TÜRKĠYE-ERMENĠSTAN NORMALLEġME SÜRECĠNE RUSYA NIN YAKLAġIMI
|
|
- Deniz Özer
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 TÜRKĠYE-ERMENĠSTAN NORMALLEġME SÜRECĠNE RUSYA NIN YAKLAġIMI Doç.Dr. Fatih ÖZBAY İTÜ Fen Edebiyat Fakültesi İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü Dünyanın en önemli ama bir o kadar da sorunlu bölgelerinin kesiģme noktasında bulunan Türkiye, dıģ politikasının bir süreklilik unsuru olarak çok yönlü ve aktif bir politika izlemeye çalıģmaktadır. Kuramsal ve söylemsel boyuttaki temelleri Atatürk ün Yurtta Sulh, Cihanda Sulh ilkesine dayanan çok boyutlu ve proaktif dıģ politikanın en somut izdüģümlerini Cumhuriyet in ilk döneminde oluģturulan Sadabat Paktı ve Balkan Antantı nda görmek mümkündür. Hem ülke içinde hem de bölgesel ve küresel sistemde bir barıģ ve istikrar çemberi oluģturmayı hedefleyen bu dıģ politika yaklaģımının bir devamı olarak Türkiye günümüzde de bir taraftan, komģularıyla sıfır sorun anlayıģıyla problemlerini diyalog yoluyla çözmeye çalıģarak bölgesel çatıģma alanlarında aktif bir rol oynamakta; diğer taraftan da bölge ülkeleri arasındaki ekonomik ve kültürel yakınlaģmayı teģvik edici adımlar atmaktadır. Soğuk SavaĢ sonrasında ortaya çıkan yeni uluslararası sistemin dinamik yapısının uygun zemini sağlamasıyla Türkiye, teorik perspektifte oluģturduğu proaktif ve çok boyutlu dıģ politika anlayıģını coğrafi alt sistemler olan Balkanlar, Ortadoğu, Kafkasya jeopolitiğinde ve dünyanın diğer önemli bölgelerinde pratiğe dökme imkânı bulmaktadır. BaĢka bir ifadeyle Soğuk SavaĢ sonrası büyük bir değiģim-dönüģüm geçiren sistemin dinamik yapısı alt sistemlere de yansımakta ve bu dinamizmin etkisiyle Türkiye kuramsal çerçevedeki dıģ politika parametrelerini özellikle yakın coğrafyasında uygulamaya geçirebilmektedir. Balkanlarda 1990 lı yılların baģında yaģanan kanlı savaģtan sonra bir daha anlaģamaz denilen Sırbistan ve Bosna Hersek ile oluģturulan üçlü mekanizma; Ortadoğu da Ġsrail in barıģı değil çatıģmayı seçtiğini belli etmesine kadar sürdürülen Suriye-Ġsrail, Ġsrail-Filistin görüģmelerindeki aktif rol; Ankara tarafından daha önce önerilen Kafkas ĠĢbirliği ve Ġstikrar Paktı nın Ağustos 2008 de yaģanan Rusya-Gürcistan savaģından sonra bir kez daha gündeme getirilmesi; Ġran ın nükleer dosyası hakkında sorunun çatıģmayla değil diplomasi yoluyla çözülmesi konusunda Brezilya ile birlikte gösterilen çabalar; Rusya ve Suriye ile vizelerin karģılıklı kaldırılması; Suriye, Ürdün ve Lübnan ile serbest ticaret bölgesi oluģturulmasına yönelik ilk adımların atılması; Ermenistan ile iliģkilerin normalleģmesi yolunda izlenen yol haritası ve bunun gibi diğer hamleler, Türkiye nin izlemeye çalıģtığı pro-aktif ve çok boyutlu dıģ politika yaklaģımının somut izdüģümleri olarak gösterilebilir. Bütün bu sayılan bölgeler arasında Kafkasya; Ortadoğu, Balkanlar ve Orta Asya arasında bir geçiģ noktasında yer almakta ve hem bu özelliği hem de dünyanın önemli enerji havzalarına yakınlığı sebebiyle I
2 stratejik bir konumda bulunmaktadır. Tarih boyunca büyük güçlerin nüfuz mücadelesinin alanı ve eski ulaģımticaret yollarının kesiģim noktası olarak jeopolitik, jeoekonomik ve jeostratejik önemini hiç yitirmeyen Kafkasya günümüzde de Ortadoğu dan sonra dünyanın en zengin enerji kaynaklarının bulunduğu Hazar Denizi havzasına yakın olması sebebiyle gündemdedir. Günümüzde bölgenin, Hazar Denizi ve Orta Asya dan çıkartılan petrol ve doğalgazın dünya pazarlarına ulaģtırılması için yapılan uluslararası enerji boru hatlarının geçiģ güzergâhında olması ve Asya ile Avrupa arasındaki uluslararası kara ve demiryolu ulaģım ağlarından bazılarının bu bölgeden geçmesi dünyanın ilgisini buraya çekmektedir. Kafkasya sahip olduğu zengin doğal kaynaklarının, jeopolitik konumunun ve jeostratejik öneminin yanı sıra; çok dilli, çok etnikli ve çok kültürlü yapısından kaynaklanan kendine has sorunlarıyla uluslararası iliģkilerin acil gündem maddelerinden birisi haline gelmiģ durumdadır. Kafkasya nın karmaģık yapısından kaynaklanan dondurulmuģ ya da çözülemeyen sorunları etnik gruplar ve ülkeler arası çatıģmalara, sosyoekonomik sorunlara ve bölgesel istikrarsızlığa sebep olmaktadır. Bu olumsuz tablo sonucunda ortaya çıkan bölgesel istikrarsızlık Kafkas ülkelerini ve Kafkasya ile tarihsel, kültürel, siyasi ve ekonomik bağları bulunan diğer ülkeleri doğrudan etkilemekte, aynı zamanda üçüncü güçlerin müdahalesine zemin hazırlamakta ve böylece çözümü zaten zor olan sorunları daha da çözülemez ve karmaģık bir hale getirmektedir. Bütün bu faktörler bir araya getirildiğinde, bölgeye komģu ve bölge ile tarihi, kültürel, siyasi ve ekonomik bağları bulunan Türkiye nin Kafkasya üzerinde dikkatle durması ve Kafkaslara yönelik dıģ politikasına özel önem vermesi gerekmektedir. Türkiye coğrafyasıyla, ekonomik potansiyeliyle, kültürüyle ve siyasi yapısıyla Kafkasya bölgesinde aktör bir ülkedir. Laik ve demokratik sistemi, bölge ile uzun tarihsel geçmiģi, kültürel birikimi, Batılı çağdaģ değerleri ve güçlü ekonomisiyle Türkiye Kafkasya için önemli bir model oluģturmaktadır. Coğrafik konumu itibariyle Türkiye, Kafkasya ülkeleri için batıya ve onun değerlerine açılımın bir çıkıģ noktasıdır. Aynı Ģekilde Kafkasya Türkiye açısından Orta Asya ve doğuya açılımın kapısıdır. Türkiye nin yukarıda değindiğimiz yakın ve uzak çevresinde izlediği barıģı sağlamaya yönelik yapıcı politikalarının Kafkasya bölgesi özelinde henüz istenilen sonucu vermediği yegâne ülke Ermenistan dır. Türkiye-Ermenistan iliģkileri genel anlamda Türkiye nin Kafkasya politikasının doğal olarak bir parçasıdır. 1 Türkiye nin yakın komģusu ve Güney Kafkasya bölgesinin önemli bir üyesi olarak Ermenistan ın bu politikanın dıģında bırakılması düģünülemez. Türkiye-Ermenistan iliģkilerinin hiçbir iyileģme olmadan yerinde sayması veya gerilemesi Türkiye nin sadece bölgesel değil küresel dıģ politikasını olumsuz manada etkilemekte ve Ankara nın kendi etrafında bir barıģ kuģağı oluģturma politikasının inandırıcılığını sorgulamaya açık hale getirmektedir. Türkiye, Ermenistan daha bağımsızlığını ilan etmeden önce Moskova Büyükelçisi Volkan Vural ı ikili iliģkileri geliģtirme yollarını görüģmek üzere Nisan 1991 de Ermenistan a göndererek Erivan ile iyi iliģkiler kurma iradesini ortaya koydu. Bu ziyaret aynı zamanda Ermenistan a Türk tarafından yapılan ilk en üst düzey 1 Fatih Özbay. Türkiye-Ermenistan İlişkileri. BİLGESAM, Rapor No:11, İstanbul,
3 ziyaretti. Bağımsızlığını ilan eden Ermenistan ı 16 Aralık 1991 de hiçbir ön koģul ileri sürmeksizin ilk tanıyan ülkelerden birisi Türkiye idi. Karadeniz e kıyısı olmamasına rağmen Ermenistan 25 Haziran 1992 de imzalanan Karadeniz Ekonomik ĠĢbirliği Örgütü ne Türkiye tarafından kurucu üye olarak davet edildi. Türkiye, Ermenistan ı 16 Aralık 1991 tarihinde tanımakla birlikte diplomatik iliģki kurmadı ancak, Batılı ülkelerden Ermenistan a gönderilen insani yardımların ülkesinden geçmesine izin verdi. Hatta Türkiye, bağımsızlıktan sonra ekonomik açıdan zor duruma düģen Ermenistan a bizzat kendisi de insani yardım gönderdi. Türkiye nin bu yaklaģımında belirleyici olan etkenler arasında Ermenistan ile iliģkilerini geliģtirerek Orta Asya ile doğrudan bağlantı kurma ve dünya Ermeni diasporasının uluslararası arenada önüne çıkarttığı zorlukları bertaraf etme düģüncesi öne çıkmaktaydı. Ayrıca, Ermenistan ile kurulacak iliģkiler yoluyla Erivan ın Rusya nın etkisinden uzaklaģtırılması ve Dağlık Karabağ sorununun çözümünde daha etkin olunması amaçlanıyordu. Ermenistan açısından, Batı dünyası ile doğrudan bağlantı kurmak ve ekonomik olarak geliģme sürecine girmek için en akılcı yol Türkiye ile iliģkilerini geliģtirmekti. Bu yüzdendir ki, Ermenistan ın ilk devlet BaĢkanı Levon Ter-Petrosyan yönetimi ilk yıllarda Türkiye ile iliģkileri normalleģtirmekten yana idi. Ancak Türkiye- Ermenistan iliģkileri, Erivan yönetimine baskı yapan milliyetçi çevrelerin etkisiyle daha iliģkilerin kurulmaya baģlandığı ilk anlardan itibaren bir türlü normalleģme sürecine giremedi. 23 Ağustos 1991 de kabul edilen Bağımsızlık Bildirisi nin 11. maddesinde Ermenistan ın, 1915 yılında Osmanlı Ġmparatorluğu ve Batı Ermenistan da gerçekleģtirilen soykırımın uluslararası alanda kabul edilmesi için sürdürülecek çabaları destekleyeceği ifade edilmekteydi. 2 Her ne kadar bu ibare 1995 te kabul edilen Ermenistan Anayasası nda yer almasa da, anayasanın giriģ bölümünde Ermenistan Bağımsızlık Bildirgesinde yer alan ulusal arzularını tanıyarak ifadesinin yer alması Türkiye tarafından uzun vadede tazminat ve toprak taleplerinin gündeme geleceği Ģeklinde yorumlandı. Anayasanın 13. maddesinin 2. paragrafında ise Türkiye topraklarında bulunan Ağrı Dağı nın devlet arması olarak kabul edildiği belirtildi. 3 Daha da önemlisi Ermenistan Parlamentosu nun ġubat 1991 de, çok taraflı bir antlaģma olan ve aynı zamanda Türkiye-Ermenistan sınırını da düzenleyen 1921 tarihli Kars AntlaĢması nı tanımadığını açıklamasıydı. Bütün bunlar ister istemez iliģkilere olumsuz yansıdı. Türkiye nin 1992 baharında aldığı, Ermenistan ın iki ülke arasındaki sınırı tanıdığını yazılı bir Ģekilde bildirmediği sürece Ermenistan ile diplomatik iliģki kurmayacağı yönündeki karar bu geliģmelere verdiği bir tepkiydi. Azeri-Ermeni savaģı ve Dağlık Karabağ daki durumun 1993 yılına doğru Ermenistan ın lehine dönmesi üzerine iki ülke iliģkileri tamamen kesildi. Türkiye, Azerbaycan topraklarının %20 sinin Ermenistan tarafından iģgal edilmesi üzerine ambargo uygulamaya baģladı ve kara-hava sınırlarını Ermenistan a kapattı yılında baģlayan Ermeni-Azeri çatıģmalarının Ģiddetlenerek ġubat 1992 de Hocalı katliamına neden olması üzerine Türkiye, Nisan 1993 de Ermenistan hududunu tamamen kapattı. Söz konusu çatıģmalar neticesinde çoğu Azeri 30 bin kiģi hayatını kaybetti, yaklaģık 1 milyon Azeri de baģka yerlere göç etmek zorunda kaldı. 2 Deklaratsiya o nezavisimosti Armenii. (Erişim: ) 3 Kontitutsiya Respubliki Armeniya (s izmeneniyami). (Erişim: ) 675
4 Ancak daha sonraları iki ülke arasındaki iliģkilerde bazı iyileģmeler de görüldü. Ġstanbul-Erivan arasındaki hava koridoru Türkiye tarafından 1995 yılında tekrar ulaģıma açıldı. Vize Ģartları kolaylaģtırılarak charter uçaklarının haftanın belirli günlerinde sefer yapmasına izin verildi. Ermenistan a yönelik yine bir iyi niyet giriģimi olarak Türkiye nin çeģitli bölgelerindeki Ermeni kültür ve sanat eserleri restore edilmeye baģlandı. Ancak, Robert Koçaryan ın 1998 yılında iktidara gelmesiyle birlikte soykırımın uluslararası boyutta tanınması konusunun Ermenistan dıģ politikasının önceliği haline getirilmesi iliģkileri yeniden gerginleģtirdi li yıllara girildiğinde iki ülke arasındaki iliģkiler; Ermeni diasporasının, her iki ülkedeki milliyetçi çevrelerin, kamuoyu baskısının ve üçüncü tarafların müdahalelerinin sonucu oluģan statükonun sınırları içerisine hapsedilmiģ bir hale geldi. Ermenistan ın Türkiye ile iliģkilerini soykırım iddialarının Ankara tarafından resmi olarak kabul edilmesine, Türkiye nin ise Ermenistan ile iliģkilerini Dağlık Karabağ ın iģgaline son verilmesine bağlaması statükoyu iyice kuvvetlendirdi. Bu durum hem Türkiye hem de Ermenistan a olumsuz olarak yansıdı. Doğu dan Azerbaycan, Batı dan ise Türkiye tarafından ambargo uygulanan Ermenistan ın ekonomisi her geçen gün kötüye gitti. Kafkasya bölgesinde planlanan ve uygulamaya konulan ulaģım ve enerji nakil hatları projelerinde Ermenistan hep dıģarıda bırakıldı ve yalnızlaģtı. Soykırım iddialarının Ermeni diasporasının çabalarıyla çeģitli ülkelerin parlamentolarında kabul edilmesi Türkiye yi uluslararası arenada zor durumda bıraktı. 4 Günümüze gelindiğinde, Türkiye nin son yıllarda daha sık dile getirdiği, çevresinde barıģ kuģağı oluģturma ve komģularla sıfır sorun politikasının yansımaları Türkiye-Ermenistan iliģkilerinde de görülmeye baģlandı. Ġki ülke arasındaki iliģkilerin normalleģmesini engelleyen unsurların açıkça tartıģılması amacıyla iki ülkenin DıĢiĢleri Bakanları ile DıĢiĢleri yetkilileri arasında önceleri kapalı kapılar ardında sürdürülen bir diyalog süreci baģlatıldı. Ancak, iki ülke arasındaki görüģmelere ivme kazandıran en büyük etken Ağustos 2008 de yaģanan Rusya-Gürcistan savaģı oldu. SavaĢ sonrasında Kafkas Ġstikrar ve ĠĢbirliği Platformu tekrar gündeme geldiğinde Türkiye nin Ermenistan ı bu platform içerisinde görmek istediğini açıklaması Ankara nın bölgede Erivan ı dıģlamak istemediğini göstermesi bakımından önemli bir iģaret oldu. Ġlk zamanlarda kapalı kapılar ardında ve kamuoyunun dikkatinden uzak yürütülen görüģmeler Ermenistan CumhurbaĢkanı Serj Sarkisyan ın Türkiye CumhurbaĢkanı Abdullah Gül ü 6 Eylül 2008 tarihindeki Ermenistan-Türkiye futbol karģılaģmasını birlikte izlemek amacıyla Erivan a davet etmesiyle gün yüzüne çıktı. Serj Sarkisyan ın bu daveti üzerine CumhurbaĢkanı Abdullah Gül, iki ülke futbol milli takımları arasındaki karģılaģmayı izlemek için Erivan a gitti. Ardından Ermenistan CumhurbaĢkanı, Türkiye CumhurbaĢkanı nın daveti üzerine 14 Ekim 2009 daki rövanģ maçını izlemek için Türkiye ye geldi. 4 Rusya, sözde soykırımı 14 Nisan 1995 ve 22 Nisan 2005 tarihlerinde olmak üzere iki defa parlamentosunda kabul etti. 676
5 Bu ziyaretlerle baģlayan futbol diplomasisi 5 iģe yarayacak mı yaramayacak mı konusu hararetli bir Ģekilde tartıģılırken, 22 Nisan 2009 tarihinde iki ülke arasındaki iliģkilere dair bir yol haritası açıklandı. 6 Ardından, 31 Ağustos 2009 tarihinde Ġsviçre nin gözetiminde Türkiye ile Ermenistan arasında normalleģmeyi öngören ĠliĢkilerin GeliĢtirilmesi Hakkındaki Protokol ve Diplomatik ĠliĢkilerin Kurulmasına Dair Protokol ün parafe edilmesiyle iliģkiler daha ileri bir seviyeye geldi. 7 Türkiye DıĢiĢleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Ermenistan DıĢiĢleri Bakanı Eduard Nalbandyan, diplomatik iliģkilerin baģlamasını ve sınırın açılmasını öngören tarihi protokole imza koydu. Ġmza töreninde ABD DıĢiĢleri Bakanı Hillary Clinton, Rusya DıĢiĢleri Bakanı Sergey Lavrov, Fransa DıĢiĢleri Bakanı Berdnard Kouchner, Slovenya DıĢiĢleri Bakanı Samuel Zboger ve Avrupa Birliği DıĢ Politika Komiseri Javier Solana hazır bulundu. Türkiye yi komģuları ile tüm sorunlarını çözmüģ bir ülke konumuna yükselten protokole, ABD ve Avrupa Birliği nin yanı sıra Rusya nın da tam destek vermesi problemin çözümünde ilerleme sağlanacağının önemli bir göstergesi olarak değerlendirilmiģti. Diplomatik ĠliĢkilerin Kurulmasına Dair Protokol de açıkça belirtildiği üzere, iki ülke arasındaki mevcut sınırın uluslararası hukukun ilgili antlaģmalarında tarif edildiği Ģekliyle karģılıklı olarak tanındığı kabul edilmekteydi. Aynı protokolde her iki ülke de iyi komģuluk iliģkileri anlayıģıyla bağdaģmayacak herhangi bir siyaset izlemeyeceklerine dair taahhütlerini yinelemiģlerdi. Öte yandan ĠliĢkilerin GeliĢtirilmesi Hakkındaki Protokol ile her iki ülke de, bölgesel ve uluslararası uyuģmazlık ve çatıģmaların uluslararası hukuk ilkeleri ve normları temelinde barıģçı Ģekilde çözümlenmesi hususundaki taahhütlerini tekrarlamıģlardı. Ayrıca, her iki ülke de iki halk arasında karģılıklı güven tesis edilmesi amacıyla, mevcut sorunların tanımlanmasına ve tavsiyelerde bulunulmasına yönelik olarak, tarihsel kaynak ve arģivlerin tarafsız bilimsel incelemesini de içerecek Ģekilde bir diyalogun uygulamaya konulmasını kabul etmiģlerdi. Protokoller 10 Ekim 2009 tarihinde Türkiye ve Ermenistan DıĢiĢleri Bakanları tarafından Ġsviçre nin Zürih kentinde düzenlenen törende imzalandı. Protokoller zorlu diplomatik sürecin habercisi olacak Ģekilde tarafların birbirlerinin törendeki konuģma metinlerine itirazlarıyla gecikmeli de olsa imzalandı. Söz konusu protokoller bu aģamadan sonra ülkelerin parlamentolarına getirilecek ve burada onaylandıktan sonra yürürlüğe girecekti. Ermenistan yasalarına göre protokollerin önce anayasaya uygunlukları açısından denetlenmesi için Anayasa Mahkemesi ne gönderilmesi gerekiyordu. Ermenistan Anayasa Mahkemesi 12 Ocak 2010 da protokoller hakkındaki kararını açıkladı. Kararda protokollerin Ermenistan Anayasası na uygun bulunduğu açıklanırken, gerekçeli kararda ise bazı maddelerin Ermenistan Anayasası ve Anayasa nın atıfta bulunduğu 1990 tarihli Bağımsızlık Bildirgesi ile çeliģemeyeceği ifade edildi. Ermenistan bu kararla birlikte sınırların açılması 5 Fatih Özbay. Filmler ve Futbol Maçları Arasında Türkiye-Ermenistan İlişkileri. (Erişim: ) 6 Fatih Özbay. Türkiye-Ermenistan İlişkilerinde Yol Haritası. (Erişim: ) 7 Protokol metinleri için bakınız: (Erişim: ) 677
6 için Türkiye nin ileri sürdüğü Dağlık Karabağ Ģartını kabul etmediğini, ortak sınırı tanımadığını, kendilerine göre soykırımın kesin ve tartıģılmaz olduğunu, protokollerde kastedilen Ortak Tarih Komisyonu nun kurulamayacağını bir anlamda ilan etmiģ oldu. Türk DıĢiĢleri Bakanlığı karara 18 Ocak 2010 da Söz konusu kararda, protokollerin lafzına ve ruhuna aykırı önkoģullar ve kısıtlayıcı hükümlerin zikredildiği tespit edilmiģtir. Bu yaklaģım tarafımızdan kabul edilemez açıklamasıyla tepki gösterdi. 8 Ermenistan Anayasa Mahkemesi nin söz konusu kararından sonra, kapalı kapılar ardında sürdürülen diplomatik görüģmelerle baģlayan, futbol diplomasisi ile hız kazanan, yol haritası ile kararlılık sergileyen ve imzalanan protokollerle bir üst aģamaya geçen Türkiye-Ermenistan iliģkilerindeki normalleģme süreci tıkandı. ġu anda protokoller iki ülkenin parlamentolarında askıya alınarak süresiz olarak beklemeye bırakılmıģ durumdadır. Protokoller Türkiye ile Ermenistan arasında diplomatik iliģkinin kurulmasını ve ortak sınırın açılmasını öngörmekteydi. Topraklarının beģte biri Ermeni iģgali altında bulunan Azerbaycan için, Ermenistan ın ambargo altında tutulması hem iģgal edilen toprakların geri alınması hem de Dağlık Karabağ sorununun çözülmesi yolunda Erivan a siyasi, ekonomik ve psikolojik baskı kurmak yolunda geliģtirilmiģ yegâne politika idi. Türkiye nin protokolleri onaylaması Azerbaycan kamuoyunda, Bakü tarafından yaklaģık 20 yıldır uygulanan bu politikanın netice alınamadan iflas edeceği endiģesini uyandırdı. Bu nedenle Azerbaycan da Türkiye ye karģı yoğun bir tepki ve protesto süreci baģladı. Söz konusu tepkiler, protesto mitingleri ve Rusya ile yakınlaģma politikalarından Türkiye ye satılan doğalgaz fiyatının artırılacağı söylemlerine kadar geniģ bir yelpazeye yayıldı. Azerbaycan ın, iģgal ve Dağlık Karabağ sorununun çözümünü aģama aģama değil de Ermenistan ın kesin bir askeri veya politik mağlubiyeti sonucu bir hamlede olabilecek bir çözüm olarak algılaması, Türkiye nin çözüm arayıģlarına verdiği dozajı yüksek ve fazlasıyla duygusal tepkinin en önemli sebebi oldu. Azerbaycan dan yükselen tepkiler üzerine Türkiye den üst düzey heyetler Bakü ye ziyaretler gerçekleģtirdiler. Dağlık Karabağ iģgali sona ermeden sınırın açılmayacağına ve diplomatik iliģki kurulmayacağına dair açıklamalarda bulundular. ġimdilerde Ankara-Bakü iliģkilerinde ihtiyatlı bir bekleyiģ havası sürmektedir. YaĢanan bu geliģmeler sık sık dile getirilen dostluk ve kardeģliğe dair sloganlara rağmen Türkiye-Azerbaycan iliģkilerinde ciddi bir siyasi diyalog eksikliği olduğuna iģaret etmiģtir. Protokoller Ermenistan da da oldukça sert tartıģmalara sebep oldu. Ermeni diasporası, muhalefet, milliyetçi çevreler ve bu çevrelerle bağlantılı medya organları protokolleri ciddi bir Ģekilde eleģtirdiler. Ermenistan CumhurbaĢkanı Serj Sarkisyan çıktığı yurtdıģı gezilerinde Ermeni diasporasının protesto ve tacizleriyle karģılaģtı. Tepkiler üzerine, imzalanan protokollerin Karabağ ya da soykırımdan vazgeçmek anlamına gelmeyeceğine dair diaspora ve iç kamuoyuna yönelik beyanatlar birbirini izledi. Protokollerde 8 TC Dışişleri Bakanlığı. Güncel Açıklamalar. No: 14, 18 Ocak 2010, Ermenistan Anayasa Mahkemesi'nin Türkiye-Ermenistan Protokollerine İlişkin Gerekçeli Kararı Hk. (Erişim: ) 678
7 Azerbaycan ın gösterdiği tepki üzerine Türk yetkililer tarafından Bakü ye Karabağ sorunu çözülmeden sınırların açılmayacağına dair garanti verilmesi Ermenistan tarafından ön Ģart olarak kabul edilerek protokollerin onay süreci donduruldu. Ermenistan, protokolleri onaylayabileceğini ama bunun ancak Türkiye onayladıktan sonra olabileceğini belirtti. Türkiye de protokollerin imzalanması sonrasında Hükümet ve DıĢiĢleri Bakanlığı muhalefet tarafından oldukça sert bir Ģekilde eleģtirildi. Medya, akademisyenler, siyasiler arasında ve kamuoyunda yaģanan tartıģmalar Türkiye de de bu konuda kafaların bir hayli karıģık olduğunu ortaya koydu. Yapılan eleģtiriler genel olarak, protokollerin açık bir Ģekilde yazılmamıģ olması; acil bir neden yokken üzerinde baskı oluģturma pahasına Türkiye nin Ermenistan la iliģkileri düzeltmek için gereğinden fazla istekli olması; protokollerde iki ülke arasındaki sınırı da düzenleyen çok taraflı Kars AnlaĢması nın açıkça zikredilmemesi; iģgal altındaki bölgeler ile Dağlık Karabağ dan çekilme taahhüdünün protokollerde yer almaması; Ermenistan ile yakınlaģma derken iģgal sona ermeden ve Dağlık Karabağ sorunu çözülmeden diplomatik iliģki kurularak ve sınır açılarak Azerbaycan ın kaybedileceği; aslında Ermenistan için asıl meselenin sözde soykırımın tanınması olduğu ve bu nedenle Ermenistan ın normalleģme yolunda ciddi adımlarla değil de sonuçsuz görüģmelerle sözde soykırımın yüzüncü yılı 2015 e kadar Türkiye yi uluslararası arenada mahkûm etmek istediği gibi noktalarda düğümlenmekteydi. Netice olarak, protokollerin süresiz olarak parlamentolarda bekletilmesiyle birlikte normalleģme süreci bitirilmedi ama ciddi sekteye uğrayarak bir anlamda donduruldu diyebiliriz. Türkiye nin önce kapalı kapılar ardında baģlattığı, daha sonra protokollerle uluslararası kamuoyuna duyurarak bu konuda ne kadar kararlı olduğunu gösterdiği barıģ diplomasisi Ģimdilik hız kaybetmiģ görünüyor. Türkiye nin çabalarına rağmen Ģimdilik donmuģ ya da tıkanmıģ olarak önümüzde duran bu politikanın en önemli getirisi, baģta Minsk Grubu olmak üzere 1992 yılından beri etkili çözümler üretememiģ olan uluslararası kamuoyunun dikkatini Dağlık Karabağ ve iģgal edilmiģ topraklar konusuna çekmek oldu. Söz konusu sorunun uluslararası platforma taģınmasında Türkiye nin istekli olması ve giriģimleri de önemli bir rol oynamıģtır. Aynı Ģekilde Minsk Grubu nun son yıllardaki aktif çalıģmaları ve Rusya nın Azeri ve Ermeni tarafları çeģitli vesilelerle aynı masa etrafında bir araya getirmesi bu kapsamda olumlu neticeler olarak değerlendirilebilir. Türkiye ile Ermenistan aynı konuda farklı beklentilerle bir diğerinin atacağı adımı beklemekteler. Ermenistan ön Ģart olmaksızın diplomatik iliģkilerin kurulmasını ve sınırın açılmasını beklemektedir. Türkiye ise bundan sonraki adım olarak Ermenistan ın iģgal altında tuttuğu Azerbaycan topraklarından çekilmesini ve Dağlık Karabağ sorununda çözüm yönünde irade ortaya koymasını beklemektedir. BirleĢmiĢ Milletler Güvenlik Konseyi nin Ermenistan ın Azerbaycan topraklarını iģgalini müteakip 1993 yılı içinde aldığı 822, 853, 874 ve 884 sayılı kararlar bu konuda Türkiye nin elini güçlendirmektedir. Kararlar Azerbaycan ın ve bölgedeki diğer devletlerin toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygı gösterilmesi gerektiği ve güç kullanarak toprak kazanmanın kabul edilemez olduğunu belirtmektedir. 853 ve 884 sayılı kararlar Azerbaycan a ait olan 679
8 toprakların iģgal edilmesini kınamaktadır. 822, 853 ve 884 sayılı kararlar ise özellikle iģgal edilen bölgelerdeki iģgalci güçlerin geri çekilmesini talep etmektedir. Türkiye ile Ermenistan arasındaki protokollerin önemi sadece iki ülke arasındaki iliģkileri ilgilendirmesi yönüyle değil, Ankara nın etki ve nüfuz alanı olan Kafkasya ve Karadeniz havzasında sorunların tasfiye edilmesi yolunda atılan ciddi bir adım olması yönüyle de büyük önem arz etmektedir. Türkiye nin genel anlamda komģularla sıfır sorun ve etrafında bir istikrar kuģağı oluģturma hedefinin ve özel anlamda Kafkaslarda izleyeceği etkili bir dıģ politikanın baģarıya ulaģması yolundaki tek engel Ermenistan ile olan iliģkiler olarak görünmektedir. Kafkasya da yaģanan sorunlar Türkiye nin bölgeye yönelik siyasi, ekonomik ve enerji boyutlu dıģ politika açılımlarını zora sokmaktadır. Türkiye nin Ermenistan ile sorunlarını çözüm yolunda atacağı her adım aynı zamanda bölgesel güç olarak Kafkaslardaki konumunu daha da güçlendirecektir. Bölge ülkeleri ile yaģadığımız her sorun Kafkasya politikamıza kayıp olarak yansırken, bölgede daha fazla inisiyatif almalarına sebep olmalarından dolayı Rusya gibi ülkelerin kazanç hanesine yazılmaktadır. Bilindiği üzere Rusya, Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya arasında çok önemli bölgesel bir aktördür. Bu nedenle Rusya faktörünü göz ardı eden bir çözüm önerisi söz konusu olamaz. Üstelik Rusya ve Ermenistan arasındaki güvenlik anlaģmasının geçtiğimiz günlerde 25 yıllığına uzatılmıģ olması ve bu anlaģmanın Ermenistan topraklarında bir tümen Rus askerinin konuģlandırılmasına imkân tanıması, hem Rusya nın bölgedeki hareket serbestisini arttırmakta hem de Türkiye-Ermenistan arasındaki sorun Rusya sız çözülemez savını daha geçerli hale getirmektedir. Ancak Rusya Federasyonunu da göz önünde bulundururken, Rusya nın yumuģak karnı olan Kuzey Kafkasya coğrafyasındaki Çeçen, Çerkez, Abhaz v.s gibi çok çeģitli etnik kimlikleri, Rusya nın bu etnisitelerle olan iliģkisini ve bu bölgedeki istikrarsızlığı da hesaba katmak durumundayız. Türkiye-Ermenistan normalleģme sürecini analiz ettiğimizde, Rusya nın önce çözüm yanlısı olan ama sonra statükoyu korumaya dönük politika izlediğini görmekteyiz. 9 Rusya nın bu Ģekilde bir politika izlemesinde genel küresel politikasının yanı sıra, bölgesel Kafkasya politikasıyla bağlantılı beklentileri, endiģeleri ve hesapları büyük rol oynamıģtır. Eski Sovyet coğrafyasında halen çözülememiģ, dondurulmuģ sorunlar Rusya ya bu sorunları kullanarak çıkarları doğrultusunda politika izlemenin yollarını sağlamaktadır. Rusya bölgedeki sorunlarda kilit aktör olma ve etki alanını geniģletme yönündeki çabalarını devam ettirmektedir. Ermenistan- Azerbaycan anlaģmazlığının devam etmesi Rusya nın bölgede daha fazla inisiyatif almasına sebep olmasından dolayı Moskova nın kazanç hanesine yazılmaktadır. Güney Kafkasya da Rusya faktörünü göz ardı eden bir çözüm önerisinin hayata geçirilmesi pek mümkün değildir. Üstelik Rusya ve Ermenistan arasındaki güvenlik anlaģmasının 25 yıllığına yeniden uzatılmıģ olması ve bu anlaģmanın Ermenistan topraklarında bir tümen Rus askerinin konuģlandırılmasına imkân tanıması, hem Rusya nın bölgedeki hareket serbestisini arttırmakta hem de Türkiye-Ermenistan normalleģme sürecinin 9 Abdülhamit Bilici. Rusya Açılımı Neden Destekliyor?, Zaman,
9 devam etmesi, Dağlık Karabağ sorununun çözülmesi ve Ermeni iģgalinin sona ermesi Rusya sız olamaz görüģünü daha geçerli hale getirmektedir. Rusya sürecin baģında Türkiye-Ermenistan normalleģme sürecini, iģgalin sona erdirilmesi ve Dağlık Karabağ sorununun çözüm yoluna girdirilmesi çabalarını Kafkasya da geniģ çaplı bir çatıģma çıkabileceği endiģesiyle desteklemiģtir. Çünkü, Güney Kafkasya da Azerbaycan ile Ermenistan arasında yaģanacak bir savaģ, sadece bu iki ülkeyi değil, Türkiye ve Rusya yı da karģı karģıya getirebilir ve etkisi çok geniģ bir alana yayılacak olan topyekûn bir çatıģmanın fitilini ateģleyebilirdi. Rusya, bu yüzden Erivan ın Azerbaycan ile bir silahlı çatıģmaya girmesine kendisini de savaģa sürükleyeceği çekincesiyle karģı çıkmaktadır. Ağustos 2008 de yaģanan savaģtan sonra Rusya nın Türkiye-Ermenistan iliģkileri konusundaki tavrı değiģti. Rusya, Kafkasya da statüko değiģmeye yüz tutarken, Amerika ya rol kaptırmak istemiyordu. Türkiye ile yakınlaģma ve ikili iliģkilerde artan güvenden dolayı Türkiye-Ermenistan yakınlaģmasında kendisi açısından bir tehdit unsuru görmüyordu. Gürcistan savaģından galip çıkmıģ görünse de, sonuçları itibarıyla bölgede yeni bir çatıģma istememekteydi. Bu çerçevede, Rusya nın çıkarlarına ters düģmeyecek Ģekilde Kafkasya da istikrar, Moskova açısından da arzulanan bir durumdu. 10 Sovyetler Birliği nin dağılmasının ardından Gürcistan ın Abhazya ve Güney Osetya ayrılıkçı bölgeleri, Moldova nın Transdinyester bölgesi ve Azerbaycan ın Dağlık Karabağ bölgesi dondurulmuģ sorunlu bölgeler olarak bekliyordu. Gürcistan ın ayrılıkçı bölgeleri ile ilgili sürdürülen müzakerelerde siyasi alanda çözüm sağlanamayınca, askeri yöntemlere baģvuruldu. Abhazya ve Güney Osetya Ağustos 2008 de yaģanan savaģ sonrası Tiflis ten koparılırken, Rusya iki bölgenin de bağımsızlığını tek taraflı olarak tanıdı. Moskova bölgenin ikinci bir sıcak çatıģmayı kaldırmayacağının farkında olduğu için 2008 Eylül ayında baģlayan Türkiye- Ermenistan normalleģme sürecini desteklemek ihtiyacı duydu. Rusya, Gürcistan ın Batı ile yakın iliģkilerinden, bununla bağlantılı AB ve özellikle NATO ile kurmak istediği yakınlaģma politikasından oldukça rahatsızdı. Ayrıca Gürcistan ın Kafkaslar da stratejik bir transit ülke konumuna yükselmesinden de memnun değildi. Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı, Erzurum-Tiflis-Bakü demiryolu projesi ile birlikte Nabucco doğalgaz boru hattının da Gürcistan dan geçecek olması Moskova nın çıkarları ile örtüģmüyordu. Gürcistan ın öne çıkmasına rağmen Ermenistan ın bütün bu süreçlerden dıģlanıyor olması Rusya ya bu konuda bir Ģeyler yapması gerektiğini telkin ediyordu. Bunun yolunun ise Ermenistan ı izolasyondan ya da dıģlanmıģlıktan kurtarmak için kontrollü olarak Türkiye ile iliģki baģlatmaktan geçmesinden dolayı ilk baģlarda sürece destek verdi. Rusya, Ermenistan ekonomisinde enerji, demiryolu ulaģımı, nükleer santral, bankacılık ve diğer birçok sektörde aktif olarak faaliyet göstermektedir Rusya-Gürcistan savaģının ardından Ermenistan ekonomisinin iyice kötüleģmesinden Rus Ģirketleri ve yatırımları da zarar gördü. Moskova 10 Bülent Aras, Fatih Özbay. Türkiye-Ermenistan: Statüko ve Normalleşme Arasında Kafkasya Siyaseti. SETA-Analiz No: 12, Ankara, Ekim 2009, s
10 açısından, Ağustos 2008 Rusya-Gürcistan savaģı Moskova nın stratejik ortağı Ermenistan ı daha da izole etmiģken Erivan ın Türkiye üzerinden rahatlatılabileceği düģünülmekteydi. Bir baģka açıdan, Rusya süreçte sadece Ermenistan ı değil, Azerbaycan ı da kazanmak ve Azerbaycan la da iliģkileri geliģtirmek için çaba sarf ediyordu. Bölge enerji kaynaklarının pazarlanmasında dıģarıda tutulan Moskova, çözüm olarak Bakü ile iliģkilerin siyasi ve ekonomik alanda geliģtirilmesi gerektiğinin fakındaydı. Ermenistan stratejik ve askeri anlamda, Azerbaycan ise sahip olduğu enerji kaynakları ve finans yönünden Rusya açısından önem taģımaktaydı. Bu yüzden Moskova kendisini her iki tarafı da tatmin edecek bir yol bulmak zorunda hissetti ve Güney Kafkasya nın kronikleģmiģ sorunlarında çözümden yana görünme ihtiyacı duydu. Nitekim süreçte Azerbaycan yönetimi Rusya nın yakınlaģma taleplerine olumlu cevap verdi. Bir baģka açıdan, Rusya, BM GK daimi üyesi, Minsk Grubu eģ baģkanı, eski süper güç ve Kafkasya ile doğrudan ilgili bir ülke olarak; uluslararası sistemin Kafkaslar da statükonun değiģmesinden yana olduğu bir ortamda aykırı bir duruģ sergilemek istememiģti. Zaten Ağustos 2008 savaģı ile dünya kamuoyunda saldırgan, sertlik yanlısı ve sorunları güç kullanarak çözme yanlısı ülke pozisyonuna düģmesinin sıkıntısını yaģadığı için Türkiye-Ermenistan normalleģme sürecine destekleyerek dünyaya barıģçıl, sorumlu ve ilkeli ülke imajı vermek istiyordu. Bunu dünyaya en kolay Ģekilde yansıtmanın yolu Türkiye-Ermenistan sürecini destekliyor görüntüsü vermekten geçiyordu. Rusya bu imajını desteklemek için Türkiye-Ermenistan normalleģme süreci baģladıktan sonra Ermenistan ve Azerbaycan liderlerini Rusya da defalarca bir araya getirerek üçlü görüģmeler yaptı. Ancak, süreç ilerledikçe Rusya çözüm yanlısı tavrını bırakıp statüko yanlısı politikasına geri döndü. Rusya, sürecin tahammül edebileceği belirli bir noktaya kadar ilerlemesine izin verdikten sonra desteğini çekti. BaĢbakan Recep Tayyip Erdoğan ın 2010 yılı baģındaki Rusya ziyaretinin ardından kısa bir basın toplantısı düzenleyen Rusya BaĢbakanı Putin, Dağlık Karabağ sorunundaki ihtilafın Ermenistan ve Azerbaycan ın çıkarları çerçevesinde çözülmesi gerektiğini, ama Dağlık Karabağ sorunu ve Türkiye-Ermenistan normalleģme sürecinin oldukça komplike olduğunu, bu meselelerin aynı sepete konmasını doğru kabul etmediğini ve birbirine bağlanmaması gerektiğini açıklayarak bunun ilk iģaretini verdi. Türkiye-Ermenistan normalleģme süreci baģladıktan sonra Rusya nın çabalarıyla Azerbaycan ve Ermenistan liderleri birçok kez bir araya geldiler. Rusya resmi ve gayri resmi toplantılarda Ermenistan ve Azerbaycan liderlerini 9 kez bir araya getirdi. Son olarak Medvedev in ev sahipliğinde Temmuz 2011 de Kazan da gerçekleģtirilen Ermenistan ve Azerbaycan cumhurbaģkanlarının buluģmasından, ABD ve Fransa devlet baģkanlarının baģarı kaydedilmesi çağrısına rağmen, hiçbir sonuç alınamadı. Büyük beklentiler çerçevesinde gerçekleģen zirveden herhangi bir sonuç çıkmaması hayal kırıklığı oluģturdu. 11 Ermenistan üzerindeki nüfuzu ve Kafkasya daki etkisi dikkate alındığında, Rusya nın Türkiye- Ermenistan normalleģmesi, Azerbaycan topraklarının iģgali ve Dağlık Karabağ sorunlarının çözümü konusunda 11 Sami Kohen. Kazan Zirvesi Fiyaskosu, Milliyet,
11 statükoyu bozacak politikalar izlemesi durumunda Ģimdi çok farklı bir Kafkasya tablosu ile karģı karģıya kalınabilirdi. Fakat, Rusya sürecin daha da ileri gitmesi durumunda Ermenistan üzerindeki kontrolünün zayıflayacağı endiģesine kapıldı. Türkiye-Ermenistan normalleģme sürecinin baģarıya ulaģması Erivan ın hızlı bir Ģekilde Moskova nın etki alanından çıkmasına yol açabilirdi. Bu yüzden Moskova, Güney Kafkasya da statükonun ve dondurulmuģ sorunların kendisine daha fazla inisiyatif kazandırdığının ve süreçte devamlı dikkate alınması gereken önemli oyuncu pozisyonunu koruduğunu yeniden analiz etti. Sonuç olarak, Rusya süreçten kazançlı çıkacağı bir durum ortaya çıkmadıkça da Güney Kafkasya daki statükoyu bozmama politikasına devam edecektir. Güney Kafkasya, Rusya nın en hassas bölgesi Kuzey Kafkasya ile olan yakınlığından dolayı Moskova açısından güvenlik penceresinden bakılarak değerlendirilen bir bölgedir. Bu yüzden, Avrupa-Atlantik dünyası tarafından Rusya nın güvenlik endiģelerini azaltacak adımlar atılmadıkça ve Rusya tarafından eskidiği kabul edilen Soğuk SavaĢ döneminin güvenlik anlayıģı ve bununla bağlantılı kurumlarının yerine yeni bir güvenlik sistemi kurulmadıkça, Güney Kafkasya daki statüko daha uzun yıllar bozulmadan devam edecektir. Rusya nın bunu devam ettirecek araçları da gücü de bulunmaktadır. Türkiye-Ermenistan normalleģme süreci de bu yüzden Rusya nın küresel ve bölgesel güvenlik endiģelerine takılıp kalmıģtır. Rusya nın bu endiģeleri ortadan kaldırılmadıkça da normalleģme sürecinde tıkanmanın aģılması ve ilerlemenin olması beklenmemektedir. 683
TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ
BİLGE ADAMLAR STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ BİLGE ADAMLAR KURULU RAPORU TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ Hazırlayan: RAPOR NO: 25 İSTANBUL 2011 TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ BİLGE ADAMLAR KURULU RAPORU Hazırlayan:
DetaylıTÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ
BİLGE ADAMLAR STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ BİLGE ADAMLAR KURULU RAPORU TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ Hazırlayan: RAPOR NO: 25 İSTANBUL 2011 TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ BİLGE ADAMLAR KURULU RAPORU Hazırlayan:
DetaylıULUSLARARASI KARADENİZ-KAFKAS KONGRESİ
STRATEJİK VİZYON BELGESİ ULUSLARARASI KARADENİZ-KAFKAS KONGRESİ Ekonomi, Enerji ve Güvenlik; Yeni Fırsatlar ( 20-22 Nisan 2016, Pullman İstanbul Otel, İstanbul ) Karadeniz - Kafkas coğrafyası, tarih boyunca
Detaylı5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ. Prof. Dr. Atilla SANDIKLI
5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ Prof. Dr. Atilla SANDIKLI Karadeniz bölgesi; doğuda Kafkasya, güneyde Anadolu, batıda Balkanlar, kuzeyde Ukrayna ve Rusya bozkırları ile çevrili geniş bir havzadır.
DetaylıÇepeçevre Karadeniz Devam Eden Sorunlar, Muhtemel Ortakl klar - Güney Kafkasya ve Gürcistan aç s ndan
Çepeçevre Karadeniz Devam Eden Sorunlar, Muhtemel Ortakl klar - Güney Kafkasya ve Gürcistan aç s ndan Hasan Kanbolat 8 Ağustos ta Güney Osetya Savaşı başladığından beri Güney Kafkasya da politika üreten,
DetaylıSİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi
SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER Modern Siyaset Teorisi Dersin Kodu SBU 601 Siyaset, iktidar, otorite, meşruiyet, siyaset sosyolojisi, modernizm,
DetaylıTÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1
( STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 Yeni Dönem Türkiye - Suudi Arabistan İlişkileri: Kapasite İnşası ( 2016, İstanbul - Riyad ) Türkiye 75 milyonluk nüfusu,
DetaylıDoç. Dr. MUSTAFA KĠBAROĞLU
İran ın Nükleer Programı ve Türkiye nin Güvenliğine Etkileri Doç. Dr. MUSTAFA KĠBAROĞLU www.mustafakibaroglu.com Bilkent Üniversitesi Uluslararası ĠliĢkiler Bölümü 15 Ekim 2009 Atılım Üniversitesi Ankara
DetaylıKitap İncelemeleri / Book Reviews SOĞUK SAVAŞ SONRASI KAFKASYA
OAKA Kitap İncelemeleri / Book Reviews SOĞUK SAVAŞ SONRASI KAFKASYA Kamer KASIM, Soğuk Savaş Sonrası Kafkasya, (Ankara: USAK Yayınları, 2009), 292 Sf., 16 TL, ISBN: 978-605-4030-21-7 Dr. M. Turgut DEMİRTEPE
DetaylıDr. Öğr. Üyesi İsmail SAFİ
Dr. Öğr. Üyesi İsmail SAFİ Eğitim: Ph. D., Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, Ankara Üniversitesi, 2005 M. Sc., Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ankara Üniversitesi, 1998 B. S, Kamu Yönetimi, Hacettepe Üniversitesi,
DetaylıTÜRKİYE VE ERMENİSTAn. seta. Analiz STATÜKO VE NORMALLEŞME ARASINDA KAFKASYA SİYASETİ BÜLENT ARAS, FATİH ÖZBAY
seta. T Ü R K İ Y E V E E R M E N İ S TA N Analiz S E TA S i y a s e t, E k o n o m i v e To p l u m A r a ş t ı r m a l a r ı Va k f ı w w w. s e t a v. o r g E k i m 2 0 0 9 TÜRKİYE VE ERMENİSTAn STATÜKO
DetaylıTÜRKİYE - İTALYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1
( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - İTALYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - İtalya İlişkileri: Fırsatlar ve Güçlükler ( 2014 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen
DetaylıTÜRKİYE - POLONYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1
( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - POLONYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Polonya İlişkileri; Fırsatlar ve Riskler ( 2016 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen
DetaylıKafkasya ve Türkiye Zor Arazide Komfluluk Siyaseti
Kafkasya ve Türkiye Zor Arazide Komfluluk Siyaseti Leyla Tavflano lu Çok sıklıkla Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan a gittiğim için olsa gerek beni bu oturuma konuşmacı koydular. Oraların koşullarını
DetaylıTitle of Presentation. Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL
Title of Presentation Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL İçindekiler 1- Yeni Büyük Oyun 2- Coğrafyanın Mahkumları 3- Hazar ın Statüsü Sorunu 4- Boru Hatları Rekabeti 5- Hazar
DetaylıAZERBAYCAN MİLLİ GÜVENLİK STRATEJİSİ BELGESİ
AZERBAYCAN MİLLİ GÜVENLİK STRATEJİSİ BELGESİ 1. "Azerbaycan Milli Güvenlik Stratejisi Belgesi", Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından 23 Mayıs 2007 tarihinde onaylanarak yürürlüğe girmiştir.
DetaylıULUSLARARASI STRATEJİK ARAŞTIRMALAR KURUMU
DAĞLIK KARABAĞ SORUNU DAR ALANDA BÜYÜK OYUN ULUSLARARASI STRATEJİK ARAŞTIRMALAR KURUMU Avrasya Araştırmaları Merkezi USAK RAPOR NO: 11-07 Yrd. Doç. Dr. Dilek M. Turgut Karal Demirtepe Editör Eylül 2011
DetaylıTÜRKİYE - GANA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme
VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - GANA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme ( 2017-2021 Türkiye - Gana ) Türkiye; 80 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen
DetaylıTÜRKİYE - ARJANTİN YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1
STRATEJİK VİZYON BELGESİ ( TASLAK ) TÜRKİYE - ARJANTİN YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Arjantin İlişkileri: Fırsatlar ve Riskler ( 2014 Buenos Aires - İstanbul ) Türkiye; 75 milyonluk
DetaylıDuygusal birliktelikten stratejik ortaklığa Türkiye Azerbaycan ilişkileri
27.12.2012 Duygusal birliktelikten stratejik ortaklığa Türkiye Azerbaycan ilişkileri 000 Sinem KARADAĞ Gözde TOP Babasının denge siyasetini başarıyla yürüten İlham Aliyev, Azerbaycan ın bölgesel nitelikli
DetaylıAVİM ANKARA'NIN ÇEKMECELERİNDEN ERMENİSTAN'IN TOZLU RAFLARINA: ZÜRİH PROTOKOLLERİ. Tutku DİLAVER. Misafir Araştırmacı. Analiz No : 2018 /
ANKARA'NIN ÇEKMECELERİNDEN ERMENİSTAN'IN TOZLU RAFLARINA: ZÜRİH PROTOKOLLERİ Tutku DİLAVER Misafir Araştırmacı Analiz No : 2018 / 7 12.03.2018 2009 yılında Türkiye-Ermenistan ilişkileri için umut vaat
DetaylıVİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - MALEZYA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme
VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - MALEZYA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme ( 2017-2021 Türkiye - Malezya ) Türkiye; 80 milyonluk nüfusu, gelişerek
DetaylıTÜRKİYE - FRANSA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1
( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - FRANSA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Fransa İlişkileri; Fırsatlar ve Riskler ( 2016 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen ekonomisi
Detaylı"Türkiye, Gürcistan'a ilham kaynağı olabilir"
Wider Black Sea: Perspectives for International and Regional Security Yerevan, 14-15.01.2008 гÛÏ³Ï³Ý ÙÇç³½ ³ÛÇÝ ïýï»ë³ï³ý ѻﳽáïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ËáõÙµ Turkish Media Reactions (In Turkish) "Türkiye, Gürcistan'a
DetaylıÜÇÜNCÜ TÜRK KENEŞİ İŞ FORUMU. (24 Ekim 2014, Nahçıvan) TÜRK KENEŞİ GENEL SEKRETERİ RAMİL HASANOV UN İŞ ADAMLARINA HİTABI
ÜÇÜNCÜ TÜRK KENEŞİ İŞ FORUMU (24 Ekim 2014, Nahçıvan) TÜRK KENEŞİ GENEL SEKRETERİ RAMİL HASANOV UN İŞ ADAMLARINA HİTABI Sayın Âli Meclis Başkanı, Sayın Bakan, Sayın Oda Başkanları, Değerli İş Adamları,
DetaylıTürkiye-Rusya ilişkilerinin son 16 yılı
On5yirmi5.com Türkiye-Rusya ilişkilerinin son 16 yılı Türkiye ve Rusya arasında son 16 yıldaki ilişkiler, bazı anlaşmazlıklara rağmen tarihin en iyi dönemi olarak kayıtlara geçti. Yayın Tarihi : 4 Aralık
DetaylıKafkasya da Etnik Grupların Boru Hatları Üzerindeki Etkisi
Kafkasya da Etnik Grupların Boru Hatları Üzerindeki Etkisi Onlarca etnik grubun yaşadığı Kafkasya bölgesi, kabaca Karadeniz ile Hazar Denizi arasında, İran, Türkiye ve Rusya nın kesiştiği bir noktada yer
DetaylıDEMOKRATİKLEŞME VE TOPLUMSAL DAYANIŞMA AÇILIMI
2009 DEMOKRATİKLEŞME VE TOPLUMSAL DAYANIŞMA AÇILIMI BİLGE ADAMLAR STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ Demokratikleşme ve Toplumsal Dayanışma Açılımı BirikmiĢ sorunların demokratik çözümü için Hükümetçe baģlatılan
Detaylı20. RİG TOPLANTISI Basın Bildirisi Konya, 9 Nisan 2010
T.C. BAŞBAKANLIK AVRUPA BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ Siyasi İşler Başkanlığı 20. RİG TOPLANTISI Basın Bildirisi Konya, 9 Nisan 2010 - Reform İzleme Grubu nun (RİG) 20. Toplantısı, Devlet Bakanı ve Başmüzakerecimiz
DetaylıORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.12, ARALIK 2016
TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ No.12, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ NO.12, ARALIK 2016 ORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI 30 Kasım 2016 Çarşamba günü Ortadoğu Stratejik
DetaylıTÜRKİYE - KATAR STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme
VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - KATAR STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme ( 2017-2021 Türkiye - Katar ) Türkiye; 80 milyonluk nüfusu, gelişerek
DetaylıKafkaslarda Barýþa Giden Yol Savaþtan mý Geçmeli?
Kafkaslarda Barýþa Giden Yol Savaþtan mý Geçmeli? Dr. Ali Asker (*) AGÝT Minsk Grubu = AGÝT Turizmi Son birkaç aydan beri Azerbaycan siyasi terminolojisine yeni bir terim dahil edilmiþtir: AGÝT Turizmi.
DetaylıTÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ
Dr. Tuğrul BAYKENT Baykent Bilgisayar & Danışmanlık TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ Düzenleyen: Dr.Tuğrul BAYKENT w.ekitapozeti.com 1 1. TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK KONUMU VE ÖNEMİ 2. TÜRKİYE YE YÖNELİK TEHDİTLER
DetaylıAmerikan Stratejik Yazımından...
Amerikan Stratejik Yazımından... DR. IAN LESSER Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Jeopolitik Aldatma veya bağımsız bir Kürt Devletinden yana olmadığını ve NATO müttefiklerinin bağımsızlığını
DetaylıKUPA TEKNĠK BĠLĠMLER MESLEK YÜKSEKOKULUNUN
KUPA TEKNĠK BĠLĠMLER MESLEK YÜKSEKOKULUNUN 6.Spor ġenlikleri kapsamında gerçekleģtirilen Futbol Turnuvası Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulunun zaferi ile sona erdi. Yapılan maçlar sonucunda Ünye ĠĠBF
Detaylı4. TÜRKİYE - İRAN FORUMU
STRATEJİK VİZYON BELGESİ İNİSİYATİF DOĞU ANADOLU 4. TÜRKİYE - İRAN FORUMU Yeni Ekonomi Ekosistemi ve Stratejik Sektörler ( 05-06 Kasım 2018, Tebriz ) Türkiye ve İran; ortak tarihî ve kültürel değerleri
DetaylıKAYSERİ SANAYİ ODASI. AZERBAYCAN ÜLKE RAPORU 20 Kasım 2018
KAYSERİ SANAYİ ODASI AZERBAYCAN ÜLKE RAPORU 20 Kasım 2018 AZERBAYCAN Ülke Raporu Kasım 2018 Resmi Adı : Azerbaycan Cumhuriyeti Yönetim Biçimi : Parlamenter Cumhuriyet Cumhurbaşkanı : İlham Aliyev Başkent
DetaylıTürkiye ve Ermenistan aras ndaki Yak nlaflma Süreci: Tarihsel Sorunlar ve Gelecek için Olanaklar
Türkiye ve Ermenistan aras ndaki Yak nlaflma Süreci: Tarihsel Sorunlar ve Gelecek için Olanaklar Leyla Tavflano lu Konuşmama Türkiye'yle Ermenistan ilişkilerinin yakın tarihini hatırlatmakla başlamak istiyorum.
DetaylıDİASPORA - 13 Mayıs
DİASPORA - 13 Mayıs 2015 - Sayın Başkonsoloslar, Daimi Temsilciliklerimizin değerli mensupları, ABD de yerleşik Diasporalarımızın kıymetli temsilcileri, Bugün burada ilk kez ABD de yaşayan diaspora temsilcilerimizle
DetaylıKazakistan Ekonomisi ve Yatırım Fırsatları. 18 Şubat 2016, İstanbul. Açış Konuşması - Ömer Cihad Vardan, DEİK Başkanı
Kazakistan Ekonomisi ve Yatırım Fırsatları 18 Şubat 2016, İstanbul Açış Konuşması - Ömer Cihad Vardan, DEİK Başkanı Kazakistan Cumhuriyeti Maliye Bakanı Sayın Bahıt Sultanov; KAZNEX INVEST Başkanı Sayın
DetaylıK A N A Y A N Y A R A K A R A B A Ğ
KANAYAN YARA KARABAĞ Astana Yayınları KANAYAN YARA KARABAĞ Derleyen: Yrd. Doç. Dr. Bahadır Bumin ÖZARSLAN Bu eserin bütün hakları saklıdır. Yayınevinden izin alınmadan kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz,
DetaylıBatum/GÜRCİSTAN İnşaat Teknolojileri ve Emlak Fuarı
09.12.2017 Batum/GÜRCİSTAN İnşaat Teknolojileri ve Emlak Fuarı Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu BaĢkanı M. Suat Hacısalihoğlu baģkanlığındaki Trabzon heyeti, Gürcistan ın Batum Ģehrinde düzenlenen
Detaylı2000 li Yıllar / 6 Türkiye de Dış Politika İbrahim KALIN Arter Reklam 978-605-5952-27-3 Ağustos-2011 Ömür Matbaacılık Meydan Yayıncılık-2011
Seri/Sıra No 2000 li Yıllar / 6 Kitabın Adı Türkiye de Dış Politika Editör İbrahim KALIN Yayın Hazırlık Arter Reklam ISBN 978-605-5952-27-3 BBaskı Tarihi Ağustos-2011 Ofset Baskı ve Mücellit Ömür Matbaacılık
DetaylıAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan
DetaylıTÜRKİYE - ÇİN STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme
VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - ÇİN STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme ( 2017-2021 Türkiye - Çin ) Türkiye; 80 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen
DetaylıİNİSİYATİF DOĞU ANADOLU 3. TÜRKİYE - İRAN FORUMU
STRATEJİK VİZYON BELGESİ İNİSİYATİF DOĞU ANADOLU 3. TÜRKİYE - İRAN FORUMU 30/50 Milyar Dolar Ticaret Hacmi için Fırsatlar ( 25-27 Nisan, 2017, Van - Ağrı - Türkiye ) Türkiye; 77 milyonluk nüfusu, gelişerek
DetaylıTÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ?
TÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ? Dr. Fatih Macit, Süleyman Şah Üniversitesi Öğretim Üyesi, HASEN Bilim ve Uzmanlar Kurulu Üyesi Giriş Türk Konseyi nin temelleri 3 Ekim 2009 da imzalanan Nahçivan
DetaylıTÜRK-RUS ÝLÝÞKÝLERÝ: SORUNLAR VE FIRSATLAR. Prof. Dr. Ýlter TURAN
TÜRK-RUS ÝLÝÞKÝLERÝ: SORUNLAR VE FIRSATLAR Prof. Dr. Ýlter TURAN 63 TÜRK-RUS ÝLÝÞKÝLERÝ: SORUNLAR VE FIRSATLAR GÝRÝÞ Prof. Dr. Ýlter TURAN Türk-Rus iliþkileri tarih boyunca rekabetçi bir zeminde geliþmiþ,
DetaylıAVRUPA ĠNSAN HAKLARI MAHKEMESĠ ĠKĠNCĠ BÖLÜM KABUL EDİLEBİLİRLİK HAKKINDA KARAR. BaĢvuru no.29628/09 Hikmet KÖSEOĞLU/TÜRKİYE
AVRUPA ĠNSAN HAKLARI MAHKEMESĠ ĠKĠNCĠ BÖLÜM KABUL EDİLEBİLİRLİK HAKKINDA KARAR BaĢvuru no.29628/09 Hikmet KÖSEOĞLU/TÜRKİYE Başkan, Nebojša Vučinić, Yargıçlar, Paul Lemmens, Egidijus Kūris, ve Bölüm Yazı
DetaylıAVİM Yorum No: 2014 / 79 Ekim 2014
AVİM Yorum No: 2014 / 79 Ekim 2014 UKRAYNA KRİZİNİN BÖLGEYE YANSIMALARI VE TÜRKİYE'NİN TUTUMU Hande Apakan Hande APAKAN Uzman, AVİM 15.10.2014 2004 yılında gerçekleşen Turuncu Devrimi takip eden süreçte
DetaylıTÜRKİYE - HOLLANDA YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1
( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - HOLLANDA YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 Yeni Dönem Türkiye - Hollanda İlişkileri; Fırsatlar ve Riskler ( 2014 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen
DetaylıT.C. B A ġ B A K A N L I K Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü. Sayı : B.02.0.PPG.0.12-010-06/14200 3 ARALIK 2009 GENELGE 2009/18
I. GİRİŞ GENELGE 2009/18 2007-2013 döneminde Avrupa Birliğinden Ülkemize sağlanacak hibe niteliğindeki fonlar Avrupa Konseyinin 1085/2006 sayılı Katılım Öncesi Yardım Aracı Tüzüğü ve söz konusu Tüzüğün
DetaylıİSTANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ (TÜRKÇE LİSANS PROGRAMI) 4 YILLIK DERS PLANI
İSTANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ 2017-2018 BÖLÜMÜ (TÜRKÇE LİSANS PROGRAMI) 4 YILLIK DERS PLANI (Eğitim planı toplamda 135 Kredi ve 241 AKTS den oluşmaktadır. Yarıyıllara göre
DetaylıAyşegül DEDE / Etüd Araştırma Servisi / Uzman 2009 YILI TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ GENEL DEĞERLENDİRME
Ayşegül DEDE / Etüd Araştırma Servisi / Uzman 2009 YILI TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ GENEL DEĞERLENDİRME 2009 yılı, Türkiye-AB ilişkileri için son derece önemli bir dönüm noktasıdır. 2008 yılı AB açısından verimli
DetaylıOrta Asya daki satranç hamleleri
Orta Asya daki satranç hamleleri Enerji ve güvenlik en büyük rekabet alanı 1 Üçüncü on yılda Hazar Bölgesi enerji kaynakları Orta Asya üzerindeki rekabetin en ön plana çıktığı alan olacak. Dünya Bankası
Detaylı5. TÜRKİYE - AVRUPA FORUMU Türkiye - AB Sivil Diplomasi İnşası: Kapasite İnşası Yönetimi ve Çok Boyutlu İşbirliği
STRATEJİK VİZYON BELGESİ 5. TÜRKİYE - AVRUPA FORUMU Türkiye - AB Sivil Diplomasi İnşası: Kapasite İnşası Yönetimi ve Çok Boyutlu İşbirliği ( 20-21 Kasım 2014, İstanbul - Türkiye ) Avrupa Birliği çerçevesinde
DetaylıSOĞUK SAVAġ SONRASI TÜRKĠYE-RUSYA ĠLĠġKĠLERĠ: 1992-2010 Turkey-Russia Relations in the Post-Cold War Period: 1992-2010
SOĞUK SAVAġ SONRASI TÜRKĠYE-RUSYA ĠLĠġKĠLERĠ: 1992-2010 Turkey-Russia Relations in the Post-Cold War Period: 1992-2010 Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY Özet: Soğuk SavaĢ sonrası Türkiye-Rusya iliģkilerini Ġmparatorluk
DetaylıAK PARTi Genel Başkanı ve Başbakan Erdoğan Bosna-Hersek te
AK PARTi Genel Başkanı ve Başbakan Erdoğan Bosna-Hersek te Mart 25, 2008-12:00:00 AK PARTi Genel Başkanı ve Başbakan Erdoğan Bosna-Hersek te Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bölücü terör örgütüne yönelik
DetaylıÖZETLER VE ANAHTAR KELİMELER
ÖZETLER VE ANAHTAR KELİMELER Türkmenistan da Siyasal Rejimin Geleceği: İç ve Dış Dinamikler Açısından Bir Değerlendirme Yazar: Haluk ALKAN Özet: Türkmenistan, çok yönlü özelliklere sahip bir ülkedir. Sahip
DetaylıKüme Yönetimi URGE Proje Yönetimi. Kümelenme Bilgi Merkezi Deneyimleri
Küme Yönetimi URGE Proje Yönetimi Kümelenme Bilgi Merkezi Deneyimleri Temel Ġlkeler Mevcut durumun değiģmesi kolay değildir, ZAMAN ve ÇABA gerektirir. DeğiĢimden ziyade DÖNÜġÜM, EVRĠM sürecidir. BaĢarı
DetaylıKAYSERİ SANAYİ ODASI. AZERBAYCAN ÜLKE RAPORU 17 Ağustos 2017
KAYSERİ SANAYİ ODASI AZERBAYCAN ÜLKE RAPORU 17 Ağustos 2017 AZERBAYCAN Ülke Raporu Resmi Adı : Azerbaycan Cumhuriyeti Yönetim Biçimi : Parlamenter Cumhuriyet Cumhurbaşkanı : İlham Aliyev Başkent : Bakü
DetaylıDoğu Akdeniz de Enerji Savaşları
Doğu Akdeniz de Enerji Savaşları Kıbrıs açıklarında keşfedilen doğal gaz rezervleri, adada yıllardır süregelen çatışmaya barışçıl bir çözüm getirmesi umut edilirken, tam tersi gerilimi tırmandırmıştır.
DetaylıDIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Temel Bilgiler G20 Nedir? G-20 (Group of 20) platformunun kuruluş amacı küresel ekonomik istikrarın sağlanması ve teşvik edilmesi için gayri resmi bir görüş alışverişi
Detaylı15 TEMMUZ DARBE GİRİŞİMİNE AZERBAYCAN DAN BAKIŞ
15 TEMMUZ DARBE GIRIŞIMININ İSLAM COĞRAFYASINDA YANSIMALARI KONFERANSI 24-26 Ağustos 2016 Kütahya gesam.dpu.edu.tr 15 TEMMUZ DARBE GİRİŞİMİNE AZERBAYCAN DAN BAKIŞ Araz ASLANLI 1 Türkiye Cumhuriyeti 15-16
Detaylıdeğildir. Ufkun ötesini de görmek ve bilmek gerekir
Yalnız z ufku görmek g kafi değildir. Ufkun ötesini de görmek ve bilmek gerekir 1 Günümüz bilgi çağıdır. Bilgisiz mücadele mümkün değildir. 2 Türkiye nin Jeopolitiği ; Yani Yerinin Önemi, Gücünü, Hedeflerini
DetaylıŞANGAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ VE TÜRK DIŞ POLİTİKASI
ŞANGAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ VE TÜRK DIŞ POLİTİKASI Tarihte ilk kez bir imparatorluk(sscb) büyük bir savaş vermeden dağıldı. Bunun sonucunda SSCB den ayrılan devletler savaşmadan bağımsız oldular. Kendilerinin
DetaylıBAŞBAKAN ERDOĞAN: KOPENHAG SİYASİ KRİTERLERİ NOKTASINDA EĞER HERHANGİ BİR SIKINTI DOĞACAK OLU
BAŞBAKAN ERDOĞAN: KOPENHAG SİYASİ KRİTERLERİ NOKTASINDA EĞER HERHANGİ BİR SIKINTI DOĞACAK OLU Kasım 29, 2006-12:00:00 BAŞBAKAN ERDOĞAN: KOPENHAG SİYASİ KRİTERLERİ NOKTASINDA EĞER HERHANGİ BİR SIKINTI DOĞACAK
DetaylıVİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - PAKİSTAN STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme
VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - PAKİSTAN STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme ( 2017-2021 Türkiye - Pakistan ) Türkiye; 77 milyonluk nüfusu, gelişerek
DetaylıNATO Zirvesi'nde Gündem Suriye ve Rusya
NATO Zirvesi'nde Gündem Suriye ve Rusya Zirveye, aralarında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Obama nın da bulunduğu 28 ülkenin devlet ve hükümet başkanı katılıyor. 09.07.2016 / 10:21 Türkiye'yi Cumhurbaşkanı
Detaylı11.04.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ
11.04.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ ġubat ayı cari iģlemler açığı piyasa beklentisi olan -3,1 Milyar doların hafif üzerinde ve beklentilere yakın -3,19 milyar dolar olarak geldi. Ocak-ġubat cari iģlemler
DetaylıDEVRİM MUHAFIZLARI VE İRAN ELÇİLİKLERİ
DEVRİM MUHAFIZLARI VE İRAN ELÇİLİKLERİ Birkaç yıl öncesinde Ġran Ġslam Devrim Muhafızları (ĠĠDM) aktif bir Ģekilde güvenlik alanında, geniģ bir Ģekilde de siyasi ve ekonomi benzeri alanlarda geniģ Ģekilde
DetaylıKuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı. Ali SEMİN. BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı
Orta Doğu Kuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı Ali SEMİN BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı 56 Stratejist - Temmuz 2017/2 Orta Doğu da genel olarak yaşanan bölgesel kriz ve
DetaylıKafkasya Bölgesinde Uluslararas Siyasetin Gerginlik Alan nda Türkiye Rusya Ç karlar Aç s ndan
Kafkasya Bölgesinde Uluslararas Siyasetin Gerginlik Alan nda Türkiye Rusya Ç karlar Aç s ndan Dr. Uwe Halbach Benim konum, Kafkaslardaki Türk politikası üzerindeki Rus çıkarları perspektifidir. Bunun için
DetaylıKGAÖ NÜN KOLEKTİF GÜVENLİK SİSTEMİ
KGAÖ NÜN KOLEKTİF GÜVENLİK SİSTEMİ Valeriy SEMERIKOV KGAÖ (Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü) Genel Sekreter Yardımcısı Bir devletin ve müttefiklerinin güvenliğinin sağlanması, çağdaş toplumların bir
DetaylıÖZET. İstanbul, 15 Ağustos 2016 KIRK YEDİNCİ GENEL KURUL
İstanbul, 15 Ağustos 2016 ÖZET KIRK YEDİNCİ GENEL KURUL AÇILIŞ TÖRENİ Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi Kırk Yedinci Genel Kurulu, Rusya Federasyonu Federal Asamblesi Devlet Duması nın
DetaylıEuropean Gas Conference 2015 Viyana
GAZMER - GAZBİR European Gas Conference 2015 Viyana Toplantı Notları Rapor No : 2015 / 001 Tarih : 29.01.2015 Bu rapor 27.01.2015-29.01.2015 tarihlerinde yapılan Avrupa Gaz Konferansına katılım gösteren;
DetaylıÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Uluslararası İlişkiler Ana Gazi Üniversitesi 2004
ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Fatma ÇOBAN Doğum Tarihi: 1983 Öğrenim Durumu: Doktora Yabancı Dil : İngilizce Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Uluslararası İlişkiler
DetaylıTürk-Rus İlişkilerinde "Normalleşme Süreci": Kronik Sorunlara Karşı Yeni Bir Yol Haritası
Türkiye Rusya Araştırmaları Merkezi Türk-Rus İlişkilerinde "Normalleşme Süreci": Kronik Sorunlara Karşı Yeni Bir Yol Haritası Prof. Dr. Mehmet Seyfettin EROL 16 Ağustos 2016 Prof. Dr. Mehmet Seyfettin
DetaylıTÜRK DİLİ KONUŞAN ÜLKELER İŞBİRLİĞİ KONSEYİ ÜÇÜNCÜ ZİRVE BİLDİRİSİ Gebele, Azerbaycan
TÜRK DİLİ KONUŞAN ÜLKELER İŞBİRLİĞİ KONSEYİ ÜÇÜNCÜ ZİRVE BİLDİRİSİ Gebele, Azerbaycan Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Devlet Başkanları Konseyi (bundan böyle Türk Konseyi olarak anılacaktır)
DetaylıBağımsızlık Sonrası Dönemde Azerbaycan
Azerbaycan ın bağımsızlığını kazandığı sırada yönetimde Sovyet yanlısı Muttalibov vardı ve Rusya dış politikada en önemli aktördü. Dolayısıyla da Karabağ sorunun çözümü için Rusya dan yardım beklenmekteydi
DetaylıKEĠPA GENEL KURUL YĠRMĠ ÜÇÜNCÜ OTURUMU HUKUKĠ VE SĠYASĠ ĠġLER KOMĠSYONU RAPOR * KEĠPA ĠLE AVRUPA PARLAMETOSU ARASINDAKĠ ĠġBĠRLĠĞĠNĠN ÇERÇEVESĠ
Doc.GA23/LC23/REP/04/tr KEĠPA GENEL KURUL YĠRMĠ ÜÇÜNCÜ OTURUMU HUKUKĠ VE SĠYASĠ ĠġLER KOMĠSYONU RAPOR * KEĠPA ĠLE AVRUPA PARLAMETOSU ARASINDAKĠ ĠġBĠRLĠĞĠNĠN ÇERÇEVESĠ Raportör: Sn. Michael Yemelianov,
DetaylıYAŞ ta bedelliye olumlu bakıldı
YAŞ ta bedelliye olumlu bakıldı Aralık 05, 2014-3:06:00 Başbakan Davutoğlu, bedelli askerlik konusunun Yüksek Askeri Şura'da (YAŞ) görüşüldüğünü ve olumlu kanaatlerin ifade edildiğini söyledi. Başbakan
DetaylıAVRASYA İNCELEMELERİ MERKEZİ CENTER FOR EURASIAN STUDIES RUSYA/KARLOV: ŞİÖ KONUSUNDA KARAR ANKARA'NIN Bloomberght, 30 Kasım 2016
AVRASYA İNCELEMELERİ MERKEZİ CENTER FOR EURASIAN STUDIES RUSYA/KARLOV: ŞİÖ KONUSUNDA KARAR ANKARA'NIN - 01.12.2016 Bloomberght, 30 Kasım 2016 Rusya/Karlov: ŞİÖ konusunda karar Ankara'nın Rusya Büyükelçisi
DetaylıGÜMÜŞHANE TİCARET VE SANAYİ ODASI
(2015) GÜMÜŞHANE TİCARET VE SANAYİ ODASI İRAN ANLAŞMASININ TÜRKİYE ÜZERİNE POTANSİYEL ETKİLERİ İRAN ANLAŞMASININ TÜRKİYE ÜZERİNE POTANSİYEL ETKİLERİ İran ın nükleer programı üzerine dünya güçleri diye
DetaylıULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ EYLEM PLANI (2012-2014) İSTİHDAM-SOSYAL KORUMA İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ
1. Sosyal yardımlar hak temelli ve önceden belirlenen objektif kriterlere dayalı olarak sunulacaktır. 1.1 Sosyal Yardımların hak temelli yapılmasına yönelik, Avrupa Birliği ve geliģmiģ OECD ülkelerindeki
Detaylı25. YILINDA HOCALI SOYKIRIMI ULUSLARARASI SEMPOZYUMU
25. YILINDA HOCALI SOYKIRIMI ULUSLARARASI SEMPOZYUMU Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öncülüğünde, SBE. Avrasya Çalışmaları Yüksek Lisans Anabilim Dalı ve Karadeniz Stratejik Araştırmalar
DetaylıTürkiye 'Gaz Ticaret Merkezi' Olma Yolunda
www.mevzuattakip.com.tr Türkiye 'Gaz Ticaret Merkezi' Olma Yolunda Enerjide kaynak çeşitliliğini artırmak isteyen Türkiye, doğal gazda arz güvenliğini sağlamak ve gaz ticaret merkezi olma hedefine ulaşmak
DetaylıMusul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı.
MUSUL SORUNU VE ANKARA ANTLAŞMASI Musul, Mondros Ateşkes Anlaşması imzalanmadan önce Osmanlı Devleti'nin elinde idi. Ancak ateşkesin imzalanmasından dört gün sonra Musul İngilizler tarafından işgal edildi.
DetaylıSURİYE TÜRKMEN PLATFORMU I. TOPLANTISI ONUR VE ÖZGÜRLÜK MÜCADELESİ SONUÇ BİLDİRİSİ
SURİYE TÜRKMEN PLATFORMU I. TOPLANTISI ONUR VE ÖZGÜRLÜK MÜCADELESİ SONUÇ BİLDİRİSİ Bismillairrahmanirrahim 1. Suriye de 20 ayı aşkın bir süredir devam eden kriz ortamı, ülkedeki diğer topluluklar gibi
DetaylıYrd.Doç.Dr. UTKU YAPICI
Yrd.Doç.Dr. UTKU YAPICI Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Eğitim Bilgileri 1997-2001 2001-2003 2003-2009 İşletme Fakültesi Uluslararası İlişkiler Pr. (İngilizce) Yüksek LisansDokuz
DetaylıDIŞ POLİTİKA AKADEMİSİ - III
DIŞ POLİTİKA AKADEMİSİ - III Abant-Bolu Büyük Abant Oteli 11-14 Mayıs 2017 Program 09.00 İstanbul dan Hareket 09.00 Ankara dan Hareket 13.00-14.00 Öğle Yemeği ve Serbest Zaman 11 MAYIS 2017 PERŞEMBE 14.00-14.30
DetaylıULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç ve kapsam
ULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Ulusal ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin kuruluģ amacını,
DetaylıTürkiye de Sivil Toplumu Geliştirme ve Sivil Toplum-Kamu Sektörü Diyaloğunu Güçlendirme Projesi
Türkiye de Sivil Toplumu Geliştirme ve Sivil Toplum-Kamu Sektörü Diyaloğunu Güçlendirme Projesi Uluslararası Konferans Sivil Toplum-Kamu Sektörü İşbirliği 25-26 Nisan 2013, İstanbul 2 nci Genel Oturum
DetaylıJENS STOLTENBERG İLE SÖYLEŞİ: NATO-RUSYA İLİŞKİLERİ VE BÖLGESEL İSTİKRARSIZLIK
JENS STOLTENBERG İLE SÖYLEŞİ: NATO-RUSYA İLİŞKİLERİ VE BÖLGESEL İSTİKRARSIZLIK NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, TPQ yla gerçekleştirdiği özel söyleşide Rusya ile yaşanan gerginlikten Ukrayna nın
Detaylıtarih ve 463 sayılı Eğitim Komisyonu Kararı Eki-1
01.10.2013 tarih ve 463 sayılı Eğitim Komisyonu Kararı Eki-1 GÜZ BAHAR DERSİN KODU VE ADI T P K AKTS DERSİN KODU VE ADI T P K AKTS SAYISI** SAYISI** 1. YARIYIL 2. YARIYIL MAB143 İŞLETMEYE GİRİŞ 3 0 3 3.0
DetaylıDevrim Öncesinde Yemen
Yemen Devrimi Devrim Öncesinde Yemen Kuzey de Zeydiliğe mensup Husiler hiçbir zaman Yemen içinde entegre olamaması Yemen bütünlüğü için ciddi bir sorun olmuştur. Buna ilaveten 2009 yılında El-Kaide örgütünün
DetaylıEslen: Stratejik İnisiyatif Ayrılıkçılarda
Eslen: Stratejik İnisiyatif Ayrılıkçılarda Zeynep Fazlılar Açılım sürecinin, ayrılıkçı Kürtlerin siyasi taleplerinin karşılanamaz olduğunu gösterdiğini belirten Tuğgeneral (E) Nejat Eslen; şiddet riskini
DetaylıTÜRK DÜNYASINI TANIYALIM
TÜRK DÜNYASINI TANIYALIM Türk Dünyası, Türk milletine mensup bireylerin yaşamlarını sürdürdüğü ve kültürlerini yaşattığı coğrafi mekânın tümünü ifade eder. Bu coğrafi mekân içerisinde Türkiye, Malkar Özerk,
DetaylıGÜRCİSTAN ULUSAL GÜVENLİK KONSEPTİ
GÜRCİSTAN ULUSAL GÜVENLİK KONSEPTİ 1. Gürcistan Parlamentosu nca 23 Aralık 2011 tarihinde 3 ret oyuna karşılık 111 kabul oyuyla yeni Ulusal Güvenlik Konsepti Belgesi onaylanmıştır. Onaylanan yeni belge
DetaylıKADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI BELGELER VE KORUMA MEKANİZMALARI
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI BELGELER VE KORUMA MEKANİZMALARI Uluslararası Arka Plan Uluslararası Arka Plan Birleşmiş Milletler - CEDAW Avrupa Konseyi - Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
Detaylı