GÜMRÜK KIYMETİNİN TESPİTİ. Gümrük Kanunu Madde 23-31

Transkript

1 GÜMRÜK KIYMETİNİN TESPİTİ Gümrük Kanunu Madde 23-31

2 1. İthal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Satışbedeli, Türkiye'ye ihraçamacıyla yapılan satışta 27 ve 28 inci maddeleregöre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır. Eşyanın satışbedelinin gümrük kıymetine esas alınabilmesi aşağıdaki koşullara bağlıdır: a) Eşyanın alıcısıtarafından elden çıkartılmasıveya kullanımıhiçbir kısıtlamaya tabi olmamalıdır. Kısıtlamalar; - Türkiye Cumhuriyeti mevzuatı ve bunların yetkili kıldığı merciler tarafından konulmuş olan, - Eşyanın tekrar satılabileceği coğrafi bölgeyi sınırlayan, - Eşyanın kıymetini önemli bir ölçüde etkilemeyen,

3 b) Satışveya fiyat, kıymeti belirlenmekte olan eşya bakımından, kıymeti tespit edilemez bir koşul veya edim konusu olmamalıdır. c) Eşyanın alıcıtarafından tekrar satışıveya diğer herhangi bir şekilde elden çıkartılmasıya da kullanımısonucu doğan hasılanın bir bölümünün doğrudan veya dolaylıolarak satıcıya intikal etmesi halinde, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına 27 nci madde hükümlerine göre ilave yapılabilmelidir. d) Alıcıve satıcıarasında bir ilişki bulunmamalı; ilişkinin varlığı durumunda ise, satış bedeli bu maddenin 2 nci fıkrası hükümlerine göre gümrük kıymeti olarak kabul edilebilir nitelikte olmalıdır.

4 2. a) Yukarıdaki fıkra hükümlerini uygulayarak satış bedelinin belirlenmesinde, alıcıile satıcıarasında bir ilişkinin varlığı, satışbedelinin reddedilmesi için tek başına yeterli bir neden oluşturmaz. Böyle durumlarda, satışa ilişkin koşullar incelenerek, bu ilişkinin fiyatı etkilemediği belirlenirse, satış bedeli kabul edilir. Gümrük idaresi, beyan sahibi veya diğer kaynaklardan elde ettiği bilgilere dayanarak, söz konusu ilişkinin fiyatıetkilediği kanısına varırsa, bu hususlarıbeyan sahibine yazılıolarak bildirir. Süresi içinde verilmek şartıyla beyan sahibinin cevap hakkı saklıdır.

5 b) Birbirleri ile ilişkisi bulunan kişiler arasındaki bir satışta, beyan sahibi satışbedelinin aynıveya yakın bir tarihte gerçekleşen aşağıda yer alan emsal kıymetlerden birine çok yakın olduğunu ispatlarsa, bu satışbedeli kabul edilerek, eşyanın kıymeti l inci fıkra hükümlerine göre belirlenir. -Türkiye'ye ihraçamacıyla satılan aynıveya benzer eşyanın birbiriyle hiçbir ilişkisi bulunmayan satıcılar ve alıcılar arasında satışındaki satış bedeli, -Aynıveya benzer eşyanın, 25 inci maddenin 2 nci fıkrasının(c) bendi hükümlerine göre belirlenen gümrük kıymeti, -Aynıveya benzer eşyanın, 25 inci maddenin 2 nci fıkrasının (d) bendi hükümlerine göre belirlenen gümrük kıymeti.

6 Yukarıdaki emsal kıymetlerle yapılan kıyaslama sırasında, ticari düzeye, miktara, 27 nci maddede sayılan unsurlara ve alıcı ile satıcı arasında ilişki bulunmayan satışlarda, satıcının üstlendiği, ancak satıcıile alıcıarasında ilişki bulunan durumlarda satıcının üstlenmediği giderlere ilişkin ispatlanmışfarklılıklar dikkate alınır.

7 3. a) Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyasıiçin alıcının, satıcıya veya satıcıyararına yaptığıveya yapmasıgereken ödemelerin toplamıdır. Bu fiyat, ithal eşyasının satış koşulu olarak, alıcının satıcıya veya satıcının bir yükümlülüğünü karşılamak üzere üçüncü bir kişiye yaptığıveya yapacağıtüm ödemeleri kapsar. Ödemeler, para transferi şeklinde olabileceği gibi, akreditif veya ciro edilebilir bir kıymetli evrak kullanılarak ya da doğrudan veya dolaylı yapılabilir.

8 b) 27 nci maddeye göre yapılan ilaveler dışında, alıcının pazarlama dahil kendi hesabına yaptığıfaaliyetler, satıcıyararına veya satıcıile yapılan bir anlaşma yoluyla da olsa, satıcıya yapılan dolaylıbir ödeme olarak değerlendirilmez. Bu tür işlemlere ilişkin giderler, ithal eşyasının gümrük kıymetinin tespiti sırasında fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilmez.

9 24 üncümadde hükümleri gereğince, gümrük kıymeti aşağıdaki yöntemlere göre belirlenir: a) Türkiye'ye ihraçamacıyla satılarak, kıymeti belirlenecek eşya ile aynıveya yakın bir tarihte ihraç edilen aynı eşyanın satış bedeli, b) Türkiye'ye ihraçamacıyla satılarak, kıymeti belirlenecek eşya ile aynıveya yakın bir tarihte ihraç edilen benzer eşyanın satış bedeli,

10 c) İthal eşyasının veya aynıya da benzer eşyanın Türkiye içinde satıcılardan müstakil kişilere yapılan en büyük miktardaki satışına ait birim fiyata dayalı kıymet, d) İthal eşyasının üretiminde kullanılan malzeme ve imalat veya diğer imal işlemlerinin bedel veya kıymetleri ile Türkiye'ye ihraç edilmek üzere ihraç ülkesindeki üreticiler tarafından üretilen, kıymeti belirlenecek eşya ile aynısınıf veya cins eşyanın satışında mutat olan kâr ve genel giderlere eşit bir tutar ve 27 nci maddenin 1 inci fıkrasının(e) bendinde sayılan diğer bedel veya kıymetler toplamından oluşan hesaplanmış kıymet.

11 MADDE 25 Gümrük Kıymetinin Belirlenmesinde Bağlayıcı Kural; 24 üncümadde hükümlerine göre belirlenemeyen gümrük kıymeti, bu maddenin 2 nci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinin sıra halinde uygulanmasıyla belirlenir. Eşyanın gümrük kıymeti bir üst bent hükümlerine göre belirlenebildiği sürece bir alt bent hükümleri uygulanamaz. Ancak, beyan sahibinin yazılı talebinin gümrük idaresince uygun bulunması şartıyla (c) ve (d) bentlerinin uygulama sırası değiştirilebilir.

12 Madde ve 25 inci madde hükümlerine göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti; a) 1994 Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşmanın, b) 1994 Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci Maddesinin, c) Bu bölüm hükümlerinin, Prensip ve genel hükümlerine uygun yöntemlerle ve Türkiye'de mevcut veriler esas alınarak belirlenir.

13 2. 1 inci fıkra hükümlerine göre gümrük kıymetinin belirlenmesinde; a) Türkiye'de üretilen eşyanın Türkiye içindeki satış fiyatı, b) Gümrük idaresinin iki alternatif kıymetten yüksek olanının kabul etmesini öngören bir sistem, c) Eşyanın ihraç ülkesindeki iç piyasa fiyatı,

14 d) Aynıveya benzer eşyanın, 25 inci maddenin 2 nci fıkrasının (d) bendi hükümlerine göre hesaplanmış kıymeti dışındaki maliyet bedeli, e) Türkiye'den başka bir ülkeye ihraçedilen eşyanın fiyatı, f) Asgari gümrük kıymetleri, g) Keyfi veya fiktif kıymetler, Esas alınmaz.

15 GÜMRÜK KIYMETİNİN TESPİTİ Gümrük Yönetmeliği Madde ve 375

16 Madde Eşyanın gümrük kıymeti, gümrük tarifesinin ve eşya ticaretine ilişkin belirli konularda getirilen tarife dışıdüzenlemelerin uygulanmasıamacıyla 45 ila 50 nci maddelerde yer alan yöntemlerin sırasıyla uygulanmasıyoluyla tayin ve tespit olunan kıymettir. Bir yönteme göre belirlenemeyen kıymet için sıra dahilinde olmak üzere izleyen yönteme geçilir. Eşyanın gümrük kıymeti bir üst maddede yer alan yöntem hükümlerine göre belirlenebildiği sürece bir alt madde hükümleri uygulanamaz.

17 Ancak, beyan sahibinin yazılıtalebinin gümrük idaresince uygun bulunmasışartıyla, aşağıda yer alan yöntemlerden indirgeme yöntemi ile hesaplanmışkıymet yönteminin uygulama sırasıdeğiştirilebilir. 2. Kanunun 23 ila 31inci maddelerinin ve bu kısım hükümlerinin uygulanmasında ek-8 de yer alan hükümler uygulanır.

18 3. Ek-8 in birinci sütununda yer alan hükümler, ikinci sütunda yer alan Yorum Notlarıışığında uygulanır. 4. Gümrük kıymetinin belirlenmesinde genel kabul görmüşmuhasebe prensiplerine başvurulması gerektiği takdirde, ek-9 hükümleri uygulanır.

19 5. Beyan edilen gümrük kıymetinin gerçekliği veya doğruluğu konusunda şüpheye düşülmesi halinde, gümrük idarelerince yükümlülerden ilave bilgi ve belge talep edilmesi de dahil olmak üzere, konunun incelenmesi ve araştırılmasıneticesinde şüpheye sebebiyet veren hususlarda gümrük idaresinin makul şüpheleri giderilmediği takdirde eşyanın gümrük kıymeti satışbedeli yöntemine göre tespit edilemez. Bu durumda gümrük kıymeti birinci fıkrada belirtilen usul çerçevesinde diğer yöntemlere göre belirlenir.

20 KIYMET TESPİT YÖNTEMLERİ TEMEL YÖNTEM 1-SATIŞ BEDELİ YÖNTEMİ YEDEK YÖNTEMLER 2-AYNI EŞYANIN SATIŞ BEDELİ YÖNTEMİ 3-BENZER EŞYANIN SATIŞ BEDELİ YÖNTEMİ 4-(5)İNDİRGEME YÖNTEMİ 5-(4)HESAPLANMIŞ KIYMET YÖNTEMİ 6-SON YÖNTEM

21 1-SATIŞBEDELİYÖNTEMİ MADDE 45 Gümrük Kanunun 24 üncümaddesinde yer alan esaslar çerçevesinde satışbedeli yönteminin uygulanmasında, aşağıdaki hükümlere göre işlem yapılır: a) Mal bedelinin peşin ödenmemesi nedeniyle satıcıya ya da satıcıyararına her ne ad altında olursa olsun yapılan ödemelerden Kanunun 28 inci maddesininbirinci fıkrasının (c) bendindeki ve ikinci fıkrasındaki hükümlere uymayanlar fiilen ödenen ya da ödenecek fiyatın içindedir.

22 b) Satışbedeli yöntemine göre gümrük kıymetinin belirlenmesinde, kıymetin belirlendiği sırada eşya bedelinin fiilen ödenmemişolmasıhalinde, ödemenin gerçekleşeceği tarihte ödenecek olan bedel kıymet tespitine esas alınır.

23 c) Serbest dolaşıma girişrejimi için beyan edilen eşyanın, tek bir ticari işlemde satın alınan daha büyük miktardaki aynıeşyanın bir kısmıolmasıdurumunda, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat; toplam fiyatın, ithal eşyasının toplam satın alınan eşya miktarına oranı nispetindeki miktarına tekabül eden fiyattır. Bu işlem, sevkiyatın kısmi kaybıveya kıymeti belirlenecek eşyanın serbest dolaşıma girişten önce hasara uğramasıhalinde de uygulanır.

24 ç) Eşyanın serbest dolaşıma girmesinden sonra fiilen ödenen veya ödenecek fiyatta satıcı tarafından alıcı lehine bir düzeltme yapılmasıdurumunda; eşyanın serbest dolaşıma girişbeyannamesinin tescili tarihinde kusurlu olduğunun, satıcıtarafından fiyatta yapılan düzeltmenin beyannamenin tescilinden önce yapılmış satışsözleşmesinde yer alan garantiye ilişkin bir yükümlülükten kaynaklandığının, eşyada mevcut kusurun satışsırasında satışfiyatının belirlenmesinde dikkate alınmamışolduğunun, gümrük idaresine tevsiki ve İdarece uygun bulunmasışartıyla, fiyatta yapılan düzeltme satışbedeli yöntemine göre gümrük kıymetinin tespitinde dikkate alınır ve Kanunun 211 inci maddesi çerçevesinde işlem yapılır. Söz konusu düzeltmenin dikkate alınabilmesi için, beyannamenin tescilinden itibaren bir yıl içinde yapılmış olması gerekir.

25 d) Satışbedeli yönteminin uygulanmasında, satış konusu eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi için beyan edilmesi, bunların Türkiye ye ihraçamacıyla satıldığının kabul edilmesi için yeterli sayılır. Kıymet tespitinden önce ardıl satışların olmasıhalinde; eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girmesine yol açan son satış veya eşyanın serbest dolaşıma girişrejimine tabi tutulmasından önce Türkiye Gümrük Bölgesinde gerçekleşen satışeşyanın Türkiye ye ihraçamacıyla satıldığınıgösterir.

26 e) Eşyanın satılmasından sonra, serbest dolaşıma sokulmak üzere beyanname tesciline kadar geçen süre içerisinde başka bir ülkede kullanılmışolmasıdurumunda, gümrük kıymetinin eşyanın satış bedeli olması aranmaz.

27 f) Kanunun 24 üncümaddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin uygulanmasında, satışveya fiyatın, kıymeti belirlenmekte olan eşya bakımından kıymeti belirlenebilir mahiyette bir koşul veya edim konusu olmasıdurumunda, Kanunun 24 üncümaddesinin üçüncüfıkrasının (b) bendi kapsamındaki bir faaliyet ya da Kanunun 27 nci maddesi kapsamında fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilecek bir unsur ile ilgili olmamasıkoşuluyla, bu kıymet alıcıtarafından satıcıya yapılan dolaylıbir ödeme sayılır ve fiilen ödenen veya ödenecek fiyatın bir parçasıkabul edilir.

28 g) Eşyaya ilişkin fiilen ödenen veya ödenecek fiyat içerisinde, menşe ülkesi veya ihraç ülkesinde ödenen bir dahili verginin mevcut olmasıve bu meblağın fiyatta alıcılehine düzeltme yapılarak düşüldüğünün veya düşüleceğinin gümrük idaresine tevsiki ve idarece uygun bulunmasıhalinde, gümrük kıymetine dahil edilmez.

29 2-AYNI EŞYANIN SATIŞBEDELİYÖNTEMİ MADDE 46 (1) Satışbedeli yöntemine göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti Türkiye ye ihraçamacıyla satılarak kıymeti belirlenecek eşya ile aynıveya yakın bir tarihte ihraçedilen aynıeşyanın satışbedelidir.

30 (2) Bu yönteme göre gümrük kıymeti belirlenirken, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı ticari düzey ve yaklaşık aynı miktarda satılan aynı eşyanın satışbedeli kullanılır. Böyle bir satışın bulunmamasıdurumunda, farklıticari düzey ve/veya farklı miktarlardaki aynı eşyanın satış bedeli, bu ticari düzey ve/veya miktar farklarıgöz önüne alınarak yapılacak düzeltmeden sonra kullanılır. Kıymet artışveya azalışına da yol açsa, düzeltmenin yapılabilmesi için makul olduğunun ve doğruluğunun kesin delillerle ispatıgerekir.

31 (3) İthal eşyasıile söz konusu aynıeşya arasında, ithal eşyasının girişliman ve mahalline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan nakliye ve sigorta giderlerinin satış bedeline dahil edildiği durumlarda, mesafe ve nakliyatın türünden doğan ciddi farklılıklar göz önüne alınarak satışbedelinde düzeltme yapılır.

32 (4) Bu yöntemin uygulanması sırasında aynı eşyaya ilişkin birden fazla satışbedeli tespit edilirse, ithal eşyasının gümrük kıymetini belirlemek üzere bunlardan en düşük olanı kullanılır. (5) Bu maddenin uygulanmasında, aynı eşyanın satış bedeli, önceden kıymeti satış bedeli yöntemine göre belirlenmişve bu maddenin ikinci ve üçüncüfıkralarına göre düzeltilmişgümrük kıymetidir.

33 3-BENZER EŞYANIN SATIŞBEDELİYÖNTEMİ MADDE 47 (1) Yukarıda belirtilen yöntemlere göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti Türkiye ye ihraçamacıyla satılarak, kıymeti belirlenecek eşya ile aynıveya yakın bir tarihte ihraçedilen benzer eşyanın satışbedelidir.

34 (2) Bu yönteme göre gümrük kıymeti belirlenirken, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı ticari düzey ve yaklaşık aynımiktarda satılan benzer eşyanın satışbedeli kullanılır. Böyle bir satışın bulunmamasıdurumunda, farklıticari düzey ve/veya farklımiktarlardaki benzer eşyanın satışbedeli, bu ticari düzey ve/veya miktar farklarıgöz önüne alınarak yapılacak düzeltmeden sonra kullanılır. Kıymet artışveya azalışına da yol açsa, düzeltmenin yapılabilmesi için makul olduğunun ve doğruluğunun kesin delillerle ispatıgerekir.

35 (3) İthal eşyasıile söz konusu benzer eşya arasında, ithal eşyasının girişliman ve mahalline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan nakliye ve sigorta giderlerinin satış bedeline dahil edildiği durumlarda, mesafe ve nakliyatın türünden doğan ciddi farklılıklar göz önüne alınarak satışbedelinde düzeltme yapılır.

36 (4) Bu yöntemin uygulanmasısırasında benzer eşyaya ilişkin birden fazla satış bedeli tespit edilirse, ithal eşyasının gümrük kıymetini belirlemek üzere bunlardan en düşük olanıkullanılır. (5) Bu maddenin uygulanmasında, benzer eşyanın satışbedeli, önceden kıymeti satış bedeli yöntemine göre belirlenmişve bu maddenin ikinci ve üçüncüfıkralarına göre düzeltilmişgümrük kıymetidir.

37 4-İNDİRGEME YÖNTEMİ MADDE 48 (1) Bu yöntemde, kıymeti belirlenecek eşya ya da aynıveya benzer eşya, Türkiye de ithal edildiği hal ve durumda satılmışsa, bu yönteme göre ithal eşyasının gümrük kıymetinin belirlenmesinde, bu eşyanın ya da aynıveya benzer ithal eşyasının yurt içindeki satıcıdan müstakil alıcılara kıymeti belirlenecek eşyanın ithal tarihi ile aynıveya yakın bir tarihte yapılan en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat esas alınır.

38 (2) Yukarıda belirtilen birim fiyattan aşağıdaki indirimler yapılır: a) Türkiye ye ithal edilen, ithal eşyası ile aynı sınıf veya cins eşyanın satışında mutat olarak ödenen veya ödenmesi kararlaştırılan komisyon veya kar ve söz konusu eşyanın pazarlanmasına ilişkin doğrudan ya da dolaylı giderler dahil olmak üzere genel giderler için yapılmasımutat olan ilaveler.

39 b) Türkiye sınırlarıiçinde gerçekleşen mutat nakliye ve sigorta giderleri ile bunlarla ilgili diğer giderler. c) Eşyanın ithali veya satışı nedeniyle Türkiye de ödenecek gümrük vergileri ile diğer dahili vergiler.

40 (3) Kıymeti belirlenecek eşya ya da aynıveya benzer ithal eşyasının, kıymeti belirlenecek eşyanın ithal tarihi ile aynıveya yakın bir tarihte satışıyoksa, bu eşyanın ya da aynıveya benzer ithal eşyasının ithal tarihinden itibaren doksan gün içinde ithal edildiği hal ve durumda Türkiye de yapılan ilk satışına ait birim fiyat esas alınır.

41 (4) İthal edildiği hal ve durumda satılan kıymeti belirlenecek eşya ya da aynıveya benzer eşya yoksa; ithalatçının talebi üzerine ithal edildikten sonra işlenen veya değişikliğe tabi tutulan kıymeti belirlenecek eşyanın, yurtiçindeki satıcıdan müstakil alıcılara en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat gümrük kıymetine esas alınır. Bu birim fiyatından eşyanın işlenmesi veya değişikliğe tabi tutulmasından doğan ilave kıymetin düşülmesi ve ikinci fıkrada belirtilen indirimlerin yapılması gerekir.

42 (5) Bu maddenin uygulanmasında, eşyanın en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat, ithal edildikten sonraki ilk ticari düzeyde satıcıdan müstakil alıcılara, farklıfiyatlarda yapılan satışlardan en yüksek sayıda birimin satıldığıfiyat anlamına gelir.

43 (6) İthal eşyasının üretimi ve ihraçamaçlı satışıile ilgili kullanılmak üzere, Kanunun 27 ncimaddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen unsurlarıdoğrudan veya dolaylıolarak bedelsiz veya düşük bedelle sağlayan bir kişiye Türkiye de yapılan herhangi bir satış, bu madde kapsamında birim kıymetin tespitinde kullanılmaz.

44 (7) Üçüncüfıkranın uygulamasında ilk satış, birim fiyatın belirlenmesini sağlamaya yetecek miktardaki kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer ithal eşya satışıdır.

45 (7) Üçüncüfıkranın uygulamasında ilk satış, birim fiyatın belirlenmesini sağlamaya yetecek miktardaki kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer ithal eşya satışıdır.

46 5-HESAPLANMIŞKIYMET YÖNTEMİ MADDE 49 (1) Bu yönteme göre ithal eşyasının gümrük kıymeti, hesaplanmışkıymet esas alınarak belirlenir. Bu yöntemin uygulanmasıiçin ithalatçının gerekli bilgi ve belgeleri gümrük idaresine ibraz etmesi ve bu bilgi ve belgelerin doğruluğunu ispata hazır olduğunu üretici ülke makamlarından alacağıbelge ile tevsik etmesi gerekir.

47 (2) Hesaplanmışkıymet aşağıdaki unsurların toplamından oluşur; a) İthal eşyasının üretiminde kullanılan malzeme ve yapılan imalat veya diğer imal işlemlerinin bedel veya kıymetleri, b) Türkiye ye ihraç edilmek üzere ihraç ülkesindeki üreticiler tarafından üretilen, kıymeti belirlenecek eşya ile aynısınıf veya cins eşyanın satışında mutat olan kar ve genel giderlere eşit bir tutar, c) İthal eşyasının girişliman veya yerine kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme, boşaltma, elleçleme giderleri ile nakliye ve sigorta giderleri.

48 (3) Hesaplanmışkıymetin belirlenmesinde, gümrük idaresince ithalatçıtarafından ibraz edilen bilgilerin dışında bilgilerin de kullanılmasıhalinde, talep üzerine gümrük idaresi, Kanunun 12 nci maddesi hükümlerine uyulmak kaydıyla, beyan sahibini kullanılan bilginin kaynağıve bu bilgiye dayanılarak yapılan hesaplama konusunda bilgilendirir.

49 (4) İkinci fıkranın (b) bendinde sayılan genel giderler, ikinci fıkranın (a) bendinde sayılan giderlerin dışında kalan ve eşyanın üretimi ve ihraçamaçlı satışıile ilgili doğrudan veya dolaylıgiderleri ifade eder.

50 6-SON YÖNTEM MADDE ila 49 inci maddelerde yer alan yöntemlere göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti Kanunun 26 ncımaddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenir.

51 Son yöntemde dikkate alınacak esaslar 1.Önceki metotların tutarlı, esnek bir şekilde uygulanması 2.Mevcut verilere dayanması. (Önceden beyan edilmişgümrük kıymetleri, fiyat listeleri) 3. Amaca uygun yöntemler olması(ab nin, GATT ın gümrük kıymeti anlaşması ve olağan ticaret şartları ile uyumlu) 4.Hariç tutulan değerlendirme dayanaklarının olması ( Keyfi ve hayali kıymetler değil, fakat bir tahmin yapılmasımümkün olan kıymetler)

52 Son yöntemde esas alınamayacak unsurlar Bu yönteme göre gümrük kıymetinin belirlenmesinde aşağıdaki hususlar esas alınmaz: 1. İthalat ülkesinde üretilen eşyanın ithalat ülkesindeki satış fiyatı, 2. Gümrük idaresinin iki alternatif kıymetten yüksek olanını kabul etmesini öngören bir sistem, 3. Eşyanın ihraç ülkesindeki iç piyasa fiyatı, 4. Aynı veya benzer eşyanın hesaplanmış kıymet yöntemi hükümlerine göre belirlenen kıymeti dışındaki maliyet bedeli, 5. Başka bir ülkeye ihraç edilmek üzere satılmış eşyanın fiyatı, 6. Asgari gümrük kıymetleri, 7. Keyfi veya hayali kıymetler.

53 İTHALATTA ÖDEME ŞEKİLLERİ

54 1. Akreditifli Ödeme Bu ödeme şeklinde uluslararasıkurallar ile bankacılık teamülleri uygulanır. Bankaca, ithalatçının akreditif açılmasıtalebi üzerine mal bedeli tahsil edildiği takdirde, henüz akreditif açılmamışolsa dahi döviz satışıyapılarak DSB düzenlenir. Bir başka ifadeyle banka ile ithalatçının anlaşması halinde akreditifin açılması veya muhabir hesaplarının borçlandırılmış olması beklenmeksizin döviz satışı yapılabilir. Satışı yapılan bu dövizler sadece akreditif konusu ithalat bedellerinin ödenmesinde kullanılabilir.

55 Bu ödeme şeklinde, ithalat hesabı, muhabir hesaplarının borçlandırıldığıtarihten itibaren 180 gün içinde ithalatçının GB ile yapacağı başvuruya istinaden transferi yapan bankaca GB ile ödemeye ilişkin belgeler arasında uygunluğun sağlanması halinde kapatılır. Akreditif bedelinin kısım kısım transfer edilmesi halinde 180 günlük hesap kapatma süresi son transfer tarihinden itibaren başlatılır ve hesabın kapatılmasında yapılan toplam ödeme tutarı dikkate alınır.

56 Ancak, son transfere ilişkin 180 günlük süre dolmakla birlikte akreditif vadesi sona ermemiş ve bakiyesi bulunan işlemlerde, akreditif vadesi sonuna kadar beklenilir ve bu süre içerisinde yeni bir kullanım talebinde bulunulmasıhalinde bu transferi takip eden 180 gün içinde hesap kapatılır. Akreditif bakiyesinin kullanılmaması halinde ise o güne kadar yapılan transferlerle ilgili açık ithalat hesabıakreditif vadesini takip eden 10 işgünüiçinde ilgili kambiyo müdürlüğüne bildirilir.

57 Ödemesi fiili ithalden sonra yapılan vadeli akreditifli işlemlerde ise ithalat hesabının ödeme tarihinden itibaren 180 gün içinde kapatılması gerekir. Açılmışbulunan bir akreditifte, bedelin bir kısmının, malın özelliği sebebiyle geçici veya kesin kabulünden, malın montajından, çalışır vaziyette teslim alınmasından veya değerinin ihtiva ettiği evsafa göre tespit edilmesinden veya benzeri hallerden sonra ödenmesinin şart edildiği durumlarda, bahse konu hallerin meydana gelmesini müteakip akreditif şartında belirlenen süre içinde müracaat edilmek kaydıyla transfer yapılabilir.

58 Bu şekildeki akreditifle ilgili ithalat hesabı, döviz satışıyapılan kısım için genel esaslar çerçevesinde, bedeli yukarıda belirtilen hallerin meydana gelmesinden sonra ödenecek kısım için transfer sırasında kapatılır. Bedeli banka kaynaklarından karşılanan akreditifin iptal edilmesi halinde, karşılığıtl serbest kurlardan DAB düzenlenmek suretiyle ilgilisine ödenir. Döviz satışından sonra meydana gelecek kur değişikliği sebebiyle ilgililerden herhangi bir fark istenemez.

59 Bankalarca, Türkiye dışındaki bir ülkeden diğer bir üçüncüülkeye kendi ihtiyaçlarıiçin mal ithalatıyapacak yurt içinde veya dışındaki firmalar lehine bankacılık teamüllerine göre bedelleri kendi kaynaklarından veya firmaların DTH'lerinden karşılanmak üzere üçüncü ülkelerdeki (serbest bölgeler dahil) bankalar nezdinde akreditif açılabilir. Açılan bu akreditifler kapsamında yapılan ödemelerle ilgili olarak kambiyo taahhüdü doğmaz.

60 2. Vesaik Mukabili Ödeme Bu ödeme şeklinde uluslararasıkurallar ile bankacılık teamülleri uygulanır. Vesaik mukabili ödeme şekline göre yapılacak ithalatta, sevk belgelerine istinaden yapılacak müracaat üzerine bankalarca mal bedelinin tahsilini müteakip transfer yapılır.

61 Bu ödeme şeklinde ithalat hesabı, transfer tarihinden itibaren 180 gün içinde ithalatçının GB ile yapacağıbaşvuruya istinaden transferi yapan bankaca kapatılır. Vesaik bedelinin kısım kısım ödendiği durumlarda belgeler, ödemenin tamamının yapılmasınımüteakip firmaya verilir ve 180 günlük hesap kapatma süresi son ödeme tarihinden itibaren hesaplanır.

62 3. Mal Mukabili Ödeme Bu ödeme şeklinde uluslararasıkurallar ile bankacılık teamülleri uygulanır. Mal mukabili ödeme şeklinde, ithalatçıların ithalat hesabınıkapatma, bankaların da takip yükümlülüğübulunmamaktadır. Ancak firmaların mal bedelinin transferine ilişkin talepleri GB'nin ibrazıkaydıyla yerine getirilir. Bankaca GB üzerine transfere ilişkin not konulur.

63 İhracatçıtarafından mal bedelinin diğer bir firmaya transfer edilmesinin yazılıolarak istenmesi halinde GB de kayıtlıihracatçıfirma yerine diğer bir firmaya transfer yapılabilir. Ayrıca, -İthalatta haksız rekabetin önlenmesine dair tebliğler çerçevesinde gönderici firmalara göre oranlarıdeğişen dampinge karşıvergi esasına dayalıgümrük Müsteşarlığınca uygulamaya konulan BİLGE sisteminde, yabancıgönderici firma ile menşe ülke ve firmalara göre oluşturulan kodlar kapsamında gönderici firma ile üretici firmanın farklı olması,

64 -Malların aynı grubun üretici firması tarafından sevk edilmesi, -Malların, üçüncüülkedeki üretici firmadan alınıp bu firmanın düzenlendiği belgelerle ülkemize sevk edilmesi, Sebebiyle firmalar arasındaki ticari ilişkinin yukarıda sayılan hallerden birine uygunluğunun tevsiki veya ithalatçıfirma tarafından yazılıolarak beyan edilmesi halinde GB de kayıtlıihracatçıfirma yerine diğer bir firmaya da transfer yapılabilir.

65 Türkiye'deki bankalar aracılığıolmaksızın bedelleri doğrudan ihracatçıya ödenen malların gümrük işlemleri de mal mukabili ödeme şekline göre sonuçlandırılır.

66 4. Kabul Kredili Ödeme Kabul kredisi ile akreditifli, vesaik veya mal mukabili olmak üzere her üçödeme şekline göre ithalat yapılabilir. Vesikalıpoliçelerin; ithalatçı, banka veya bu bankanın vereceği talimata istinaden muhabirlerince kabul edilmesi mümkündür. İthalatçıtarafından kabul edilen poliçelere bankaların aval verme zorunluluğu bulunmamaktadır.

67 Poliçelerin vadesi, kabul tarihinden başlamak üzere taraflarca serbestçe belirlenebilir. İlk poliçenin vadesi içinde yeni bir poliçe düzenlenmek suretiyle temdit talepleri yerine getirilebilir. Kabul kredili akreditifli işlemlerde, poliçenin, sevk belgeleri ile birlikte akreditif vadesi içinde ibrazıgerekir. Poliçenin vadesi akreditif vadesini geçebilir.

68 Kabul kredili vesaik mukabili ödeme şeklinde belgeler, sevk belgeleri ile birlikte gelen poliçenin kabul veya avalini müteakip ithalatçıya teslim edilir. Kabul kredili akreditifli ve vesaik mukabili ödeme şeklinde İthalat hesabı, poliçe vadesinde bedellerin transfer edildiği tarihten itibaren 180 gün içinde ithalatçının GB ile yapacağıbaşvuruya istinaden transferi yapan bankaca kapatılır.

69 Kabul kredili mal mukabili ödeme şeklinde, bankaca transfer yapılabilmesi, poliçeye kabul veya aval verilebilmesi için ithalatçıtarafından poliçe ile birlikte GB nin de bankaya ibraz edilmesi zorunludur. Kabul kredili işlemlerde, poliçenin tabi tutulduğu esaslar dahilinde bononun da kabul edilmesi mümkündür.

70 5. Peşin Ödeme İthalat bedelinin, GB ve eklerinin gümrük idaresine onay için ibraz edildiği tarihe kadar ödendiği bu ödeme şeklinde, bankalarca firma talebine istinaden transfer işlemleri gerçekleştirilir. İthalat hesabı, ithalatçınıntransfertarihinden itibaren 180 güniçinde ithalatın bedelin ödendiği ihracatçıdan yapıldığınıgösteren GB ile yapacağıbaşvuruya istinaden transferi yapan bankaca GB ile ödemeye ilişkin belgeler arasında uygunluğun sağlanmasıhalinde kapatılır.

71 Sözleşme hükümlerine göre söz konusu sürenin yeterli olmamasıhalinde firmalarca ilgili kambiyo müdürlüğünden ek süre talep edilebilir. Ancak, - İthalatta haksız rekabetin önlenmesine dair tebliğler çerçevesinde gönderici firmalara göre oranlarıdeğişen "dampinge karşıvergi" esasına dayalıgümrük Müsteşarlığınca uygulamaya konulan BİLGE sisteminde, yabancıgönderici firma ile menşe ülke ve firmalara göre oluşturulan kodlar kapsamında gönderici firma ile üretici firmanın farklı olması,

72 - Mal bedellerinin grup şirketlerden ihracatçı konumunda olana transfer edilmesi, malların ise aynıgrubun üretici firmasıtarafından sevk edilmesi, - Mal bedeli transit tacirine ödenen malların, üçüncüülkedeki üretici firmadan alınıp bu firmanın düzenlediği belgelerle ülkemize sevk edilmesi, - İhracatçıtarafından mal bedelinin ticari ilişkide olduğu diğer bir firma hesabına transfer edilmesinin istenilmesi,

73 sebebiyle ödemeye ilişkin belge ile ibraz edilen GB'de kayıtlıihracatçı firma arasında farklılık olmasıhalinde farklıfirmalar arasındaki ticari ilişkinin yukarıda sayılan hallerden birine uygunluğunun tevsiki veya ithalatçının bu konudaki yazılı beyanının alınmasısuretiyle ithalat hesabıkapatılır.

74 Yatırımcıfirmalar tarafından yurt dışına verilen sipariş kapsamında belirli bir tutarı peşin ödenen malların kalan bedelinin yapılan sözleşme hükümlerine göre finansal kiralama şirketince ödenerek fiili ithalatının anılan şirketçe yapılmasıdurumunda, açık bulunan peşin ödemeye ilişkin ithalat hesabı, peşin ödemenin akreditif mektubu, proforma fatura ve satıcıfirma yazısıyla teyit edilmesi, peşin ve bakiye ödemeye ilişkin belgelerle uyumlu GB ve finansal kiralama sözleşmesinin ilgili bankaya ibrazı kaydıyla kapatılır.

75 Türkiye'de yerleşik faktoring kuruluşu ile ihracatçı firma arasında imzalanan faktoring sözleşmesi kapsamında faktoring kuruluşu tarafından ithalden önce ithalatçıfirma adına yurt dışına transferi gerçekleştirilen tutarlar, ithalat ve ihracat faktoring sözleşmelerinin transferi gerçekleştiren bankaya ibrazıkaydıyla peşin ödeme olarak dikkate alınır. Transferi yapan bankaca ithalatçıfirmaya verilecek ilgili gümrük müdürlüğüne yönelik transfer yazısında, faktoring kuruluşu yerine ithalatçıfirmaya ait bilgiler kaydedilir. Bu durumda ithalat hesabının kapatılmasından ithalatçı firma sorumludur.

76 6-Özel Takas Mal ve/veya hizmet ihraçve ithalinde tarafların aynıgerçek veya tüzel kişiler olmasıhalinde mal ve/veya hizmet ihraç bedelleri ile mal ve/veya hizmet ithal bedelleri herhangi bir para hareketi söz konusu olmaksızın kısmen veya tamamen takas (mahsup) edilebilir.

77 Takas talebi, -Mal ve/veya hizmet ihracatının önce yapılmasıhalinde mal ihracatıiçin ihracatla ilgili olarak belirlenen tahsil süreleri, hizmet ihraçbedelleri için ise hizmete ilişkin fatura ve/veya hakedişraporu tarihinden itibaren 180 gün içinde, -Mal ithalatının önce yapılmasıhalinde ithal tarihinden itibaren 180 gün, hizmet ithalinin önce yapılmasıhalinde ise mal ihracına ilişkin bedellerin tahsil süreleri içinde, bankalara yapılır.

78 Hizmet ihracıbedelleri ile hizmet ithali bedellerinin takas talebi herhangi bir süreyle sınırlı değildir. Takas talebinde, mal ithal ve ihracıiçin ithalat ve ihracat hesabının kapatılmasına ilişkin belgelerin, hizmet ithal ve ihracında ise fatura ve/veya hakediş raporunun ibrazı gerekir. Hesapların izlenmesi bakımından ithalat ve ihracat işlemleri aynı banka tarafından yürütülür. Bankalarca, takasa tabi tutulan bedeller için TL olarak aynıkur üzerinden DAB ve TPTB düzenlenir. Bu belgelerde kayıtlıkur, düzenlenme tarihindeki TCMB döviz alış kurundan az olamaz.

79 Aracı ihracatçı vasıtasıyla yapılan ihracatta, bağlı muamele kapsamında olmaksızın yurt dışındaki satıcıve alıcının aynıgerçek veya tüzel kişi olması, ithalat ve ihracata ilişkin GB'lerde imalatçıve ihracatçıfirma unvanlarının birlikte kayıtlıolması, mahsup işleminden yararlanacak firmanın imalatçıniteliğini haiz olduğunun sanayi sicil belgesi veya diğer belgelerle tevsiki ve fiili ihraç veya ithal tarihinden itibaren 180 gün içinde mukabil ithalat veya ihracatın gerçekleştirilmesi kaydıyla imalatçı ve ihracatçıların yapacakları ithalat ve ihracata ilişkin mal bedelleri, kısmen veya tamamen takas (mahsup) edilebilir. Bu durumda takasa tabi tutulan bedeller için TL olarak aynıkur üzerinden ihracatçıadına DAB, imalatçı adına TPTB düzenlenir.

80 Dış ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret şirketleri aracılığıyla yapılan ihracatta da yurt dışındaki satıcıve alıcının aynıgerçek veya tüzel kişi olması, firmalardan muvafakat yazısıalınması, ihracata ilişkin GB'de tedarikçi firma unvanının kayıtlıolmasıveya firmanın tedarikçi niteliğini haiz olduğunun satış faturasıyla tevsiki kaydıyla tedarikçi firmanın yaptığıithalatın bedelleri dışticaret sermaye şirketleri ve sektörel dışticaret şirketlerinin ihracat bedelleri ile kısmen veya tamamen takas (mahsup) edilebilir.

81 Malların ithalatısırasında ilgililerce GB'ye ödeme şekli olarak "Özel Takas" yazılır. İlgili gümrük müdürlüğünce de söz konusu GB'nin 28. hanesinde kayıtlıbankaya bu ithalatla ilgili gerekli bilgi iletilir. Mal ihracının takasa tabi tutulmayan kısmının tahsilinde genel esaslar uygulanır. İthalatla ilgili olarak bankaya ulaşan bilgiye istinaden ithal tarihinden itibaren 180 gün içinde bir ihracat veya hizmet ihraçbedeli ile bu ithalatın takas edilmesi talebinde bulunulmaz veya söz konusu bedeller ithalat bedeli tutarını karşılamaz ise ithalatın karşılanmayan kısmımal mukabili ödeme hükümlerine tabi tutulur.

82 Takas konusu ihracata ilişkin GB'nin, peşin bedelin tasfiyesi suretiyle kapatılmasında kullanılması mümkündür. GB'de ödeme şekli mal mukabili belirtilmek suretiyle gerçekleştirilen ithalat ve/veya ihracat işleminin özel takas ödeme şekline dönüştürme talepleri, takas taleplerine ilişkin süreler içinde müracaat edilmesi, ihracat ve ithalatla ilgili bedellerin alışve satışişlemlerinin yapılmadığının tespit edilmesi ve bu işlemlere ait GB'lere takasa tabi tutulduğuna dair not konulmasıkaydıyla yerine getirilir. Mal mukabili ödeme şekline göre yapılan ithalatın özel takasa dönüştürme taleplerinin, hizmet ithalatının tabi olduğu süreler içinde yapılması gerekir.

83 7. BağlıMuamele İthal edilen mal, hizmet ve teknoloji bedelinin mal, hizmet ve teknoloji ihracıyla karşılandığı, ithal veya ihraçfazlalığının döviz olarak ödendiği veya tahsil edildiği bu ödeme şeklinde aşağıda belirtilen esaslar çerçevesinde işlem yapılır. Bankaca, ihracatçıfirmanın üyesi olduğu veya bulunduğu bölgedeki ihracatçıbirliğinin izin belgesi aranır. İhracatçıbirliği, verdiği izin belgesinin bir örneğini BağlıMuamele veya Takas Başvuru Formu nda beyan edilen bankaya gönderir.

84 Hesapların izlenmesi ve işlemlerin takibi bakımından ithalat ve ihracat işlemleri aynıbanka tarafından yürütülür. İthalat ve ihracatın, ihracatçıbirlikleri tarafından verilen izin belgesindeki süre (ek süreler dahil) içinde gerçekleştirilmesi gerekir. Bu ödeme şeklinde firmalarca gerek ithalat gerek ihracata ilişkin GB nin 28. hanesine bu işlemlere aracılık eden aynıbanka şubesi ile ödeme şekli olarak Bağlı Muamele yazılır. İhracatçıbirliklerince verilen süreden itibaren 90 gün içinde ithalat ve ihracat hesabının kapatılmasınıteminen aracılık eden bankaya müracaat edilmesi zorunludur.

85 Birliklerce verilen izin belgesinde ithalat ve ihracat bedelleri, a)tl olarak gösterilmişise DAB ve TPTB bankaya başvuru tarihi itibarıyla TL olarak düzenlenir. b)döviz olarak gösterilmişise bankaya başvuru tarihi itibarıyla serbestçe belirlenen alışkurundan TL'ye çevrilerek TPTB ve TL olarak DAB düzenlenir. Uygulanacak kur, belgelerin düzenlenme tarihindeki TCMB döviz alış kurundan az olamaz. Her iki halde de belgeler üzerine Bağlı Muamele olduğuna ilişkin not konulur ve fiili ihraçve ithal tarihi yazılır.

86 Bankalarca, ithalat ve ihracat hesabının ihracatçıbirliklerince verilecek izin belgesindeki süreden itibaren 90 gün içinde kapatılmasıiçin başvurulmamasıveya bu süre içinde ithalatın ve ihracatın gerçekleştirilmediğinin tespiti halinde 10 iş günüiçinde ilgili kambiyo müdürlüğüne ihbarda bulunulur. Banka tarafından hesabıkapatılan veya kambiyo müdürlüğüne ihbar edilen işlemler hakkında izin belgesini veren ihracatçıbirliğine 10 iş günü içinde bilgi verilir.

87 İhracat bedelinin verilen süre içinde mal ile karşılanmamasıdurumunda döviz olarak tahsil edilen kısım ilgililere serbest kurdan ödenir. İhracatın yapılmamasıveya ihracatın ithalatın tamamınıkarşılamamasıhalinde ithalatın ihracatla karşılanmayan kısmı mal mukabili ödeme hükümlerine tabi tutulur.

88 İhracat veya ithalat bedellerinin kısmen veya tamamen hizmet veya teknoloji transferiyle ödenmesinin öngörüldüğü durumda ithalatçıveya ihracatçının düzenlediği fatura veya gerek duyulacak diğer belgelerdeki tutarlar esas alınır. Bağlımuamele konusu ihracata ilişkin GB nin, peşin bedelin tasfiyesi suretiyle kapatılmasında kullanılmasımümkündür.

89 İskontolar

90 İskonto, faturadaki değer ve miktarlar üzerinden satıcının alıcıya uyguladığı indirimler şeklinde tanımlanabilir. Fatura fiyatı iskonto = Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat olarak hesaplanır.

91 Kabul Edilecek İskontolar 1.Peşin ödeme iskontosu: Mal bedelinin peşin ödenmesi nedeniyle alıcıya tanınan bir fiyat indirimidir. Kabul edilmesi için; Ödeme şekli peşin ödeme olmalı, ödeme yapılmışolmalı, oran mutad iskonto kapsamında olmalı, satıcının bulunduğu ülkede benzer işlemlerde uygulanan oranlara yakın olmalıdır.

92 2. Miktar iskontosu Satıcının alıcıya, belli bir dönem içinde satın aldığı miktara göre yaptığıindirimdir, yalnızca satıcının satılan mal miktarına göre fiyat uyguladığı durumlarda söz konusudur. Mutad oranlarda olmalıve tüm alıcılara uygulanmalıdır. Kabul edilmeyecek iskontolar; Yukarıda anlatılan koşullarıtaşımayan, mutad olmayan ve alıcıile satıcının kişisel ilişkilerinden kaynaklanan özel iskontolar kabul edilmez.

93 Gümrükler Genel Müdürlüğünün 2001/38 Sayılı GünlüGenelgesi sayılı Gümrük Kanununun 24 üncü maddesine göre ithal eşyasının gümrük kıymeti eşyanın satış bedelidir. Satışbedeli, Türkiye'ye ihraçamacıyla yapılan satışta, Gümrük Kanununun 27 ve 28 inci maddelerine göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır. Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyasıiçin alıcının satıcıya veya satıcıyararına yaptığıveya yapması gereken ödemelerin toplamıdır. Bu kapsamda, gerekli koşullara uygunluk sağlayan iskontoların satışbedeli yöntemine göre gümrük kıymetinin tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.

94 2.Satışbedeli yöntemine göre ithal eşyasının gümrük kıymetinin tespitinde dikkate alınacak iskontolar "peşin ödeme iskontosu" ve "miktar iskontosu"dur. Bu konuda, öncelikle yapılan iskontonun peşin ödeme veya miktar iskontosu tanımına girip girmediği, bu çerçevede gerekli koşulları taşıyıp taşımadığıhususlarının incelenmesi gerekmektedir. Bu inceleme sırasında iskonto oranları da gözönünde bulundurulmalıdır.

95 a)satışa konu eşyanın sevk edilmesinden önce alıcı tarafından eşya bedelinin ödenmesi uluslararası ticarette "peşin ödeme" olarak tanımlanmaktadır. "Peşin ödeme iskontosu" ise mal bedelinin peşin ödenmesi nedeniyle alıcıya tanınan bir fiyat indirimidir. Dolayısıyla, peşin ödeme iskontosu yapıldığıbelirtilen işlemlerde, öncelikle ödeme şeklinin ne olduğu araştırılmalı, ithal eşyasının gümrüğe beyanından önce peşin ödeme iskontosunun yapıldığıve buna göre mal bedeline ilişkin ödemenin de gerçekleştirilmiş bulunduğu tespit edilmelidir. Ayrıca peşin ödeme iskontosunun ticarette "mutat iskonto" olarak kabul edilen oranlarda ve satıcının bulunduğu ülkede benzeri ticari muamelelerde uygulanan oranlara yakın olması gerekmektedir.

96 b) "Miktar iskontosu," satıcının alıcıya, belli bir dönem içinde satın aldığımiktara göre fiyattan yaptığıindirimdir. Miktar iskontosu yalnızca satıcının satılan eşya miktarına bağlıolarak önceden belirlenen bir ödeme planına göre fiyat uygulandığı durumlarda söz konusudur. Bu iskontonun da ticarette mutat olarak kabul edilen oranlarda bulunmasıve aynımiktarda mal alan tüm alıcılara uygulanması gerekmektedir.

97 3. 1 ve 2 nci maddelerde belirtilen koşulları taşımayan, alıcıile satıcının kişisel ilişkilerinden kaynaklanan özel iskontolar ile mutat olmayan miktardaki iskontolar eşyanın gümrük kıymetini azaltıcıbir unsur olarak kabul edilmez. 4.Yükümlütarafından ibraz edilen belgelerde gösterilen iskontoların kabul edilebilirliği konusunda şüphe hasıl olduğunda 2000/13 sayılı tarihli Genelgemizdebelirtilen esaslar çerçevesinde yükümlüden ek bilgi ve belge istenilerek, uygunluk araştırması yapılacaktır.

98 İstisnai kıymetle beyan MADDE 53

99 (1) Kanunun 24 üncümaddesine göre kıymet tespitinin yapıldığıhallerde beyan sahibinin talebi üzerine; a) Konsinye şekilde teslim edilen çabuk bozulabilir eşyanın, b) Gümrük kıymetine ilave edilmesi gereken, ancak ihracatçıve ithalatçıarasındaki sözleşme gereği söz konusu kıymet unsurları gümrük yükümlülüğünün başladığıtarihten sonra belli olacak eşyanın,

100 c) Satışsözleşmesinde, fiyatın sonradan gözden geçirilmesini öngören hükümler içeren eşyanın, ç) Boru hatlarıveya elektrik telleri ile taşınan ve depolama imkanı olmayan sürekli akış halinde olan eşyanın, Gümrük kıymetinin tespitinde, beyan sahibinin talebi üzerine, gümrük idaresince basitleştirilmiş usuller uygulanır.

101 (2) Birinci fıkra uygulamasında, 22 ila 24 üncü maddelerdeki genel ve özel koşullar aranmaz. Ancak bu genel ve özel koşulların aranmaması bu kişiye basitleştirilmişusulle sağlanan diğer hakların kullanım hakkınıvermez. Birinci fıkranın (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen durumlarda yükümlülerin, anılan kıymet unsurlarının mevcudiyetini gösteren sözleşmelerin örneği ve onaylıçevirisini gümrük idarelerine sunmaları gerekir.

102 (3) Birinci fıkrada belirtilen hallerde, vergi tahakkuku mevcut belgelerde belirtilen kıymet esas alınarak yapılır. Tamamlayıcıbeyana göre gözden geçirilmiş kıymetin daha yüksek olması halinde ek vergi tahakkuku yapılır. Daha düşük olmasıhalinde ise; farka isabet eden kıymetin iade alındığının tevsiki ve satışsözleşmesine göre kıymetin yeniden belirlenmesini gerektiren işleme ait tahlil raporu gibi bir belgenin onaylı örneğinin sunulmasıkoşullarıyla ve gümrük idaresince yapılacak inceleme sonucunda söz konusu hususların tespiti üzerine Kanunun 211 inci maddesi çerçevesinde işlem yapılır.

103 (4) Tamamlayıcıbeyana isabet eden ithalat vergileri bakımından zamanaşımı tamamlayıcı beyanın verildiği tarihten itibaren başlar. (5) İthal eşyasının gümrük kıymetine veya katma değer vergisi matrahına girmesi gereken, ancak gümrük beyannamesinin tescili anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya matrah unsurları ile ilgili olarak, en geçsöz konusu kıymet veya matrah unsurunun öğrenildiği ayıtakip eden ayın ilk üçgünüiçinde beyanda bulunulmasıve vergilerinin ödenmesi gerekir.

104 Veri ya da komut yüklübilgi taşıyıcılarının gümrük kıymetinin belirlenmesi MADDE 54 (1) Bilgisayarlarda kullanılmak üzere ithal edilen veri ya da komutlar yüklübilgi taşıyıcılarının gümrük kıymetinin belirlenmesinde, sadece taşıyıcıortamın kendisinin maliyeti veya kıymeti esas alınır. Bu nedenle, taşıyıcıortamın maliyet veya kıymetinden ayırt edilebilmesi koşuluyla, gümrük kıymeti, veri veya komutların maliyet veya kıymetini içermez.

105 (2) Bu maddede geçen; a) Taşıyıcıortam deyimi, entegre devreler, yarıiletkenler ve bu tür devre veya cihazlarla bütünlük oluşturan benzeri araçve aletleri, b) Veri veya komutlar deyimi, ses, sinematografik veya video kayıtlarını, kapsamaz.

106 Alıcıile satıcıarasındaki ilişkinin belirlenmesi MADDE 55 (1)Gümrük kıymetinin belirlenmesinde alıcıile satıcıarasındaki ilişkinin varlığıyalnızca aşağıdaki durumlarda kabul edilir. a) Birbirlerinin memuru veya idarecileri olmaları, b) Birbirlerinin yasal ortakları olmaları, c) İşçi ve işveren ilişkisi içinde bulunmaları,

107 ç) Her iki firmanın oy hakkıveren hisse senedi veya sermaye paylarının en az %5 i doğrudan veya dolaylıolarak aynı kişilere ait olmasıveya bu kişilerin kontrolüaltında veya elinde bulunması, d) Birinin diğerini dolaylıveya dolaysız olarak kontrol etmesi, e) Her ikisinin de doğrudan veya dolaylı olarak bir üçüncükişi tarafından kontrol edilmesi,

108 f) Her ikisinin birlikte, bir üçüncükişiyi doğrudan veya dolaylı olarak kontrol etmesi, g) Aynı ailenin üyeleri olmaları. (2) Tek acente, tek distribütör veya tek bayii olarak birbiri ile işilişkisi içinde bulunan kişilerin yukarıdaki kıstaslara uymamaları durumunda, ilişki içinde olmadıklarıkabul edilir.

109 Royalti ve lisans ücretleri MADDE 56 (1) Kanunun 27 nci maddesinin beşinci fıkrası hükmüsaklıkalmak kaydıyla, ithal eşyasının gümrük kıymeti satışbedeli yöntemine göre belirlenirken, royalti veya lisans ücreti ödemeleri fiilen ödenen veya ödenecek fiyata aşağıdaki koşullarla ilave edilir. a) Ödeme kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olmalıdır. b) Ödeme bu eşyanın satışkoşulu olarak yapılmalıdır.

110 (2) İthal eşyasının sadece Türkiye de imal edilen eşyanın karışımındaki maddelerden biri veya bir parçası olmasıdurumunda, ithal edilen eşya için fiilen ödenen veya ödenecek fiyatta düzeltme sadece royalti veya lisans ücreti bu eşya ile ilgili ise yapılabilir. Eşyanın monte edilmemişbir şekilde ithal edilmesi ya da yeniden satılmadan önce sulandırma ya da paketleme gibi önemsiz işlemlerden geçmesi durumunda, bu, bir royalti veya lisans ücretinin ithal edilen eşya ile ilgili kabul edilmesini engellemez. Eğer royalti veya lisans ücretleri kısmen ithal edilen eşya ile kısmen de ithal edilmelerinden sonra eşyaya eklenen unsur ya da parçalarla veya ithalat sonrasıfaaliyetler veya hizmetler ile ilgiliyse, uygun bir paylaştırma sadece nesnel ve ölçülebilir verilere dayalı olarak ve ek-8 de yer alan açıklayıcınotlar çerçevesinde yapılır.

111 (3) Bir markanın kullanılmasına ilişkin bir royalti veya lisans hakkı, ithal edilen eşya için fiilen ödenen veya ödenecek fiyata sadece aşağıdaki durumlarda ilave edilir. a) Royalti veya lisans ücreti, aynı durumda yeniden satılan veya ithal edildikten sonra sadece önemsiz işlemden geçen eşyaya ilişkin ise,

112 b) Eşya, ithalattan önce veya sonra yapıştırılan ve royalti veya lisans ücretinin ödendiği marka altında pazarlanıyorsa, c) Alıcı, bu tür eşyayısatıcıile ilişkisi olmayan diğer satıcılardan temin etme özgürlüğüne sahip değilse. (4) Alıcının bir üçüncükişiye royalti veya lisans ücreti ödemesi durumunda, birinci fıkrada öngörülen koşullar, satıcıveya satıcıile ilişkili olan bir kişinin alıcıdan bu ödemeyi yapmasını istememesi durumunda yerine getirilmiş sayılmaz.

113 (5) Bir royalti veya lisans ücretinin miktarıithal edilen eşyanın fiyatına bağlıolarak belirleniyor ise, aksi yönde bir kanıt bulunmadığısürece, bu royalti veya lisans ücretinin ödenmesinin kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olduğu varsayılır. Ancak, bir royalti veya lisans ücretinin miktarıithal edilen eşyanın fiyatına bakılmaksızın belirleniyor ise, bu royalti veya lisans ücreti ödenmesinin de kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olduğu kabul edilebilir.

114 (6) Kanunun 27 ncimaddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin uygulanmasında, royalti ve lisans ücretini alacak olan kişinin yerleşik olduğu ülke dikkate alınmaz.

115 İşlem görmüşürünlerin gümrük kıymeti MADDE 375 (1) Kanunun 31 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, serbest dolaşıma girecek işlem görmüşürünlerin kıymetinin belirlenmesinde, ilgili kişinin serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihindeki tercihine göre; a) Herhangi bir üçüncü ülkede üretilen aynı veya benzer eşyanın aynıveya yaklaşık bir tarihte tespit edilen kıymeti,

116 b) Alıcıile satıcıarasındaki bir ilişkiden etkilenmemiş olması şartıyla ürünlerin satış fiyatı, c) Alıcıile satıcıarasındaki bir ilişkiden etkilenmemişolmasışartıyla aynıveya benzer eşyanın Türkiye deki satış fiyatı, ç) İthal eşyanın kıymeti ile işleme maliyetinin toplamı, yöntemlerinden biri uygulanır.

117 Kıymet tespitinde kullanılacak döviz kuru MADDE 57 (1) Eşyanın gümrük vergisine esas alınacak kıymetinin Türk Lirasıolarak beyanı zorunludur. Fatura veya diğer belgelerde yazılıyabancıparalar, gümrük yükümlülüğünün başladığıtarihte yürürlükte olan Merkez Bankasıdöviz satış kurlarıüzerinden Türk Lirasına çevrilir.

118 (2) Fatura ve diğer belgelerde yazılıyabancıparaların konvertibl olmamasıdurumunda, Merkez Bankasının Alım Satıma Konu Olmayan Dövizlere İlişkin Bilgi AmaçlıKurlar Listesi esas alınarak işlem yapılır.

119 KIYMET Gümrük Kıymeti

120 Kıymet Nedir? Kıymet; değer, istenen; alım gücü; bir şeyin karşılığı; başka bir şeyin yerine geçen veya onunla değiştirilebilen ifadeleriyle tanımlanabilir. Eşyaya kıymetini veren, o eşyaya duyulan istek, ihtiyaç, tercih ya da ulaşılabilirliktir. Bir eşyanın kıymeti, elde edilmesi ile ortaya çıkar. Bu ise eşyanın satın alınması, kiraya verilmesi, ödünç verilmesi, değiş tokuş edilmesi veya takas edilmesi ile meydana gelir.

121 Gümrük Kıymeti Gümrük kıymeti ; eşyanın bir ülkeden diğerine fiziksel hareketi sonucunda ithalatçı ya da alıcının, ithalatçı ülke gümrük idaresine verdiği kıymet beyanı ile ortaya çıkar. Gümrük kıymeti, gümrük vergisinin ad valorem usulde belirlenmesine imkân sağlayacak şekilde tespit edilir. Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması nın (GATT) VII nci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşmanın (Kıymet Anlaşması) 15.1 (a) Maddesi ithal eşyasının gümrük kıymetini; ad valorem gümrük vergisi tarh edilecek kıymet olarak tanımlamıştır.

122 Gümrük Kıymetinin Tarihçesi Brüksel Kıymet Tanımı ( BKT ) Batılı ülkeler kıymet ve ticarete ilişkin ihtiyaç duyulan konuları incelemiş ancak gümrük kıymeti hakkında genel prensipleri belirleyecek bir Anlaşmaya 1947 yılında Cenevre de yapılan BirleşmişMilletler Ticaret ve İş Gücü Konferansına kadar ulaşamamıştır. Bu Konferansın sonuçları, GATT 47 nin VII nci Maddesinde son halini almış, fakat bu ilkeler gümrük kıymetinin pratik uygulamasına dair yol gösterir nitelikte olamamıştır.

123 Avrupa Gümrük Çalışma Grubu 1947 yılında gümrük kıymeti alanında uluslararası iş birliğini artırmak hedefiyle Brüksel de toplanmıştır. Bu hedefler arasında, bir gümrük birliği içinde kullanılmak üzere kıymet tanımına ilişkin bir taslak hazırlamak ve bu tanımın uygulanmasına yönelik yöntemleri belirlemek de bulunmaktadır.

124 Bu doğrultuda, GATT ın VII nci Maddesinde yer alan prensiplere uygun taslak metin 1949 yılının ortalarında hazırlanmışve 15 Aralık 1950 tarihinde Brüksel de imzalanan ve 28 Temmuz 1953 yılında yürürlüğe giren Gümrük Kıymet Sözleşmesine derçedilmiştir. Bu Sözleşme, Brüksel Kıymet Tanımı( BKT ) olarak bilinmektedir. BKT gümrük kıymetini, kıymeti belirlenen eşyanın tasavvur edilen bazıkoşullar altında satılabileceği fiyat olarak kabul eder. BKT nın ana unsurlarıfiyat, zaman, mekân, miktar ve ticari düzeydir.

125 Tokyo Turu 1973 ve 1979 yıllarıgümrük kıymeti açısından yeni bir dönemin başlangıcıolmuştur. Tokyo Turu olarak bilinen Tokyo Çok TaraflıTicaret Müzakereleri Cenevre de gerçekleşmiştir. Müzakerelerin bu turu, uzun süredir görülen en belirgin ticaret politikasıtartışmalarına sahne olmuştur. Tokyo Turu nun öncelikli hedefi, ticaretin önündeki engelleri kaldırarak dünya ticaretinin büyümesini ve serbestîsini sağlamaktır.bu hedefin sağlanmasının bir yolu da yaygın olarak benimsenecek ortak bir uluslararasıkıymet sisteminin kabulüile benzer ve pozitif kıymet kurallar bütünü oluşturmaktır.