KİMYASAL KATKILAR Giriş

Transkript

1 KİMYASAL KATKILAR Giriş, Hazırlayanlar:Tümer AKAKIN,Selçuk UÇAR Bu broşürün amacı TS EN 206 ya geçiş sürecinde betonu oluşturan malzemeler konusunda üreticiye ve son kullanıcıya bilgi vermektir. TS EN 206 da kimyasal katkılar Taze veya sertleşmiş betonun bazı özelliklerini değiştirmek üzere, karıştıma işlemi esnasında betona, çimento kütlesine oranla az miktarlarda ilâve edilen malzeme olarak tanımlanmaktadır. Fakat inert veya puzolonik mineral katkıları içermemektedir. (silis dumanı gibi). Fakat bu maddeler kimyasal katkının içinde bulunabilir. Kimyasal katkıların beton yapıların durabilitesi ve maaliyetlerine katkıda bulunduğu artık herkesce kabul edilmektedir. Kimyasal katkıların geliştirdiği özellikler betonun işlenebilirliği ve sıkıştırılmasında sağlanan kolaylıklar, sertleşmiş betonun geçirgenliğini azalma, ve donma çözülme dayanımını artırma olarak sayılabilir. Kimayasal katkılıarın özellikleri TS EN 934-Kimyasal Katkılar Beton, Harç ve Şerbet için standard serisinde belirlenmiştir. Bölüm 2- Beton Katkıları Bölüm 3- Harç Katkıları Bölüm 4- Şerbet Katkıları Bölüm 5- Püskürtme Beton Katkıları Bu yayın sadece Bölüm 2 beton katkılarını kapsamaktadır. Kimyasal katkıların kullanımı TS EN 206 da belirlenmiştir. TS EN aşağıdaki tiplerde katkıları içerir Su azaltıcı / akışkanlaştırıcı katkılar Yüksek oranda su azaltıcı / süper akışkanlaştırıcı katkılar Su tutucu katkı Hava sürükleyici katkı Priz hızlandırıcı katkı Priz geciktirici katkı Su geçirimsizlik katkısı Priz geciktirici/su azaltıcı/akışkanlaştırıcı katkılar Priz geciktirici /yüksek oranda su azaltıcı /süper akışkanlaştırıcı katkılar Priz hızlandırıcı / su azaltıcı / akışkanlaştırıcı katkılar Kullanımda olan diğer tip katkılar TS EN içermemektedir, fakat TS EN a göre uygunluğun sağlanması şartıyla kullanılabilir. Bu Katkı tipleri; - Korozyon önleyiciler - Rötre engelleyiciler - Su altı beton katkıları - Prekast beton katkıları

2 Beton Katkılarının Özellikleri Yüksek dayanımlı betonlar gibi özel betonların dışında maksimum dozaj TS EN 206 tarafından maddesinde çimento kütlesine göre 50g/kg olarak sınırlandırılmıştır. 2g/kg dan daha düşük dozajlarda kimyasal katkı suya karıştırılarak eklenmelidir. Beton katkılarının performansı TS EN tarafından tek fonksiyonlu katkıların ana fonksiyonlarına ve çift etkili katkıların ana ve ikincil fonksityonlarına göre kontrol edilir. Bu performans şartları Tablo 1 de verilmiştir. Bu genel perfrmasn şartlarına ek olarak tüm kimyasal katkılara uygulanan genel şartlar bulunmaktadır. Bunlar; priz süresine etkisi basınç dayanımına etkisi betonun hava içeriğine etkisi suda çözünebilen klorür miktarı Na 2 O eşdeğeri alkali miktarı Kimyasal katkıların performansı referans betona göre belirlenir. Deney karışımı (kimyasal katkılı) kontrol karışımıyla (katkısız) kıyaslanır. Klor ve alkali içerilkleri de ölçülerek beyan edilir. Katkılar için deney prosedürleri TS EN 480 Kimyasal Katkılar Beton, Harç ve Şerbet için - Deney Metodları serisinde belirlenmiştir. Betonda bulunabilecek maksimum klorür içeriği TS EN de belirlenmiştir ve kimyasal katkıların bu miktara katkısı hesaplanabilir. TS EN maksimum klorürü içeriğini %0.1 veya üreticinin beyanıyla sınırlandırmıştır. Maksimum alkali madde içeriği TS EN ye göre üretici tarafından her kimyasal katkı için beyan edilmelidir. Kimyasal Katkı Tipi Kimyasal Katkı Tipi Performans Şartı TS EN deki değeri Su azaltıcı / akışkanlaştırıcı Eşit kıvamda su azalması azalma %5 katkılar Yüksek oranda su azaltıcı / Eşit kıvamda su azalması azalma %12 süper akışkanlaştırıcı katkılar Eşit su/çimento oranında kıvam artışı çökme artışı 120mm Su tutucu katkı Kusmada azalma azalma %50 Su geçirimsizlik katkısı Kapiler emmede azalma Kütlece azalma %50 Hava sürükleyici katkı Sertleşmiş betonda hava Açıklık faktörü 0.200µm boşluğu özellikleri Priz hızlanrıdıcı katkı İlk priz süresinde azalma Azalma %40 5 C de Sertleşmeyi hızlandırıcı katkı 1. gündeki basınç dayanımı 2. gündeki basınç dayanımı Artış %20 20 C de Artış %30 5 C de Priz geciktirici katkı İlk priz alma ve priz bitiş sürelerinde artış priz alma artış 90 dakika priz bitiş artış 360 dakika Priz geciktirici/ su azaltıcı/akışkanlaştırıcı katkılar Eşit kıvamda su azalması İlk priz alma ve priz bitiş sürelerinde artış azalma %5 priz alma artış 90 dakika priz bitiş artış 360 dakika

3 Priz geciktirici/ yüksek oranda su azaltıcı/süper akışkanlaştırıcı katkılar Priz hızlandırıcı/ su azaltıcı/akışkanlaştırıcı katkılar Eşit kıvamda su azalması Eşit su/çimento oranında kıvam artışı İlk priz alma ve priz bitiş sürelerinde artış Eşit kıvamda su azalması İlk priz almasüresinde azalma azalma %12 çökme artışı 120mm priz alma artış 90 dakika priz bitiş artış 360 dakika azalma %5 azalma 30 dakika 20 C de ve %40 5 C de Beton Katkılarının Tanımlanması Tasarlanmış Beton Katkılar normal olarak tasarlanmış betonda kullanılacaktır. Beton üreticisi belirlenen beton özelliklerini sağlayacak en uygun katkıyı seçebilmesinde serbest bırakılmalıdır. Hazır betonda kullanılan katkının tipi irsaliye fişinde belirtilir. Tasarlanmış betonda katkılar aşağıdaki özellikleri iyileştirmek için sıkça kullanılmaktadır. basınç dayanımı kıvam yoğunluk dayanım gelişimi sertleşme geciktirilmesi su geçirimsizlik diğer özellikler( örneğin hızlandırılmış sertleşme, erken yüksek dayanım gelişimi) Tarif edilmiş beton; TS EN Bölüm de Tavsiye edilen miktarın kullanımı bu standarda uygunluğun tüm aralığı kapsayacağı anlamına gelmez. İstenen sonuca ulaşmak için gerekli miktarı bulmak amacıyla, şantiyede kullanılacak malzemeler le denemeler yapılmalıdır önerilmektedir. Beton üreticisi belli bir beton karışımı için katkı tipi ve dozunu belirlemeden önce bu deney sonuçlarına sahip olabilir. Şartname hazırlayıcı aşağıdaki hususları gözönüne almalıdır; farklı üreticlerden aynı tipteki katkılar beklenen etkiyi farklı dozalrda sağlayabilirler Katkıların etkisi betonda kullanılan her bir çimento, mineral katkılar ve agregalara göre değişir Belirlenen dozaj belli tip ve markkada tavsiye edilen dozaj aralığında olmalıdır. Bu bilgi katkı üreticisi tarafından sağlanır. Katkıların bir kombinasyonu kullanılacağında katkıların uyumu ve performansları kontrol edilmelidir.

4 Kimyasal Katkılar ve Özellikleri;

5

6

7

8