DEĞER Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Yayınıdır

Transkript

1 DEĞER Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Yayınıdır Nisan 2015 Sayı:16 Aylık Kültür ve Yaşam Dergisi ÜCRETSİZDİR Huzur içinde yaşayan, mesut olan, bir felakete uğramadıkça, o huzur ve saadetin kıymetin bilmez. İnsan hasta olmadıkça, sağlığı takdir etmez. Sadi Şirazi

2 KIRKINDAN SONRA GELEN BAŞARILAR STRES VE BAŞA ÇIKMA 23 SU İÇMEK KİTAPLARI KORUYAN KALELER; CİLT EGE NİN İNCİSİ; İZMİR 50 Kuş evleri içindekiler NİSAN 2015

3 Değer Aylık Kültür ve Yaşam Dergisi Yıl: 2 Sayı: 16 Nisan 2015 Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Yayınıdır YAYIN KURULU Ali YILDIZ (Yayın Kurulu Başkanı) Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdür Yardımcısı Çelebi YILMAZ (Eğitim Daire Başkanı) Faruk KARCI (Tetkik Hâkimi) Ramazan GÜNŞAN (Şube Müdürü) Habil KANOĞLU (Şube Müdürü) Elçin Çakır TERZİOĞLU Melike ÖNBAŞ Irmak ŞENEL Zümrüt ÖZKAN Emrullah ÖZGER Süleyman KARAKUŞ İlhan GÜLER Mustafa Serdar ÖZGÜN İslam AZAKLI Editör İlhan GÜLER Sahibi Ankara Açık Ceza İnfaz Kurumu Adına Oktay YILDIRIM Kurum Müdürü Katkı Sağlayanlar Abdullah Tutgun - Ali Oktay - Ali Yavuz Aydın Keçeci - Burcu Kurt - Cevdet Tekin Ejder Topal - Evren Tanrıkulu - Ferhat Çeliker Mehmet Gökçe - Ömer Gökduman - Ramazan Sağır Recep Güngör - Sema Gök -Tuncay Karaca Mustafa M. Ünlü - Bahattin Benli Matbaa-Baskı Şefi Salim KILIÇ Grafik Tasarım Baskı Ankara Açık Ceza İnfaz Kurumu Matbaası İstanbul Yolu 15.Km Hava Müzesi Karşısı Şaşmaz / Ankara Tel: (0312) Faks: Yayın Türü Yerel Süreli Yayın Basım Tarihi: 08/05/2015 İletişim Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Konya Yolu No: Beşevler/ANKARA Tel: Faks: e-posta: yetiskin.egitim@adalet.gov.tr Web: Sesleniş Gazetesinin ekidir EDİTÖRDEN Hayatımıza hem niceliksel hem de niteliksel anlam katan şey; hayatımızı huzurlu, verimli, sevgi dolu yaşayabilmemizdir. Elbette böyle bir hayat yaşayabilmenin ilk şartı da, ruhsal ve bedensel olarak olabildiğince iyi olmak kısacası sağlıklı olmaktır. Peki sağlığımızın kıymetini, onu kaybetmeden önce gerçek manada anlayabiliyor muyuz? Ünlü düşünür Dalai Lama ya insanlık hakkında sizi en çok hayrete düşüren nedir? diye sormuşlar; İnsan para kazanmak için sağlığını harcıyor. Sonra sağlığını geri kazanmak için para harcıyor ve sonra bir de gelecek için o kadar endişeli ki; anı yaşayamıyor; sonuç olarak, ne şimdide yaşıyor ne gelecekte; hiç ölmeyecekmiş gibi yaşıyor, ve aslında hiç yaşamadan ölüyor şeklinde cevap vermiş. Galiba yukarıda sorduğumuz soruya en iyi cevap olmuştur, Dalai Lama nın insan sağlığı için sarf etmiş olduğu bu sözler. Evet, maalesef insan hayatta iken sağlığının kıymetini çok iyi anlayamıyor. Kaybedildiğinde telafisi ve geri dönüşü olmayan sağlığımız, tüm insanlık için vazgeçilmez bir unsurdur. Çünkü sağlığı yerinde olmayan insan görevlerini tam olarak yapamaz. Bunun sonucu olarak da, kendine, ailesine, çevresine ve topluma yararlı olamaz. Sağlık sahip olduğumuz her şey ile o kadar irtibatlıdır ki, hayatı yaşanılır kılan sevgi kavramı ile de birbirini tamamlayan iki elmanın yarısı gibidirler. Sevgiyi yaşatmak sağlıklı olmakla mümkündür. Yaşayanı sevmek ise ancak onun sağlıklı olması için çaba harcamakla, emek vermekle yani sağlık hizmeti ile vücut bulur. İşte sağlık düşüncesinin önemini, kapsamını bu bağlamda anlamak mümkündür. Nasıl ki buluta veda edip toprağa kavuşan bir su damlası hayat veriyor toprağa ve canlıya, her çeşit canlının hayatına yüksek değer katan sağlık için atılan her adım da bir su damlası gibidir adeta. Hatta sürece anlam veren, hayatı yaşanılır kılan nitelikli bir damladır o. Sağlığın kapsamı bir okyanus gibi engindir. Okyanuslar yer küreyi nasıl yaşanır kılıyorsa, sağlıkta hayatı öylesine yaşanır kılmaktadır. Bizler de bu ay ki sayımızın temasını Sağlıklı Yaşam olarak belirledik. Siz değerli okuyucularımızın istifadesine birbirinden değerli konuları sunduk. Sağlık için bir değil, binlerce adım atma, hayata anlam katma değil hayata anlam verme kararlılığı ile beklentilere cevap vermek üzere Değer Dergisi olarak yolumuza heyecanla devam ediyoruz. Dergimizi, bir solukta okuyup bin soluk katması temennisi ile hepinize sağlıklı günler diliyoruz. İlhan GÜLER

4 Enis Yavuz YILDIRIM Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Mutlu Yarınların Anahtarı: Sağlık Değerli okurlarım; Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sağlığı, sadece hastalıklardan ve mikroplardan korunma değil, bir bütün olarak fiziki, ruhi ve sosyal açıdan iyi olma hali olarak açıklar. Sağlıklı yaşam ise; kişilerin ciddi ve tedavisi zor hastalıklara yakalanmadan, bedensel, zihinsel ve ruhsal yönlerden üstün durumda olma, uzun yıllar huzurlu ve mutlu olarak yaşamlarını sürdürmeleridir. Osmanlı padişahlarından cennet mekan Kanuni Sultan Süleyman ın Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi sözü sağlığın yaşam için ne derece önemli olduğunu gayet veciz bir şekilde ifade etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü sağlığın üç temel ölçütü olduğunu ifade eder ve bu ölçütleri şu şekilde belirtir: 1- Bedensel iyilik: Vücüdu oluşturan doku ve organlarda eksiklik, işlev bozukluğu, mikrop taşıma gibi durumların olmaması hali. 2- Ruhsal iyilik: Yaşına uygun olarak düşünebilen, düşündüklerini anlaşılır şekilde ifade edebilen, başkalarını anlayabilen, yerinde ağlamasını ve gülmesini bilen, güçlüklerle mücadele edebilen, koşullara uygun hareket edebilen, başarılarda mutlu olup başarısızlıkları kabullenebilen, kendisiyle barışık olma hali. 3- Sosyal iyilik: Nerede, nasıl davranacağını ve sorumluluklarını bilen, insanlarla iyi ilişkiler içinde olup büyüğünü, küçüğünü severek hoşgörülü davranan, çevresiyle barışık olma halidir. Kıymetli okurlarım; Sağlığın insan yaşamı için ne derece önemli olduğunun bilincinde olan devletimiz, kuruluşundan bugüne vatandaşlarına sunduğu sağlık hizmetlerinin niteliği ve niceliğini her geçen gün arttırarak devam ettirmektedir. Aynı zamanda teknolojinin de gelişmesi ile sağlık hizmetleri çok ileri düzeye ulaşmıştır. Bu bilinçle ceza infaz kurumlarımızda sunulan bedensel ve ruhsal sağlık hizmetleri, 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun un 6. Maddesi nde: Ceza infaz kurumlarında hükümlülerin yaşam hakları ile beden ve ruh bütünlüklerini korumak üzere her türlü koruyucu tedbirin alınması zorunludur. Yine aynı kanunun 71. Maddesi nde: Hükümlü, beden ve ruh sağlığının korunması, hastalıklarının tanısı için muayene ve tedavi olanaklarından, tıbbî araçlardan yararlanma hakkına sahiptir. şeklinde ifade edilmektedir.

5 3 BAŞYAZI Bu sorumluluk ve anlayış doğrultusunda ceza infaz kurumlarında sunulan sağlık hizmetlerinde bizlerin en önemli paydaşı hükümlü ve tutuklulardır. Hiç şüphesiz, paydaşlarımızın motivasyonlarının ve işbirliğine duydukları güvenin arttırılarak devam ettirilmesi onların yeniden topluma kazandırılıp, daha sağlıklı bir yaşam sürdürebilmeleri açısından oldukça önemlidir. Bu noktadan hareketle, kurumlarımızda planlı bir şekilde sürdürülen sağlık hizmetlerine, psiko-sosyal destek ve müdahala programlarına, beden eğitimi ve sportif çalışmalara, sosyal-kültürel faaliyetlere tüm hükümlü ve tutukluların aktif katılmalarının sağlanması ile; öncelikle genel ve özel önlemeyi sağlamak, bu maksatla hükümlünün yeniden suç işlemesini engelleyici etkenleri güçlendirmek, toplumu suça karşı korumak, hükümlünün; yeniden sosyalleşmesini teşvik etmek, üretken ve kanunlara, nizamlara ve toplumsal kurallara saygılı, sorumluluk taşıyan bir yaşam biçimine uyumunu kolaylaştırmaktır. temel amacına daha kolay ulaşabileceğimiz kanaatindeyim. Bununla birlikte sağlıklı yaşamanın bir diğer önemli koşuluda Yunus un: İlim ilim bilmektir İlim kendin bilmektir Sen kendini bilmezsin Ya nice okumaktır mısralarında belirttiği gibi kişinin kendisini tanıması sürecidir.. Hayattan keyif almak, dünyada geçirdiğimiz sayılı günleri tüketirken kendi değerlerimizin, yetenek ve potansiyelimizin farkına vararak, bunlardan faydalanarak sağlıklı bir yaşam sürdürebilmemiz için kendimizi tanımamızın çok önemli olduğu kanaatindeyim. Sağlıklı bir yaşam için kurumlarımızda sürdürülen tüm hizmetlerin yanında kişinin kendisini geliştirebilmesi, kalıtım, çevresel etmenler, gelir düzeyi, yaşam biçimi ve beslenme alışkanlıklarının dışında bence sağlıklı yaşam için olmazsa olmaz şey hayata pozitif açıdan bakmak suretiyle her durumda mutlu ve huzurlu olmasını bilmektir. Çünkü; Güzel gören güzel düşünür. Güzel düşünen, hayatından lezzet alır. Değerli okurlarım; Bu duygu ve düşüncelerle sözlerime son verirken tüm okurlarımın sağlıklı yaşayıp; sağlıcakla kalmaları dileğiyle...

6 Stres, pek çoğumuzun bildiği gibi, bizi zorlayan, kısıtlayan ve engelleyen olaylar, durumlar karşısında verdiğimiz tepkilerin tümüdür. Stres kavramı birçok insanın düşündüğü gibi sadece üzerimizde hissettiğimiz baskı ve gerginlikle sınırlı değildir. Stres bir süreç olarak ele alındığında, olayları değerlendirme şeklimizden düşüncelerimize, duygularımızdan davranışlarımıza kadar pek çok boyuttan oluşur. Stresle baş etmenin en iyi yolu, kişinin kendisinde strese sebep olan şeyleri fark edip kontrol altına almasıdır. Pek çok insan stresin, kişinin dışında gelişen çevresel nedenlerle oluştuğunu düşünür. Aslında stresi oluşturan, bu çevresel etkileri, bireyin nasıl algıladığıdır. Kişi karşılaştığı olayları pek çok faktör ışığında değerlendirir ve yaşadığı olaylara bir anlam yükler. Stres kaynakları kişiden kişiye değişiklik gösterse de, pek çok insan için, bilinen stres kaynakları da vardır. Sinyalleri ise pek çok insan için aynıdır. Streste olduğunuzun sinyallerini duygusal, düşünsel, davranışlar ve fiziksel belirtiler olarak alırsınız. STRES HAKKINDA YANLIŞ BİLİNENLER Stres altında olduğumuz zaman bunu bilir, hissederiz. Bazı insanlar stres yaşamaya o kadar alışkın olurlar ki, strese maruz kaldıklarında bunun farkında olmazlar. Pek çoğumuz fark etmesek de, stresin zararlı etkilerini yaşarız. Endişe ve hayal kırıklığı duygularını yaşamıyor dahi olsak, stres vücudumuza zarar verebilir ve başkaları ile olan ilişkilerimizi zedeleyebilir. Strese sadece hızlı yaşam temposu olan insanlar maruz kalır. Pek çok sıradan insan, kendilerini mutsuz ve hayatta yapmak istediklerini gerçekleştiremediklerini düşündüren kronik stres ve endişe yaşar. Stresi azaltmanın tek yolu çevrenizi değiştirmektir. Hayata bakışınızı değiştirmek, stresi azaltmanın en etkili yoludur. Stres, bizim hayatı algılayış şeklimizden kaynaklanır, hayatın kendisinden değil. Duygular söz dinlemez, kontrol altına alınamazlar. Duygularımızı, önce davranışlarımızı ve düşüncelerimizi değiştirerek değiştirebiliriz.

7 5 KAPAK KONUSU Stresin en önemli kaynaklarından biri, pek çok şeyi aynı anda yapmaya çalışmak ve zamanı etkin planlayamamaktır. Dağınıklık ve plansızlık, stresi besler. Duygusal Düşünsel Davranışsal Fiziksel Kaygı, Gerginlik, Huzursuzluk, Korku, Utanma Kendini eleştirme, konsantrasyon ve karar verme zorluğu, unutkanlık, başarısızlık ile ilgili düşünceler Kekeleme ya da benzeri konuşma güçlükleri, ağlama, sinirlilik, dişleri sıkma, iştah artması ya da azalması Kaslarda gerginlik, ellerin terlemesi, baş ağrısı, sırt ya da boyun problemleri, sık hastalanma, yorgunluk hissi, hızlı nefes alma, çarpıntı, titreme STRES KAYNAKLARI Her öğrencinin günlük yaşamında stres yaratacak pek çok faktör bulunmaktadır. Ancak stres altında olup olmamak kişiden kişiye değişir. Neleri stres kaynağı olarak gördüğünüz ve ne kadar stres yaşadığınız kişiliğinize, olaylara bakış açınıza bağlıdır. Yaşınızın ve sahip olduğunuz güçlü yönlerin de, ne kadar stres yaşadığınızla ilgisi vardır. Stres sadece olumsuz olaylardan değil, olumlu olaylardan da kaynaklanabilir. Stresle başa çıkmanın ilk ve en önemli kuralı hayatınızdaki stres kaynaklarını belirlemekle başlar. Eğer sizin hayatınızda, nelerin stres kaynağı olduğundan emin değilseniz, aşağıdaki liste size bir fikir verebilir. STRESLE BAŞA ÇIKMAK İÇİN ÖNERİLER Düşünme tarzınızı değiştirin; kendimizi nasıl hissettiğimiz ve duygularımız, hayata nasıl baktığımıza bağlıdır. İnsanın düşünme tarzını ya da inanışlarını, yanlış da olsa değiştirmesi, uzun bir süreçtir. Hayatımızı yönlendirecek olan düşünce tarzını, hayatın içinden çekip çıkarmayı öğrenmeliyiz. Derin bir nefes alın; stres çoğu zaman derin derin nefes almanızı engeller. Sık sık ve az nefes almanıza sebep olur ki, bu durum gerginliğinizi daha da arttırır. Göğsünüzde bir gerginlik hissedip hissetmediğinize bakın. Belki farkında bile olmadan nefesinizi tutuyorsunuzdur. Derin nefes alamamak, kanınıza az oksijen gitmesine sebep olur ve bu da kas gerginliğine yol açar. Bu durumda baş ağrısı çekebilir kendinizi gergin ve sinirli hissedebilirsiniz. Kendinizi gergin hissettiğinizde 1 dakika boyunca derin derin nefes alın. Nefesi burnunuzdan alıp ağzınızdan verin. Zamanınızı iyi kullanın; stresin en önemli kaynaklarından biri, pek çok şeyi aynı anda yapmaya çalışmak ve zamanı etkin planlayamamaktır. Dağınıklık ve plansızlık, stresi besler. Yapmak istediğiniz pek çok şey aynı anda, bir arada olursa, karışıklığa, unutkanlığa ve bitirilmemiş pek çok işiniz kaldığı duygusuna kapılmanıza neden olur. İyi vakit geçirmeyi bilin; yaşamın baskısından kurtulup, eğlenmeye de ihtiyacımız vardır. Kendinize, eğlenip, keyif alabileceğiniz ortamlar yaratın. Konuşun; duygularınızı ifade edin. İfade edilmeden birikmiş duygular hayal kırıklığı ve stres yaratır. Güvendiğiniz arkadaşlarınıza, ailenize ya da hocalarınıza duygularınızı anlatın. Gergin hissettiğinizde bir dakika durun; her ne yapıyorsanız onu bırakın ve bir dakikalığına kendinizi o gergin anınızda, olmak istediğiniz, sevdiğiniz, sizi rahatlatacak bir yerde hayal edin. Fiziksel rahatlığınıza özen gösterin; rahat giysileri ve rahatlatıcı ortamları tercih edin. Hareket edin; fiziksel aktivitenizi arttırın. Fiziksel aktivite stresi önlemede ve azaltmada çok etkilidir. Sevdiğiniz egzersizleri ve sporları sürekli ve düzenli olarak yapın. Sağlığınıza dikkat edin; iyi beslenin, iyi uyuyun, yeterince dinlenin. Gerçekten hoşlandığınız ve düzenli olarak yapabileceğiniz bir spor yapın, ya da kendinize seveceğiniz bir egzersiz programı hazırlayın. Gülümseyin; mizah duygusuna sahip olmak çok önemlidir. Sizde mizah duygunuzu geliştirmeye çalışın.

8 KAPAK KONUSU 6 Kişilerin stres altında gösterdikleri belirtiler, duygusal, düşünsel, davranışsal ve fiziksel olarak gruplara ayrılabilir. Kişi, stres altındayken bu gruptaki belirtilerden bir kaçını ya da tamamını gösterebilir. Çoğunlukla, yaşadığımız stres düzeyi arttıkça, belirtiler de sayı ve şiddet olarak artış gösterecektir. Sınırlarınızı bilin; en önemli stres kaynaklarından biri, kişinin aslında kontrol edemeyeceği kişi ya da olayları kontrol etmek istemesidir. Stresli bir durumla karşılaştığınızda Bu benim çözmem gereken bir sorun mu diye düşünün ve eğer cevap hayır ise, hemen o olaydan uzaklaşın. Gerçekçi hedefler belirleyin; pek çoğumuz kendimiz için pek gerçekçi olmayan, mükemmeliyetçi hedefler belirleriz. Hiç kimse mükemmel olamayacağı için, aslında ne kadar başarılı olursak olalım, kendimizi yine de başarısız hissedebiliriz. Bunun için kendinize, başarabileceğiniz hedefler belirleyin. Hep haklı olamazsınız; işler sizin istediğiniz gibi gitmeyebilir. Yardımlaşmayı ve yan yana olmayı, karşı karşıya olmaya tercih edin. Karşılıklı özveri ve alttan almalar daha sorunsuz ilişkiler geliştirmenizi sağlar. Diğer insanların, hoşunuza giden taraflarını övmeyi öğrenin. Kendi iyi özellikleriniz ve iyi yaptığınız işler için de kendinizi övün. Gereksiz rekabetten kaçının; hayatta zaten kaçıramadığımız pek çok alanda rekabet duygusunu yaşarız. Ancak hayatın her alanında kazanmak için kendinizi zorlamanız, sizde gereksiz gerginliğe ve saldırganlaşmanıza neden olur. Ağlamaktan çekinmeyin; ağlamak istediğinizde ağlamak sağlıklıdır. Eğer içinizden geliyorsa ağlayın, içinizde tutmayın. Etrafınızdaki güzel şeyleri görün; stres altında olduğumuzda olumsuz düşünme ihtimalimiz daha yüksektir. Siz yine de etrafınızdaki küçük güzellikleri ve mutlulukları görmeye çalışın. Gevşeme teknikleri ya da meditasyon gibi rahatlama yolları öğrenin. Ne zaman Profesyonel Yardım alınmalı? Sağlığınızı etkiliyorsa, Hiç bitmeyecekmiş gibi geliyorsa, İşinizi bırakmayı, uzaklaşmayı düşünüyorsanız, Depresif, üzgün, ağlamaklı, hayat yaşamaya değmez gibi hissediyorsanız, iştahınız, uyku düzeniniz bozulduysa, yemek, alkol, uyuşturucu, uyku, sigara, alışveriş ile başa çıkmaya çalışıyorsanız, Bazı duygu ve düşünceleri paylaşmak çok zor geliyorsa,yardim ALIN!

9 7 ŞİİR OLMAYA DEVLET CİHANDA Usta terzi dar kumaştan bol gömlek diker Doğru tartan esnaf rahat huzurlu gezer Eğrinin ve doğrunun hesabı mahşerde Dünyada biraz huzur her şeye bedel Sağlığın nasıl gülüm sen ondan haber ver İlaç neye yarar vade gelmişse eğer Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi Han senin hamam senin konaklar senin Tarla senin çiftlik senin bağ bostan senin Diyelim ki dünya malı tümünden senin Ağız tadıyla yersen bir şeye benzer Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi Barış der biraz tuzum ekmeğim olsa Buz gibi pınar suyundan bir testim olsa Bir de şöyle püfür püfür bir çınar gölgesi Kaç kula nasip olur ki keyfin böylesi Bir lokma ye, bir yudum iç, bir oh çekiver İlaç neye yarar vade gelmişse eğer Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi Barış Manço

10 TARİH 1 Nisan şakasının kökeni 1564 yılında Fransa kralı IX. Charles, yıl başlangıcını Ocak ayının birinci gününe aldı. Daha önce Avrupa da yaygın olan yıl başlangıcı Mart 25 idi. O zamanki iletişim şartlarında IX. Charles ın bu kararı fazla yayılamadı. Duyanlar ise protesto amacıyla eski adetlerine devam ettiler.1 Nisan da partiler düzenlediler. Diğerleri ise onları Nisan aptalları olarak nitelendirdiler. BİLİM Akıl Akıl yalanla gerçeği, doğru ile yanlışı ayırabilme, bir konuda düşünce yürütebilme ve görüş bildirme yeteneğidir. İnsan olgunlaştıkça aklı gelişir. Zeka ise bir olayı önce anlama, ilişkileri kavrama, yargılama ve açıklayarak çözme yeteneğidir. Zeka, ruhsal olaylara, algı ve hafıza yeteneğine, tutkulara ve eğilimlere göre farklılıklar gösterir. Sadaka vermek ve Sağlıklı olmak arasındaki Bilimsel İlişki... Harvard Üniversitesi nde yeni yapılan bir araştırma ahlaki davranışların insanları daha dirençli ve sağlıklı yaptığını ortaya koyuyor. Yayınlanan araştırmaya göre bir kişinin bir başkasına iyilik yapması, hatta kendini bir başkasına yardım ederken hayal etmesi; kişiyi zorluklara karşı daha dayanıklı kılıyor ve fiziki açıdan kişiyi daha güçlü hale getiriyor. Gray araştırmasında iki deney planlamış. İlk deneyde katılımcılara bir dolar verilmiş ve bu parayı ya kendilerine saklayabilecekleri ya da bir hayır kurumuna bağışlayabilecekleri söylenmiş. Ondan sonra bu kişilerin yaklaşık 2.5 kiloluk bir ağırlığı tutabildikleri kadar uzun süre tutmaları istenmiş. Kendilerine verilen parayı bir hayır kurumuna bağışlamayı tercih edenler bu ağırlığı ortalamadan 10 sn. daha uzun süre tutabilmişler. Diğer deney ise hayal etmeye dayalı olarak planlanmış. Bu deneyde katılımcılara kendileriyle ilgili hayali bir hikaye yazmaları istenmiş. Bu hikayede kendilerini ya bir başkasına yardım ederken, ya zarar verirken ya da herhangi bir etkide bulunmazken düşünmeleri istenmiş. Önceki deneyde olduğu gibi, kendilerini bir başkasına yardım ederken hayal edenlerin güce ve dayanıklılığa dayalı eylemlerde diğerlerine oranla daha başarılı oldukları bulunmuş. Diyetten, depresyona kadar pek çok sorunun üstesinden gelmede bunun etkili bir yol olabileceğini söyleyen Gray: Belki de işe gittiğinizde, dayanılmaz bir yiyeceğe karşı koymanın en iyi yolu o sabah bir başkasına sadaka vermektir diyor. Bu yöntemin anksiyete ve depresyon için de önerilebileceğini belirten Kurt Gray: Başkalarına yardım etmek kendi yaşamının kontrolünü yeniden ele almanın en iyi yolu olabilir diyerek depresyon ve anksiyetenin tedavisine ilişkin çarpıcı bir açılım getiriyor. Veren el, alan elden üstündür ve Sadaka belayı def eder ve ömrü uzatır şeklinde buyuran bir Peygamberin ümmetiyiz. Aldıkça, biriktirdikçe değil, verdikçe, paylaştıkça daha çok mutlu olacağımızı yıllar önce müjdelemiş. İmkanı olanlar, belalardan korunmak için, Kurban bayramı dışında da, korunma kurbanı kesebilirler. Mutlu olmak için mutlu edin. Sevilmek için sevin. Daha çok kazanmak için kazandıklarınızdan verin. Tüm bunlar, sizi daha sağlıklı yapacaktır. Araştırmayı gerçekleştiren Kurt Gray, bunu ahlaki anlamda kendini gerçekleştiren kehanet olarak isimlendiriyor. Yani kişi iyilik yaptığını düşünür ve kendini öyle hayal ederse kendisini daha güçlü olarak algılamaya başlıyor.

11 TEKNOLOJİ Kurşun geçirmez sıvı Bilim adamları her geçen gün yeni bir buluşla karşımıza çıkıyor. Polonya da araştırmacılar, bir zırhlı yeleğe uygulandığında bir mermi çekirdeğini durdurabilecek, bunun da ötesinde, meydana gelen titreşimlerin neden olabileceği ölümcül iç kanamayı engelleyebilecek bir sıvı geliştirdi. Güçle karşılaşınca dağılmak yerine sertleşen sıvı sıyrıkları da en aza düşürüyor... KÜLTÜR Eyyûb Türbesi yeniden açılıyor İstanbul un kutsal mekanlarından birisi olan Ebu Eyyûb El Ensari Türbesi nde 3 senedir devam eden restorasyon ve tadilat çalışmalarının sonuna gelindi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından sürdürülen restorasyon ve tadilat çalışmaları tamamlandı ve Eyüp Sultan Türbesi 8 Mayıs 2015 tarihinde düzenlenecek bir törenle kapılarını ziyaretçilerine açacak. Öfke İle Yat Zararla Kalk Birçok insan yatağa kızgın girmeyin uyarısını duymuştur. Araştırmalar kanıtlandı. Öfkeyle yatınca zararla kalkıyorsunuz. O ünlü atasözü şöyle der: Yatağa asla kızgın gitme yoksa kötü duygular birikir ve öfken çığ gibi büyür. Uykusuzluk, Depresyon, Egzama, Fibromiyalji, mide rahatsızlıkları, Esansiyel Tansiyon gibi pek çok hastalığın temelinde doğru şekilde ifade edilemeyen öfkenin bulunduğu yapılan akademik çalışmalarla bir kez daha ispatlanmış oldu. Öfke kontrol edilemediği zaman başkalarına zarar verme ya da intiharla sonuçlanabiliyor. Öfke, kişiyi saniyenin 10 da biri bir sürede etkileyip şiddete yönelmeye sevk ediyor. Bu nedenle tepki vermeden önce 15 saniye düşünmek gerekir. Geçenlerde The Journal of Neuroscience isimli dergide yayınlanan bir araştırma, bunda bir doğruluk payı olabileceğini ortaya çıkardı: Olumsuz duygularla yatağa girmek, onları muhafaza etmemize yol açıyor. Çalışmada araştırmacılar 106 deneğe çeşitli duyguları açığa çıkaran resimler gösterdi. Bazı durumlarda ortaya çıkan duygular olumsuz (örneğin bir trafik kazası), bazı durumlarda ise, resimler pozitif ya da nötr duygular yaratıyordu. Araştırmacılar 12 saat sonra deneklere hem yeni resimler hem de bir önceki resimleri gösterdi. Resimler bazılarına uyku dolu bir gecenin bazılarına da uyanık kalınan bir günün ardından gösterilmişti. Rüyaların gerçekleştiği, hızlı göz hareketi (HGH) adı verilen uyku evresinde de beyin aktivitelerini ölçtüler. Uyanık kalmanın rahatsız edici görüntüleri ikinci kez görmenin yarattığı duyguları körelttiğini ortaya çıkardı. Fakat deneklerin uyuyup uyandıktan sonra verdikleri tepki, resimleri ilk kez gördüklerinde verdikleri tepki kadar güçlüydü. Uyku, duyguların şiddetinin korunmasını sağlamıştı.

12 Sağlıklı Ailenin Önemi * Psikolog GÜLAY KORKUT Sağlıklı bir aile kurabilmeniz için size uyan bir kişi ile evlilik yapmanız gerekir. Bu da kendinizi, değerlerinizi, isteklerinizi ve nedenlerini iyi bilmenizle mümkün olur. Evlilik yapabilmeniz için önce sizin evliliğe hazır olmanız gerekir. Aile, birbirleri arasında doğum, evlilik veya evlat edinme yoluyla akrabalık bağı bulunan, birbirlerine biyolojik veya psikolojik açıdan bağlı iki veya daha fazla kişinin aynı çatı altında bir arada olmasıyla oluşan birliktir. Aile, bir ilişkiler sistemidir. Aile sistemi dediğimiz zaman, aile içindeki bireylerin birbirleriyle nasıl etkileşimde bulunduklarını düzenleyen kuralların tümünü kastederiz. Aile toplumun en küçük temel taşıdır. Toplumsal bir varlık olan insanın temel ihtiyaçları karşılamak için aile sistemi oluşmuştur. Bu, ilk toplumlardan günümüze kadar var olan bir sistemdir. Günümüzdeki en önemli farklılık geniş aile sisteminden çekirdek aile sistemine doğru bir geçişin olmasıdır. İşte insanları diğer canlılardan ayıran önemli özelliklerden biri de, insanların bu aile düzeni içinde yaşamalarıdır. İnsan yaratılış gereği olan beş var oluş gereksinimini toplumsal yaşam içinde karşılar. Bu gereksinimleri karşıladıkça da kendi varlığını ortaya koyabilir. Aile içi etkileşimde bireyin beş var oluş boyutunu yaşayabilmesi gerekir. Beş var oluş boyutu, insanın doğuştan getirdiği ve karşılamak istediği gereksinimlerdir. Bunlar: 1- Ben varım Boyutu: Ailem benim farkımda, benim sınırlarımı ihlal etmiyorlar, benim adıma kararlar almıyorlar, sorumluluklarımı yerine getirmeme izin veriyorlar. 2- Ben doğalım Boyutu: Ailem beni onaylıyor, bende bir acayiplik yok, olduğum gibi kabul ediliyorum. 3- Ben sevilmeye layık biriyim Boyutu: Ailem beni seviyor, ben yokken beni özlüyorlar. 4- Ben değerliyim Boyutu: Ailemin vazgeçilmeyecek bir parçasıyım, beni önemsiyorlar, benim düşüncelerimi değerli buluyorlar. Aile içindeki kararlarda benimde fikrimi soruyorlar. 5- Ben güçlüyüm, yapabilirim Boyutu: ailem benim yapabileceğime inanıyor, bana güveniyorlar, bende kendime güveniyorum, istesem yapabilirim. Kişi var oluşunu hem başkalarının gözünde(ait olma) hem de kendi gözünde (birey olma) gerçekleştirmek ihtiyacı içindedir. Sağlıklı Ailelerin Genel Özellikleri Nelerdir? Gladding e göre sağlıklı ailenin genel karakteristik özelliklerini aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür. 1. Aile üyelerinin birbirlerine ve aileye bağlı olması. 2.Aile üyelerinin birbirlerine minnettarlık duyması. 3.Birlikte zaman geçirmeye istekli olmaları. 4. Aile içerisinde etkili iletişimin varlığı. 5. Kriz durumlarında pozitif davranabilme. 6.Aile üyelerinin birbirlerini cesaretlendirmeleri, desteklemeleri. 7.Aile üyelerinin birbirlerinin rol beklentilerine uygun davranabilmeleridir.

13 11 AİLE Toplumsal bir varlık olan insanın temel ihtiyaçları karşılamak için aile sistemi oluşmuştur. Bu, ilk toplumlardan günümüze kadar var olan bir sistemdir. Sağlıklı bir aile kurabilmeniz için size uyan bir kişi ile evlilik yapmanız gerekir. Bu da kendinizi, değerlerinizi, isteklerinizi ve nedenlerini iyi bilmenizle mümkün olur. Evlilik yapabilmeniz için önce sizin evliliğe hazır olmanız gerekir. Acaba evliliğe hazır mısınız? İlk önce evlilik için uygun yaşta olmalısınız. Bu yaşlar, gençlik döneminin bittiği yetişkin oldukları dönemlerdir( 20li yaşların ortaları). Bu dönem, bireylerin kişiliklerini oluşturduğu; kendilerini ve ne istediklerini bildikleri, hedeflerini ve beklentilerini oluşturdukları dönem olmalıdır. Bir işiniz olmalı. Maddi özgürlüğünüz olmalıdır. Maddi olarak başkasına bağımlı iseniz karar verme özgürlüğünüz yoktur ve o kişi size karışma hakkına sahiptir. Kişilik sorunları, varsa davranış bozuklukları evlenmeden önce çözümlenmelidir. Bağımlılıklar varsa(alkol, madde bağımlılığı gibi )onlardan kurtulmalıdır. Kişi, kendisi aile kurmanın önemine inandığı için evlenmelidir. Evlilik için aşırı istekli olanlar, bir şeylerden kurtulmak istiyor olabilirler. Buna dikkat edilmelidir. Yaşamdan veya karşı eşten beklentilerde gerçekçi olunmalıdır. Kişiler kendilerini sorumluluk almaya hazır hissetmelidir. Bu şartlar oluşmuşsa evliliğe hazırsınız demektir. Evliliklerin boşanmayla sonuçlanmaması için baştan doğru kararlar alınmalıdır. Evlenmeden önce Neden bu kişiyle evlenmek istiyorum? sorusu cevaplandırılmalıdır. Bu sorunun cevabı sadece aşığım oluyorsa, evlilik için acele edilmemelidir. Seven bir gönül; sevgi dolu bir yuvada yetişir. Birbirlerini seven anne ve babaya sahip olmak, sevgi okulunda en iyi dersini görmek demektir. Mutlu anların çok olduğu yuvaların kurulması dileğiyle. *Evlilik ve Aile Danışmanı

14 KİŞİSEL GELİŞİM 12 KIRKINDAN SONRA GELEN BAŞARILAR *Ömer Ekinci Türkiye, yeni mezun iki genç tarafından 40 metrekarelik odada kurulup 15 yılda dünyanın en değerli yatırımları arasına giren bir yemek şirketinin başarısını konuşuyor. Peki sizce girişimci olmanın yaşı var mıdır? Girişimci olmak için çok geç diyorsanız işte size kırk yaşından sonra başaranların listesi 40 m2 odadan 589 Milyon Dolara, Yemek Şirketi Gerçeği Başarı için ne gerekiyor? Hiç düşündünüz mü, Neden milyarlarca insan başarılı olamıyor da çok küçük bir oranda insan başarılı olabiliyor? Aslında herkes başarının formülünü biliyor. Çok çalışınca olduğunu bilmek için bilim adamı olmak gerekmiyor. Peki formülü herkes bildiği halde neden yeterince ve çoğumuz başarılı olamıyoruz? Bu istatistik üzücü ama yeni nesil gençlerin iş hayatında başarılı olma, kalıcı olma, sürekli olma ve (para, statü, unvan, prim) kazanma oranı her geçen yıl azalıyor. Dün, 15 yıl önce kurulmuş olan Yemek Şirketi 589 Milyon Dolara satıldı. Bu aynı zamanda Türkiye internet sektörünün en büyük satın alması ve ilk 1 milyar TL üzerindeki satışı. Peki 15 yıl önce İstanbul da 40 metrekare bir odada kurulmuş bir internet şirketi nasıl 589 Milyon Dolarlık bir değere ulaştı? Tek bir cevabı yok elbette ama eğer cevabı tek kelimeye indirmek gerekseydi bu kelime SEBAT olurdu. Dört bilgisayar mühendisi arkadaş bir hayalin peşine düşüp gemileri yakıp, çevreden gelen yapma, batarsın, ele güne muhtaç olursun, gül gibi işin var söylemlerine kulak tıkadılar. Uzunca bir zaman para kazanamadılar ama yılmadılar. Şimdi soruyorum, hayalinizi gerçekleştirmek için 15 yıl beklemeye sabrınız var mı? Gel vazgeç bu sevdadan diyenlere karşı dayanacak gücünüz ve iradeniz var mı? Sürekli Gel güzel bir iş bulalım sana diyenlere inat edecek kadar güçlü müsünüz? Bir şirket kurup 15 yılın sonunda 589 Milyon Dolara şirketi satıp çok zengin olmak cümlesini okumak çok kolay ama bu 15 yıl nasıl geçti acaba? 15 zor yıl 5475 zor gün zor saat... Başarı için sabır mı gerekiyor? Hayır, sabır tek başına yeterli değil. Doğru kelime: SEBAT Sebat kelimesinin başka hiçbir dilde karşılığının olmadığını biliyor muydunuz?

15 Hayali olan, derdi olan her gencin oturup şapkasını önüne koyup düşünmesi gerekiyor. Hayallerime ulaşmak için sabrım, gücüm ve enerjim var mı? Yeterince güçlü bir iradem var mı? 13 KİŞİSEL GELİŞİM İngilizce karşılığına baktığınızda perseverance diye cevap verir ama bu kelime azim kelimesinin karşılığıdır. Ama sebat, sabırla azmetmek, zorlamak gibi birkaç kelimeyle açıklanabilir. Bugünün gençleri olarak çok daha hızlandırılmış hayatların peşindeyiz. Çok hızlı kazanmak, çok çabuk o kırmızı renkli arabaya binmek, çok az yorulup çok erken zengin olmak. Ama görüyoruz ki internet gibi büyüme ivmesi ve çarpan etkisi yüksek bir alanda bile böyle büyük bir başarı hikayesini mutlu sonla kapatmak 15 yıl alıyor. Hayali olan, derdi olan her gencin oturup şapkasını önüne koyup düşünmesi gerekiyor. Hayallerime ulaşmak için sabrım, gücüm ve enerjim var mı? Yeterince güçlü bir iradem var mı? Girişimcilik suyun altında nefesini tutmak gibidir. Ciğeri kuvvetli olan kazanır. Ama bir de diğer yönü var bu işin. Türkiye, petrol zengini bir ülke değil. Üretmek zorunda, turizm geliri elde etmek zorunda, yenilik yapmak, AR-GE yapmak, patent satmak zorunda. Yani taşı sıkıp suyunu çıkarmak, ekmeği aslanın midesinden almak zorunda. Böyle girişimlerin büyüyüp küresel ölçekli yatırımcılara satılması, yabancı yatırımcının parasının bu topraklara gelmesi de bizim yeni petrolümüz olacak. İşte bu yüzden, haydi gençler kodlamaya, internete daha doğru bakmaya, efektif bir iş alanı olarak görmeye, kendi işini kurmaya, kendi dijital petrol kuyusunu bulup hem kendine hem ülkene kazandırmaya! Sabırla, sebatla HİÇBİR ŞEY İÇİN GEÇ DEĞİL Eğer hayatınızda memnun olmadığınız bir şeyler varsa, Eğer bir şeyleri değiştirmek istiyorsanız, Eğer hayatı ıskaladığınızı, yanlış tercihler yaptığınızı düşünüyorsanız, Ama bir yandan da artık geç olduğunu, eski enerjik halinizde olmadığınızı düşünüyorsanız, benden geçti artık diyorsanız... Unutmayın, hayat bir fırsatlar defilesidir. Ve hiçbir şey için geç değil. İşte örnekler; Henry Ford, Ford u kurduğunda 40 yaşındaydı, Asa Candler, Coca Cola yı kurduğunda 41 yaşındaydı, Thomas Edison, General Electric i kurduğunda 45 yaşındaydı, Henry Nestle, Nestle yi kurduğunda 52 yaşındaydı, Ferdinand Porsche, Porsche yi kurduğunda, 56 yaşındaydı, Charles Flint, IBM i kurduğunda, 61 yaşındaydı. En çok pişman olduğum şey; pişman olacağım diye yapamadıklarım. diyor Shakespeare. Birilerinin başarısız ya da mutsuz görmesinden çok daha kötü bir şey var, o da onlara başarılı, mutlu ya da güzel görüneceğiz diye harcadığımız zamanlar. Bir daha asla geri gelmeyecek olan zamanlar Mış gibi yapıyoruz, hayatın her alanında. İşyerinde çok çalışıyormuş gibi, derste anlamış gibi, sen anlat ben dinliyorum diye telefonumuzla oynarken dinliyormuş gibi, sevmediklerimizi seviyormuş gibi, işimiz düştüğünde özlemiş gibi. Ne demişti Mahatma Gandhi? Önce seni görmezden gelirler, sonra alay ederler, sonra seninle savaşırlar, sonra sen kazanırsın Yani Yılmak yok, durmak yok, dinlemek yok, moral bozmak yok! Yapamazlar korosunu susturana kadar, yola devam!

16 Biyomimetik ve Canlılardan Öğrendiklerimiz Gerek biyomimetik, gerekse biyomimikri doğadaki modelleri inceleyen, sonra da bu tasarımları taklit ederek veya bunlardan ilham alarak insanların problemlerine çözüm getirmeyi amaçlayan yeni bilim dallarıdır. Biyomimikri, ilk defa Montanalı bir yazar ve bilim gözlemcisi olan Janine M. Benyus tarafından ortaya atılmış bir kavramdır. Türkçe karşılığı biyotaklit olan bu kavram, daha sonra pek çok kişi tarafından yorumlanmış ve uygulamaya geçirilmiştir. Örneklerle hangi canlıdan hangi teknolojiyi örnek almışız bunu açıklayalım; Timsah Derisindeki Fiberglas Tekniği Fiberglas tekniği, teknolojide 20. yüzyılda kullanılmaya başlanmıştır. Ancak bu malzeme canlılarda, var oldukları ilk günden beri mevcuttur. Örneğin timsahın derisi fiberglasla aynı yapıda bir malzemedir. Bilim adamları okun, bıçağın ve hatta bazen kurşunların bile işlemediği timsah derisinin neden bu kadar sağlam olduğunu yakın bir zamana kadar bilmiyorlardı. Konuyla ilgili yapılan araştırmalar çok ilginç sonuçlar vermiştir: Timsahın sırt derisinde özel bir doku bulunmaktadır. Bu dokuya sağlamlığını veren malzeme, içinde kullanılan kolajen proteini lifleridir. Bu liflerin özelliği ise dokuların içerisine eklenerek dokunun yapısını güçlendirmeleridir. Örümceklerin İpeği Çelikten Daha Sağlam Doğada pek çok böcek ipek üretir ama örümceğin ürettiği ipek diğerleri ile kıyaslandığında büyük farklılıklar sergiler. Bilim adamlarına göre örümcek ağı yeryüzündeki en sağlam malzemelerden biridir. Örümcek ipeğinin özelliklerinden birkaçını şöyle sıralayabiliriz: Örümceklerin ürettiği ve çapı bir milimetrenin binde birinden daha küçük olan ipek ipliği, aynı kalınlıktaki çelik telden beş kat daha sağlamdır.kendi uzunluğunun dört katı kadar esneyebilir. İpek aynı zamanda son derece hafiftir. Bu hafifliği şöyle bir örnekle de tarif edebiliriz: Dünyanın çevresi boyunca uzatılacak bir ipek ipliğinin ağırlığı sadece 320 gram gelir. Bu özellikler tek tek bazı malzemelerde bulunabilir. Ancak hepsinin bir arada bulunması son derece özel bir durumdur. Çünkü hem sağlam hem esnek bir malzeme bulabilmek oldukça zordur. Örneğin çelik halat en sağlam malzemelerden biridir. Fakat kauçuk halatlar gibi esnek olmadıklarından zamanla deforme olurlar. Kauçuk halatlar da kolay kolay deforme olmamalarına rağmen yeterince dayanıklı olmadıkları için ağır yükleri kaldıramazlar. Akbabanın Telekleri... Bir uçak uçarken kanadının ucunda basınç farklılıklarından dolayı büyük burgaçlar (kanatların ucunda oluşan burgu şeklindeki hava akımları) oluşabilir. Bu tip burgaçlar, uçuş esnasında uçakta olumsuz etkiler oluşturur. Havacılık araştırmaları için yapılan incelemelerde, akbabaların uçarken teleklerini (kanatlarının uçlarında yer alan büyük tüyleri) bir elin parmakları gibi açtıkları tespit edilmiştir. Bu gözlemin sonucunda araştırmacılar, akbabanın kanat uçlarını örnek alarak küçük metal kanatçıklar yapmayı ve bunları uçaklarda denemeyi düşünmüşlerdir. Bu kanatçıklar sayesinde bir dizi küçük burgaç oluşturularak, bunların daha önceki büyük burgaçların yerlerini alması sağlanacak, böylece burgaçların uçak üzerindeki zararlı etkisi azaltılmış olacaktı. Deneylerle doğruluğu kanıtlanan bu düşünce şu an uçaklara uygulanmaya çalışılmaktadır. Bir böcek uçarken saniyede ortalama birkaç yüz defa kanat çırpar. Hatta kanatlarını saniyede 600 defa çırpabilen böcekler bile vardır. Bir saniyede bu kadar hareketin olağanüstü bir hassaslıkta yapılması, bu tasarımın teknolojik olarak taklit edilmesini imkansız kılmaktadır. Nitekim uzmanlar, meyve sineklerinin uçuş tekniğini ortaya koyabilmek için geliştirdikleri robot, meyve sineğinin 100 katı büyüklüğünde ve sineğin kanat hızının ancak binde biri hızla kanat açıp kapama hareketi gerçekleştirebilmektedir. Üstelik her beş saniyede bir kanat hareketi yapan robot sineğin bu hareketi için 6 ayrı motor kullanılmaktadır.

17 Arılardan Depreme Dayanıklı Tasarım Arı peteklerinin inşasında son derece önemli detaylar vardır. Bu detaylardan biri de peteklerin dayanıklılığıdır. Arılar birbirlerine yön tarif ederken kovanda, bu boyutlarda bir yapı için deprem kabul edilebilecek titreşimler oluşur. Peteğin duvarları bu ufak depremleri emer. Nature dergisi, bu üstün yapının mimarlara, depreme dayanıklı binalar inşa etmede fayda sağlayacağını belirtmiştir. Kovanlardaki titreşimler arılar tarafından oluşturulan minyatür depremler gibidir, dolayısıyla yapının buna nasıl bir tepki verdiğini görmek oldukça ilginç. Titreşimlerin emilmesini anlamak, mimarlara, binaların depremlere karşı hangi taraflarının daha dayanıksız olacağını söylemede yardımcı olacak. Bütün bunlardan da anlaşıldığı gibi, arıların büyük bir ustalıkla inşa ettikleri petek, kusursuz bir tasarım harikasıdır. Dolayısıyla petekteki bu yapı mimarlara ve bilim adamlarına ışık tutmakta, yeni fikirler vermektedir. Yarasa Sonarı Teknolojimizi Aşıyor Ses ve basınç dalgalarını kullanarak objelerin yerini tespit etme teknolojisi 20. yüzyılda geliştirilmiştir. Bu teknoloji, her ne kadar savaşta kullanılmak amacıyla geliştirilmişse de, günümüzde batık gemilerin yerlerini belirleme ya da deniz dibi haritalarının çıkarılması gibi amaçlarla kullanılmaktadır. Ancak doğadaki canlılar bundan milyonlarca yıl önce, henüz insanlar bu sistemleri keşfetmemişken, etrafa yayılan ses dalgalarını kullanıyor ve bu sayede yaşamlarını sürdürüyorlardı. Örneğin yunuslar, yarasalar, balıklar ve güveler yaratıldıkları ilk andan beri sonar adı verilen bu sisteme sahip olan canlılardandır. Üstelik bu sistemler bugün bizim kullandıklarımızdan çok daha duyarlı ve kullanışlıdır. Sonar sistemi, denizin içindeki denizaltıları tespit etmek için vazgeçilmez bir yöntemdir. Araştırmacılar, bu sonar sisteminin yeni bazı sırlarını keşfetmişlerdir. Buna göre, kahverengi böcekçil yarasa saniyede 2 milyon üst üste binmiş ses yankılanmasını işleme sokma yeteneğine sahiptir. Hem de bu yankıları sadece 0.3 milimetrelik bir hassasiyet farkıyla algılayabilir. Bu rakamlar ise, yarasa sonarının insan yapımı sonarlardan yaklaşık üç kat daha hassas olduğunu göstermektedir. Yarasalar yerden havalanan bir böceği havada uçarken kapabilirler. Bazı yarasalar avlarını yakalamak için onları çalılıkların içinde bile takip ederler. Bir de böceğin çalılıkların arasında uçtuğunu, etraftaki bütün yapraklardan ses dalgalarının yansıdığını düşünürseniz, yarasanın ne kadar büyük bir iş başardığını daha iyi anlayabilirsiniz. Böyle bir durumda yarasalar sonar seslerini azaltırlar. Bunun sebebi, muhtemelen, çevredeki bitkilerden gelen ses yansımalarının kafa karıştırmasını önlemektir. Fakat yarasaların, cisimleri ayrı ayrı algılayabilmesi için bu yöntem tek başına yeterli değildir. Üst üste gelen ekoların geliş zamanları ve yönleri de ayırt edilmelidir. Fil Hortumundaki Teknoloji Bilim adamlarının robot kol tasarlarken en çok zorlandıkları konulardan biri kolun hareket özelliğidir. Allah doğadaki canlıların uzuvlarını ihtiyaçlarını tam karşılayabilecek hareket kapasitesine sahip olarak yaratmıştır. Bu konudaki en çarpıcı örneklerden biri de fillerin hortumudur. Filin 50 bin adet kasla çevrili hortumu mükemmel yapısı sayesinde çok fazla incelik ve hassasiyet gerektiren işlemleri yapabilme kabiliyetine de sahiptir. Fil hortumu her yere yönelebilecek kadar büyük bir hareket serbestliğine sahiptir. Oysa robotik kol sahip olduğu 16 bağlantı sayesinde sadece 32 çeşit hareket yapabilir.

18 Ağlamak, bebeklerin dünya ile kurdukları ilk iletişim şeklidir. Bebeğin her ağlaması onun bir sıkıntısı olduğunu ifade etmediği gibi hiç ağlamaması da aslında verdiği bir mesaj olabilir. Sürekli ağlayan bir bebeği sakinleştirmenin en önemi yolu ise onu düzenli emzirmektir. Bebeğin hiç ağlamaması hastalık belirtisi mi? Bebekler için ağlamak gülmekten önce gelir. Yeni doğan bir bebek her isteğini ağlayarak ifade edebilir. Bebeğin her ağlaması, mutlaka bir sorun olduğu anlamına gelmez. Bu durum aileyi tedirgin etmekle birlikte; tıbbi açıdan bakıldığında ağlamayan bir bebek iletişim de kurmayan bir bebek anlamına gelir. Örneğin bazı hastalıklarda bebeğin ağlamaya bile gücü olmayabilir. Ciddi bir yeni doğan sarılığı geçiren bebekler görüntüde çok uslu durur ve devamlı uyurlar. Aileler de farkına varmadıkları için bu durum tanı konmasını geciktirebilir. Anne Sütü Sakinleştirir 0-6 ay arası bebeklerin sadece anne sütü ile beslenmesi uygundur. Bu dönemde özellikle ilk 3 ayda her ağladığında bebeğin emzirilmesi hem bebeği sakinleştirir hem de anne sütü üretimini artırır. Anne sütü alan bebeklerde beslenmeye saat düzenlemesi yapılması, ilk 3 ay için uygun değildir. Bebekler 0-3 ay zaten annesi ile kendisini aynı canlı olarak görür, yani farklı bir birey olduğunun farkında değildir. Beslenme ihtiyacı olduğunda da bunu geciktirmek yani her istediğinde bebeği emzirmemek bebekte güven sarsıcı bir etki yapar. Bebeğinizle sert bir ton ve yüksek sesle konuşmayın Doğum öncesinde işitme hissi olan bebekler dünyaya geldikten sonra da her şeyi çok net duyabilirler. Ağlayan bir bebekle mutlaka yumuşak bir tonda konuşulmalıdır. Daha önceden alışık olduğu için anne veya babasının sesi, bebek için sakinleştirici etki yapacaktır. Doğum öncesi dinletilen müzikler de doğum sonrası bebekleri rahatlatır, kendilerini güvende hissetmelerine yardımcı olur. Televizyon ve bilgisayar ekranları ise bebekler Ağlayan Bebeği Sakinleştirmenin Yolları üzerine negatif etki yapar. Konuşma ve davranış üzerine de olumsuz etkileri olduğu için 2 yaş sonuna kadar çocukları televizyondan uzak tutmak gerekmektedir. Yatış pozisyonu önemli Koku duyusu da yeni doğan bebeklerde belirgindir. Ağladığında anne kucağına alındığında anne sütü kokusu duyacak ve aç olmasa bile rahatlama hissedecektir. Bebekler kol ve bacakları ile bir yere temas ettiklerinde de sakinleşir. Anne karnındakine benzer bir konumda yatırılmaları; yani yüz üstü, başı yan duracak konumda kol ve bacaklar gövdeye çekilmiş halde yatmaları onları sakinleştirir. Ama bu yatış şekli kesinlikle gece önerilmez, ani beşik ölümü sendromu yüz üstü yatan bebeklerde daha sık olduğu için, sadece gündüz anne uyumuyor ve bebeği gözleyebilecek ortamda bulunuyorsa bebeğini bu şekilde yatırabilir. Kucağa Alıştırma Mantığı Yanlış 0-6 ay arası bebekleri ağladıklarında kucağa almaya çekinmek doğru değildir. Bebek ağlayarak iletişim kurmak istemektedir ve kucağa almak ona güvende olduğunu hissettiren en faydalı yoldur. Huzursuz olduğunda kucağa alınan bebeklerle ilgili yapılan çalışmalarda, bu bebeklerin bağışıklık sistemlerinin bile daha iyi çalıştığı gözlenmiştir. Temiz Hava Bebeğe İyi Gelir Açık havada zaman geçirmek, her yaştaki çocuk için rahatlatıcıdır. Bebek küçük bile olsa, prematüre doğmuş değilse ilk günden itibaren sokağa çıkarılabilir. Büyükannelerin daha çok benimsediği bebek 40 gün sokağa çıkarılmaz yorumunun tıbbi dayanağı yoktur. Kuzey Avrupa ülkelerinde yapılan pek çok bilimsel çalışmada, doğumdan itibaren açık havaya çıkartılan bebeklerde hastalık görülme riski evden çıkmayanlara göre daha az bulunmuştur. Özellikle uyku sorunu olan çocuklar, açık havada kaldıkları süre ile doğru orantılı olarak daha iyi uyurlar. Güneşli günlerde güneş banyosu yaptırılan çocuklarda da D vitamini sentezi daha iyi olur ve bu da çocuğun hem bağışıklık sistemini düzenler hem de uykuya geçişi kolaylaştırır.

19 Bunları Biliyor musunuz? Vücudumuzda 25 milyar oksijen alıcı kırmızı kan yuvarlakları bulunmaktadır. Bunları bir yüzey üzerine yayacak olursak 2570 metre karelik bir alanı kaplar. Bebeklikte 270 den fazla kemiğimiz varken büyüdükçe bunların bazısı birbiriyle kaynaşarak sonunda sadece 206 kemikle kalırız. Normal bir insan vücudunda bulunan elektrik 25 Wattlık bir lambayı dakikalarca yakabilir. Tek bir dakika içerisinde 1025 cm küplük havayı içimize çeker 4 kilograma yakın kanı vücudumuz içinde devrederiz. Hapşırmayı engellemeye çalışırsak, başımızdaki veya boynumuzdaki damarlardan biri yırtılabilir ve ölümle sonuçlanabilir. Tırnaklarımız bir yılda 3,75 metre kadar uzar. 1 saat süreyle kulaklıkla bir şey dinlendiğinde kulaktaki bakteri sayısı %700 artar. Hapşırdığımız sırada gözlerimizi açık tutmaya çalışırsak yerlerinden fırlayabilir. Parmak izleri gibi dil izleri de her insan için benzersizdir. Hafıza kontrolü : Bir tepsinin üstüne rastgele 10 eşya koyun. Tepsiye sadece 10 saniye bakın. Kaç tanesini hatırlayabildiniz? Düz yürümek : Yere bir metre uzunluğunda bir çizgi çizin. Üzerinde rahat rahat yürüyebiliyorsanız, vücudunuzun koordinasyonu iyi işliyor demektir. Kalbimiz normal olarak dakikada kere atar. Bu atışa göre 70 yaşındaki insanın kalbi 2500 milyon kere atmış olur. Yapılan araştırmalara göre 6 dakika su altında kalabilir 20 dakika nefesimizi tutabilir sıfırın altında 103 derecelik bir soğuğa karşı koyabiliriz. Normal bir vücut ısısı ile insanın dayanabileceği en sıcak suyun ısısı 110 C dir. İnsan doğduktan bir kaç gün sonraya kadar hiçbir şey duymayacak kadar sağırdır. Eğer çok şiddetli hapşırırsak, kaburgalarımızdan birini kırabiliriz.

20 KİŞİSEL GELİŞİM 18 KAZLAR VE İNSANLAR Göç eden yaban kazlarının havada süzülürken V şeklinde bir formasyonla uçtuklarını görmüşsünüzdür... Bilim adamları kazların neden bu şekilde uçtuklarını araştırmışlar araştırma sonucunda şu verilere ulaşmışlar; 1-) V şeklinde uçulduğunda, uçan her kuş kanat çırptığında, arkasındaki kuş için onu kaldıran bir hava akımı oluşturuyormuş. Böylece V şeklinde bir formasyonda uçan kaz grubu, birbirlerinin kanat çırpışları sonucu ortaya çıkan hava akımını kullanarak uçuş menzillerini % 70 oranında uzatıyorlarmış. Yani tek başına gidebilecekleri maksimum yolu grup halinde neredeyse ikiye katlıyorlarmış. Kıssadan Hisse: Belli bir hedefi olan ve buna ulaşmak için bir araya gelen insanlar, hedeflerine daha kolay ve çabuk erişirler. 2-) Bir kaz, V grubundan çıktığı anda uçmakta güçlük çekiyor. Çünkü diğer kuşların oluşturduğu hava akımının dışında kalmış oluyor. Bunun sonucunda, genellikle gruba geri dönüyor ve yoluna grupla devam ediyor. Kıssadan Hisse: Bizimle aynı yöne gidenlerle bilgi alışverişini ve işbirliğini sürekli kılarız. 3-) V grubunun başında giden kaz hiç bir hava akımından yararlanamıyor. Bu yüzden diğerlerine oranla daha çabuk yoruluyor. Bu durumda en arkaya geçiyor ve bu defa hemen arkasındaki kaz lider konumuna geçiyor. Bu değişim sürekli yapılıyor; böylece her kaz grubun her noktasında yer almış oluyor. Kıssadan Hisse: Yaptığınız her işi, yeri ve zamanı geldiğinde başkasına bırakmak gerekiyor. 4-) Uçuş hızı yavaşladığında gerideki kuşlar, daha hızlı gitmek üzere öndekileri bağırarak uyarıyorlar. Kıssadan Hisse: İlerlemek ve yol almak için bazen başkalarının uyarılarına gereksinim duyarız. Bundan alınmamalıyız; tam aksine, böyle uyarıları sevinç ve takdirle karşılamalıyız. 5-) Gruptaki bir kuş hastalanırsa ya da bir avcı tarafından vurulup uçamayacak duruma gelirse; düşen kuşa yardım etmek üzere gruptan iki kaz ayrılıyor ve korumak üzere hasta/yaralı kazın yanına gidiyor. Tekrar uçabilene (ya da eğer ölürse, ölümüne kadar) onunla beraber yaralı kuşu asla terk etmiyorlar. Daha sonra kendilerine başka bir kaz grubu buluyorlar. Hiçbir kaz grubu, kendilerine bu şekilde katılmak isteyen kazları reddetmiyor. Kıssadan Hisse: Vefa ve yardımlaşma tüm canlılara mahsus bir değerdir.

21 Deyim TASI TARAĞI TOPLA(T)MAK Bağdat dilencilerinden, meşhur bir Abbas Oş var imiş. Mevsimine göre ya cerre çıkmak; yahut dilencilik yapmak suretiyle zengin olmuş. Bütün Bağdat ın tanıdığı bu adamın şöhretinden istifade etmek isteyen bir sefil, Abbas ı kollamaya başlamış. Nihayet bir ramazan gecesinde hamama girdiğini görüp ardınca içeri dalmış ve kurna başında yanına yaklaşıp şöyle demiş: Efendim! Bendeniz dilenciliğe başlamaya karar verdim. Umarım ki bu asil sanatın inceliklerini bu kulunuzdan esirgemezsiniz. Ne kadar usul ve kavaidi var ise bilcümle öğrenmek isterim, şu mübarek geceler hürmetine, lütfediniz!.. Usta, şimdi senden öğrendiğim kuralların üçüncüsü der ki, her ne olursa olsun istemeli. Ben tasa tarağa da razıyım. Abbas şaşkın, etraftan onları dinleyenler hayrette, adam tası tarağı almış ve hamamdan çıkıp gitmiş. O günden sonra Abbas dilenciliğe tövbe etmiş ve soranlara da; Tası tarağı toplattık! Gayri bizden bu işler geçmiş, diye yakınırmış. İskender Pala (İki Dirhem Bir Çekirdek eserinden) Abbas, bu girizgâhtan sonra şevke gelip cevap vermiş: Peki evlât, öğreteyim. Dilenciliğin başlıca üç kuralı vardır; kulağına küpe olsun. Bir, her nerede olursa olsun istemeli. İki, her kimden olursa olsun istemeli. Ve üç, her ne olursa olsun istemeli. Yeni yetme dilenci hemen o anda Abbas ın elini öperek demiş ki: Ustam, ben fakirim, Allah rızası için bir şey!.. Abbas şaşırmış. Burası hamam bre! Burada dilencilik mi olur? Her nerede olursa istemeli dedin ya usta! İyi ama ben zaten senin kadar fakir bir dilenciyim. Öyle ama, ikinci kural, istemek için adam seçmemek gerektiğini bildirmiyor muydu? Fe subhanalllah! Bu kurna başında, ben şimdi sana ne verebilirim be adam? Elbisem dışarda. Paralarım evde. İşte ortada bir tasım bir tarağım var.

22 Sürü halinde yaşamak onlar için bir koz: Antiloplar Bir İmpala sürüsü 100 dişi ve yavrusundan oluşuyor. Erkek İmpala lar, ergenlik öncesinde sürüden ayrılıyorlar. Antiloplar, toynaklı hayvanlar içinde kusursuz koşuculardır. Özellikle de kısa mesafede, birinci sınıf performans sergiliyorlar. Avcısından kaçarken bütün o kıvraklığı ve zarafeti ortaya çıkıyor. İçlerinde en etkileyicisi de sevimli İmpala lar. Arazide dolaşmakta olan 100 den çok hayvanın oluşturduğu altın sarısı rengindeki sürü, unutulmaz bir manzara yaratıyor. Orta ve Güney Afrika nın az verimli ormanlık arazilerinde yaşayan en önemli antilop türü, İmpala lar. Birçok antilop gibi onlar da damak zevkine çok düşkünler ve bitkilerin sadece belirli bölümlerini yiyorlar. Kuraklık dönemlerinde, yeterli besin bulamadıklarında ot, ağaç yaprağı, çiçek, meyve veya tohum da yiyebiliyorlar. Çiftleşme dönemi geldiğinde, antilopların çok etkileyici oyunlarına tanık olabilirsiniz. Erkek antiloplar bu dönemde kutsal bir tören merasimi yaparcasına, özel takip avlarına çıkıyor. Diğer erkek rakipleriyle dövüşüyor ve kulakları sağır edici konserler veriyorlar. Bir erkek İmpala saatte 180 kez bağırabiliyor. Bütün bunlar, her şeyden önce güç gerektiriyor. Erkekler bu esnada vücutlarındaki bütün yağ deposunu harekete geçiriyorlar. Dişi için yapılan rekabette başarılı olunursa, altı yedi ay sonra, yiyecek bitkilerin bol bol yetişmeye başladığı yağmurlu mevsimlerin başlangıcında bir yavru dünyaya geliyor. Uzun atlamada dünya rekortmenleri İmpala lar, etçil hayvanlardan kaçabilmek için geliştirdikleri kaslarla, bir sıçrayışta 10 metre uzaklığa zıplayabiliyorlar. Bütün diğer antiloplar gibi onlar da ürkekler. Bu nedenle neredeyse sadece şafak vakti ve akşamın alaca karanlığında hareket halindeler. Dolayısıyla duyularının iyi gelişmiş olmasına şaşırmamak gerekiyor. Sahip oldukları büyük kulaklar sayesinde en hafif sesi bile duyabiliyorlar. Antilop ailesi çok sayıda türü kapsıyor. Bu türlerin boyları, iki metreye kadar ulaşan Kudu lardan, sadece 45 santimetre olan Kirkdikdik lere kadar değişiyor. Erkekler, hiç boynuzu olamayan ya da hafif bir boynuza sahip dişilerden daha koyu renkliler. Kalahari çölünün kurak ya da yarı kurak alanları Şiş burunlu karaca yurtluk ediyor. Elit bir tür, çünkü en fazla 60 hayvandan oluşan sürüler halinde dolaşmayı tercih ediyorlar. Yabancı hemcinslerini acımasızca dışlıyorlar. Ne de olsa, az yiyeceğin olduğu yerde misafirler pek hoşgörüyle karşılanmıyor. Serengeti deki dev sürüler Serengeti de, yaklaşık bir buçuk milyon hayvandan oluşan dev Gnu ve Kudu sürüleri, yağmur ve kuraklık dönemine bağlı olarak, otluk alanlar arasında oradan oraya göç ediyorlar. Ekvator güneşi ırmaklar ve su birikintilerindeki suyu buharlaştırdığı zaman tuzluluk oranları yükseliyor ve sürü için devam sinyali veriyor. O zaman sonsuz uzaklıklara doğru, saat göstergesi mantığıyla güneydoğudan güneye, oradan kuzey batıya, kuzeye ve sonunda tekrar güneye yola çıkıyorlar. Günlük olarak yaklaşık 10 kilometre yol alıyorlar. Zarif dişiler genellikle, binlerce hemcinsleriyle birlikte sürüler halinde dolaşıyorlar. Hiçbir hayvan ve hiçbir olayın kendilerine zarar vermesine izin vermeyecek gösterişli bir yolcu kafilesi halinde... İmpala larda yavrular dünyaya oldukça gelişmiş olarak geliyorlar. Doğumdan kısa bir süre sonra hemen yürümeye başlıyorlar. Bu özelliklerinin sayesinde aslanlar ya da leoparlar için kolay yem olmaktan kurtuluyorlar. Yavrular ortalama 3 ay emziriliyor. Dişilerden daha ağır olan erkekler, yaklaşık 80 kiloya kadar ulaşabiliyorlar.