Ataturk Oniversitesi Fen-Edebiyat Fakultesi Kimya Bolumu. KlMYA SlM.POZYUMU. TEBLiG OZETLERi MAYlS ERZURUM

Transkript

1 Ataturk Oniversitesi Fen-Edebiyat Fakultesi Kimya Bolumu KlMYA SlM.POZYUMU TEBLiG OZETLERi MAYlS ERZURUM

2

3 {) " () N S () Z 1984 Kimya Simpozyumunu bollimlimtizce duzenle ~i9 olmaktan k~vangl~y~z. Bu Simpozyomunun gergekle9mesinde her turlu destek ve yar= d~mlar~n~ esirgemeyen ba9ta say~n Rektortimuz Prof.Dr.Hur9it Ertug= rul ve say~n Dekan~m~z Prof.Dr.Ahmet ~ak~rua ayr~ca TUB!TAK 9 a Roc= he firmas~ yetkililerinep Universitemiz Mediko Sosyal Daire Ba9ka~ n~ say~n Ya9ar Gtinayua tlniversitemiz matbaas~ mensuplar~na ve bize yard~mda bulunan di9er kurulu9 ve ki9ilere te9ekktir etmeyi bir borg biliriz. Simpozyum Tertip Komitesi

4 ., J

5 ! C 1 N D E K! L E R Sayfa GA~RILI TEBL!~LER ANAL!T!K K!t-1YA SEKSIYONU. o o o =62 ANORGAN!K KI~ITA SEKS1YONU Q ~114 F:tZ!KOK!MYA SEKSIYONU o o ORGAN!K K!MYA SEKSIYONU a

6

7 - 1 - (:AC5RILI TEBL!Ci SMYRNIUM TtlRLER!NDEN ELDE ED!LEN FURANOSESKITERPENLER VE.. BUNLARIN. OKS1DASYON URtil'ILER:.t Aghan Ulubelen, Sevil dks~z ve pezhun G6ren istanbul Universitesi, Eczac~~~k Fakilltesi, istanbul '. smyrnium olusatrum kokleri ile yap~lan bir ~al~~~ada istanbulin A ve Bad~ verilen eremofilan.tipi lakto.nlgr izole edildi ve bu bile iklerin dog ada ilk kez bulunduklarl. tesbi t edildi. Daha sonra (>:.conntttum'' ve s.creticum ile yap~lan 9al;t.;>malarda benzer ya':' p~da yeni bile~ikler izole edilerek istanbul in c, D ve E..isimleri,.. \ J verildi. (.. :, ol usatrum meyveleri i'le yap~lan bir ba9ka c;al~$mada i,s!= furanogermakren tipi bir b;i.le lik olanglechomafuran izole edildi, bu bile ligin kolay okside oldugu ve baz.~ laktonlar olu$turdugu -~... ' ' - :. - ~ - ' gozlendi. Litera,tur incelendiginde furanoseskiterpenlerin okside olduklar~na dair bulqulara rastlanmaktad~r. Elde edilen ve istarr '.., '. :.;; : : ; bulin ismi veri len eremo:tilenoli tlerin bi tkid~ yoksa oksidasyon urlinl.e~i doqal olarak,.m~ olarak m~ bulundu(tunu anlamak ve oksi= dasyon mekanizmas~n~ il'l<?elemek amac~ ile Tlirkiyede ~ulunan Sinyrnium turleri sistej;natik bir 9ekilde ara9t~r~lmaga ba$land~. Bitkilerin kok ve meyveleri ayr~ ayrl. ve h~zl~ ve.yava~ c;al~ lma yontemleri ile i llendi. Bu ~al~~malardan eremofilanr germakren ve odesmen tipi seski terpenler ve seskiterpenlakto~lar elde edildi, oksidasyon mekanizmalar~.anerildi. Bile liklerin yap~lar~ spektral yontem~ lerle tayin edildi, stereokimyalar~ ile ilgili baz~ gal~9malar.ya= p~ld~o Elde edilen bulgular ayr~nt~l~ olarak tart~ ~lacakt~r. ;.

8 ~ 2 =: GAGRILI.. TEBL!~ ~~ YEN! Y<5NTE1YlLERL.E KOPOL!MER SENTEZLER! Bahat tin Bay sal istanbul Teknik tfniversi tesi 'Fen;.;Ffdebiyat Fakilltesi, Kimya Bdlilmil, istanbul B1oK 'ko)';>ol imer 1 er elastomer ve :termop1asti:k o1~r:~k _ ~1g inc; endi.istriyel uygu1ama. ala;n1arl., bulu;n.q:n rmadde1e:rdir,. Sort ony1.1 iginde OOTU-KimyaBolilinli ve tttj-,kimya Boliimu :po1imer 1a.~o:r;qtuyari:arl.nda e~it1i kopolimer sentezleri ge];i~tiri1mi ltir. Bu ga1l.~madaubu yontemlerden ugii; bu kopo1imer1erj,n sentezini des-t;:ek1eyen tem.e1 deneysel veri1er1e -bir1ikte sunu1m~ktadl.j:. 1. Stiren. (S) ve'.meti1 metakri1at (M.MA) gibi Sl.Vi vini1 monomer1eri, y -1.~1-nlarl. i1e l.~l.nlandl.rl.1an akri1amid (AA) kristal1eri ile iki-faz11 bir sistemde kopolimerizasyona ugr atj.ldl. (1). Re~ aksiyona.girmeyenmonomerler ile. homopolimerler ve kopo1imer nicel o1arak ay;-1.l1.p analiz edildi. -78 C de l. ll.niandl.r:dan AA. krist.al= leri i9inde olu lan radikaller tutsak ha1de bu1unur1ar. na.had'y.~sek sl.cakll.klarda bu radikal1er, AA kristalleri igirtde po1irnerizasyo~ nu ba~litt:l.r. PM zincir1erindeki makto..;radikaller. son1anrnadl.klarl. igin :~~rf PJ.\.A faz1.nda g6mtilli kal1.rlar ( 2). Daha yliksek sl.cak1j.k1ard~ vinil monornerler.i. i1e reaksiyon' 'veierek AB- tipi blok kopolirner= lerin olu lmas1.na yo1 agariar ~-- ~adfj?a.l' polimerizasyonu ESR-spektros~~ kopisi i1e ince1endi. Kopoiiinerler'c;e~itli yontem1er1e karakterize edildi ~.-.. ;.,.. ~r ~ 2.!kinci kopolirner sentezi yontemi? poli(~tilen'oksit),po~ 1i(propi1en oksit) ve polibutadien (PEG, PPG ve Poly-bd) gibi yumu~ ~ak, kau~uksu ozellik1er gosteren du~uk rno1eku1 ag1.rll.kl1 prepoli-

9 merlerin, ba9l~ca cams~ ozellikler gosteren polistiren (PS) ve poli(metil metakrilat) (P~~4A) zincir parqalar~ ile kimyasal yontem= lerle baglanmas~na dayan~r(3~5). PEG/PS, PPG/PSu PPG/Pr~m, Poly~ bd/ps polimerlerinin blok kopolimerik karak~cer:l 7 kopolimer sente=. d k. t ''d 1. IR 1 ' 1. 1 ' 1 z~n e ~ urn ara maa.e er~n _ =sper.:crum... ar~n.l.n.1.nce.~erunes1 J.. e sap~ tanm~:;;tir(5q6). Blok kopolimerlerin karakterizasyonu ic;in qe~;dtli yontemler uyguland.1.. ~~:odul~s.1.caklj..k etrrilerinin davran.1.91., c;e litli mekanik ozelliklerdeki de0,i9meler ve kopolimer gc>zel tileri ile yap~lan LS~olqmeleri elde edilen urunlerin blok kopolimer yap~s~n~ belirtmektedir(7=9). Prepolimerlerin her iki ucunun reaksiyona girmesini saglamak ve blok kopolimerleri yuksek oranlarda elde edebilmek iqin a amal~ reaksiyon yontemi geli tirildigi gibi, tum kopolimer sentezini bir a9a~ada gerqekle tirebilme yollar.1. da uygulan= d1. Ara madde olarak polimerik peroksikarbamatlar1n kullan1lmas1 ile kopolimerik i.iri..'inlerde homopolimerin bulunmas.l. onlendi ( 6, 7) 0 3. E9deger miktarlarda al.1.nan bir diizosiyanat (Hylene~W) ile bir dihidroperoksi t (Luperox 2, 5=2,.-:,5) aras1.ndaki bir reaksiyonla yeni bir polimerizasyon ba lat1c~s1 hazl.rlanm.l. t.l.r{s). Kimyasal ve spektroskopik yontemlerle karakterize edilen bu polimerik--perok= sikarbamaty once s tireni polimerler;;tirrtiekte kullan.1.ldj.. Elde edi= len PS zincirleri fazla miktarda peroksi gruplar.1. iqerdikleri iqin ~-1 -ffi veya n-butilmetakrilat {nbma) monomerlerinin polimerle$tiril= mesinde kullan.l.ld1(10). Bu yontemle elde edilen kopolimerik lirlin= lerin ABA ve AB tipi blok kopolimerlerin kar1.~.1.m.1. olduklar.1. qe9it~ li kimyasal, fiziksel ve mekanik yontemlgrle kan.1. tland1.. Kopolimer= lerin 90Zme-9okttirme ozelliklerinden yararlanj.larak blok kopolimer karakterlerinin belirtilme 6zellikle 9ar.1.l1 bir yontem sa1lar. PS/P!~~~ kopolimer sisteminde qozlicli olarak tetrahidrofuran, goktu-

10 - 4 - rlicu olarak ise petrol eteri kullan1ld1. Her polimer bileseninden ". ' ~ ; - % 50 igeren bir PS = P~~ karl lml ile PS/PMMA kopolimerinin 9ok= tiirtilme davran1;;~ar1 blisbtittin farkl1.d1r. <;oktliriicti/gozticti oran1n1 degi;;tirerek nicel bir ay1rma olana~h bulunmu$tur. PS/PnB 1A kopo= limer 9istemi igin gozlicli olarak THF goktlirlicu olarak ise metil alkol ku11anl1dl. Referanslar 1. S. Ktigiikyavuz & B.M. Baysal, J. Polx-m. Sciop Po1ym. Che11i. Ed., 16, (1978). 2. B.M. Baysa1, G. Adler, D.Ba1lantine, P.Colombo, J. Polym. Sci. XLIV, 117(1960). 3. A.Tobolsky and A.Renbaum, J. Appl. Polym. Sci.f. _; 307 (1964) 0 4. N.Z.Erdy, C.F.Ferraro, and A.V.Tobolsky, P,-1, (1970) 0 5. B.M.Baysa1, tej.t.short and A.V.Tobo1ysly, J. Po1ym. Sci. A=lv 10, 909(1972). 6. B.M.Baysa1u r4etu, J. Pure App1. Sci. ~~ 193(1972). 7. B.M~Ba~;sal; E.H.Orhan and I. Y1lgor, -J. Po1ym. Sci ov, Polyrn. Symp. ~r 237(1974) E.Orhan, I.Y1lgor, B.M.Baysa1, Polymer. 18, 286(1977). 9. D.K1sakurek and B.M.Baysal, Polymer, 1984 in press. 10. B.M.Baysal and B.Hazer, IUPAC-Macro Symp. on Macromo~ 1ecules 7 Proceedinas, ~, 485(1977}. ~ - ' ~ 'f; '

11 = 5 - SUSUS ORTAM REAKS!YONLARI Turgut Giindiiz Ankara ilni versi tesi Fen Fakii lt esi. ~ Kimya Boliimu Ankara '. Su kimyasal reaksiyonlar iginiyi bir ortamd.j.r. Ancak tek ortam degildir~ Sudan ba;;;ka ortamlar da vard.1.r. Bu ortamlar baz.1.,_.. bakj.mlardan sudan daha da k-ullanj.r;;lj.. ve anl,amll.d:t.rlar. Bunlar sj.- VJ. amonyak 3 asetikasit, benzen; aseton, alko.ller, J<loroform, nit= '.' ' - J 'f. robenzen, tuz eriyikleri gibi ortamlard.1.r. Su ortamj.nda meydana ~: ~.~'. gelen hidratlara kar ll.lj..k susuz ortamlarda solva.;l:lar meyd~na. gelir. Solvatlar genellikle iyon ~iftleri halinde bulunu_rlar. Susuz ortam gozliclilerinin sayj.larj.nj..n goklugu, 5zelliklerinin ge itliligiu hem pek gok maddeyi gozme ve uzerinde galj.9ma hem de degi9ik artlarda inceleme imkanj. saglamj.. tj.r. Bunun sonucu olarak da su ortam.1.nda gergekle9tirilen bir gok reaksiyonun bir de susuz ortamlarda gergekle9tirilmesi imkanlarj. ara;;;tj.rj.lmj.. ve su ortam.1.nda gligllikle ger9ekle;;;tirilen baz.1. reaksiyonlarj.n susuz or~ tamlarda kolay, kj.sa zamanda ve daha ucuz olarak gergekle tirile~ bilecegi gosterilmi~tir. Bununla da kalj..nmamj. suyun amfoter karak= terli ve dipol olmasj. nedeniyle ortamj.nda incelenemeyen a agj.daki reaksiyonlar susuz ortamlarda incelenmi;;; ve madde hakkj.nda gok ge- 9itli ve yeni bilgiler kazanj.lmj.. tj..r. 1) Alkali ve toprak alkali metalleri SJ..VJ.. amonyakta gozlilmli9 metalik gozeltileri yapj..lmj.. tj.r. 2) BazJ. poli karboksilli asitlerin ve poli bazlarj.n basamkl.1. olarak titrasyonlar.1. yapj.lmj.. tj.r. 3) Dar olan ph aral.1.g.1. geni letil= mi, suya gore geli tirilmi;;; olan ph skalas.1.n.1.n dj. J..nda kalan asit ve bazlar.1.n pk dec;erleri tesbi t edilmi;;;tir. 4) Kuvvetli diye bili~

12 - 6.;.. nen asitlerin kuvvetlilik defeceler~ afas~ndaki farklar ortaya g~kar~lm~~t~r. 5) ~ozlilemedigi i~in asitlik ve bazl~k dereceleri hakk~nda pek az ~ey bilinen binlerce maddenin asitlik ve bazl~k dereceleri tayin edilmi~t~~~ 6) Berilyum, sodyum gibi metal tuzlar~n~n elektrolizleri yapllm~ t~r. Siisuz ortam reaksjyon+ar~ bilimsel ve prcitik yonden bir gok soruyu cevapland~rm~~, bir gok da yeni soru ortaya 9~karm~il, boy-:. lece yeni ve veri:riui gal~9ma.alanl9-r~n~n ac,;;ilmas~na n:eden olmu9tur. Her y~l yuzlerce yay~n g~kmas~, "Analytical chemistry" gibi bir peryodikte iki y~lda bir gozden ge9irilmesiriin (review} yap~lmas~, susuz ortam:reaksiyonlar~n~n geleceginin limft verici olduguna inand~r~c~ bir i~aret~ir~ ~.. r :!.. ' ' -,,

13 = 7 - <;A~RILI TEBL!~ vic-dioksimler, SENTEZLER!, REAKS!YONLARI ve KOMPLEKSLER!~ bze:r Bekaroglu istanbul Teknik Universitesi Fen-Edebiyat Fakultesi,Kimya Bolumu, istanbul Oksimler amfoter maddeler olup, deqi9ik reaksiyonlar verirlcr(l). Bundan oturti kullan~lma alanlar~ son birka<; y~l i<;inde gok geni~;lemi!tir. Bunlardan baz~lar~ :;:oyle s~ralanabilir; ara ve son lirlin olarak, Ziraatte, ilaqta, polimerlerde, vuruntu onleyici, anti oksidan, boya sanayiinde, magnetik teyplerde, fotografg~l~kta, ate e dayan~kl~ maddelerde, biokimya'da v.s.{2). vic-dioksimlere literatlirde az rastlan~r. En gok bilinenv dimetilglioksimdir. t;e litli geometrik izomerleri mlimklin olan bu bile9ikler, metal iyonlar~ ile de degi ik reaksiyon verirler. Dia~ minoglioksim'in Co(II) ve Co(III) komplekslerinin x-~ l~nlar~, sing= le kristal analizi ilging YC:l.P~lar ortaya koymu;;(3-5) y:e bu alanda.. yogun ~al~;;malar~h ba9lamas~n~ saglam~ t~r. Diaminoglioksimin yapllan bir seri turevi (NCl taraf~ndan anti=tlimor testi igin isten- mi9tir) (6) veya muhtelif heterosiklik(7~12) ve makrosiklik halka sistemleri(l3-l5) ile Crown eterlere(l6) dioksim kondensasyonuyla elde edilen ce;;itli vic~dioksimlerin, yap~lar~ ve reaksiyonlar~ ~ - incelendiginde bazen ~a i~rt~c~ sonu<;lar elde edilmi tir. Tek kademe ile; no.rmal reaksiyonlarla eldesi gok gtiq veya mumklin olmayan yeni bir halka sistemi, s-tetrazinoll.6-a~4.3-a~ l dikinoksalin(l7) yap~lmas~ veya sadece DMSO ile kaynatmakla makrosiklik vic-dioksim moleklillinlin bir taraftan indirgenip, diger ta w raftan ylikseltgenerek 1 literatlirde formlilli verilen fakat bugune kadar yap~lmas~ mlimkun olmayan konjuge makrosiklik bile;;igin elde

14 , w,,. :"..;4 edilmesi(18), keza baz~ 9artlarda mononuklear Pd(II) kompleksi el= de edilen makrosiklik vic,-dioksim kompleksi.nin, tnakrosiklik yap.tda bo9lu~una uo (VI) 2 iyonu sokularak ayn~ moleklilde degi~ik metal iyo= nu bulunan komplekslerin(l9) izolesi ornek olarak gosterilebilir., Diger taraftan sentez edilen tetra oksimlerde ilging yap:t ve reaksiyonlar gostermektedirler(20,21)., POlinter metal komplek:sler yap:tlan bu oksimler, uygun ses;i... len bile~ikleriyle pol.imer organik maddeleri u de vermektedirler., Go= ruldugu gibi, ~ok genig ~al19ma olanag:t bulunan bu s1n1f bile9ik= ler uzerine.daha fazla ara9t1rmalar yapmak mili~kundlir ve gereklidir., REFERANSLAR 1., J.,P.. Freeman,: Chemo Reviews, J..]_, 284 (1973) o 2., Allied Chemical Company, Specialty Oximes.. 3. B.Bekaroglu 1 S.,Sar:tsaban, AoR.Koray?nd ~1oLoZiegler, Z.Natur= forschung, 32hu 387(1977). 4. ti.bekaroeylu, s.sar1saban, A.R.Koray, B.,Nuber, K.Weidenhammer 9 J.Weiss and M.. LoZiegler, Acta Cryst.i B34, 3591{19:7'8) S.SarJ.saban, H.Wyden and ().;Bekarof_Tlu, Thermochimica Acta, _?SQ _._-:, ; ( 1978 ) 0 6. G.. trez arid (j,.bekaroglu, Synth. React. Inorg.~1et. -::Org.Chem.,~. 13., 781(1983) 0 7. Y.Gok and a.bekaroglu, ibid, 11, 621(1981). 8. A.Glil and ~.Bekaroglu, ibidp 12, 889(1982). 9 S.Serin and 6.Bekaroglu, Z.Anorg.Allgen.Chem., 496, 197(1983)o 10- V.Ahsen and {j.. Bekarocr: _ lu,. Synt h.react.inorgomet.-org.c. h em.v Bask~da. 11. N Tan and ~ Bekarog'"' 1 u ll 667(1983). Synth.~React Q Inorg 0 Met. -Org.. Chern.,, 13 v

15 ...,-.. -' >,_".::;: ',;. 12. M.Kogak and 5.Bekarog1u, ibid, Bask~da. 13. KoKaradeniz and <:LBekarog1u, ibid, 13 (1983). 14. C.Bank and o.bekarog1u, ibid, 13 (1983). 15. E.ZongU.r and a.bek roglu, ibid, bask~da. 16. A.Giil and tlbekaroq-1u, - J.Chem.Soc.Dalton Trans., 2537 (1983). " -. ' 17. A.Kogak and B.Bekarog1u, J.Heterocyc1ic Chem~,bask~da. 18. C.Bank, K.Trefzerv A.Gli1and 5.Bekaroglu, J.Chem.Res~arch, bask~da. 19. C.Bank, A.Gu1 and i:lbeka.ro{uu, yay~na haz~rlanmakta., :-> 20. A~Koc;ak and <5.Bekarog1u, Syn"t;h,..J~,eact. Inorg.Met;~org.chem., bask~da. 21.~... M.. Kogalc and. 5. Bek.roglu I ibid, bask~da 0..'' 1 J ~ '.'.. : -~ :... _; :...

16 .~: ::.;, i '' : H!DRUR OLUSTURMALI. ATO.M!K ABSORPS!YON :: ~j_jif:,_..,, '.,,_=.\~::.: :"";~~/.. ' ' SPEKTROMETR!K Y5NTEMLE!DRARDA As TAY!N!. :. :_,: ;. _t. :'.,) :~: ' -"': ; f -1 r~. O.Yavuz Ataman ve Mehrdad Delzendeh Ort a Dogu Teknik tfni ver:sl'te.si, Fen-Edebi ya't''.,; Fakillte~i, Kimya B61ilmil~ Ankara. Bu 9al19mada, idrarda As tayini igin Hidrtir Olu turmalj.. Atomik Absorpsiyon Spektrometresi (HOAAS) sistemininyerel olanaklarla haz1rlanmas1u uygulanmas1 ve performans niteliklerinin saptanmasj.. amac;lanroj.: tj..r. Ticari benzerlerinden gok daha dti9tik giderlerle kurulmu olan sistem ile elde edilen gozlenebilme s1n1r1 0.3 ngas/ml idrar olarak saptand1. ~al1 ma grafigi 30 ng/ml 0 ye kadar dogrusal olarak bulundu. Kurulan HOAAS sisteminde, 6F HCl ortamdaki ornege kat1lan % 4.0 NaBH 4 96zeltisi ile olu turulan AsH 3 (g}, N 2 gaz1yla ta$1ndj..g1, mavi renkli hava-c 2 H 2 alevinde 1S1t1lan bir T-kuartz ttiblinde atomla t1r1ld1.!drar orneklerinde giri9im yapmas1 olas1 bile enler ve bunlar1n etkileri saptand1. Ayr1ca, standard katma yonteminde seyreltme faktorli degi tirilerek kullan1lan ornek pargalanmayanteminin dogrulugu ara9t1r1ld1.

17 ~ 11 = ATOM!K A.BSORPS!YON.SPEKTROFOTOMETR!S:t YARDDUYLA KANDA KUR$UN M!KTARI TAY1N! F. ()mer Ers~y' istanbul Universitesi Eczac2l2k Fakultesi, Farmasotik Toksikoloji Birimi Beyaz2t-tstanbul,. ' Bu gal~~?mada kanda kur un.miktar~ tayini igin geli tirilen yontemde, ditizon ile ekstraksiyon, kur9unun alevli atomik absorpsiyoh spektrofot.ometrisi ile.miktar tayiniyle kombine edilmi tir. Kan1h proteinleri triklbrasetik asid ile gokturuldukten sonra kur un sulu gozel tiden di tizon yard~m~yla q'ekilmi tir. Kur~mn di ti= zonat,kompleksi seyrelti.k asid etkisiyle bozularak,. kur9u~ mikta... r~ alevli atomik absorpsiyon spektrofotometresinde tayin edilmi l,.. tir 0 y;qntem gerek normal-. bireylerin,. gerekse meslekleri dolay~s~y-,::: - la kur upa maruz kalm~;> kimselerin kan kur lunu sevi.y~leriniri (:.:.:/ qulmesinde kullan~labilecektir.

18 - l4, :r : \,' ~-- _L_. PLAT!N HALKALI ATOM!K ABSORPS!YON OL9UMLER!NDE KiMYASAL G!R!$!MLER -,;,,l_, $ e:ce f G,ii,-9er,.,v.e Sa t:j,lji!~ K{% yac,,. ~ '.J.. - ~.., /. '.;. --- tnonii Oniversitesi, Fen-Edebiyat Fakiil tesi} 'EJ'imya BOliimii, Mal at ya 'A ",. " ' :,y! ~-:._ : r: Atomik sogurma olgllmlerinde, alev dlizenegine platin halka 'T >. ~,_, kat~lmas~ ile yap~lan element analizleri~ Asf Bi, Cd, Hg, Ph, Se,.:t j ; -~ ;". f,_ ~ '""> :"'[ ( Te, Tl~,zn ve Li, Nap K, cs, Sr ile Ba olarak saptanm~~t~r(l).yon- temin tayin s~n~r~ elementlere bagl~ olarak 10 ile 100 kat aras~n~ : da du~ebilmektedir. i ~al~~mam~zda kimyasal giri ime neden olabilecek matriksler, c 2 H 2 -Hava alevi igin p1atin ha1kal~ ve halkas~z olarak kar ~la~t~r~lmaktad~r. ornek o1arak 213,8 nm.deki 0,5 mg/1 P0~ 3 aral~g~nda optik yogunluk deger1erinde dli roeler izlenroi~tir. Ayr~ca Biu Cd 7 Hg ve Pb 0 un rezonans gizgilerinde al~nan sogurma degerlerinde asit etkileri ve diger olas1 kimyasal giri im~ ler taranarak ozetlenecektir. 1. H.Berndt and J.Messerschmidt, Spectrochim. A.cta, 36B, 809 (1981).

19 "" 13 - BAZI YEN! DIAZEPIN ~UREVLERIN!N 1NCELENMELER! ELEKTROANAL1T!K Fatma inci f}engiin ~ istanbul Universitesi Eczac~l~k Fakultesi Temel Eczac~l~k Bilimleri Bolumu, Analitik Kimya Bilim Dal~ Beyaz~t, istanbul Trankilizan ilac; madd~~~;rinden triazolo=benzodiazepin ture= vi triazolam, imidazo-benzodiazepin tlirevi midazolam, oksazinobenzodiazepin turevi ketozolam, tiyenodiazepin tlirevi klotiyazepam ve benzodiazepin tlirevi olan kamazepam ve klobazam son senelerde tedavide kullan~lmaya ba$lam~ lard~r. Bu turevlerin yap~lar~ndaki elektroaktif gruplar elektroanaiitik olarak miktar tayinlerine olanak saglamaktad~r. DCP'* f CRP~* ve DPP*'** ile yap~lan incelemeler= r le polarografik redliksiyona ait ozellikler saptanarak, redliksiyon mekanizmalar~ ac;~klanm~ ve bu bile:;;iklere ait farmasotik ekille~ rin miktar ta.yinleri yap~lm~ t~r. CRP ve DPP ile yap~lan tayinlerde saptan~n srel degerleri DCP ile yap~lan tayinlerden daha iyidir. * ~irect Current folarography. ** h athode Ray!olarograp y. *** Differential Pulse Rolarography.

20 YAR! SENTET!K PEN±SfL!NLERoEN BAZILARININ MIKTAR TAY!NLER!NDE YEN! YONTEMLER VE KAR~ILA$TIRILMALA~I Fatma inci engiln ve Ahmet Kestek istanbul Universitesi, Eczac~l~k Fakilltesi, Temel Eczac~l~k Bilimleri Bolilmil, Analitik Kimya Bilim Dal~, Beyaz~t, istanbul Ba~ar1l1 bir tedavi kullan1lan ilaglar1n etken madde i<;eriklerinin ong9rlilen doza uygunlugu ve ilac1n organizmaya uy.gulanma S1ndan son~a ilaca ait farmakokinetik birimlerin saptanmas1 ile saglan1r. Bu nedenle yayg1n kullan1m1 olan yar1 sentetik penisilin tiirevleri11den Oksasilin, Kloksasilinf ''oikloksasilin ve Flukloksa-., silinin safl1k kontrollerinde, farmasotik ~ekillerindeki etken m:ulde miktar1n1n tayininde ve biyolojik ortania.~ki (kan, serum, pla~,., idrar ve d1~k1) '-. ~..,. ~ '\ --; "''' '. tayinlerine olanak sagl1yacak yeni bir yontem; ge "'.;.:: li~tirilmi~tir. E~lman Belirteci. [5,5'-ditiyobis-{2-nitro)-benzoik, asid = DTNB] ku~lanarak geli~tiril,en spektrofotometrik yontem ayn;~,.. bile~ikler ve +armasotik ~ekillerine uygulamri1~ ve sonu<;lar Farma~ ' ' kopelerde {USP XX, BP 1980, Int. Pharm. 1979) veri1en iyqdometrik titrasyon ve Hg(II)-imidazol yontemleri sonuqlar1 ile kar91la9t1- r1lm1~t1r... ' ~_)

21 IM!DAZOLIN NIKELD!ETILD!T!YOFOSFAT (Ni(dtp) 2 ) KATH1URUNLER! Tiixkan Giixk~n ve Sedat Tosunoglu 1st anbul, ifni vexsi tesi, Ec zac~l ~k Faki.i 1 tesi, Ana11~ik Ximya Anabilim Dal~, Beyaz~t, istanbul. ;: I. ~ : ;.!midazolin bazlar~ndan antazoiirt:c iietfazolin; ksi1o~etazo~ li:qu oksimetazolinye tetrahidrofolini.n Ni (dt:p) 2 ile toluen igin~ de haz~rlanm~ l kat~mt1rlinlerinin' spekfrt:niiic:y:~ : jjj~ '4 b~~da,-:45s ; tet~ rahidrozolinde 460 run de_ m.aksimum absorbans gos"b:'~ rmil?tir. Bu baz = lar~l1 nitd\g) 2 ile 1~1 oran~nda kat~roiiriinli verdigi '''devaml~ degi!jkenle! " 5pnt~m,i ' -- "! ~;.,, ' L. ' '..'. ile saptanm~t;t~r...,,; K-a-t;;l.muriinlerinin toluen ig inde 455 run ( 46 0 nm) deki molar = absorpt-iv i t~ katsay~1ar~ ile' denge sabi t1er:i spektrofotometrik olg~ melere dayanan iki grafik yontem ile hesapla~m~~ ve sonuglar bir~ biri, ile k~yaslarum. lt~r. Bu amaqla imidazo1in baz~ konsantrasyonu olan ve Ni{dtp) 2 l~onsantrasyonu 1 ~ 1 mol oran~ndan ba~lay1p 1 g 10 mol o.~~n~= ;. na 'kadar ylikse1en bir seri gozel tinin a}?sorbansl 455 nm (veya 4_<?0 '... -,; nm) de olgiildii. Ni(dtp) 2 konsantrasyonu ile absorbans (a) aras1n= da qizilen grafik iki boltimde incelendi. Akseptor (A) + donor (D) ~ kat~mlirunu (AD) ~eklinde olan dengenin tamamen sag tara= fa dogru oldugu ch<5meler molarabsorptivite (E:A.D) hesab~nda, ug komponentin de dengede bulundugu olgmeler ise denge sabitinin (K) hesaplanmas~nda kullan1ld1. ( 1)? C~ = [D] + [AD] (2) oldugu, olgulen absorbans1n ise a = E:A[A] + cd[d] + E:~~[AD] (3) oldugu goz online al.:tnarak elde edilen Rose~ Drago e?i tliginin

22 1/K ::: - (C~ + C~) coco D A 0 (a-r::aca} (~;:AD-~;:A) ( 4) grafik gozfunu ile herbir imidazo1in baz~n~n Ni(dtp) 2 i1e te9ki1... ettigi kat.unurlinunlin K denge sabiti ve sad molarabsor~tivite katsay~s~ hesap1anm~ i s~ras~ i1e K /mo1 ve AD 2!39.3 = /mo1 em de~er1eri ara.s~nda bulunmus;tur. Buradau veri1en (r::ad-r::a) deger1erine ba~jl~ o1arak herbir ~~c~., c~ avo deneme seti it;in 1/K hesap1an~pp 1/K i1e (sad = e:a) arasinda gi'zi1en.. grafigin kesim noktalar~ndan ~ V,~ sad hesap1ari.t u it~r.!kinci qozfun ieklinde ise c~ (Ni(dtp) 2 ) i1e a aras~ndaki t".. :.- : ' egrininjl katimurlinuntin maksimum te iekkli1tinden once ve sonraki k~-. { r, 7. _.{, ;:,.-. s~mlarin~n denk1em1eri (1) p (2), (3) no.1u e iit1ikler yard1m1yla, bu1unmu ~ t.;;:1kart.raa yontemi ku11an~larak dengedeki kat~mlir~.nli kon-.,..._ \ santrasyonu hesaplanm~ r bunun yard~m~ i1e diger komponent1~rin de deng~ konsantrasyon1a~~' (1 )"~~e. ('2 )., de yerine konarak K -:-. [AI?] <[A] [D]} e~it1iginden denge sabiti bu1unmu itur. Bu yontem ile de.nge 'sabitleri = /mol aras~nda hesaplanm~;;t~r.y'j.o. 1arabsorptivite1er maksim'ilin kcft~muruhti te~ekkii1unden sonr~ki bo:-- ; 1 ; ' ;. _;" : ~-~ :~..:':..: 1iimiinde a1~nan 5lqme1erden he'sapianm~ ve /mol em aras~nda bulunmu itur..'.'.. '.l_.,. ; ''1; ;:,. - ~ i."('' ' ~-; : _ : ~ ;.:.. ' LJ. :, ~::: 1.. c

23 - 17 -!M!DA.ZOL:tN ',t'urevi!lac,; MADDELER1N!N N!KEL p!et!ld!t!yofosfat 7 Ni(dtp) 2!LE SPEKTROFOTOMETR!K TAY!NLER! Tiirkan Giirkan ve Sedat Tosunoglu.~.,, -'1, ' -,;. tstanb~,fi tlhiversit.esi, Eczac~l~k Faki.iltesi, Analitik Kimya Bilim Dal~, Beyaz~t, istanbul Imidazolin grubu ta~nyan bile;;iklerden;; antihistaminik. olarak kullan~lan antazolin ve nasal dekonjestan olarak ku;j..lan~lan ksilometazoliny nafazolin 1 oksimetazolin ve tetrahidrozolin'in farmasotik preparatlarda miktar tayini ic_;:in yenj bir spektrofoto= metrik metod geli~tirildi.!midazolin bazlar~ ile Ni(dtp) 2 belirtecinin toluendeki qozel tilerinin verdi,ji urunlin absorbans~, baz1.n cinsine gore 455= 460 nm 9 lerde okundu. c;al~~malarda 7 kat belirtec_;: fazlas~nl.n 1 lirunun kantitatif olu;mmu igin yeterli oldugu sa.ptand1. <;ozlicunlin cinsinin A max lizerine hiq bir etkisi olmad1.g1. gozlendi ancak daha az uqucu olupf su ile kar~~mad1.g1. iqin qozucu olarak tolu~n yak1.n sonuglar veren diger qozliclilere tercih edildi. Imidazolin tuzundan al1.nan belli bir tart1.m, distile suda gozlildlikten sonra N NaOH ilave edilip ag1.ga 91.kart1.lan imidazolin baz1. toluen ile eks tre edildi. Toluen faz1. ayr1.l1.p, dis tile su ile y1.kand~ ve susuz sodyum slilfat uzerinden kurutulan bu qozeltinin belli bir hacm1.na, Ni(dtp) 2 belirtecinin toluendeki 0.1 M gozeltisinden belli bir hac~m ilave edilip, toluen ile uygun hacme tamamland1.. Te iekklil eden rengin absorbans1., toluene kar il.v uygun dalga boyunda olglildli. Miktar tayiniu onceden haz1.rlanm1. i olqli egrileri yard1.m1. ile yap~ld1.. Te~ekkul eden sar1. renkli lirlinun absorbans mcg/ml

24 ~ aral~g~nda Beer kanununa uymaktad~r. Metodun tekrarlanabilirligi her bir imidazolin bile igi i9in 6 deneme yap~larak ve degi~me katsay~s~ % 0.58~2.42 arasinda bulurtdu. tespit edildi Metod, tablet, enjektabl preparat 1 burun ve goz damlalar~nda imidazolin tuzlar~ analizine uyguland~. Ayn~ preparatlar bir defa da farmakopede verilen metbdlar (USP Xv ve USP XX} ~ ile analiz ~ lendi ve' fi~t iki metod ile elde edileri' sonuglar t ve F testleri bak~m~~dan kiyasland~.

25 = 19 - K~EC!K KARASI UZtiMLER!N!N ANTOS!YANIN PtGMENTLERI F.Koseoglu ve.gumu Ankara Uni.versi tesi Fen Fakiil tesi, Kimya Bolumu Analitik Kimya Anabilim Dal~, Ankara Orta Anadolu ~ da yeti :en Kalecik KarasJ. uzlimlerinin kabuklag~ rj.nda bulunan antosiyanin pigmentleri % HCl i eren metanol ile ekstrakte edilqi. Pigmentler, katyori de1i ltirici regine lizerinde. r \.... ;.,... adsorpsiyonla safla;;tj.rj.ldi ve tek tek pigmentler kagj. t kromatog=... < [. ;_.>~' rafisi teknigiyle ayrj.ldj.. Pigmentlerin saflj.gj. iki boyutlu ince tabaka kromatogr~fisi ile kontrol edildi. 'A.gil"renmi l antosiyanin~ ; r, :..'.. A_ : -.; lerin ekstraksiyonu i9in.n=pentanol-asetik asit kai~ lj.roj.nj.n, yay= gj.n olar,ak _kullanj.lan me tanol~hcl sistem.inden daha iyi oldugu ve :.'i - ' ~ bu agillenmi9 pigmentlerin, atmosferimodifiye edilmi l tanklarda :::_::, kagj.t kromato9-rafisi ile daha iyi ayrj.ldj.gj. goruldli.,. Pigmentlerin tephisi; antosiyaninlerin ve hidroliz urlinlerinin {agj..:i,~on, ;_;eker ve agil kj.sj.mlarj.n.irs kromatografik ve spekt~ rq.l,ozelliklerindenya:tarlanj.larak yap1ld1.. :tncelenen Uzilmde bulu ~. ( nan p.ismentler 7 azalan konsantrasyon sj..rasj.na gor:e malvidin-3-mo= noglj;tkoz.id, malvidin=3-(p-kumaroyl)-glukozid; petunidin-3-:-monog~ lukozid, cyanidin~3=monoglukozid, del inidin=3~~monoglukozid ve pe= onidin-3-monoglukozid idi. Pigment yonlinden zengin bir ge9it sayj. labilecek bu Uz.limde anto.siyaninlerin yakla~nk % Ln:i. malvidin turevleri olu~turmakta idi. Antosiyaninlerin hepsinin monoglukozid olarak te9h,is edilmesi ve herhangi bir diglukozi(j pjgpen-tasyonu gozlenmerqesiu Kalecik KarasJ. liziimlerinin "Vitis vinifera" ki.iltiirli olarak sj.nj.flandj.rj.labilecegini gostermektedir.

26 D!FERANSi:YEL POLS POLAROG~IS!.!LE P!ROL!Z!D!N AL~O!TLER!N!N N!CEL ANAL!ZLER! A.Temizer*, A.N.Onar*, B.$ener**, H.Temizer** ve A.E.Karakaya*** *H.tl.Eczac~l~k Fakilltesi, Analitik Kimya An.abilim Dal~,.Ankara. **G.tl.Eczac~l~k Fakilltesi, Farmakognozi Anabilim Dal~, Ankara. ***G. fj. Eczaci l~k Ankara. Fa kill tesi, Farma.sot ik 1'_oksikol oj i Anabi.lim Dal~,,'j ~.; Diferansiyel puls polarografisi (DPP) organik madde :.\1) v~ ilag (2), analizlerinde kiullan1lan _en duyar analiz. yontemlerinden biridir. Daha once yarnlan gal19malarda Vinca alkaloitlerinin DPP yontemi ile analiz edilebileceryi gosterilmi9ti (3). Bu gal1 mada" Turkiye 1,de yeti;;en baz1 senecio ttirlerinden elde edilen Pirolizidin alkaloi,tl~:t::i.n.~n (4) 1 DPP yontemi ile nicel analizi yap1lml9t1r. Destek elektrolit~ar1:;>1m1 iizerinde yap1lan c;al1 roalar sonunda 7 o. 05 F Et 4 NI ve 0.1 ~ L!CI 'kar1-~~rib.n'in en uy- cjun oldugu ve doymu9 kalomel elektroda gore ~, vo:l t ta vermi9 olduklar1 katalitik indirgenme pikleri yard1m1yla 1-30 ppm konsant= rasyonlar1 aras1nda; ekstredeki total alkaloitlerin nicel:.analizlerinin yap1labilecegi saptanm19t1r. A9ag1daki tabloda incelenen=. Senecio tiirler:i,ndeki total alkaloi t miktarlarl goriilmektedir,. ~... TOTAL ALKALO 1T M1KTARLAlH. (Senecion~n Uzerinde~) Senecid aquaticus subsp. erraticus Senecio vernalis Senecio sandrasicus,_ % 0.07, % 0.12 % 0.37 'i. (. 1. Temizer.A, J.Pharm.Belg. f.. 37 (2), 157'~-;160 (1982). 2. solak.a.o, Temizet:.A. J.,Eiectronal. :Chern. ; 15j_l foi.::l07 (1983). 3. Temizer.A., Abs.Ist.Intern.Sym. on Drug.A.Il.alysis,Brussels,509 (1983). 4. Segall PH.. T., MOI~ YNEUX, R. J. ~ Res. Commun o Chem.Path.Phann.,.19, 545 (1978)

27 ULTRASON:tK SPEKTROSKOP! YONTEM:t!LE POL! (2v6-D!MET!L-p=FEN!LEN OKS!T) POL!HERLER!N!N!NCELENHES! Esin Evman Ege tfni versi tesi, Fen Fakii lt esi Kimya Boliimii, Bornova-izmir Bu ~a1~9mada hay1i yeni bir ana1iz yontemi o1an U1trasonik Spektroskopi Yontemi :.tnce1enmi l.i c:boli ( 2, 6~ dimeti1-p-feni1en oksi t) esnek zincir po1imer1erinin to1uen i indeki % 1;5-6 gr/1t deri9im- 1i g.oze1ti1eri i1e 20=60 C.t-~mp~-~atiir ara1~~~nda yap~1an denemeler degerlendiri1erek yontemin oze11ik1e polimer1erin ana1itik kimyas~na sag1~yabi1ecegi yarar1ar oneri1mi9tir. Bugiin en gok uygu1anan kimyasa1 akustik yontem1erinden biri U1trasonik spektroskopidir. Yontemin teme1i akustik etki ile ol'ij.9- turu1an relaksasyon olay~d~r. Geni9 bir frekans ara1~g~nda incelenen ortam i~inden ses dalgas~ geqiri1ir. Her frekansta sesin ortam taraf-~nd an sogurulma1ar~ bu1unur. Frekans-soguru1ma spektrumunda sogutu1m ni.n maksimum gosterdigi bolge relaksasyon ootgesidir. Bu l :~,~-~- -. '.., ';ij~-~.. -L~( ;~ bolgerii'n' karakteristik1eri bulundhktan sonra,,: bun1ar1a or tam i~inj,'jr:.... deki:o1ay1afbe1irlenip kimi sabit1er hesaplanabilir. Bu qa119mada bulunmu9 olan sonug1ar un1ard1r ~ - 3 MHz frekans bo1gesipde tek bir relaksasyon olay~.gozlenmi9tir. - 01ay rotasyonal izomerizmden kaynaklanmaktad~r.. -8 Olay1h re1aksasyon zaman~ 10 saniye mertebesinde ve aktif1enme enerjisi Kca1/mo1 o1arak bu1unmu tur~> 1 ~ Eldeki veri1ere gore izomerler aras~ndaki enerji farkj. 2,4 RT degerinden kligiik o1ma1j.d~r. - Re1aksasyon_gen1igi ve re1aksasyon frekansj. i1e temperatiir vederi~im arasj.ndaki i1i ki.1er ince1enerek yontemin po1imer kimyasj.na uygu1anabi1ir1igi tartj. J.1rnJ. t"l.r.

28 KUKtlRT VK SELENYUM MONOKLORtlR!JERi VE BOLtlNME U~tlNLER!N!N ' KttTLE SPEK:.V.RO.ME1:R:tK!NOELENr-1ES1: G iil seren C>z gen, Tame:p~,ft~-,-,,C>z g#_p, ~: '"' ~ ' i ~" /'' Hacet.tepe U'ni versi t esi, l{ii hendi.;sl ik Fakiiltesi, Kimya Boliimii, 13e yt epe;.:ankara :Su gali9mada ktikiirt monoklorur <s 2 ci 2 ) kukurt monobr-omiir (s 2 :Br 2 ) bile9ikleri ve bunlarj.n bollinme Urlihlerinfn kti'i:le spektro;.. metrik iri.celemeleri ya.pj.lmj.$t::lr..-. Literattir~e, kukiirt: monoklq)::ur; ve boly,.n,me uru.nj.eri :igin sa~ dece iki ~title spektro,rn,e;.trik gal1s;ma b.ulunmaktadj.r (1 ~2) Ay:tJ.ca kiiklirt monoklorlir ve monpb:ro:rnu.:run~ yalnj.z iyonla ma.po4fls.;i.yelini o--;'::::i(!:? - (~ '.... ;-.... : t... ' ''"~!!'~. -~- '. veren foto e1ektron spektrometresiyle yapj.lmj. l _b,.~,r.. j ~ gali.,$ro~; puj,.una- bilmi >tir (3). DolayJ.sJ.yla kliklirt ID9J;10bromlirun bolii~e uriirileri ic;in :'I ' { bulunan iyonla$ma ve gor'u:h.'tim J?9;tansiye'ileri degerleri 'cirijirialdir. AyrJ.ca kukiirt mbn.oklorlir ve bollinme Urlinleri igin bulunan iyonla9ma.:.::; (~,- J., _:,- J::.. _\_ ve gorlihlim potansiyelleri vekukurt monobrornlir igin buluna.n iyonla:;;- (: - t; rna potansiyeli degerleri bu konudaki az sayj.da verilerin kontrolli bakj.mj.ndan yard~cj..--: r r-; ;-...-i olmu itur. Olgti..rnler sj.rasj.nda iki tip klitle spektrom~tres,t.. Jva,ri,an,. MAT. ''_;_, _,., ~-;_cj'./': ; - ' ' -, \J; L.tJ.!::".- '.>..:~- Ll...' \._,.. CH7 ve AI!:! M~l2 ~title spektromet:~::eleri) kullan~~mj,!?~j.r. Ef?+[,,il]:i kilt= le spektrometresi de elektron bombardj.manlj. iyon kaynakl+,_ ve mg,nye- ').' r L, tik alanlj. analizorlu tiptedir. CH7 klitle spektrometresinde dedektor olarak faraday ~afesi, i.! MS12 klitle spektrometresinde ise elektron go~ gal tj.casj. bulunmaktaydj.. <_;alj. malar sj.rasj.nda her bi'r maddenin mole= kliler iyonu ve bollinme iirunleri igin iy9nla9ma verim,egil.eri verile- :.-_,... -' ' ri elde edilmi:;;, sonra hu veriler kullanj.lar.ak iyonla9ma verim egri= ler'i' bilg::lsayarda <;;izdirilmi tir. Bu egrilerden iyonla ma ve gorunlim ; /" ".. ~ :. :. r ;;: ' ~ ; f"..,_c. )'. ~::'. E. '

29 potansiyelleri saptanmj.~tl.r. _. M l<;ldeler gok korozif olduklarl. gibi ~ok ta gabuk bozunmaktadj.rlar. Bu nedenle ttim bollinme iyonlar.1. igin iyonla9ma verim verileri elde edilememi9tir. BaZl. iyonlar igin de elde edilen ortalama degerlerin standard sapmalar.1. biraz bliyliktlir. Gal.1.9mada elde edilen iyonla~ma ve gorlinlim potansiyelleri ve literatlirden elde edilen yardj.mcl. bilgiler yardl.ml.yla baz.1. bollinrne urtinlerinin bag enerjileri, ayr.1.ca baz.1. iyonlar igin iyonla9ma potansiyelleri hesaplanm.1.9tj.r. 1. Blais, J.C., and Cottin, M., C.R. Acad. Sc. Paris., Serie C-919, t. 276 (1973). 2. Hartmantr',: O.R., Lebert, K.H., und Chun, H.U. 1 Zeitschrift FUr Physikalische Chemie Neue Folge, 92, pp , (1974). 3. Colto~,J.R. and Rebalais;:.J.w... J.El. Spec. and Re-1. Phen., ~tii3xt974). PP : <-,..- ' '. - )... '. -..,-.. ' '- ~. r '"'-... ' ~ : ' ~ ~. ' ',.L,_

30 PER!YOD!K S!STEMIN IV.GRUP ELEMENTLER! TETRAKLORtlRLER!N!N KtiTLE SPEK'rO.ME:'J::k!I\ :tncelenmesf Sa lib Cehgi z* 1 Taml::rkarl oz gen-** -. ':.~f_..~ :r ~J.. )~ ;,. I ' > ( ~' ;; _:_ " :.~; ;, -1f-Cumliul:Yg ft' tjnitfe:cs it esi /!eri -Edebi yat Faki11 tesi J si vas..., ;:.,_::,J-:--: :: -. ~ij!ljji!- ~o.~yniu ** H~~~,~-t-~pe: 3 ~~J. -~ersi tesi.!1~p~m:l f ~~ ik.)';~]tff_j,tes_i, -. KihJrgar 13o2'u m t1 l}j!!j.'t:;_r3,pe,_;af1kara : r,~:::,nc.:;j..!: ~c.;-,._,_. -.. r -r )"': (=!'. -: I ~' ' ;~, I. y_:.. i..,... :r :!39 'g.al:i l;ma!a eel!!,. slci I -GeGl r SilCl, ve PbGl rt\dlaklitt~rf riin. '.... eel l:ii~irl.da iyohia lm~ getdiitcdetl_ Ve bunlartl.art. olu,9.an eel;,. ccli, I l I... c.. Ll' ' :..... I... I 1~ sl 1'~ h-ci ~ i+ ~b 1 Sl.C 3';'. J.:C 28 s. ~. ""Cl' ~ h1+ c1+ ~--c i+ + I PbC 3'... c_ 2. ol. p..:je\.; 3' Ge. 2p. ~..te., Ge- r sncl; /~: n.c:c~, n cci'* iyb'~t~aitli;r~~ftlriunt_ J!er:Liimieri,, elff~,t#9ti ~tnbar~ " - ' '. -~ :.~ _:.. t. : ~ ; ~... dimanii' lyon k~ynaginda E:iektrorl en~fjisirie kat >J.. iyoj1_., V,e;t:;irdi gi= zimlerirtden kayboian ak1.m VC (VatlisHin~ Current) ve d~g~~~al d~9 dege:t bu:hma (Liriear Extra-poiatioh-LE) yoritemlerindan ycil:l:~rianarak r. saptcihrrtl. tir. ' '- 1.. Mt:f/i v e ~-1Ci~ U.ri iyonla{?jj)._a,. v~,gorlinum gerilimleri (t1=c, Si.,...,,... '* -:>.. : '. \.,).',j... Ge; sn, Pb olntak ijzere) daha... onceki ~ali9m.a,,lg.rda.. elde edill'e:hl'deg~ ~'..... lerle uy~~ igihde iken llfrci; ve MCl + n1.n gortlrilliit' gerili~l~~i ile LE sonuglar1. ara!31rida HC1 4 moleklillerinin l.sl.sal bozunmalar~ nede= niyle bit uyu~ma~l1.k saptanm1.9t~r. 4 Ancak kaybolan ak1m yontemiyle bulunan Mel; gortintim geril1 mi degerlerinin MC1 2 radikali veya moleklillerinin iyonla9ma gerilimi degerleriyle ayn1 oldugu saptanm1.9t1.r. Simpozyumda Elektron bombard1.man1. ile iyonla ma ve gortiniim gerilimlerinin kaybolan ak1m ve LE yontemleriyle elde edilmesi,iki yontemin kar91.la tl.rllmas1 elde edilen sonuqlar1n degerlendirilmesi ve diger ayr1nt1lar sunulacakt1r.

31 YERL! KAYNAKLARDAN BAZiK KRm1 SULFAT ELDE EDILMESI Turgut dilnd~z* v~ AlAaddin~Cukur** *Ankara Universitesi F~n Fakilltesi,Kimya. Bolilmil Be evler, Ankara ih~> F ~rat tlni vr;:rsi tesi Fen-Edebi yat Fakii lt esi, Kimya Bolilmi.i.,.El.Az ig ""-,_. (L ~.' - '. -' Bu gal19mada p deri endlistrisini h~ t~jt~~ i~adde:i~rinden birl.)lah bazik ktom slilfatv ye,rli )<ayriaklardah yararlam.. larak haz1.:c~ landl.. Haz1rlama ug kad.emede ger<;:eklel}tirildi o Bi:tinci kademede; kromi tten 1 soda~kirec; yontemiyle Na 2 cro 4 hazj.rlandj.. :l:kihci kade= mede; ha~iir1anan Na C_!0 r, 2 4 H 2 so ile reaksiyona sokularak Na cr o l,, ::1~.'etildf. 3 frciuncli kadellnedbt_s:jff~;\~1-~~;;:~~i~en NC:._z,Sfi:tib?:{. r:ulfur ik asi t ve ineui s ile reaksiyona sokularak"' bazik kroni" sulfat elde edildi o Kromat, bikromat.ve.. bazik krom suifat~n verimine, safiyeti= ne etki eden ge~itli faktorier ve etkiieri ~yr1. ayrl. incelendi.biinci --~.:. deme ise yakla~j.k. :., %''90 verimle gerc;ekle~tirildi. HazJ.rlanan urlinun kimyasal analiz sonuclarl.; literatur veri~, ::' -- ~ L ler~yle iyi bir uyusmm gosterdi. : 1.'( -; -.,B'I.l. ekilde hazj.rlanan bazik krom slilfattan yeterli miktarda n'o.mune "Ag ~n Der ici lik A.. " fabrikasj.na gqn.erilerek dibaglallla ~;zellikleri istendi o Al1.nan sonuqlar1.n qok :i,yi oldugu ilgililerce bir raper halinde bildirildi.

32 KRmdT CEVHER!N!N X-T$ INLA.RI FLUORESANS YONTEM:t 1LE. - 1! l ANAL!Z:t VE KULLANMA YERLER:tN!N BEL!RLEN11ES1. : ~ :~--~~ ' ~it:;~{' i'dris r;akmak* ve Mustafa Ozdemir** :r~.j ::... f.- 'i! *F~rat liniversitesi-'ijjeef!jts.lik Fa!kintesi; Kimya Boliill'l~, Elaz~g 1** "~tat iirk lini versi test ~Feu-Edebi!iat, _,Fak.ii ltesi. Kimua Bolii m ii Erzurum.. ~.J. t.j ;:1.L):~. - Kromun ekonomik olarak elde edilmesinde yegane kaynak kro= mi t cevheridir. Kromi t cevheri yonlinden TtH: kiye o.lduk9a zeng in bir lilkedir. Bu cevher bulundugu fa.rkl1' ya,takj.:cm:a gorr- farj:.;l2 bile~;;imlerde olabilir. Bilesimindeki bu fark1.1tj.j.k cevhere.. farkll kullanlrn ".. '..- :..!. ' <:'. alanlar1 kazanchrir 0 Kromi t cevh~r_inin yararl1 bir s;ekilde kulla~, nabilmesi rigifl baz'.i kri terl.ere gore. ~lnj.flandj.rmasj. kullan1m alanlar1 buna qore tesbit edil.melidiro -....,,j yapllmalj. ve i Bu <;all madap 'I'lirkiye 1 nin say1l1 kromit ya_t?tkl_aj:r:j.n_?-,an olan Elaz1q-Guleman yoresi kromitleri lizerinde bir ara9t2rma yap~larak bu bolgedeki cevherin en uygun kullan1m alan1. t:esbit edilmeye ga~ lj.@lldl. Her yataktan e it aral1klarla be9 tane nlimune al1narak k1.r= ma ve boyut kli<;liltme gibi i lemlerle homojen hale getirildikten sonra dortleme usuliiyle nlimune aza1 t1.ld1 0 Takriben 100 mesk 1 e ka=, dar oglitlildli. Her yatak i<;in bir nqmunenin ya9 metotla analizi ya~ rnlarak x= Ray fluoresan spektrometresinde stanrart olarak kul.lanj.l~ dj. o Kalan numuneler, bu standarda gore x=ra.y fluoresan spektromet~ resinde analizienerek ger<;ek bile9imler bulunduo Elde edilen bu analiz soriligiarj.na gore, Elazlg-Guleman yo"" re-:sinde 'ha'le:d 'i9letilmek.te olanu:yrlfkarl ay1. p1.nar1., A.t;?agJ. ay1. ;pj.na.= rj.~ Y. Lasir ve Ay1 damar1. ocaklar1ndaki krorait cevherleri meta= ' I -.:: : ~ :;.L j_ "': : :. -1 ()-'" j f:-~ J:. ~..!..~. lurjik; Kef oca~1 kromit cevheri kimyasal~ Kapin oca~l kromit ~evheri ise refrakter alanda kullan1lmaya elveri li,:jldw}u sonucuna varj.ldlo

33 l;.... 't SUSUZ ORTANLARDA ELEKTROT TEPK!MELER!N!N FAZ DUYARLI ALTERNAT!F AKIM.,POLAROGRAF!S:t Y6NTEM!!LE!NCELENMES!.. >:"::. Gokqe oz yoriik, At tila Y~ld~z Hacet tepe tfrli ve;r:si tesi, Miihendi sl ik Fakii 1 tesi, Kimya Boliimii, Ankara Bu ~al19mada 9=aldehitantrasen, 9=siyanoantrasen; 9,10-dialdehitantrasen ve 9vlO=dinitroantrasen bile iklerinin susuz ase~ tonitril ~ozuclisunde dam1ayan c1va e1ektrodu lizerindeki elektroindirgenme davran19lar1 faz duyarl1 alternatif ak1m polarografisi yontemiy1e incelendi. A1ternatif ak1m po1arografisi yontemi i1e yap11an deneylerde faz duyar11 detektor kullan11arak ~e it1i her bi1e igin E 112 gerilim degerinde top1a~ frekans1arda (w) ve alternatif ak1m dege~ ri ve bu a1ternatif ak1mla sisteme uygulanan alternatif gerilim aras1ndaki faz a~1s1 6lqli1du. Ayn1 i9lemler sadece destek elektrolit i~eren ~ozelti igin de yap1ld1. Deneyler aras1nda ~ezeltinin direnci kornpense edilerek alternatif geri1im degerinde olabilecek aza1ma (i.r dli mesi) onlendi. Bu deneyse1 veri1ere, vektor analizi uyguland1 ve faradayik aiternatif ak1m (if) ve bu ak1mla sisteme uygu1anan a1ternatif gerilim aras1ndaki faz ag1s1 ( 2 ) bu1undu. Elektrot tepkime1erinin mekanizmas1n1 ara9t1rmak i~in if ve Cot f d eger ~ 1 er1n. i n w l/2 1 '1 e d eg191rn1 ~ d. ~nee en 1. ~a1191lan bile9ik1ere ait if degerlerinin w 1 / 2 ile Hz aras1nda dogrusa1 degi tigi; 300 Hz den sonra bu dogrusa1 ili9- kiden giderek artan pozitif sapmalar oldugu gozlendi. Faradayik ak1mdaki bu sapman1n ~oze1ti tepkimesi yan1nda adsorbsiyon tepkimesinin beraberce yurlirnesinden dolay1 oldugu 9eklinde yorurnland1.

34 siyanoantrasen ve 9-aldehitantrasen bile9ikleri i~in elektrot tepkimesine e9lik eden dimerle~me tlirti art tepkimelerinin alternatif ak~ polarografisi ko~ullar~nda yilrlimedigi 9,10-dialdehitantra~ sen bile igi i~in ise elektrot tepkimesine e9lik eden dismutasyon tlirli ~ozelti tepkimesinin alternatif ak~m polarografisi ko~ullar~nda da yurtidiigti gozlendi. (_}7'~~"':1 -c\ ;, r :~:..?: 3' ~~ 'i r:. ~ : 1:... -::;r... ~-f.:f :t : ~_t._~_.) -<1 :...-? _i.. L~_ Jr- rrr-j..l :, )!. : -:. c :1 f r,_. -.c I i ~.._,;,... :0t~i.i. (, -. r~. -~--- r cl C:.\!-;:,- ''" :~ ;: J: _l_?-2)i. :7:; ~,i_. ::.: \.-... '.!.. :..-.. \.! c ;., '-~~ J. j F':!.? :~:.c fl.c. c:c ;:::;:1: <:~:,.!;, -It.i: '-~~,:-1 -' :~" j-- -.J.tc::~r.-:l )J \ J rr L r I..t :r >~..1.!'~"-:

35 = 29-9-S!YANOANTRASEN VE 9=FEN!LANTRASEN!N ELEKTROYtlKSELTGENMES! Haluk t:jzyoriik, Attila YJ.ldJ.z Hacettepe Universitesi, Miihendislik Fakiiltesi, Kimya Boliimii, Ankara 9-siyanoantrasen ve 9-fenilantrasenin Pt elektrotta ve tet= rabutilamonyum perklorat destek elektroliti i<i:eren benzonitril c;o= zuclisundeki elektroyukseltgenme davran~~lar~ gerilim kontrollu ku~ lometri, donu~limlli voltametri ve eiektron spin rezonans spektros= kopisi yontemleriyle incelendi.deneyler azot atmosferinde, oksijen ve sudan ar~t~lm~ ortamda yap~ld~. 1ncelenen antrasen tlirevlerinin elektroylikseltgenmeleri sonunda olu~an protonun deri~imi spektroskopik olarak saptand~. Bu amagla akridin oranj indikatoru kullan~ld~. Daha sonra yap1lan bi= rinci katodik elektrolizle: bir onceki anodik elektrolizde olu9an proton molekuler hidrojene indirgendi. Bu katodik elektroliz bitiminde, spektroskopik olarak yap~lan proton ol9limtiyle de proton de= ri imindeki azalma izlendi. Gozeltideki proton katodik elektroliz= le bu ekilde tii.ketildikten sonra 1 daha negatif gerilimlerde ikin= ci bir katodik elektroliz yap~ld1. 9-siyanoantrasen igin yap~lan ikinci katodik elektroliz sonunda olu~an paramanyetik tirlinlin, antrakinonun Pt elektrotta ve ayn~ elektrokimyasal ortamdaki elektroindirgenme lirunli olan, ant~ rasemikinon radikali ile benzer donli limlli voltametrik ve elektron spin rezonans davran~ l gosterdigi bulundu. Bu ekilde 9-siyanoantrasenin elektroylikseltgenme lirlinlinlin antrakinon oldugu kan~tland~. 9-fenilantrasenin elektroyukseltgenmesi de benzer ~ekilde

36 incelendi. Elektroytiksel tgenme u:diriuniin radikalini olu~turtnak ; amac~yla yap~lan katodik elektrolizde elde edilen kulometrik degerin gok dil!iik olmas~ ve bu elektroiiz sonunda yap~lan donii Umlii voltametrik incelemede antrasemikinon radikaline kar ~. '\- gelen piklerin gozlenmemesi, 9-fenilantrasenin elektroylikseltgenmesi sonunda antrakinon olu~;imad~g~n~ gosterdi. Bu durumda; eldeki kulometrik ve spektroskopik bulgulara dayanarak elektroylikseltgenme iirununiin 9-hidroksi-9-fenilantron olmas~ gerektigi onerildi. r 1 \. :.,. j.,i.. '..:... :.~:,,. \, ~.. ~-.., : -::".",. '7/.. i: ~ : Yi.. -:: ::.

37 BAKLOFEN!N SPEKTROFOTOMETR!K YO~TEM BU Yt1NTEM!N TABLETLERE UYGULANMASI ILE l<1!ktar TAY!N! VE Lale Ersoy istanbul Universitesi, Eczac~l~k Fakilltesi, Analitik Kimya Bilim Dal~, Beyaz~t~ istanbul y~aminobutirik asidin sentetik bir tiirevi olan pg.klof.~n,.. ~ ~.. : : I '. )' ' '' " ~ [ = (p-klorofertil J~y~aminobufirik asid], ozellikle son. y~t,lar_da. spastisite tedavisinde yayg-:ln bi.r 9ekilde kullan~~m-f:~~ad~_r:o Bu, ila~ maddesi oldukqa yak~n zamanda tedavide ku~~an~lmq.y~.ba~~g~d~g~ndan~ md.ktar tayini- i in h~ntiz - fazla say~da ara~t~.:t'ma yap~l '. '. :.. - ~ ' '".: mam~ t~r,; vucut s ivilar~nda ga z kromatografik ve gaz-mass,,fra.g~!. -.. ; ':-. ~ /. mentografik yontemler ile miktar tayini baz~ ara~t~r~c~lar tara-.}... ren maddele:t ile sar~ renkli ttirevler vermektedir. Bu. ~.al~~mada :- ~r F.. baklofenin miktat tayininde TNBS belirtecinden yararlan~ld~. ;" ~ trini t:tobenzen.si:i.lfonik asid (TNBS) 1 amip g:t'ubu i<;e- Re- aksiyon oda s1cakl1g~nda phzll de 30 dakika stirede t~mamlanmaktad1r o Standard' ba'kiofen qozel tilerinden haz1rlanan, 9l~li. egrisi,_ l-lg/ml aras1ndaki konsantrasyonda dogrusaldl;r. Reakl:?iyon.OJ;~tam1nda 30- dak'~ sure ile dayan1kl1 kalan, sar1 renk],._-1.-; turev, 358 nm de ma:x'.finum absorbans gostermektedir o Rea_ksiyoq. ortam1 asidlendirildikten sonra tiriinlin organik q_oz?-cli ile ekstre edi,l- 4-. ~, r, :- mesi halinde ise ttlrev p eh az bir hafta dayan1kl1 kalmaktad1r o Bu yontem tabletlerde baklofen tayinine uyguland1 ~.Elde.. edilen sonuqlar; ninhidrin yontemi ile gall J.larak elde edilen sonuglar ile t ve F testi yonunden k1yasland1.

38 PROKA!NAM!D H:i::DROKLORtiRtlN METO~~B!KRO~.AT BEL!RTEC!!LE. SPEKTROFOTOMETRIK M!KTAR TAY:tN! VE YONTEM!N FARMAS5T!K ;r'' ' ', '.;) PREPARATLARA UYGULANMASI.. t :' f,_ ~~ ~ Sez en islimyeli....,r.:, "!' istanbul universitesi, Eczac2l2k Fakultesi, Anal[f:.'ik'::Kimfia Bilim Dal2, Beyaz2t, istanbul./.,.. l,. :-: :::::, P~okainamid G~ - benzamid monohidrokloriir!l tedavisinde kullan1lan bir ila~ hidroklorlir, 4-amino-N=[2-(dietilamino)etil} kalpteki a_ri..tmilerin onlenmesinde ve maddesidir. Literatlirde prokainamid hidroklorlirlin spektrofotometrik miktar tayinini i~eren yontemle{~ln g~gu ya Bratton=Marshall.. belir~~ciyle diazolama-kenetle- _.~.. :--;.:~ ~:'_[_~.~; me reaksiyonuna ya da vanilin, p-dimetilaminosinnamaldehid gibi belirte~t-erl:e schiff baz1 olu9mas1na dayanmaktad1r ~ ~-.-.r.:! -.. '::..:, :. Metol (p-n~metilaminofenol slilfat) =bikromat be.~jrteci asit-. ~-,... :. i{... " _J : ~. / li ortamda, primer aromatik aminlerle renkli uriin vermektedir.. ~ -t ~ Bu ~al19mada_geli!,?tirilen yontem, metolaun potasyum bikromat ile, ph 3 de prokainamid hidroklorur e lliginde oksidasyonuna day~nmak- - : -,~-:_ -- --~ :::.-. :. : tad1r._reaksiyon oda s1cakl1g1nda, bikromatg metol mol oran1 5.5 f : :.~-.. oldugunda ve 15 dakika igerisinde kantitatif olarak tamamlanmak~ tad1r. Oksidasyon urunu 528 nm de maksimum absorbans gostermekte ve olu lan renk 90 dakika sureyle stabil olmaktad1r. Absorbans,! sO':-'~g/ml prokainamid hidroklorur konsantrasyon alan1nda dogrusald1r. En yuksek hassasl1k 5-30 ~g/ml konsantrasy~n alan1nda elde edilmi9tir. Elde edilen dogrunun denklemip A= C = , r = olarak hesaplanm19t1r (n = 6) Yontemin prezisyonunu ifade eden degi~nne katsay1s~, 20 ~g/ml konsantrasyon iqin% olarak bulunmu9tur (n = 6).

39 Geli~tirilE;m yontem, prokainamid hidroklorlirun tablet,kapsi.il ve injek-t;,abl. OZel tilerde miktar tayinine uygulanmj.;;tj.r. Far..; masotik preparatlar ayr1ca Farmakope yonta~leri ve DACA yontemiyle analiz:eallei-'ek elde edilen sonu 1ar, t ve F testleri y5nunden kj.yaslanmi;;ti-r:.--. '.

40 ~ 34 - BAZI FOSFAZEN TUREVLER!N!N KONDUKTO~~TR!K T!TRASYONLARI Necla Gunduz, Turgut Gilndilz, Milr ide Tilzun, Esma K~l~q Ankara Universitesi,Fen Fakilltesi, Kimya Bolilmil, Ankara Susuz ortamlarda asi t~baz ti tra.syonlar1. kondliktometrik ola~ rak da yap1.labilir. Bu tip titrasyonlarda potansiyometrik titrasyonlarda oldugu gibi genellikle muntazam titrasyon egrileri elde edilemez. Bunun qe:;;itli nedenleri vard1r ve 96yledir~ i>' Titre edilen maddenin pka deqerip 2)!yonlar1n hareketliligi, 3) Gozliclinun dielektrik sabiti; 4) S1cakllk, 5) Konsantrasyon. Sunulan bu <;all. mada taraf1.ro.1.zdan potansiyometrik titrasyonlar1. yap1.lan <;e~itli fosfazen tlirevlerinin bir de kondliktometrik titrasyonlar1. yap1.ld1. ve titrasyon egrilerinin eklinep fosfazen= lerin nitrobenzen i9inde bulunan pka degerlerinin etkin oldugu ka= dar, qozliclinlin dielektrik sabitinin de etkin oldugu tesbit edildi. Dielektrik sabiti btiylik olan nitrobenzen i9inde titrasyon egrilerinin bir k1.sm1. sandalya eklindeyken, dielektrik sabiti ortama benzen ilave edilerek dli lirtilen nitrobenzen=benzen kar1. 1m1nda N~;;ekline Titrasyon egrileri N= ekline donli tlirtilen fosfazenlerin Ka 1 /ka 2 degerlerinin 10 5 den daha buylik oldugu bulu~mu;;tur. donti tlirulmti. ve boylece daha keskin dontim noktalar1 bulunmu tur. Potansiyometrik olarak c;ift doni.im noktas1 veren blitun fosfazenlerin 7 kondliktometrik titrasyon egrileri N-;;ekline donil tlirlilebildigi halde, tek donu~ noktas1. gosteren fosfazenlerin bliylik bir <;ogunlugu bu 9artlarda kondliktcr;,.~trik titrasyonla N=;;ekline donli tiirli~ lememi9tir.

41 Bu ~al:l mada, titre edici olarak HCl0 4 ~ozeltisi, gozucu olarak da nitrobenzenv nitroblf:mzen-benzen kar191.m1. kullanj..lmj.. ;tl.ro Titre edilen ve donum no~talar1. iyi tesbit edilen ba ;l:lca fosfazenler ;Unlard:Lr~ N 3 P 3 (NMe 2 ) 6, N 3 P 3 (NEt 2 > 6 : N 3 P 3 (NC 4 H 8 ) 6, N 4 P 4 (NMe 2 ) 8, N 3 P 3 (0 (CH 2 ) 3 o] [c 2 HSNH] 4, N 3 P~ (o (CH 2 ) 3 0] [c 4 H 8 NJ 4, N 3 P 3 [O{CH 2 ) 3 oj [c 4 H 8 No] 4 ve (N 3 P 3 Ph 5 ) 2 o.,. ~.I. '. ; - ' ~-~: : r,.. ;.. ; ' i..... : - '

42 SUSUZ ORTAI>lDA <;E$l:TL! SCHIFF BAZLARININ POTANS!YOiY.\ETRIK ':i'.itrasyqnlari JlE pka DE(jERLER!N!N HESAPLANMASI d:urgut Giindiiz; Esma x~l~<; Ankara _Uni;versi tesi, Fen Fakii lt esi, Kimya Boliim ii, l).nkara Suda qozlinmedikleri igin asit ve baz ozellikleri hakk~nda fazla bir ley bilinemeyen birqok madde, susuz ortamlarda ~ozlillip titre edilerek bu ozellikleri hakk~nda qe9itli bilgiler elde edilebilir. Bu qal~9mada v qe~d tli Schiff bazlar~ susuz ortamlarda go -~ ztilmti ve potansiyometri metoduyla hem asit, hem de baz olarak titrasyonlar~ yap~lm~9t~r. Schiff bazlar~ genel olarak R-CH=N-R ek= linde gosterilen maddelerdir. [R; fenil, l~naftil, 2-naftil, ben= zil, 1-naftilmetil, 2=hidroksifenil, 2-hidrosinaftil, 2-hidroksibenzil, 2-hidroksinaftil metil]. Bunlar~n baz olarak titrasyonunda gozucti olarak nitrobenzen, titre edici olarak da nitrobenzende haz~rlanm~9 susuz HClo 4 gozeltisi, asit olarak titrasyonunda ise qozlicti olarak pridin, titre edici olarak da susuz 2-propanolde ha~ z~rlanm~9 tetrabutilamonyum hidroksit qozeltisi kullan~lm~$t~r. Dihidroksi Schiff bazlar~ bir de nitrometanda titre edilmi lerdir. Nitrobenzen ve piridindeki pka ve yar~notralizasyon potan~ siyelleri (y.n.p.) tesbit edilmi tir. Bulunan bu degerlere Schiff bazlar~ndaki qe9itli gruplar~n etkisi ara9t~r1lm~9t~r. Amin kompo~ nenti aromatik oldugunda ayn~ aminin qe itli aldehitlerle verdigi Schiff bazlar1n~n nitrobenzendeki pka lar~ degi memekle birlikte, piridinde bulunan pka degerleri buylik olgude degi mektedir. Amin alifatik veyaaromatik olduqunda, ayn~ aldehitle verdigi Schiff bazlar~n~n piridin ve nitrobenzendeki pka degerleri farkl~l~klar gos= termektedir. Dihidroksi Schiff bazlar~n~n nitrometan ve nitrobenzende bulunan pka degerleri ayn~d~r.

43 BAZI SEFALOSPOR!N TtiREVLERIN!N.L. Fatma tnci engun* ve Buket Aksu~* ELEKTROANAL!TtK!NCELENMELER! *istanbul Universitesi, Eczac2l2k Fakultesi, Temel Eczac2l2k Bilimleri B6lumil, Analitik Kimya ~ilim Dal~, B~yaz2t, tstanbuj **Nobel ilaq Sanayii ve Ti.car.e.t A.. tsto.nbul Vol tarnmetrik tayinlerden ye.rarlanarak ;;relif?jcirilen kimyc:.~ analiz yontemleri ile ilgili galj..;:malar son yj.llarda oldukga ch::::::;n kazanmj.. jtj..r ~ Ozelllkle yapllarj.y:!da poj.,:;:rc 0T2fi.k r.iktif gruplar.:..., 1 ren maddelerin kimyasal bir degis-dklicre u ~rra t:tlmaksj.zj..n tam mole~. ; _~_.'.. -" ' \ '--'.:... kill uzeririden yapj..lan miktar tayinleri in vitro ve in vivo uygula~ malarda gok yararlj.. olmaktadj..r.! ' Sefa1osporin grubu antibiyotikl~f yapj..larj..nda :c 3.~iJ..bstiti enti o1arak =CH 2 -:R ~ ve R v o1arak 1 ka t??-i:~ redti.ksiyonda yapj..daki elektron c;riftini alarak uzak1a:;;a;n _elek~ronegatif bir grup igerd.::"dc"" 1erinde bu ;r.edtiksiyon basamagj..n~an y~~arlanarak miktar tayinleri yapj..1abi1mekte_dir. AyrJ..ca yapj..daki diger slibs ti tient1erin polarc q"~ rafik aktif o1ma1arj.. olu~an redi.iksiyon basayr;ag J_ saya_sj..nj.. arttj..r maktadj..r. Katod J.. ij..nlarj.. ve diferansiyel puls po1arografisi kulla= narak ge1i:;;tiri1en y6ntem1e seftizoksi:m~. ' - ~.;. r :.. s.sfop::::razonv sefamando:l sefamandol nafatr sefasetri1 ve sefalotinin elektroana1itik C>zel-. '. '. 1ik1eri ince1enmis; ve farmaso tik ekille:r.inde miktar tayin1eri ya~" p~1mj..~tj..r. % 1 den kligli~turo ' Uniformluk test:i ger<_;;:evesinde sap tanan s re 1 degerler.