AVUSTRALYA DA İLKOKUL DÜZEYİNDEKİ TÜRK ÖĞRENCİLERİN ANA DİL EDİNİMİNDE AİLE VE OKUL ETKİLEŞİMİ * ÖZET

Transkript

1 - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/9 Summer 2014, p , ANKARA-TURKEY AVUSTRALYA DA İLKOKUL DÜZEYİNDEKİ TÜRK ÖĞRENCİLERİN ANA DİL EDİNİMİNDE AİLE VE OKUL ETKİLEŞİMİ * Hatice PARLAK ** Fatma ALKAN *** ÖZET Dil edinimi belirli bir çizgi dahilinde gerçekleşir ve doğal bir süreç içerisinde bir önceki nesilden miras alınır. Çocukların dil edinimleri, dil ile iç içe olmalarına ve etraflarındaki insanlarla o dilde etkilişeme geçmelerine bağlıdır. Dil edinimi, çocuklarda fiziksel, sosyal ve kavramsal gelişimin doğal bir süreci olarak gerçekleşir. Çocuklar 6-7 yaşına gelmeden önce dil ile iç içe olmazlarsa yani o dili günlük hayatlarında kullanmazlarsa, dil edinimi gerçekleşemeyebilir. Dilin akademik düzeyde de kazanılabilmesi için çocukların eğitim hayatında yer alması gerekir. Dilin hem evde hem de okulda kullanım alanına sahip olması öğrencilerin dile karşı olumlu yaklaşımlarını sağlar. Bu da çocukların dil becerilerinin güçlendirilmesine olanak tanır. Ailenin ana dile yaklaşım tarzı, çocukların ana dillerine karşı tutumlarını da belirler. Bir çocuğun ana dil gelişimi, aile ve okul dayanışmasını gerektirir. Bunun için okulda verilen ana dil eğitimi, evde aileler tarafından da desteklenmelidir. Avustralya nın Viktorya eyaletinde yaşayan 4-11 yaş aralığındaki öğrencileri kapsayan bu araştırmayla, iki dilli çocukların ve yi kullanma oranları, ailelerin çocuklarının ana dil edinimi üzerindeki etkileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma yöntemi esas alınarak uygulanan bu çalışmada, ilkokul düzeyindeki öğrencilerden veriler toplanmış ve toplanan bu veriler, betimsel analiz ve içerik analizi tekniğinden faydalanılarak çözümlenmiştir. Tablo ve grafiklerle desteklenen verilerin açıklanması, ilişkilendirilmesi ve anlamlandırılması aşamasında-yapılan yorumların daha nitelikli olması amacıyla- veriler arasındaki neden sonuç ilişkilerinin belirlenmesine özen gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Avustralya, Dil Edinimi, İki Dillilik, LOTE, Anadil * Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir. ** Okt. Dr. Gazi Üniversitesi Türk Dili El-mek: h_parlak@yahoo.com *** La Trobe Üniversitesi Doktora Öğrencisi, el-mek: fatmaalkan75@gmail.com

2 856 Hatice PARLAK - Fatma ALKAN THE FAMILY AND SCHOOL INTERACTION OF MOTHER TONGUE AQUISTION OF TURKISH STUDENT AT THE PRIMARY SCHOOL LEVEL IN THE AUSTRALIAN CONTEXT ABSTRACT Language acquisition that is inherited as a natural process from previous generations is carried out in a specific line. Language acquisition of children depends on the amount of time they are exposed to language and the amount of frequency they interact with the people. Language acquisition is a natural process of physical, social and cognitive growth. If children are not exposed to language before age of 6 to 7, in other words they don t use it in their daily lives; language acquisition might not be achieved. In order to achieve academic language, it should be included in their educational life. It will have a positive effect on the students if language is used both at home and at school. This will give an opportunity to strengthen their language skills. The parent s attitude towards the mother tongue will identify the attitudes of the children. The development of mother tongue requires solidarity of the family and the school. Therefore mother tongue education given at school should be supported by families. This research includes students that are at the age of 4 to 11 who are living in the state of Victoria, Australia. We tried to identify the percentage of language usage of both English and Turkish as well as the effects of the families on their children s mother tongue acquisition. This research that was based on qualitative research firstly gathered data from primary school students and secondly, the data was analysed using descriptive and content analysis methods. With the intention of obtaining sufficient interpertation, the explanation stage of the data analysis which is supported with graphs and tables was given extra attention in order to identify the relation of reason and conclusion found between datas. Key Words: Australia, Language acquisition, bilingualism, LOTE, mother tounge 0. GİRİŞ Avustralya bir göçmen ülkesidir ve bünyesinde birçok etnik grup barındırmaktadır. Araştırmamızı yaptığımız nüfuslu Viktorya eyaletinde, toplam nüfusun %44.5 inin ya kendisi ya da ebeveylerinden en az biri Avustralya dan başka bir ülkede doğmuştur. Bu durumun doğal bir neticesi olarak Viktorya da 151 dil konuşulmaktadır. de bu dillerden biridir. (Guidelines for Managing Cultural and Linguistic Diversity In Schools, 2012). Avustralya daki etnik ve dilsel çeşitliliğe bağlı oluşan çok kültürlülük 1974 yılında Avustralya hükümeti tarafından resmen kabul edilmiştir. (RMIT University, 2008) Avustralya hükümetinin çok kültürlülüğü benimsemesi, etnik grupların dilleri ve kültürlerini öğrenme, koruma ve devam ettirmeleri bakımından oldukça önemli bir yere sahiptir. Çok kültürlülük politikasının bir gereği olarak Avustralya nın Viktorya eyaletindeki okullarda, etnik grupların dillerini öğrenmelerini sağlamak amacıyla LOTE (Languages Other Than English/ Dışındaki Diller) programı başlatılmıştır. Günümüzde Viktorya da hafta içi Volume 9/9 Summer 2014

3 Avustralya da İlkokul Düzeyindeki Türk Öğrencilerin Ana Dil Ediniminde 857 devlet okullarının bazılarında LOTE adı altında dersi verilmektedir. Devlete bağlı okullarda LOTE kapsamında hangi dilin öğretileceği, okullara bırakılmıştır. Bu konuda en yetkili isim okul konseyidir. Devletin okullarda sadece bir temsilcisi vardır ve bu temsilcinin karar aşamasında tek bir oy hakkı vardır. Kısacası, okul konseyi ve konseyin belirlediği müdür, hangi dil veya dillerden yana ise LOTE adı altında o dil veya diller öğretilir. LOTE dersi için belirlenen dil, okulun bulunduğu semt ve o semtte bulunan etnik grubun sayısı ve ağırlığına göre değişebilmektedir (Parlak, Avara, 2012). Avustralya daki LOTE (Languages Other Than English/ Dışındaki Diller) programı iki dillik kapsamında değerlendirilemese de çocukların dil devamlılığını sağlaması açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Her ne kadar bu programın çerçevesi belirlenmiş olsa da okulların, verilmesi gereken ders saati üzerinde insiyatifi bulunmakta, porgrama göre 150 dakika olması gereken haftalık süre, dersin verildiği okulun kararına göre 40 dakikaya bile düşebilmektedir. Avusturalya nın politika olarak okullarda etnik grupların dilini desteklemesi, göçmen çocukların dile yaklaşımını olumlu yönde etkilemektedir. Bu çocuklar, ana dillerini, baskın toplum dili ile birlikte kullandığında ana dil, sadece evde hüküm süren günlük dil olmaktan çıkmakta, böylece ana dilin akademik seviyede öğrenilmesine zemin hazırlanmaktadır. Bilindiği gibi kuşaklar arası bağlantıda en önemli unsur, dildir. Okuluna göre 40 dakika bile olabilen dersleri çocukların dil eğitimi açısından yeterli düzeyde değildir. Bu yüzden İki dilli ortamda büyüyen çocuklara anadilini öğretme sorumluluğu, doğal olarak anne babalara düşmektedir. Avusturalya ve Türkiye de doğan iki kuşak arasında, yetiştikleri yerler ve kültür bakımından faklılıklar bulunmaktadır. Göçmen aileler doğduklar ve vatan bildikleri ülkelerin kültürünü tam anlamıyla yansıtırken, ikinci kuşak göçmenler yani Avustralya da doğan çocuklar, ailelerinden farklı bir toplumla iç içe kalmaktadır. Bu çocuklar okul hayatlarında, farklı etnik gruplarla bir arada eğitim almakta ve evlerinde kendilerine verilen dilsel ve kültürel eğitimden farklı birçok yapıyla karşılaşımaktadırlar (Portes, 1994). Bu çocuklara kendi kimlikleri ile ilgili ikilem yaşamamaları, karşılaştıkları farklı etnik diller ve kültürler içinde var olmaya devam etmeleri için, dilin edinilmesi noktasında ailelere büyük sorumluluklar düşmektedir. Bevely Clark ın da ifade ettiği gibi iki dilli çocuklar, evin dışında sadece bir dille etkileşime geçerse bu çocuklar, çok hızlı bir şekilde evde kullandıkları dili bırakır ve dışarda kullanılan dile geçiş yaparlar. Bu da zamanla iki dilli bu çocukların ana dillerine karşı duydukları ilginin zayıflamasına sebep olur. Bu süreç eğer evde birden fazla çocuk varsa çok daha hızlı gerçekleşir. Çocuklar genellikle her iki dilde de aynı yeterlilik düzeyine sahip değildir. Onlar aileri ile ana dillerini kullanırken, okulda yaşıtları ile ikinci dili kullanırlar (Clark, 2014). Çocuklar, etraflarındaki dünyayı öğrendikleri dil aracılığıyla anlamlandırırlar. Çocukların dil gelişimi ve dildeki yaratıcılığı için dili kullanabileceği zengin bir çevre gerekir (Lindfors, 1991). Okullar, çocukların kendi yaş grupları ile ana dillerini kullanma imkanı sunan en elverişli ortamlardır. Vygosky, dili çocuğun bireysel zihin gelişimi ve sosyokültürel dünyası arasında bir köprü olarak kabul eder. Ona göre çocukların kavramsal gelişiminde dil edinimi, en önemli mihenk taşıdır (Berk & Winsler, 1995). Evlerinde ana dillerini öğrenen çocuklar, başlangıçta dünyayı bu dil aracılığıyla algılarlar. Bilindiği üzre çocuklar dili çevrelerindeki insanları model alarak öğerenirler. Onların ilk öğrendiği dil içine doğup büyüdükleri ailesinin dili, yani anadilleridir (Özdemir,1988:90; Sağlam,1992:26; Piyade, 1990:9). Çocuklar ailede ilk sosyalleşme sürecini gerçekleştirmektedir. Erken çocukluk döneminde, çocukların gelişmesinde, kişiliklerinin oluşmasında, bilgi ve becerilerinin artmasında, içinde yaşadıkları topluma daha kolay uyum sağlamalarında, anadil önemli bir araçtır. (Temel, Yazıcı, 2014). Bu çocuklar iki dilli ortamlarda büyümekte, hem kendilerine ulusal kimliklerini kazandıracak ana dillerini hem de başarılı olmak ve Volume 9/9 Summer2014

4 858 Hatice PARLAK - Fatma ALKAN bir yerlere gelebilmek için içine doğdukları toplumun dilini öğrenmek zorundadırlar. İkisi arasında doğru denge sağlanamadığında çocukların eğitim hayatındaki başarıları olumsuz yönde etkilenmektedir. İki dilli ve çok kültürlü ortamda yetişen çocuklar için benlik saygısının gelişimi son derece önemlidir. Çünkü kendi kültürel benliğini kazanan bireyler, yaşadıkları toplumun değerlerine de saygı duyarlar ve içinde bulundukları toplumun değerleri ile uyum içinde yaşarlar. (Temel, Yazıcı, 2014). Avustralya da çocuklara haftada üç saat ana dillerinde eğitim alma imkanı sunulsa da bu süre ana dilin geliştirilmesi için yeterli değildir. her ne kadar okul ortamında da verilse de dil öğretimin sırasında ailerin desteği yeterli oranda alınmadığı takdirde, ilk dil yani ana dil gerileme yaşayabilir. Cummins e göre, ilk dil tam olarak kazanılmazsa, iki dilli çocukların ana dili geriler ve akademik başarıları olumsuz yönde etkilenir (Cummins,2001:3; İleri,2000:30). Bilindiği gibi dil edinimi doğal bir süreç içerisinde, çocukların fiziksel, sosyal ve kavramsal gelişiminin bir parçası olarak, gerçekleşir. Çocuklar dili edinirken etraflarındaki insanlarla etkileşime geçer. Ancak nasıl etkileşime geçildiği oldukça değişkendir. Çocuklar 6-7 yaşına gelmeden önce dil ile iç içe olmazlarsa yani o dili günlük hayatlarında kullanmazlarsa, dil edinimi gerçekleşemeyebilir. 2-6 yaş arasındaki çocuklarda dil edinmi öyle hızlıdır ki bu çocuklar, altı yaşına gelene kadar usta bir dil kullanıcısı haline gelirler. Çocuklar okul yaşına gelene kadar, inanılmaz bir dil yeterliliğine sahip olurlar, bu edinim çaba göstermeksizin gerçekleşir. (Clark, 2014)Bunun için çocukların dil ediniminde aile oldukça önemli bir yere sahiptir. İki dilli çocukların ikinci dilde akademik ve kavramsal düzeyde başarılı olabilmeleri için en azından başlangıç düzeyinde, sözlü ve yazılı olarak birinci dili yani ana dillerini bilişsel bir düzeyde geliştirmeleri gerekmektedir. Birinci dildeki yeterlilik düzeyi ikinci dil edinimini de etkilemektedir. (Collier,1995). Çocukların ikinci dil edinimleri ve dil becerilerinin güçlendirilmesi, ana dil eğitiminin okullarda verilmesi ile doğrudan ilgilidir. Çocukların ana dillerinin ev dışında, zamanlarının çoğunu geçirdikleri okul hayatında da yer aldığını görmeleri, ana dillerine karşı olumlu yaklaşımlarını sağlaycaktır. Ancak ailenin ana dile yaklaşım tarzının da ana dil edinimindeki önemi unutulmamalıdır. Bir çocuğun ana dil gelişimi, aile ve okul dayanışmasını gerektirir. Okulda verilen ana dil eğitimi, evde desteklenmedikçe çocukların dil edinimi sekteye uğrar. Çocukların yaşadıkları aile ortamı, ailenin geldiği sosyal ve kültürel çevre, aile bireylerinin eğitim düzeyi, Avustralya da kalış süreleri, Türkiye ve çevredeki Türkler ile kurulan sosyal ilişkiler, yaşanılan konutun bulunduğu çevre, ailelerin çocuklarını bir takım dini, sosyal veya kültürel organizasyonların düzenlediği etkinliklere katması, aile bireylerinin birbirleriyle kurduğu dilsel ilişki sırasındaki dil tercihi, ailedeki görsel-işitsel medya kullanım alışkanlıkları çocukların sadece ikinci dil edinimini değil, aynı zamanda onların anadili gelişimini de etkileyen önemli faktörlerdendir. 1. AMAÇ Bu çalışmayı yapmaktaki amacımız, iki dilli ve iki kültürlü ortamlarda yetişen üçüncü kuşak Türk göçmen çoçuklarının alt yapılarını belirleyebilmek, anadillerini akademik düzeyde öğrenirken ailelerin buna katkılarının ne oranda olduğunu tespit etmektir. Biz bu araştırmayla, ilkokul düzeyindeki Türk öğrencilerin ve yi nerelerde ve kimlerle kullandıklarını, aile fertlerinin çocuklarının dil edinimine katkılarının ne düzeyde olduğunu, ailelerin çocuklarıyla, onların dil becerilerini geliştirmeye yönelik ne tür faaliyetlerde bulunduklarını tespit etmeye çalıştık. Hedefimiz aile ve okul birliktekliğini güçlendirerek öğrencilerin daha etkin bir şekilde dil öğrenmelerine katkı sağlamaktır. Volume 9/9 Summer 2014

5 Avustralya da İlkokul Düzeyindeki Türk Öğrencilerin Ana Dil Ediniminde YÖNTEM Nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilen bu çalışmada, Avustralya nın Viktorya eyaletinin başkenti Melbourne de 4-11 yaş aralığındaki öğrencilere, kapalı ve açık uçlu, sınıflamalı ve sıralamalı değişkenleri belirlemeye yönelik soruların yer aldığı üç bölümlü bir anket uygulanmıştır. Bu anket, özel bir kolejde eğitim gören ana okulundan başlayarak altıncı sınıf öğrencilerinin de dahil olduğu, toplam 195 öğrenciye isimsiz,/anonim olarak ve birebir yaklaşık dakikaklık süre içerisinde uygulanmıştır. Anket, kolej idarecilerinin ve öğretmenlerinin tam desteği alınarak yapılmıştır. Araştırmaya temel olan anket, Sarina Greco ve Elina Rosa tarafından öğretmenlerin, kendi öğrencilerinin dil yeterlililiklerini bellirlemek amacıyla hazırladıkları Dillerin Öğretimi Hakkında (About Teaching Languages) (Greco, Raso, 1989) adlı kitaptan alınmıştır. Öğrencilerin sosyolinguistik profilini çıkarmaya yönelik olarak hazırlanan bu anket, Türk çocukları üzerinde uygulanmıştır. Anket çocukların ve kullanım düzeylerini belirlemeye yöneliktir. Bilindiği gibi ilk dilde edinilen akademik beceriler; okuma, yazma ve kavramsal gelişim, dünya bilgisi ve öğrenme stratejileri, ikinci dile de aktarılabilir. (First- and Second-Language Acquisition in Early Childhood Beverly A. Clark sf. 185) Bunun için öğrencilerin iki dili edinim, kullanım düzeyleri ve kullandıkları yerler oldukça önemlidir. 3. VERİLER VE DEĞERLENDİRME Ana dilleri olan çocukların, ve altyapılarını belirlemeye yönelik olarak anketin ilk bölümünde, öğrencilerin nerelerde ve kimlerle, ne oranda ve konuştukları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda; anne-çoçuk,çocuk-anne; baba-çocuk, çocuk-baba arasında her iki dilin kullanım düzeyleri tespit edilmiştir. Grafik 1 İlkokul düzeyindeki bu öğrencilerin ebeveynleri ile en çok kullandıkları dil %50.8 ile dir. Anketimizin uygulandığı çocukların annelerinin %50,6 sı ve babalarının %50,8 çocuklarıyla iletişime geçerken yi tercih etmekte, çocuklarda ise bu oran biraz daha düşmektedir. Çocukların %48,6 sı anneleriyle, %45,1 i babalarıyla konuşmaktadır. Volume 9/9 Summer2014

6 860 Hatice PARLAK - Fatma ALKAN nin evlerde kullanılma düzeyi, ye göre daha düşüktür. Çocukların yakaşık %30 u ebeveynleri ile iletişime geçerken yi tercih etmektedir. Her iki dilde iletişime geçenlerin oranı ise yaklaşık %18 dir. Bu oranın değişmesindeki en büyük etken anne ve babaların dile yaklaşım tarzlarıdır. Çocuk, sorduğu sorulara karşılık alabiliyorsa bu durum, evde tercih edilen dilin zamanla değişmesine sebep olacaktır. Anne ve babaların yi yeterli düzeyde bilmeleri ve kullanım tercihleri, bu oranlar arasındaki farkı etkileyecektir. Şimdilik durum nin lehine görünmektedir. Anket Türklerin yoğun olarak yaşadığı Broadmedows bölgesinde uygulanmıştır. Bu çalışma, uygulandığı yer itibariyle düşünüldüğünde, sonuçların bu şekilde çıkması normaldir. Çocukların ve tabii ki ailelerin günlük hayatlarında yi kullanabilecekleri bir ortamda yaşamaları, yi iletişim dili olarak seçmelerinde etkilidir. Eğer bu anket bu bölgenin dışında, Melbourne nin Türk toplumuna daha uzak semtlerinde yaşayan Türk çocukları üzerinde uygulansaydı, sonuçlar büyük ihtimalle lehine olacaktı. Dil, belirli durumlarda belirli amaçları yerine getirmek üzere kullanılan bir araçtır. Anketin ikinci bölümü bu durumları kapsamaktadır. Bu bölümde: Uyumadan önce, yemek yerken, günlük olaylardan bahsederken, evde iş yaparken, mutfakta annelerine yardım ederken, okulda yaşadıklarını anlatırken, alışverişe giderken, misafirlikte, dede ve nineleri ile birlikteyken, akrabalarıyla biraradayken, anne ve babalarının arkadaşları ile birlikteyken, gibi durumlar sıralanarak, bu durumlarda hangi dilin daha çok tercih edildiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna göre kullanımı, en yüksek dede ve nineleriyle birlikteyken durumunda gözlenmiştir. Çocukların yaklaşık %69.3 ü, %15.8 i, %9.2 si her iki dili kullanarak dede ve nineleri ile iletişime geçmektedir. nin en düşük kullanımı ise alışverişe giderken durumunda yaşanmaktadır. Bu oran yaklaşık %43.4 tür. en çok okulda yaşananların anlatılması sırasında kullanılmaktadır. Bu durumun yüzdeliği için %36.3, için %44,9 dur. Bu durumda, nin yüksek çıkmasının sebebi okullarda kullanılan eğitim dilinin olmasıdır. Öğrencilerin yi tercih etmeleri ise ailenin düzeyi ve bu dile yaklaşım tarzları ile doğrudan ilgilidir. Belirlediğimiz durumlar daha çok ev içini kapsamaktadır. Bu durumlarda tercih edilen dilin olması, göçmenlerin evlerinde çoğunlukla ana dillerinde iletişime geçtiklerini gösterir. Tablo 1 Her ikisi Uyumadan önce 46,5 30,2 18,7 Yemek yerken 49,8 28,8 17,5 Günlük olaylardan bahsederken 44,5 34,6 16,1 Evde iş yaparken 46,1 34,2 15,2 Mutfakta anneme yardım ederken 49,5 27,8 17,2 Okulda yaşadıklarımı anlatırken 44,9 36,3 14,7 Alışverişe giderken 43,4 35,7 17,1 Misafirlikte 53,6 21,2 21,1 Dedem ve ninem bizdeyken 69,3 15,8 9,2 Akrabalarımla bir aradayken 45,5 28,8 21,8 Anne ve babanın arkadaşlarıyla birlikteyken 43,9 23,5 20,9 Volume 9/9 Summer 2014

7 Avustralya da İlkokul Düzeyindeki Türk Öğrencilerin Ana Dil Ediniminde 861 Çocuklar dinleyicilerine ya da muhatap oldukları kişiye göre kullandıkları dili değiştirirler. Örneğin kendilerinden küçüklerle konuşurken farklı bir dil kullanırlar. Dili kullanma yetenekleri geliştikçe, etraflarındaki sosyal durumları giderek daha iyi anlamaya başlarlar ve davranışlarını ve düşüncelerini de buna göre ayarlarlar. (Clark, 2014). Göçmen çocukların kardeşleri ve arkadaşları ile anlaşma dili, çoğunlukla eğitim aldıkları ve okul hayatlarında kullandıkları dil ile doğrudan bağlantılıdır. Çünkü ana dil ev sınırları içerisinde kalmakta, hayatlarının büyük bir bölümünü kapsayan okul hayatı, onların hangi dile yöneleceklerini de belirlemektedir. Kardeşlerle Kullanılan diller 45,0 39,0 39,2 39,5 38,6 40,8 39,1 39,9 40,4 39,4 39,8 40,0 35,0 32,2 34,2 30,0 25,0 20,0 15,0 9,6 12,1 10,9 12,5 10,3 12,9 11,3 11,0 10,9 11,6 9,7 11,1 10,0 5,0 0,0 Her ikisi Grafik 1 Kardeşi olmayan çocuklar anketin bu bölümüne cevap vermemiştir. Bu öğrenciler, cevap vermeyen olarak değerlendirilmiş ve aşağıdaki tabloda gösterilmemiştir. Ancak ankete cevap veren 195 öğrencinin yaklaşık %40 ının kardeşi yoktur. Bu yüzden kardeşler arasında en çok kullanım oranına sahip olsa da ortalaması, bütün durumlar için yaklaşık olarak % dır. Eğer cevap verenlerin tamamının kardeşi olsaydı bu oran, %75 %80 civarına yükselirdi. Bunu, nin bütün durumlar için % 11 civarında kullanılıyor olması ve arkadaşlarla tercih edilen dildeki yüzdelikler de desteklemektedir. Kardeşlerle dil tercihini gösteren durumlar ve dilin kullanım oranları şu şekilde belirlenmiştir. Ankete katılan öğrencilerin %40.8 i okula giderken iletişim dili olarak yi tercih etmektedir. En düşük kullanım oranı hafta sonu okulunda gerçekleşmektedir. Diğer durumlarda ise nin hakimiyeti devam etmektedir. Anketin yine ikinci bölümünde çocuklara, arkadaşları ile hangi durumlarda hangi dili tercih ettikleri sorulmuştur. Sonuçlara göre, ankete katılanların yaklaşık %75,1 i arkadaşları ile iletişim kurarken yi tercih etmektedir. nin arkadaşlar arasında kullanım düzeyi ise yaklaşık % 3,9 da kalmaktadır. Her iki dilde de iletişim kuranların oranı ise %16,3 tür. Çocukların yaşıtları ile iletişimlerinde, tercihlerini den yana kullanmalarının birçok sebebi vardır. Arkadaşları ile en çok zaman geçirdikleri yer okul ve okul çevresidir. Okulda ise baskın olarak kullanılan dil, dir. Ayrıca okulda bütün etnik gruplarla ve öğretmenlerle kullanılan ortak dil dir. Kısacası eğitim dili, çocukların dil tercihini de belirlemektedir. Volume 9/9 Summer2014

8 862 Hatice PARLAK - Fatma ALKAN Çoçuklar birçok durumlarda, örneğin oyun alanında, sınıfta, günlük olaylardan bahsederken, birlikte iş yaparken, okula giderken, okulda yaşananlardan bahsederken, evde oynarken, bilgisayar oyunları oynarken, kavga ederken yaşıtları ile edindikleri dili geliştirme imkanı bulur. Berk & Winsler e göre oyunlar, çocukların dil yeteneklerini geliştiren bir araçtır. Çocuklar, oyunlar aracılığıyla hem kelime haznelerini hem de bu kelimeleri nasıl kullanacaklarını öğrenirler. Ayrıca oyunlar çocuklara kendi bakış açılarını ifade etmeleri, anlaşmazlıkları çözmeleri ve kendi yaş gruplarını birlikte oynamaya ikna etmeleri için olanak tanır. Oyunlar, çocukların dili bir bütün olarak öğrenmesini sağlar. (Berk & Winsler, 1995; California Department of Education, 1988; Lindfors, 1991; Tabors, 1997). Tablo 2 Arkadaşlarla Kullanılan Dil Her ikisi Oyun alanında 1,0 75,5 20,8 Sınıfta 1,6 77,4 19,0 Günlük olaylardan bahsederken 2,4 78,5 16,7 İş yaparken 5,6 76,7 14,6 Okula giderken 3,4 77,2 14,9 Okulda yaşananlardan bahsederken 3,9 78,0 15,9 Evde oynarken 7,0 71,8 18,8 Bilgisayar oyunları oynarken 5,1 76,2 16,2 Diğer çocuklarla oynarken 3,6 78,0 16,4 Kavga ederken 4,1 75,7 15,9 Türk okullarında 5,1 61,3 10,0 Anketin üçüncü bölümü dil becerilerine ayrılmıştır. Çocukların ana dilllerinde ve baskın dilde ne oranda okuma, yazma ve dinleme yaptıkları derecelendirme soruları ile tespit edilmiştir. İlk dillerinde okuma yazma öğrenen çocuklar, ikinci dili edinirken kavramsal zorluklar yaşayabilirler. Okuma yazma sadece diller arasında transferi sağlamaz ayrıca farklı bir alfabe ya da dil olduğunda bile diğer dilde okumayı kolaylaştırır. Bütün dillerde okuma, aynı yollarla öğrenilir ve aynı şekilde kazanılır. Evrensel dil kurllarına göre ilk dillerinde okumayı iyi bir şekilde öğrenen çocuklar, ikinci dillerini de muhtemelen aynı düzeyde öğrenirler. Ana dilde okuma, bu dilde okuma yazma hünerini geliştirmek için en güçlü araçtır. (Clark, 2014). Anketin yapıldığı okulda ders saatleri lehinedir. Öğrencilere verilen haftalık toplam 27 saat dersin sadece dört saati, dir. Bu durumda öğrencilerin okuma becerilerinin daha hızlı gelişmesi beklenen bir sonuçtur. Anketimizde İlköğretim öğrencilerinin kimlerle hangi türde ve hangi dilde okuma çalışması yaptıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Ankete katılan öğrencilerin yaş düzeyleri mektup, dergi ve gazete okumaya pek müsait olmadığı için özellikle kitap okuma sıklıkları üzerinde durulmuştur. Öğrencilere verilen okuma tercihleri bir boş zaman etkinliği olmaktan ziyade, eğitimlerinin bir parçası olarak değerlendirilmiş ve derslerde sınıf seviyelerine göre yaptıkları okuma türleri değerlendirmeye alınmıştır. Anasınıfından başlayarak altıncı sınıf öğrencilerinin de dahil olduğu bu anket, tarafımızdan üç kategoriye ayrılmış ve çıkan sonuçlar bu kategorilere göre değerlendirilmiştir. Bu kategori Avustralya eğitim sistemindeki ayırım göz önünde bulundurularak oluşturulmuştur. 1. Kategori başlangıç düzeyidir ve anasınıfı, birinci ve ikinci sınıf öğrencilerini 2. Kategori orta düzeydir ve üçüncü, dördüncü sınıf öğrencilerini, 3. Kategori ileri düzeydir ve beşinci, altıncı sınıf öğrencilerini kapsar. Bu ayırım, öğrencilerin yaşlarına göre okuma düzeylerinde bir değişiklik olup olmadığı, hangi Volume 9/9 Summer 2014

9 Eksen Başlığı Avustralya da İlkokul Düzeyindeki Türk Öğrencilerin Ana Dil Ediniminde 863 seviyede daha çok yardıma ihtiyaç duyduklarını ortaya koyması bakımından önemlidir. Avustralya eğitim sisteminde öğrenciler ana sınıfından itibaren okumaya başlamaktadır ve düzenli olarak her gün okumaları gereken kitaplar bulunmaktadır. Velilerle birlikte yapılan bu okumaların, öğretmenler tarafından kaydı tutulmaktadır. okuma kitapları setler halindedir ve bu setler çocukların seviyelerine göre hazırlanmıştır. Kelimelerin sıklıklarına göre yazılan setlerdeki bu kitaplarda yer alan kelimeleri çocukların ezberlemesi gerekmekte ve çocukların bu kelimeleri öğrenip öğrenmediği testler aracılığıyla kontrol edilmektedir. 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Ana sınıfı, 1. ve 2. sınıf okuma Kitap Okuma Ana sınıfı, 1. ve 2. sınıf okuma 3. ve 4. sınıf okuma Grafik 2 3. ve 4. sınıf okuma 5. ve 6 sınıf okuma 5. ve 6 sınıf okuma Ben 76,1 25,4 60,7 37,7 74,6 30,2 Annemle 43,7 28,2 18,0 42,6 39,7 49,2 Babamla 32,4 31,0 27,9 31,1 28,6 42,9 Kardeşimle 39,4 7,0 32,8 11,5 42,9 15,9 Grafik 3 te de görüldüğü gibi çocukların başlangıç düzeyinde kendi başına yaptıkları okumanın sıklığı %76,1 dir. Bu düzeyde en çok yardım aldıkları ebeveynleri ise %43,7 ile anneleridir. Başlangıç düzeyinde yapılan okumaların yüzdeliği ise ye kıyasla oldukça düşüktür. Çocukların kendi başına yaptığı okumanın yüzdeliği 25,4 tir. Öğrenciye en çok yardım eden ebeveyn ise %31 ile babadır. Orta düzeyde yani 3. ve 4. Sınıf öğrencileri arasında çocukların kendi başlarına yaptığı okuma yüzdeliklerinde 60,7 ile bir düşüş gözlenirken, bu seviyedeki iki dilli çocukların okuma yüzdeliklerinde 37,7 ile bir artış yaşanmaktadır. lehine değişen bu durumun nedeni, çocukların başlangıç düzeyinden ziyade, orta düzeyde okuma yazma seviyelerini geliştirmiş olmalarına bağlanabilir. Orta düzeyde de çocukların en çok yardım aldığı aile üyesi %32,7 ile kardeşleridir. Anne babanın si orta düzey çocuklarda muhtemelen yeterli gelmemektedir. Okula giden ve İnglizce bilen abla ya da ağabey çocukların okumalarında ve ödevlerinde daha çok yardımcı olabilmektedir. Orta düzeyde çocukların okumalarda aldıkları yardımın düzeyinde bir artış görünmektedir. Bu seviyede çocuklar %42,6 oranında annelerinden yardım almaktadır. İleri düzeyde yani 5. ve 6. Sınıf öğrencileri arasında çocukların kendi başlarına yaptığı okuma yüzdeliklerinde, orta düzeye göre %14 oranında bir artış gözlenmiştir. Bu seviyedeki çocukların okuma düzeylerinde ise yüzde %7,1 lik bir düşüş tespit edilmiştir. Bu düzeydeki öğrenciler, aile üyelerinden aldıkları yardım bakımından orta düzey öğrencileri ile benzerlik göstermektedir. Bu seviyedeki çocuklar da de daha çok abla ya da ağabeylerinin Volume 9/9 Summer2014

10 Eksen Başlığı 864 Hatice PARLAK - Fatma ALKAN yardımına ihtiyaç duymaktadırlar. de de durum orta düzeydeki gibidir. İleri düzey öğrencileri de %49.2 oranında annelerinden destek almaktadır. Tabloya bakıldığında tek başına yapılan kitap okuma faaliyetlerindeki artış ile aileden alınan yardımın artışı arasında bir paralellik görülmektedir. nin baskın dil olarak kullanıldığı ve öğretildiği Avustralya da göçmen çocuklar için ikinci dil konumuna düşen, aileden alınan yardımla gelişmekte, ana dillerindeki anlama oranlarını geliştiren ikinci, üçüncü kuşak göçmen çocuklar, tek başlarına daha fazla okuma faaliyeti yapabilmektedir. Yazma, akademik düzeyde alınan dil eğitiminin en önemli unsurlarından biridir. Bir dili anlamak, o dili tam anlamıyla bilmek anlamına gelmez. İkinci bir dil edinirken en zor gelişen becerilerden biri de yazmadır. Konuştuğunu, okuduğunu ve kendi düşüncelerini, uygun dil kalıpları içerisinde yazıya dökmek, akademik dil eğitimin bir parçasıdır ve genellikle ders saatleri dışında yapılan etkinliklerle, öğrencilere verilen ödevlerle geliştirilir. Bunun için ailenin bu alana desteği, oldukça önemlidir. Ödevlerin yapılması sırasında ailenin göstereceği destek, öğrencilerin hem anlamasını kolaylaştıracak hem de ana dilde yapabilecekleri hataları en aza indirgeyecektir. 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Ödev Ödev Başlangıç Düzeyi Yazma YAZMA Ödev İnglizce Grafik 3 Orta Düzey Yazma Ödev Ödev İnglizce Ödev İleri Düzey Yazma Ben 86,7 27,5 81,5 38,0 88,0 52,8 Annemle 30,8 22,5 21,4 23,6 28,7 25,9 Babamla 23,6 17,2 16,9 12,5 25,9 27,3 Kardeşimle 33,9 10,6 29,5 17,0 51,9 24,1 Anketimizin yazma bölümündeki sonuçlar, çocukların tek başına yaptığı ödevlerin her düzeyde yaklaşık %85 4 lük bir orana sahip olduğunu, de ise bu oranın neredeyse yarı yarıya gerilediği, yaklaşık %39,4 olduğunu göstermiştir. de ödevlere gösterilen bu ilgi, Avustralya eğitim sisteminin çoçukların seviyelerine uygun olarak belirlediği, yapılmasını zorunlu tuttuğu ve haftalık takibe bağladığı yazma ödevlerinin olması ile açıklanabilir. de böyle bir sistemin olmaması ve öğrencilere verilen ödevlerin günlük ya da haftalıktan ziyade, dönemlik olması ve her dönem için üç ya da dört yazma ödevini kapsaması, bu yüzdeliklerin düşük çıkmasında etkili olmuştur. Ankette dikkati çeken bir durum da çocukların seviyeleri ilerledikçe, tek başına yaptıkları ödevlerin yüzdeliklerinde de bir artış gözlenmesidir. Öğrenciler başlangıç düzeyinde ödevlerini tek başlarına %22,5, orta düzeyde %38, ileri düzeyde ise %52,8 oranında yapabilmektedir. Bu durum çocukların yaşlara ve sınıflara göre seviyelerinde bir Volume 9/9 Summer 2014

11 Eksen Başlığı Avustralya da İlkokul Düzeyindeki Türk Öğrencilerin Ana Dil Ediniminde 865 ilerlemenin söz konusu olması ile açıklanabilir. Yardım aldığı aile üyesi ise annedir. Ancak bu yardımın oranı ortalama %24 te kalmıştır. Bunun sebebi, daha önce de bahsedildiği gibi de eve verilen ödevlerin düzenli ve yeterli düzeyde olmamasından kaynaklanmaktadır. Dil becerilerinden bir diğeri olan dinleme, doğru şekilde iletişim kurmanın gereklerinden biridir. Duyulanı doğru şekilde anlamak ve uygun cevabı vermek için değişik türlerde dinleme uygulamalarının yapılması gerekir. Dinlemenin bir parçası olan konuşma, sadece günlük dilde ihtiyaçları gidermekten ibaret değildir. Dil gelişimi ve dilin akademik seviyeye ulaşması için farklı türlerde konuşmalara bireyin aşina olması gerekir. Anketimizin bu bölümünde, öğrencilerin radyo, televizyon, DVD ve CD dinleme oranları, bu faaliyetleri ailenin hangi üyesi ile yaptıkları ve en sık hangi dinleme türünü kullandıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Radyo Radyo TV Dinleme TV Grafik 4 DVD DVD CD CD Ben 37,2 20,2 50,6 30,4 69,8 54,5 44,3 35,1 Anne 37,9 34,1 43,2 42,7 52,3 55,2 35,3 43,6 Baba 37,0 39,2 45,5 48,9 47,2 51,9 34,5 41,7 Kardeş 37,5 15,5 52,5 32,8 63,3 50,0 36,8 22,6 Bu bölümde genel olarak bütün sınıfların dinleme faaliyetlerindeki yüzdelikler alınmış, ilerleyen teknolojinin de bir sonucu olarak, DVD nin de %69.8 de %54,5 ile öne çıktığı görülmüştür. Ailelerle birlikte yapılan dinleme faaliyetinde de durum aynıdır. Yalnız DVD nin hangi aile fertleri ile daha sık yapıldığı dile göre değişmektedir. de bu faaliyet %63,3 kardeşlerle, de %55,2 lik oranla anne ile yapılmaktadır. Ancak de babanın bu faaliyetteki yüzdeliği de anneden yalnızca %3 düşüktür. DVD izlenme oranlarının yüksek çıkması, çocukların kendi yaşlarına ve yaşadıkları toplumun kültürüne uygun programlardaki çeşitlilik ve bu programlara erişim kolaylığı ile açıklanabilir. Ayrıca İnglizcenin her alanda, buna medya da dahil, baskın olması, çocukların dinleme tercihini etkilemektedir. LAI Yu-Tung Carol(2009) adlı araştırmacının da belirttiği gibi çocuklar belirli yaşlarda televizyon ve film yıldızları, şarkıcılar vs. gibi insanları kendilerine rol model seçerler. Bu çocuklar rol model aldığı kişinin konuşma ve davranış şeklini taklit eder. Baskın toplumun kültürüne ve yaşam tarzına ait rol modeller, çocukların düşünce dünyası ve dil tercihlerinde önemli rol oynayabilir. Bu yüzden Türk ailelerin kendi kültürlerinde de örnek alınabilecek birçok sanatçı, film yıldızı, şarkıcı olabileceğini çocuklarına göstermeleri, rol model olarak seçtiği kişilerin konuşma şekli ve davranışlarından etkilenen çocukların yi tercih etmelerinde etkili olacaktır. Avustralya da SBS adlı devlet kanalı, hem radyoda hem de televizyonda, günde bir saat yayın yapmaktadır. Ancak bu yayınların izlenme oranı Türk göçmenler arasında, özellikle saatlerin uymaması sebebiyle, yaygın değildir. Gelişen teknoloji sayesinde uydu aracılığıyla birçok Volume 9/9 Summer2014

12 866 Hatice PARLAK - Fatma ALKAN Türk ailesi, evlerine Türk kanallarını bağlatmışlardır. Buna rağmen iki ülke arasındaki sekiz saatlik farktan dolayı aileler, daha çok DVD ya da CD satın almayı tercih etmektedir. Bu da bu dinleme faaliyetlerindeki yüzdeliğin daha yüksek çıkmasını açıklamaktadır. SONUÇ Avustralya hükümeti,çokkültürlü yapısının bir gereği olarak, bünyesindeki etnik gruplara ana dillerinde eğitim imkanı sağlamaktadır. Bu, en fazla haftada 150 dakikalık bir sürede gerçekleşse de göçmen statüsündeki öğrencilerin dillerini akademik düzeyde geliştirmelerine imkan sağlar. Bu imkan sayesinde dil, yalnızca etnik grupların evlerinde kullandıkları ve hayatın diğer alanlarına taşıyamadıkları bir araç olmaktan çıkar. Dil edinimi her ne kadar ailede gerçekleşse de çocuklar dillerini okul aracılığıyla geliştirir. Bunun için okul- aile-öğretmen işbirliği oldukça önemlidir. Çocukların okul hayattalarında aileye sorumluluk vermek ve verilen ödevler aracılığıyla aileyi işin içine katmak, dil edinimindeki başarıyı olumlu yönde etkileyecektir. Ankete göre Avustralya da yaşayan Türk göçmenler, evlerinde iletişim dili olarak yi tercih etmektedir. Ancak lehine olan bu yüzdelikler, İnglizceden çok da yüksek değildir, neredeyse bu oranlar yarı yarıyadır. Anketin Türk toplumunun yoğun olarak yaşadığı bölgede yapılmış olması sonuçları, lehine çevirse de -uzun vadede- aileler çocuklarıyla ana dillerinde konuşma hassasiyeti göstermediği sürece, bu yüzdeliklerin İnglizce lehine değişeceği aşikardır. Çocukların ana dilllerini daha çok dede ve nineleri ile birlikteyken tercih etmeleri de bu düşüncemizi destekleyen bir kanıt olarak gösterilebilir. Prof. Dr. Mustafa Çakır ın Almanya daki Türk göçmen çocukları üzerine yaptığı araştırmada da ifade ettiği gibi, ana dil, iki dilli toplumlarda yeterince kullanılmazsa bu, yeni yetişen nesillerin öğrenmesini olumsuz etkileyecek ve bu nesillerde, iki yönlü yarı dillilik oluşmasına sebep olacaktır. (Çakır, 2014) Dil, kullanım düzeyine bağlı olarak gelişmektedir. Çocukların okul öncesinde daha çok zaman geçirdiği yer, aile ve aile çevresi iken okul hayatı başladıktan sonra bu durum arkadaşlar lehine değişmektedir. Çocukların; sosyaleşmesi, arkadaşlarının oyunlarına katılabilmesi ve onlara kendini kabul ettirebilmesi için arkadaşlarıyla aynı dili kullanmaları gerekir. Buların bir neticesi olarak arkadaşları ile birçok durumu paylaşan bu çocuklar, onlarla oyun oynarken, kavga ederken kısacası iletişime geçerken farklı dil yapıları ve kelime haznelerini de öğrenirler. Bu sayede dillerini geliştiren çocuklar, kendilerini baskın dilde daha iyi ifade etmeye başlarlar ve günlük hayatta da dil tercihlerini den yana kullanırlar. Bu noktada nin baskın dilde varlığını devam ettirmesi için çocukların kendi yaş gruplarıyla iletişime geçmelerini sağlayacak ortamların oluşturulması oldukça önemlidir. Anketin sonuçlarına göre ve okuma düzeyleri arasındaki büyük farklar görülmektedir. Bunun sebebi, iki dilli çocukarın seviesine uygun de materyallerin olmamasına bağlanabilir. Avustralya da iki dilli çocuklara sunulan materyaller, Türkiye deki tek dilli çocuklar için hazırlanan hikaye ve masal kitaplarından oluşmaktadır. Ne kullanılan kelime kadrosu ne de dilbilgisi yapıları ile Avustralya daki Türk çocuklarının seviyesine uygun olmayan bu kitaplar, okuma oranlarındaki düşüklüğün sebebi olarak gösterilebilir. Ders saatleri bakımından iki dil kıyaslanabilecek düzeyde değildir. Haftada yanlız üç saat ayrılan için İngilizedeki gibi düzenli okuma kayıtları tutulamamakta, öğrencilerin okuması gereken kitap sayısı bir olarak belirlenmekte ve bu okuma faaliyeti evlere ödev olarak verilmekten çok, sınıfta öğretmenlerin kontrolünde gerçekleşmektedir. İki dilli göçmen çocukların seviyelerine uygun okuma kitapları hazırlandığı ve bu kitaplara ulaşım sağlandığı takdirde, kadar olmasa bile çocukların akademik düzeyde lerinin gelişmesi sağlanacaktır. Ayrıca bu okuma faaliyetlerinde deki gibi okuma kayıtlarının tutulması, çocukların ana dillerinde Volume 9/9 Summer 2014

13 Avustralya da İlkokul Düzeyindeki Türk Öğrencilerin Ana Dil Ediniminde 867 okur yazarlık düzeylerinin geliştirilmesi için evlere okuma ödevlerinin verilmesi ve ailenin de işe dahil edilmesi nin göçmenler arasında devam etmesini ve dil kaybının önlemesini, kısmen de olsa, sağlayacaktır. Anketin yazma bölümünün sonuçları okumada olduğu gibi İnglizce lehinedir. Çocukların kendi başlarına ya da aile üyelerinden birinin yardımı ile ödev yapma oranı İnglizceye kıyasla oldukça düşüktür. de doğru yazım ve imla, ye nispetle daha kolaydır. nin okunduğu ve konuşulduğu gibi yazılan bir dil olması, yazma becerisinin de daha kolay edinilmesini sağlar. de spelling yani doğru yazım ve imla, okuma yazma becerisi edinilirken ders saatlerinin önemli bir kısmının ayrıldığı bir alandır. ve arasındaki imla farkı, sadece nin alfabesinde yer alan ancak de yer almayan seslerden kaynaklanmamakta, de yan yana gelen bazı harflerin fonetik olark farklı seslendirilmesi ve farklı yazılmasını da kapsamaktadır. İlkokul düzeyindeki öğrencilerin yazmalarının gelişmesi, eve verilen ödevlerin daha sık ve düzenli hale getirilmesi ile doğrudan bağlantılıdır. Eğer öğrencilere dönemlik yerine haftalık ödev verilir ve ailelerin de işin için katılması sağlanırsa, öğrencilerin lerinin gelişeceği kanaati taşınmaktadır. Dinleme faaliyeti sonuçlarına göre her iki dilde de DVD ön plana çıkmaktadır. Teknoloji, programlara erişimi kolaylaştırarak Avustralya da yaşayan Türk çocuklarının dil ve kültür edinimine katkı sağlamaktadır. Türk dizileri izleme, Avustralya da aile ile birlikte yapılan faaliyetlerin başında gelmekte, bu da ailelerle çocukların ortak noktada buluşmalarına, ortak değerleri paylaşmalarına ve dili etkin bir biçimde kulanmalarına olanak tanımaktadır. Böylece yoğun bir şekilde baskın toplumun dilene maruz kalan göçmen çocuklarının yaşayabileceği muhtemel dil kayıplarının kısmen de olsa önüne geçilebilmektedir. Avustralya daki çok kültürlülük ortamı her ne kadar etnik grupların kendi değerleri ve dillerini korumlarına olanak tanısa da eğer aileler ana dile gereken önemi vermez, çocuklarının ana dillerinde eğitim almalarını desteklemezse, iki kültür arasında kalan çoçuklar, kendine ve yaşadığı sosyal çevreye yabancılaşmaya başlar. Bu yüzden aileler, çocuklarını kavramsal ve dilsel olarak geliştirmek için onları ana dillerini kullanmaya teşvik etmelidir. KAYNAKÇA BERK, L., &WİNSLER, A. (1995). Scaffolding children s learning: Vygotsky and early childhood education.washington, DC: National Association for the Education of Young Children. (ERIC Document No. ED384443) CLARK, Beverly A., First- and Second-Language Acquisition in Early Childhood, p. 184, (ET: ) COLE, M., &COLE, S. (1993). The development of children.new York: Scientific American Books. (in Clark, Beverly A., First- and Second-Language Acquisition in Early Childhood (ET: )) COLİER, Virginia (1995) Acquire Second Language for School, Directions in Language and Education,VI, n4, p.14 CUMMİNS, Jim (2001). Bilingual Children s Mother Tongue: Why is it Important for education?sprog Forum (February,; Denmark) CURTİSS, S. (1977). Genie: A psycholinguistic study of a modern-day wild child. New York: Academic Press. (in Clark, Beverly A., First- and Second-Language Acquisition in Early Childhood (ET: )) Volume 9/9 Summer2014

14 868 Hatice PARLAK - Fatma ALKAN ÇAKIR, Prof. Dr. Mustafa, Almanya daki Çok Kültürlü Ortamlarda nin Anadili Olarak Kullanımı, Anadolu Üniversitesi, sf. 41, (ET: ) GOLDİN-MEADOW, S. (1982). The resilience of recursion: A study of a communication system developed without a conventional language model. In E. Wanner & L. R. Gleitman (Eds.), Language acquisition: The state of theart. New York: W. W. Norton. (in Clark, Beverly A., First- and Second-Language Acquisition in Early Childhood (ET: )) Guidelines for Managing Cultural and Linguistic Diversity In Schools, Department of Education Employment and Training, (ET: ) İLERİ, Esin (2000). "Avrupa Topluluğu nun Dil Politikası ve Almanya da Okula Giden Türk Asıllı Öğrencilerin Dil Ve Eğitim Sorunları. Avrupa da Yaşayan Türk Çocuklarının Anadil Sorunları Toplantısı. Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu TDK Yayınları,, sayı: 734, s:29 LAI Yu-Tung Carol(2009), Language maintenance and language loss in first language, (College of Foreign Languages, National Chengchi University, Taipei 116, Taiwan), Volume 7, No.7 (Serial No.70), US-China Foreign Language, ISSN , USA, sf. 13) LİNDFORS, J. W. (1991). Children s language and learning (2nd ed.). Boston: Allyn and Bacon. McLaughlin, B. (1984). Second language acquisition in childhood: Vol. 1. Preschool children (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum. (ERIC Document No. ED154604) (in Clark, Beverly A., First- and Second-Language Acquisition in Early Childhood (ET: )) MCLAUGHLİN, B. (1984). Second language acquisition in childhood: Vol. 1. Preschool children (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum. (ERIC Document No. ED154604) MENYUK, P&BRİSK, M. E., (2005), Language Development and Education: Children with Varying Language Experiences. Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillian. MURİEL SAVİLLE-Troike (2006), Introducing Second Language Acquisition, Cambridge Uni. Press, p.4 NEWPORT, E. (1991). Contrasting concepts of the critical period for language. In S. Carey & R. Gelman (Eds.), The epigenesis of mind: Essays on biology and cognition. Hillsdale, NJ: Erlbaum (in Clark, Beverly A., First- and Second-Language Acquisition in Early Childhood (ET: )) ÖZDEMİR, Çağatay, M. (1988), Federal Almanya daki Türk İşçi Çocuklarının Eğitim Sorunları Açısından İki dillilik ve İki kültürlülük ile İlgili Eğitim Modelleri. Gazi Üniversitesi: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi (TEMEL, Prof.Dr. Z. Fulya, YAZICI Öğr.Görv. Zeliha, İki Dilli ve Çok Kültürlü Ortamlarda Yetişen Çocuklar İçin Anadilinin Gerekliliği, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi.TDK Yayınları. Sayı.622: İçinde yer alan bir kaynak) PARLAK Hatice, AVARA Hayriye (2012), Avustralya/Viktorya nın Dil ve Eğitim Politikası Çerçevesinde nin Öğretimi, - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter, p. 1828, TURKEY Volume 9/9 Summer 2014

15 Avustralya da İlkokul Düzeyindeki Türk Öğrencilerin Ana Dil Ediniminde 869 PİYADE, Zeynep G. (1990), The Bilingual Fist Language Acquisition of A Turkish Child. A Comprative Case Study. Middle East Technical Universty: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi (TEMEL, Prof.Dr. Z. Fulya, YAZICI Öğr. Görv. Zeliha, İki Dilli ve Çok Kültürlü Ortamlarda Yetişen Çocuklar İçin Anadilinin Gerekliliği, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. TDK Yayınları. Sayı.622: İçinde yer alan bir kaynak) PORTES, A. (1994): The Informal Economy and Its Paradoxes. In: Smelser, N. J. & Swedberg, R. (Editors), The Handbook of Economic Society. Princeton University Press, Princeton, N. J. SARİNA Greco and Elina Raso (1989), About Teaching Langauages, (A Professional Development Program For Primary School Teachers), The Catholic Education of Victoria. TEMEL, Prof.Dr. Z. Fulya, YAZICI Öğr.Görv. Zeliha, İki Dilli ve Çok Kültürlü Ortamlarda Yetişen Çocuklar İçin Anadilinin Gerekliliği, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi.TDK Yayınları. Sayı.622: (ET: ) Volume 9/9 Summer2014