NASAŞ RABAK Levha Folyo(Çıplak+Ce3.) Al.örgülü ve çelik özlü iletken A l.dökün/hadde K.3 1U FENIŞ ALÜMİNYUM Ekstrüzyon <« A Sekonder Alümin MJO 16 ARA Alüminyum Rad. Yüksek Basınç ELTEM BASINÇLI DOK. Yüksek Basınç Alçak Basınç Kok il CEVHEP. OÖKÜM Alüninyun Dökün ZATH. PRES CDOM Parça Döküm Z/m BASItÇLI DÜKÜM Yüksek Basınç " TEKNİK ALÜMİNYUM Levha Disk Şerit ALÜMINYIM SANAYİCİ. tksmijyon üretimi Kapasite vo üretimler kuruluşların kendi kapasite ve üretimlerini göstermektedir. Kuruluşlar arası alüminyum alımı. Türkiye genelinde mükerrer kapasite ve ürecimi sonucunu doğuracağından delerlerin toplanması doğru bilgi vermeyecektir. Qu nedenle, Türkiye genelinde kapasitenin bir önceki paragrafta açıklandığı şekilde hesaplanması daha doğru olacaktır « V. 96

20 Yukarıda belirtilen II kuruluşun toplam üretimleri üriin gruplarına göre aşağıda belirtilmiştir. Sıvı Alüminyum (ET IBA/JK/Seyd işe/ı ir) Alüminyum Yassı Mamuller (Folyo h.ıriç (vırt).' ürinleri) (ETİ DANK/Şeydi şe/u r, NASAŞ. RABAK. TEKIIIK Al.) Alumınyum Folyo (Çıplak Folyo) (ETIBANK/Seydişehir. NASAŞ) Alüminyum Külçe Ingot (Birincil, İkincil Al.) (ETIBANK/Seydişelnr, 3 A) Alüminyum Parça Düküm (Kok i1. Kum, Pres) (Cevner Düküm ve Diğer Parça Düküm Sektörü) 19« «.Q O 3 32.G21 2e G t Alıminyım Ekstrüzyon Mamül 1eri (Profil) (ETIBANK/Seydişefıir ve FENtŞ) 5.47i Alüminyum İletkenler * Alüminyum Sanayicileri Derneğinden alınan bilgiye göre ETIBAIIK/Seydişehir ve FENtŞ'in de içinde bulunduğu ekstrüzyon mamulü üreten il kuruluşun yıllık toplam üretimleri yaklaşık Ton/Yı 1 'dır.

21 TÜ PK IYE 'nın ALÜHIIİYUK V5 A'.'jKH.'VUi: MAKÛLLî^l İTHALATI I i K O D A O 1 KÛ S K G S 75Ü1 H a m Al.Al. Dükün tü ve Hurcu ' A l. İç: d o l u çu bu k profil ve teller Al.Saç, levha.vb B A l. ince y a o r a k l a r ve şeritler S Al.To: ve Pul 1er < Al. B o r u l a r Al. B o ru taferr A l. İ n ş a a t ve aks A l. D e p o l a r ve di - 9 e r ka p l a r 7610 Al. Fı çı la r, k u t u l a r vb. ka p l a r 7611 Al. K a p l a r (Bas ın ca d a ya nı kl ı) Al.Teller, halatlar : Al. Tel 1er,Mensuc a t Önjj. Kafeılikler A l. Ytizii Geniş levna A l. Ev eşyası Al. D i ğ e r eşya ALÜMİNYUM VE MA-.66, M U LLERI TOPLAMI

22 1 9 S ICG S (C } a.S<.5-5l7 *8.* *?.S I.14Ó I 5.SE * * * * *.* M S Í1.50<i 50?.*6« * * St * H *0.785

23 TiiwiYr-nm f,l(ıt:ı::nır. y; ^u.-i. -'vu." ha; I 9 B 3 k o d AT) I KG S K G 7601 İlam A). Al. Dü k ü n U2 1.E2B tü vu Mu rd a 7602 A l. İçi dolu çuhuk ü prof 11 vc t e licr 7603 Al.Saç, levha»b A l. İ n c e y a p r a k l a r »e j c r l l l c r 7605 Al.Toz vc Pul U r 210 7B Al.Borular Al.üoru teferr A l. Iıı$aat ve aks o A ). D e p o l a r v* dl- 5er kaplar - ö 76)0 Al.Fıçılar, Kutular vb. kaplar Al.Kaplar (Basınca d a ya nı kl ı ) Al.teller, halatlar Al.Tuller, Mensucat _ Örgü; kafesiikler Al.Yüzü g e n i ; Levha Al. Ev eşyası Al. D l O c r eşya ALÜMİNYUM VE HA Z MUUERİN TOPLAMI

24 ra i i k ; ; : a t i í g i i í h l ) OM 1 9S5 t j b í $ r. c s <c * 71. < Sia.ó25 U IO.O OB < li1 Z I. 12:. < ii B * U O ') «12.SB ".OB b U m }.19} % n a 148, «5.B29 '55-89% «9« ^ } li *

25 -12- Dünyadaki Durum: a) Gelişmiş Ülkelerde; Dünya alüminyum piyasası, yirmi yıldan daha fazla bir süreden beri altı şirket tarafından yönlendirilmektedir. Bunlardan üç tanesi; Alcoa, Kaiser ve Reynolds ABD de, Alcan Kanada'da, Alusuisse İsviçre'de ve Pechiney de Fransa'da kurulmuştur. Görüldüğü gibi bu şirketler dünyanın en gelişmiş ülkelerinde yer almakta ve batı dünyasındaki alümina kapasitesinin % 68'ini ellerinde tutmaktadırlar. Batı dünyasındaki birincil alüminyum kapasitesinin ise % 50'si bu altı şirketin elindedir. Altı büyüğün karşısında dünyadaki yüz kadar firma geri kalan kapasiteyi paylaşmaktadır. Dünya alüminyum piyasası özel sektörün elinde olmasına rağmen hükümetlerin ağırlığı da önemlidir. Özellikle Avrupa'da özel sektörde hükümetinde payı vardır. Düşük iş gücü yoğunluğu olmasına rağmen alüminyum endüstrisi genellikle en büyük hatta bazı özel bölgelerde en önemli istihdam kaynağıdır. Hükümetlerde enerji politikasıyla enerji fiyatları konusunda etkili olarak alüminyum sektöründe önemli rol oynamaktadırlar. En avantajlı işletmeler endüstrileşmiş OECD ülkelerinde, en az avantajlı işletmeler ise 3. Dünya ülkelerinde yer alır. Sanayileşmiş ülkeler arasında, dünya tüketimin % 40'ına yakın bir oranım tüketen ABD, birinci durumdadır. Bunu % 14 ile Japonya izlemektedir. Sırayla B.Almaııya, Fransa, İtalya ve İngiltere 3., ve 6. sırada yer alan tüketici ülkelerdir.

26 Alüminyum, ABD dc en çok paketleme endüstrisinde Avrupa'da taşımacılıkta, Japonya'da inşaat sektöründe kullanılmaktadır. b) Gelişmekte olan Ülkelerde; Geüşmette olan ülkelerde, sanayileşme çabası ile bağımlı olarak alüminyum talebi belirgin bir biçimde artmaktadır. Çünkü son yıllarda alüminyum çeşitli uygulamalarda demir, çelik, bakır, tahta ve plâstik ile rekabet etmektedir. Örneğin: yüksek gerilim hatlarında bakırın, inşaatlarda tahtanın, meşrubat kutularında tenekenin, otomobil endüstrisinde çeliğin yerini alüminyum alnuştır. Hindistan, Brezilya, Bahreyn gibi ülkelerde tanınmış şirketlerin sermayedar veya ortak olduğu yeni şirketler kurulmaktadır. Alüminyum endüstrisinin yerleşimi konusunda elektrik fiyatları ve temin kolaylığında önemli bir rol oynar, Bu yüzden Kanada, Norveç, İzlanda ve Yeni Zelanda gibi düşük maliyetli hidroelektrik santrallerinin kurulabileceği yerlerde veya Avustralya gibi kömür rezervlerinin fazla olduğu yerlerde yeni tesisler kurulmaktadır YILI DÜNYA ALÜMİNYUM SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ: 1986 yılının ilk döneminde alüminyum fiyatları son iki yılın en yüksek değerine ulaşmıştır. Dönemin başında gözlenen bu yükselişin başlıca nedeni hammadde teminindeki zorluk ve gecikmedir. LME fiyatları Mart ayının 3. haftasında 54.4 / Pound'a yükselmiştir. Dönemin genelinde ise fiyat ı 800/toıı civarında kalmış, dönem sonuna doğru petrol fiyatlarındaki düşüşe paralel olarak alüminyum fiyatları da düşmüştür.

27 Uluslararası Birincil Alüminyum Enstitüsü (IPAI)'ne ait birincil alüminyum stok miktarı 1983 yılı Kasım ayından bu yana ilk olarak bu dönemde iki milyon ton'un altına düşmüştür. Daha çarpıcı bir düşüş LME stoklarında görülmüş, 1985 yılı Aralık ayında ton'a ulaşan stok miktarı ton'a düşmüştür. Stoklardaki bu düşüşlerin başlıca nedeni, dünyanın en büyük üreticilerinden Alcoa ve Reynolds da Mayıs ayında bitecek olan iş anlaşmaları sonucundaki olması muhtemel grev söylentileridir yılının ilk dönemi yine görev ihtimali nedeniyle siparişlerin en yoğun olduğu dönemdir. Mart ayındaki sipariş artışı önceki yıla oranla % 47 dolayındadır yılı ikinci döneminde, bilhassa Haziran ayında Alcoa'daki greve ve stoklardaki düşüşe rağmen LME Alüminyum fiyatları beklenilen oranda güçlü olmadı. Tüccar primleri ve talepleri oldukça düşük seyretti. Durgunluğun üç ana nedeni: 1 ABD tüketicilerin grev beklentisi nedeni ile büyük miktarlarda stok yapmış olmaları. 2 Tüketicilerin meydana gelen "Gerileınc'den ötürü bağlantılarında çok özenli olmaları. 3 ABD grevinin sonuçlarının tüketicileri mümkün olduğunca tedbirli olmaya itecek kadar belirsiz olması Alcoa grevinin başlamasından hemen sonra yükselen LME fiyatları Haziran ayı sonuna doğru düşmüştür. Tüketicilerin yeterincc stok yapmış

28 olması ve Reynolds ile Alcan'm üretimi sürdürmeleri grevin fazla önemsenmemesine neden olmuştur. ABD kapasitesinin % 27'sini oluşturan Alcoa, grevinin ikinci haftasında ton/yıl kapasiteli Vancouver/Waslıington dökümhanesini kapatmış fakat inğot pazarını pek etkilememiştir. Yılın bu döneminde Kaiser Alüminyum 14.3 Milyon $ net zarar rapor etmiştir. Birinci] alüminyum fiyatları III. Dönem içinde genelde yüksek düzeyde olmuş, fakat dönem sonuna doğru düşüş gözlenmiştir. Dönem başında 56 i I pound'a kadar yükselen fiyatlar Ekim ortalarında 54 ^/pound'a düşmüştür, düşüşün sebebi, yüksek maliyetli ergitme tesislerinin kapanması, elektrik, işçilik ve alumina maliyetlerinin düşmesi sonucu metal tesislerinin ortalama ve marjinal maliyetlerin düşmesidir. Avrupa piyasası ise bu dönemde pound başına 5.4 c pirim den ötürü Güney Amerika metaline yönelmiştir. ABD ve Japonya'nın 2.4 lik indirimi büyük oranda bir ek talep yaratmamıştır. LMB fiyatları ise hem dolar hem de sterlin olarak artmıştır. Temmuz ayında /pound olan fiyat Eylül ayında 55.5 i / Pound'a yükselmiş, Ekim ortalarında ise tekrar /pound'a düşmüştür. Nisan ayındaki son altı yılın en düşük değerinden sonra Ağustos ayında stok miktarı Uluslararası Birincil Alüminyum Enstitüsü'ne (IPAI) bağlı firmalarda 244 bin ton artmıştır. LME stoklan ise yaz boyunca sabit kalmış, fakat Ekim ayında 123 biıı ton'a düşmüştür. IPAL stoklarındaki artışa paralel olarak Batı Alüminyum dünyasındaki arz/talep dengesi dc düşmektedir. ABD ve Japon üreticileri bu düşüşü kaücı görmemektedirler. Zira otomobil ve eşya üreticileri gelecekteki satışlarından umutlu

29 - 16- durlar. Buna rağmen grevlerden sonra arz/talep dengesinin yeniden istenilen noktaya gelmesi uzun zaman alacaktır. Son aylarda Batı dünyasının alüminyum üretimi belirli bir stabiliteye nııştır. Ağustos ayındaki grevler sonucunda ABD üretimi ayda 50 bin ton düşmüştür. Bitmesi muhtemel grevler ile Kanada ve Latin Amerika'da açılacak yeni tesislerle üretimin artacağı tahmin edilmektedir. Üçüncü üç aylık dönemde hadde ürün piyasası da durgun bir dönem geçirmiştir. Kısa dönemde de ümit verici bir görünüm vermemektedir. ABD de hadde ürün piyasasını grev nedeniyle tüketici ve dağıtıcılarda oluşan aşın stoklan olumsuz etkilerken, Alcoa ve Reynolds un sendikal anlaşmaya varmaları bu olumsuzluğu körüklemiştir. Avrupa pazannda etkileyen bu durum levha fiyatlarını baskı altına almıştır. ABD fiyatlannı etkileyen bir başka faktör de hadde ürünlerine olan talebin düşmesi oldu. Avrupa'da ise işlem fiyatlan her yerden daha yüksek oldu ve Avrupa, birincil alüminyum için en güçlü pazar olmaya devam etti. D ört büyük Avrupa ülkesinin ilk dokuz aylık talep artışı % 3.6 oldu. Ekim ayında ABD ve Avrupa fiyatlannda engellenemeyen düşüşler dolar'ııı güçsüzlüğü ile açıklandı. IPAI stoklarındaki değişimden LME fiyatları fazla etkilenmedi. Dolar'ııı Avrupa para birimleri karşısındaki değer kaybı, Avrupa üretici fiyatlarının 3. üç aya göre 5-15 DM/100 kg.lık düşüşler göstermesine yol açtı Avrupa üretici fiyatlanmn 1985 yılı ile kıyaslanması: 1. Döneni 2. Dönem 3. Dönem 4. Döneni Ortalama Fiyat (DM/100 kg) % Değişim ( )

30 B :i ULr.ELERlli 1925 Y I L I N D A B İ R İ N C İ L A L Ü M İ N Y U M Ü R E T İ M L E R İ VE B O K S İ T C E l'hiri R E Z E R V L E R İ İ1..CE Birin:ll Altınluyım i m i m i (ton) bol:si t FiiZorvl (Ton) A::D A v l M ııri 1y «V. Zil anı;,: Eitı Aln.arıya 7 < Yok li.rvı-ı; Yok crc-: 1 1ya (1334 yı 11 ) ! ijjûiıyj Yok ü ; ;r j H o r t e:i ııll.ı lorl Yuk Y u y o ı U v y a Hınd: s'.an ( l J U 4 yı 11 ) I n g i l t e r e i 1 : 1 rıda Yok Mel 1jııda (130«yılı) Yok 1 1 d 1 y i J a p o n y a Yok A r j «nt i n Yok Y u n a n ı starı A v u s t u r y a Yok 1 sve; Yok 1 s v i ç r e Yok T ü r k i ye

31 AlÜMIIIVUH - YAP.IHAHÛL Ü K ETIH IER I ÜII'.E 1985 Yılının I OS< r 1 11 r.d 1934 Yılı 1985 Yılı Mukaytsesi 1/..» «Ifırı f! m T o n m T o n 4 I ; * i D e l ç l U ? » 1.7 ü.a 1ır.anya (Un m,iri. a ,6 Fransa ,0 Sİ 0. B '.4 Ingi 1 t e re İtalya llol U n d a , < 2. 0 Yundiıl stan , , 3 A U - T o d I amı , , 1. 1, 1 T İ n i a n d l y a , ,6 N o r v e ç A v u s t u r y a ) İsveç t s v l ç r e « spanya ,4 Datı A v r u p a Genel Toplamı * 1,8 (ö nc ek i Y ı l) ( ( linin T i p l e r i Yassı Ürünler ÇuOul;, Pr o f i l , Tel. Örgü lü Tel ,8 4,0 D ö v m e Oüt.iim ,7.16,5

32 19b4 YILI AET ve DİĞER ÖNEMLİ ÜLKELERDE ALÜMİNYUM VE MAMULLERİ ÜRETİMİ AET ÜLKELER öirinci1 Al.Kapasitesi Birincil A).üret imi İkincil Al.üret imi Birincil ve İkincil AJi/njnyiJTî Tüketimi Yan İşlermiş Alınunyun Alür.inyuı A!.ürünleri üretimi irjiiır. üretimi Fol VC- brv. =! ç ıkâ/lu/.emburg Dan ima rka c Fransa B. A)(Tıtinyd İta 1yâ Ingi]tere Hol landa Spönya Yunanı starı DİĞER ADD Japonya Avusturya G F inlandiya Norveç sveç jsvıçre Yugoslavya DÜNYA TOPLAMI * »!'T > HK) t <ji<ıilst; verilmiştir.

33 YILI İTİBARİYLE DİĞER ÜLKELERDE KİŞİ GAŞINA ALÛMlflYUM TÜKETİMİ A.3.D ALMANYA 23.fl NORVEÇ 21.5 İSVEÇ 19.5 İSVİÇRE 19.1 JAPONYA 18.0 İTALYA 14.5 AVUSTURYA 13.9 FİNLANDİYA 12.6 FRANSA 12.3 HOLLANDA 11.4 İNGİLTERE 10.5 BELÇİKA 9.5 İSPANYA 6.0 TAYLAN 5.71 YUNANİSTAN 5.4 G. AFRİKA C JKJflJRİ YET S 4.0 VENEZÜELLA 2.26 BREZİLYA 2.2 ARJANTİN 2.0 TÜRKİYE 1.69 MEKSİKA 1.58 İRAN 1.4