ÜLKEMİZDE SULU TARIM ALTYAPISI GERÇEKLEŞTİRMEDE FİNANSMAN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
|
|
- Aylin Süleymanoğlu
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ÜLKEMİZDE SULU TARIM ALTYAPISI GERÇEKLEŞTİRMEDE FİNANSMAN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Bahadır Boz İnşaat Yüksek Mühendisi DSİ Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı Ankara Faruk Volkan İnşaat ve Sulama Yüksek Mühendisi DSİ Genel Müdürlüğü Etüd ve Plan Dairesi Başkanlığı Ankara ÖZET Tarım sektörü Türkiye nin sosyo-ekonomik yapısında önemli bir yer tutmaktadır ve tutmaya da devam edecektir. Gerek istihdamın artması, gerek ihracatın gelişmesi ve gerekse GSMH nın büyümesinde tarım sektöründeki büyüme doğrudan etkili olmakta ve diğer sektörleri de olumlu olarak geliştirmektedir. Ülkemizin sosyo-ekonomik yapısı bakımından gerçekleştirilmesi zorunlu olan sulama sektörü yatırımlarının en büyük darboğazı finansman sorunudur. Ülke ekonomisinin içinde bulunduğu durum ve enflasyonla mücadele programı gereği önümüzdeki yıllarda tarım sektörü yatırımlarına ayrılacak ödeneğin de talep edilen miktara ulaşamayacağı tahmin edilmektedir. DSİ nin 2030 yılı hedeflerine ulaşabilmesi için önceki senelerde başarıyla uygulanan finans modellerine tekrar geçerlilik kazandırılmalı, yeni alternatif modeller geliştirilmelidir. Anahtar kelimeler: Türkiye de tarım sektörü, Türkiye de sulu tarım altyapısı, Türkiye de sulu tarım altyapısını gerçekleştirmede darboğaz ve çözüm yolları: finansman yetersizliği, çözüm önerileri. 1. Amaç Tarım sektörünün ekonomideki önemi, bu sektörden yerine getirilmesi beklenen işlevlerden kaynaklanmaktadır. Bu işlevlerin en önemlileri insanoğlunun besinsel gereksinimlerini karşılaması ve diğer ihtiyaçlarını karşılayacak olan endüstriyel ürünlerin bir kısmına hammadde sunması, bir diğeri de kalkınmanın finansmanını sağlamasıdır. Ekonomik kalkınmada tarım ve sanayi sektörleri, karşılıklı ilişki içinde olma durumundadır. Tarım sektörü Türkiye nin sosyo-ekonomik yapısında önemli bir yer tutmaktadır ve tutmaya da devam edecektir. Cumhuriyetimizin kuruluşundan itibaren makro ekonomik göstergelerde, tarım belirleyici rol oynamıştır. Gerek istihdamın artması, gerek ihracatın gelişmesi ve gerekse GSMH nın büyümesinde tarım sektöründeki büyüme doğrudan etkili olmakta ve diğer sektörleri de olumlu olarak geliştirmektedir. Ancak; gelişmiş bir sulama altyapısı olmaması tarımda iklim koşullarına bağımlılığı sürekli kılmaktadır. Bir başka deyişle gerek aylar, gerekse
2 yıllar itibarı ile düzensiz bir yağış rejimine sahip olan ülkemizde, tarım sektörünün iklim koşullarına bağımlılığı ancak sulama yapılan alanların artmasıyla azaltılabilir. Yapılan etütlere göre ülkemizde, potansiyel yer altı ve yerüstü su kaynakları ile toprak kaynakları dikkate alındığında, ekonomik olarak sulanabilecek alan 8,5 milyon hektardır. Söz konusu alanın halen ancak yarısı sulanabilmekte, modern sulama tekniklerine sahip alan ise 3 milyon hektar civarında tahmin edilmektedir. Ülkemizin sosyo-ekonomik yapısı bakımından gerçekleştirilmesi zorunlu olan sulama sektörü yatırımlarının en büyük darboğazı finansman sorunudur. Bu bildiride bu darboğazın çözümü için öneriler getirilmeye çalışılmaktadır. 2. Giriş Tarih boyunca yeryüzündeki su miktarının yaklaşık olarak aynı kalmasına rağmen, hızlı nüfus artışı, sulu tarımın yaygınlaşması, sanayinin gelişmesi ve düzensiz kentleşme, bir yandan kaynakların tükenmesine, diğer yandan da kirlenmesine neden olmaktadır. Gelecekte su kaynaklarının kullanımı ve kalitesini etkileyecek en önemli faktör nüfustur. Toplam dünya nüfusu 2000 yılında 6 milyarı aşmış olup, 2025 de ise 8,3 milyara ulaşacağı tahmin edilmektedir. Bir başka deyişle, 1990 yılındaki dünya nüfusu, 2025 yılına gelindiğinde %65 oranında artmış olacaktır. Günümüzde Dünya daki toplam yıllık gıda maddeleri üretimi, Dünya tüketimini karşılayabilecek düzeydedir. Ancak, çeşitli bölgeler arasında kişi başına düşen üretim miktarı yönünden farklılıklar vardır. Nüfusunun ortalama %7 si tarım sektöründe faaliyette bulunan sanayileşmiş ülkelerde, bir çiftçi ailesi, kendisine ilave olarak tarım dışı sektörlerde faaliyette bulunan 50 kişinin gıda ihtiyacını karşılayabilmektedir. Nüfusunun %60 ı tarım sektöründe faaliyette bulunan gelişmekte olan ülkelerde ise, bu değer 2 kişi ile sınırlı kalmaktadır. Tarım sektörünün bir diğer işlevi ise kalkınmanın finansmanını sağlamasıdır. Ekonomik kalkınmada sanayi sektörüne öncelik verilmesi ve böylece gelişen sanayi sektörünün tarım sektörünü de geliştirmesi görüşü, sanayinin gelişmesi için gerekli fonun diğerleri yanısıra tarım sektörünün yarattığı kaynaklardan sağlanabileceği için, tam olarak doğru ve gerçekçi değildir. Öte yandan kalkınmada tarıma öncelik verilmesi ve bu sektörden elde edilen kaynakların sanayileşme için kullanılması halinde kalkınmanın daha hızlı gerçekleşmesi de, tarımın gelişmesi için ithal edilecek girdilerin karşılanması ve tarımın gelişmesiyle ortaya çıkacak işgücü fazlasının istihdam güçlüğü nedeniyle mümkün olamayacaktır. Ancak, her iki görüşün ortak noktası ekonomik kalkınmanın sanayileşme ile özdeş olduğudur. O halde, ekonomik kalkınma için sanayileşmeye, sanayileşmeyi sağlamak için de tarım sektörüne gereksinim olduğuna göre, ekonomik kalkınmada tarım ve sanayi sektörleri karşılıklı ilişki içinde olma durumundadır. Gelişen tarım, tarım dışı sektörlerde üretilen girdileri ve tüketim mallarını talep ederek tarım dışı sektörlerin daha da gelişmesini sağlarken, tarım dışı sektör de tarımdaki fazla işgücüne istihdam alanları sağlayarak ve aynı zamanda tarımsal ürünleri talep ederek, tarımın gelişmesini sağlayacaktır. Dolayısıyla tarım ve sanayi sektörleri karşılıklı olarak sürekli ilişki içinde olan ve birbirlerini karşılıklı olarak besleyen iki pazar durumundadır. Ekonomik kalkınma hamlesinde her ikisinin de ihmal edilmemesi gerekmektedir. 3. Türkiye Tarımının Ülke Ekonomisindeki Yeri Türkiye, dünya tarımı içinde önemli bir paya sahiptir. Dünya baklagiller üretiminde ülkemiz önemli üretici ülkeler arasında yer almaktadır li yıllardan sonra Türkiye nin bakliyat (özellikle mercimek ve nohut) üretimi önemli ölçüde artış göstermiştir. Bu artışlar nedeniyle
3 Türkiye dünya mercimek üretiminde %20 nin üzerindeki payı ile ilk sırayı alırken, nohut üretiminde ise yaklaşık %10 luk payı ile Hindistan ın ardından ikinci sırada yer almaktadır. Türkiye 35 milyon ton düzeyine ulaşan yaş meyve ve sebze üretimi ile dünyanın önemli üretici ülkelerinden birisi konumundadır. Ülkemiz, dünyada üretilen incirin yaklaşık %27'sini, kayısının %17'sini, kavunun %12'sini, karpuzun %11'ni, yeşil fasulyenin %13,7'sini, biberin %9,6'sını, patlıcanın %9'unu, domatesin %8'ini, kirazın %9'unu, turunçgil meyvelerinin %13'ünü ve üzümün %6,1'ini karşılamaktadır. (İhracatı Geliştirme Merkezi-İGEME, 1999). Tarım sektörü Türkiye ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Cumhuriyetimizin kuruluşundan itibaren makro ekonomik göstergelerde, tarım belirleyici rol oynamıştır. Gerek istihdamın artması, gerek ihracatın gelişmesi ve gerekse GSMH nın büyümesinde tarım sektöründeki büyüme doğrudan etkili olmakta ve diğer sektörleri de olumlu olarak geliştirmektedir. Türkiye'de tarımsal üretimin gayri safi milli hasıla içindeki payı % 14'tür. Buna rağmen tarım, istihdam bakımından % 42 ile en yüksek payı almaktadır. Ancak, tarım büyük oranda iklim koşullarına bağımlı kalmıştır yılları arasında iklim koşullarına bağlı olarak tarım sektöründe meydana gelen hızlı büyüme GSMH nın ortalama %10 gibi yüksek bir büyüme hızına ulaşmasına neden olurken, 1973, 1989 ve 1994 yıllarında yaşanan kuraklık tarım sektörünün negatif büyümesine dolayısıyla GSMH nın düşmesine neden olmuştur. Öte yandan Dünya da gıda üretimi yılda ortalama %3,3 lük bir hızla artarken, Türkiye de %2,1 olarak gerçekleşmektedir. Gıda üretimi artış hızı açısından, Dünya ortalamasının altında olan ülkemiz, tarımda çalışan başına yaratılan katma değer cinsinden ölçülen tarımsal verimlilik açısından da, gelişmiş ülkeler ortalamasının altındadır. Örneğin tarımda çalışan başına yaratılan katma değer, Danimarka da , Hollanda da , Fransa da ABD Doları iken ülkemizde ancak 2000 ABD Dolarına yaklaşmaktadır. Bu tarımsal verimlilik farkının en önemli nedeni olarak sulanan alanların azlığı olduğu söylenebilir. Sulama, dünya gıda üretiminde etkili bir tarımsal girdidir. Dünya gıda ihtiyacının 1/3'ü, sulanan alanların %17'sinden elde edilmektedir. Ülkemiz, hem artan nüfusunu beslemek, hem de dış satımını yükseltmek için tarımsal üretimini arttırmak zorundadır. Türkiye gibi tarımın ülke ekonomisindeki yerinin önemli olduğu ülkelerde, toprak ve su kaynaklarını geliştirme çabaları, sulama tesislerinin işletilmesi ve devamlılıklarının sağlanması büyük önem taşır. Gelişmiş bir sulama altyapısı olmaması, tarımda iklim koşullarına bağımlılığı sürekli kılmaktadır. Bir başka deyişle gerek aylar itibarıyla, gerekse yıllar itibarıyla düzensiz bir yağış rejimine sahip ülkemizde, tarım sektörünün iklim koşullarına bağımlılığı ancak sulanan alanların artmasıyla azaltılabilir. Hızlı nüfus artışı ile birlikte artan gıda ihtiyacı ve artan kentsel ve endüstriyel su talebiyle suyun kıt kaynak hale gelmesi bu önemi daha da arttırmaktadır. 4. Türkiye nin Toprak Ve Su Kaynakları Potansiyeli Su kaynakları gelişiminin 2030 yılında tamamlanması hedeflenmiştir. Nihai durumda, yıllık 110 milyar m 3 olan su potansiyelinin %65'inin sulamalarda, % 23'ünün içme-kullanma amaçlı olarak ve % 12'sinin endüstride kullanılacağı planlanmaktadır. Halihazırda tarıma ayrılan su, toplam tüketilen suyun %74'ü iken 2030 yılında %65'i olacaktır
4 Türkiye'nin yüzölçümü 78 milyon hektar olup tarım arazileri bu alanın yaklaşık üçte biri, yani 28 milyon hektar mertebesindedir. Türkiye'de tarım arazilerinin %93'ünde optimum verim için sulama gereklidir. Diğer bir deyişle, Doğu Karadeniz kıyı şeridi hariç, diğer bölgelerde sulama yapılması şarttır. Yapılan etütlere göre potansiyel yer altı ve yerüstü su kaynakları dikkate alındığında ekonomik olarak sulanabilecek alan 8,5 milyon hektardır. Türkiye'de sulama çalışmaları Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü'nün 1954 yılında kurulmasından sonra hız kazanmıştır. Ekonomik olarak sulanabilir 8,5 milyon hektar arazinin 6,5 milyon hektarı DSİ sulamaları kapsamında kalacaktır. DSİ sorumluluğunda geliştirilecek 6,5 milyon hektarın 2,9 milyon hektarı geliştirilmiştir. Ülkemizde beslenme ihtiyacımızın karşılanması, endüstrimizin ihtiyacı olan tarımsal ürünlerin dengeli ve sürekli üretilebilmesi, tarım kesiminde çalışan nüfusun işsizlik sorununun çözülmesi ve hayat seviyesinin yükseltilmesi için geri kalan yaklaşık 4 milyon hektarın da 2030 yılına kadar sulanması ve bunun için gereken sulama tesislerinin bir an önce inşa edilmesi özel bir önem taşımaktadır. 5. Türkiye de Tarım Sektörü ve Yatırım Bütçeleri Ülkemizde Cumhuriyet in ilk yıllarında ve takip eden zor süreçte, tarımda teknoloji ve verimlilik düşük, altyapı ve kamu hizmetleri yetersiz olmuştur. Tarımda gelir düzeyinin düşüklüğü, sermaye ve teknoloji kullanımının yetersizliği gibi sorunların giderilebilmesi, tarımsal yapıda dönüşümün gerçekleştirilmesine bağlıdır. Tarımsal yapının iyileştirilmesi ile üreticilerin gelir düzeyleri iyileştirilebilecek, gelir dağılımındaki dengesizlikler azaltılabilecek, üreticiler kendilerine sağlanan olanaklardan eşit bir şekilde yararlanabilecektir. Tarımsal yapıda dönüşümü sağlayacak yatırımlardan en önemlisi ise, sulanabilir alanların modern sulama şebekelerine kavuşturulmasıdır. Türkiye'de su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesine, planlı kalkınma dönemlerinde ağırlık verilmiştir. I. Plan döneminde ( ) yaklaşık 400 bin hektar olan sulama alanı, 1980 yılında 1 milyon hektara ulaşmıştır. Günümüzde ise 2,9 milyon hektar alan modern sulama şebekesine sahiptir. Ancak tarımın toplam sabit sermaye yatırımları içindeki payı zamanla azalma eğilimine girmiş ve bu kapsamda diğer sektörlere oranla tarım kesimine, göreli olarak daha düşük yatırım fonu ayrılmıştır yılında tarımın toplam sabit sermaye yatırımları içindeki payı %12, 1970 yılında %9,3, 1980'de %6,7, 1990'da 6,3 ve 2000'de %5 mertebesinde olmuştur. Sulama yatırımlarının Devlet yatırım bütçesi içindeki payı da döneminde %30'larda iken zamanla %10 ve daha altına düşmüştür. Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik zorluklar nedeniyle yatırıma ayrılan pay sürekli olarak azalmış ve sulama sektöründe en etkin kuruluş olan DSİ de bundan etkilenmiştir. DSİ, 90'lı yılların başında Devlet Yatırım Bütçesinin %35'ini kullanırken günümüzde bu oran %20 ler mertebesindedir. Tarım, enerji ve içme-kullanma ve endüstri suyu temini sektörlerinde hizmet veren DSİ, 90'lı yılların başında kendi yatırım bütçesinin yaklaşık yarısını tarım sektörüne ayırırken, günümüzde enerji darboğazı ve artan içme-kullanma suyu talepleri nedeniyle ancak 1/3'ünü tarım sektörüne ayırabilir durumdadır
5 7. Türkiye de Sulu Tarım Altyapısı Gerçekleştirmede Finansman Sorunları ve Çözüm Önerileri DSİ Genel Müdürlüğü, 6200 sayılı Kuruluş Kanunu uyarınca katma bütçeli bir kuruluş statüsündedir. Ancak, 50 yıllık icraatı süresince ağırlıklı olarak Konsolide Devlet Bütçesi nden sağlanan finansmanla yatırımlarını gerçekleştirmiş ve katma bütçe uygulama oranı toplam bütçesinin % 2,5 inin üzerine çıkarılamamıştır. Ağırlıklı olarak Hazineden sağlanan finansman ve DSİ yatırım harcamalarının kendine özgü miktar ve zamanlama karakterine uyarlanmasında yaşanan zorluklar, uygulama programlarının gerçekleştirilmesinde önemli darboğazlar oluşturmuştur. Gösterilen tüm gayretlere rağmen su kaynaklarının ancak üçte biri geliştirilmiştir. DSİ Genel Müdürlüğü nün 2006 yılı için yapmış olduğu, yaklaşık 8,3 milyar YTL lik talebe karşılık sadece 2,6 milyar YTL lik bir ödenek ayrılabilmiştir. Bu, ihtiyacın üçte birinden azdır (%31). Bu durum, projelerin öngörülenden uzun sürede gerçekleştirilmesi zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır ki bu durum, bütün fizibilite görüşlerini değiştirmektedir. Planlanan faydayı elde etmek ve amaca ulaşabilmek için finansmanda ortaya çıkan bu dengesizliği kesinlikle değiştirmek gerekmektedir. Finansman darboğazı nedeniyle DSİ enerji yatırımlarının 12 yılda, tarım yatırımlarının 28 yılda, hizmet sektörü yatırımlarının da 13 yılda, tümünün ortalama olarak 18 yılda bitirilmesi mümkün olabilecektir. Tarım, enerji ve hizmet sektörlerinde DSİ projelerinin yarattığı imkanlar ile asgari 1,5 milyon kişi doğrudan çalışmaktadır. Dolaylı çalışanları da ilave edecek olursak, ülke nüfusunun önemli bir bölümü bu projelerden geçimini sağlamaktadır. Bu projelerle gayri safi milli hasılanın yaklaşık dörtte biri oluşturulmaktadır. İçme, kullanma ve endüstri suyu teminine yönelik hizmet sektörü önceliği ve ivediliği bakımından, enerji sektöründe yer alan hidroelektrik enerji ise, bir serbest piyasa ekonomisi içinde son yıllarda diğer alternatiflerle mücadele ettiği için, kamuoyunda fazla yer almakta; tarım ise hemen hemen unutulmuş bir sektör gibi görülmektedir. Halbuki tarım sektörü, lokomotif sektördür. Türkiye, 2005 yılı itibariyle 4,9 milyon hektar araziyi sulamakta olan bir ülkedir ve 25 yıl sonra, 2030 yılında 8,5 milyon hektar arazinin sulanması hedeflenmektedir. Bu hedefe ulaşmak ihtiyacın yüzde 10 u-15 i oaranındaki ödeneklerle mümkün görülmemektedir. Tarımda şimdiye kadar yapılan yatırımların toplamı, yaklaşık 15 milyar dolardır. Buna karşın, bu yatırımlar sonucu yaklaşık 30 milyar dolar gelir sağlanmıştır. Tarımın en önemli özelliği ise, yaklaşık nüfusun yüzde 40'ı oranındaki bir kitleyi ilgilendirmesinden kaynaklanmaktadır. Tarım sektöründe DSİ nin gerçekleştirdiği projeler, yaklaşık 7-8 milyon kişiyi doğrudan doğruya ilgilendirecek projeler niteliğindedir. GAP projelerinin gerçekleştirilmesi halinde ise, yine yaklaşık yarım milyon kişiye doğrudan iş bulma olanağı sağlanacaktır. Tarım sektörünün de enerji ve hizmetler sektörü gibi ve onlardan daha fazla etkilendiği en önemli sorun, finansmandır. Temel sorun mali kaynak yetersizliğidir. Ülke ekonomisinin içinde bulunduğu durum ve enflasyonla mücadele programı gereği önümüzdeki yıllarda tarım sektörü yatırımlarına ayrılacak ödeneğin de ihtiyaç duyulan miktara ulaşamayacağı tahmin edilmektedir. Kısıtlı yatırım bütçeleriyle tarım sektörü hedeflerine ulaşılabilmenin mümkün olmadığı açıkça görülmüştür
6 DSİ, tarım sektöründe, üzerine düşen görev için belirlediği hedefini gerçekleştirebilmek üzere 25 yıllık dönemde yaklaşık 30 milyar ABD dolarına ihtiyacı olduğunu saptamıştır. Bu eylem planının ilk 10 yılı için yaklaşık 15 milyar ABD doları gibi yoğun bir finansmana ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik zorluklar nedeniyle yatırıma ayrılan paylar sürekli olarak azalmıştır. DSİ, 90'lı yılların başında Devlet Yatırım Bütçesinin %35'ini kullanırken günümüzde bu oran %20 mertebesine düşmüştür. Ayrıca tarım, enerji ve içme-kullanma ve endüstri suyu temini sektörlerinde de hizmet veren DSİ, 90'lı yılların başında kendi yatırım bütçesinin yaklaşık yarısını tarım sektörüne ayırırken, günümüzde enerji darboğazı ve artan içme-kullanma suyu talepleri nedeniyle ancak 1/3'ünü tarım sektörüne ayırabilir durumdadır. Görüldüğü gibi temel sorun mali kaynak yetersizliğidir. Diğer taraftan, 2004 yılında toplanan Tarım Şurası nda, Türkiye de sulu tarımın modern sistemlerle yapılmasına daha fazla ağırlık verilmesi için gerekli tedbir ve teşviklerin alt yapısının sağlanması istenmiştir. Bu nedenlerle, belirlenen hedeflere ulaşılabilmesi için ilave yatırım kaynaklarına yönelmek gerekmektedir. DSİ, yatırımlarının finansmanında kullanılabilecek bir dizi finansman alternatifi üzerinde çalışmştır. Bunlar: 1. İlave özkaynak (ek ödenek temini) 2. Kamu-Özel Sektör Ortaklığı (KÖO-PPP) 3. Ziraat Bankası Çiftçi Katılımı Modeli 4. YİD/Yİ Modeli 5. Doğrudan Gelir Desteği Modeli 6. Gelir Ortaklığı Senedi 7. DSİ nin alacaklarının tahsili ile bunların yatırımlara kaydırılması 8. Kullanılmayan gayrimenkullerin satışından elde edilen gelirlerin yatırımlara tahsisi 9. Hazine bonosu vb. karşılığı yatırım 10. Kredi (Dış+İç) temini ile yatırımların hızlandırılması 11. Leasing ile malzeme temini 12. Taahhüde bağlı proje (fiziki gerçekleşmesi ileri aşamada olan projelerin müteahhidin imkanları ile bitirilmesi, ödemenin ileriki yıllarda yapılması) Sulama projelerinin gerçekleştirilmesinde gecikme meydana gelmemesi ve projelerden beklenen faydanın sağlanabilmesi amacıyla finansman darboğazını aşmak için önerilen ve yukarıda bahsedilen alternatiflerden, dış kredi sağlanması yöntemi, şu an için program tekniği ve zaman kaybını önlemek bakımından en önemli ve etkin ilave yatırım kaynağı seçeneğini oluşturmaktadır. Dış kredi sağlanması; hükümetlerarası ikili işbirliği çerçevesinde uluslararası kredi, Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası, Avrupa Yatırım Bankası, Dünya Bankası, İslam Bankası gibi kuruluşlardan sağlanacak fon ve krediler ve ticari kredi şeklinde olmaktadır. Söz konusu milli bütçe yetersizlikleri ve GAP için Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası veya Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası gibi kuruluşlardan da kredi temin edilmesinin mümkün olmaması nedeniyle, DSİ Genel Müdürlüğü GAP kapsamında bulunan sulama
7 projelerini hükümetlerarası ikili işbirliği çerçevesinde uluslararası kredi sağlamak suretiyle gerçekleştirme yoluna gitmiştir. GAP kapsamında gerçekleştirilen ve 2005 yılında tamamlanması programlanan Yaylak Ovası Sulaması ve Bozova Pompaj Sulaması 1. Kısım inşaatları Hükümetlerarası İkili İşbirliği ne başarılı örnekler oluşturmuşlardır. Bu çerçevede su kaynağı hazır olan yaklaşık 400 bin hektarlık öncelikli sulama projesi belirlenmiştir. Söz konusu bu projeler belirlenirken teknik açıdan uygunluk ve gereklilikleri gözönüne alınmıştır. Hepsinin su kaynağı (Atatürk Barajı ve Kralkızı-Dicle Barajları) tamamlanmıştır. Toplam 400 bin hektarlık bu proje demeti içinden seçilen yaklaşık 300 bin hektar tarım arazisinin sulanmasına yönelik 10 adet projenin "Hükümetlerarası İkili İşbirliği çerçevesinde uluslararası kredi sağlamak suretiyle" ihale edilmesi düşünülmüştür. Ancak teknik ve mali müzakereler devam etmekte iken Yüksek Planlama Kurulu nun 24 Ocak 2003 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan tebliğinin 19 (c) maddesinde «Yatırım programında yer alarak halen kredi arayışı sürdürülen projeleri yatırım programında iz ödenek tahsisi suretiyle durdurulacaktır.» denildiğinden anılan projelere ait kredi görüşmeleri durdurulmuştur. Aynı dönemde ayrıca, Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası tarafından kısmi finansmanı sağlanan 9 adet projeye ( ha)ilave olarak 8 adet projenin ( ha); Avrupa Yatırım Bankası nca belirlenen 13 adet aday projenin ( ha); ticari kredi temin edilen 2 adet projeye ilaveten 17 adet devam eden projenin ( ha) görüşmeleri de yapılmıştır. Yukarıda bahsedilen ve toplam sulama hizmet alanı yaklaşık hektar olan bu projelerden; hükümetlerarası ikili işbirliği ile gerçekleştirilecek toplam on adet projeden sadece Kralkızı-Dicle P3 Pompaj Sulaması Proje Yapımı İşi ve Suruç Ovası Pompaj Sulaması Proje Yapımı İşi, 2005 yılı yatırım programına alınabilmiştir. DSİ nin 2030 yılı hedeflerine ulaşabilmesi için bahsedilen finans modellerine tekrar geçerlilik kazandırılmalıdır. Son yıllarda tarım sektörü için talep edilen ve tahsis edilen ödenek miktarları arasında büyük farklılık sözkonusu olmuştur. Ülke ekonomisinin içinde bulunduğu durum ve enflasyonla mücadele programı gereği önümüzdeki yıllarda tarım sektörü yatırımlarına ayrılacak ödeneğin de talep edilen miktara ulaşamayacağı tahmin edilmektedir. Ancak yine de, tarım sektörü yatırımlarındaki gecikmenin ve bu gecikmenin getireceği sosyal huzursuzluğun ilgili kurumlara (Hükümet, Bakanlık, DPT Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı gibi) etkin bir şekilde açıklanarak önümüzdeki yıllarda tarım sektörü yatırım ödeneklerinin önceki yıllarda öngörülmüş oranlardan daha fazla olmasına çalışılmalıdır. Ayrıca, tarım sektörü ödeneklerinin işlere dağılımında optimizasyon sağlanmalıdır. Bu optimizasyonun amaç fonksiyonu, her yıl işletmeye açılacak sulama alanının maksimizasyonu şeklinde olmalıdır. En önemli kısıtlama ise 2030 yılı hedefine uygun olarak her yıl en az 160 bin hektar alanın işetmeye açılmasıdır. Özet olarak; tarım sektöründe hükümetlerarası ikili işbirliği kapsamında protokolleri mevcut veya öngörüşmeleri yapılmış yaklaşık ha, öngörüşmeleri yapılmış AKKB ve AYB kredileri yaklaşık yüzer bin ha ve bir kısmı kullandırılmakta fakat bir kısmı henüz hayata geçmemiş olan ticari krediler vasıtasıyla yaklaşık ha olmak üzere toplam ha sulama tesisi 4-5 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanabilir. Unutulmamalıdır ki; şimdiye kadar gerçekleştirilen DSİ yatırımları sayesinde GSMH nın yaklaşık dörtte biri sağlanmaktadır. Bu projeler yaklaşık 5 milyon kişiyi doğrudan ilgilendiren, büyük istihdam yaratan projelerdir
8 8. Sonuç Günümüzde bireylerin gelirlerini arttıran yalın kalkınma modeli yeterli ve yetkin hedef olmaktan çıkmıştır. Kalkınma, üretim ve gelir artışını sürdürülebilir kılmak zorundadır, bunun için de sadece üretim artışı yerine, insan hedefli ve çevre kaygılı bir sürdürülebilir kalkınmayı hedeflemesi gerekmektedir. Sürdürülebilir tarımsal kalkınma ise, toprak ve su kaynaklarının sürekli olarak üretken kalacak şekilde geliştirilmesi, çevreye zarar vermeden kullanılması ve korunması koşullarını içermektedir. Toprak-su-bitki ve iklim faktörlerini birbirinin aleyhine olacak tarzda üretim artışı sağlanıyorsa, sürdürülebilir tarımsal kalkınmadan söz edilemez. Tarım sektöründe sulama altyapısı daha verimli, daha kaliteli ve yüksek gelir getirici bitki üretimini sağlayarak sosyo-ekonomik gelişmeyi yaratacak bir vasıta dır. Bu altyapının arazi toplulaştırması (veya düzenlemesi), tarla içi hizmetler gibi diğer altyapı hizmetleriyle ve çiftçi eğitimi ve teşkilatlandırılması gibi üstyapı hizmetleri (sulama birlikleri, çiftçi bilgi bankası, bankacılık hizmetleri vd.) ile paralel bir şekilde devamının ve sürekliliğinin sağlanması gerekmektedir. Özetlenen amaca ulaşmak için, tüm ülkemizde sulu tarım hedefine yönelik alt ve üstyapı iyileştirmeleri ve bunun için gerekli yasal düzenlemeler bir an önce gerçekleştirilmeli ve böylece ülkemiz insanlarının mevcut doğal kaynaklardan gereçekçi ve sürdürülebilir bir şekilde faydalanma hakkı en kısa zamanda sağlanmalıdır. Ancak; ülkemizde çalışan nüfusun %40 ının tarım sektöründe yer aldığı ve bu sektördeki gelişmenin ekonomi içindeki payının inkar edilemez olduğu sosyo ekonomik gerçeğine karşılık tarım sektöründeki kalkınmanın sulama altyapısı ile başlamasına rağmen ancak potansiyelin 1/3 ünün modern sulama şebekelerine sahip olduğu ülkemiz koşullarında, insan hedefli kalkınmayı yaratmak üzere gerçekleştirilmesi zorunlu olan sulu tarım altyapısı eksiğinin tamamlanması işleminin, yukarıda özetlenen kaygı ve değerleri de gözönünde bulundurarak gerçekleştirilmesi çalışmaları sürecinde ortaya çıkan finansman sorunlarını aşmak en önemli öncelik ve ivedi sorun olarak karşımıza çıkmakta olup, bu zorluğu aşmanın yolları ve yöntemi bu bildiride özetlenmeye çalışılmıştır. KAYNAKLAR 1. DPT, VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı 2. DSİ, 2004 Üretim Sonuçları Raporu, DSİ, DSİ Yatırımlarında Kredi Kullanımı Hakkında Bilgi Notu,
TÜRKİYE DE SU KAYNAKLARI GELİŞTİRME POLİTİKALARINA YÖNELİK TESPİTLER VE ÖNERİLER
TÜRKİYE DE SU KAYNAKLARI GELİŞTİRME POLİTİKALARINA YÖNELİK TESPİTLER VE ÖNERİLER Faruk Volkan İnşaat ve SulamaYüksek Mühendisi DSİ Genel Müdürlüğü Etüd ve Plan Dairesi Başkanlığı Ankara Bahadır Boz İnşaat
DetaylıAB Bütçesi ve Ortak Tarım Politikası
AB Bütçesi ve Ortak Tarım Politikası OTP harcamalarının AB bütçesinin önemli bölümünü kapsaması, bu politikayı bütçe tartışmalarının da odak noktası yaparken, 2014-2020 Mali Çerçeve içinde tarım, kırsal
DetaylıENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN
ENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN 16360019 1 İÇİNDEKİLER Enerji Yoğunluğu 1. Mal Üretiminde Enerji Yoğunluğu 2. Ülkelerin Enerji Yoğunluğu Enerji Verimliliği Türkiye de Enerji Verimliliği Çalışmaları 2
Detaylı2023 VİZYONU ÇERÇEVESİNDE TARIM POLİTİKALARININ GELECEĞİ
2023 VİZYONU ÇERÇEVESİNDE TARIM POLİTİKALARININ GELECEĞİ SUNUM İÇERİĞİ Türkiye de Tarım Tarımsal girdi politikaları Tarımsal kredi politikaları Tarımsal sulama politikaları Tarımda 2023 Vizyonu 2 TÜRKİYE
DetaylıSavurganlık Ekonomisi KAYNAKLARIMIZI VERİMSİZ KULLANIYORUZ (*)
Savurganlık Ekonomisi KAYNAKLARIMIZI VERİMSİZ KULLANIYORUZ (*) Dursun YILDIZ Ülkemizdeki birçok doğal kaynağımız ile kısıtlı olan mali kaynaklarımızın verimli bir şekilde kullanıldığını söylemek zordur.
DetaylıDİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI YENİ TEŞVİK MEVZUATI HAKKINDA EKONOMİ BAKANINA HAZIRLANAN RAPOR 2012
DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI YENİ TEŞVİK MEVZUATI HAKKINDA EKONOMİ BAKANINA HAZIRLANAN RAPOR 2012 1 1. Giriş Bölgesel kalkınma veya bölgesel gelişmeler son yıllarda hepimizin üstünde tartıştığı bir
DetaylıBİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE EKONOMİSİNE PANORAMİK BAKIŞ...
İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE EKONOMİSİNE PANORAMİK BAKIŞ... 1-20 1.1. Temel Makro Ekonomik Göstergelere Göre Türkiye nin Mevcut Durumu ve Dünyadaki Yeri... 1 1.2. Ekonominin Artıları Eksileri; Temel
DetaylıKUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ DEVLET PLANLAMA ÖRGÜTÜ
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ DEVLET PLANLAMA ÖRGÜTÜ Sayı : DPÖ 0.00.28-07/ Konu: 2006-2007 Yıllarında KKTC nde Ekonomik Gelişmeler Lefkoşa, 6 Aralık 2007 BASIN BİLDİRİSİ 2006-2007 YILLARINDAKİ EKONOMİK
DetaylıGÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ (GAP) EYLEM PLANI İLE SAĞLANAN GELİŞMELER
GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ (GAP) EYLEM PLANI İLE SAĞLANAN GELİŞMELER 1. GİRİŞ Dr. Hayreddin ERŞAN DSİ Genel Müdürlüğü, Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı, GAP Şube Müdürlüğü, ANKARA hayrettin@dsi.gov.tr
DetaylıTablo 1. Seçilen Ülkeler için Yıllar İtibariyle Hizmetler Sektörü İthalat ve İhracatı (cari fiyatlarla Toplam Hizmetler, cari döviz kuru milyon $)
4.2. HİZMETLER 1. Hizmetler sektörünün ekonomideki ağırlığı bir refah kriteri olarak değerlendirilmektedir (1). (2) tarafından bildirildiği üzere, sanayileşmeyle birlikte, ulaştırma hizmetleri ve belirli
Detaylı1844 te kimlik belgesi vermek amacıyla sayım yapılmıştır. Bu dönemde Anadolu da nüfus yaklaşık 10 milyondur.
Türkiye de Nüfusun Tarihsel Gelişimi Türkiye de Nüfus Sayımları Dünya nüfusu gibi Türkiye nüfusu da sürekli bir değişim içindedir. Nüfustaki değişim belirli aralıklarla yapılan genel nüfus sayımlarıyla
DetaylıBÜTÜNLEŞİK SU YÖNETİMİ İÇİN YEREL ÇERÇEVENİN PLANLANMASI PAYDAŞLAR ÇALIŞTAYI. GAP Tarımsal Sorunlar, Çözüm Önerileri ve GAP TEYAP
BÜTÜNLEŞİK SU YÖNETİMİ İÇİN YEREL ÇERÇEVENİN PLANLANMASI PAYDAŞLAR ÇALIŞTAYI GAP Tarımsal Sorunlar, Çözüm Önerileri ve GAP TEYAP GAP Bölge Kalkınma İdaresi (GAP BKİ), T.C. Kalkınma Bakanlığının temel misyonuna
DetaylıT.C. Kalkınma Bakanlığı
T.C. Kalkınma Bakanlığı 2023 Vizyonu Çerçevesinde Türkiye Tarım Politikalarının Geleceği- Turkey s Agricultural Policies at a Crossroads with respect to 2023 Vision 2023 Vision, Economic Growth and Agricultural
DetaylıPolonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı
Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya da 400-450 un değirmeni olduğu biliniyor. Bu değirmenlerin yıllık toplam kapasiteleri 6 milyon tonun üzerine. Günde 100 tonun üzerinde üretim gerçekleştirebilen
DetaylıMESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ
VİZYON BELGESİ (TASLAK) Türkiye 2053 Stratejik Lokomotif Sektörler MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ Millet Hafızası ve Devlet Aklının bize bıraktığı miras ve tarihî misyon, İstanbul un Fethinin
DetaylıAB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler
AB inin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Sayfa No Nüfus (Bin Kişi) 1 Nüfus Artış Hızı (%) 2 Cari Fiyatlarla GSYİH (Milyar $) 3 Kişi Başına GSYİH ($) 4 Satınalma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYİH
DetaylıTÜRKİYE DE TARIM ve HAYVANCILIK: SORUNLAR VE ÖNERİLER DOÇ.DR.BERRİN FİLİZÖZ
TÜRKİYE DE TARIM ve HAYVANCILIK: SORUNLAR VE ÖNERİLER DOÇ.DR.BERRİN FİLİZÖZ Tarım İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetidir. Türkiye nüfusunun yaklaşık %48.4
Detaylı2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi
2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisadi ve Mali Analiz Yüksek Lisansı Bütçe Uygulamaları ve Mali Mevzuat Dersi Kıvanç
DetaylıGÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ NEDEN VE NASIL ACİLEN GERÇEKLEŞTİRİLMELİ
GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ NEDEN VE NASIL ACİLEN GERÇEKLEŞTİRİLMELİ Bahadır Boz İnşaat Yüksek Mühendisi DSİ Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı, Ankara Faruk Volkan İnşaat ve Sulama Yüksek
DetaylıKuraklıkta Son Durum. Esin ERTEK TSKB Ekonomik Araştırmalar erteke@tskb.com.tr
Esin ERTEK TSKB Ekonomik Araştırmalar erteke@tskb.com.tr Ağustos 2014 2013-2014 kış döneminde ülke genelinde etkisi hissedilen meteorolojik kuraklık, 2014 ün ilk yarısında bölgesel olarak devam etti. Türkiye
DetaylıSürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi
DetaylıTarımsal Gelir Politikası/Amaç
Tarımsal Gelir Politikası/Amaç Belli bir yaşam standardı sağlayacak düzeye eriştirmek, Sektörler arasında kişi başına gelir farklılığı azaltmak Sektörde gelir dağılımını bireyler ve bölgeler arasında denge
Detaylı2002 HANEHALKI BÜTÇE ANKETİ: GELİR DAĞILIMI VE TÜKETİM HARCAMALARINA İLİŞKİN SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
TÜRKİYE EKONOMİ KURUMU TARTIŞMA METNİ 2003/6 http://www.tek.org.tr 2002 HANEHALKI BÜTÇE ANKETİ: GELİR DAĞILIMI VE TÜKETİM HARCAMALARINA İLİŞKİN SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Zafer Yükseler Aralık, 2003
DetaylıALAN ARAŞTIRMASI II. Oda Raporu
tmmob makina mühendisleri odası TMMOB SANAYİ KONGRESİ 2009 11 12 ARALIK 2009 / ANKARA ALAN ARAŞTIRMASI II Türkiye de Kalkınma ve İstihdam Odaklı Sanayileşme İçin Planlama Önerileri Oda Raporu Hazırlayanlar
DetaylıGAP BÖLGESİNDE YER ALAN İLLERİN YATIRIM FAALİYETLERİ BÖLGESEL TOPLANTISI
T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI GAP BÖLGESİNDE YER ALAN İLLERİN YATIRIM FAALİYETLERİ BÖLGESEL TOPLANTISI Prof. Dr. Veysel EROĞLU Çevre ve Orman Bakanı 18 Ağustos 2009 - Şanlıurfa GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ
DetaylıGAP ta 'BAŞARI DESTEĞE BAĞLI'
Su PolitikalYıldız: GAP ta 'BAŞARI DESTEĞE BAĞLI' 'GAP ülkemiz için çok önemli bir bölgede gerçekleştirilmeye çalıştığımız yapısal dönüşüm projesidir. Ülkemiz için ekonomik olduğu kadar stratejik bir önem
Detaylı2nci Ulusal Pamuk Zirvesi Türkiye de pamuk Üretiminin Geleceği 17-18 Mart 2012, Şanlıurfa SONUÇ BİLDİRGESİ
2nci Ulusal Pamuk Zirvesi Türkiye de pamuk Üretiminin Geleceği 17-18 Mart 2012, Şanlıurfa SONUÇ BİLDİRGESİ Pamuk sektörünün tarımı, ticareti ve sanayisi ile ülkemiz insanı ve ekonomisi için çok büyük öneme
DetaylıKAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ
KAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ HAZIRLAYAN 21.05.2014 RAPOR Doç. Dr. Binhan Elif YILMAZ Araş.Gör. Sinan ATAER 1. KAMU FİNANSMANI Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi, 2013 yılı sonunda 18.849 milyon TL açık
DetaylıHidroelektrik Enerji. Enerji Kaynakları
Hidroelektrik Enerji Enerji Kaynakları Türkiye de kişi başına yıllık elektrik tüketimi 3.060 kwh düzeylerinde olup, bu miktar kalkınmış ve kalkınmakta olan ülkeler ortalamasının çok altındadır. Ülkemizin
DetaylıORTA VADELİ PROGRAM ( ) 8 Ekim 2014
ORTA VADELİ PROGRAM (2015-201) 8 Ekim 2014 DÜNYA EKONOMİSİ 2 2005 2006 200 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 T 2015 T Küresel Büyüme (%) Küresel büyüme oranı kriz öncesi seviyelerin altında seyretmektedir.
DetaylıTÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR
TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı 22 Kasım 2016, İSTANBUL 1 2 SUNUM PLANI TARIMDA KÜRESELLEŞME TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA
DetaylıÇİMENTO SEKTÖRÜ 10.04.2014
ÇİMENTO SEKTÖRÜ TABLO 1: EN ÇOK ÜRETİM YAPAN 15 ÜLKE (2012) TABLO 2: EN ÇOK TÜKETİM YAPAN 15 ÜLKE (2012) SEKTÖRÜN GENEL DURUMU Dünyada çimento üretim artışı hızlanarak devam ederken 2012 yılında dünya
DetaylıDR. BEŞİR KOÇ KALKINMA
1 Korunaksız İstihdam-Vulnerable employment (Çalışan Yoksulluğu-Working Poverty) ILO Genel direktörü Juan Somavia nın 1999 yılında ILO gündemine getirdiği ve Türkiye de işverenler tarafından DÜZGÜN İŞ,
DetaylıBÖLGE VE NÜFUSUN GENEL DURUMU. Doç.Dr.Tufan BAL
BÖLGE VE NÜFUSUN GENEL DURUMU Doç.Dr.Tufan BAL GİRİŞ Türkiye Cumhuriyeti 1923 yılında kurulan, o tarihten bu güne kadar ekonomik ve sosyal yapısını değiştirme anlayışı içinde gelişmesini sürdüren ve gelişmekte
DetaylıBAKLİYAT DOSYASI. 4 TÜRKİYE ABD 240 Kaynak: FAO
BAKLİYAT DOSYASI Dünya üzerinde tarımı çok eski yıllardan beri yapılmakta olan yemeklik dane baklagillerin diğer bir deyişle bakliyat ürünlerinin insan beslenmesinde bitkisel kaynaklı protein gereksiniminin
DetaylıTÜRKİYE DE TARIM FİNANSMANI KONFERANSI
TÜRKİYE DE TARIM FİNANSMANI KONFERANSI Türkiye de Tarım Finansmanı Konferansı 18 Nisan 2012 İstanbul Dedeman Oteli, Türkiye Bu proje Avrupa Birliği tarafından desteklenmektedir Bu proje EBRD tarafından
DetaylıGIDA GÜVENLİĞİ VE YENİ TARIM POLİTİKASINA İLİŞKİN ÖNERİLER
GIDA GÜVENLİĞİ VE YENİ TARIM POLİTİKASINA İLİŞKİN ÖNERİLER 30 10 2013 topraksuenerji-ulusal güvenlik denince çoğu zaman zihnimizde sınırda nöbet tutan askerler, fırlatılmaya hazır füzeler, savaş uçakları
DetaylıC.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002.
C.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002. DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI NIN GELİR DAĞILIMINDA ADALETSİZLİK VE YOKSULLUK SORUNUNA YAKLAŞIMI (SEKİZİNCİ
DetaylıTARSUS TİCARET BORSASI
TARSUS TİCARET BORSASI Ülkemizde yetiştirilen tarımsal ürünlerden, tarımsal üretimin bir kısmı doğrudan tüketilirken, bir kısmı sanayide hammadde olarak işlenerek değişik gıdalara dönüştürülmektedir. Tarımsal
DetaylıKARS ŞEKER FABRİKASI RAPORU
Şu an 240 çalışana sahip şeker fabrikası da, üretimin artması durumunda daha önce olduğu gibi istihdamını 400 lere çıkarabilecek ve il ekonomisine giren sıcak para miktarı da artacaktır. KARS ŞEKER FABRİKASI
Detaylı2007 Yılı Ocak Eylül Dönemi Karşılaştırmalı Finansal Sonuçları
2007 Yılı Ocak Eylül Dönemi Karşılaştırmalı Finansal Sonuçları 1/ Telekonferans Duyurusu 24 Aralık 2007 Pazartesi ve 4 Ocak 2008 Cuma günleri TSİ 16:30 da 2007 9 aylık mali tablolarını tartışmak üzere
Detaylı1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ 13 1.1.Türkiye Ekonomisine Tarihsel Bakış Açısı ve Nedenleri 14 1.2.Tarım Devriminden Sanayi Devrimine
DetaylıMali İzleme Raporu Eylül 2005 Ön Değerlendirme
economicpolicyresearchinstitute ekonomipolitikalarıaraştırmaenstitüsü Mali İzleme Raporu Eylül 2005 Ön Değerlendirme Yönetişim Etütleri Programı uğur mumcu caddesi 80/3 g.o.p ankara türkiye tel: +90 312
DetaylıTÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. KOBİ LERE VE GİRİŞİMCİLERE SAĞLANAN DESTEK VE KREDİLER
TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. KOBİ LERE VE GİRİŞİMCİLERE SAĞLANAN DESTEK VE KREDİLER BANKAMIZ HAKKINDA Türkiye Kalkınma Bankası, 1975 yılında DESİYAB (Devlet Sanayi ve İşçi Yatırım Bankası A.Ş. ) adı altında
DetaylıSağlık Sektörünün Olmazsa Olmazı: Tıbbi Malzeme Alt Sektörü
Sağlık Sektörünün Olmazsa Olmazı: Tıbbi Malzeme Alt Sektörü Tıp sürekli ilerliyor sözündeki aslan payı bize göre; Tıbbi Malzeme Alt Sektörüne ait. Nitekim; tıbbi malzemeden yoksun sağlık sektörünün eli
Detaylıinşaat SEKTÖRÜ 2015 YILI ÖNGÖRÜLERİ
2014 EKİM SEKTÖREL inşaat SEKTÖRÜ 2015 YILI ÖNGÖRÜLERİ Nurel KILIÇ OECD verilerine göre, 2017 yılında Türkiye, Çin ve Hindistan dan sonra en yüksek büyüme oranına sahip üçüncü ülke olacaktır. Sabit fiyatlarla
DetaylıDünyadaki toplam su potansiyeli. Dünyadaki toplam su miktarı : 1,4 milyar km 3 3/31
İçerik Dünyadaki su potansiyeline bakış Türkiye deki su potansiyeline bakış Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Görevleri Mevzuat Çalışmaları Yapılan Faaliyetler Su Tasarrufu Eylem Planı Su Ayakizi Çalışmaları
DetaylıTÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU
TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU Zinnur YILMAZ* *Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS E-mail: zinnuryilmaz@cumhuriyet.edu.tr, Tel: 0346 219 1010/2476 Özet Yüzyıllardan
DetaylıTÜRKİYE DE MESLEKİ EĞİTİM
Uzman Melisa KORKMAZ TÜRKİYE DE MESLEKİ EĞİTİM Eğitimde Genel Görünüm Günümüz küresel rekabet ortamında bilgi ve bilgi teknolojileri giderek önem kazanmakta, ülkeler her geçen gün hızla gelişen teknoloji
DetaylıAB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler
AB inin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Sayfa No Nüfus (Bin Kişi) 1 Nüfus Artış Hızı (%) 2 Cari Fiyatlarla GSYİH (Milyar $) 3 Kişi Başına GSYİH ($) 4 Satınalma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYİH
DetaylıTÜRK PERAKENDE SEKTÖRÜ VE BEKLENTİLERİMİZ
TÜRK PERAKENDE SEKTÖRÜ VE BEKLENTİLERİMİZ Türkiye de perakende sektörü, 300 milyar dolara ulaşan büyüklüğü, 365 bin mağaza sayısı ve 2009-2013 yılları arasında yıllık bileşik %7 büyüme ile öne çıkan sektörler
DetaylıDünya Bankası KOBİ & İhracat Finansmanı Aracılık Kredileri. Alper Oguz Finansal Sektor Uzmani Dunya Bankasi Ankara Ofisi
Dünya Bankası KOBİ & İhracat Finansmanı Aracılık Kredileri Alper Oguz Finansal Sektor Uzmani Dunya Bankasi Ankara Ofisi Dünya Bankası Grubu Kuruluşları Dunya Bankası Grubu Uluslararası Imar ve Kalkınma
DetaylıElektrik Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Nevşehir-Aksaray-Ş.Koçhisar Enerji Formu
Elektrik Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Nevşehir-Aksaray-Ş.Koçhisar Enerji Formu AKSARAY DA TARIM VE ENERJİNİN SORUNLARI Ramazan KOÇAK Elektrik Mühendisi Sorunlar ve çözümler MEDAŞ Aksaray İl Müdürlüğü,TEİAŞ
Detaylıİspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı
İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı İspanya da 120 un değirmeni olduğu bilinmektedir. Bu değirmenlerin çok büyük bir çoğunluğu yılda 2000 tonun üzerinde kapasiteyle çalışmaktadır. Pazarın yüzde 75
DetaylıTürkiye Ekonomisi 2000 li yıllar
Türkiye Ekonomisi 2000 li yıllar Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü TÜRKİYE EKONOMİSİ DERS NOTLARI 1 1999 17 Ağustos 1999 depremi Marmara bölgesinde Üretim,
DetaylıOrtak Tarım Politikasında Korumacılık
Ortak Tarım Politikasında Korumacılık Topluluk İçinde Koruma Toplulukta 3 Farklı Fiyat Uygulandı Hedef fiyat Müdahale fiyatı Eşik Fiyat Hedef fiyat En kötü koşullarda çalışan (verim düşük) üreticileri
DetaylıDÜNYADA ve TÜRKİYE DE YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER TARIMI
DÜNYADA ve TÜRKİYE DE YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER TARIMI Prof. Dr. Cemalettin Yaşar ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Ankara 2004 1 TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TEKNİK
DetaylıDiyarbakır Ticaret Borsası Laboratuar Rapor No:002-08
2008 Diyarbakır Ticaret Borsası Laboratuar Rapor No:002-08 Diyarbakır Ticaret Borsası Laboratuar Rapor No:002-08 GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ SON DURUMU( GAP): Dünyadaki toplam su tüketiminin %70 i sulama
DetaylıTORBALI TİCARET ODASI MOBİLYA SEKTÖR ANALİZİ
TORBALI TİCARET ODASI MOBİLYA SEKTÖR ANALİZİ a. Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu Dünya mobilya üretimi 2010 yılında yaklaşık 376 milyar dolar olurken, 200 milyar dolar olan bölümü üretim
DetaylıVOB la Gelecek ece Yönetimi
Ocak 2010 VOB la Gelecek ece Yönetimi Çetin Ali DÖNMEZ Osmaniye Ticaret ve Sanayi Odası İşlem Hacminin Yıllık Gelişimi (TL) İşlem Hacmi (TL) 334.172.858.081 207.962.600.500 118.035.442.771 3.029.588.946
Detaylı1- TÜSİAD Gıda, Tarım ve Hayvancılık konusunu ele aldı - TÜSİAD 27.11.2014
1- TÜSİAD Gıda, Tarım ve Hayvancılık konusunu ele aldı - TÜSİAD 27.11.2014 TÜSİAD, Türk tarım sektörünün tüm unsurlarını bütüncül bir bakış açısıyla ele almak amacıyla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Rekabet
DetaylıYATIRIMLAR Yatırımların Sektörel Dağılımı a) Mevcut Durum
1.2.2. YATIRIMLAR 1.2.2.1. Yatırımların Sektörel Dağılımı a) Mevcut Durum Kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının 2018 yılında reel olarak yüzde 1,4 oranında artması beklenmektedir. Bu dönemde, kamu kesimi
DetaylıDiyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası YENİ TEŞVİK MEVZUATI DESTEKLERİ İÇİN NİHAİ ÖNERİLERİMİZ RAPORU 2012
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası YENİ TEŞVİK MEVZUATI DESTEKLERİ İÇİN NİHAİ ÖNERİLERİMİZ RAPORU 2012 1 1- TEŞVİK MEVZUATININ DÜZENLENMESİNDEK TEMEL DEVLET POLİTİKALARINA UYGULAMALARINA YÖNELİK ÖNERİLERİMİZ.
DetaylıTablo : Türkiye Su Kaynakları potansiyeli. Ortalama (aritmetik) Yıllık yağış 642,6 mm Ortalama yıllık yağış miktarı 501,0 km3
Dünyadaki toplam su miktarı 1,4 milyar km3 tür. Bu suyun % 97'si denizlerde ve okyanuslardaki tuzlu sulardan oluşmaktadır. Geriye kalan yalnızca % 2'si tatlı su kaynağı olup çeşitli amaçlar için kullanılabilir
DetaylıİŞBİRLİĞİ YAPILACAK KURUM/KURULUŞ. Hazine Müstaşarlığı Kalkınma Bakanlığı Maliye Bakanlığı Sosyal Taraflar
TARIM SEKTÖRÜ 1. Tarım sektöründe istihdam şartları iyileştirilecektir. 1.1 Tarıma yönelik destekler ihtisaslaşmayı ve istihdamı korumayı teşvik edecek biçimde tasarlanacaktır. Hayvancılık (Tarım Reformu
DetaylıPAMUK RAPORU Şekil-1 Pamuk ve Kullanım Alanları (Kaynak;
PAMUK RAPORU-2018 Pamuk lifi ile tekstil sanayinin, çekirdeğinden elde edilen yağı ile bitkisel yağ sanayinin, kapçık ve küspesi ile yem sanayinin, linteri ile kâğıt, mobilya ve selüloz sanayinin hammaddesini
DetaylıTarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI. Dr. Osman Orkan Özer
Tarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI Dr. Osman Orkan Özer SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI Sürdürülebilir tarım; Günümüz kuşağının besin gereksinimi
DetaylıÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%)
2016/17 Global İhracat-Büyüme Tahminleri Kaynak : EDC Export Credit Agency - ÜLKE ANALİZLERİ BÜYÜME ORANLARI ÜLKELERİN YILI BÜYÜME ORANLARI (%) Avrupa Bölgesi; 1,5 % Japonya; 0,50 % Kanada ; 1,30 % Amerika;
DetaylıTürk Bankacılık ve Banka Dışı Finans Sektörlerinde Yeni Yönelimler ve Yaklaşımlar İslami Bankacılık
İÇİNDEKİLER FİNANS, BANKACILIK VE KALKINMA 2023 ANA TEMA SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA: FİNANS VE BANKACILIK ALT TEMALAR Türkiye Ekonomisinde Kalkınma ve Finans Sektörü İlişkisi AB Uyum Sürecinde Finans ve Bankacılık
DetaylıEnerji ve İklim Haritası
2013/2 ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Enerji ve Çevre Yönetimi Dairesi Başkanlığı Enerji ve İklim Haritası Uzm. Yrd. Çağrı SAĞLAM 22.07.2013 Redrawing The Energy Climate Map isimli kitabın çeviri özetidir.
DetaylıANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR
ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Gruplara Yönelik Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları
DetaylıSERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ SERMAYE PİYASALARI ARACILIĞIYLA FİNANSMANI KONULU
SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ SERMAYE PİYASALARI ARACILIĞIYLA FİNANSMANI KONULU SPK 7. ARAMA KONFERANSI NDA YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 ARALIK
DetaylıBiyosistem Mühendisliğine Giriş
Biyosistem Mühendisliğine Giriş TARIM Nedir? Yeryüzünde insan yaşamının sürdürülmesi ve iyileştirilmesi için gerekli olan gıda, lif, biyoyakıt, ilaç vb. diğer ürünlerin sağlanması için hayvanlar, bitkiler,
Detaylı5 Ekim 2017 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : GENELGE
5 Ekim 2017 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 30201 GENELGE Kalkınma Bakanlığından: Konu : 2018-2020 Dönemi Yatırım Programı Hazırlıkları GENELGE Hükümetimizin temel hedefi, vatandaşlarımızın refah ve mutluluğunu
DetaylıTARIM POLİTİKASI. Prof. Dr. Emine Olhan. A.Ü.Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü
TARIM POLİTİKASI Prof. Dr. Emine Olhan A.Ü.Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü olhan@agri.ankara.edu.tr Tarım Politikasının Hedef Kitlesi Üretici: Gelir ve refahın artmasını ister Tüketici:Gıda güvencesini
DetaylıBASIN TANITIMI TÜRKİYE DE BÜYÜMENİN KISITLARI: BİR ÖNCELİKLENDİRME ÇALIŞMASI
BASIN TANITIMI TÜRKİYE DE BÜYÜMENİN KISITLARI: BİR ÖNCELİKLENDİRME ÇALIŞMASI İzak Atiyas Sabancı Üniversitesi ve Rekabet Forumu Ozan Bakış Rekabet Forumu 29 Kasım 2011 Büyüme performansı 2000 li yıllar,
DetaylıGAP EYLEM PLANI (EKİM 2010)
GAP EYLEM PLANI (EKİM 2010) 2008 yılında, GAP kapsamında bölgede gerçekleştirilen bütün yatırımlar ve yaşanan gelişmeler gözden geçirilmiş; Güneydoğu Anadolu Projesi nin ekonomik kalkınma, sosyal gelişme
DetaylıHOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015
HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı
DetaylıBÖLGENİN YENİ İTİCİ GÜCÜ: KOP BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI Makbule TERZݹ
BÖLGENİN YENİ İTİCİ GÜCÜ: KOP BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI Makbule TERZݹ ¹Uzman, Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Konya Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerini içine alan
DetaylıGAP EYLEM PLANI. (14 Mart 2008)
GAP EYLEM PLANI (14 Mart 2008) GAP ın Gelişme Aşamaları 1960 Fırat ve Dicle Nehirleri üzerinde yürütülen çalışmalar 1977 Çalışmaların GAP adı altında birleştirilmesi (GAP Su Kaynakları Geliştirme Proje
DetaylıSULAMA VE ÇEVRE. Küresel Su Bütçesi. PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com. Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ
Sulama? Çevre? SULAMA VE ÇEVRE Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ SULAMA: Bitkinin gereksinimi olan ancak doğal yağışlarla karşılanamayan suyun toprağa yapay yollarla verilmesidir ÇEVRE: En kısa tanımıyla
Detaylı5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101]
5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] KARAR ADI NO E 2011/101 Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri ĠLGĠLĠ DĠĞER KARARLA R T...... 2005/201 Ulusal Bilim ve Teknoloji Sisteminin
DetaylıDış Ticaret Politikası. Temel İki Politika. Dış Ticaret Politikası Araçları Korumacılık / İthal İkameciliği
Dış Ticaret Politikası Temel İki Politika Korumacılık / İthal İkameciliği Genel olarak yurt dışından ithal edilen nihai tüketim mallarının yurt içinde üretilmesini; böylece dışa bağımlılığın azaltılmasını
DetaylıDünya Mısır Pazarı ve Türkiye
Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Günümüzde çok amaçlı bir kullanım alanına sahip olan Mısır, Amerika Kıtası keşfedilene kadar dünya tarafından bilinmemekteydi. Amerika Kıtasının 15. yüzyıl sonlarında keşfedilmesiyle
DetaylıKuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. Ülkesel Fizik Planı. Bölüm III. Vizyon, Amaç ve Hedefler (Tasarı)
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ülkesel Fizik Planı Bölüm III. Vizyon, Amaç ve Hedefler (Tasarı) Şehir Planlama Dairesi İçişleri Bakanlığı Lefkoşa - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 2014 İçindekiler 1. Giriş...
DetaylıİŞBİRLİĞİ YAPILACAK KURUM/KURULUŞ. Hazine Müstaşarlığı Kalkınma Bakanlığı Maliye Bakanlığı Sosyal Taraflar
TARIM SEKTÖRÜ 1. Tarım sektöründe istihdam şartları iyileştirilecektir. 1.1 Tarıma yönelik destekler ihtisaslaşmayı ve istihdamı korumayı teşvik edecek biçimde tasarlanacaktır. Hayvancılık Hazine Müstaşarlığı
Detaylı2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ
2010 YILI DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılı Ocak-Mart döneminde, Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı % 13,7 artışla 247,8 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde
DetaylıYENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR
YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR Mart 215 Hikmet DENİZ i İçindekiler Tablo Listesi... iii Grafik Listesi... iii 1. Giriş... 1 2. Türkiye'de Teşvik Belgesine Bağlı Yatırımlar... 1 3. Yatırımların Bölgesel
DetaylıKONUYA GİRİŞ İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetine tarım denir. BÖLGELERE GÖRE TOPRAKLARDAN YARARLANMA
GÜNÜMÜZDE ve GAP KONUYA GİRİŞ İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetine tarım denir. BÖLGELERE GÖRE TOPRAKLARDAN YARARLANMA Türkiye nüfusunun yaklaşık %48.4
DetaylıAR&GE BÜLTEN. İl nüfusunun % 17 si aile olarak ifade edildiğinde ise 151 bin aile geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır.
İzmir İlinin Son 5 Yıllık Dönemde Tarımsal Yapısı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ İzmir, sahip olduğu tarım potansiyeli ve üretimi ile ülkemiz tarımında önemli bir yere sahiptir. Halen Türkiye de üretilen; enginarın
DetaylıHAZİNE MÜSTEŞARLIĞI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AYLIK EKONOMİK GÖSTERGELER EKİM 2015 Hazine Müsteşarlığı Matbaası Ankara, 22 Ekim 2015 İÇİNDEKİLER TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER i I. ÜRETİM I.1.1.
DetaylıĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ
TÜRKĠYE NĠN BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ÇERÇEVE SÖZLEġMESĠ NE ĠLĠġKĠN ĠKĠNCĠ ULUSAL BĠLDĠRĠMĠNĠN HAZIRLANMASI FAALĠYETLERĠNĠN DESTEKLENMESĠ PROJESĠ ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ
DetaylıENERJİ YATIRIMLARI VE TEŞVİK TEDBİRLERİ
ENERJİ YATIRIMLARI VE TEŞVİK TEDBİRLERİ TEŞVİK UYGULAMA ve YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANKARA - Nisan 2012 1 TEŞVİK NEDİR? Ekonomik literatürde teşvik kavramı, belirli ekonomik ve sosyal faaliyetlerin
DetaylıÇevresel Altyapı Projelerine Finansman Sağlanmas. lanması
Yerel YönetimlerinY Çevresel Altyapı Projelerine Finansman Sağlanmas lanması - Hazine MüsteM steşarlığının n Rolü Hazine MüsteM steşarlığı Dış Ekonomik İlişkiler Genel MüdürlM rlüğü İzzet YERDEŞ Şube MüdürüM
DetaylıT.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ
T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Tel: (0286) 2180452 Faks: (0286) 2180451 E-posta: strateji@comu.edu.tr http://strateji.comu.edu.tr/
DetaylıGıda Piyasalarının Değişen Dinamikleri. Türkiye Tarım/Gıda Sanayii nin Rekabet Gücü
Gıda Piyasalarının Değişen Dinamikleri Türkiye Tarım/Gıda Sanayii nin Rekabet Gücü Uluslararası ve Ulusal Gıda Piyasalarının Değişen Dinamikleri Global Mal Ticareti, 2010 yılı itibariyle US$15 trilyon
DetaylıKamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri
Kamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri HAZIRLAYAN.1.14 RAPOR Doç.Dr.Binhan Elif YILMAZ Arş.Gör.Sinan ATAER 1. KAMU FİNANSMANI 13 yılının on aylık döneminde merkezi yönetim bütçe dengesi 7.664 milyon TL lik
DetaylıULUSAL HUBUBAT KONSEYİ 2018 ÜLKESEL HUBUBAT REKOLTE DEĞERLENDİRME RAPORU
ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ 2018 ÜLKESEL HUBUBAT REKOLTE DEĞERLENDİRME RAPORU (21.05.2018) Türkiye Geneli Bitki Gelişimi Türkiye de 2017-2018 Ekim sezonunda buğday ekim alanlarının geçen yılki rakamdan daha
Detaylı2018/1. Dönem Deneme Sınavı.
1. Aşağıdakilerden hangisi mikro ekonominin konuları arasında yer almamaktadır? A) Tüketici maksimizasyonu B) Faktör piyasası C) Firma maliyetleri D) İşsizlik E) Üretici dengesi 2. Firmanın üretim miktarı
Detaylı