ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Uzm. Dr. Haldun Akoğlu

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 2010. Uzm. Dr. Haldun Akoğlu"

Yonca Türkyılmaz
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Uzm. Dr. Haldun Akoğlu ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

çevrilemiyorsa (spinal anestezi) yüzüstü (prone CPR) KPR yapılabilir (Class IIb) Nabız Kontrolü Halktan biri Nabız kontrolü yapması öğretilmemeli Eğer aniden kendini kaybeden/kollaps bir hasta varsa

2 Omuzlarına vurarak İyi misiniz? diye sorun Yanıt verirse ancak tıbbi yardıma ihtiyacı varsa 112 yi arayın Sert bir yüzeyde sırtüstü yatır Yüzüstü yatıyorsa sırtüstü çevir Hastanede, ileri havayolu takılı ancak sırtüstü çevrilemiyorsa (spinal anestezi) yüzüstü (prone CPR) KPR yapılabilir (Class IIb) Nabız Kontrolü Halktan biri Nabız kontrolü yapması öğretilmemeli Eğer aniden kendini kaybeden/kollaps bir hasta varsa ve normal solumuyorsa göğüs basısına başlamalı Sağlık çalışanları Gereğinden uzun süre kontrol etmekteler Tam anlamıyla başarılı tanımlama yapamamaktalar Nabız kontrolü 10 saniyeyi geçmemeli 10 saniye için belirgin nabız alınamadıysa göğüs basısına başlanmalı Sternumun alt yarısı üzerine yapılmalı SBP mmhg DBP düşük Karotid arterdeki Ortalama arteryal basınç 40 mmhg VF SCA kurbanlarında göğüs basısı defibrilasyon denemelerinin başarı şansını arttırır İlk şok, kollapstan >4 dakika sonra verildiyse bu arada yapılmış olan göğüs basısı hayati öneme sahip Etkili göğüs basısı KPR sırasında kan akımını sağlamak için gerekli (Class I) Etkili göğüs basısı için sert bas, hızlı bas. Erişkin göğsüne 100 bası/dk 4-5 cm göğüs çökecek şekilde Her bası sonrası göğüs tamamen eski haline gelene kadar beklenerek Bası ve relaksasyonsüreleri eşit olacak şekilde Ara vermeden göğüs basısına devam ederek yapılmalı Hastane yatağında sırt tablası konulmalı 2

3 Teknik Kurban sert bir yüzeyde sırtüstü yatar Kurtarıcı kurbanın toraksının hemen yanına çömelir Sternumunalt yarısına ve göğsün tam ortasına basılmalı El ayaları kullanılmalı ve üstüstekonulmalı Sternum 4-5 cm çöktürülmeli Göğsün normal pozisyonuna dönmesine izin verilmeli 100 bası/dkhızında yapılmalı Teknik Sağlık çalışanı olmayanlar AED gelene, hasta hareket edene ya da 112 personeli KPR yi devralana kadar bırakmamalı Yanıt ya da dolaşım varlığını kontrol etmek için durmamalı Sağlık çalışanları 10 saniyeyi aşmadan ve nadiren dolaşım kontrolü yapmalı Eğer cerrahi gerektiren bir travma hastası değilse ve KPR yapılan ortam güvenliyse hasta KPR sırasında transport edilmemeli, hasta neredeyse orada resüsitasyon tamamlanmalı. Hastane içi arrestlerdehastabaşındakpr başlanıp tamamlanmalı, hasta farklı birimlere geçirilmeye çalışılmamalı Palpablebir femoralya da karotid nabzı almak eskiden göğüs basısının yeterliliği için bir gösterge olarak kabul edilirdi Ancak etkili arteryal akım olmaksızın venöz nabız hissedilebilir Bu yüzden göğüs basısının etkinliği yeterli çökme sağlanması ve dakika bası sayısının 100 olmasına bakılarak değerlendirilmeli Kurtarma Soluğu (Ön soluk artık YOK) 2010 kılavuzunda göğüs basısı ventilasyonun önüne alınmıştır Kurtarma soluğu verilmeyerek havayolunu açma, soluk verme ve solumuyor olduğuna bakma gibi zaman kayıplarından vaz geçilmiştir Göğüs basısına bağlandıktan sonra ventilasyona başlanır Herbiri1 saniye boyunca verilmeli Görünür göğüs şişkinliği yapmalı VF SCA in ilk birkaç dakikasında solunum göğüs basısı kadar önemli değildir çünkü arrest sonrası ilk birkaç dakika kan oksijen düzeyi yeteri kadar yüksektir. Bu dakikalarda kalp ve beyin, perfüzyon yokluğundan daha fazla etkilenir Bu yüzden etkili göğüs basısı yapılmalı ve hiç ara verilmemelidir 3

yi devralana kadar bırakmamalı Yanıt ya da dolaşım varlığını kontrol etmek için durmamalı Sağlık çalışanları 10 saniyeyi aşmadan ve nadiren dolaşım kontrolü yapmalı Eğer cerrahi gerektiren bir travma

4 Kurtarma Soluğu Uzamış VF SCA da kandaki oksijen tükendiğinden hem ventilasyon hem de kompresyon eşit öneme sahiptir. Asfiktik arrest hastalarında (boğulma kurbanları ya da çocuklar) ventilasyon ve kompresyon eşit öneme sahiptir CPR sırasında akciğere giden kan akımı azaldığından normalden daha düşük solunum hızı ve tidal volümle yeterli ventilasyon-perfüzyon oranına ulaşılabilir Kurtarıcılar hiperventilasyondan kaçınmalıdır, hem gereksiz hem de zararlıdır. İntratorasik basıncı arttırarak kalbe venöz geri dönüşü azaltır, kalp debisini düşürür, arrestten surviyi azaltır. Mideyi şişirerek istenmeyen komplikasyonlara neden olabilir. Kompresyon-Ventilasyon Oranı 30 : 2 (expert opinion Class IIa) PBLS 2-kurtarıcılı 15 : 2 İleri havayolu açıldığında 8-10 soluk/dakika asenkronize 2-kurtarıcı varlığında 2 dakikada bir roller değişilmeli Kompresyon-Ventilasyon Oranı 100 bası/dakika basının hızı değil sayısı olmalı Bu konuda yapılan bir çalışmada kurtarıcılar bası/dk hızında göğüs basısı yaptılarsa da sık duraklamalar nedeniyle dakika başına düşen bası sayısı 64 ü geçememiş. CPR Suflörleri CPR suflör cihazlarının kullanımıyla hem bası sayısı hem de kalitesi artmakta, kullanılması önerilir (Class IIb) SADECE KOMPRESYON KPR Tüm kurtarıcılar tanımadıkları kişilere ağızdanağıza ventilasyon yapmaktan çekinmekte Hastane dışı tanıklı arestlerinsadece %20 sinde KPR yapılmakta Sadece kompresyon KPR, hiç KPR yapmamaktan daha başarılı VF SCA in ilk 5 dakikasında ventilasyon gerekli değil Havayolu açıksa ara ara olan iç geçirmeler ve göğüs recoil yeterli havalanmayı sağlayabilir Ancak en iyi yöntem ventilasyon-kompresyon KPR dir. 4

tidal volümle yeterli ventilasyon-perfüzyon oranına ulaşılabilir Kurtarıcılar hiperventilasyondan kaçınmalıdır, hem gereksiz hem de zararlıdır.

HAVAYOLU YÖNETIMI Sıralama artık CAB şeklinde Göğüs basısının yanı sıra havayolunu da yönetebileceği inanan tek kurtarıcılar ya da 2 kurtarıcılı durumda havayolu yönetimi sağlanmalı Havayolunun

5 HAVAYOLU YÖNETIMI Sıralama artık CAB şeklinde Göğüs basısının yanı sıra havayolunu da yönetebileceği inanan tek kurtarıcılar ya da 2 kurtarıcılı durumda havayolu yönetimi sağlanmalı Havayolunun Açılması: Halktan biri Head tilt chin lift manevrası Spinal yaralanma şüphesi olsun ya da olmasın Jaw thrust manevrasını öğretmeyin Öğrenmesi zor, uygulama sırasında omurgayı koruyamadıkları gösterilmiş Sağlık personeli Head tilt chin lift manevrası Baş-boyun yaralanması şüphesi yoksa Jaw thrust ya da Head extension Servikal yaralanma şüphesi varsa (Class IIb) Bu manevra ile yeterli havayolu açıklığı sağlanamazsa, havayolunun sağlanması birincil öncelik olduğundan head-tilt chin-lift manevrası denenmeli İmmobilizasyon araçlarından ziyade (servikal kollar) elle servikal immobilizasyon yapılmalı Normal solunumu ve efektif dolaşımı olan cevapsız erişkin hastalarda kullanılır (Class IIb) Hastanın yan tarafında diz üstü çökün ve her iki bacağının düz bir şekilde durmasını sağlayın. 5

gösterilmiş Sağlık personeli Head tilt chin lift manevrası Baş-boyun yaralanması şüphesi yoksa Jaw thrust ya da Head extension Servikal yaralanma şüphesi varsa (Class IIb) Bu manevra ile yeterli

6 Size uzakta olan kolunu göğüs kafesini çaprazlayacak şekilde ve elini size yakın olan omzuna doğru; avuç içi yere, el sırtı hastanın yanağına bakacak şekilde yerleştirin. Yanağın yanındaki el ve bacağından tutarak hastayı yana doğru çevir, Üstte kalan bacağı,hem kalça hem diz eklemi dik açı yapacak şekilde ayarla Hastanın duruşunu resimde görünen şekle uygun hale getirip güvenli (recovery) pozisyonunu sağla. Cevapsız bir submersiyon kurbanı sudan çıkarılır çıkarılmaz KPR ve kurtarma soluğu verilmeli (Class IIa) Hangi yaşta olursa olsun, 112 çağırmak için kurbanın yanından ayrılmadan önce 5 tur KPR yapılmalı Su içinde ağızdan-ağıza ventilasyon eğitimli bir kurtarıcı varsa yapılmalı (PADI-CMAS AOW üzerine RESCUE DIVER sertifikası) Su içinde göğüs basısı zor ve tehlikeli Kurtarıcılar boğulma kurbanlarını en hızlı şekilde sudan çıkararak resüsitasyona başlamalılar Sadece belirgin yaralanması olanlar, alkol intoksikasyonu bulgusu verenler, dalgıçlar veya su sporu yapanlar spinal kord hasarı varmış gibi ele alınmalıdırlar Cevapsız bir hipotermi hastasında; Solunum arrestini doğrulamak için solunum Kardiyak arrest ya da ağır bradikardiyi doğrulamak için de nabız sn boyunca değerlendirilmeli Kurbana müdahale için ısıtma beklenmemeli Islak kıyafetler çıkarılmalı, çevre ısıdan hasta yalıtılmalı, ılık nemli oksijen ile ventile edilmeli Sert hareketlerden kaçınılmalı 6

getirip güvenli (recovery) pozisyonunu sağla.

7 Nadir ama engellenebilir bir ölüm sebebi Erişkinde çoğunlukla yemek yerken impakte olan yiyecek sonucu İnfant ve çocuklarda yemek yerken veya oyun oynarken genellikle bir erişkinin yanında Bayılma, kalp krizi, nöbet gibi durumlardan ayırt edilmeli Kurbanın ağır havayolu obstrüksiyon bulguları olup olmadığına bakılmalı Nefes alamama belirtileri Nefes almada zorlaşma Sessiz öksürük Siyanoz Konuşamama Üniversal boğulma işareti Eğer hafif obstrüksiyon var ve kurban kuvvetlice öksürebiliyorsa, kurbanın spontan öksürüğü ve solunum çabalarını engellemeyin Obstrüksiyonu gidermek için girişim yapmayı: Öksürük sessizleşirse Solunum zorluğu artarsa Stridor gelişirse Kurban cevapsızlaşırsa düşünün Önce 112 ye haber verin Cevap veren >1 yaşındaki ağır havayolu obstrüksiyonu kurbanlarında, vaka raporları sırta vurma ve abdominal ve chest thrust ın etkin olduğunu göstermekte %50 vakada birkaç tekniğin birarada kullanılması gerekmekte Her ne kadar birkaç teknik birarada daha başarılıysa da öğretim kolaylığı açısından ardışık abdominal thrust kullanımı öğretilmektedir (Class IIb) -<1 yaş grubunda önerilmez Eğer abdominal thrust etkili değilse chest thrust kullanılmalıdır (Class IIb) Chest thrust obez hastalarda eğer kurtarıcının kolları abdomeni saramıyorsa kullanılmalı (Class indet) Eğer FBAO hastası cevapsızlaşırsa, hasta düz bir zemine yatırılarak 112 aranmalı ve KPR başlanmalı KPR sırasında her havayolu açıldığında ağızın içine bakarak yabancı cisim görülmeye ve çıkarılmaya çalışılmalı 7

Konuşamama Üniversal boğulma işareti Eğer hafif obstrüksiyon var ve kurban kuvvetlice öksürebiliyorsa, kurbanın spontan öksürüğü ve solunum çabalarını engellemeyin Obstrüksiyonu gidermek için girişim

8 Finger-sweep tekniği sadece cevapsız hastada solid materyal ağız içinde görüldüğünde uygulanmalı (Class Indet) Yabancı cisim görmeden kullanımı zarar verebilir birkaç vaka raporunda epiglot dislokasyonu bildirilmiş 8

Indet) Yabancı cisim görmeden kullanımı zarar

Benzer belgeler

UZUN VADELİ YAŞAM DESTEĞİ

TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 0-4 dakika 10 dakika Beyin hasarı reversible İrreversible beyin hasarı ZAMAN KRİTİKTİR! Temel Yaşam Desteği Basamakları TEMEL YAŞAM DESTEĞİ İLERİ YAŞAM DESTEĞİ UZUN VADELİ YAŞAM DESTEĞİ