TÜBERKÜLOZ HASTALIĞININ EKONOMİK YÜKÜ: KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI HASTANESİ NDE BİR UYGULAMA
|
|
- Bilge Pamuk
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 TÜBERKÜLOZ HASTALIĞININ EKONOMİK YÜKÜ: KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI HASTANESİ NDE BİR UYGULAMA Prof. Dr. Mustafa SAATÇİ Erciyes Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Eyyüp ECEVİT Kayseri Sağlık Müdürlüğü Avrupa Birliği Koordinasyon Birim Amiri Özet Çalışmada iktisadi analiz, 2005 yılında Nuh Naci Yazgan Göğüs Hastalıkları Hastanesi ne ilk tüberküloz teşhisiyle yatırılan 142 hasta üzerinde bir yıllık dönemi kapsayacak şekilde yapılmıştır. Uygulama, tüberküloz hastalarının dosyalarındaki kaynak kullanımları incelenerek gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya ilk kez tüberküloz teşhisi konulan hastalar alınmıştır. Hastaneye ilk teşhisle yatırılan hastaların ortalama yatış süresi 23,7 gün, aynı yıl içinde ilk teşhisle tedavi görüp taburcu olanlardan tekrar yatan hastaların ortalama yatış süresi 14 gün ve ilk teşhisle yatarak tedavi görenler ile tekrar yatanlar bir arada değerlendirildiğinde 22,3 gün bulunmuştur. İlk teşhisle hastaneye yatırılan bir hastanın ortalama tedavi maliyeti 660,3 TYL, tekrar yatışı yapılan hastanınki 365,2 YTL ve hastaların tamamı dahil edildiğinde ortalama tedavi maliyeti 616,1 YTL olarak hesaplanmıştır. Toplam tedavi maliyeti içinde oda maliyeti en önemli paya sahip iken bunu ilaç ve laboratuar maliyeti izlemiştir. Anahtar Kelimeler: Tüberküloz, Tüberkülozun Maliyeti, Kaynak Kullanım Maliyeti, Ortalama Tedavi Maliyeti. EKONOMICAL COST OF TUBERCULOSIS: A CASE STUDY IN KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN HOSPITAL FOR CHEST DISEASE IN KAYSERİ Abstract In this study, an economic analysis was conducted for 142 patients with a primary diagnosis of tuberculosis admitted to Nuh Naci Yazgan Chest Diseases Hospital for a one year period in The application was conducted by using the patient files to capture resource use for patient with tuberculosis. Patients with a primary diagnosis of tuberculosis were included in study. The average length of stay for patients has been estimated 23, 7 days on initial admission to the hospital, 14 days on readmission and 22, 3 days when all patients were included. The average cost of care has been calculated 660, 3 NTL (New Turkish Lira) for initial admission, 365, 2 NTL for readmission and 616, 1 NTL when all patients were included. Room costs were the most significant contributor to the total cost of care, followed by pharmacy cost and laboratory cost.
2 Key Words: Tuberculosis, cost of tuberculosis, cost of resource use, average cost of treatment. I. Giriş Tüberküloz, bulaşıcı ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde oldukça yaygın olan bir hastalıktır. Tedavi edilmediğinde aktif tüberküloz hastasının, yılda yaklaşık kişiye hastalığı bulaştırma riski vardır. Dolayısıyla, tüberküloz hastalığının ekonomik yükü sadece bireyle sınırlı kalmamakta aynı zamanda toplumsal yükü de önem kazanmaktadır. Tüberküloz hastalığı dünyada her yıl yaklaşık 2 milyon insanın ölümüne neden olmaktadır. Dünya çapında, yapılan ticaret ve turizme bağlı olarak ülkeler arasındaki hareketlilik son yıllarda hızla artmaktadır. Bu hareketlilik tüberkülozun yayılımını hızlandırmaktadır. Dünyada tüberküloz hastalarının %90 ından fazlası gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. Hastaların %75 i yaş arasındadır. Tüberküloz hastalığının tedavi süresi 6 ile 9 ay arasında değiştiğinden hareket halindeki grupların tedavisi zorlaşmakta, gözlem altına alınamayan hastalar ilaçlara karşı direnç kazanmakta ve tedavi maliyetleri artmaktadır. Dolayısıyla tüberküloz hastası olan bir erişkin ortalama 5 6 ay işgücü kaybına uğramaktadır. Fırsat maliyeti açısından baktığımızda ailenin yıllık gelirinin %20-30 u bu hastalık nedeniyle yok olmaktadır. Hastanın ölümü halinde ortalama 15 yıllık gelir kaybı söz konusudur. Çalışmanın üç amacı bulunmaktadır. Birincisi, tüberküloz hastalarının ortalama tedavi maliyetinin sağlık sigortası açısından incelenmesi; ikincisi, ortalama tedavi maliyetinin laboratuar, ilaç, oda ve radyoloji gibi hastane birimleri açısından ortaya konulmasıdır. Çalışmanın son amacı ise tüberküloz hastalarının ortalama yatış süresini tespit edip dünya standartlarıyla karşılaştırmaktır. Çalışmada Shulkin ve Brennan ın (1995) yöntemi esas alınarak uygulama yapılmıştır. Ekonomi üzerinde önemli bir yük oluşturan tüberküloz hastalığının maliyetini minimuma indirmek amacıyla hastane kaynak kullanım maliyetinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Bulaşıcı olma ve önemli bir ekonomik yük oluşturması bakımından göğüs hastalıkları hastanesinde tedavi gören hastalardan sadece tüberküloz hastası olanlar ele alınarak çalışma, konu bakımından sınırlandırılmıştır. Tüberküloz hastalığının kaynak kullanım maliyeti Nuh Naci Yazgan (NNY) Göğüs Hastalıkları Hastanesi ndeki hastalar üzerinde yapılarak mekân bakımından sınırlandırmaya gidilmiştir yılı verileri kullanılarak zaman bakımından sınırlandırma yapılmıştır. Çalışmada ilk olarak, tüberküloz hastalığının kaynak kullanım maliyetiyle ilgili daha önce yapılmış yerli ve yabancı literatür ele alınacaktır. Daha sonra ça- 218
3 lışmanın yöntemi açıklanacak ve elde edilen bulgular değerlendirilecektir. Sonuç kısmında kaynak kullanım maliyetini düşürmeye yönelik önerilere yer verilecektir. II. Literatür Sağlık hizmetleri piyasasında tüketilen mal ve hizmetlerin maliyetini inceleyen çalışmalar, hastalığın topluma getireceği ekonomik yük konusunda tedarikçileri, sağlık sigortacılarını, sağlık planlayıcılarını ve bireyleri bilinçlendirmeyi amaçlamaktadır. Khan ve diğerleri (2002) İslamabad, Pakistan da tüberküloz hastalığının tedavi maliyetlerini incelemişlerdir. Çalışmalarında iki aylık süreyle doğrudan gözetim tedavi stratejilerinin (DGTS) maliyet ve maliyet etkinlik analizini üç grup üzerinde hesaplamışlardır. Bunlardan birincisi, hastanın sağlık merkezine gelmesinin sağlanması ve sağlık çalışanlarının rutin tedavilerini takip etmeleridir. İkincisi, hastanın halk sağlığı merkezi çalışanları tarafından takip edilmesi ve sonuncusu, hastanın ailesinin denetiminde ve hiçbir sağlık çalışanı gözetimi olmadan tedavisini sürdürmesidir. Hem Dünya Sağlık Örgütü nün hem de Uluslararası Akciğer ve Tüberkülozla Mücadele kuruluşlarının önerdiği tedavi yöntemi olan hastanın sağlık merkezinde sağlık çalışanları tarafından gözlemlenmesinin maliyeti 310$, hastanın kendi tedavisini kendisinin sürdürmesi halinde tedavi maliyeti 164$ ve hastanın toplum sağlığı çalışanları tarafından gözlemlenmesi durumunda tedavi maliyeti 172$ olarak hesaplamışlardır. Shulkin ve Brennan (1995), ilk tüberküloz teşhisiyle üniversite hastanesine yatırılan 32 hasta üzerinde iktisadi analiz yapmışlardır. Uygulama sonucunda ilk teşhisle yatan bir hastanın ortalama yatış süresi 22,7 gün tekrar yatan bir hastanın ortalama yatış süresi 13,5 gün ve toplam yatış söz konusu iken ortalama yatış süresi ise 18,7 gün olarak bulunmuştur (Shulkin ve Brennan 1995, 1-4). Bloom ve Murry (1992) çalışmalarında, ilaca duyarlı olan tüberküloz hastalarının tedavi maliyetinin ilaca duyarlı olmayanlara oranla 5 10 kat daha fazla olduğunu hesaplamışlardır (Bloom ve Murry 1992, ). Burman ve diğerleri (1997); Floyd ve diğerleri (1997), yatarak tedavi gören tüberküloz hastaları ile ayakta tedavi gören hastaların ortalama kaynak kullanım maliyetlerini hesaplamışlardır. Hesaplama sonucuna göre, yatarak tedavi gören hastaların ortalama tedavi maliyetinin ayakta tedaviye göre daha fazla olduğunu gözlemlemişlerdir. Araştırmacılara göre hasta, ilaçlara karşı dirençli olmadığı sürece ayakta tedavi edilmelidir. Hastanın taburcu edilmesiyle kalan tedavisi evinde sürdürülmelidir. Bu tedavi yönteminin amacı, hastanın ilaca karşı direnç kazanmasını önlemek, hastanın taburcu olduktan sonra ilaçlarını düzenli kullanması ve rutin olarak kontrole tabi tutulmasını sağlamaktır (Burman ve diğerleri 1997, 63-70; Floyd ve diğerleri 1997, ). 219
4 Maclntyre ve diğerleri (2001) tüberküloz teşhisiyle yatarak tedavi gören tüberküloz hastaları ile ayakta tedavi görenlerin iktisadi maliyetlerini hesaplamışlar ve maliyet tasarrufu açısından karşılaştırma yapmışlardır. Çalışma Victoria, Avustralya da tüberküloz teşhisi konulan hastaların tamamını kapsayacak şekilde yapılmıştır. Yatarak tedavi gören ve ortalama 15 gün hastanede kalan bir hastanın ortalama tedavi maliyetini 4215,35$ olarak hesaplamışlardır. Ortalama tedavi maliyeti içinde oda maliyetinin payının yaklaşık %60 olduğunu ifade etmişlerdir. Ayakta tedavi gören tüberküloz hastasının ortalama tedavi maliyetini 2260$ olarak hesaplamışlardır. Maclntyre ve diğerlerine göre tüberküloz hastalarının yaklaşık %55 i gereksiz yere hastanelere yatırılmaktadır. Maliyet tasarrufu açısından ilk teşhiste hastalık düzeyleri çok iyi analiz edilmeli ve gerek olmadığı sürece yatarak tedavi önerilmemelidir. Böylece tüberküloz hastasının ortalama tedavi maliyetinde yaklaşık %30 tasarruf sağlanmış olacaktır (Maclntyre ve diğerleri 2001, ). Palmer ve diğerleri (1998), tüberküloz hastasını ve onlarla etkileşim halinde olanları 10 yıl boyunca gözlemlemişler ve tüberküloz hastalarıyla ilgili yanlış tedavi yöntemlerini ve bu yöntemlerin maliyetlerini incelemişlerdir. Çalışmalarında, ilk teşhis konulmasıyla tedavi süreci tamamlanıp sağlığına kavuşan bir tüberküloz hastasının ortalama tedavi maliyetini 16846$, tekrar yatışı yapılan aynı hastaların ortalama tedavi maliyetini 11323$ ve gözetim altına alınmamış sadece hastanede aldığı tedaviye ilaveten evde bakımı kendisi yapmış olanlarda ise tedavi maliyetini 20106$ olarak hesaplamışlardır. Palmer ve diğerlerine göre maliyet etkinlik bakımından tüberküloz hastalarının tedavisinde doğrudan gözetim hem tedavinin başarısı hem de maliyet tasarrufu açısından başarılı bir yöntemdir (Palmer ve diğerleri, 1998). Demiralay (2000), Isparta-Burdur yöresinde ve Türkiye genelinde tüberkülozun ortaya çıkışının mevsimselliğini araştırmak amacıyla bir uygulama yapmıştır yılları arasında Isparta-Burdur yöresindeki 2051 ve yılları arasında Türkiye genelinde tüberküloz hastasını incelemiştir. Uygulama sonucuna göre Isparta ve Burdur için tüberkülozun en yoğun olduğu ayların Mart, Nisan ve Mayıs ayları olduğu, Türkiye geneli için ise Mayıs ve Temmuz ayları olduğu tespit edilmiştir (Demiralay 2000, ). Kızkın ve diğerleri (2003), tüberküloz hastalarının ortalama kaynak kullanım maliyetini, ilaca karşı duyarlı olanlar ve olmayanlar olarak iki gruba ayırarak hesaplamışlardır. Maliyet hesaplamaya işgücü kaybının yarattığı maliyeti de ekleyerek bir tüberküloz hastasının ortalama tedavi maliyetini, 1134,89$ olarak hesaplamışlardır. Çalışmalarında ilaca karşı dirençli olanlarla olamayanları maliyet analizi bakımından karşılaştırmışlardır. Buna göre dirençli tüberküloz vakalarında; ortalama oda maliyeti 10,5 kat, işgücü kaybı 12 kat, tedavide kullanılan ilaçların maliyeti bakımından 98,7 kat, laboratuar maliyeti 5,3 kat daha fazladır (Kızkın ve diğerleri 2003, ). 220
5 Balbay ve diğerleri (2004), Türkiye deki tüberküloz hastalarının sosyodemografik özelliklerini, hastalık özelliklerini ve sosyo-ekonomik özelliklerini ortaya çıkarmak amacıyla bir uygulama yapmışlardır. Araştırma, Sağlık Bakanlığı na bağlı toplam 23 göğüs hastanesinde yatarak hizmet alan 733 hasta üzerinde yapılmıştır. Veriler 22 Ocak 22 Şubat 2003 döneminde hastalarla anket yöntemi uygulanarak toplanmıştır. Uygulamada sosyo-ekonomik açıdan çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır. Buna göre, hastaların 581 inin (%79,3) herhangi bir işte çalışmadığı, 225 inin (%30,7) iş bulma güçlüğü çektiği, 377 isinin (%51,4) ortalama gelirlerinin YTL arasında olduğu, 395 inin (%80,6) aynı evi 1 4 kişi ile paylaştığı, 505 inin (%68,9) 2 ile 3 odalı evlerde oturduğu saptanmıştır. Araştırma sonunda, tüberküloz hastalarının, kalabalık ailelerde, elverişsiz çevre koşullarında ve iyi bir gelire sahip olmadan yaşadığı ortaya konmuştur. Ayrıca çalışmada tüberküloz ile mücadelede başarılı olabilmek için, bu nüfus gruplarının sosyo-ekonomik durumunu iyileştirici ve yaşam kalitelerini artırıcı politikalara ihtiyaç duyulduğu belirtilmiştir (Balbay ve diğerleri 2004, 5-14). Tüberküloz, ilk teşhisle tedavi altına alınması zorunlu olan ve belirli süre tedavi gördükten sonra taburcu edilen, geri kalan tedavisi en yakın sağlık kuruluşu ve yakınları tarafından denetlenen bir hastalıktır. Tüberküloz hastası, sağlık çalışanları ve/veya yakınlarının tavsiyelerine uymadığı zaman ilaçlara karşı direnç kazanmaktadır ve tedavi maliyeti dirençsiz olanlara göre yaklaşık 10 kat artmaktadır. Bir hastanın ortalama tedavi maliyeti içinde oda maliyeti oldukça yüksektir. Oda maliyetini minimize etmenin yolu, DGTS tedavi yönteminin yaygınlaştırılmasıdır. Çünkü DGTS, tedavi yöntemi hastanın hastanede kalış süresini en aza indirmektedir. İlk teşhisle belli dönem tedavi gören bir tüberküloz hastasının ortalama tedavi maliyeti aynı hastanın tekrar yatmasıyla oluşan ortalama tedavi maliyetinden yaklaşık iki kat daha fazladır. III. Yöntem Çalışmada, Shulkin ve Brennan ın yöntemi esas alınmıştır. Shulkin ve Brennan, 1992 yılında ilk tüberküloz teşhisiyle üniversite hastanesine yatırılan 32 hasta üzerinde iktisadi analiz yapmışlardır. Hastaların ortalama tedavi maliyeti ve ortalama yatış sürelerini; hastanın ilk yatışı, ikinci kez yatışı ve toplam yatış bakımından sınıflandırarak hesaplamışlardır. Aynı zamanda, tedavi maliyetinin hastane birimlerine ve sağlık sigortası kurumlarına dağılımını da incelemişlerdir. Amaç, bir tüberküloz hastasının maliyetine katlanan sağlık sigortası kurumuna olan tedavi maliyetini bulmak ve hastanın hastane bölümlerine göre maliyet dağılımını ayrı ayrı göstermektir. Maliyetleri hesaplarken hastanın yattığı süre içinde kullandığı kaynakların elde edilmesinde hastane kayıt sisteminden yararlanmışlardır. Maliyet hesaplamada kullanılan fiyatları 1992 Medicare Fiyat Tarifesinden elde etmişlerdir. İktisadi analizde doktor ücretleri kullanılmamıştır. 221
6 Bu çalışma, 2005 yılında NNY Göğüs Hastalıkları Hastanesi ne tüberküloz tanısıyla yatırılan 273 hastadan 142 sini kapsamaktadır. 273 tüberküloz hastasının dosyaları tek tek incelenmiş; yeterli veri olmayan ve uzun süreli tedavi görenler çalışma kapsamına alınmamıştır. Burada sadece dolaysız maliyetlerden yararlanılarak yatarak tedavi gören tüberküloz hastalarının ortalama tedavi maliyetleri hesaplanmıştır. Bu maliyetler, medikal hizmetler (teşhis sürecinde yapılan tahliller, kullanılan ilaçlar ve poliklinik harcamaları) yanında otelcilik hizmetlerinden oda maliyetlerini (yatak ücreti x yatılan gün sayısı) içermektedir. Yatan hastaların ortalama kaynak kullanım maliyetleri hesaplanırken o yılın fiyatları esas alınmıştır. Bu fiyatlar, Maliye Bakanlığı Bütçe Uygulama Talimatı nda belirlenen ve NNY Göğüs hastalıkları hastanesi Döner Sermaye Birimi nce 2005 yılı için uygulanan fiyatlardır. Hastaların ortalama tedavi maliyeti ve ortalama yatış süreleri; bir yıl boyunca hastaların ilk teşhisle yatmaları, tekrar yatmaları ve toplam yatışa göre ayrı ayrı hesaplanmıştır. Tekrar yatış, aynı yıl içinde ilk teşhisle tedavi görüp taburcu olan hastalardan bazılarının birden fazla yatarak tedavi görmesini ifade etmektedir. Toplam yatış ise, aynı yıl içinde ilk teşhisle yatarak tedavi görenler ile bunlardan birden fazla yatarak tedavi görenleri kapsamaktadır. Çalışmada ilk olarak ortalama tedavi maliyeti; ilk yatış, tekrar yatış ve toplam yatışa göre ayrı ayrı hesaplanmıştır. Daha sonra araştırmanın birinci amacına uygun olarak, tüberküloz hastalarının ortalama tedavi maliyeti Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), Bağ-kur, Emekli Sandığı, Yeşilkart ve ücretsizler olmak üzere beş grupta ayrı ayrı hesaplanmıştır. Ardından ortalama tedavi maliyeti hastaların, hastaneden yararlandıkları birimler itibariyle hesaplanmıştır. Bu birimler laboratuar, radyoloji, oda, ilaç ve diğerlerinden oluşmaktadır. Son olarak hastaların hastaneye ilk yatış, tekrar yatış ve toplam yatış süreleri kullanılarak ortalama yatış süreleri bulunmuştur. IV. Bulgular Ve Değerlendirme Araştırmada, ilk teşhisle yatarak tedavi görüp taburcu olan 142 hasta analize tabi tutulmuştur. Bu hastalardan bazıları aynı yıl içinde birden fazla yatarak tedavi görmüştür. Birden fazla yatarak tedavi gören 18 hastadan; 14 ü yılda bir defa, 2 si iki defa, 1 tanesi üç defa ve 1 tanesi de dört defa hastaneye yatırılmıştır. Buna göre, tekrar yatış toplamı 25 tir. Ortalama yatış süresi ve ortalama tedavi maliyetinin hesaplanmasında; ilk teşhis sayısı 142, tekrar yatış sayısı 25 ve toplam yatış sayısı olarak 167 kullanılmıştır. Tablo 1, tüberküloz hastasının ortalama yatış süresinin ve ortalama tedavi maliyetinin; ilk teşhisle yatış, tekrar yatış ve toplam yatış şeklinde üç kategoride hesaplanmış değerlerini göstermektedir. 222
7 Tablo 1. Kayseri Nuh Naci Yazgan Göğüs Hastalıkları Hastanesi nde Yatarak Tedavi Gören Tüberküloz Hastasının Ortalama Tedavi Maliyeti ve Ortalama Yatış Süresi (2005) Hastaneye İlk Teşhisle Yatış Tekrar Yatış Toplam Yatış Ortalama Yatış Süresi (Gün) 1 23, ,3 Bir Hastanın Ortalama Maliyeti (YTL) 2 660,3 365,2 616,1 Kaynak: Tablo, NNY Göğüs Hastalıkları Hastanesi Arşivi nden alınan veriler ve Maliye Bakanlığı 2005 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatı, Resmi Sağlık Kurumları Fiyat Tarifesi kullanılarak tarafımızdan oluşturulmuştur. Tabloya göre, hastaneye ilk kez yatan bir hastanın ortalama yatış süresi 23,7 gün ve tekrar yatanların ortalama yatış süresi 14 gündür. Her iki grup bir arada değerlendirildiğinde ise, ortalama yatış süresi 22,3 gündür. Shulkin ve Brennan ın 32 hasta üzerinde yaptıkları çalışmada, ilk teşhisle yatan bir hastanın ortalama yatış süresi 22,7 gün tekrar yatışa göre bir hastanın ortalama yatış süresi 13,5 gün ve toplamda ortalama yatış süresi 18,7 gün olarak bulunmuştur (Shulkin ve Brennan, 1995, s. 2). HCIA nın (1993) 179 hasta üzerinde yaptırdığı çalışmada, ilk teşhisle yatan bir hastanın ortalama yatış süresi 23,2 gün toplamda ise, ortalama yatış süresi 20,7 gün olarak bulunmuştur. İlk teşhisle tedavi altına alınan tüberküloz hastalarının ortalama tedavi maliyeti 660,3 YTL dir. Tekrar yatışa göre ortalama tedavi maliyeti 365,2 YTL ve toplam yatışa göre ortalama tedavi maliyeti 616,1 YTL dir. Tablo 1 incelendiğinde, ilk teşhisle hastaneye yatırılan bir hastanın ortalama tedavi maliyetinin aynı yıl içerisinde bu hastalardan bazılarının tekrar yatışları gözetilerek elde edilen ortalama tedavi maliyetinden yaklaşık 1,8 kat daha fazla olduğu görülmektedir, Shulkin ve Brennan ın çalışmasında bu oran 2,4 kattır. 1 Ortalama yatış süresi üç kategoride ele alınmıştır. Buna göre ilk teşhisle yatan bir hastanın ortalama yatış süresi, ilk teşhisle yatarak tedavi gören ve taburcu olan hastalara ait toplam yatış gününün 142 ye bölünmesiyle bulunmuştur. Tekrar yatış, ilk teşhisle tedavi görenlerden tekrar yatanlara ait tekrar yatış günü toplamının 25 e bölünmesiyle hesaplanmıştır. Toplam yatış ise, ilk ve tekrar yatışa ait toplam yatış gününün 167 ye bölünmesiyle bulunmuştur. 2 Bir hastanın ortalama tedavi maliyetinin hesaplamasında; oda, ilaç radyoloji, laboratuar ve diğerlerinden yararlanılmıştır. Bir hastanın ortalama tedavi maliyeti üç kategoride ele alınmıştır. Buna göre, ilk teşhisle yatan bir hastanın ortalama tedavi maliyeti, ilk teşhisle yatan hastaların toplam maliyetinin 142 ye bölünmesiyle hesaplanmıştır. Tekrar yatışa ait ortalama maliyet, tekrar yatışa ait toplam maliyetin 25 e bölünmesiyle hesaplanmıştır. Toplam yatışa ait ortalama tedavi maliyeti ise, toplam maliyetin 167 ye bölünmesiyle bulunmuştur. Burada ilk teşhisle yatarak tedavi görenler ve tekrar yatışı yapanlar dikkate alınmıştır. 223
8 Sağlık planlayıcıları, tüberküloz hastalarının birden fazla tedaviye alınmalarındaki sıklığı gözeterek yıllık tüberküloz hastası başına ortalama kaynak kullanım maliyetini göz önünde bulundurmalı ve Sağlık Bakanlığı bütçesinden tüberküloz hastalarına ayrılan bütçeyi buna göre belirlemelidirler. Ayrıca, gelecekte ortaya çıkacak olan ekonomik yükün önceden belirlenmesinde sağlık planlayıcılarının hastalıkların niteliğini de göz önünde bulundurmaları önem arz etmektedir. Tüberküloz hastalığı iktisadi açıdan negatif dışsallığı olan bir hastalıktır ve tedavi edilmediğinde hem toplumsal hem de ekonomik maliyetinin katlanarak artması kaçınılmazdır. Tablo 2 de tüberküloz hastaları, tedavi giderlerini karşılayan sağlık sigortası kurumlarına göre verilmiştir. Tabloda nispi maliyet ve ortalama yatış süreleri her bir sağlık sigortası kurumu için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Tablo 2, ortalama yatış süresine göre incelendiğinde ücretsiz hastaların ortalama yatış sürelerinin diğerlerine göre daha fazla olduğu, ikinci sırayı SSK lı hastaların aldığı diğerlerinin de hemen hemen aynı olduğu görülmektedir. Shulkin ve Brennan çalışmalarında ABD de hizmet veren üç sağlık kuruluşundan 3 yararlanmışlardır. Buna göre, Medicaid programına kayıtlı hastaların ortalama yatış süreleri 21,1 gün, Medicare 14 gün ve Managedcare programına kayıtlı hastaların ortalama yatış süresi sadece 9 gündür. Hastalar nispi maliyetlerine göre incelendiğinde sigorta kurumlarına olan maliyetlerinin birbirine yakın olduğu görülmektedir. Tablo 2 ye göre, yeşilkartlı hastaların tedavi maliyeti diğerlerine göre daha yüksektir. Diğer kurumların günlük tedavi maliyetlerinin birbirine yakın olduğu gözlemlenmektedir. 3 ABD de hizmet veren üç sağlık kuruluşu; Medicare, Medicaid ve Managedcare dir. Medicare, 65 yaş ve üzeri hastaların sağlık harcamalarını karşılayan; Medicaid, yaş grubunda yer alanların sağlık giderlerini finanse eden ve Managedcare ise, özel firmaların denetiminde olan sağlık sigortası kuruluşudur. Bu sigorta sisteminde üye kayıtları risk seçimine tabidir. 224
9 Tablo 2. Kayseri Nuh Naci Yazgan Göğüs Hastalıkları Hastanesi nde Tedavi Gören Tüberküloz Hastalarının Sağlık Sigortası Kurumlarına Göre Nispi Maliyet ve Ortalama Yatış Süresi (2005) Sağlık Sigortası Kurumları Ortalama Yatış Süresi (Gün) 4 Nispi Maliyet 5 (YTL) İlk Teşhisle Yatış (142) Tekrar Yatış (25) S.S.K. 23,75 27, Yeşil Kart 20,43 34, Bağ-Kur 17,55 28, Ücretsiz 23,90 27, Emekli Sandığı 21,81 29, Kaynak: Tablo, NNY Göğüs Hastalıkları Hastanesi Arşivi nden alınan veriler ve Maliye Bakanlığı 2005 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatı, Resmi Sağlık Kurumları Fiyat Tarifesi kullanılarak tarafımızdan oluşturulmuştur. Diğer taraftan, sağlık sigortası kurumlarına göre aynı teşhisle tedavi altına alınan hastalar arasındaki nispi maliyet ve ortalama yatış süresi arasındaki farklar birkaç sebepten kaynaklanabilir: Hasta sayısının az olması, çalışmanın bir yılla sınırlandırılmış olması, hastaların klinik bulgularının farklılık arzetmesi. Yani tüberküloz hastası aynı zamanda astım, akciğer kanseri ve KOAH tan (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) birisine yakalanmış bu teşhisle de aynı yıl içinde tedavi altına alınmış olabilir. Shulkin ve Brennan ın çalışmasına göre günlük tedavi maliyetinin en düşük olduğu sigorta kurumu Managedcare dir. Maliyeti en yüksek olan ise, Medicare programındakilerdir. Managedcare programında yer alan hastaların hem ortalama yatış süreleri hem de nispi tedavi maliyetleri daha düşüktür. Managedcare, kârı maksimize etme güdüsüyle hareket etmektedir ve uygulanan tedavi yöntemlerinde maliyet etkinlik ve maliyet tasarrufu gözetmektedir (Shulkin ve Brennan 1995, s. 3). Tablo 3, bir hastanın ortalama maliyetinin hastane birimlerine göre dağılımını göstermektedir. Bu dağılım, hastanın ilk kez yatışı, tekrar yatışı ve her iki grubun bir arada değerlendirilmesiyle elde edilen toplam yatışa göre sınıflandırılarak incelenmiştir. 4 Nispi maliyet, bir hastanın kurumuna olan bir günlük maliyetini ifade etmektedir. Nispi maliyet, toplam maliyetin toplam yatış gününe bölünmesiyle elde edilmiştir. 5 Çalışma grubunda yer alan hastalar sağlık sigortası kuruluşlarına göre gruplara ayrılmış ve her bir grup için ortalama yatış süreleri bulunmuştur. Burada, toplam yatış gün sayısı hasta sayısına bölünmüştür. 225
10 Tablo 3. Kayseri Nuh Naci Yazgan Göğüs Hastalıkları Hastanesi nde Tedavi Gören Tüberküloz Hastasının Ortalama Tedavi Maliyetinin Hastane Birimlerine Göre Dağılımı (2005) İlk Yatış Tekrar Yatış Toplam Yatış Hastane Toplamdaki Toplamdaki Toplamdaki YTL YTL YTL Birimleri Payı (%) Payı (%) Payı (%) Laboratuar 85,839 %13 58,432 %16 81,94 %13.5 İlaç 181,5825 % ,214 % ,35 %27 Oda 264,12 %40 155,21 % ,28 %40 Radyoloji 19,809 %3 14,608 %4 25,87 %3 Diğerleri* 108,9495 % ,736 %18 101,66 %16.5 TOPLAM 660,3 % ,2 % ,1 %100 Kaynak: Tablo, NNY Göğüs Hastalıkları Hastanesi Arşivi nden alınan veriler ve Maliye Bakanlığı 2005 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatı, Resmi Sağlık Kurumları Fiyat Tarifesi kullanılarak tarafımızdan oluşturulmuştur. * Diğerleri; EKG, muayene ücreti ve enjeksiyondan oluşmaktadır. Tablo 3 incelendiğinde, bir tüberküloz hastasının ortalama tedavi maliyetinin hastane birimlerine göre dağılımında oda maliyetinin önemli bir paya sahip olduğu görülmektedir. Oda maliyetinin toplam maliyet içindeki payı yaklaşık %40 dır. Shulkin ve Brennan ın çalışmasında ise oda maliyeti toplam maliyetin neredeyse %55 ini oluşturmaktadır. Oda maliyetini hastanın ilaç maliyeti, diğer maliyetler ve laboratuar maliyeti takip etmektedir. Hastanın ilk, tekrar ve toplam yatış maliyeti incelendiğinde sıralamanın değişmediği görülmektedir. Aynı sıralama Shulkin ve Brennan ın çalışması için de geçerlidir. Hasta, yatarak tedavi görmesi durumunda iki farklı hizmet türünden yararlanmaktadır. Birincisi, hastanın tedavi edilmesinde önemli bir yeri olan medikal hizmetlerdir. İkincisi ise otelcilik hizmetleridir. Çalışmada ele alınan oda maliyeti otelcilik hizmetleri arasındadır. Hastanın sağlığına kavuşmasında medikal hizmetler daha önemli olmasına rağmen oda maliyetlerinin yüksek olması hasta yatış süresinin kısaltılmasıyla ilgili stratejilerin belirlenmesini zorunlu kılmaktadır (Shulkin ve Brennan 1995, s. 4). Hastane yönetimi ve sağlık çalışanlarının, teknolojik yeniliklere açık olması ve bu yeniliklerin hastanelerde etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamaları gerekmektedir (Shulkin ve Brennan 1995, s. 5). Bu çalışma, ilk teşhisle yatan ve aynı yıl içinde bu hastalardan bazılarının ikinci, üçüncü ve dördüncü kez yatmaları halinde, hastalar arasında kaynak kullanımında büyük farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur. Sonuç itibariyle ilk teşhisle yatan ve tekrar yatan hastaların maliyet farkını azaltmak için farklı tedavi planlarına ihtiyaç olabilir. Örneğin, en kısa zamanda otomasyona geçilmesini ve hasta dosyalarının elektronik ortamda 226
11 görülmesini sağlamak. Böylece sistemde kaydı olan hastalar için tekrarlanması muhtemel teşhis ve tedavi maliyetlerinden tasarruf sağlamış olacaktır. V. Sonuç Çalışma sonucuna göre hastaneye ilk teşhisle yatan bir tüberküloz hastasının ortalama yatış süresi 23,7 gün olarak bulunmuştur. Shulkin ve Brennan, ilk teşhisle yatan bir hastanın ortalama yatış süresini 22,7 gün, HCIA bu süreyi 23,2 gün olarak hesaplamışlardır. İlk teşhisle tedavi altına alınan hastaların ortalama yatış süreleri her üç çalışmada da birbirine yakın çıkmıştır. Toplam yatışa göre ortalama yatış süresi 22,3 gün olarak bulunmuştur. Shulkin ve Brennan bu süreyi 18,7 gün, HCIA ise 20,7 gün olarak hesaplamışlardır. Tüberküloz teşhisiyle bir yıl süreyle NNY Göğüs Hastalıkları Hastanesi nde yatarak tedavi gören bir hastanın ortalama tedavi maliyeti 660,3 YTL dir. Toplum sağlığını yakından ilgilendiren tüberküloz hastalığı, teşhis edildiği andan itibaren tedavi edilmesi zorunludur. Kaynakların yetersiz olması ya da ihmal nedeniyle tedavi edilmeyen ya da tedavisi geciktirilen hastaların toplumsal maliyeti oldukça yüksektir. Çünkü bu hastalar tedavi edilmedikleri sürece hastalığa karşı direnç kazanacaklardır. Bu durumda hastanın sosyo-ekonomik maliyeti artacaktır. Dolayısıyla, tüberküloz hastalığının negatif dışsallığı gözetilerek bir an evvel gerekli kaynaklar sağlanmalı ve hastanın toplumsal ve ekonomik maliyeti minimize edilmelidir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin problemi olan tüberküloz hastalığının ekonomik maliyetini düşürme yönünde yapılabilecek en pratik çözümlerden birisi, yatarak tedavi oranını en uygun düzeye indirmektir. Çünkü hastanın toplam maliyeti içinde oda maliyetinin payı yaklaşık %40-60 lardadır. Ülkenin kıt kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasında, ülke şartlarında hangi tedavi yöntemi daha az maliyetli ise bunun tercih edilmesi uygun olabilir. Bu çalışmadan yararlanılarak tüberkülozun ekonomik yüküyle ilgili, gelecekte yapılacak araştırmalarda Türkiye genelindeki tüm göğüs hastalıkları hastaneleri alınarak kapsam genişletilebilir. Böylece, tüberküloz hastalarının ortalama tedavi maliyeti, ortalama yatış süresi ve ortalama tedavi maliyetinin hastane birimleri ve sağlık sigortası kurumlarına olan yükü belirlenerek karşılaştırma yapılabilir. 227
12 KAYNAKÇA Balbay, Öner, Vedat Işıkhan, Ali Nihat Annakkaya, Peri Arbak, Cahit Bilgin, İsmet Bulut, Gülşen Aytar, Yasemin Yıldırım, Sosyal ve Ekonomik Boyutuyla Türkiye deki Tüberküloz Hastaları: 23 Göğüs Hastanesinde 733 Hasta Üzerine Bir Çalışma, Düzce Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, 2004, ss Bariş, İ. Son Bilgiler ışığında Tüberküloz, Enfeksiyon Bülteni, Ankara, 1996, Sayı 1, ss Biberoğlu, K. Tedaviye Dirençli Tüberküloz, Enfeksiyon Bülteni, Ankara, 1996, Sayı 1, ss Bloom BR, Murray JL, Tuberculosis Commentary on a Reemerging Killer, Science, Vol: 257, 1992, pp Burman, WJ; Dalton CB; Cohn DL; Butler JR and Reves RR, A cost-effective analysis of Directly Observed Therapy vs. Self- Administered Therapy for Treatment of Tuberculosis, PubMed, Vol 112, No: 1, 1997, pp Clement, B. CDC Setting up Model TB Control and Treatment Centers, AMA News, 1993, pp Demiralay, Rezan, Tüberkülozun Mevsimselliği, Tüberküloz ve Toraks Dergisi, Cilt: 48, Sayı: 3, 2000, ss Eraksoy, H. Geçmişten Günümüze Tüberküloz, İnfeksiyon Bülteni, Ankara, 1996, Sayı 1, ss Floyd, K., D. Wilkinson and C. Gilks, Comparison of Cost Effectiveness of Directly Observed Treatment (DOT) and Conventionally Delivered Treatment for Tuberculosis: Experience from Rural South AFRICA, BMJ, 1997, vol.315, pp Hacıevliyagil ve diğerleri, Göğüs Hastalıkları Servisine Yatan Hastaların Hastane Yatış Maliyetlerinin Karşılaştırılması, Toraks Dergisi, Cilt.7, Sayı. 1, 2006, ss HCIA, Length of Stay by Diagnosis and condition Northeastern Region, Baltimore,
13 Khan M.A., Walley JD, Witter SN, Imran A, Cost and Cost-effectiveness of Different DOT Strategies for the Treatment of Tuberculosis in Pakistan, Health Policy Plan, Vol. 17, No. 2, 2002, pp Kızkın, Özkan, Süleyman H. Hacıevliyagil, Gamze Türker ve Hakan Günen (2001), Çok İlaca Dirençli Akciğer Tüberkülozu ile Yeni Olgu Akciğer Tüberkülozunun Tedavi Maliyeti, Tüberküloz ve Toraks, Cilt 51, Sayı: 4, 2003, ss Koçoğlu, F. Verem Sorunu Ağırlaşıyor, Tüberküloz Dergisi, 1998, Sayı: 7, s Maclntyre, CR; Plant Dj ve Hendrie D., Shifting the Balance Between in-patient and out-patient Care for Tuberculosis Results in Economics Savings, International Journal of Tuberc. Lun. Dis., Vol. 5, No: 3, 2001, pp Maliye Bakanlığı, 2005 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatı, Sıra No. 4, Ek-8, Resmi Sağlık Kurumları Fiyat Tarifesi. Özkara, Şeref, Tüberküloz Hastalığı, Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu; Palmer, CS; Miller B; Halpern MT ve Geiter LJ, A Model of Cost-Effectiveness of Directly Observed Therapy for Treatment of Tuberculosis, J Public Health Manag Pract, Vol. 4, No: 3, 1998, pp PROJECT INFORMS, Tuberculosis and HIV Disease, November pdf. Sawert, K., Cost and Benefits of Improving Tuberculosis Control: The Case of Thailand, Soc.Sci.Medicine, 1997, vol.44, No: 12, pp Shulkin, D. and P. Brennan, The Cost of Caring for Patients with Tuberculosis, American Journal of Infection Control, 1995, vol.23, No: 1, pp.1-4. Tıp Dünyası, Sayı: 4, Mayıs 2003: Wilkinson, D., K. Floyd and C. Gilks, Cost and Cost Effectiveness of Alternative Tuberculosis Management Strategies on in South AFRICA, SMAJ, 1997, vol.87, No: 4, pp WHO Report 2005, Global Tuberculosis Control: Surveillance, Planning, Financing, Genova, World Health Organization. 229
Bununla birlikte tüberkülozla savaş yeterli bütçeyi büyük ölçüde bulamamaktadır. Bu kabul edilemez bir durumdur.
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (DSÖ) 2012 KÜRESEL TÜBERKÜLOZ RAPORUNU YAYIMLADI - Genç Gelişim K Tüberküloz, ülkemizdeki adıyla verem, havayolu ile bulaşan ve öldürebilen bir hastalıktır. Çok az maliyetle tedavi
DetaylıDünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h)
Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Sağlık Sisteminde Karışıklığa Yol Açabilecek Gelişmeler Bekleniyor Sağlık harcamalarında kısıtlama (dünya
DetaylıSAĞLIK SEKTÖRÜNÜN MEVCUT DURUMU
EK-22 SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN MEVCUT DURUMU 1. Yasal Düzenlemeler, Amaçlar, İlke ve Politikalar Türkiye de sağlık hizmetleri çok çeşitli mevzuatlara dayalı olarak çeşitli kuruluşlar tarafından ayrı ayrı verilmektedir.
DetaylıAkılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015
Akılcı İlaç Kullanımı Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına
DetaylıTÜBERKÜLOZ SÜRVEYANS ÇALIŞMALARINA PRATİK YAKLAŞIM ve ÖNEMİ
21. Yüzyılda Tüberküloz Sempozyumu ve II. Tüberküloz Laboratuvar Tanı Yöntemleri Kursu, Samsun TÜBERKÜLOZ SÜRVEYANS ÇALIŞMALARINA PRATİK YAKLAŞIM ve ÖNEMİ Prof. Dr. Yıldız PEKŞEN Ondokuz Mayıs Üniversitesi,
DetaylıDÜNYADA VE TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZ
DÜNYADA VE TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZ Esra Nurlu Temel Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. KASIM 2015 Isparta Tüberküloz çok eski çağlardan beri bilinen
DetaylıSAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI
EK-18 SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI Türk sağlık sisteminin temel özelliklerinden biri, gerek hizmet sunumu, gerekse finansmanı açısından farklı rejimlerden oluşmuş olmasıdır. Sağlık hizmetleri bir yandan
DetaylıVerem Eğitim ve Propaganda Haftası 7-13 Ocak Doç. Dr. Şeref Özkara tarafından hazırlanmıştır.
Verem Eğitim ve Propaganda Haftası 7-13 Ocak 2019 Doç. Dr. Şeref Özkara tarafından hazırlanmıştır. Tüberküloz İle Enfekte Olan Nüfus Dünya nüfusunun %23 ü 1,66 milyar kişi tüberküloz ile enfektedir. Enfekte
DetaylıTÜBERKÜLOZ. Verem; TB; TBC; Tüberküloz nasıl yayılır? Tüberküloz şikayetleri nelerdir?
TÜBERKÜLOZ Verem; TB; TBC; Hava yoluyla yayılan bulaşıcı akciğer hastalığıdır. Akciğer dışında kemik, lenf bezleri, böbrek, beyin zarları gibi diğer organları da tutabilir. Tüberküloz bakterisi Mycobacterium
DetaylıYatan Hasta Memnuniyeti. Patient Satisfaction in Clinic Deparments
Gülşen AYTAR 1, Nuray YEŞİLDAL 2 1 A.İ.B.Ü. Düzce Tıp Fakültesi Sosyal Hizmet Uzmanı 2 A.İ.B.Ü. Düzce Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Düzce ÖZET Düzce Tıp Fakültesinde yatan 61 hastada memnuniyet
DetaylıDünyada ve Türkiye de Kronik Hastalıklar. Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FRCP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi
Dünyada ve Türkiye de Kronik Hastalıklar Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FRCP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi Dünya Sorunu Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporlarına göre kronik hastalıklar
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı
DetaylıKüresel Bir Problem Olarak Tüberküloz. Prof. Dr. Ali ALBAY Gülhane Askeri Tıp Akademisi Tıbbi Mikrobiyoloji. AD. Öğretim Üyesi
Küresel Bir Problem Olarak Tüberküloz Prof. Dr. Ali ALBAY Gülhane Askeri Tıp Akademisi Tıbbi Mikrobiyoloji. AD. Öğretim Üyesi Tüberküloz: En eski hastalıklardan Tedavisi var Korunabilir En yaygın ve ölümcül
DetaylıSANATORYUM ATATÜRK ÜN HAYALİNDEKİ HASTANE: Hastanemizin kuruluş düşüncesi 1930 lu yıllara dayanmaktadır. Toraks Bülteni 33
ATATÜRK ÜN HAYALİNDEKİ HASTANE: SANATORYUM Vefatından birkaç sene öncesinde Atatürk, yaverlerinden Cevat Abbas Bey in köşküne sık sık gelir ve hastanemizin şu an bulunduğu tepeden Ankara yı seyredermiş.
DetaylıAcil Serviste En Sık Neler Şikayet Ediliyor? Doç. Dr. Selahattin KIYAN Ege ÜTFH Acil Tıp AD 11.01.2013 4. ATOK «Acilde Adli Tıp»
Acil Serviste En Sık Neler Şikayet Ediliyor? Doç. Dr. Selahattin KIYAN Ege ÜTFH Acil Tıp AD 11.01.2013 4. ATOK «Acilde Adli Tıp» Bu sunum nasıl ilerleyecek.. «Ege ÜTFH Acil Servise Yapılmış Şikayet Başvurularının
DetaylıKANSER İSTATİSTİKLERİ
1 KANSER İSTATİSTİKLERİ Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biridir. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk sağlığı sorunudur. Tanı olanaklarının gelişmesi ve
DetaylıYAŞLI HASTALAR, SAĞLIK HİZMETLERİ ve ZORLUKLAR. Uzm. Dr. Mehmet Emin KUYUMCU Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları ABD, Geriatri BD
YAŞLI HASTALAR, SAĞLIK HİZMETLERİ ve ZORLUKLAR Uzm. Dr. Mehmet Emin KUYUMCU Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları ABD, Geriatri BD Türkiye yaşlanıyor 2010 yılı Türkiye toplam nüfusu 73.722.988 65 yaş
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD
AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985
DetaylıErdal Akalın CUMHURİYET İN 90. YILI KUTLU OLSUN..
Erdal Akalın CUMHURİYET İN 90. YILI KUTLU OLSUN.. Yaşlılık ve İnfeksiyon: Neden Önemlidir? Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi www.saglikpolitikaları.org
DetaylıMuayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade ediyor?
Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade ediyor? Selin Arslanhan Araştırmacı TEPAV Politika Notu Eylül 2010 Sayfa 1 Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade
DetaylıSağlık Reformunun Mali Sürdürülebilirlik Açısından Değerlendirilmesi. A. Tuncay Teksöz Pfizer,Türkiye Sağlık Politikası Koordinatörü
Sağlık Reformunun Mali Sürdürülebilirlik Açısından Değerlendirilmesi A. Tuncay Teksöz Pfizer,Türkiye Sağlık Politikası Koordinatörü T.Teksöz, K.Helvacıoğlu ve Y.Kaya Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle
DetaylıİSTANBUL İLİ ANADOLU GÜNEY KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ
İSTANBUL İLİ ANADOLU GÜNEY KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ KARTAL DR. LÜTFİ KIRDAR EĞİTİM ve ARAŞTIRMA HASTANESİ YANIK MERKEZİ 2013 YILI MALİYET İNCELEMESİ Uzm. Dr. Tunçay PALTEKİ Genel Sekreter
DetaylıULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI
ULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI 1. Sorunun öneminin saptanması Pnömokonyoz ülkemizde en sık görülen mesleki akciğer hastalıklarından biri olup, önlenebilir meslek hastalıklarının başında gelmektedir.
DetaylıSKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 14. Hafta
SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ 14. Hafta 1 Hindistan Sağlık Sistemi Genel bilgi Hindistan Güney Asya'da bulunan bir ülkedir. Dünyanın en büyük yedinci coğrafi alanı ve en büyük ikinci nüfusuna
DetaylıSağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı
Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı MAYIS 2017 KOAH Tanısı Alan Hastalarda Spirometri Yapılma Oranı KOAH.1 KOAH tanısı alan hastalarda spirometri yapılma
DetaylıAkılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
Akılcı İlaç Kullanımı (29.05.2016) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunu Planı 1. Akılcı İlaç Kullanımı Tanım 2. Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluluk Sahibi
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne
AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık
DetaylıAMR Global Case Studies. Antimikrobiyal Direnç ile İlgili Global Çalışmalar
AMR Global Case Studies Antimikrobiyal Direnç ile İlgili Global Çalışmalar AMD: Global Bir Tehdit G7 ülkelerindeki infeksiyonların %50 si başlangıç tedavilerinde kullanılan antibiyotiklere direnç gösterebilmektedir.
Detaylı: Çağdaş Erkan. : ceakyurek@ankara.edu.tr, erkanakyurek52@hotmail.com. Tel : 0 312 319 14 50. : Yrd.Doç.Dr. : Sağlık Bilimleri Fakültesi
Adı Soyadı E-posta : Çağdaş Erkan : AKYÜREK : ceakyurek@ankara.edu.tr, erkanakyurek52@hotmail.com Tel : 0 312 319 14 50 Unvan Birim Bölüm : Yrd.Doç.Dr. : Sağlık Bilimleri Fakültesi : Sağlık Kurumları Yöneticiliği
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ
AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK 20.05.2017 ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ Akılcı ilaç kullanımı (AİK), ilk defa 1985 te Kenya da gerçekleştirilen Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) toplantısında, kişilerin
DetaylıTÜBERKÜLOZ. Verem; TB; TBC; Tüberküloz nasıl yayılır? Tüberküloz şikayetleri nelerdir?
TÜBERKÜLOZ Verem; TB; TBC; Hava yoluyla yayılan bulaşıcı akciğer hastalığıdır. Akciğer dışında kemik, lenf bezleri, böbrek, beyin zarları gibi diğer organları da tutabilir. Tüberküloz bakterisi Mycobacterium
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK
AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin
DetaylıHIV/AIDS epidemisinde neler değişti?
HIV/AIDS epidemisinde neler değişti? Dr. Gülşen Mermut Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji ABD EKMUD İzmir Toplantıları - 29.12.2015 Sunum Planı Dünya epidemiyolojisi
DetaylıBu hesaplanan yatan hastaların yıllık zorunlu giderleri yıllık kullanılan yatak sayısına bölünerek günlük yatak maliyetleri hesaplanmıştır.
Hastanemizde yapılan Ortopedi ve Travmatoloji ameliyatlarının vaka başı maliyetini tespit etmek amacıyla aşağıda belirtilen yöntemle bir çalışma yapılmıştır. Bir yıllık hastanenin zorunlu giderleri hesaplanmıştır.
DetaylıTüberküloz hastaları nerede tanı alıyor ve tedavisi başlanıyor?
doi 10.5578/tt.8029 Tuberk Toraks 2015;63(3):185-191 Geliş Tarihi/Received: 15.07.2014 Kabul Ediliş Tarihi/Accepted: 19.05.2015 KLİNİK ÇALIŞMA RESEARCH ARTICLE Tüberküloz hastaları nerede tanı alıyor ve
DetaylıTürkiye de Veremle Mücadelede Ortak Hareket Çalıştayı Raporu
Türkiye de Veremle Mücadelede Ortak Hareket Çalıştayı Raporu Yrd. Doç. Dr. Hamza BOZKURT Verem Savaşı Dairesi Başkanı 14.07.2010 Ankara 1 Veremsiz bir Türkiye oluşturmak ülküsünü gerçekleştirmeye yönelik
DetaylıUzm. Dr. Salih Kenan Şahin SSK İstanbul Sağlık İşleri İl Müdürü
Uzm. Dr. Salih Kenan Şahin SSK İstanbul Sağlık İşleri İl Müdürü Enfeksiyon Kontrol ve Tedavi Standartlarının tl Uygulanmasında Geri Ödeme Kurumlarının Rolü Sempozyum konusu Sağlık Kuruluşlarında Toplam
DetaylıTütün Kullanımı Hastalık Yükü ve Epidemiyolojisi
Tütün Kullanımı Hastalık Yükü ve Epidemiyolojisi Doç.Dr.Mustafa N.İLHAN Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı mnilhan@gazi.edu.tr Sağlık Tanımı (DSÖ) Yalnızca sakatlık ve hastalık
DetaylıNüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı
Nüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı Prof. Dr. Serdar SAYAN TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 4. Türkiye Nüfusbilim Kongresi Ankara 6 Kasım 2015 Yaşlılık (Emeklilik) Sigortası Türkiye de çalışanların
DetaylıDoç. Dr. Simten Malhan. Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi - Ankara
Doç. Dr. Simten Malhan Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi - Ankara Araştırıcı Simten Malhan Salih Pay Ayhan Dinç Şebnem Ataman Ediz Dalkılıç Eren Erken İhsan Ertenli Sedat Kiraz Esin Ertuğrul
DetaylıALİ BÜLBÜL, DERYA GİRGİN, SİNAN USLU, SELDA ARSLAN, EVRİM KIRAY BAŞ, ASİYE NUHOGLU
İ ALİ BÜLBÜL, DERYA GİRGİN, SİNAN USLU, SELDA ARSLAN, EVRİM KIRAY BAŞ, ASİYE NUHOGLU Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Yenidoğan Kliniği, İstanbul. SUNU PLANI I. Giriş ve Amaç II. III. IV. Gereç
DetaylıBİR BAKIŞTA SAĞLIK -AVRUPA 2010 -
BİR BAKIŞTA SAĞLIK -AVRUPA 2010 - (OECD ve Avrupa Birliği işbirliğinde hazırlanan Bir Bakışta Sağlık-Avrupa 2010 adlı yayının özetidir) AĞUSTOS 2011 ANKARA İçindekiler ÖZET 1 BÖLÜM 1- SAĞLIĞIN DURUMU...
DetaylıErtenü.M, Timlioğlu İper.S, Boz.E.S, Özgültekin.A, Kabadayı.M, Tay.S, Yekeler.İ
Ertenü.M, Timlioğlu İper.S, Boz.E.S, Özgültekin.A, Kabadayı.M, Tay.S, Yekeler.İ Kalite standartlarına göre bir eğitim araştırma hastanesinde yatak sayısının %5 i oranında 3.düzey yoğun bakım yatağı ve
DetaylıAraştırmacı İlaç Firmaları Derneği AİFD Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirmesi. bilgilendirme notu. Sayfa 1
Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği AİFD Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirmesi bilgilendirme notu Sayfa 1 İçindekiler: Konu Sayfa Genel Değerlendirme: Türk ilaç piyasasında neler oldu?... 3
DetaylıTablo 1: Anketi Yanıtlayan Kişilerin Yaş Dağılımı Frekans (Sayı) Yüzde ( %) 20 40 175 65,1 40+ 67
Özel Sağlık Sigortalıları Sağlık Hizmet Kullanımı Anket Değerlendirmesi Erdem ALPTEKİN Özel sağlık sigortalıların sorunlarını irdelemek ve beklentilerini belirlemek amacıyla Sigorta sektöründe faaliyet
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu
AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Şenol Çomoğlu 2 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine
DetaylıToplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı
Toplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Ekin Koç tarafından Prof.
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI VEREM (TÜBERKÜLOZ) NEDİR? Verem hastalığı; verem mikrobunun solunum yolu ile alınmasıyla oluşan bulaşıcı bir
DetaylıAhmet Cem Yardımcı Şanlıurfa Mehmet Akif İnan Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Viral Hepatit Çalışma Grubu Ultrasonografi Eşliğinde Uygulamalı Karaciğer Biyopsisi Kurs Sonuçları Ahmet Cem Yardımcı Şanlıurfa Mehmet Akif
DetaylıTÜRK TORAKS DERNEĞİ TÜBERKÜLOZ ÇALIŞMA GRUBU EYLEM PLANI ÇALIŞMA GRUBU PROJELERİ
TÜRK TORAKS DERNEĞİ TÜBERKÜLOZ ÇALIŞMA GRUBU EYLEM PLANI 2018-2020 ÇALIŞMA GRUBU PROJELERİ Proje Adı tarih Hedef İzlenecek strateji Sorumlu kişiler HIV-TB Hastalarının 2018-2020 HIV+TB Birlikteliğinin
Detaylı3. SIKLIKLA TEDAVİ EDİLEN HASTALIKLAR, UYGULANAN PROSEDÜRLER VE HİZMETLER:
Rev. No : 03 Rev.Tarihi : 28 Şubat 2012 1 / 5 1. HİZMET KAPSAMI: Çocuk Alerji Bilim Dalı, 0-18 yaş grubu ayaktan ve yatan hastalara tanı ve tedavi hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmet haftada 7 gün ve 24
DetaylıSAĞLIK TURİZMİNDE ÖZEL HASTANELERİN ROLÜ. Dr. Cevat Şengül OHSAD Genel Sekreteri
SAĞLIK TURİZMİNDE ÖZEL HASTANELERİN ROLÜ Dr. Cevat Şengül OHSAD Genel Sekreteri Dünyada Sağlık Turizmi Toplam Harcamaları 2004 Yılında 20 Milyar USD 2012 Yılında 100 Milyar USD (Tahmini) * Medikal Turizmde
DetaylıYMM SERVET KOZAN
ÖZEL SAĞLIK SİGORTALARI VE TAMAMLAYICI SAĞLIK SİGORTASI YMM SERVET KOZAN 24.10.2018 SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMI Sağlık sigortası, sigorta başlangıç tarihinden sonra ortaya çıkan hastalıklarına ait muayene,
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI
AKILCI İLAÇ KULLANIMI İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Perinatoloji BD Prenatal-Tanı Tedavi Ünitesi Dr. Tuğba Saraç Sivrikoz Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı
DetaylıEK-5 MEMNUNİYET ANKETLERİ UYGULAMA REHBERİ. Hastane (Kamu, Üniversite ve Özel)
EK-5 MEMNUNİYET ANKETLERİ UYGULAMA REHBERİ Anket Uygulama Yöntemi Kurumlar, yüzyüze, internet, telefon, posta yolu gibi yöntemler ile anket uygulayabilirler. Anket Uygulanmayacak Kişiler 16 yaşından küçükler
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen
AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Kürşat Tigen İLAÇLAR Hastalıklardan korunma, teşhis, tedavi veya vücudun herhangi bir faaliyetini değiştirmek amacıyla kullanılan kimyasal, bitkisel, biyolojik kaynaklı ürünler
DetaylıProf. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı
Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı ĠLAÇ NEDĠR? Dünya Sağlık Örgütü ne (DSÖ) göre; Fizyolojik sistemleri, patolojik durumları alanın yararına değiştirmek, incelemek amacıyla
DetaylıEMİNE KILAVUZ ÖZGEÇMİŞ VE YAYINLAR. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kayseri. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü, 1985
EMİNE KILAVUZ ÖZGEÇMİŞ VE YAYINLAR KİŞİSEL BİLGİLER Adı: Soyadı: Yabancı Dil: İş Adresi: Emine KILAVUZ İngilizce Nuh Naci Yazgan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kayseri Telefon: +90 352
DetaylıLimitsiz 0% Limitsiz 0% Limitli (9) 0%
27 Şubat 2015 Sayın BAY, ERGOCAN Sağlık Sigortası'nın size sağlamış olduğu avantajlar ile ihtiyaçlarınıza uygun olarak hazırladığımız geniş ürün yelpazemizdeki planlarımızdan birini seçerek, ERGO güvencesinde
DetaylıEKONOMİK GENEL BAKIŞ. Maliyet etkin yara iyileştirme Negatif Basınçlı Yara Terapisi
EKONOMİK GENEL BAKIŞ Maliyet etkin yara iyileştirme Negatif Basınçlı Yara Terapisi V.A.C. Teravipi kanıtlanmış daha hızlı ve daha etkin yara iyileştirme yöntemidir. 1-4 Yara yönetimi daha maliyet etkin
DetaylıTürkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi. Sağlık Nedir?
Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır: Mehmet ATASEVER Kamu İhale Kurumu Kurul Üyesi Sağlık insanın;
DetaylıTürkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi
Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi Mehmet ATASEVER Kamu İhale Kurumu Kurul Üyesi Ankara, 29.11.2018 Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır:
DetaylıYoğun Bakım Ünitesinde Gelişen Kandida Enfeksiyonları ve Mortaliteyi Etkileyen Risk Faktörleri
Yoğun Bakım Ünitesinde Gelişen Kandida Enfeksiyonları ve Mortaliteyi Etkileyen Risk Faktörleri Emel AZAK, Esra Ulukaya, Ayşe WILLKE Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik
DetaylıÜNİVERSİTE HASTANELERİ BİRLİĞİ (2010 SUT TALEPLERİ) İstanbul, Nisan, 2010
ÜNİVERSİTE HASTANELERİ BİRLİĞİ (2010 SUT TALEPLERİ) İstanbul, Nisan, 2010 4 ÜNİV. HASTANESİ GELİR TABLOSU (ÖZEL BÜTÇE-DÖSE) (2007-2008-2009 YILLARI ORTALAMASI) ÜNİVERSİTE ADI ÖZEL BÜTÇE (GELİR-ÖDENEK)
DetaylıKronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi
Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kaliteli yaşam; kişinin temel ihtiyaçlarını karşıladığı,
DetaylıVeremsiz. yönelik. durdurmak. Durdurma. taahhüt. Durdurma. çalıştayın. önemi
Türkiye de Veremle Mücadeledee Ortak Hareket Çalıştayı Veremsiz bir Türkiye oluşturmak ülküsünü gerçekleştirmeye yönelik çalışmalar yapmak amacıyla 14.07.2010 tarihinde Ankara da Türkiye de Veremle Mücadelede
DetaylıSağlık Hizmet Sunumu Politikaları (Üniversite Hastaneleri)
Sağlık Hizmet Sunumu Politikaları (Üniversite Hastaneleri) Prof.Dr. Akın Kaya Ankara Ün. Tıp Fakültesi Hastaneleri Başhekim Yardımcısı(Satın alma ve Döner sermaye Birim Sorumlusu) Sağlık Hizmeti Sağlık
DetaylıBakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur.
Dr.Armağan HAZAR ZATÜRRE (PNÖMONİ) Zatürre yada tıbbi tanımla pnömoni nedir? Halk arasında zatürre olarak bilinmekte olan hastalık akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Tedavi edilmediği takdirde ölümcül
DetaylıYoğun Bakım Üniteleri Araştırması
Yoğun Bakım Üniteleri Araştırması 22 Temmuz 2015, ANKARA tkhk.istatistik@saglik.gov.tr İstatistik, Analiz ve Raporlama Daire Başkanlığı 1 Hazırlayanlar: H. Erkin SÜLEKLİ (Sağlık Uzman Yardımcısı) Aziz
DetaylıCep Telefonlarında Sağlık Bilişimi Uygulamaları
Cep Telefonlarında Sağlık Bilişimi Uygulamaları Medikal İnformatik AD, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir Hakan CENGİZ, Esra TAŞBAŞ, Oğuz DİCLE Giriş Mobil telefonların yaygınlaşması
DetaylıOp. Dr. Tonguç SUGÜNEŞ SOSYAL GÜVENLİK KURUMU Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürü
Op. Dr. Tonguç SUGÜNEŞ SOSYAL GÜVENLİK KURUMU Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürü Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Sosyal Güvenlik Reformu Reform öncesi Türkiye de sağlıkta geri ödeme, 3 farklı sigorta sistemiyle
DetaylıTüberküloz kontrol programı kapsamında il değerlendirmesi
doi 10.5578/tt.7899 Geliş Tarihi/Received: 05.04.2014 Kabul Ediliş Tarihi/Accepted: 07.08.2014 KLİNİK ÇALIŞMA RESEARCH ARTICLE Tüberküloz kontrol programı kapsamında il değerlendirmesi Tarkan ÖZDEMİR 1
DetaylıYoksulluk Sınırı Nasıl Hesaplanır?
B i r l i k t e Ö ğ r e n e l i m Yoksulluk Sınırı Nasıl Hesaplanır? Mahmut S. YARDIM 1 Yoksulluğun çok boyutlu bir olgu olması, tanımlanmasında ve ölçülmesinde farklı yaklaşımların kullanılmasına yol
DetaylıÇORUM HİTİT ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ NDE HEMODİYALİZ KATETER ENFEKSİYONLARI
ÇORUM HİTİT ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ NDE HEMODİYALİZ KATETER ENFEKSİYONLARI DERYA YAPAR, ÖZLEM AKDOĞAN, İBRAHİM DOĞAN, FATİH KARADAĞ, NURCAN BAYKAM AMAÇ Kateter ile ilişkili enfeksiyonlar,
DetaylıAkılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı
Felsefi olarak akılcılık akımı Platon la baslamıstır Akılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı İlaç kullanımında akılcılık Deney ve gözleme dayalı
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı. VEREM HASTALIĞI ve VEREM HAFTASI
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI ve VEREM HAFTASI VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI Geleneksel olarak her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden
DetaylıDiyaliz Tedavisinde Geri Ödemenin Tarihçesi ve Ödeme Modelleri. Dr. Ali Rıza Odabaş
Diyaliz Tedavisinde Geri Ödemenin Tarihçesi ve Ödeme Modelleri Dr. Ali Rıza Odabaş Hemodiyaliz Geri Ödeme Ücretleri SGK Öncesi dönem her yıl enflasyon /yeniden değerleme oranına bağlı fiyat düzenlemesi
DetaylıLimitsiz 0% Limitsiz 0% Limitli (9) 0%
27 Şubat 2015 Sayın BAY, ERGOCAN Sağlık Sigortası'nın size sağlamış olduğu avantajlar ile ihtiyaçlarınıza uygun olarak hazırladığımız geniş ürün yelpazemizdeki planlarımızdan birini seçerek, ERGO güvencesinde
DetaylıYuanli Liu, Yusuf Çelik, Bayram Şahin Ankara, 23 Eylül 2005
Türkiye Sağlık Harcamaları: Uygunluk, Verimlilik, Hakkaniyet Yuanli Liu, Yusuf Çelik, Bayram Şahin Ankara, 23 Eylül 2005 Sunum İçeriği Amaç & Yaklaşım Temel Bulgular Politika Önerileri 2 Çalışmanın Cevaplamaya
DetaylıĐstatistik Birimi Çalışma Prosedürü
T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Doküman Adı Đstatistik Birimi Çalışma Prosedürü Doküman Numarası IDR/203/PR-009 ISO 9001:2008 KYS Kriter No 8.4. Yayın Tarihi Revizyon
DetaylıAkciğer Tüberkülozlu 117 Olgunun Tanısında Balgam Yaymasının Kullanımı
Dicle Tıp Dergisi, 2007 Cilt:34, Sayı: 1, (33-37) Akciğer Tüberkülozlu 117 Olgunun Tanısında Balgam Yaymasının Kullanımı Güngör Ateş, Levent Akyıldız, Tekin Yıldız ÖZET Akciğer tüberkülozu tanısı bakteriyolojik
DetaylıTABURCUYUZ, YA SONRASI?
TABURCUYUZ, YA SONRASI? Uzm. Hemş. Emel DİLEK Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları ABD Annem, 67 yaşında, Emekli öğretmen, HT hastası, 2002 yılında geçirmiş olduğu beyin ameliyatı sonrası
DetaylıSSK Ballıdağ Göğüs Hastalıkları Hastanesi nde Yılları Arasında İzlenen Tüberküloz Olgularında İlaç Direnci
SSK Ballıdağ Göğüs Hastalıkları Hastanesi nde 1995-1997 Yılları Arasında İzlenen Tüberküloz Olgularında İlaç Direnci Sefa Levent ÖZŞAHİN*, Özgür KARACAN**, Remziye EL***, Zuhal GÜLLÜ**** * SSK Ankara Eğitim
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ
AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Kenya da Dünya Sağlık Örgütü
DetaylıDünyada ve Türkiyede Hepatit B ve Hepatit C Epidemiyolojisi. Dr Meral Sönmezoğlu Yeditepe Üniversitesi Hastanesi
Dünyada ve Türkiyede Hepatit B ve Hepatit C Epidemiyolojisi Dr Meral Sönmezoğlu Yeditepe Üniversitesi Hastanesi EKMUD İstanbul Günleri 1 Mart 2016 Kronik hepatit B ve C Kronik hepatit B ve C dünyada önemli
DetaylıT.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü GENELGE 2011/41
GENELGE 2011/41 Sağlıkta Dönüşüm Programı nın uygulaması sonucunda Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerimizin sağlık hizmeti sunum kalitesi, alt yapısı ve tıbbi donanımı artmış, acil sağlık hizmetlerimizin
DetaylıTEMİNAT UYGULAMALARI BESTMED(2) KATILIMI. Limitsiz 0% Limitsiz 0% Limitli (9) 0% Limitli 20% Limitli 0-10% Limitli 40%
27 Şubat 2015 Sayın BAY, ERGOCAN Sağlık Sigortası'nın size sağlamış olduğu avantajlar ile ihtiyaçlarınıza uygun olarak hazırladığımız geniş ürün yelpazemizdeki planlarımızdan birini seçerek, ERGO güvencesinde
DetaylıSOSYAL GÜVENLİK KURUMU. GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MEDULA ve BİLİŞİM UYGULAMALARI DAİRE BAŞKANLIĞI
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MEDULA ve BİLİŞİM UYGULAMALARI DAİRE BAŞKANLIĞI SGK Kapsam Aktif-Pasif Oranı 1,83 Nüfus 79.814.871 Genel Sağlık Sigortası Kapsamı 78.626.400
DetaylıBİYOİSTATİSTİK Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH
BİYOİSTATİSTİK Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr
DetaylıAĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir
AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AKILCI İLAÇ KULLANIMI -Tanım- Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine
DetaylıSKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 10. Hafta
SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ 10. Hafta. 1 Birleşik Krallık Sağlık Sistemi Tablo 2. Önemli Sağlık Göstergeleri Kaynak: WHO Health for All Database, 2012 Ülkeler DBYS (yıl) (2010) BÖH (1.000
DetaylıSayı : B.10.0.SGB / /09/2007 Konu: Toplum Sağlığı Performans Puanları Kriterleri Hk. GENELGE 2007/79
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı Sayı : B.10.0.SGB.0.82.00.02/ 11021 06/09/2007 Konu: Toplum Sağlığı Performans Puanları Kriterleri Hk. GENELGE 2007/79 12/05/2006 tarihli ve 26166 sayılı
DetaylıFEBRİL NÖTROPENİK HASTALARDA ERCİYES ÜNİVERSİTESİ DENEYİMİ
FEBRİL NÖTROPENİK HASTALARDA ERCİYES ÜNİVERSİTESİ DENEYİMİ Doç. Dr. Orhan Yıldız Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Kayseri Erciyes Üniversitesi
DetaylıARŞİVDE MALZEME SAKLAMA SÜRESİNİN LİSTESİ
ARŞİVDE MALZEME NİN LİSTESİ ARŞ.LS.01 01.08.2013 0 1/5 BİRİM ARŞİV KURUM ARŞİV Yatan Hasta Dosyası Kurumda saklanır Ameliyat defteri 20 yıl Kurumda saklanır Hasta Kayıt Defteri (Servisler) 20 yıl Devlet
DetaylıLÜTFİYE NURİ BURAT DEVLET HASTANESİ HASTANE POLİKLİNİK VE YATAN HASTA HİZMETLERİ BİRİM MALİYET HESAPLAMA İŞLEMLERİ
LÜTFİYE NURİ BURAT DEVLET HASTANESİ HASTANE POLİKLİNİK VE YATAN HASTA HİZMETLERİ BİRİM MALİYET HESAPLAMA İŞLEMLERİ AMAÇ Lütfiye Nuri Burat Devlet Hastanesi nde maliyet muhasebesi tekniği olarak Faaliyet
DetaylıTürk Tıbbi Onkoloji Derneği nin
Türk Tıbbi Onkoloji Derneği nin Kanser Kontrolü ndeki Rolü DR. PINAR SAİP TÜRK TIBBİ ONKOLOJİ DERNEĞİ BAŞKANI Misyonumuz Ülkemizdeki tıbbi onkologların özlük haklarını savunmak, birlikte çalışma kültürünü
DetaylıMali İzleme Raporu Eylül 2005 Ön Değerlendirme
economicpolicyresearchinstitute ekonomipolitikalarıaraştırmaenstitüsü Mali İzleme Raporu Eylül 2005 Ön Değerlendirme Yönetişim Etütleri Programı uğur mumcu caddesi 80/3 g.o.p ankara türkiye tel: +90 312
DetaylıMELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı
ATATÜRK SAGLIK MESLEK LİsESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ SON SINIF ÖGRENCİLERİNİN DİABETES MELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ Sibel KARA CA * ÖZET Bu araştırma İzmir
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( )
HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK (2.0.20) Gülay Turgay, Emre Tutal 2, Siren Sezer Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Diyaliz Programı
Detaylı