SULARIN DERLENMESİ KAPTAJ
|
|
- Derya Uysal
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 SULARIN DERLENMESİ KAPTAJ
2 Herhangi bir topluluğun ihtiyacı olan su miktarı tayin edildikten sonra yapılacak ikinci önemli iş, bu ihtiyacı karşılayacak en uygun su kaynağının seçilmesidir. İhtiyaçlar sadece bir kaynaktan karşılanabileceği gibi, birkaç kaynaktan da temin edilebilir. Bu durumda suların şebekeye verilmeden önce karıştırılması gerekir A-Yer altı Sularının Kaptajı B- Yüzeysel Suların Kaptajı
3 Menbaların Sınıflandırılması 1. Yerçekimi etkisiyle meydana gelen menbalar : Bu tip menbalarda su akışı hidrostatik basınç altında cereyan eder. Bu menbalar aşağıdaki gruplara ayrılır: a. Yamaç menbaları b. Tabaka menbaları c. Savak menbaları d. Zemin çatlak ve boşluklarında oluşan menbalar e. Yeraltı boşluklarındaki su kütlelerinin meydana getirdiği menbalar.. Yerçekimi kuvvetinin dışındaki tesirler neticesinde meydana gelen menbalar: Bu grubu volkanik menbalar ile yer kabuğunun derinliklerine ulaşan zemin çatlaklarında ortaya çıkan menbalar oluşturur. Sıcak su menbaları ile karstik menbalar da bu gruba girer
4 MENBA SULARININ DERLENMESİ Menbalar yeraltı sularını taşıyan tabakaların herhangi bir şekilde yer yüzeyine çıkması sonucu oluşur. Yamaç Menbaları Vadinin geçirimli tabakayı kesmesi sonucu oluşur. Bazen yer altı suyu bir yüzey boyunca açığa çıkar. Zemin yüzü Y.A.S.S. Geçirimsiz tabaka Menba
5 YAMAÇ MENBALARININ KAPTAJI Menbada su toplama tesisi bir odadan ibarettir. En basit şekli ile bu oda tek bölmeden oluşur. Bunların vanaları dışarıdadır. Bunlar, toplama odaları girişçıkış, dolu ve dip savak boruları ile donatılmıştır. İnsan girişi 0.60x0.60 m Çevre hendeği Kil m (en az) Kaynak Dolu savak Gidiş Boşaltma Geçirimsiz zemin Kil Gidiş Dren Boşaltma
6
7 Tabaka Menbaları Vadinin su taşıyan tabakanın altındaki geçirimsiz tabakayı kesmesi sonucu oluşur. Burada yer altı suyu akışı bir çizgi boyunca açığa çıkar Zemin yüzü Y.A.S.S. Menba Geçirimsiz tabaka
8 TABAKA MENBALARININ KAPTAJI Suların geri tepmemesi ve kabarmaması için, bütün kaptaj elemanları, akım serbest yüzeyli olacak şekilde projelendirilir. Hareketsiz yer altı suyu içinde açılmış olan ve suları her iki taraftan alan kaptaj tesisatı, sızdırma galerisi (dren borusu), iletim borusu ve toplama odasından meydana gelir. Sızdırma borularında hız 0,0 v 0,40 m/s alınmaktadır. İletim borusundaki hız ise 0,50 civarında alınması uygundur. Sızdırma borularında minimum çap 10 cm alınmalıdır.
9
10 Savak Menbaları Yer altı suyu yüzeyi ile geçirimsiz tabakanın eğiminin zıt yönde olması halinde savak menbaları oluşur. Dolu ve dip savak menbaı olmak üzere iki tipi vardır. Dip savak verimi daha yüksek, dolu savak menbaı zaman zaman kuruyabilir Dip savak menbaı Y.A.S.S. Zemin yüzü Dolu savak menbaı Geçirimsiz tabaka
11 Zemin çatlak ve boşluklarında oluşan menbalar İki geçirimsiz tabaka arasında kalan yer altı suyu üstteki tabakanın çatlak ve yarıklarından yer yüzüne çıkarak tabaka çatlağı menbaını oluşturur. Şayet sular bir fay çatlağı boyunca yüzeye çıkarsa fay menbaı adını alır Geçirimsiz tabaka Menba Yeraltı suyu Geçirimsiz tabaka Tabaka çatlağı menba Menba Fay menbaları
12 Yer altı boşluklarındaki su kütlelerinin meydana getirdiği menbalar Kütle halinde yeraltındaki boşluklarda hareket eden sular, bu boşlukların zeminle irtibatlı olduğu bir noktadan açığa çıkar ve menbaı meydana getirir. Menba Zemin boşluğundaki menba
13 MENBALARIN DEBİLERİ Bir menbadan alınabilecek su miktarının bağlı olduğu faktörler: 1. Su taşıyan tabakanın porozitesine. Menbanın morfolojik yapısı 3. Zeminin sızdırma kapasitesi 4. Beslenme havzasının büyüklüğü 5. Bölgenin topoğrafyası 6. Yağışların şiddet, süre ve frekansı 7. Zemindeki bitki örtüsü 8. Yağış bölgesindeki meteorolojik şartlar. Debisi mevsime göre değişmeyen menbalar, su temini bakımından en uygun olan menbalardır. Debisi çok değişkense o menba, su kalitesi ve su miktarı bakımından uygun değildir, tercih edilemez.
14 Menba debilerinin ölçümü: Menba debilerini ölçme metotları, menba debisinin büyüklüğüne bağlıdır. - Verim 1lt/sn veya daha küçük ise; hacmi beli olan kaplarla (mesela 0 lt olabilir), bir kabın doluş süresinin ölçülmesi ile ölçülür. - Verim biraz daha büyük ise (1~10 lt/sn)arasında ise; 0,5*0,5*1 m boyutlarında sızdırmaz sandıklar kullanılır. - Eğer verim 10 lt/sn den daha büyük ise savaklar yardımıyla ölçülür.
15 Menbadan ölçülen en büyük ve en küçük debi arasındaki oran; oran varsa bu tip menbalar çok uygundur. Bu menba kaynak olarak kullanılabilir. menbada kirlenme söz konusu olabilir, basit arıtma ile kullanılabilir. böyle bir menba kaynak olarak kullanılamaz
16 Kum Tutucu Bölmenin Hesabı Menbalardan alınan suların ince kumları sürüklemesi halinde bu kumların isale ve şebekede işletme güçlükleri doğurmaması için sulardan ayrılması gerekir. Bu yüzden menba kaptajlarında su bölmesinden önce bir kum tutma bölmesi teşkil edilir.
17 Kum tutucuların boyutlandırılabilmesi için sudan ayrılması istenen en küçük kum taneciğinin çapı, özgül ağırlığı ve su sıcaklığı bilinmelidir. Kum tutucu bölme, o şekilde boyutlandırılmalıdır ki çökelmesi istenen zerrecik suyun yatay doğrultudaki hızı ile L mesafesini kat ederek bölmenin sonuna geldiğinde, düşey doğrultudaki çökelme hızı ile h mesafesini almış olsun ve bölmenin tabanına inerek orada biriksin
18 Kum tutucu bölmenin hesabında; esas alınacak akış hızı (Va), çökelen tanelerin su ile sürüklenmesi için Va 5 cm/sn olacak şekilde seçilir. Daha büyük olursa çökelen taneler su ile akıp gider. Çökelme hızı (Vç) ise tablo veya Reynolds tan bulunur. Vç : çökelme hızı, d : dane çapı, n : kinematik viskozite γ : tanenin özgül ağırlığı
19 Çökelme ve akış hızları tespit edildikten sonra çökelen daneciğin yörüngesi takip edilerek aşağıdaki denklem elde edilir. Daneciğin Vç hızı ile h yolunu alması için geçen süre, aynı taneciğin Va hızı ile L yolunu alması için geçen zamana eşittir. Buna göre aşağıdaki ifade yazılabilir: Burada, h : kum tutucu bölmedeki su derinliğini, L: kum tutucu bölmenin uzunluğunu gösterir.
20 TOPLAMA ODALARI Dren borularıyla alınan sular şehrin su haznesine gönderilmek üzere, önce Savak A >0.75 m D >0.90 m Dolusavak Kurbağa klapeli tahliye borusu bir toplama odasına iletilir. >0.90 m Su alma borusu B Merdiven C E-F Kesiti Baca Kapağı 0.80 A-B Kesiti Merdiven Savak E F >0.0 m Su Alma C-D KESİTİ Kurbağa Klapeli Tahliye Borusu
21 Menbalardan Emin ve Sürekli Bir Şekilde Su Alabilmek İçin Dikkat Edilesi Gereken Noktalar Suyun akımına mani olacak ve suyu kabartacak hiçbir tesis yapılmamalıdır. İçine girilmesi gereken kaptajların kârgir kısımları zeminden yeteri kadar yüksek tutulmalıdır. Kaptaj kapakları içeriye hiçbir yabancı madde girmeyecek şekilde tecrit edilmelidir. Yağmur sularının menbaya girmesini önlemek için kaptaj çevresine bir çevirme hendeği yapılmalıdır. Ağaç kökleri drenleri tıkayabileceğinden kaptajdan itibaren en az 0 m mesafede ağaç bulunmamalıdır. Kaptajların kirlenmesini önlemek için kaptaj çevresinde bir koruma bölgesi oluşturulmalıdır. Kaptajın yakın çevresi m mesafede tel örgü ile çevrilmelidir.
22 Yeraltı Suyu Yerkabuğunu oluşturan kayaçların ortalama olarak ağırlıklarının %5 ini, hacimlerinin ise%1.5 unu yer altı suları oluşturur. Slichter (190), yer altı suyunun karalarda 9656 m, denizlerin diplerinde ise 8041 m derine inebileceğini ve yaklaşık %10 da kayaçların gözenekliliğini kabul ederek yer altı suyununtoplammiktarını43x10 16 m 3 olduğunuiddiaetmiştir. Bu miktar da arzı örtecek m kalınlığındaki bir su tabakasına karşılık gelmektedir. Yeraltı suyu akifer denilen jeolojik formasyonda birikir. Yer altı suyu, yağışın zemine süzülen ve yeraltının boşluk, çatlak ve yarıklarında toplanan sudur. Akifer su taşıyan tabaka demektir.
23 YER ALTI SUYU BÖLGELERİ Suya doygun olmayan bölge Zemin yüzeyi Zemin suyu Kapiler saçak Suya doygun bölge Su tablası Yer altı suyu
24 Akifer Özellikleri Doygun olmayan Doygun bölge bölge Bütün boşluklar su+hava ile dolu Yer altı su seviyesi Bütün boşluklar su ile dolu Doygun olmayan (doymamış bölgede) zemin daneleri arasında su ve hava bulunur. Doygun bölgede ise zemin daneleri arasındaki tüm boşluklar su ile doludur. Doymamış bölgedeki su yerçekiminin etkisi ile derine süzülerek (perkolasyon) yeraltısuyuna karışır. Doymamış bölgede süzülmeden sonra geriye moleküler çekim kuvvetleriyle tutulan (peliküler su) ile kapiler gerilmelerle tutulan (kapiler saçak) su bulunur.
25 Porozite POROZ MALZEME İYİ DERECELENMİŞ KUM KÖTÜ DERECELENMİŞ KUM ÇATLAKLI KAYA GRANİT TE KIRIKLAR ERİME BOŞLUKLU KİREÇTAŞI
26 Porozite Porozite :Kayaçların içindeki boşlukların hacminin toplam hacme oranıdır. V t hava V V zemin Kuru POROZİTE => V zemin V S n = V v V t BOŞLUK ORANI => e = V V V S n e = 1+ e ; e = n 1+ n
27 Porozite V v = 0.3 m³ su 1 m 1 m 1 m V t = 1.0 m³ Kuru kum Suya doygun kum Porozite => n = V V V = = t 0.30
28 Özgül Verim ve Özgül Tutma Kapilarite ve moleküler çekim etkisi ile doymamış bölgede kalan ve yerçekimi ile veya pompajla çekilemeyen su Arazi Kapasitesi (zemin nemi) olarak adlandırılır. Benzer etkilerle doygun bölgedenpompajla çekilemeyen su da Kalan Su olarak adlandırılır. Doymuş bölgedetutulan suyun (kalan su) toplam kayaç hacmine oranına Özgül Tutma (Tutulma) denilir. Doymuş bölgeden pompajla alınabilen suya ise Özgül Verim adı verilir. Efektif porozite de denilir.
29 Özgül Verim ve Özgül Tutma su W y = alınabilen su hacmi W r = tutulan su hacmi Özgül Verim => S y = W V y nemli kum V = toplam kayaç hacmi Özgül Tutulma => S r = W V r Gerçek porozite => n = S y + S r
30 Özgül Verim ve Özgül Tutma Kil Silt Kum Çakıl Porozite Boşluk Oranı Özgül tutma Özgül verim 0,001 0,01 0, Dane Çapı (mm)
31 Özgül Verim ve Özgül Tutma Zemin Cinsi Porozite (%) Özgül Tutulma, Sr (%) Özgül Verim, Sy (%) Kum 5 3 Çakıl Kireçtaşı 0 18 Bazalt Kumtaşı Kil Granit 0,10 0,01 0,09
32 Hidrolik İletkenlik (Permeabilite) Hidrolik iletkenlik (K): değişir. farklı jeolojik katmanlarla fiziksel ölçekle (dane boyutuyla) akımın ölçüldüğü yönle Homojen: Bütün yerlerde K aynıdır. Heterojen: Yere ve katmanlara göre K değişir. İzotrop: Bütün yönlerde K aynıdır. Anizotrop: K ölçüm yönüne göre değişir.
33 Hidrolik İletkenlik K z K x Zemin tabakalarında yatay yönde değişim K z K x Zemin tabakalarında düşey yönde değişim
34 Hidrolik İletkenlik Hidrolik iletkenliğin Yönlere göre değişimi: K 1 K K 3 h 1 h h 3 Düşey yöndeki ortalama hidrolik iletkenlik h1 + h + h3 K mv = h h h + K K K 3 K 1 K h 1 h Yatay yöndeki ortalama hidrolik iletkenlik ( K h ) + ( K h ) + ( K h ) 1 K mh = h + h + h K 3 h 3 K mh / K mv ortamın niteliğini göstermektedir. Heterojen ortamda K mh > K mv
35 Hidrolik İletkenliğin Ölçümü Hidrolik iletkenlik (permeabilite): Laboratuvarda Sabit seviyeli permeabilite testi Düşen seviyeli permeabilite testi Arazide ölçülebilir
36 AKİFER (SU TAŞIR) ÇEŞİTLERİ Serbest Akifer Basınçlı Akifer Asılı veya Tünek Akiferler Beslenme Alanı Serbest yüzeyli kuyu Basınçlı kuyu Tünek akifer Piyezometre Yüzeyi Basınçlı Su Artezyen Geçirimsiz Tabaka Geçirimsiz tavan Geçirimsiz taban Geçirimsiz Tabaka
37 Darcy Kanunu Enerjinin yüksek olduğu yerlerden alçak olan yerlere doğru olan yeraltısuyu hareketi; Sürtünme ile meydana gelen enerji kaybının fazlalığından dolayı yavaştır (permeabiliteye bağlı olarak) Genelde 10 ile 100 cm/gün dür. Akım genelde laminerdir
38 Darcy Kanunu Genelde yeraltısuyu akımı Darcy kanununa uyar (büyük boşluklar bulunan akiferlerde ile kuyu civarları hariç). statik Düzenli akım
39 Darcy Kanunu I = V f = h L Q A V f = K I Re = V f µ Piyezometrik eğim (Hidrolik gradyan) D Filtre hızı Reynolds Re < 1-10 (Darcy kanunu geçerli) V Q A Q p A ) g = = = g ( V f p Referans düzlemi Gerçek hız Enkesit alanı, A kum I
40 Darcy Kanunu h V g = z 0 1 h I = = L + p1 γ dh dl z + p γ kum Enkesit alanı, A Dracy Kanunu Referans düzlemi Q = K A dh dl Q = K I A
41 Darcy Kanunu Q = K I A K = hidrolik iletkenlik (geçirimlilik, permeabilite) (cm/s) I = hidrolik gradyan (piyezometrik eğim) K = µ γ k k = özgül geçirimlilik (Darcy = 0, cm) µ = dinamik viskozite (kg.m -.s)
42 Darcy Kanunu Zemin cinsi K (cm/s) k (Darcy) Kum taşı ² Çakıl, iri kum Çakıllı kum ² Orta kum ² İnce kum ² Çok ince kum Silt Kumlu kil Kil
43 YERALTI SULARININ SU ALMA YAPILARINA GİRİŞİ Yeraltı suyu tabakasının yüzeye yakın ve kalınlığının da az olması durumunda sular yatay tesisler ile (sızdırma boru ve galerileri ile), derinde bulunması halinde ise düşey tesisler ile (kuyularla) alınır. Yeraltı sularını toplayan tesislerin boyutlandırılmasında Darcy (1856) Kanununa uyarak aktığı ve Dupuit (1863) kabullerinin geçerli olduğu varsayımları yapılır. Dupuit Kabulleri Tesise giren su, tesisten çekilen suya eşittir. Su ve zemin sıkıştırılamaz. Su yüzü eğimi küçüktür. Yer altı suyu boyunca akım üniform ve yatay doğrultudadır. Zemin homojen ve izotroptur. Darcy kanunu geçerlidir. Su alma tesisi su tabakasını taşıyan geçirimsiz zemine kadar indirilmiştir
44 BİR KUYUYA DOĞRU BASINÇSIZ PERMENAN AKIM ).(... xy dx dy k A J k Q π = = = = = = = y y y y x x x x y dy k x dx Q π ln y y y y x x x x y k x Q = = = = = π 1 ln.. x x y y k Q = π Statik su seviyesi h s H D=r r y 1 y YERYÜZÜ Dinamik s. s. Pompaj kuyusu ln x1 r R h H k Q ln.. = π s H h = [ ] [ ] ) s s(h s Hs s Hs H H s Hs H H s) (H H h H = = + = + = = r R s H s k Q ln ) (.. = π h R y 1 y x 1 x AKİFER
45 BİR KUYUYA DOĞRU BASINÇLI PERMENAN AKIM Bu durumda artezyen kuyusu söz konusudur. Sular kuyuya sadece basınçlı su tabakasının m kalınlığı boyunca girmektedir. dy Q = k.j.a = k..(πxm) dx x= x x= x 1 Qln x Q = dx Q. x x= x x= x 1 =. π.m.k. y y. π.m.k. x ln x =.k. π.m.y 1 1 y= y y= y 1 y= y y= y dy H h Q = π. m. k h=h-s R ln r 1 H Q s π.m.k R ln r r Piyezometre çizgisi s r h Geçirimsiz tavan m Geçirimsiz taban R π.k = Q = [ s.(h s) (H m) ] R ln r
46 YER ALTI SULARININ DÜŞEY TESİSLERLE ALINMASI PROJE İNŞAAT ESASLARI Yer altı sularını toplayan düşey tesisler, yani kuyular, inşa şekillerine göre şu kısımlara ayrılır. 1) Hazneli kuyular a)adi (basit) kuyular b)yatay ve diyagonal filtreli kuyular ) Borulu kuyular a) Burgu ile açılan kuyular b) Çakma kuyular c) Sondaj usulü ile açılan kuyular 1-Döner sondaj -Darbeli sondaj
47 HAZNELİ KUYULAR Bunlar; kazma, kürek ve benzeri kazı aletleri ile açılan kuyulardır. Özellikle sığ tabakalarda açılırlar. Çapları 3 metreden büyük olması ve sürekli olarak su alınmaması halinde kuyu içinde uzun zaman bekleyen su bayatlar m den daha küçük çaplı kârgir kuyu inşa etmek uygun değildir. Nadiren 30 m den derin yapılırlar. Hazneli kuyuların üstünlükleri; Çaplarının büyük olması sebebiyle içlerinde su depo edilebilir. Çapları büyük olduğundan verimsiz ve sığ tabakalardan su almak mümkündür. Göl ve nehir sahillerinde en az 50 m uzakta açılan hazneli kuyular kirli suların süzülerek temizlenmesini sağlar. Hazneli kuyuların dezavantajları; Çapları büyük olduğundan rüzgar ve yağış suları ile kirlenebilir. Derin su tabakalarında yapılamazlar.
48 Kirlenmeyi önlemek için tercihen betondan bir kapak yapılır. Kapak tabii zemin seviyesinden 30 cm yukarıda olmalıdır. Motor platformu en yüksek su seviyesinin en az m. yukarısında yapılmalıdır. Müsaade edilen maksimum giriş hızı, Sichardt a göre; k v max. = burada k nın birimi (m/s) dir. 15 Su kuyunun tabanından veya yanlarından gelebilir. Eğer su tabandan geliyorsa; ince taneli zeminlerde kuyu tabanına üç tabakaya kadar kum-çakıl filtresi serilir.
49 Hazneli Kuyularda Debi Hesabı Sadece yan yüzeyden su alan kuyu Tabandan su alan hazneli kuyu Hem tabandan hem yan yüzeyden su alan kuyu Q = v. A + A 1 v. v = k 15 Q k k = π. r. +. π. r. h. α α: Kuyu yan cidarlarındaki boşlukların kuyu yan yüzeyine oranı. α = olarak alınabilmektedir.
50 HAZNELİ KUYULARDAN İYİ BİR NETİCE ALINABİLMESİ İÇİN AŞAĞIDAKİ HUSUSLARA DİKKAT EDİLMELİDİR Kuyu muhafaza borusu veya kaplama yüzeyi zemin yüzeyinden en az 30 cm (1.0 m tavsiye edilir) yukarıda kalacak şekilde oluşturulur. Kuyudaki su yüksekliği.0 metrenin altına düşmemeli ve emme borusunun krepini sürekli su içerisinde kalmalıdır. Yan cidarlardan beslenen kuyularda su alan kısımların derinliği min m. olmalıdır. Kuyudaki su seviyesi zemin yüzeyinden en az 4-5 m. aşağıda olmalıdır. Hazneli kuyuların ağız kısmı zemin yüzeyinden başlamak üzere -3 m. derinlik ve 0.50m. kalınlıkta bir kil tabakasıyla örtülmelidir.
51 BORULU KUYULAR Emme Borusu Boru parçaları ile teşkil edilen kuyulardır. Su, kuyulara borunun yan cidarında bırakılan deliklerden girer. Daha ucuza mal olmaları, daha çabuk inşa edilebilmeleri ve kirlenme ihtimalinin az olması sebebiyle hazneli kuyulardan daha çok tercih edilmektedir. Muhafaza Borusu Klape Redüksiyon Filtre Borusu Sondaj Borusu m 1m 1m 1m Y.A.S.S Geçirimsiz Tabaka
52 ÇAKMA KUYULAR Bu kuyular birbirine eklenmiş boru parçalarının bir şahmerdanla zemine çakılması ile yapılır. En alttaki borunun üzeri deliklidir ve ucuna çakma ucu geçirilmiştir. Çapları.5-10 cm arasında değişir. Derinlikleri 15 m yi geçmez. Bu kuyuların verimleri azdır m 3 /gün ü geçmez. BURGU İLE AÇILAN KUYULAR Bu kuyular yer altı suyu seviyesinin zemin yüzeyine yakın olduğu, konsolide olmamış akiferlerde inşa edilir. ENJEKSİYON USÜLÜ İLE AÇILAN KUYULAR Bu kuyular zemin içerisine püskürtülen su jetlerinin parçalayıcı etkilerinden faydalanılarak inşa edilir. Bu metotla 3-10 cm çaplı 15 m derinliğinde kuyular açılır.
53 DARBELİ SONDAJ METODU Bu metotla kuyu açılmasında standart sondaj makineleri kullanılır. Darbeli sondaj metodu ile 8-60 cm çaplı kuyular 600 m ye kadar yapılabilir. DÜZ SIVI DEVİRLİ DÖNER SONDAJ METODU Boru ucuna bağlı matkabın döndürülmesi ile zemin parçalanır ve boru içinden verilen basınçlı su ile parçalar, dışarı çıkarılır. 45 cm çaplı derin kuyular inşa edilebilir.
54 Debi Formüllerinin Kritiği Hem sızdırma galerileri hem de kuyular için verilen debi formüllerindeki s in dışındaki parametrelerin sabit olduğu veya büyük bir yakınlıkla sabit kabul edildiklerinden dolayı hesaplanacak debi, s e bağlıdır. s=0 için h=h ve Q=Q min =0 (Hiç su çekilmez) s=h için h=0 ve Q=Q mak (Pratik olarak mümkün değil) Seviye alçalmasının kritik değerden daha fazla seçilmesinin pratik bir faydası yoktur. Bunun için seviye alçalmasının maksimum değeri olarak s=h/ alınır. s max H
55 Kritik Hız Yer altı sularının kaptajlara doğru olan akış hızları büyük olursa tesise giren debi de büyük olur. Ancak hız büyüdükçe zemin içindeki su ile sürüklenen ince tanelerin miktarı artar. Sürüklenen bu ince malzeme zemin boşluklarının bir kısmı ile su toplayan tesislerin filtre ve krepinlerini tıkar. Ayrıca zeminde boşalmalar ve çökelmeler meydana gelebilir. Bundan dolayı yer altı suyu hızının belirli bir değeri geçmemesi gerekir. Aşılmaması gereken bu hız değerine kritik hız adı verilir. Kritik hıza karşılık gelen debi değerine de izin verilen debi adı verilir. Sichardt Formülü; v mak = k 15
56 İzin verilen debi; r: Kuyu yarıçapı h: Kuyudaki su derinliği k: Hidrolik iletkenlik; m=iki geçirimsiz tabaka arasındaki mesafe Q mü = v.a v mü = k 30 Serbest yüzeyli kuyu A =. π. r. h Q mü = k 30.. π.r.h Basınçlı kuyu için; A =. π.r.m Q mü =. π.r.m. k 30
57 KUYULARDAN ALINACAK OPTİMUM DEBİNİN HESABI Kuyu hesaplamalarında; Q Mü =Q Dupuit oluncaya kadar bir çözüm aranır. Bu Q ya optimum debi denir. Q opt. İle gösterilir. Bu eşitliği sağlayan seviye alçalmasına da optimum seviye alçalması adı verilir. Borulu kuyular için, optimum debi ve optimum seviye alçalması değerleri, tatonman (deneme- yanılma) ve grafik metot ile hesaplanır.
58 Serbest Yüzeyli Yer Altı Suyu Yataklarında Kuyudan Çekilen Opt. Debi; s.(h s) π. k. = R ln r. π. r. h. 30 k R = s. Bu değer ve h=h-s değeri yerlerine yazılırsa; k s.(h s) π. k s. k ln r =. π. r.( H 30 s). k
59 Yer Altı Suyu Yatağının Basınçlı Olması Durumu; Q mü s k k =. π. r. m. Q Dupuit =Q. π. m. k. =. π. r. m. opt s. k ln r k. s r. k = s. k 30 ln r
60 İletim kapasitesi: Birim genişlikteki bir akiferin kesitinden birim eğimde ve birim zamanda geçen su miktarına denir ve T ile gösterilir. Bunun boyutu uzunluğunun karesinin zamana oranı şeklindedir. Bir akiferin kalınlığı m ve hidrolik iletkenlik K olarak ifade edilirse iletim kapasitesi; Kuyu hidroliğinde, Darcy kanunu ve Dupuit hipotezlerinden yararlanılarak bir pompaj kuyusundan çekilen debi değeri elde edilebilmektedir. Bu yaklaşımlarda yeraltı suyu hızının düşey bir kesit boyunca her noktada yatay bir hızı olduğu, üniform bir hız dağılımı sergilediği kabul edilmektedir. Bu kabuller gerçekte tam doğru olmasa da yeraltı suyu yüzeyinin eğiminin çok büyük olmadığı haller için kabul edilebilir. Ancak yeraltı suyu yüzeyinin eğimi büyük ise sonuçlara pek güvenilmez.
61 Serbest yüzeyli bir akiferde açılan bir kuyudan kararlı halde su çekilmesi durumunda pompaj debisi aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.
62 Basınçlı bir akiferde açılan bir kuyudan kararlı halde su çekilmesi durumunda pompaj debisi aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.
63 Nehirlerden Su Alınması YÜZEYSEL SULARIN TOPLANMASI Havalandırma Su Alma Kuyusu Yıkama Borusu En Yüksek Su Seviyesi İletilen Debi Alçak Su Seviyesi 100 cm 100 cm Su alma Geri Yıkama 50 cm Giriş Borusu Izgara Çubuk Aralığı 0mm
64 GÖL VE HAZNELERDEN SU ALMA Sıcaklık o ~ 15 C Epilimnion Derinlik ~ 5 o C Thermocline Hypolimnion Derin göl ve rezervuarlardaki termal tabakalaşma durumu Çok seviyeli sifon su alma kulesi, baraj rezervuarından su temini
Akifer Özellikleri
Akifer Özellikleri Doygun olmayan bölge Doygun bölge Bütün boşluklar su+hava ile dolu Yer altı su seviyesi Bütün boşluklar su ile dolu Doygun olmayan (doymamış bölgede) zemin daneleri arasında su ve hava
DetaylıSu seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout
Su seviyesi = h a in Kum dolu sütun out Su seviyesi = h b 1803-1858 Modern hidrojeolojinin doğumu Henry Darcy nin deney seti (1856) 1 Darcy Kanunu Enerjinin yüksek olduğu yerlerden alçak olan yerlere doğru
DetaylıHidroloji. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat
Hidroloji Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat 2 Hidroloji Bölüm-1 Hidrolojinin Tanımı ve Önemi Bölüm-2 Yağışlar (Precipitation)
DetaylıProf. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu
B - Zeminlerin Geçirimliliği Giriş Darcy Kanunu Geçirimliği Etkileyen Etkenler Geçirimlilik (Permeabilite) Katsayısnın (k) Belirlenmesi * Ampirik Yaklaşımlar ile * Laboratuvar deneyleri ile * Arazi deneyleri
DetaylıBahar. Hidroloji. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1.
Hidroloji Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi naat Mühendislii Bölümü 1 Hidroloji
DetaylıSu Temini ve Sistem Tasarımı Adı Soyadı: Öğrenci No: SORU 1) Verilenler: SORU 2) a) b) c) SORU 3) Soru 4) (Çözüm çift kollu olarak yapılacaktır.
S. Ü. Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Sistem Tasarımı Dersi Ara Sınavı - 9..0 Adı Soyadı: 4 Toplam Öğrenci No: SORU ) Nüfusu 6000, ortalama günlük su sarfiyatı 00 L/kişi-gün
Detaylı713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #1
713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #1 Teslim tarihi:- 1. Bir şehrin 1960 yılındaki nüfusu 35600 ve 1980 deki nüfusu 54800 olarak verildiğine göre, bu şehrin 1970 ve 2010 yıllarındaki nüfusunu (a) aritmetik artışa
DetaylıZEMİNLERİN GEÇİRİMLİLİĞİ YRD. DOÇ. DR. TAYLAN SANÇAR
ZEMİNLERİN GEÇİRİMLİLİĞİ YRD. DOÇ. DR. TAYLAN SANÇAR Suyun Toprak ve Kayalar içerisindeki hareketi Suyun Toprak ve Kayalar içerisindeki hareketi Hatırlanması gereken iki kural vardır 1. Darcy Kanunu 2.
DetaylıDers Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite
Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin
DetaylıHİDROJEOLOJİ. Akifer Özellikleri Kuyulara Yeraltısuyu Akışı. 7.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT
HİDROJEOLOJİ 7.Hafta Akifer Özellikleri Kuyulara Yeraltısuyu Akışı Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Akifer Özellikleri Gözeneklilik (n)-etkin gözeneklilik (ne) Hidrolik iletkenlik katsayısı
DetaylıHİDROJEOLOJİ. Yeraltında suyun bulunuşu Akifer özellikleri_gözenekli ortam. 4.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT
HİDROJEOLOJİ 4.Hafta Yeraltında suyun bulunuşu Akifer özellikleri_gözenekli ortam Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-terleme Yağış Yüzeysel akış Yeraltına
DetaylıTEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER
TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş kohezyonlu zemin örneğinin doğal (yaş) kütlesi 155 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi
DetaylıTEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER
TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş zemin örneğinin doğal kütlesi 165 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi 153 g dır.
DetaylıProf. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu
HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması
DetaylıBüyüklüklerine Göre Zemin Malzemeleri
SIZMA Sızma (infiltrasyon) yerçekimi ve kapiler kuvvetlerin etkisiyle olur. Sızan su önce zemin nemini arttırır ve yüzeyaltı akışını oluşturur. Geriye kalan (yüzeyaltı akışına katılmayan) su ise perkolasyon
DetaylıYeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir.
DERS 2 Yeraltısuları Türkiye'de yeraltısularından yararlanma 1950den sonra hızla artmış, geniş ovaların sulanmasında, yerleşim merkezlerinin su gereksinimlerinin karşılanmasında kullanılmıştır. Yeraltısuları,
Detaylı508 HİDROLOJİ ÖDEV #1
508 HİDROLOJİ ÖDEV #1 Teslim tarihi: 30 Mart 2009 16:30 1. Yüzey alanı 40 km 2 olan bir gölde Haziran ayında göle giren akarsuyun ortalama debisi 0.56 m 3 /s, gölden çıkan suyun ortalama debisi 0.48 m
DetaylıYüzeysel Akış. Giriş 21.04.2012
Yüzeysel Akış Giriş Bir akarsu kesitinde belirli bir zaman dilimi içerisinde geçen su parçacıklarının hareket doğrultusunda birçok kesitten geçerek, yol alarak ilerlemesi ve bir noktaya ulaşması süresince
Detaylıb. Gerek pompajlı iletimde, gerekse yerçekimiyle iletimde genellikle kent haznesine sabit bir debi derlenerek iletilir (Qil).
4. GÜNLÜK DÜZENLEME HAZNESİ TASARIMI 4.1. Düzenleme İhtiyacı: a. Şebekeden çekilen debiler, iletimden gelen debilerden günün bazı saatlerinde daha büyük, bazı saatlerinde ise daha küçüktür. b. Gerek pompajlı
DetaylıINS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ
4/3/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 4/3/2017 2 BÖLÜM 6 YERALTI SULARI JEOLOJİSİ (HİDROJEOLOJİ)
DetaylıYüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN
Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Neden gerekli? Hat üstyapısının drenajı için Yer altı suyunu kontrol etmek için Şevlerin drene edilmesi için gereklidir. Yüzeyaltı drenaj,
DetaylıProf.Dr. Mehmet Faik SEVİMLİ Yrd.Doç.Dr.Süheyla TONGUR Arş.Grv.Mehmet TÜRKYILMAZ. Nüfuslar 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000
S.Ü. Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Sistem Tasarımı Dersi 2014-2015 Öğretim Yılı Uygulaması Sorumlu Öğretim Elemanı ve Yardımcı Öğretim Elemanları Prof.Dr. Mehmet Faik SEVİMLİ
DetaylıAkışkanların Dinamiği
Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.
DetaylıDRENAJ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN
DRENAJ YAPILARI Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN DRENAJ Yapımı tamamlanıp trafiğe açılan bir yolun gerek yüzey suyu ve gerekse yer altı suyuna karşı sürekli olarak korunması, suyun yola olan zararlarının önlenmesi
DetaylıGevşek Zemin - Geçirgenlik kolay - Yüksek Permeabilite. Sıkı Zemin - Geçirgenlik zor - Düşük Permeabilite
DARCY YASASI Gözenekli bir ortamda suyun akış hızı, yük kaybı ile doğru, suyun aktığı yolun uzunluğuyla ters orantılıdır. Laminar akış için geçerlidir. Ortalama akış kızı hidrolik eğim ( h/ L) ile doğru
DetaylıKENTSEL ALTYAPI SİSTEMLERİNİN HİDROLİĞİ 1. ÖDEVİ
KENTSEL ALTYAPI SİSTEMLERİNİN HİDROLİĞİ 1. ÖDEVİ Soru 1: Zemin boy kesiti şekilde verilen serbest yüzeyli akiferde açılacak bir d= 0.8 m çaplı bir kuyudan; a) Çekilebilecek optimum debiyi, b) Bu kuyunun
DetaylıZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU
ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU Bir zemin kütlesini oluşturan taneler arasındaki boşluklar kısmen ya da tamamen su ile dolu olabilir. Zeminlerin taşıma gücü, yük altında sıkışması, şevler ve toprak barajlar gibi
DetaylıAkışkanların Dinamiği
Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.
DetaylıİNM 106 İnşaat Mühendisleri için Jeoloji
Hafta_9 İNM 106 İnşaat Mühendisleri için Jeoloji Yeraltı Suları ve jeolojisi Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Dersin Amacı Yer bilimlerinin temel kavramlarını inşaat
DetaylıCEV306-SU TEMİNİ VE ATIKSULARIN UZAKLAŞTIRILMASI YIL İÇİ UYGULAMASI (1+2=2)
CEV306-SU TEMİNİ VE ATIKSULARIN UZAKLAŞTIRILMASI YIL İÇİ UYGULAMASI (1+2=2) Sorumlu Öğretim Üyeleri ve Yardımcı Öğretim Elemanları: A Grubu Doç. Dr. Senar AYDIN Arş. Grv. Havva KILIÇ B Grubu Yrd. Doç.
Detaylı3. YÜZEYSEL SULARDAN SU ALMA
3. YÜZEYSEL SULARDAN SU ALMA Akarsu veya göllerin yakınında bulunan beldeler, eer akarsuyun debisi veya göl yada rezervuarın kapasitesi senenin bütün mevsimlerinde gerekli miktarda suyu çekmeye yeterli
DetaylıÇÖZÜMLER ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Uygulama VII
Soru 1 : Şekildeki hazne boru sisteminde; a- 1, 2, 3 noktalarındaki akışkanın basınçlarını bulunuz. b- Rölatif enerji ve piyezometre çizgilerini çiziniz. Sonuç: p 1=28.94 kn/m 2 ; p 2=29.23 kn/m 2 ; p
DetaylıZemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN
Zemin Suyu Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Giriş Zemin içinde bulunan su miktarı (su muhtevası), zemin suyundaki basınç (boşluk suyu basıncı) ve suyun zemin içindeki hareketi zeminlerin mühendislik özelliklerini
DetaylıAÇIK KANAL AKIMI. Hopa Yukarı Sundura Deresi-ARTVİN
AÇIK KANAL AKIMI Hopa Yukarı Sundura Deresi-ARTVİN AÇIK KANAL AKIMI (AKA) Açık kanal akımı serbest yüzeyli akımın olduğu bir akımdır. serbest yüzey hava ve su arasındaki ara yüzey @ serbest yüzeyli akımda
Detaylı5. YERALTISUYU & SIZMA BASINCI (SEEPAGE PRESSURE)
5. YERALTISUYU & SIZMA BASINCI (SEEPAGE PRESSURE) Toprak içindeki su: Toprağa giren su, yerçekimi etkisi ile aşağı doğru harekete başlar ve bir geçirimsiz tabakayla karşılaştığında, birikerek su tablasını
DetaylıHİDROJEOLOJİ. Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Akış ve süzülme. 3.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT
HİDROJEOLOJİ 3.Hafta Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Akış ve süzülme Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-terleme Yağış Yüzeysel akış Yeraltına süzülme ve
DetaylıTEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ
TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 Zemin incelemesi neden gereklidir? Zemin incelemeleri proje maliyetinin ne kadarıdır? 2 Zemin incelemesi
DetaylıKarabük Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Projesi Dersi 2014-2015 Öğretim Yılı
Karabük Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Projesi Dersi 2014-2015 Öğretim Yılı Sorumlu Öğretim Üyesi ve Yardımcı Öğretim Elemanları: Dersin Amacı Yrd.Doç.Dr. Ertuğrul
DetaylıBAHAR YARIYILI KENTSEL ALTYAPI SİSTEMLERİNİN HİDROLİĞİ ÖDEV I
2015-2016 BAHAR YARIYILI KENTSEL ALTYAPI SİSTEMLERİNİN HİDROLİĞİ ÖDEV I Öğrenci Numarası 060410ba (b ve/veya a 0 ise 5 olarak alınacak.) (NOT 1: ÖDEVLER 1. YILİÇİ SINAV GÜNÜ TOPLANACAK OLUP, DAHA SONRA
DetaylıÖRNEK PROJENİN HİDROLİK HESAPLARI: HİDROLİK BOYUTLANDIRMAYA ESAS KAPASİTE DEĞERLERİ. DİZAYN KAPASİTESİ m 3 /gün. Havalandırma 42 500 0,492 -
Pnömatik Sistem Hava Kompresörü Tesisteki tüm pnömatik kapak ve vanaların operasyonunda kuru ve temiz havayı temin edecektir. Tank basıncına göre otomatik olarak devreye girip çıkacaktır. Gerekli emniyet
DetaylıAÇIK KANAL HİDROLİĞİ
AÇIK KANAL HİDROLİĞİ Tanım : Serbest su yüzeyinin hava ile temas ettiği akımlardır. SERBEST YÜZEYLİ AKIMLAR Su yüzeyi atmosferle temas halindedir. Sıvı sadece atmosfer basıncı etkisindedir. Akımı sağlayan
DetaylıHİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU
HİDROLİK Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Ders Hakkında Genel Bilgiler Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Hidrolik (Prof. Dr. B. Mutlu SÜMER, Prof. Dr. İstemi ÜNSAL. ) 2-Akışkanlar Mekaniği
DetaylıÇEVRE GEOTEKNİĞİ DERSİ
ÇEVRE GEOTEKNİĞİ DERSİ ATIK VE ZEMİNLERİN OTURMASI DERSİN SORUMLUSU YRD. DOÇ DR. AHMET ŞENOL HAZIRLAYANLAR 2013138017 ALİHAN UTKU YILMAZ 2013138020 MUSTAFA ÖZBAY OTURMA Yapının(dolayısıyla temelin ) düşey
DetaylıBİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR -I OSBORN REYNOLDS DENEY FÖYÜ 1. Deney Amacı Bu deneyin amacı laminer (katmanlı)
DetaylıATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ
ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ Pompa; suya basınç sağlayan veya suyu aşağıdan yukarıya terfi ettiren (yükselten) makinedir. Terfi merkezi; atık suların, çamurun ve arıtılmış suların bir bölgeden
DetaylıSIZMA SIZMA. Yağışın bir kısmının yerçekimi, Kapiler ve moleküler gerilmeler etkisi ile zemine süzülmesi sızma (infiltrasyon) olarak adlandırılır
SIZMA SIZMA Yağışın bir kısmının yerçekimi, Kapiler ve moleküler gerilmeler etkisi ile zemine süzülmesi sızma (infiltrasyon) olarak adlandırılır Yüzeysel akış miktarı kaybına neden olur. Zemin nemini artırır.
DetaylıZeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon
Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon 2 Yüklenen bir zeminin sıkışmasının aşağıdaki nedenlerden dolayı meydana geleceği düşünülür: Zemin danelerinin sıkışması Zemin boşluklarındaki hava ve /veya suyun
DetaylıZEMİN SUYU Zeminde Su Akımı ve Akım Ağları. Y.Doç.Dr. Saadet A. Berilgen
ZEMİN SUYU Zeminde Su Akımı ve Akım Ağları Y.Doç.Dr. Saadet A. Berilgen 1 Zeminde Su Akımının Matematiksel İfadesi Laplace Denklemi ve iki boyutlu akım (2D- Seepage) Yer altı suyu akım bölgesi içinde bir
DetaylıYüzeysel Akış. Havza Özelliklerinin Yüzeysel Akış Üzerindeki Etkileri
Oluşumu Yeryüzünde belli bir alan üzerine düşen yağışın, sızma ve evapotranspirasyon kayıpları dışında kalan kısmı yüzeysel akışı meydana getirir. Dere, çay, ırmak, nehir gibi su yollarıyla akışa geçen
DetaylıKARAYOLLARINDA YÜZEY DRENAJI. Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN
KARAYOLLARINDA YÜZEY DRENAJI Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN Drenajın Amacı Yağmur veya kar suyunun yolun taşkına neden olmasına engel olmak ve yol yüzeyinde suyun birikmesine engel olmak, Karayolu üstyapısı
DetaylıİÇME SUYU HAZNELERİ 01.12.2011 İÇME SUYU HAZNELERİNİN İNŞA AMAÇLARI
B Ö L Ü M 4 İÇME SUYU HAZNELERİ İÇME SUYU HAZNELERİNİN İNŞA AMAÇLARI Sarfiyatların Dengelenmesi Şebekedeki sarfiyat salınımlarının düzenlenmesi gelir. Günün çeşitli saatlerinde şebekede kullanılan su isaleden
DetaylıBAÜ Müh. Mim. Fak. İnş. Müh. Böl. HAZNELER (DEPOLAR)
VI. BÖLÜM HAZNELER (DEPOLAR) Kaptajdan isale hatları ile alınan sular bir haznede biriktirildikten sonra sarfiyat yerlerine dağıtılır. Gerçekte hazneler isale ile arasında bir düzenleme yapısıdır. Dolayısı
DetaylıAKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ
AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Yoğunluğu 850 kg/m 3 ve kinematik viskozitesi 0.00062 m 2 /s olan yağ, çapı 5 mm ve uzunluğu 40
DetaylıHİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü
HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden
DetaylıKARAYOLLARINDA YÜZEY DRENAJI. Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN
KARAYOLLARINDA YÜZEY DRENAJI Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN Drenajın Amacı Yağmur veya kar suyunun yolun taşkına neden olmasına engel olmak ve yol yüzeyinde suyun birikmesine engel olmak, Karayolu üstyapısı
DetaylıYeraltı Suyu Akışı. Yeraltı Suyu Boşalımı ve Darcy Kanunu
Su tablası haritası. Kuyularda su seviyesiyle su tablası çakışmaktadır. A. Kuyuların lokasyonu ve su tablasının deniz seviyesi üzerindeki yüksekliği bir harita üzerinde çizilir. B. Bu veri noktaları düzenli
DetaylıSU YAPILARI. 3.Hafta. Bağlama Yapıları. Bağlama nedir? Barajdan farkları Bağlamaların genel özellikleri ve türleri Bağlamaların projelendirilmesi
SU YAPILARI 3.Hafta Bağlama Yapıları Bağlama nedir? Barajdan farkları Bağlamaların genel özellikleri ve türleri Bağlamaların projelendirilmesi Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Derivasyon Derivasyon;
DetaylıFORE KAZIĞIN AVANTAJLARI
FORE KAZIK En basit tanımlamayla, fore kazık imalatı için önce zeminde bir delik açılır. Bu deliğe demir donatı yerleştirilir. Delik betonlanarak kazık oluşturulur. FORE KAZIĞIN AVANTAJLARI 1) Temel kazısı
DetaylıINS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ
1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Dr.Öğr.Üyesi Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan.arkoc 2 BÖLÜM 12 Baraj Jeolojisi 3 12.1.Baraj nedir? Barajlar
DetaylıMAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR
MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: 1- (24 Puan) Şekildeki 5.08 cm çaplı 38.1 m uzunluğunda, 15.24 cm çaplı 22.86 m uzunluğunda ve 7.62 cm çaplı
DetaylıTEBLİĞ. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünden: İÇME SUYU TEMİN EDİLEN AKİFER VE KAYNAKLARIN KORUMA ALANLARININ BELİRLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ
10 Ekim 2012 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 28437 Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünden: TEBLİĞ İÇME SUYU TEMİN EDİLEN AKİFER VE KAYNAKLARIN KORUMA ALANLARININ BELİRLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç,
DetaylıZEMİNDE SU AKIMININ MATEMATİKSEL İFADESİ (LAPLACE DENKLEMİ)
ZEMİNDE SU AKIMININ MATEMATİKSEL İFADESİ (LAPLACE DENKLEMİ) 1 3 Boyutlu Yeraltısuyu Akımı q zo Yeraltı suyu akım bölgesi Darcy yasası geçerli dz Su akımı sırasında zemin elemanının hacmi sabit Z Y X dx
DetaylıPERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK
PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK Toprak yüzüne gelmiş olan suyun, toprak içine girme olayına ve hareketine denir. Ölçü birimi mm-yağış tır. Doygunluk tabakası. Toprağın yüzündeki
DetaylıBİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METOTLAR-II BORU ve DİRSEKLERDE ENERJİ KAYBI DENEYİ 1.Deneyin Adı: Boru ve dirseklerde
DetaylıHİDROLOJİ Doç.Dr.Emrah DOĞAN
HİDROLOJİ Doç.Dr.Emrah DOĞAN 1-1 YARDIMCI DERS KİTAPLARI VE KAYNAKLAR Kitap Adı Yazarı Yayınevi ve Yılı 1 Hidroloji Mehmetçik Bayazıt İTÜ Matbaası, 1995 2 Hidroloji Uygulamaları Mehmetçik Bayazıt Zekai
DetaylıÇÖZÜMLER. γ # γ + z A = 2 + P A. γ + z # # γ # = 2 + γ # γ + 2.
Soru : Şekildeki hazne boru sisteminde; a-, 2, 3 noktalarındaki akışkanın basınçlarını bulunuz. b- Rölatif enerji ve piyezometre çizgilerini çiziniz. Sonuç: p =28.9 kn/m 2 ; p 2=29.23 kn/m 2 ; p 3=26.98
DetaylıHİDROJEOLOJİ. Gözenekli Ortam ve Akifer Özellikleri. 5.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT
HİDROJEOLOJİ 5.Hafta Gözenekli Ortam ve Akifer Özellikleri Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Gözenekli Ortamın Özellikleri Gözeneklilik Özgül verim Özgül tutulma Geçirgenlik Hidrolik iletkenlik
Detaylı. KUM TUTUCULAR 12.03.2012. You created this PDF from an application that is not licensed to print to novapdf printer (http://www.novapdf.
. KUM TUTUCULAR Kum, çakıl gibi atıl maddeleri sudan ayırmak maksadıyla kum tutucular teşkil edilir. Bu çeşit atıl maddeler ekseriya yağmur suyu ile sürüklenerek mecralara geldiğinden kum tutucular esas
DetaylıGereği gibi projelendirilen ve inşa edilen bir kuyu, su taşıyan bir formasyondan ekonomik olarak su alınmasını sağlayan hidrolik bir yapıdır.
DERS 5 Gereği gibi projelendirilen ve inşa edilen bir kuyu, su taşıyan bir formasyondan ekonomik olarak su alınmasını sağlayan hidrolik bir yapıdır. Başarılı bir kuyu projesi hazırlamak ve inşa edebilmek
DetaylıKAPTAJ UYGULAMALARI VE İYİ UYGULAMA YÖNTEMLERİ
KAPTAJ UYGULAMALARI VE İYİ UYGULAMA YÖNTEMLERİ Kaptajlar bilindiği üzere bir su kaynağının isale hattına verilebilmesini, (boruya alınabilmesini) sağlamak amacıyla yapılan su toplama odalarıdır. Kaptajlar
DetaylıÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ
ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ Ön çöktürme havuzlarında normal şartlarda BOİ 5 in % 30 40 ı, askıda katıların ise % 50 70 i giderilmektedir. Ön çöktürme havuzunun dizaynındaki amaç, stabil (havuzda
DetaylıSU TEMİNİ VE KANALİZASYON
SU TEMİNİ VE KANALİZASYON İÇME SUYU HAZNELERİ Erciyes Üniversitesi İnşaat Mühendisliği 06 İÇME SUYU HAZNELERİNİN İNŞA AMAÇLARI. Sarfiyatların Dengelenmesi. İşletme Emniyeti. Gerekli Basıncın Temini 4.
DetaylıİNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ
İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 015-016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 ZEMİNDE SU (ZEMİN HİDROLİĞİ) HİDROLOJİK DÖNGÜ 3 ZEMİNDEKİ SU TÜRLERİ Zemin ortamının boşluklarında bulunan suya, zemin suyu denilir.
Detaylı2. Bölüm ZEMİNLERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
2. Bölüm ZEMİNLERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Zeminler yapıları itibariyle heterojen malzemelerdir. Yani her noktasında fiziksel ve mekanik özellikleri farklılık göstermektedir. Zeminin Öğeleri Birçok yapı
DetaylıONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB-305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI I
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB-305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI I DENEY 2 : BORULARDA BASINÇ KAYBI VE SÜRTÜNME DENEYİ (AKIŞKANLAR MEKANİĞİ) DENEYİN AMACI:
DetaylıGÜZ DÖNEMİ HİD 453 YERALTISUYU SONDAJ TEKNİĞİ. 2_nci ARA SINAV. Ad Soyad: CEVAP ANAHTARI No: 18 Aralık 2017
2017-2018 GÜZ DÖNEMİ HİD 453 YERALTISUYU SONDAJ TEKNİĞİ 2_nci ARA SINAV Ad Soyad: CEVAP ANAHTARI No: 18 Aralık 2017 Sorular 1, 2, 3, 4 ve 5= 10 ar puan, Soru 6= 30 puan, Sorular 7, 8, 9 ve 10 = 5 er puan.
DetaylıINS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ
1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan-arkoc 2 BÖLÜM 12 Baraj Jeolojisi 3 Barajlar ve Baraj inşaatlarında
DetaylıAçık Drenaj Kanallarının Boyutlandırılması. Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK
Açık Drenaj Kanallarının Boyutlandırılması Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK Drenaj kanalları, drenaj alanına ilişkin en yüksek yüzey akış debisi veya drenaj katsayısı ile belirlenen kanal kapasitesi gözönüne alınarak
DetaylıHAVALANDIRMA DAĞITICI VE TOPLAYICI KANALLARIN HESAPLANMASI
1.1.1. Temel Bilgiler a) Statik Basınç: Statik basınç, sıkıştırılmış havanın 1 m³ ünün serbest kalması halinde meydana çıkacak potansiyel enerjiyi gösterir. Ayrıca vantilatörlerde güç tecrübeleri kaidelerine
DetaylıSU YAPILARI. Su alma yapısı nedir?
SU YAPILARI 5.Hafta Su Alma Yapıları Doç.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Su alma yapısı nedir? Akarsu ya da baraj gölünden suyu alıp iletim sistemlerine veren yapılara su alma yapısı denir. Su
DetaylıBernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi
Bernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi Akışkanlar dinamiğinde, sürtünmesiz akışkanlar için Bernoulli prensibi akımın hız arttıkça aynı anda
DetaylıSU YAPILARI. Sulama ve Kurutma. 9.Hafta. Prof.Dr. N.Nur ÖZYURT
SU YAPILARI 9.Hafta Sulama ve Kurutma Prof.Dr. N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Sulama ve Kurutma Nedir? Bitkilerin gelişmesi için gerekli olan fakat doğal yollarla karşılanamayan suyun zamanında,
DetaylıYAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2
YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.
DetaylıÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan
ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1 Y. Doç. Dr. Güray Doğan 1 Kinematik Kinematik: akışkanların hareketlerini tanımlar Kinematik harekete sebep olan kuvvetler ile ilgilenmez. Akışkanlar mekaniğinde
DetaylıBÖLÜM : 9 SIZMA KUVVETİ VE FİLTRELER
ZEMİN MEKANİĞİ 1 BÖLÜM : 9 FİLTRELER SIZMA KUVVETİ VE Akan suların bir kuvvete sahip olduğu, taşıdığı katı maddelerden bilinmektedir. Bu sular ile taşınan katı maddelerin kütlesi, hidrolik eğime göre değişen
Detaylı1 L=50 m. 2 L=60 m. 3 L=50 m. A=0,25 ha. A=0,2 ha. (90 m)
KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENİSLİĞİ BÖLÜMÜ 01-013 BAHAR YARIYILI SU TEMİNİ VE ÇEVRE SAĞLIĞI BÜTÜNLEME SINAV SORULARI 1/06/013 Adı Soyadı: Soru 1: Şekilde boy kesiti verilen isale
Detaylı5. YERALTISUYU & SIZMA BASINCI (SEEPAGE PRESSURE)
5. YERALTISUYU & SIZMA BASINCI (SEEPAGE PRESSURE) Toprak içindeki su: Toprağa giren su, yerçekimi etkisi ile aşağı doğru harekete başlar ve bir geçirimsiz tabakayla karşılaştığında, birikerek su tablasını
DetaylıSU VE RUTUBET YALITIMI
SU VE RUTUBET YALITIMI Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi BİR YAPIYI ETKİLEYEN SULAR 1.YERALTI SULARI Yeraltı su seviyesine
DetaylıKALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI
KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI Herhangi bir düzlem üzerinde doğrultuya dik olmayan düşey bir düzlem üzerinde ölçülen açıdır Görünür eğim açısı her zaman gerçek eğim açısından küçüktür Görünür eğim
DetaylıÇÖZÜM 1) konumu mafsallı olup, buraya göre alınacak moment ile küçük pistona etkileyen kuvvet hesaplanır.
SORU 1) Şekildeki (silindir+piston) düzeni vasıtası ile kolunda luk bir kuvvet elde edilmektedir. İki piston arasındaki hacimde yoğunluğu olan bir akışkan varıdr. Verilenlere göre büyük pistonun hareketi
Detaylı22.03.2012. Tuzlu Sular (% 97,2) Tatlı Sular (% 2,7) Buzullar (% 77) Yer altı Suları (% 22) Nehirler, Göller (% 1)
Yer altı Suyu Yeraltı Suyu Hidrolojisi Giriş Hidrolojik Çevrim Enerji Denklemleri Darcy Kanunu Akifer Karakteristikleri Akım Denklemleri Akım Ağları Kuyular Yeraltısuyu Modellemesi 1 Su, tüm canlılar için
DetaylıINM 305 Zemin Mekaniği
Hafta_8 INM 305 Zemin Mekaniği Zeminlerde Gerilme ve Dağılışı Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Haftalık Konular Hafta 1: Zeminlerin Oluşumu Hafta 2: Hafta 3: Hafta
DetaylıYAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM
YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM Yavaş değişen akımların analizinde kullanılacak genel denklem bir kanal kesitindeki toplam enerji yüksekliği: H = V g + h + z x e göre türevi alınırsa: dh d V = dx dx
DetaylıYILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Makine Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Akışkanlar Mekaniği Genel Laboratuvar Föyü Güz Dönemi Öğrencinin Adı Soyadı : No : Grup
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıSelçuk Üniversitesi. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı. Venturimetre Deney Föyü
Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Kimya Mühendisliği Laboratuvarı Venturimetre Deney Föyü Hazırlayan Arş.Gör. Orhan BAYTAR 1.GİRİŞ Genellikle herhangi bir akış
Detaylı(0503505) SU TEMİNİ. Yrd. Doç. Dr. A.Dilek ATASOY
(0503505) SU TEMİNİ Yrd. Doç. Dr. A.Dilek ATASOY KAYNAKLAR Su Temini ve Çevre Sağlığı(Prof. Dr. Mehmet Karpuzcu, İTÜ İnşaat Fak. Çevre Müh. Böl.) Su ve Atıksu Teknolojisi-Su Getirme ve KullanılmışSularıUzaklaştırma
DetaylıSU MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ YRD. DOÇ. DR. FATİH TOSUNOĞLU
SU MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ YRD. DOÇ. DR. FATİH TOSUNOĞLU DERS HAKKINDA GENEL BİLGİLER Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Kavramsal su mühendisliği, Prof.Dr. A.Melih Yanmaz, Prof. Dr. Nurunnisa
Detaylı