Bebek sağlığı gebeliğin başlangıcından itibaren oluşan çeşitli faktörlerden etkilenmektedir. Annenin eğitimi, sağlık ve beslenme durumu, sosyo-

Transkript

1 Toka Karşıyaka Doğum ve Çocuk Bakımevi nde ARAŞTIRMA doğan bebeklerin gebelik (Research hafası, Reor) doğum şekli, doğum ağırlığı, boy uzunluğu ve... TOKAT KARŞIYAKA DOĞUM VE ÇOCUK BAKIMEVİNDE DOĞAN BEBEKLERİN GEBELİK HAFTASI, DOĞUM ŞEKLİ, DOĞUM AĞIRLIĞI, BOY UZUNLUĞU VE ANOMALİ DURUMU İLE ANNE VE BABAYA AİT ÖZELLİKLER ARASINDAKİ İLİŞKİ Evaluaion of he Facors Effecing Weeks of Gesaion, Tye of Labor, Birh Weigh, Heigh and Anomalies of he Babies Delivered in he Toka Karşıyaka Maerniy and Children Hosial Özlem DURAN 1, Osman CEYHAN 2 Öze : Bebeğin sağlığı gebeliğin başlangıcından iibaren oluşan çeşili fakörlerden ekilenmekedir. Bu nedenle bebeğin sağlığının emeli doğum öncesine dayanmakadır. Bu araşırma Toka Karşıyaka Doğum ve Çocuk Bakımevi nde doğan bebeklerin gebelik hafası, doğum şekli, doğum ağırlığı, boy uzunluğu ve anomali durumu ile anne ve babaya ai çeşili özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yaılmışır. Araşırma kasamına 2002 yılının son dör ayında doğan 721 bebek ve bebeklerin anneleri alınmışır. Bebekler ile ilgili veriler hasane kayılarından, anne ve baba ile ilgili veriler 47 sorudan oluşan anke formu anne ile yüz yüze görüşme yönemi uygulanarak elde edilmişir. Veriler ek yönlü ANOVA ve Suden esi değerlendirildiğinden; anne yaşı, anne öğrenim durumu, anne mesleği, gebelike sağlık bakımı alma durumu, gebelike sikolojik ravmaya maruz kalma, hasalık geçirme, gebelike alınan kilo, annenin boy uzunluğu, akrabalık durumu, babanın öğrenim durumu, ailenin ikame yeri, ikame yerinde sağlık kuruluşu bulunma durumu ve sosyal güvence durumu ile bebeğe ai doğum ağırlığı ve boy uzunluğu arasında anlamlı düzeyde ilişki olduğu belirlenmişir. Buna karşılık, annenin gebelik döneminde sigara kullanmasının ekisi göserilememişir. Bebeğin anomalili doğması ile, annenin gebelik döneminde sikolojik ravmaya uğramış olması (% 2.6) ve anne babanın akraba olması (% 3.4) arasında isaisiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmuşur. Bu nedenle bebeğin yaşama sağlıklı başlaması, annenin gebelik sürecini sağlıklı geçirmesi ile yakından ilgilidir. Bu da, Güvenli Annelik rogramının ekin şekilde uygulanmasını gerekirmekedir. Bunun yanı sıra bebeğin yaşama sağlıklı başlamasını sağlayan birden fazla fakör olduğu için, öncelikli olan fakörlerin üzerinde durulu, araşırmalar yaılmasına gereksinim vardır. Anahar kelimeler : Gebelik, doğum, bebek, sağlık 1 Bilim Uz, Erc. Ün, Sağlık Bil.Ens, Halk Sağlığı AD,Kayseri 2 Prof.Dr.Erc.Ün.Tı Fak, Halk Sağlığı AD, Kayseri Summary : The basis of baby healh lies uon renaal eriod. The healh of he baby is influenced by so many facors from he beginning of he regnancy. This sudy is made in order o invesigae he facors ha influence weeks of gesaion, ye of labor, birh weıgh, heigh and anomalies of he babies who were born in Toka Karşıyaka Maerniy and Children Hosial. In his research, 721 babies born wihin he las four monhs of 2002 and heir mohers are included. The daa relaed o babies is obained from hosial regisers whereas he daa relaed o heir arens was obained hrough face o face inerviews and heir resonses o he quesionnaire ha consiss of 47 iems. According o One-Way Anova and Suden Tess; I was found ha babies s heigh and weigh were influencid by he age, educaion, occuaion and heigh of he moher. Moher healh-care, being exosed o sycological rauma, weigh-gain, illness of moher during regnancy affeced he weigh and heigh of he baybies significanly. In addiion, Kinshi sae of coules, educaion of he faher, residency of arens, resence of healh-care cener close o heir residence and having healh insurance also influenced he baby s birh weigh and heigh significanly. On he oher hand, effec of smoking during regnancy did no have significan effec on baby birh weigh and heigh. Kinshi sae of coule (2.6 %) and exosure of he moher o sycological rauma during regnancy (3.4 %) had a saisicaly significan effec on baby having anomally a birh. Begining of healhy life for a babies closely relaed o moher s healh during regnancy. This fac requires acive erformance of Safe Moerhood Programme. Moreover, as here are more han one facors ha rovide baby wih a healhy life, fundamenal facors should be chosen and invesigaions should be erformed on hem. Key words: Pregnancy, labor, baby, healh. Bebek sağlığı gebeliğin başlangıcından iibaren oluşan çeşili fakörlerden ekilenmekedir. Annenin eğiimi, sağlık ve beslenme durumu, sosyo- 26

2 Duran Ö, Ceyhan O ekonomik yaşam sandardı ve aldığı sağlık hizmelerinin kaliesi iyileşikçe başarılı bir gebelik şansı armakadır. Başarılı bir gebelik ve doğum, bebeklerin yaşama sağlıklı başlamalarını sağlamakadır (1,2). Bu nedenle bebeklerin ve annelerinin içinde bulunduğu durumun iyi bir şekilde değerlendirilmesi gerekmekedir. Bebek sağlığını korumak ve gelişirmek amacının sürekliliğine, bebek sağlığını ekileyebilecek fakörlerin incelenmesi ile kakıda bulunmak mümkündür. Bu araşırma, Toka Karşıyaka Doğum ve Çocuk Bakımevi nde doğan bebeklerin gebelik hafası, doğum şekli, doğum ağırlığı, boy uzunluğu ve anomali durumu ile anne ve babaya ai çeşili özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yaılmışır. GEREÇ VE YÖNTEM Bu araşırma 2002 yılının son dör ayında Toka Karşıyaka Doğumevi ve Çocuk Bakımevi nde yaılmışır. Hasanede her yıl oralama 3600 doğumun meydana geldiği belirlenmiş ve 2002 yılının son dör ayında doğan 721 bebek ve bebeklerin anneleri araşırma kasamına alınmışır. Bebekler ile ilgili veriler hasane kayılarından, anne ile ilgili veriler, araşırmacı arafından yüz yüze görüşme ile anke uygulanarak elde edilmişir. Bebek ile ilgili gözle görülür anomali değerlendirmesi ediari uzmanı arafından değerlendirildiken sonra kayı edilmişir. Elde edilen veriler bilgisayar oramında SPSS 10.0 rogramında değerlendirilmişir. İsaisiksel analiz için Dör Gözlü ve Çok Gözlü Düzenlerde Ki-Kare Tesi, Fisher Kesin Ki-Kare Tesi ve Suden Tesi kullanılmışır (3). Ayrıca bebeklerin doğum ağırlığını ve boy uzunluğunu ekileyen fakörleri incelemek için Sewise Mulile Linear Regression Analizi kullanılmışır. Modele alınan değişkenler Tablo I de göserilmişir. Araşırmanın sınırlılıkları: Bebeğin sağlık durumunu ekileyen fakörler olarak; doğum ağırlığı, boy uzunluğu, doğduğu gebelik hafası, doğum şekli ve anomalili doğma durumu dikkae alınmışır. Agar skoru hasane rookolüne göre sadece 1. dakikada değerlendirildiği için ek bir agar skoru değerlendirmesi kullanılmışır. Bu nedenle araşırmanın bağımlı değişkenleri içine alınmamışır. Doğuma ai değişkenlerden doğum şeklinde; müdahaleli doğum, doğumun fizyolojik mekanizması dışındaki üm müdahaleleri kasadığı için oldukça geniş kasamlı olarak ele alınmışır. BULGULAR Araşırmaya alınan 721 bebeğin 349 u kız, 372 si erkeki. Bebeklerin doğduğu gebelik hafaları 32 ile 42 hafa, ağırlıkları 800 gr. ile 4870 gr. arasında değişmekeydi. Bebeklerin doğum ağırlığı oralaması ± gr., boy uzunluğu oralaması ± 0.08 cm. olarak bulundu. Bebeklerin annelerinin yaş oralaması ± 0.20, ilk evlilik yaş oralaması ± 0.09, ilk gebelik yaş oralaması ± 0.10 olarak belirlendi. Bebeklerin anneleri % 31.5 i oraokul ve üsü öğrenime sahii ve % 7.4 ü çalışıyordu. Annelerin % 83.6 sı en az bir kez renaal bakım almışı. Prenaal bakım alma orancası 3.00 ± 0.09 du. Prenaal bakım alan annelerin % 0.5 i raisyen dokordan, % 58.9 u kadın doğum uzmanından, % 19.7 si ebeden, % 20.9 u hem kadın doğum uzmanı, hem de ebeden bakım almışı. Bakım sırasında annelerin % 43.7 sine doğumunu hasanede yaması önerilmişi. Annelerde doğum sonu komlikasyon belirlenemedi. Bebeklerin % 11.4 ünün DDA lı, % 1.2 sinin anomalili olduğu, % 21.9 unun normal doğum, % 78.1 inin müdahaleli doğum (vakum, versiyon ve eizyoomi gibi) ile dünyaya geldiği belirlendi. Annelerin önceden anomalili bebek dünyaya geirmediği belirlendi. Bebeklerin agar skoru orancası 8.00 ± 1.19 du. Bebeklerin ailelerinin % 16.2 sinin ikame bölgelerinde sağlık kuruluşu ve % 14.2 sinin sosyal güvencesi olmadığı saandı. Doğum sonu bebeke görülen anomaliye yönelik 3 bebeğin (% 0.4) başka hasaneye sevk edildiği belirlendi. Tablo II de görüldüğü gibi çalışan annelerin bebeklerinin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralaması yüksekir. Anne mesleğine göre karşılaşırıldığında bebeklerin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamaları için grulararası fark isaisiksel açıdan anlamlı bulunmuşur. 27

3 Toka Karşıyaka Doğum ve Çocuk Bakımevi nde doğan bebeklerin gebelik hafası, doğum şekli, doğum ağırlığı, boy uzunluğu ve... Tablo I. Regression analizinde kullanılan bağımlı ve bağımsız değişkenler Değişkenler Bağımlı Değişkenler Doğum Ağırlığı Boy uzunluğu Bağımsız Değişkenler Anne Yaşı Anne Öğrenim Durumu Anne Mesleği Annenin Tolam Gebelik Sayısı Annenin Son İki Gebeliği Arasındaki Süre Prenaal Baskım Alma Annenin Gebelike Sigara Kullanma Durumu Gebelike Psikolojik Travma Annenin Gebelike Aldığı Oralama Kilo Anne Boyu Babanın Sigara Kullanma Durumu Ailenin Aylık Gelir Durumu Gebelik Hafası Değişkenlerin Özellikleri 0 İlkokul ve alı 1 Oraokul ve üsü 0 Ev hanımı 1 Çalışıyor 0 Almamış 1 Almış 0 İçmeyen 1 İçen 0 Geçirmeyen 1 Geçiren 0 İçmeyen 1 İçen 0 Köü 1 Ora 2 İyi gebelik hafası ve alı gebelik hafası ve üsü Tablo II. Araşırma kasamına alınan annelerin meslek durumuna göre bebeklerin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamalarının dağılımı Bebeğin Ölçüm Değerleri Ev hanımı Anne Mesleği Çalışıyor Doğum ağırlığı (gr) ± ± < 0.05 Boy uzunluğu (cm) ± ± <

4 Duran Ö, Ceyhan O Tablo III e görüldüğü gibi renaal bakım alan annelerin bebeklerinin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralaması yüksekir. Bebeklerin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralaması annenin renaal bakım alma durumuna göre farklı olu, aradaki fark isaisiksel açıdan anlamlı bulunmuşur. Tablo IV e gebeliğinde sikolojik ravmaya (gebelike annenin sres yaşamasına neden olan yakınların vefaı, aile içi geçimsizlik ve eşen ayrı olma gibi) maruz kalan annelerin bebeklerinin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamasının düşük olduğu görülmekedir. Bebeklerin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralaması annenin gebeliğinde sikolojik ravmaya maruz kalma durumuna göre farklı olu, aradaki fark isaisiksel açıdan anlamlı bulunmuşur. Tablo V e gebeliğinde sikolojik ravmaya maruz kalan annelerin bebeklerinin 37. gebelik hafası ve alında, normal doğum ile ve anomalili doğma oranının yüksek olduğu görülmekedir. Bebeklerin doğduğu gebelik hafası, doğum şekli ve anomalili doğması annelerin gebelike sikolojik ravmaya maruz kalma durumuna göre farklı olu, ardaki fark isaisiksel açıdan anlamlı bulunmuşur. Tablo III. Araşırma kasamına alınan annelerin renaal bakım alma durumuna göre bebeklerin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamalarının dağılımı Bebeğin Ölçüm Değerleri Alan Prenaal Bakım Alma Almayan Doğum ağırlığı (gr) ± ± < 0.05 Boy uzunluğu (cm) ± ± < 0.05 Tablo IV. Araşırma kasamına alınan annelerin gebelike sikolojik ravmaya maruz kalma durumuna göre bebeklerin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamalarının dağılımı Bebeğin Ölçüm Değerleri Psikolojik Travma Maruz kalan Maruz kalmayan Doğum ağırlığı (gr) ± ± < 0.05 Boy uzunluğu (cm) ± ± <

5 Toka Karşıyaka Doğum ve Çocuk Bakımevi nde doğan bebeklerin gebelik hafası, doğum şekli, doğum ağırlığı, boy uzunluğu ve... Tablo V. Araşırma kasamına alınan annelerin gebelike sikolojik ravmaya maruz kalma ve bebeğin doğduğu gebelik hafası, doğum şekli ve anomali durumuna göre dağılımı Gebelik Hafası Psikolojik Travma Maruz kalan Maruz kalmayan Tolam Sayı % Sayı % Sayı % 37 ve alı ve üzeri Tolam Doğum Şekli x²= < 0.05 Normal Müdahaleli Tolam Bebeke anomali x²= < 0.05 Var Yok Tolam * Fisher Kesin Ki-Kare Tesi Uygulanmışır. < 0.05 Tablo VI. Araşırma kasamına alınan annelerin akrabalık durumuna göre bebeklerin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamalarının dağılımı Bebeğin Ölçüm Değerleri Akraba Akrabalık Durumu Akraba değil Doğum ağırlığı (gr) ± ± < 0.05 Boy uzunluğu (cm) ± ± <

6 Duran Ö, Ceyhan O Tablo VI da eşi ile akraba olan annelerin bebeklerinin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamasının düşük olduğu görülmekedir. Bebeklerin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamaları eşlerin akrabalık durumuna göre farklı olu, aradaki fark isaisiksel açıdan anlamlı bulunmuşur. Tablo VIII de sigara kullanan babaların bebeklerinin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamasının düşük olduğu görülmekedir. Bebeklerin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralaması babanın sigara kullanımına göre farklı olu, aradaki fark isaisiksel açıdan anlamlı bulunamamışır. Tablo VIII de modele en çok kakı yaan yada bağımlı değişkendeki değişimi (< 0.05 e göre) en çok açıklayan 5 değişkenin; annenin gebelike aldığı kilo, gebelik hafası, gebelik sayısı, anne mesleği ve annenin gebelike sikolojik ravmaya maruz kalması olduğu görülmekedir. Tablo IX da modele en çok kakı yaan yada bağımlı değişkendeki değişimi (< 0.05 e göre) en çok açıklayan 3 değişkenin; gebelik hafası, annenin gebelike aldığı kilo ve annenin boy uzunluğu olduğu görülmekedir. Tablo VII. Araşırma kasamına alınan babaların sigara kullanma durumuna göre bebeklerin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamalarının dağılımı Bebeğin Ölçüm Değerleri Sigara Kullanma Kullanan Kullanmayan Doğum ağırlığı ± ± > 0.05 Boy uzunluğu ± ± > 0.05 Tablo VIII. Sewise mulile linear regression analizi sonuçları Bağımsız Değişkenler B Sd. Haa Bea Gebelike Alınan Kilo (kg) Gebelik Hafası Gebelik Sayısı Anne Mesleği Gebelike Psikolojik Travmaya Maruziye Consan Bağımlı Değişken: Bebeğin Doğum Ağırlığı n=712 F=32.01 =0.000 Mulile R²=0.425 Adjused R²=

7 Toka Karşıyaka Doğum ve Çocuk Bakımevi nde doğan bebeklerin gebelik hafası, doğum şekli, doğum ağırlığı, boy uzunluğu ve... Tablo IX. Sewise mulile linear regression analizi sonuçları Bağımsız Değişkenler B Sd. Haa Bea Gebelik Hafası Gebelike Alınan Kilo (kg) Annenin Boy Uzunluğu (cm.) Consan Bağımlı Değişken: Bebeğin Boy Uzunluğu n=712 F=21.15 =0.000 Mulile R²=0.328 Adjused R²=0.573 TARTIŞMA Tablo II de görüldüğü gibi çalışan annelerin bebeklerinin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamasının anlamlı olarak yüksek olduğu bulundu ( < 0.05). Huffman (4) arafından yaılan bir araşırmada; gebelik döneminde akif olarak çalışan kadınların 9.2 kg. dan az kilo aldıkları, akif olarak çalışmayanlara göre doğan bebeklerinin daha küçük olduğu belirlenmişir. Diyarbakır da yaılan bir araşırmada; fiziksel olarak ev dışında ağır işlerde çalışmayan annelerin bebeklerinin anlamlı olarak daha yüksek doğum ağırlığı oralamasına sahi olduğu bulunmuşur (5). Bu duruma araşırma kasamına alınan annelerin ağır işlerde çalışmamasının ve renaal bakım alma oranının yüksek olmasının ekili olduğu düşünülebilir. Araşırmamızda ev hanımı olan annelerin en az bir kez renaal bakım alma oranının % 82.5 ve çalışan annelerin en az bir kez renaal bakım alma oranının % 98.1 olması bu düşünceyi deseklemekedir. Doğum öncesi bakım, annelerin ve doğacak bebeklerin sağlıklı olmalarını sağlayan en ekili sağlık hizmelerindendir. Tablo III e görüldüğü gibi renaal bakım alan annelerin bebeklerinin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralaması anlamlı olarak yüksek bulundu ( < 0.05). Lieraürde ise doğum öncesi bakım almamış annelerin bebeklerinin, doğum öncesi bakım alan annelerin bebeklerine göre DDA lı olma durumu konusunda sonuçlar birbirleriyle çelişkilidir. (5-7). Ancak nielikli renaal bakım alan annelerin bebeklerinin daha sağlıklı olması beklenmekedir. Tablo IV e görüldüğü gibi gebeliğinde sikolojik ravmaya maruz kalan annelerin bebeklerinin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamasının anlamlı olarak düşük olduğu bulundu (<0.05). Bu bulgu annenin sikolojisinde meydana gelen olumsuz ekilenimlerin srese yol açması, sresin de annenin beslenmesini ve feüsün gelişimini olumsuz ekilemesi ile açıklanabilir. Ayrıca arada isaisiksel açıdan anlamlı bir fark bulunamasa da, gebeliğinde sikolojik ravmaya maruz kalan annelerin bebeklerinin 37. gebelik hafası ve alında doğma oranının yüksek oluşunun da sonucu ekilediği düşünülebilir (Tablo V, > 0.05). Tablo V e görüldüğü gibi gebeliğinde sikolojik ravmaya maruz kalan annelerin bebeklerinin normal doğum ile ve anomalili doğma oranı yüksek, aradaki fark da isaisiksel açıdan anlamlı bulundu ( < 0.05). Tablo VI da görüldüğü gibi akraba evliliği yaan ailelerin bebeklerinin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralaması anlamlı olarak düşük bulundu ( < 0.05). Araşırmalar; akraba evliliği yaanlarda, yamayanlara göre gebelik sayısı, canlı doğum sayısı, düşük sayısı, ölü doğum sayısı, ölen çocuk sayısı anlamlı olarak fazla bulunmuşur (8). Taşkale (9) arafından yaılan bir araşırmada ise anne babanın akraba olması ile bebeğin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu arasında ilişki belirlenmemişir. 32

8 Duran Ö, Ceyhan O Tablo VII de görüldüğü gibi sigara kullanan babaların bebeklerinin doğum ağırlığı ve boy uzunluğu oralamasının düşük olduğu bulunsa da, aradaki fark isaisiksel açıdan anlamlı bulunamadı ( > 0.05). Bir çok araşırmanın sonucuna göre; asif olarak sigaraya maruz kalan annelerin bebeklerinin doğum ağırlığı oralamalarının maruz kalmayan annelerin bebeklerine göre daha düşük olduğu bilinmekedir (10-13). Turrel ve arkadaşları arafından yaılan bir araşırmada da; asif olarak sigaraya maruz kalan bebeklerde morbidie ve moralienin yüksek olduğu bulunmuşur (14). Mulile linear regression analizi sonucunda; annenin gebelike aldığı kilo, gebelik hafası, gebelik sayısı, anne mesleği ve gebelike sikolojik ravmaya maruz kalma durumu ile bebeğin doğum ağırlığı arasında anlamlı bir ilişki bulunmuşur (Tablo VIII). Gebelik hafası, annenin gebelike aldığı kilo ve annenin boy uzunluğu ile bebeğin boy uzunluğu arasında da anlamlı bir ilişki belirlenmişir (Tablo IX). Şili de Saniago keninde yaılan bir araşırmada, düşük doğum ağırlığının nedenlerini araşırmak için 25 risk fakörü incelenmiş, sekiz risk fakörü ile düşük doğum ağırlıklı bebek sahibi olma arasında anlamlı bir ilişki bulunmuşur. Bunlar; önceki düşük doğum ağırlıklı bebek öyküsü, annenin sigara kullanması, geçirilmiş karaciğer enfeksiyonları, annenin gebelike aldığı kilo, anne boyu, renaal bakım alma, ilk renaal bakımın alındığı gebelik ayı ve boşanma olarak belirlenmişir (15). Londra Tı Fakülesi nde yaılan bir araşırmada da doğum ağırlığı ile bebeğin cinsiyei, gebelik sayısı, annenin gebelike sigara kullanma durumu, anne boyu, kilosu, evlilik durumu ve gebelik hafası arasında anlamlı bir ilişki bulunmuş, annenin doğum ağırlığı arıkça bebeğin doğum ağırlığının da arığı, gebelik hafası sürekli bir değişken olarak değerlendirildiğinde hafaya göre kasayının 306 gr/hafa ve % 0.1 oranında anlamlı olduğu bulunmuşur (16). Sidney Doğumevi Hasanesi nde yaılan bir araşırmada, annenin kilosu, boyu, gebelik sayısı, yaşı, öğrenim durumu, sigara kullanma durumu, gebelik öncesi kilosu, bebeğin cinsiyei ve gebelik hafası gibi doğum ağırlığına eki eden anneye ai belirleyiciler incelenmiş, anne ağırlığında her 1 kiloluk arışın bebeğin doğum ağırlığını 30 gr arırdığı bulunmuşur. Diğer önemli belirleyiciler gebelik hafası, annenin sigara kullanımı ve gebelik sayısı olarak bulunurken, anne boyu zayıf bir belirleyici olarak bulunmuşur (17). Bulgularımız lieraürdeki bu bulgularla benzerlik gösermekedir. Bu sonuçlar doğrulusunda aşağıda belirilen sonuçlara ulaşılmışır : Büün gebelere nielikli bir doğum öncesi bakım hizmei sağlanmalıdır. Doğum öncesi bakım gebeliğin esii ile başlamalı ve doğuma kadar olan süreç içinde sürekliliği korunmalıdır. Gebede srese neden olabilecek ekenlerin en aza indirilmesi için gebe bireysel bakım sürecine kaılımının yanı sıra eşi ve ailenin diğer üyelerinin de bakım sürecine kaılımı deseklenmelidir. KAYNAKLAR 1. Aalay Y. Çocuk sağlığı nasıl kazanılır. Yeni Türkiye 2001, 39: Özürk Y. Günay O. Sağlık Yüzyılda Herkese Sağlık. Erciyes Üniversiesi Yayınları. No: 126. Kayseri. 2000, Aksakoğlu G. Sağlıka Araşırma Teknikleri ve Analiz Yönemleri. Dokuz Eylül Üniversiesi Rekörlük Mabaası. İzmir 2001, Huffman S. Women, work and regnancy oucome mohers child 1988, 7: Demir F. Doğum Ağırlığını Ekileyen Fakörlerin Araşırılması. Uzmanlık Tezi. Dicle Üniversiesi Sağlık Bilimleri Ensiüsü. Diyarbakır Çelik Y. Doğum öncesi bakım kullanımı ekileyen fakörler. Sağlık ve Tolum Dergisi 1999, 9 ( 1 ):

9 Toka Karşıyaka Doğum ve Çocuk Bakımevi nde doğan bebeklerin gebelik hafası, doğum şekli, doğum ağırlığı, boy uzunluğu ve Özürk A. Çeşili Fakörlerin Doğum Ağırlığına Ekileri. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversiesi Sağlık Bilimleri Ensiüsü. Kayseri Durmuş E. Özürk A. Özürk Y. Kayseri il merkezinde akraba evliliği görülme sıklığı ve ekileyen fakörler. 8. Halk Sağlığı Günleri Kongre Bildiri Özeleri Kiabı. ss: Haziran Cumhuriye Üniversiesi. Sivas. 9. Taşkale T. Gebeliği ve Bebeği Ekileyen Fakörlerin Araşırılması. Uzmanlık Tezi. Selçuk Üniversiesi Sağlık Bilimleri Ensiüsü. Konya Özsoy S. Gebelike Sigara İçme Alışkanlığı ve Evde Sigara İçilmesinin, Doğum Şekli ve Bebeğin Doğum Tarısı Üzerine Ekisi. Yüksek Lisans Tezi. İsanbul Üniversiesi Sağlık Bilimleri Ensiüsü. İsanbul Zhang J. Racliffe JM. Paernal smoking and birhweigh in Shangai. Am J Public Healh 1993, 83: Marinez FD. Wrigh AL. Taussig LM. The smoking habis of regnan women and heir husbands, and he effec on heir infans. Nion Koshu Eisei Zasshi 1991, 38: Saio R. The effec of aernal smoking on he birhweigh of newborns whose mohers did no smoke. Am J Public Healh 1994, 84 (9): Turrell G. Baisua D. McGuffog I. Social deerminans of smoking among arens wih infans. Aus N Z J Public Healh 2002, 26: Vega J. Saez G. Smih M. Aguro M. Morris NM. Risk facors for low birh weigh and inrauerine growh reardaion in Saniago/Chile. Rev Med Chil 1993, 121(10): Doughery CR. Jones AD. The deerminans of birh weigh. Am J Obse Gynecol 1982, 15;144(2): Ash S. Fisher CC. Truswell AS. Allen JR. Irwig L. Maernal weigh gain, smoking and oher facors in regnancy as redicors of infan birh-weigh in Sdney women. Aus N Z J Obse Gynecol 1989, 29(3):