TÜTÜN SORUNU VE KONTROLÜ. Dr.Mehmet Sait İncebıyık Göğüs Hastalıkları Ve Tbc Uzmanı

Transkript

1 TÜTÜN SORUNU VE KONTROLÜ Dr.Mehmet Sait İncebıyık Göğüs Hastalıkları Ve Tbc Uzmanı

2 SİGARA NEDİR? Yandığı zaman içinden insan vücuduna zararlı maddelerin çıktığı bitki olan tütünün kurutularak ince bir kağıt içine sıkıştırılarak sarılmış halidir

3 TÜTÜN ZEHİRLİ BİR BİTKİDİR VE İSTER ELDE İSTER FABRİKADA İŞLENSİN BU ZARARLI ÖZELLİKLERİNDEN KURTULAMAMAKTADIR

4

5 Yanak ve diş eti kanserleri uzun süre enfiye çekenlerde tütün kullanmayanlara göre 50 kat fazla saptanır.

6 SİGARA ZARARLIMI? PEKİ NEDEN ZARARLI?

7 Sigarada 50 den fazla kanserojen, 2000 den fazlası zehir olmak üzere 4000 den fazla kimyasal madde vardır.

8 20 yıl boyunca günde 1 paket sigara içen bir kişi 1 milyon kez duman almıştır. Bir milyon kez bu maddelere maruz kalmıştır Sigaranızdan bir nefes çektiğinizde, 300 milyon ile 3 milyar partikül akciğerlerinize girmektedir. Akciğerlerinizi kimyasal atıkçöp kovası haline getirmeyiniz

9 KADMİNYUM MUM YAĞI BÜTAN RADON ÇÖZÜCÜ BÖCEK İLACI TUVALET TEMİZLEYİCİSİ ASETON METHAN ARSENİK EGZOS ROKET YAKITI BOYA

10 2 Adet sigarada bulunan bu zehirlerin vucuda enjekte edilmesi ile birkaç dakikada ölüm olur. Solunum yolu ile alınması ile ancak ölümü geciktirirsiniz.

11 KATRAN Günde 1 paket sigara içiyorsanız, vücudunuzda 3 ayda bu kadar katran birikir. 20 yıl boyunca günde 1 paket sigara içen birinin vücudunda yaklaşık 7 kg katran birikir.

12

13 Sigarada Radyoaktivite Günde 1-9 sigara içimi ile 1 yılda alınan 3,4 Sv lik bir doz, ancak bir kişinin 10,000 göğüs röntgen filmi çektirmesiyle alabileceği çok yüksek bir dozla eşdeğerdir. Günde iki paket sigara içen bir kimsenin 1 yılda aldığı radyasyon dozu 14.1 Sv dir ve bu dozu birden alan kişi anında ölür.

14 ELEKTRONİK (SANAL) BAĞIMLILIK

15 Sigara tiryakilerinin kimi başka etkenlerle de karşılaşması durumunda sigaranın kanserojen etkisi artmaktadır. Bu etkenlerin en önemlileri alkol, asbest tozu ve uranyum madenlerindeki iyonlastırıcı radyasyondur. Ağız,orafarinks,hipofarinks,ozefagus kanserleri riski, alkol alan sigara tiryakilerinde, alkolün dozuyla orantılı olarak artmaktadır.

16 "Biz bu boku içmeyiz, sadece satarız. Bunu içme hakkı ve özgürlüğünü gençlere, zencilere, aptal ve fakirlere bırakırız." Sigara şirketi yöneticisi - PM

17

18 SİGARANIN ZARARLARI NELERDİR?

19 SİGARANIN ORGANLARA VERDİĞİ ZARARLAR BURUN Koku almada azalma, AĞIZ-BOĞAZ Tad alamama, ağız kokusu, dişlerde sararma, özellikle sabahları öksürük, balgam çıkarma, mide bulantısı, AKCİĞERLER Öksürük, nefes darlığı, balgam çıkarma, kanser KALP Damarlarda tıkanma, kalp krizi SİNDİRİM SİSTEMİ Midede ve sindirim sisteminde kanser, ülser ÜREME SİSTEMİ Kanser, kısırlık, çocuk düşürme, İktidarsızlık, sağlıksız doğum ELLER Parmaklarda sararma, kokma, BACAKLAR Hücre tahribatı nedeniyle bacak damar damarlarında tıkanıklıklar, sonuçta bacakların ve kolların kesilmesi, KEMİKLER Osteoporoz, CİLT Kırışıklıklar,

20 Dünyada en çok rastlanan ve en fazla ölüme yol açan kanser, akciğer kanseridir

21 Sigara ve akciğer kanseri Akciğer kanserinin % 90 nedeni sigaradır. eğer 15 yaşın altında başlayanlarda ise 4 kat daha fazladır Ülkemizde her yıl 40 bin kişide akciğer kanseri tespit edilmektedir

22 Sigara, Kanser ve Ölüm Sigara içenlerin kanserden ölüm oranı, içmeyenlerinkine göre 15 ile 25 kat fazladır

23 Sigara içen babaların çocukları kanseri önleyen genleri yok olarak doğmaktadır.

24

25 GIRTLAK, YUTAK ve DUDAK KANSERLERİ Sigara dumanındaki zararlı maddeler ağız yolu ile içeri çekildiği için yanak, dudak, yutak ve gırtlak bölgelerine yapışarak oradaki dokuları zamanla tahrip ederler İçilen sigara miktarına bağlı olarak, sigara içiciler içmeyenlere göre 6 kat daha fazla ağız kanserinden ölürler En sık görüldükleri yer damak, diş eti ağız tabanıdır Tütün çiğnenmesi de ağız ve boğaz kanseri riskini artırır

26 SES TELLERİNDE KANSER

27 SİGARA-SİNDİRİM SİSTEMİ KANSERLERİ Yemek borusu kanseri gelişiminde riski 5-10 kat arttırmaktadır Mide kanseri gelişiminde %20-35 oranında etkisi vardır. Bırakılınca >20 yılda içmeyenlere yakın Pankreas kanseri gelişiminde risk faktörüdür. Bırakılınca 2-3 yılda risk %50 azalır >10 içmeyenlere yakın seviyeler

28 mesane SİGARA-ÜRİNER SİSTEM Sigaranın içindeki maddelerin biriktiği yerlerden biri mesanedir Sigara içenlerde mesane kanseri riski 3-5 kat artar Bırakılınca İlk 4 yılda %35 >25 yılda %60 risk azalımı KANSERİ

29 İçtiğiniz sigaradan dolayı Akciğer kanseri olma riskiniz kat Ağız kanseri olma riskiniz 3-30 kat Dişeti kanseri olma riskiniz 5-14 kat Dil kanseri olma riskiniz 4-33 kat Bademcik kanseri olma riskiniz 7-11 kat Gırtlak kanseri olma riskiniz 16 kat Yemek borusu kanseri olma riskiniz 8-10 kat Mesane kanseri olma riskiniz 3-5 kat Pankreas kanseri olma riskiniz 2 kat Böbrek kanseri olma riskiniz 5 kat Prostat kanseri olma riskiniz 2 kat Rahim ağzı kanseri olma riskiniz 17 kat Kan kanseri olma riskiniz 2-3 kat

30

31 SİGARA VE ÜST SOLUNUM YOLU HASTALIKLARI Bademcik iltihabı Diş çürükleri, diş dökülmesi, Sinüzit, burun iltihabı Orta kulak infeksiyonları İşitme kayıplarına yol açmaktadır

32 SİGARA VE ALT SOLUNUM YOLU HASTALIKLARI Hava yollarında kalıcı hasarlar Akciğerin savunma sistemlerinde harabiyet Akciğere yönelik tedavilerde cevapsızlık yaptığı için Kronik Bronşit- Amfizem gibi hava yolu darlığı yapan hastalıklara sebep olur

33

34 SONUÇ

35 SİGARA VE KALP DAMAR HASTALIKLARI Hipertansiyon Kolesterol yüksekliği Felç Damar tıkanıklıkları Kalp krizi, kalp yetmezliği Kalp ritim problemleri

36 KALP VE DAMAR HASTALIKLARI Sigara bütün damarlarımızı ve kanımızın yapısını etkileyerek organlarımızın beslenmesini bozar. Sigaranın yol açtığı damar daralması ve tıkanması, ellerde ve Ayaklarda soğumaya, bacak ağrılarına,kramplara ve zamanla Gangrene yol açabilir, bu nedenle kol ve bacakların kesilmesi gerekebilir.

37 Kandaki zararlı kolesterol yükselir. Yüksek tansiyon riski artar. Damar tıkanıklığı oluşur. Sigara içenlerde kalp krizi riski 12 kat artmaktadır

38 Beyinde; Felç, ileri yaşta bunama (Alzheimer) görülür. Her nefeste 50 bin hücrenin ölümüne sebep olur Sigara içenlerde beyin damar hastalıkları; Kanama 2 kat İnme (Felç) 3 kat Beyin sapı kanamaları 4 kat daha fazladır

39 SİGARA VE BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ Sigara vücudun bağışıklık sistemini baskılar Böylelikle ; İnfeksiyonlara zemin hazırlar İnfeksiyon hastalıklarının tedavisini zorlaştırır

40 SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI VE SİGARA Mide ve on iki parmak barsağı ülserleri Kronik gastrit, reflü, ülserler Karaciğer, yemek borusu kanseri Pankreas ve barsak hastalıkları

41 SİGARA VE BÖBREK Böbreğin kanlanmasını bozar Böbreğin idrar süzmesini sağlayan tubullerde hasara neden olur İdrarla protein kaybını artırır Hipertansiyonun kontrolünü zorlaştırdığı için böbrek yetmezliği gelişimine zemin hazırlar Böbrek naklinde başarısızlığa yol açar Böbrek tümörü için risk faktörüdür

42 SİGARA VE KADIN Adet düzensizlikleri Kısırlık Erken menapoz Kemik erimesi Hamilelik sırasında Dış gebelik Erken doğum Erken membran rüptürü Düşük riskini artırır

43 Sigara İçen Annelerin Çocuklarında Büyüme gelişme geriliği Ateşli havale Davranış bozukluğu Alerjik hastalıklar Akciğer gelişme bozukluğu Solunumsal infeksiyonlar Astım Kronik bronşit Akciğer kanseri gelişme riski artmıştır

44 SİGARA VE ENDOKRİN SİSTEM Sigara diyabet hastalarında; Kan şeker düzeyinde bozukluklar yapar Diyabete bağlı böbrek yetmezliğine gidişi hızlandırır

45 SİGARA VE ENDOKRİN SİSTEM Sigara tiroid hormonlarının kan seviyesinde artış yapar Tiroid bezinin otoimmün hastalıklarını artırır

46 SİGARA VE CİLT HASTALIKLARI Kalıcı çizgi veya kırışıklıklar Deride renk değişikliği Saçlı deride nikotine bağlı sarı renk değişiklikleri Tırnakta renk değişikliği Ağız yaraları Yara iyileşmesinde gecikme Deri hastalıklarının tedavisinde başarısızlıklara yol açar Sedef hastalığı sigara içenlerde iki kat fazladır

47 SİGARA VE GÖZ Sigaranın birçok göz hastalığına yol açtığı bilinmektedir Katarakt göz merceğinin bulanıklaşmasıdır. Göze ışığın gelmesini engeller ve körlüğe yol açabilir Günde 20 sigaradan fazla içenlerde katarakt gelişme riski iki kat fazladır

48 Erkeklerde iktidarsızlık ve kısırlık Çiftlerden sadece birinin sigara içmesi çocuk olmaması riskini 3 kat arttırır.

49 İçilen her sigara, insan yaşamını 5 dakika kısaltır Erken yaşda sigaraya başlayanların ömrü ortalama yıl azalır

50

51 İş ve trafik kazaları Kötü koku ve renk Sosyal dışlanma Çevre kirliliği Yangınlar Etik sorunlar

52 Yangınlar Mesela, İstanbul da 2005 yılında çıkan yangınların yüzde 38 i sigara kaynaklıdır 2005 yılında ülkemizde sigaranın neden olduğu 90 orman yangınında toplam 1964 hektar orman yanmıştır.

53

54 Dünyada yılda 5 milyon kişi sigara yüzünden ölüyor Her gün saatte 600 kişi saniyede 1 ölüm Türkiye de yılda 100 bin kişi sigara yüzünden ölüyor Her gün 250 kişi dakikada 1 ölüm

55 SİGARA İÇENİN AKCİĞERİ SAĞLAM AKCİĞER

56 Sigara içenler sadece kendilerine değil, çevrelerine de zarar verirler

57

58 EV İÇİNDE SİGARA İÇİLİYORSA; Çocuklar ortalama günde 5 sigara içmiş olmakta Bebekler hastaneye 3 kat daha fazla başvurmakta Ani bebek ölümü riski 2.5 kat artmakta Bebeklerde kolik tarzı karın ağrısı 2 kat artmakta Çocuklarda astım ve solunumsal enfeksiyon riski 2 kat artmakta Kocası sigara içen kadınlarda akciğer kanserinden ölüm 2-3 kat artmaktadır

59 Her yıl ülkemizde insanımızı erken yaşlarda sigaraya kurban veriyoruz Eğer önlem alınmaz ise bu sayı önümüzdeki 20 yılda 250 bine çıkacaktır

60 Her yıl kişi ne anlama geliyor? Her gün bir uçak düşüyor ve 300 kişiye yakın insan ölüyor. Bir şehrimize atom bombası atılıyor Her gün içi dolu 6 otobüs uçuruma yuvarlanıyor ve kimse sağ kalmıyor

61 Sigaranın Maddi ve çevresel Boyutu Günde 1 paket olmak üzere 20 yıldır sigara içen bir kişi için; 7200 adet yetişkin ağaç kesilmiştir (yaklaşık m2 ağaçlık alan)

62 Günde 1 paket olmak üzere 20 yıldır sigara içen bir kişi ; Dünyaya miras olarak, sonsuza kadar yok olmayacak 15 kg sigara izmariti bırakır.

63 Ülke olarak sigara tüketimi için her yıl yaklaşık 15 milyar TL harcıyoruz.sigara içmek yerine bu para ile ; Yılda 1 milyon kişiye iş bulabiliriz

64 Her yıl yaklaşık 500 adet tam teşekküllü hastane inşaa edebiliriz Her yıl yaklaşık adet okul inşaa edebiliriz

65 Günde 1 paket olmak üzere 20 yıldır sigara içen bir kişi, bu sigara parası ile ; Mütevazı bir araba Çocuğunuzun Okul Masrafları veya Evinizin tüm eşyasının yenilenmesi

66 sanki yedim

67 sanki yedim camii Fatih Sinanağa Mahallesi Kırbacı Sokak ta yer alan caminin, en kayda değer özelliği, ilgi çekici hikayesidir. Keçeci Hayreddin veyahut Adanalı Şakir Efendi nin hikayenin kahramanın bu iki kişiden hangisi olduğu net olarak bilinmemektedir- canı bir şey yemek istediğinde sürekli bir şekilde sanki yedim diyerek istediğini almayıp parasını biriktirmiştir. zamanla biriken paralardan da işte bu camii, inşa edilmiştir.

68 SANKİ İÇTİM 5 YTL 30 : 150 YTL / AY : 1800 YTL / YIL 2 PAKET 1800 X 2 = 3600 YTL 10 YIL 20 YIL 3600 X 10 = YTL X 20 = YTL

69 Sigarayı bırakınca neler olur? 24 saat sonra : kalp krizi riski düşmeye başlar. 48 saat sonra : nikotin artık vücutta saptanamaz, tat ve koku alma duyusu artar. (normale döner) 72 saat sonra : solunum yolları gevşediği için nefes almak kolaylaşır, vücut enerjisi artar.

70 3 ay sonra : dolaşım düzelir, yürümek kolaylaşır. 5 yıl sonra kalp krizi riski, sigara içenlerin riskinin yarısına iner. 10 yıl sonra : Akciğer kanseri riski sigara içenlerin riskinin yarısına iner.

71 UNUTMA!!! Bulunduğun odada başka bir kişi tütün ürünü (sigara, püro, pipo, nargile) içiyorsa kapı-pencere açmanın, klima veya aspiratör çalıştırmanın koruyucu hiçbir yararı yoktur. Yaşadığınız evin bir odasında içilen tütün ürünü (sigara, püro, pipo, nargile), o evin diğer odalarında oturan insanları zehirler.

72 Tütünün Alınabilme Yolları Smoking= dumanı nefesle içine çekmek: %95 tüketim yöntemi Sucking= emerek içine çekmek Chewing= çiğnemek Snuffing= burun yoluyla içine çekmek

73 FAYDALARI Sigara içeni köpek ısırmaz; çünkü yanında baston taşır. Evine hırsız girmez; çünkü sabahlara kadar öksürür. Üzerine sinek konmaz; çünkü buram buram nikotin kokar. Fazla yorulmaz; çünkü yorulunca tıkanacağını bilirler. Yürümek için zorlanmaz; çünkü tekerlekli iskemlede gezdirilir. İhtiyarlamaz; çünkü genç yaşlarda sevdiklerine kavuşur. Yüzlerine renk gelir; çünkü dişleri ve bıyıkları sapsarı olur. Vücutları bir kuş gibi hafifler; çünkü ileri dönemdeki dolaşım bozukluğundan ötürü önce parmakları, sonra da el ve ayakları kesilir.

74 Keyifler değildir yaşamı değerli yapan. Yaşamdır, keyif almayı değerli kılan Bernard Shaw

75

76

77 Siz sigarayı bırakabilirmisiniz?