Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi

Transkript

1 MEHMET YARDIMCI VE HALK ŞİİRİ ÜZERİNE Yrd. Doç. Dr. İ. Seçkin AYDIN Yazıya geçirilmiş ilk halkbilimsel kültürel ögeler Divân-ı Lügâti t-türk e kadar indirgenir. Bu anlamda Yusuf Has Hâcib i bir halkbilimci saymak yanlış olmaz. Yüzyıllar boyu halkbiliminin önemli bir kolu olarak halk edebiyatının önemli bir alt dalı olan, genelde halk şiiri, özelde ise anonim, tekke ve âşık şiiri adlarıyla alanyazında kabul gören bu disiplin günümüze kadar yazılı ve sözlü gelenekte devam etmiştir. Yine halkbilimi bizde ünlü Macar Türkolog, Ignacz Konoş un çalışmalarıyla ayrı bir önem kazanmış; Ziya Gökalp, Fuad Köprülü, Ahmet Talat Onay, Hikmet Dizdaroğlu, Pertev Naili Boratav, Şükrü Elçin, Saim Sakaoğlu ve daha nice önemli isimlerle kendi yolunu çizmiştir. Cumhuriyet in kuruluş yıllarının öncesi ve sonrasında başlayan derleme çalışmaları, son elli yılda telif eserlerle giderek sisteme oturmaya başlamıştır. Bu zaman diliminde halkbiliminin önemli alt dallarından biri olan halk şiiri de süreci etkili bir şekilde yaşamıştır. Bu çalışmada, yaklaşık kırk yılını halk şiiri çalışmalarıyla geçiren Mehmet Yardımcı nın halk şiiri alanında yaptığı çalışmalar tanıtılmış, özellikle Başlangıcından Günümüze Halk Şiiri (2002) adlı eser üzerinde durulmuştur. Çalışmanın kapsamına bağlı olarak Yardımcı nın yaptığı araştırmalar anonim ve âşık şiiri alt başlıklarında toplanabilir. Mehmet Yardımcı nın anonim halk şiiri ile ilgili yaptığı çalışmalar çoğunlukla mâni, ninni, türkü ve ağıt başlıkları etrafında toplanmaktadır. Anadolu da anonim ürünlerle diğer Türk yurtlarında söylenen mani (1998a), ninni ve tekerlemeler (1998b) üzerine bildiriler sunduğu görülür. Diğer yandan Yardımcı nın hayatında önemli iz bırakan Zile üzerine yaptığı çalışmalar olarak Mantuvarda Söylenen Zile Manileri (1986c) ve Zile de Söylenen Gelin Kaynana Manileri (1992a) üzerine makale ve bildiriler yazdığı görülür. Yine Göç motifinin ele alındığı Halk Kültüründe Göç, Uluslararası Sempozyumu nda ise Ağıt ve Türkülerimizde Bu Dünyadan Öte Dünyaya Göç (Demet Gülçiçek le), konusunu işler (2010d). Yardımcı nın araştırmaları içerisinde en çok üzerinde durduğu konuların başında âşıklar ve âşıklık geleneği gelmektedir. Bu çalışmalar Yüzyıllar Boyu Zileli Halk Ozanları (1983b), Zileli Fedai (H. İvgin le,h. İvgin le, 1983), Zileli Âşık Zefil Necmi (H. İvgin le, 1988a), Zileli Âşık Tâlibî (1989b), Zileli Âşık Ceyhunî ve Diğer Ceyhunîler (H. İvgin le, 1996c), Hekimhanlı Esirî (2000), İz Bırakan Zileli Şairler (2004), Âşık Aydın Ali, Hayatı- Sanatı-Şiirlerinden Örnekler (2006) biçiminde âşıkların tanıtımına dayanan eserler; Bilinmeyen Şiirleri ile Zefil Necmi (1984a), Tokatlı Gedai ve Gedai'de Telmih Sanatı (1985a), Zileli Âşıklarda Dini Motifler (1986), l8. Yüzyıldan Günümüze Zileli Âşıklar Zinciri (1987a), Malatyalı Âşık Sadık ile Zileli Âşık Sadık'ın Birbirine Karışan Şiirleri ve Âşık Sadık'ın Bilinmeyen Bir Deyişi (1987b), Tarsuslu Sıtkı Pervane'nin Bilinmeyen Şiirleri (1987c), Âşık Ferrahi'nin Sanatı (1988b), Yunus Emre'de Başkaldırı (1990), Yunus Emre'de Telmih Sanatı (1991a), Hekimhanlı Âşıklar ve Ahmet Yesevi Çizgisinin Usta Aşığı Esiri (1993a), Âşıkların Dilinde ve Telinde Gönül Kavramı (1995a), On Dokuzuncu Yüzyıl Âşıklarından Hekimhanlı Esiri nin Sanatı ve Bilinmeyen Şiirleri (1996b), Halk Edebiyatı Ürünlerinde, Âşıkların Dilinde ve Köroğlu'nda Dağ (1997a), Kul Himmet Üstadım'ın Kul Himmet'le Karıştırılan ve Bilinmeyen Şiirleri (1998d), Geleneksel Kültürümüzde ve Âşıkların Dilinde Sayılar (1998f), Hacı Bektaş tan Manevi Etki ile Âşıklığa Ulaşan, Mahlas Alan Âşıklar ve Âşıkların Dilinde Hacı Bektaş Sevgisi (1998), Osmanlı Döneminde Olumsuz Davranışlara Karşı Sivaslı Âşıkların Başkaldırı ve Yergi Şiirleri (2007c), Halk ve Âşık Şiirinde Su Motifi (2010a), Emrah Kolu nda Yer Alan Âşıklarda Söz Varlığı (2010c), Kaygusuz Abdal ve Sanatı (2011a), Edebiyatımızda Âşık Kolları ve Zileli Talibî Kolu (2011b), Malatya da Âşıklık Geleneği ve Malatyalı Âşıklar (2011c) adlı bildirilerdir. Diğer yandan çeşitli dergilerde yayınlanan ulusal ve uluslararası makaleleri de bulunmaktadır: Zileli Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi

2 Ozanların Bulunmadığı Püsküllüoğlu'nun Antolojisi (1970), Âşık Sıtkı Pervane nin Bilinmeyen Şiirleri (1983), Sırrı Baba Menkıbesi ve Nurettin Seyfi'nin Âşıklığa Başlama Olayı (1984b), Zile de Günümüz Halk Ozanları (1984c), Zileli Âşık Fevzî nin Bilinmeyen Şiirleri (1985b), Âşık Nuri Gulamî (1987d), Halk Şiirinde Şairlere Maledilişlerin ve Tabşırma Benzerliklerinin Yarattığı Karışıklıklarla Cönklerden Kaynaklanan Yanılgılar (1987e), Zileli Âşık Nevruz Bacı nın Âşıklığa Başlama Olayı (1987f), Halk Şiirinde Bade İçme, Mahlas Alma ve Usta Çırak Gelenekleri (l988c), Cönklerden Gün Işığına (1989a), Zileli Âşık Ceyhuni (1991b), Âşık Safine'nin Bilinmeyen Şiirleri (1992c), Yirminci Yüzyıl Türk Halk Şairleri Antolojisi Üstüne (1992), Yaşayan Halk Ozanları Antolojisi Üstüne (1993c), Kul Nesîmî nin Bilinmeyen Şiirleri (1993c), Geleneksel Kültürümüzde ve Âşıkların Dilinde Çiçek (1994a), Cönklerden Gün Işığına Esîrî (1994b), Arguvanlı Halk Şairleri (1994c), 17. Yüzyıldan Günümüze Malatyalı Halk Şairleri (1994d), Kul Himmet'ten Günümüze Tokatlı Halk Şairleri (1994e), Arapgirli Âşık Fehmi Gür, Hayatı Sanatı Şiirlerinden Örnekler (1995b), Âşık Edebiyatında Rüya Sonrası Âşık Olma-Bade İçme (1998), Malatyalı Âşıklar Zincirinin Son Temsilcilerinden Muharrem Yazıcıoğlu ve Sanatı (2011), Geleneksel Kültürümüzde ve Âşıkların Dilinde Su (2010a), Anadolu Âşıklarının Ermeni Âşıklara Etkileri (2011d). Mehmet Yardımcı sunduğu bildirilerde gerek âşık tarzı şiir geleneğini gerekse âşıkların yayınlanmamış şiirlerini çalışma konusu yapar. Bu çalışmaların yanında Yardımcı nın yüksek lisans ve doktora düzeyinde yaptırdığı çalışmalarla âşık şiirine katkı yaptığı söylenebilir. Mehmet Yardımcı nın halk şiiri alanında yaptığı en önemli çalışma Başlangıcından Günümüze Halk Şiiri Anonim Halk Şiiri-Âşık Şiiri-Tekke Şiiri başlığıyla birçok baskı yapan çalışmasıdır. İlk baskısını 1998 yılında yapan kitabın 2011 yılına kadar gözden geçirilmiş baskıları devam etmiştir. Kitabın adına bağlı olarak üç başlıkta toplanan bilgiler, zengin kaynakça ve örneklerle desteklenmiştir. Yazar, kitabın birinci bölümünde Anonim halk şiiri, yazarları genel olarak bilinmeyen ve halk arasında sözlü olarak nesilden nesile ulaşabilen ninni, mâni, tekerleme ve türkü gibi anonim halk edebiyatımızın içinde yer alan disiplinlerdir. Anonim halk şiirine, âşık şiiri ve tekke şiirini ayrı birer disiplinler olarak düşündüğümüzden kısaca halk şiiri demenin daha yerinde olacağı kanısındayız. Bu ürünlerin en önemli yanı yabancı etkilerden uzak kalmış olmalarıdır. (Yardımcı, 2011) biçiminde açıklama yaparak anonim şiirin özelliklerini sıralar. Ayrıca anonim şiire ait türlerle ilgili kapsamlı sınıflandırma yaparak örnekler sunar. Bu açıklamaları yapıları ve konuları bakımından alt başlıklara bölerek inceler. Yardımcı, kitabın ikinci bölümünde ise Âşık Edebiyatı başlığı altında geniş bir bilgi sunar. Bu bölümde öncelikle âşık kavramını irdeleyen yazar, âşık kelimesinin kökeni ve işlevleri hakkında geniş bir bilgi verir. Ona göre Âşık, Türk töresine bağlı olup elinde sazı dilinde Türkçe deyişleri ile toplum içinde yaşayan, halk kaynağından kana kana içen gönül adamıdır. Âşık; sazı ve sözü ile kötüyü, kötülükleri yerip, iyiyi ve iyilikleri öven, haksıza karşı olup haklının yanında yer alan cesur kişidir. O içleri buruk, boyunları bükük olanların, gurbette köyündeki kağnı gıcırtısını rüyalarında görenlerin, başlık parası için çeşitli iş kollarında ter dökenlerin dert ortağıdır (Yardımcı, 2011). Ayrıca, âşıkların yetişme biçimlerinden başlayarak bu disiplinin ortaya koyduğu gelenekleri usta-çırak, nazirecilik, mahlas alma, bade içme, atışma vb. önemli gelenekler çerçevesinde ele alır. Ardından bu disiplin çerçevesinde birbirini etkileyen âşıkları karşılaştırmalı bir boyutta etkileşim başlığı altında inceler. Diğer yandan âşık edebiyatının kaynaklarını başlangıcından bugüne kadar sıralar. Yardımcı nın bu bölümde ele aldığı en önemli konu başlıklarından birini de âşık edebiyatının diğer edebî disiplinlerle olan ilişkisi oluşturmaktadır. Yazar bu bölümde âşık edebiyatını divan şiiri ve yeni Türk şiiri çerçevesinde karşılaştırmalı olarak ele alır.

3 Kitabın son bölümünde ise Tekke Şiiri ni değerlendiren yazar, bu disiplini şu şekilde açıklar: Türklerin Müslüman kültürüne karşı büyük sempati duydukları XI ve XII. yüzyıllarda Tanrı aşkı ve ahret duygularını dile getiren âşıkların yarattığı bir edebiyat türünün ürünüdür. Tekke mensupları arasında yayıldığı için bu adla anılır. Hem aydınları, hem halktan olanları çatısı altında toplayan tekkeler birer okul görevi üstlenmişlerdir. Bu okullarda tasavvuf denilen bir düşünüş ve inanış sistemini benimsetme amacı ile özel bir eğitim verilmiştir. Tasavvufun fikir yönüne panteizm, duygu olarak benimsenmesine de mistisizm denmektedir. Bilindiği gibi Müslümanlık ve Hıristiyanlık gibi büyük dinler daima iki varlık kabul etmişlerdir. Bu iki varlık önce Tanrı, sonra da onun yarattıklarıdır. Dindeki yaratılış yerine tasavvufta tecelli vardır. Tasavvuf birtakım teorilerle açıklanmaya çalışılır. Bunların en önemlileri tecelli ve insan teorileridir. (Yardımcı, 2011). Bu bölümde tekke şiirinin ilâhi, nefes, ayin, tapuğ, cumhur, duvaz vb. türlerinin açıklamasını da yaparak konuyla ilgili örnekler sunar. Halk şiiri her toplumun en katıksız tarafından başlayarak insanoğlunun geçirmiş olduğu evreleri gözler önüne seren önemli bir disiplindir. Türk halk şiirinin de başlangıcından günümüze bu bağlamda geçirmiş olduğu dönüşümler hem edebiyatın hem de toplumsal yaşayışın bir yansımasını görebilmek açısından önemlidir. Böylesine önemli bir dalın gün ışığına çıkarılması yine yüzyıllar boyu süren emek gerektirir. Yazılı kaynakların yaygınlık gösterdiği 20. yüzyıl dünyası, öncelikle derleme, ardından kuram geliştirilen bir süreci kapsar. Bu anlamda derleme ve kuram geliştirme çalışmaları 21. yüzyıl dünyası içinde de etkisini sürdürmektedir. Yaklaşık kırk yıldır bu düşünceye bağlı olarak çalışan Mehmet Yardımcı, halk şiirine farklı türlerde emek vermiş sanatçıların ürünlerini toplamak ve yayınlamak suretiyle önemli katkılar sağlamıştır. Bir başka taraftan toplanan bu eserleri belli kategoriler etrafında toplayan yazar, Anadolu insanının tarihî süreç içindeki duyuş ve düşünüşünü ele aldığı eserlerle gelecek kuşaklara aktarmasını bilmiştir. Bu anlamda halk şiirine büyük emeği geçen hocam Mehmet Yardımcı ya saygılarımı sunarken kendisine bundan sonraki yaşamında daha nice eserler katması dileklerimi sunarım. KAYNAKLAR Yardımcı, M. (2011a). Kaygusuz Abdal ve Sanatı. Alanya Güncel Sanat Dergisi Kaygusuz Abdal Edebiyat Etkinlikleri nde sunulan bildiri. Alanya, Türkiye, 4-5 Mayıs (2011b). Edebiyatımızda Âşık Kolları ve Zileli Talibî Kolu. II. Tarihi ve Kültürüyle Zile Sempozyumu nda sunulan bildiri.. Zile, Türkiye, 6-9 Ekim (2011c). Malatya da Âşıklık Geleneği ve Malatyalı Âşıklar. Malatya I. Ulusal Kültür Sanat Sempozyumu nda sunulan bildiri. Malatya, Türkiye, 28 Ekim (2011d, Kasım 29). Anadolu Âşıklarının Ermeni Âşıklara Etkileri. Özhaber Kültür Sanat Sayfası. (2011e). Malatyalı Âşıklar Zincirinin Son Temsilcilerinden Muharrem Yazıcıoğlu ve Sanatı. Nail Tan a Armağan (Haz. Prof. Dr. Tuncer Gülensoy, Hayrettin İvgin) Ankara: Kültür Ajans Yayınları. (2011f) Başlangıcından Günümüze Halk Şiiri- Âşık Şiiri- T ekke Şiiri Ankara: Ürün Yayınları. (2010a). Geleneksel Kültürümüzde ve Âşıkların Dilinde Su. Kültür Evreni Dergisi, 2(6), (2010b). Halk ve Âşık Şiirinde Su Motifi. Avrasya âşıklarında Nevruz ve Ortak Motifler Sempozyumu nda sunulan bildiri. Ankara, Türkiye, 4-5 Haziran (2010c). Emrah Kolu nda Yer Alan Âşıklarda Söz Varlığı. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu nda sunulan bildiri. İzmir, Türkiye, Aralık 2010., ve Gülçiçek, D. (2010d). Ağıt ve Türkülerimizde Bu Dünyadan Öte Dünyaya Göç. Halk Kültüründe Göç Uluslararası Sempozyumu nda sunulan bildiri. Balıkesir, Türkiye, Mayıs (2009). Yaşamları, Sanatları ve Şiirlerinin Yorumlarıyla Âşıklarımız. Ankara: Ürün Yayınları. (2007a). Azerbaycan Efsanelerinin Anadolu ve Diğer Türk Efsaneleri ile Mukayesesi Prof. Dr. Taciser Onuk a Armağan. Ankara: Kültür Ajans Yayınları, (2007b). Azerbaycan Efsanelerinin Anadolu ve Diğer Türk Efsaneleri ile Mukayesesi Prof. Dr. Taciser Onuk a Armağan. Ankara: Kültür Ajans Yayınları,

4 (2007c). Osmanlı Döneminde Olumsuz Davranışlara Karşı Sivaslı Âşıkların Başkaldırı ve Yergi Şiirleri (2006). Âşık Aydın Ali, Hayatı-Sanatı-Şiirlerinden Örnekler. Ankara: Ürün Yayınları. (2004). 16. Yüzyıldan Günümüze İz Bırakan Zileli Şairler. Zile: Zile Belediyesi Kültür Yayınları. (2000). Hekimhanlı Esirî. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları. (1998a). Kıbrıs, Anadolu ve Balkanlarda Söylenen Ortak Mâniler. Uluslararası Kıbrıs ve Balkan Türk Edebiyatları Sempozyumu nda sunulan bildiri. İzmir, Türkiye, Ekim l998. (1998b). Kıbrıs ve Diğer Türk Ülkelerinde Ortak Ninni ve Tekerlemeler. II. Uluslararası Kıbrıs ve Balkan Türk Edebiyatları Araştırmaları Kongresi nde sunulan bildiri. Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kasım l998. (1998c). Zile de Mantuvar Oyunu ve Mantuvarda Söylenen Zile Manileri. Halay, Ankara. (1998d). Kul Himmet Üstadım'ın Kul Himmet'le Karıştırılan ve Bilinmeyen Şiirleri. I. Emlek Yöresi Halk Ozanları Sempozyumu nda sunulan bildiri. Ankara, Türkiye, l6-17 Mayıs l998. (1998e). Geleneksel Kültürümüzde ve Âşıkların Dilinde Sayılar. Çukurova Halk Edebiyatı Sempozyumu nda sunulan bildiri. Adana, Türkiye, 1-4 Aralık l998. (1998f). Hacı Bektaş tan Manevi Etki ile Âşıklığa Ulaşan, Mahlas Alan Âşıklar ve Âşıkların Dilinde Hacı Bektaş Sevgisi. Gazi Üniversitesi I. Türk Kültüründe Hacı Bektaş Sempozyumu nda sunulan bildiri. Ankara, Türkiye, Ekim (l998g). Âşık Edebiyatında Rüya Sonrası Âşık Olma (Bade İçme). Pertev Naili Boratav a Armağan. (1996a). Halk Edebiyatı Ürünlerinde, Âşıkların Dilinde ve Köroğlu'nda Dağ. Bolu'da Halk Kültürü ve Köroğlu Sempozyumu nda sunulan bildiri. Bolu, Türkiye, Ekim l997. (1996b). On Dokuzuncu Yüzyıl Âşıklarından Hekimhanlı Esiri nin Sanatı ve Bilinmeyen Şiirleri. V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi nde sunulan bildiri. Ankara, Türkiye, Haziran l996. İvgin, H., ve Yardımcı, M. (1996c). Zileli Âşık Ceyhunî Ve Diğer Ceyhunîler. Ankara: Ürün Yayınları. Yardımcı, M. (1995a). Âşıkların Dilinde ve Telinde Gönül Kavramı. VI. Uluslar arası Türk Halk Edebiyatı Semineri nde sunulan bildiri, 5-7 Mayıs (l995b). Arapgirli Âşık Fehmi Gür Hayatı Sanatı Şiirlerinden Örnekler. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5. (l994a). Geleneksel Kültürümüzde ve Âşıkların Dilinde Çiçek. Prof. Dr. Saim Sakaoğlu 55. Yıl Armağanı. Kayseri, l994. (l994b). Cönklerden Gün Işığına Esîrî. Milli Folklor Dergisi, 22. (l994c). Arguvanlı Halk Şairleri. Folklor / Edebiyat Dergisi, 1. (l994d). 17. Yüzyıldan Günümüze Malatyalı Halk Şairleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1). (l994e). Kul Himmet'ten Günümüze Tokatlı Halk Şairleri. İş Bankası Kültür Sanat Dergisi Tokat Özel Sayısı, 24. (1993a). Hekimhanlı Âşıklar ve Ahmet Yesevi Çizgisinin Usta Aşığı Esiri. VI. Uluslararası Ahmet Yesevi ve Türk Halk Edebiyatı Semineri nde sunulan bildiri. Lefkoşa, Kıbrıs, 7-l0 Mayıs l993. (l993b). Yaşayan Halk Ozanları Antolojisi Üstüne. Tarla Kültür Sanat Dergisi, 93(8). (l993c). Kul Nesîmî nin Bilinmeyen Şiirleri. Milli Folklor Dergisi, 19. (l992a). Zile de Söylenen Gelin Kaynana Manileri. Tokat: Tokat Kültür Araştırma Dergisi, 5. (l992b). Âşık Safine'nin Bilinmeyen Şiirleri. Tarla Kültür Sanat Dergisi, 4. (l992c). Yirminci Yüzyıl Türk Halk Şairleri Antolojisi Üstüne. Tarla Kültür Sanat Dergisi, 92(3). (1991a). Yunus Emre'de Telmih Sanatı. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu nda sunulan bildiri. Ankara, Türkiye, 7-10 Ekim l991. (l991b). Zileli Âşık Ceyhuni. Tokat Kültür Araştırma Dergisi, 4. (1990). Yunus Emre'de Başkaldırı. Uluslararası Yunus Emre Kongresi nde sunulan bildiri, Eskişehir, Türkiye, 3-5 Mayıs l990. (l989a). Cönklerden Gün Işığına. Milli Folklor Dergisi, 3. (1989b). Zileli Âşık Tâlibî. İstanbul. İvgin, H., ve Yardımcı, M. (1988a) Zileli Âşık Zefil Necmi. Ankara. (1988b). Âşık Ferrahi'nin Sanat ı. Çukurova Üniversitesi Âşık Ferrahi Semineri nde sunulan bildiri, Adana, Türkiye, Nisan 1988.

5 (l988c). Halk Şiirinde Bade İçme, Mahlas Alma ve Usta Çırak Gelenekleri. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2. (1987a). 18. Yüzyıldan Günümüze Zileli Âşıklar Zinciri. VIII. Milli Türkoloji Kongresi nde sunulan bildiri. İstanbul, Türkiye, Eylül (1987b). Malatyalı Âşık Sadık ile Zileli Âşık Sadık'ın Birbirine Karışan Şiirleri ve Âşık Sadık'ın Bilinmeyen Bir Deyişi. İnönü Üniversitesi II. Battal Gazi ve Malatya Çevresi Halk Kültürü Sempozyumu nda sunulan bildiri. Malatya, Türkiye, Ekim l987. (1987c). Tarsuslu Sıtkı Pervane'nin Bilinmeyen Şiirleri. I. Mersin Milli Kültür ve Eğitim Sempozyumu nda sunulan bildiri, Mersin, Türkiye, 2-4 Aralık (l987d). Âşık Nuri Gulamî. Erciyes Kültür Sanat Dergisi, 3. (l987e). Halk Şiirinde Şairlere Maledilişlerin ve Tabşırma Benzerliklerinin Yarattığı Karışıklıklarla Cönklerden Kaynaklanan Yanılgılar. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1. (l987f). Zileli Âşık Nevruz Bacı nın Âşıklığa Başlama Olayı. Erciyes. (1986). Zileli Âşıklarda Dini Motifler, Türk Tarih ve Kültüründe Tokat Sempozyumu nda sunulan bildiri. Tokat, Türkiye, 2-6 Temmuz l986. (1985a). Tokatlı Gedai ve Gedai'de Telmih Sanatı. II. Uluslararası Türk Halk Edebiyatı Semineri nde sunulan bildiri. Eskişehir, Türkiye, 7-9 Mayıs (l985b). Zileli Âşık Fevzî nin Bilinmeyen Şiirleri. (l984a). Bilinmeyen Şiirleri ile Zefil Necmi. Uluslararası Türk Folklor ve Halk Edebiyatı Kongresi nde sunulan bildiri. Konya, Türkiye, Ekim (l984b). Sırrı Baba Menkıbesi ve Nurettin Seyfi'nin Âşıklığa Başlama Olayı. Halk Kültürü Dergisi, 1. (l984c, Eylül 14-21). Zile de Günümüz Halk Ozanları. Zile Postası. (1983a). Âşık Sıtkı Pervane nin Bilinmeyen Şiirleri. Türk Folkloru Dergisi, 52. (1983b). Yüzyıllar Boyu Zileli Halk Ozanları. Ankara. İvgin, H., ve Yardımcı, M. (1983c). Zileli Fedai. Ankara. (l970). Zileli Ozanların Bulunmadığı Püsküllüoğlu'nun Antolojisi. Ozanca Aylık Sanat ve Düşün Dergisi, 6.