Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması ÇIĞ PRATIK KILAVUZ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması ÇIĞ PRATIK KILAVUZ"

Transkript

1 AFAD, 2015

2

3

4 Kullanıcıların çığ değerlendirmelerinde başvurabilecekleri bu pratik kılavuz, temel kılavuzdan farklı olarak, daha çok sahada ve bilgisayar destekli yapılacak uygulamalara yönelik olarak hazırlanmıştır. Bu kılavuzda içerilen teknik terimler için, temel kılavuzdan yararlanabilirsiniz. Bu kılavuzu kullanacak kişilerin öncelikle, genelde afet bilincine, özelde ise çığ oluşumu ve etkileri üzerinde bilgiye sahip olmaları önerilmektedir. Ayrıca, çığ başlangıç bölgeleri ve çığ duyarlılık haritalarının oluşturulmasında dikkate alınacak yöntemler, CBS (Coğrafi Bilgi Sistemi) temelinde belirleneceği için, bu konuda da temel bilgilere sahip olunması, uygulamalarda kolaylık sağlayacaktır. Temel UA (Uzaktan Algılama) (özellikle hava fotoğrafı yorumlamaları ve uydu görüntülerinin kullanımı), harita ve istatistik bilgisinin de, uygulamalarda fayda sağlayacağı düşünülmektedir. Bu kapsamda, izleyen bölümlerde bölgelerinizde yapacağınız çığ değerlendirme çalışmaları için izlenmesi gereken aşamalar, aşağıda adım adım incelenmiştir. 4

5 Özellikle lı yıllardan başlayan bir süreçte, doğal afetlerin sayısında önemli bir artış gözlenmektedir. 5

6 1. AŞAMA: Temel Çığ Bilgisi ve Literatür Araştırması Bu aşamada, özellikle temel çığ bilgisi, çığ türleri, oluşum mekanizmaları, morfolojik/meteorolojik/topoğrafik oluşum özellikleri hakkında bilgi sahibi olunuz. Ayrıca, mümkünse ulusal ve uluslararası güncel bilimsel literatürü takip ederek, uygulamalar hakkında bilgi edinmeniz faydalı olacaktır. ÖNEMLİ HUSUSLAR Afet farkındalığı, Türkiye de ve dünyada meydana gelen afetler ve verdikleri zararlar, çığ oluşumlarına yönelik teknik bilgi tekrarı ve güncellemesi Temel Kılavuz İlgili Bölümler: Bölüm 1 ve Bölüm 2 6

7 2. AŞAMA: CBS Kullanımı Günümüzde, çığlara yönelik yapılan envanter, duyarlılık, tehlike ve risk harita değerlendirmelerine ilişkin harita üretimleri, çok büyük oranda CBS ortamında gerçekleştirilmektedir. Bunun için, elde edilecek tüm bilgilerin bilgisayar ortamında saklanması, haritaların üretilmesi ve kullanıcılara sunulması için CBS yazılımlarından yararlanılması, büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Bu nedenle, herhangi bir CBS yazılımını, en azından temel düzeyde kullanıyor olmak yararınıza olacaktır. CBS ye veri entegrasyonunun önemli bir kesimini uzaktan algılama ürünlerinden elde edilen bilgiler oluşturduğu için, bu konuda da bilgi sahibi olunması ve temel görsel yorumlamaların yapılarak, çığ veri tabanının mümkün olduğunca zenginleştirilmesi önerilmektedir. ÖNEMLİ HUSUSLAR CBS ve UA konularında kendini geliştirme, en azından temel düzeyde bir CBS programını kullanmak veya aşina olmak Temel Kılavuz İlgili Bölümler: Bölüm 2 7

8 3. AŞAMA: Farkındalık Bulunduğunuz ve/veya çalışma yapacağınız bölgenin çığ potansiyeli hakkında mutlaka bilgi sahibi olunuz. Bunun için, konuyla ilgili kurumların arşivleri, yerel basın kaynakları ve bölgenizde yaşayan kişilerle yapılan görüşmeler, önemli bilgiler edinmenizi sağlayacaktır. Ayrıca, saha çalışması yapabileceğiniz dönemlerde, periyodik olarak mevcut çığ lokasyonlarını gözlemlemek veya çığ meydana gelmesi olası alanlarda incelemeler yapmak ve bunlar hakkında bilgi toplamak, günümüzde ve gelecekte yapılacak modelleme ve bölgesel değerlendirmeler için son derece büyük öneme sahiptir. Bu bilgilerin toplanması ve veri tabanlarında saklanması konusunda, gereken hassasiyetin gösterilmesi gerekmektedir. ÖNEMLİ HUSUSLAR Çalışma yapacağınız bölge hakkında bilgi sahibi olmak, saha çalışmalarında bulunmak ve çığları yerinde görmek/haritalamak. Temel Kılavuz İlgili Bölümler: Bölüm 1 ve Bölüm 2 8

9 4. AŞAMA: Saha Çalışmasına Giderken Bulunduğunuz bölgedeki çığlara ilişkin bilgiyi en sağlıklı biçimde belirleyeceğiniz yöntem, ayrıntılı bir saha çalışması yaparak, mevcut veya belirleyeceğiniz çığ lokasyonlarını yerinde görerek yapacağınız çalışmalardır. Bu nedenle, özellikle temel kılavuzda verilen Çığ Kayıt Formundaki bilgileri temel alarak ve çığ oluşumunu yerinde görerek, ilgili formu doldurmanız büyük önem taşımaktadır. Bu işlemleri güvenilir bir şekilde yapabilmek için yanınızda mutlaka bir pusula, 1/ ölçekli topoğrafik harita (varsa daha büyük ölçekli 1/5.000, 1/1.000 haritalar kullanmak yararınıza olacaktır), not alabileceğiniz bir saha defteri, fotoğraf makinası, şerit metre ve mümkünse bir GPS (Global Positioning System) aleti bulundurunuz. Topoğrafik haritaların HGK (Harita Genel Komutanlığı) tarafından üretilmiş güncel haritalar olması önerilmektedir. Ayrıca, eğer mevcutsa, OGM (Orman Genel Müdürlüğü) tarafından üretilmiş mescere haritalarına sahip olmanız, çalışmalarınızda önemli katkılar sağlayacaktır. Zira, çığ oluşumunda özellikle topoğrafik haritalarla birlikte değerlendirmesi yapılacak mescere haritalarının kullanımı, çığ başlangıç bölgelerinin analizlerinde kolaylık sağlayacaktır (özellikle ormanla kaplı alanların, çığ başlangıç bölgesi olarak dikkate alınmaması önerilmektedir). Çalışılacak alana ilişkin hava fotoğrafları varsa, bunları da saha çalışmalarından önce çığ olabilecek patika ve akma hatlarını belirlemek açısından değerlendiriniz ve topoğrafik harita üzerine işaretleyiniz. Ayrıca, çalışılacak alana ilişkin uydu görüntüleri mevcutsa ve bu konuda temel bilgi düzeyine sahipseniz, bu görüntülerden de mutlaka yararlanınız. Bu tür UA değerlendirmelerine yabancı iseniz veya kullanabileceğiniz bir UA ürünü yoksa, saha çalışmasına gitmeden önce, en azından Google Earth programını kullanarak, çalışılacak alan hakkında bilgi sahibi olmanın (morfolojik, topoğrafik, bitki örtüsü vb. konularda) veya Google Earth programının 3 Boyutlu görünümden yararlanarak, olası çığ oluşumuna uygun alanlar hakkında fikir edinmenin, son derece önemli yararları olacaktır. 9

10 ÖNEMLİ HUSUSLAR Çalışma yapacağınız bölgedeki çığlar hakkında en sağlıklı bilginin, saha çalışmalarında bulunularak ve çığları yerinde görerek elde edileceğini unutmayınız. Temel Kılavuz İlgili Bölümler: Bölüm 1, Bölüm 2 ve EKLER 10

11 5. AŞAMA: Nerelerde Çığ Olabilir? Bu aşama, çığ envanterine bilgi sağlanması ve tekrarlanma olasılığına sahip çığları kayıt altına alabilmek için, çığ olabilecek zaman ve alanları genel anlamıyla tanımanız amacıyladır. Ayrıntıları Temel Kılavuzda verilmekle birlikte, genel olarak değerlendirildiğinde, yapacağınız saha çalışmaları esnasında; topoğrafik yüksekliğin yaklaşık 1000 m ve üzerindeki dağlık alanlar, kar örtüsü kalınlığının en az 0.5 m olduğu ve bir seferde 15 cm den fazla kar yağışının yağdığı veya biriktiği yamaçlar, genel yamaç eğimlerinin 25 ile 60 arasında değiştiği ve bitki örtüsünden yoksun yamaçlar görüyorsanız, bu alanların çığ oluşumu için potansiyel alanları kapsaması olası olduğunu bilmelisiniz. Ayrıca, çalıştığınız bölgeye özgü çığ iklimi, çığ topoğrafyası, hava durumu tarihçesi ve yakın zamanda çığ oluşumu ile mevcut kar örtüsüne ilişkin bilgileri mutlaka edininiz. Örneğin, karasal çığ iklim tipine sahip, yamaç eğiminin 35 ile 40 arasında olduğu, yakın zamanda genellikle soğuk ve kuru hava koşullarının etkisinde kalmış ve son 24 saat içerisinde çığ olaylarına sahne olmuş bir bölgede kar örtüsünün sığ, zayıf ve oturmamış olması ile kar yüzeyinin sert ve soğuk olması, yeni çığ oluşma potansiyelinin oldukça yüksek olduğuna işaret edebilmektedir. Buna karşın, denizel çığ ikliminin egemen olduğu bir bölgede, yamaç eğiminin 25 den az ya da 60 den büyük olduğu, yakın geçmişteki hava durumu ılık ve yağışlı olan, son 48 saat öncesinde ya da hiç çığ oluşmamış, kar örtüsünün genellikle derin, dayanımlı ve oturmuş olduğu ve duraylılık sergilediği, kar yüzeyinin yumuşak, düzensiz ya da ılık olduğu yerlerde çığ oluşma potansiyelinin daha düşük olduğuna işaret etmektedir. 11

12 Ayrıca; Son 24 saat içinde 30 cm ya da daha fazla kar yağmış olması, Bu süre boyunca rüzgarın istikrarlı biçimde aynı yönden esmiş olması, Donma noktası dolayındaki hava sıcaklığının son 12 saat içinde 8 C den fazla artmış olması, Sıcaklığın -10 C den düşük, rüzgar hızının 5 m/s ya da daha az olduğu açık gökyüzü koşulları, çığ oluşma potansiyelinin arttığına ilişkin hava durumu göstergeleridir. Diğer yandan; Son 24 saat içerisinde yeni kar yağışının oluşmaması, Hava sıcaklığının -7 ile -3 C dolaylarında olması, Yağmur yağmamış olması, Rüzgar hızının 7 m/s den az olması, Rüzgarın değişen yönlerden esmesi, hava sıcaklığının son bir kaç gün içinde donma noktası altında kalacak biçimde kademeli olarak artması, Olası çığ patikası boyunca tüm yükseltilerde sıcaklıkların donma noktasının belirgin biçimde altında kalması koşulları, çığ oluşma potansiyelinin azaldığına işaret eden hava durumu göstergeleridir. Yukarıda verilen topoğrafik ve meteorolojik koşulların bulunduğu bölgelerde çığ oluşabileceği düşünülerek, takip edilmesi ve olmuş çığların 6. aşamada verildiği şekliyle kayıt altına alınması gerekmektedir. ÖNEMLİ HUSUSLAR Hava durumunu dikkate almak, ve topoğrafik olarak çığ oluşumuna müsait alanları takip emek ve oluşan çığları kayıt altına almak. Temel Kılavuz İlgili Bölümler: Bölüm 1, Bölüm 2 ve EKLER 12

13 6. AŞAMA: Çığ Kayıt Formunun Doldurulması Öncelikle, çalışmanızı yapacağınız bölgede, 1. Aşamada değinilen mevcut haritalanmış çığları, kayıtlardan, arşivlerden veya kişilerden edindiğiniz bilgiler doğrultusunda belirlediğiniz çığ lokasyonları varsa, bunları mutlaka kayıt altına alınız. Diğer bir deyişle, önceden oluşmuş çığların yerlerini topoğrafik haritalar üzerine, çığ başlangıç bölgesi, akma hattı ve topuk bölgesi olmak üzere, birebir dikkate alarak çiziniz. Her bir çığ için, sistematik bir kodlama yaparak, Çığ Kayıt Formuna ilgili çığ bilgilerini işleyiniz. Eğer çığ nedeniyle meydana gelen bir zarar bilgisine ulaşırsanız, Çığ Zarar Formuna bu bilgileri de mutlaka yazınız. Çığ Kayıt Formu doldurulurken aşağıda yer alan açıklamalar dikkate alınmalıdır: Kayıt Tarihi: Çığ kaydını aldığınız tarihi, gün/ay/yıl olarak giriniz. Kaydı Alan: Kaydı alan kişinin adını ve soyadını giriniz. Kayıt No: Sistematik bir kodlama yapınız (Örneğin: 06 (il kodu) 1 (patika no) gibi). Fotoğraf No: Çalışmasını yaptığınız çığ lokasyonu için sistematik bir kodlama yaparak, ilgili çığ lokasyonuna ilişkin numaralandırmayı kayıt formuna işleyiniz (Örneğin: 1 (patika no) 1 (fotoğraf no) gibi). Ayrıca, bir çığ patikasının fotoğrafını, mümkünse daha iyi görülebilecek bir alandan (örneğin tam karşısından) çekmeniz önerilir. Fotoğraf çektiğiniz yerden, çığ patikasına bakış yönünü de kayıt altına alınız (Örneğin Rize-İspir Karayolu 26. km bakış açısı ). İl/İlçe/Köy/Mahelle/Mezra/Mevkii: İlgili çığ lokasyonuna ilişkin yerleşim bilgilerini doldurunuz (Çığ lokasyonunu tarif eden en yakın yerleşim bilgilerini giriniz). Pafta No: Çalıştığınız bölgenin, bulunduğu topoğrafik haritasındaki pafta numarasını giriniz. Çığ Tarihi/Saati: Bu bilgilere ulaştıysanız, mutlaka kayıt altına alı- 13

14 nız. Daha genel bir tarih bilgisi varsa (örneğin, 1999 yılının bahar ayı gibi ), bu bilgiyi de kaydediniz. Bu durumda, bilgiyi aldığınız, kişi, arşiv, kayıt bilgisini de, Çığ Kayıt Formu nda belirtiniz. Çığ Türü: Belirlediğiniz çığın türünü giriniz (Temel Kılavuz 1. Bölüm den yararlanabilirsiniz) (Gördüğünüz veya öğrendiğiniz her bilgiyi dikkate alarak, Kayıt Formu ndaki ilgili alana dair üç satırdan da birer seçenek işaretlemeye çalışınız). Çığ Patikası Başlangıç/Akma Hattı/Topuk Tepe Koordinatları, MMM: Bu noktalara ulaşabiliyorsanız, elinizdeki GPS yardımıyla UTM koordinatlarını kullanarak, ilgili noktaların X, Y ve Z (kot) bilgilerini forma işleyiniz. Bu konumlara ulaşmak çoğu kez güç bir işlem olacağından, bu konumları topoğrafik haritanızdan yararlanarak da belirleyebilirsiniz. Bunun için, öncelikle çığ patikanızı, topoğrafik harita üzerine işlemiş olmanız gerekmektedir. Çizmiş olduğunuz çığ patikasını dikkate alarak, başlangıç bölgesi, akma ve topuk tepe koordinatlarını, doğrudan topoğrafik harita yardımıyla da belirleyebilirsiniz (Çığ patikasını CBS ortamına aktarıp, ordan faydalanarak da bu bilgileri elde edebilirsiniz). Bazen, çığ başlangıç bölgesinden koptuktan sonra, akma hattı 2 ye veya 3 e ayrılabilir. Bu durumda Çığ Kayıt Formu doldurulurken her hat için ayrıca akma hattı ve durma bölgesi bilgileri kayıt altına alınmalıdır. Çığ Patikası Uzunluğu: Çığ patikasının uzunluğunu yerinde ölçmek son derece güç bir işlem olacağından, bu özelliğin topoğrafik harita üzerinde çizilen çığ patikasının, başlangıç ve topuk noktaları arasındaki mesafeyi dikkate alarak, harita ölçeğinde hesaplanması ile elde edilmesi önerilmektedir. MMM (Maksimum Menzil Mesafesi) değerini de eğer belirliyebiliyorsanız mutlaka kayıt altına alınız. Zira bu değer, 10. Aşama için gereken bilgiler için büyük önem arz etmektedir (Çığ patikasını CBS ortamına aktarıp, ordan faydalanarak da bu bilgileri elde edebilirsiniz). UTM Zonu: Çalıştığınız alana ilişkin UTM zonunu forma kaydetmeniz, bilgilerin derlenmesi açısından önemlidir. Kopma Bölgesindeki Azami/Asgari Derinlik: Mümkün olabiliyorsa, çığın koptuğu bölgede asgari (en düşük) ve azami (en yüksek kopan karın derinliği) derinlikleri ölçüp, Kayıt Formuna işleyiniz. Çığ Oluş Sebebi: Uygun seçeneği işaretleyiniz. 14

15 Yamaç Eğimi/Bakı: Bu bilgiler, topoğrafik harita üzerindeki bilgilerin, CBS ortamına aktarılmasından sonra, CBS ortamında belirlenebiliyor olsa da, arazi çalışmaları sırasında çığın meydana geldiği yamacın genel eğim ve bakı değerlerinin, pusula yardımıyla ölçülerek veya genel bir fikir verebilecek şekilde (eğim: , bakı: gibi), Çığ Kayıt Formu na işlenmesi gerekmektedir. Topuk Geometrisi ve İçerdiği Malzeme: Topuk bölgesi, bir çığa ilişkin çoğunlukla erişilebilecek bir konumda (topoğrafik olarak en altta ve düşük eğime sahip bölge) olup, bu bölgenin derinlik, genişlik ve uzunluklarını, mümkünse şerit metre kullanarak ölçünüz ve Çığ Kayıt Formu na işleyiniz. Bu mümkün olamıyorsa, ilgili çığ patikasını CBS ortamına aktarıp, gereken bilgileri, buradan da elde edebilirsiniz. Topuk bölgesinde biriken malzemeleri, formdaki maddeleri dikkate alarak işaretleyiniz. Çığ Oluşum Nedeni: Bu konuda elde edebileceğiniz her türlü bilgiyi, mutlaka kayıt altına alınız. Bu konuda en sağlıklı bilgi (eğer mevcut bir kayıt yoksa), çığ olayının oluştuğu bölgede yaşayan yerel halktan alınabilir. Yamaç Şekli: Çığın meydana geldiği yamacın şeklini görsel olarak (çoğunlukla çığın oluştuğu genel yamaç görünümü), içbükey/dışbükey/düz şeklinde tanımlayınız. Temelde bu kavram göreceli bir kavram olup, CBS ortamında daha sağlıklı belirlenebilmekte olup, yamaç şekli hakkında genel bir fikir vermektedir (bkz. Bölüm 2). Bitki Örtüsü: Çığ başlangıç bölgesindeki bitki örtüsü durumunu görsel olarak tanımlayıp, Çığ Kayıt Formundaki seçeneklerden uygun olanını işaretleyiniz. Eğer çalıştığınız bölgeye ilişkin bir mescere haritası mevcutsa, çığın meydana geldiği alandaki mescere türü/ kodundan yararlanarak, uygun seçeneği kaydediniz (Mümkünse çığ başlangıç bölgesindeki bitki örtüsü durumu için de, bir fotoğraf ekleyiniz). Çığ Zarar Bilgisi: Çığ kaynaklı bir zarar bilgisi varsa, Çığ Zarar Formundaki seçenekleri mutlaka doldurunuz. Açıklamalar: Bu kesime, Çığ Kayıt Formunda olmayan, ancak çığ oluşum açısından elde ettiğiniz veya gerekli gördüğünüz her türlü bilgi, tanımlama vb. bilgiyi yazınız. 15

16 Çığ envanteri toplama isleminin bir sefere mahsus olmadığını unutmayınız. Her yıl olan çığlar, aynı patikada birden fazla sayıda olsa dahi, kayıt altına alınmalı, sınırları CBS ortamına aktarılmalı ve Çığ Kayıt Formu doldururulmalıdır. Bu veriler uzun yıllar boyunca toplanmaya devam edilerek, çığ tehlike ve risk analizleri ve haritalarının üretilmesine altlık oluşturacaktır. Aksi taktirde, sağlıklı bir envanterin olmaması sonucunda, bu tür çalışmalarda kullanılacak modellere, yeterli girdi verisinin sağlanamaması ile karşı karşıya kalınabilir. ÖNEMLİ HUSUSLAR Çığ Kayıt ve Zarar Formunu, mümkün olduğunca eksiksiz bir şekilde doldurmak, gördüğünüz tüm çığ yerlerini (örneğin yerleşimler dışında gelişmiş çığları da) haritalamak, kayıt altına almak ve veri tabanına bilgi sağlamak. Temel Kılavuz İlgili Bölümler: Bölüm 2 16

17 7. AŞAMA: Veri Tabanı Oluşturma ve CBS Veri Aktarımı B u aşama, 5. ve 6. Aşamada elde edilen bilgilerin, bilgisayar ortamına sayısal olarak aktarılması işlemlerini içermektedir. Bu işlemler (veri tabanı oluşturma), eğer bir CBS yazılımı kullanılıyor ise, harici bir program kullanmadan doğrudan CBS yazılımı ile gerçekleştirilebilir. 5. ve 6. Aşamalarda elde edilen bilgiler, MS Office Excel, Access gibi yazılımlara da sayısal olarak girilip, sonrasında kullanılacak CBS programı ile bütünleştirilebilir. Ancak, bu durumda, çığ yerlerinin sayısallaştırılması esnasında, harici yazılım (Excel, Access gibi) bilgilerinin, her bir çığ lokasyonu ile entegrasyonu sağlanmalıdır. Kılavuz kapsamında önerilen yöntem, iş yükünün artmaması için tüm işlemlerin, herhangi bir CBS yazılımı kullanılarak yapılması yönündedir. Eğer MS Office Excel gibi bir programa veriler aktarılacaksa, Çığ Kayıt Formundaki tüm başlıkların, ilgili programda birer kolon açılarak ve kayıt altına alınan çığ numaraları satırlara gelecek şekilde düzenlenerek, bilgilerin aktarılması ve kaydedilmesi gerekmektedir. Bu şekilde bilgisayara girilen veriler, daha sonra CBS programı yardımıyla çığ yerleri ile ilişkilendirilip, çığ özelliklerinin yansıtıldığı bir veri tabanı oluşturulabilir. Eğer bir CBS programı doğrudan kullanılacaksa, bu sefer yapılacak ilk işlem, saha çalışmalarında topoğrafik harita üzerine işaretlediğiniz çığ yerlerini içeren haritaların taranması ve *.jpg veya *.tif uzantılı görüntü dosyaları şeklinde bilgisayar ortamında saklanmasıdır. Daha sonra, kullanılan CBS programının IMPORT seçeneği ile görüntü dosyası ilgili programa aktarılmalı ve haritanın datum, koordinat ve UTM zonlarının girilmesiyle, görüntü dosyasının CBS programına aktarımı (konumlandırılması) işlemi yapılmalıdır. Şekil 1 de, 1/ lik bir topoğrafik haritanın belirli bir kesimi için, saha çalışmaları sırasında topoğrafik harita üzerine işlenmiş çığların sayısallaştırma işlemi görülmektedir. Bu işlemler için önerilen, koordinat sisteminin, UTM zonunun ve datumun, 1/ ölçekli harita ile aynı olması şeklindedir. Arazide topoğrafik harita üzerine işlenen çığ sınırları boyunca, bilgisayarın fa- 17

18 resi ile tıklama işlemi gerçekleştirilerek sınırın üzerinden gidilmesi ve sonunda çığ sınırlarının kapalı bir alan olacak şekilde kapatılması gerekmektedir (Şekil 2). Şekil 1. Topoğrafik harita üzerine sahada işaretlenen çığ patikalarının sayısallaştırılarak bilgisayar ortamına alınması. Şekil 2. Çığ patikalarının poligon olarak CBS ortamına aktarılması. Sayısallaştırma işlemi tamamlanan her bir çığ lokasyonu için poligon olarak kapatılan bu alanlara, CBS ortamında çığ özelliklerinin girilmesi, diğer bir deyişle, veri tabanının işlenmesi gerekmektedir. Bu işlem için, kullanılan CBS programına göre modül bazında değişimler gös- 18

19 terse de, yazılımların ADD FIELD modülü (hemen hemen tüm yazılımlarda aynı modül ismi kullanılmaktadır) ile Çığ Kayıt Formundaki bilgiler (nümerik, alfa-nümerik veya sözel olarak) girilmelidir. Bu şekilde, her bir çığ için Çığ Kayıt Formundaki tüm bilgiler kaydedilmelidir. Bu işlemlerde kullanılacak dosya türünün vektörel ve *.shp uzantılı olması önerilmektedir. Bu uygulamaya bir örnek aşağıdaki şekilde verilmiştir (Şekil 3). Şekil 3. CBS ortamında çığ yeri ve özelliklerinin işlenmesi. Bu şekilde bir yöntem izlenerek, çığ yerleri ile ilişkilendirilen ve Çığ Kayıt Formundaki bilgileri girilen bir çığa ilişkin, veri tabanında (ister CBS programı, ister harici program kullanılsın) her türlü sorgulama, güncelleme ve analize yönelik işlem yapılabilir. Ayrıca, bu şekilde izlenecek bir yaklaşım, ülkemiz için çığ veri tabanlarının oluşturulması hususunda da önemli bir birikim sağlanmasına neden olacağından, bu konuda gereken hassasiyetin gösterilmesi gerekmektedir. ÖNEMLİ HUSUSLAR Saha çalışmaları sırasında elde edilen bilgileri mümkünse bir CBS programına, çığ patika ve akma hatları sayısallaştırılıp, özellikleri ile birlikte aktarmak, eğer bu mümkün değilse, MS Excel gibi bir programa Çığ Kayıt Formundaki özellikleri girmek. Temel Kılavuz İlgili Bölümler: Bölüm 2 19

20 8. AŞAMA: Çığ Başlangıç Bölgelerine İlişkin Veri Hazırlanması Çalışılacak alana ilişkin sağlıklı bir veri tabanı oluşturulduktan sonra, çığ değerlendirmelerine yönelik olarak CBS ortamında herhangi bir analiz (duyarlılık, tehlike, risk) gerçekleştirilebileceği unutulmamalıdır. Hangi değerlendirme yöntemi dikkate alınıyorsa alınsın, buradaki temel unsurun, çığ envanter haritaları ve çığ özelliklerinin yansıtıldığı veri tabanları olduğu bilinmelidir. Çığ başlangıç bölgelerinin belirlenmesine yönelik kullanılan parametreler ile değerlendirmelerde dikkate alınan yöntemler, Temel Kılavuzun 2. Bölümünde verilmiştir. Bu analizlere geçmeden önce, parametrik ilişkiler ve yöntemlerin gözden geçirilmesi önerilmektedir. Eğer elinizde, sayısal ortamda üretilmiş güvenilir bir veri grubu (envanter ve parametre haritaları) varsa, bir sonraki aşamada yapılacak işlemleri dikkate alınız. Bunun yanında, eğer sahada doğrudan haritaladığınız veya haritalayacağınız çığ başlangıç bölgesi haritaları mevcutsa, bu aşamada değinilen işlemleri uygulamanız ve her ikisini karşılaştırmanız yararınıza olacaktır. Bu aşamada değinilen yöntem, çığ başlangıç bölgelerinin CBS temelli belirlenmesine yöneliktir. Ayrıca, UA ürünlerinden (hava fotoğrafı, uydu görüntüsü) yararlanma potansiyeliniz varsa, bu değerlendirmeleri de dikkate alıp, CBS ortamında yapılacak analizler ve saha gözlemlerinizle mutlaka deneştiriniz. Temel Kılavuzda değinilen parametreler, literatürde yaygın olarak kullanılmakta olan parametreler olup, daha önceden de değinildiği üzere, eğer çalıştığınız bölgede, saha gözlemleriniz sonucunda çığ oluşumunda etkin olduğuna inandığınız başka bir parametre veya parametre grubunuz varsa, bu parametreleri de analizlerinizde kullanmanız önerilir. Buradaki temel gerekçe, çığ özelliklerinin bölgeden bölgeye değişim gösterebilmesidir. Temel Kılavuzda yapılan literatür araştırmasında, araştırmacılar arasında daha sık olarak kullanılan ve CBS ortamında üretilen parametreler, yamaç eğimi, bakı, yamaç şekli,topoğrafik yükseklik ve arazi kullanımı/bitki örtüsü parametreleridir. 20

21 Bu nedenle, bu parametrelerden çalışma alanınızdaki çığ oluşumu ile ilişkilendirdiklerinizi, mutlaka analizlerde kullanınız. Ayrıca, bu parametrelerin dışında olup; ancak, çalıştığınız alandaki çığ oluşumları ile ilgili görebileceğiniz diğer parametreleri de kullanmanız önerilmektedir. CBS analizlerine başlamadan önce dikkat edilmesi gereken bir başka husus da, analizlerde kullanılacak parametre haritalarının ve çığ envanter haritalarının, harita özellikleri (datum, Min X, Min Y, Max X, Max Y, UTM Zonu gibi) ve görüntü özellikleri (kolon, satır sayıları, piksel boyutları) aynı olmalıdır. Bu değerler aynı olmazsa, herhangi bir değerlendirme yapılamaz. Uygulamalarda kolaylık olması açısından, AFAD Çığ Ekibinin de çok önemli destekleri ile Pratik Kılavuz kapsamında CBS temelli bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Burada yapılan işlemler, ülkemiz koşulları gözetilerek, çığ olayının değerlendirilmesine yönelik analizleri kapsamaktadır. Rize nin Ovit Dağı geçidinde daha önceden AFAD Çığ Ekibinin yapmış olduğu yerinde gözlem ve ölçümler ile CBS temelli yöntemin karşılaştırılması ve oluşturulması aşamalarını içeren bu uygulama, herhangi bir CBS programı ile yapılabilmektedir. Bu kılavuz kapsamında, CBS uygulamaları için ArcGIS 9.3 yazılımından yararlanılmış olup, modüllerin isimleri tüm programlarda hemen hemen birbirine benzerlik göstermektedir. Yapacağınız analizleri, herhangi bir CBS programı ile de gerçekleştirebilirsiniz. Uygulama için seçilen alan HGK ndan temin edilen 1/ ölçekli 4 adet SYM (Sayısal Yükseklik Modeli) nin kesişim bölgesi olup, G45c1, G45c4, G45d2 ve G45d3 paftalarını içermektedir (Şekil 4a). Ekibin saha çalışmaları ve hava fotoğrafları kullanarak gerçekleştirdiği çığ envanter haritası, CBS ortamında sayısal hale getirilerek, Şekil 4b de topoğrafik konturlar üzerine serili halde gösterilmiştir. Bu aşamadan sonra, yapılması gereken ilk işlem, çalışacağınız alana ilişkin SYM nin oluşturulmasıdır. HGK ndan temin edilen yükseklik verileri kontur-münhani ve nokta şeklinde olup, ilgilenilen alana ilişkin topoğrafik yükseklik değerlerini içermektedir. Bu değerler kullanılarak, SYM üretmek için yararlanabileceğiniz algoritmalar, IDW (Inverse Distance Weight), Kriging, Topo to Raster gibi algoritmalar olup, bu uygulamada nokta ve kontur yükseklik değerleri içerilmesinden ötürü, Topo to Raster modülü seçilmiştir. Temelde bu algoritmaların tümü, mevcut yükseklik verilerinden itibaren bir interpolasyon (ara değer- 21

22 leme) işlemi gerçekleştirmektedir. Buradaki amaç, çalışılacak alana ilişkin tüm noktalardaki yükseklik değerlerinin, raster (hücre, grid) formatında elde edilmesidir. Burada, ilk aşamada kullanılan tüm veri grupları vektörel formatta olup, *.shp uzantılı konumlandırılmış veri gruplarından oluşmaktadır. Bu veriler kullanılarak, analiz aşamasının, raster veri gruplarına dönüştürülerek yapıldığı unutulmamalıdır. Bu uygulamada, yazılımın ArcToolbox modülünün Raster Interpolation/ Topo to Raster alt modülü ile ara değerleme işlemi gerçekleştirilmiştir. Çözünürlük değeri olarak 25 m x 25 m seçilmiş ve ara değerleme alan sınırı (boundary), çalışma alanının sınırları olarak dikkate alınmıştır. Böyle bir zorunluluk olmamakla birlikte, çalışacağınız saha sınırlarının belirli olması (1/ lik pafta sınırları) yararınıza olacaktır. Sözü edilen tüm paftalara ilişkin yükseklik verileri ve çalışma alanı sınırı, Topo to Raster modülüne girilerek (Şekil 4c), alanın SYM oluşturulmuştur (Şekil 5). Şekil 4. (a) 1/ ölçekli HGK paftaları; (b) sayısal paftalar üzerine serilmiş çalışma alanı ve çığ patikaları ve (c) Topo to Raster modülü ve girdileri. 22

23 Şekil 5. Çalışma alanının SYM ve haritalanmış çığ patikaları. SYM nin oluşturulması ve çözünürlüğü, bu tür çalışmalarda en önemli unsurlardan biri olup, bu konuda gereken hassasiyetin gösterilmesi gerekmektedir. Zira, bundan sonra oluşturulacak yamaç eğimi, bakı, ve yamaç şekli raster veri grupları, SYM temel alınarak ve ilgili modüller kullanılarak üretilecektir. SYM, doğrudan topoğrafik yükseklik raster verisine karşılık geldiği için, herhangi bir dönüşüm uygulanmamalıdır. Dikkate alınan ikinci parametre, yamaç eğimidir. Yamaç eğimi haritasının oluşturulmasında, SYM girdi verisi olarak kullanılmalıdır. Yamaç eğimi parametresi, CBS yazılımlarının hemen hemen tümünde SLO- PE modülü ile belirlenebilmektedir. Burada önemli olan, yamaç eğimi değerlerinin derece cinsinden belirlenmesidir. Yüzde olarak da ifade edilebilen yamaç eğimi parametresinin, kütle hareketlerinin tümü için kullanımında, derece cinsinden ifade edildiği veri grupları yaygın olarak kullanılmaktadır. Çalışma alanının yamaç eğimi haritasını üretebilmek için, CBS yazılımının ArcToolbox modülünün Spatial Analyst Tools/Surface/Slope alt modülü kullanılmıştır. Girdi raster olarak, bir önceki aşamada oluşturulan SYM kullanılmış ve çıktı olarak da degree (derece) opsiyonu ve z faktörü varsayılan (1) seçilerek (Şekil 6a), çalışma alanının yamaç eğim haritası oluşturulmuştur (Şekil 6b). 23

24 Şekil 6. (a) Slope modülünün kullanımı ve girdi parametreleri ve (b) çalışma alanının yamaç eğim haritası. Dikkate alınan üçüncü parametre, yamaç yönelimi veya daha sıklıkla kullanılan terim olarak, bakı parametresidir. Bakı haritasının oluşturulmasında, SYM girdi verisi olarak kullanılmalıdır. Bakı parametresi, CBS yazılımlarının hemen hemen tümünde, ASPECT modülü ile belirlenebilmektedir. Burada önemli olan, bakı değerlerinin derece cinsinden belirlenip, yamaçların baktığı yönlerin kuzey ile yaptığı açısının 0 0 ile arasında ifade edildiğinin bilinmesidir. Düz olan alanlar için (örneğin nehir yatakları), yazılımlar genelde negatif değerlerle (-1, -999 gibi bakı açısından teknik olarak mümkün olmayan bir değer) bu alanları kullanıcılara sunmaktadırlar. Çalışma alanının bakı haritasını üretebilmek için, CBS yazılımının ArcToolbox modülünün Spatial Analyst Tools/Surface/Aspect alt modülü kullanılmıştır. Girdi raster olarak, oluşturulan SYM kullanılmış (Şekil 7a), çalışma alanının bakı haritası oluşturulmuştur (Şekil 7b). 24

25 Şekil 7. (a) Aspect modülünün kullanımı ve girdi parametreleri ve (b) çalışma alanının bakı haritası. Dikkate alınan dördüncü parametre, yamaç şekli veya geometrik olarak eğriselliğe dayandığı için, yamaç eğriselliği parametresidir. Yamaç şekli haritasının oluşturulmasında, SYM girdi verisi olarak kullanılmalıdır. Yamaç şekli parametresi, CBS yazılımlarının hemen hemen tümünde CURVATURE modülü ile belirlenebilmektedir. Bununla birlikte, doğrudan yamaç şekli SLOPE SHAPE üretebilen yazılımlar da mevcuttur. Burada önemli olan, yamaç şekli sınıfları (içbükey, dışbükey, düz) belirlenirken, matematiksel olarak, yazılımlar tarafından eğrisellik hesaplamasının yapıldığı, hesaplanan değerlerin negatif, pozitif veya 0 (veya 0 a yakın) olması ile değerlendirmelerin gerçekleştirildiğinin bilinmesidir. Çalışma alanının yamaç şekli (eğrisellik) haritasını üretebilmek için, CBS yazılımının ArcToolbox modülünün Spatial Analyst Tools/Surface/Curvature alt modülü kullanılmıştır. Girdi raster olarak, oluşturulan 25

26 SYM kullanılmış (Şekil 8a), çalışma alanının yamaç şekli (eğrisellik) haritası oluşturulmuştur (Şekil 8b). İstenirse, opsiyonel olarak yatay veya düşey eğrisellik değerleri de hesaplanabilmekte olup, dışbükey ve içbükey yamaçların belirlenmesinde negatif ve pozitif değerlerin, içbükey ve dışbükey yamaçlar için yer değiştireceği unutulmamalıdır. Diğer bir deyişle, yatay eğrisellik kullanılıcaksa, pozitif değerlerin dışbükey yamaçlara, negatif değerlerin de içbükey yamaçlara karşılık geldiği bilinmelidir. Eğer, düşey eğrisellik kullanılacaksa, bu durumda, negatif değerler dışbükey yamaçlara, pozitif değerler ise, içbükey yamaçlara karşılık gelmekte olup, her iki eğrisellik türü için 0 değeri düz şekilli yamaçları ifade etmektedir. Şekil 8. (a) Curvature modülünün kullanımı ve girdi parametreleri ve (b) çalışma alanının eğrisellik haritası. 26

27 Temel kılavuzda değinilen beşinci parametre olan arazi kullanımı veya bitki örtüsü parametresine ilişkin, uygulama alanına dair bir veriye ise ulaşılamamış olup, bu nedenle bu parametre, analizlerde dikkate alınamamıştır. Bu verinin en sağlıklı şekilde ulaşma yolu, OGM tarafından üretilen mescere haritalarından faydalanmaktır. Sayısal formatta da sunulan bu verilere ulaşılırsa, bir sonraki aşamada belirlenecek olan çığ başlangıç bölgelerinden, ormanlık alanların çıkartılarak (sayısal formatta), analizlerin gerçekleştirilmesi önerilmektedir. Bu aşamada değinilen parametreler, topoğrafik kökenli parametreler olup, çığ başlangıç bölgelerinin belirlenmesine yönelik CBS uygulamalarını içermektedir. Bir sonraki aşamaya geçmeden önce, Temel Kılavuzda yer alan teorik bilgileriniz ve bunların çığ oluşumu ile nasıl ilişkilendirildiği konularında bilgilerinizi güncel tutmanız önerilir. ÖNEMLİ HUSUSLAR Veri gruplarını yukarıda önerildiği şekilde hazırlamak, vektörel ve raster veri grupları üzerinde veya bunlara ilişkin dönüşümler konusunda bilgi sahibi olmak, tüm raster veri gruplarının görüntü özelliklerinin (piksel boyutu, alan sınırları, kolon ve satır sayıları, datum vb.) aynı olduğuna dikkat etmek. Temel Kılavuz İlgili Bölümler: Bölüm 2 27

28 8. 9. AŞAMA: Çığ Başlangıç Bölgelerine Bölgelerininİlişkin Veri CBS Hazırlanması Temelli Belirlenmesi Çığ başlangıç bölgelerinin CBS temelli belirlenmesi için, bir önceki aşamada değinilen parametrelerin ve uygun göreceğiniz diğer parametrelerin (çalıştığınız bölge koşullarına özgü parametreler varsa) CBS ortamında üretilmiş sayısal haritalarına gereksinim duyulmaktadır. Dikkate alınacak parametreler, CBS ortamına aktarılırken veya mevcut halleri, vektörel veya basılı harita formatında olabilir. Bu verilerin tamamının, aynı görüntü özelliklerine sahip raster (hücresel) veri formatına dönüştürülmesi gerekmektedir. Örneğin, Harita Genel Komutanlığından temin edilecek topoğrafik yükseklik (kontur, nokta vb.) değerleri, veri formatı da dikkate alınarak, uygun bir CBS programı ile çalışılacak alanın SYM oluşturulmasına yönelik olarak, raster formatına dönüştürülmelidir. Basılı haritalardan veri üretilecekse, öncelikle bunlar sayısallaştırılmalı (vektör formatında, tercihen *.shp uzantılı), daha sonra raster formatına dönüştürülmelidir. Raster formatındaki veri grupları için çözünürlük (piksel boyutu) değeri 25 m x 25 m olarak önerilmektedir. İkincil harita üretimleri (örneğin SAM den yamaç eğimi, bakı gibi), herhangi bir CBS yazılımının ilgili modülleri kullanılarak, bir önceki aşamada değinildiği gibi gerçekleştirilebilir. Tüm parametrik haritalar, CBS ortamında mümkünse aynı klasör içinde saklanmalı ve yeni oluşturulacak dosyalara anlamlı isimlendirmeler (örneğin, yamaç eğimi için slp ; bakı için asp gibi) verilmelidir. Bu işlemler tamamlandıktan sonra, kılavuz kapsamında önerilen ve AFAD uzmanlarının görüşleri de alınarak geliştirilen bir ağırlıklı puanlama sistemini, çalışma alanınız için CBS ortamında uygulayabilirsiniz. Bu puanlama sistemi, Türkiye koşulları gözetilerek uzman görüşüne dayalı bir sistem olup, Çizelge 1 de sunulmuştur. Türkiye verileri çoğaldıkça, diğer bir deyişle tüm bölgelerimize ilişkin çığ envanterleri ve özellikleri çıkartıldıktan sonra, istatistiksel olarak değerlendirmeler yapılıp, ilgili sistem güncellenebilir. 28

29 PARAMETRE SINIFLAR PUAN % AĞIRLIK TOPLAM PUAN < Yükseklik (m) > Eğim > DÜZ 0 0 Kuzey (0-45; ) 3 60 Bakı Doğu (45-135) Güney ( ) 1 20 Batı ( ) 2 40 Yamaç Şekli (Eğrisellik) İçbükey (Eğrisellik< -0.2)* 3 60 (* Eğrisellik değeri için, Maggioni ve Düz (-0.2<Eğrisellik<0.2)* Gruber (2003) temel alınmıştır) Diş Bükey (0.2<Eğrisellik)* 1 20 Ormanlık Alan 0 0 Arazi Kullanımı Seyrek Orman Bitki Örtüsü Bodur Bitki-Çalı-Ot 2 30 Çıplak-Kayalık 3 45 Çizelge 1. Önerilen puanlama sistemi. Bu puanlama sistemi, parametrelerin kendi içinde gruplandırılarak (sınıflandırılarak), toplam puanların, ilgili alt parametre gruplarına atanmasına dayanmaktadır. Çizelge 1 içinde, Temel Kılavuz içinde açıklanan ve bu bölümde de dikkate alınan parametreler ve alt grupları ile bunların çığ oluşumundaki etkilerini (PUAN kolonu) temel alan, daha sonra, genel çığ oluşumu üzerindeki yüzdesel etkileri ile çarpılarak elde edilen toplam değerler (TOPLAM PUAN kolonu) görülmektedir. PUAN kolonu içindeki renkli alanlar, ilgili parametre alt gruplarının kendi içlerinde en yüksek çığ oluşum potansiyeline sahip sınıfları gösterirken, TOPLAM PUAN kolonundaki renkli kesimler ise, ağırlık yüzdesi ile puanların çarpımı sonucunda en yüksek değere sahip sınıfları ifade etmektedir. Örneğin, çalışma alanınızda 3000 m den yüksek topoğrafyalar, arasındaki eğime sahip, kuzeye bakan, içbükey şekilli çıplak yamaçlar, alanınızdaki en yüksek çığ oluşma potansiyeline sahip topoğrafyaları oluşturmaktadır (TOPLAM PUAN= =300). Tüm parametreler dikkate alındığında yapılabilecek bir değerlendirme olan bu yaklaşımda, çığ başlangıç bölgeleri için, eğer dikkate almadığınız bir parametre grubu varsa veya fazladan eklediğiniz bir parametre grubu mevcutsa, TOPLAM PUAN değerini, kullandığınız parametre gruplarınının aldığı PUAN ve % AĞIRLIK değerlerini kullanarak hesaplayacağınız, TOPLAM PUAN değerlerini gözeterek belirleyiniz. 29

30 Bir önceki aşamada dikkate alınan yükseklik, yamaç eğimi, bakı ve yamaç şekli CBS dosyaları dikkate alınarak, bu puanlama sistemi ile bir değerlendirme yapılmıştır. Bu değerlendirmenin temelini, üretilen parametre haritalarının, Çizelge 1 de sunulan puanlama sistemi gözetilerek, alt gruplarına alacakları TOPLAM PUAN değerleri RECLASS (Yeniden Sınıflama) modülü ile atanarak, puanlandırılmış yeni parametre haritaları elde edilmiştir. Örneğin, yamaç eğimi parametresi için, CBS yazılımının ArcToolbox modülünün, Spatial Analyst/Reclass/Reclassify alt modülü kullanılarak ilgili puanlar, parametre alt sınıflarına atanmıştır (Şekil 9). Bu şekilde verilen puanlamalarla elde edilen yamaç eğim haritasının puanlandırılmış hali ise Şekil 10 da sunulmuştur. Şekil 9. Reclassify modülü ve girdi parametreleri ile yamaç eğimi sınıflarının orijinal ve puanlandırılmış hali. Şekil 10. Çalışma alanının yeniden sınıflandırılarak puanlandırılmış yamaç eğim haritası. 30

31 Bu şekilde izlenen bir yaklaşımla, diğer parametre haritalarına da aynı modül kullanılarak, ilgili parametre haritalarına Çizelge 1 deki TOPLAM PUAN değerleri dikkate alınarak, Reclassify modülü ile yeni değerleri atanmıştır. İlgili modülde, Çizelge1 de dikkate alınan değerlerin modül görünümü ve elde edilen sınıflandırılmış puanlama haritaları, Şekil 11 ile Şekil 16 arasında sunulmuştur. Şekil 11. Reclassify modülü ve girdi parametreleri ile yükseklik sınıflarının orijinal ve puanlandırılmış hali. Şekil 12. Çalışma alanının yeniden sınıflandırılarak puanlandırılmış yükseklik haritası. 31

32 Şekil 13. Reclassify modülü ve girdi parametreleri ile bakı sınıflarının orijinal ve puanlandırılmış hali. Şekil 14. Çalışma alanının yeniden sınıflandırılarak puanlandırılmış bakı haritası. 32

33 Şekil 15. Reclassify modülü ve girdi parametreleri ile yamaç şekli (eğrisellik) sınıflarının orijinal ve puanlandırılmış hali. Şekil 16. Çalışma alanının yeniden sınıflandırılarak puanlandırılmış yamaç şekli (eğrisellik) haritası. Önerilen puanlama sistemi temelli oluşturulan yeni parametre haritaları, CBS ortamında gerçekleştirilen aritmetiksel toplama işlemi ile birleştirilmiştir. CBS yazılımlarının hemen hemen tümünde bulunan ve bir hesap makinasından çok da farklı olmayan Raster Calculator modülü ile bu işlemler gerçekleştirilmiş ve Şekil 17 de sunulmuştur. Buradaki amaç, çığ oluşumunda dikkate alınan parametrelerin, yeniden sınıflandırılarak puanlandırılmış hallerinin (Şekil 10, Şekil 12, Şekil 14 ve Şekil 16), aritmetiksel olarak toplanarak çıktı haritasının (Şekil 18) ve çığ başlangıç bölgesi olabilecek alanların çok düşük, düşük, orta, yüksek ve çok yüksek olarak sınıflandırıldığı sonuç çıktı haritasının 33

34 (Şekil 19) elde edilmesidir. Burada yapılan işlem, Raster Calculator ile elde edilen haritanın (Şekil 18) içerdiği değerler (en düşük: 55 ile en yüksek:255) gözetilerek, Reclassify modülü ile yeniden sınıflamaya sokularak sonuç çıktı haritasının (Şekil 19) elde edilmesidir. Çok Düşük ile Çok Yüksek sınıfları arasındaki değişim grupları için beş sınıf gözetilmiş, sınıflar arası tanımlama, sınıflar arası 40 ar sınıf aralığı artışı yapılarak (Sınıf Aralığı: (255-55)/Sınıf Sayısı)=40) belirlenmiştir. Şekil 17. Raster Calculator modülü ile çalışma alanındaki çığ başlangıç bölgesi alanlarının belirlendiği aritmetiksek işlem modülü ve bileşenleri. Şekil 18. Raster Calculator modülü ile çalışma alanındaki çığ başlangıç bölgesi alanlarının değişimini gösteren çıktı haritası. 34

35 Bu şekilde belirlenen çığ başlangıç bölgelerinin, sahada doğrudan yapılan ve hava fotoğrafı yorumlamaları ile değerlendirilmesi de, Şekil 19 üzerinde gösterilmiştir. Sahada yapılan gözlemlerin, önerilen yöntemle büyük oranda örtüştüğü görülmektedir. Bu şekilde izlenecek bir yaklaşım, hem saha çalışmalarının doğrulamasını, hem de ulaşılamayan alanlar varsa, yüksek veya çok yüksek çığ başlangıç bölgelerinde yeniden bir saha çalışması yapılması gerekliliğine işaret etmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, önerilen yaklaşımın teorik temelli olması ve sahada çığ lokasyonlarını yerinde görerek yapacağınız çalışmaların mutlaka gerçekleştirilmesi gerekliliğidir. Şekil 19. Çığ başlangıç bölgelerinin sınıflandırılması. ÖNEMLİ HUSUSLAR Parametre haritalarının ve CBS yönteminin doğru bir şekilde uygulanması, parametrik ilişkilerin çığ lokasyonları ile sağlıklı bir şekilde ilişkilendirilmesi. Temel Kılavuz İlgili Bölümler: Bölüm 2 35

36 AŞAMA: Çığ Başlangıç Yayılma Analizi Bölgelerine (Oluşacak İlişkin Çığ Veri Nereye Hazırlanması Kadar Ulaşabilir? Çığ yayılma analizleri aşağıda detaylı şekilde anlatıldığı gibi 3 yöntemle gerçekleştirilebilmektedir. 1. Kılavuz İçin Önerilen Yöntem: Bir önceki aşamada belirlediğiniz, beş farklı sınıfta değerlendirdiğiniz ve saha gözlemleri ile doğruladığınız alanlardan, özellikle potansiyel olarak çok yüksek ve yüksek sınıfında bulunan alanlar, büyük oranda çığ başlangıç bölgelerine karşılık gelmektedir. Potansiyel olarak yorumlanmasının nedeni, parametrik değişimlerin ve çığ özelliklerinin değişkenlik gösterebilmesindendir. Bu nedenle, çalıştığınız bölgedeki çığ patikalarını yerinde görerek haritalamanız ve parametreleri dikkatli bir şekilde seçmeniz son derece önemlidir. CBS temelli yaklaşım, sizlere haritalama ve değerlendirme aşaması için önemli fikirler vereceği için, büyük önem arz etmektedir. Çığ başlangıç bölgelerinden, çığın hangi bölgelere ulaşabileceğinin belirlenmesi (Maksimum Menzil Mesafesi, MMM) konusunda bazı yaklaşımlar mevcut olup, araştırmacılar çoğunlukla ellerindeki verilere göre değerlendirmeler yapmaktadırlar. Burada yapılacak en sağlıklı değerlendirme, mevcut çığların başlangıç bölgeleri ile çığın ulaştığı son noktanın doğru bir şekilde haritalanması sonucunda elde edilecek verilerin, istatistiksel olarak değerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkacaktır. Ancak, ülkemizde maalesef bu tür bilgilerin içerildiği veri tabanları konusunda eksiklikler bulunmaktadır. Bu nedenle, bu kılavuz kapsamında, mevcut veriler ile ne şekilde değerlendirmeler yapılabileceği üzerinde durulacaktır. Kılavuz kapsamında dikkate alınması önerilen yöntem ise, bir önceki aşamada değinilen parametreler ve ağırlıklı puanlama sistemi ile elde edilen yüksek ve çok yüksek aralığında ifade edilen çığ başlangıç bölgesi olma potansiyeli gösteren alanların, bir filtreleme dosyası oluşturularak ve CONEFALL ( yazılımı kullanılarak, MMM nin göreceli olarak belirlenmesi şeklindedir. Ücretsiz olarak indirilebilecek bu program, girdi parametreleri olarak, SYM, kay- 36

37 nak bölge konik açı değerini dikkate almaktadır. *.asc veya *.grd uzantılı dosyalar için hesaplama yapan yazılımda, kılavuz kapsamında dikkate alınan çok yüksek ve yüksek çığ başlangıç bölgelerinin bir arada bütünleştirilerek ve SYM dosyası sabit tutularak, programa girdi olarak sunulması ile elde edilecektir. Kılavuz kapsamında çığ başlangıç bölgelerinin CBS temelli olarak belirlenmesinde, çoğunlukla topoğrafik kökenli parametrelerden yararlanılmakta, bu alanlar, teorik temele dayalı bir puanlama sistemine sokulmakta ve alanların çığ başlangıç bölgesi olabilme potansiyeli, bu şekilde belirlenmektedir. Olası çığ başlangıç bölgelerinden, çok yüksek ve yüksek potansiyele sahip başlangıç bölgelerinin bir arada bütünleştirilerek (potansiyel çığ başlangıç bölgeleri haritası) analizlere sokulması önerilmektedir. Eğer sahada doğrudan haritaladığınız başlangıç bölgeleri varsa, bunları önceki bölümlerde değinildiği üzere, uygun dosya formatlarına dönüştürerek, analizlerinizde mutlaka kullanınız. Bu yaklaşımın saha kontrolleri ile desteklenmesi, mümkünse UA ürünlerinin değerlendirilmesiyle zenginleştirilmesinin, başarı oranınızı doğrudan etkileyeceği açıktır. Bu değerlendirmelerin ışığında, çok yüksek ve yüksek potansiyele sahip başlangıç bölgelerinin diğer bölgelerden ( orta, düşük ve çok düşük ) ayıklanarak (önceki bölümlerde değinilen reclassify modülü kullanılarak), çok yüksek ve yüksek sınıfındaki piksellere 1, geri kalan piksellere ise 0 değerleri atanarak, potansiyel çığ başlangıç bölgeleri haritası oluşturulmalıdır. Elde edilecek bu harita, SYM nden itibaren oluşturulacak gölgelendirmeli topoğrafya (hillshade) üzerine serilerek, nihai çığ başlangıç bölgelerine görsel olarak daha doğru kararlar verilebilir (Şekil 20). Gölgelendirmeli topoğrafya, birçok yazılımda HILLSHADE modülü ile üretilebilmekte olup, ArcGIS 9.3 yazılımında ArcToolbox modülünün Spatial Analyst Tools/Surface/Hillshade alt modülü ile üretilmiştir. 37

38 Şekil 20. Gölgelendirilmiş topoğrafya üzerine serili çığ başlangıç bölgeleri haritası ve çığ patikaları. CBS ortamında elde edilen potansiyel çığ başlangıç bölgeleri haritasında, önerilen puanlama sisteminden kaynaklanabilecek, yamaç eğiminin arasında olduğu (teorik olarak çığ başlangıç bölgesi olamayacak bir alanda) bir alan, diğer puanlama girdilerinden, analizlere girdi parametresi olarak girilebilecek düzeyde puan alabilir. Bu sorunları engellemek adına, Çizelge 1 deki teorik ölçütler göz önünde bulundurularak, bir filtreleme dosyası nın oluşturulması önerilmektedir. Bu dosyanın oluşturulmasında, dikkate alınan her bir parametre için, Çizelge 1 de 0 puanını alan alt sınıflara 0 değerinin, geriye kalan tüm sınıflara da 1 değerinin, Reclassify modülü ile ilgili dosyalara atanması gerekmektedir. Bu şekilde, her bir parametre dosyası için 0 ve 1 değerlerinden oluşan yeni haritalar üretmiş olmaktasınız. Bir sonraki aşamada, bu dosyaları aritmetiksel olarak çarpım işlemine Raster Calculator modülünü kullanarak tabi tutmalısınız. Bu şekilde izlenen yaklaşımla, bir sonuç filtre haritası elde etmiş olursunuz (Şekil 21). Daha sonra, bu haritayı (sadece 0 ve 1 değerlerinden oluşan sonuç filtre haritasını), daha önce üretilmiş olan potansiyel çığ başlangıç bölgeleri haritası ile Raster Calculator modülünden yararlanarak, aritmetiksel çarpım işlemine tabi tutmalısınız. Böyle bir yaklaşım izlendiği taktirde, parametrelerden herhangi birine ilişkin 0 puan alan bir alan varsa, diğer parametrelerden yüksek puanlar alsa 38

39 bile, başlangıç bölgesi olma potansiyelini doğrudan yitirecektir. Bu durum da, çığ olma potansiyeli olmayan alanların, otomatik olarak ayıklanmasına neden olacaktır. Şekil 21. Çalışma alanı için oluşturulan filtreleme haritası. Şekil 21 de yeşil ile renklendirilen alanlarda, parametrelerden en az birinin 0 puana sahip olduğu ve analizlere sokulmaması gerektiği yorumu yapılabilirken, mavi ile renklendirilen alanların ( 1 değerine sahip), başlangıç bölge potansiyeli olma potansiyeline sahip alanlarla aritmetiksel olarak çarpılmasından ötürü, bu özelliklerini yitirmeyecekleri ortaya çıkmaktadır. Filtre haritası ile potansiyel çığ başlangıç bölgesi haritalarının aritmetiksel olarak çarpılması sonucu elde edeceğiniz yeni harita, sonuç çığ başlangıç bölgeleri haritası olarak adlandırılabilir. Yukarıda izlenen tüm bu işlemlerin şematik gösterimi, Şekil 22 de sunulmaktadır. 39

40 BAŞLANGIÇ BÖLGELERİ FİLTRE HARİTALARININ OLUŞTURULMASI YÜKSEK + ÇOK YÜKSEK Yamaç Eğimi Filtre Dosyası Topoğrafik Bakı Yükseklik x Filtre Dosyası x Filtre Dosyası x Bitki Örtüsü Filtre Dosyası Potansiyel Başlangıç Bölgeleri Haritası Sonuç Filtre Haritası x ( Aritmetik Çarpım) Sonuç Başlangıç Bölgeleri Haritası CONEFALL Şekil 22. Sonuç çığ başlangıç bölgeleri ve filtreleme dosyalarının oluşturulma aşamaları. 2. CONEFALL Yazılımının Kullanılması: CONEFALL yazılımı, özellikle Avrupa ülkeleri arasında çığ değerlendirmeleri için sıklıkla kullanılmakta olup, kütle hareketlerinin (kaya düşmesi, çığ) topoğrafik özelliklere dayalı bileşenleri ile CBS ortamında harita üretebilmektedir. İlgili yazılım, konik yayılım (Jaboyedoff ve Labiouse, 2003) ilkesine (Şekil 23a) dayanmakta olup, enerji çizgi açısı veya gölge açısı kavramlarına göre, başlangıç bölgesinden ayrılan kütlenin, düşey konumda ß açısı ile bir koni çizilmektedir (veya kabul edilmektedir). Koninin eğim aşağı kesimdeki topoğrafya ile ara kesiti ile oluşan alan, konik yayılım zonu olarak belirlenmektedir (Şekil 23b). 40

41 (a) (b) A ß ß A A birden fazla etkilenme potansiyeline sahip bileşke zomlar bir defa etkilenme potansiyeline sahip zon Şekil 23. Jaboyedoff ve Labiouse (2003) tarafından önerilen konik yayılım yaklaşımı (a) ß açısına sahip düşey koni, (b) kaynak alandaki hücrelerde şematik olarak ß açısına sahip koni ile topoğrafyanın ara kesiti. Yapılan literatür araştırmalarına göre, yazılımı kullanan araştırmacıların konik yayılım açısını 25 0 ile 40 0 arasında kullanmakta oldukları ortaya çıkmıştır. Bu durum, çığ olayının başlangıcının bölgesel değişimler göstermesi ve lokal değişimlere açık bir doğa olayı olmasından kaynaklanmaktadır. İstatistiksel anlamda yeterli veri olması durumunda, bir sonraki bölümde değinilecek olan yöntem ile belirlenecek α ve ß değerleri ile sağlıklı bir değerlendirme yapmak mümkün olacaktır. Buradan belirlenecek α açısı, CONEFALL yazılımında kullanılacak yayılım açısı değeri olarak dikkate alınabilir (Şekil 24). Söz konusu pogramın girdi dosya formatı *.grd veya *.asc olup, SYM ve sonuç çığ başlangıç bölgelerinin dikkate alınması gerekmektedir. Çıktı dosya formatı olarak, yine *.grd veya *.asc uzantılı dosyalar üretilmekte olup, bu dosyalar birçok CBS yazılımında açılabilmekte veya IMPORT seçenekleri ile dikkate alınan CBS yazılım formatına dönüştürülebilmektedir. Konik yayılım açısı olarak, daha önce değinildiği şekilde, bölgenize yönelik değerler seçmeniz gerekmekte veya istatistiksel anlamda veri grubu oluşturulduğu taktirde, yapılacak hesaplamalarla bu açı değeri belirlenebilmektedir. No Limit Angle ve Use all values from source area seçeneklerinin kullanılması önerilmekte olup, Output type seçeneği -1/1 (-1 yayılım olmayan; +1 çığın ulaşabileceği alanları göstermektedir) olarak seçilmelidir. 41

42 Şekil 24. CONEFALL programı ara yüzü ve girdi parametreleri. 42 Programda istenirse, farklı kaynaklardan olan yayılım çakışmasını engellemek için Angle from source from point grid file seçeneği de işaretlenebilir. Bu açının kullanımında 15 0 ile 30 0 arasında değişen bir açı aralığının dikkate alınması önerilmekle birlikte, analizlerde kullanılmasının, büyük boyutlu kaynak alanlar için, yazılımı kullanılamaz hale getirdiği belirlenmiştir. Eğer kaynak alan olarak dikkate alınacak alan büyük değil ve birbirinden uzak yerlerde konumlanıyorsa, 15 0 civarında dikkate alınıp, analizlere sokulmasında fayda olacaktır (Jaboyedoff ve Labiouse, 2003). Bu şekilde izlenen yaklaşımla, çalışma alanındaki sonuç çığ başlangıç potansiyeline sahip alanların görüntü dönüşümleri yapılarak,

43 CONEFALL programına *.asc uzantılı kaynak dosya (source file) olarak girilmiştir. Yayılım açısı olarak bölgeye ilişkin yeterli oranda istatistiksel veri bulunmadığı için literatürdeki çalışmalar temel alınarak, 40 0 (pembe alanlar), 33 0 (sarı alanlar) ve 25 0 (kırmızı alanlar) olmak üzere, 3 farklı konik yayılım açısı için, 3 farklı zon elde edilmiştir (Şekil 25). Yapacağınız çalışmalarda, eğer elinizde istatistiksel olarak yeterli veri bulunmuyorsa, bu açı değerlerini kullanarak çığ duyarlılığının ifade edildiği bir zonlama haritası üretilebilir. Şekil 25. Gölgelendirilmiş topoğrafya üzerine serili çığ yayılım zonlarının gösterilmesi. Şekil 25 üzerinde yeşil beşgenlerle ifade edilen yerleşim alanlarından bazılarının bu zonlar içinde kaldığı, diğer bir deyişle olası bir çığ olayı nedeniyle tehdit altında olabileceği yorumu yapılabilir. Bu tür analizlerin ön fikir verici nitelikte ve duyarlılık kavramı altında değerlendirilmesi gerektiğini, 1 veya 2 boyutlu duraylılık analizleri ve yerinde iklimsel ve topoğrafik ölçümler ile desteklenerek, tehlike ve risk boyutuna geçilmesi önerilmektedir. 3. α - ß Enerji Çizgisi (ABEÇ) Yöntemi: Eğer elinizde sağlıklı ve istatistiksel anlamda yeterli çığ lokasyon verisi varsa, çığ yayılım analizleri kapsamında kullanılabilecek diğer bir yöntem de, Alfa-Beta Enerji Çizgisi (ABEÇ) (α - ß) yöntemidir. Ülkemize ilişkin çığ kayıtlarının artması ile istatistiksel olarak anlamlı verilerin elde edilmesi sonucunda, bu yöntemin uygulanabilirliği artacaktır. Bu yöntemde, çığların oluşum sıklıkları, nedenleri ve verdikleri zararların boyutları konusunda bilgi içerilmemektedir. Bu yöntemle oluş- 43

ÇIĞ DUYARLILIK ANALİZİ RAPORU

ÇIĞ DUYARLILIK ANALİZİ RAPORU T.C... VALİLİĞİ İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü..İli, İlçesi, Beldesi.. Mevkii ÇIĞ DUYARLILIK ANALİZİ RAPORU Hazırlayanlar:. Arşiv No:.. Tarih: İÇİNDEKİLER DİZİNİ İÇINDEKILER DIZINI ŞEKILLLER DIZINI ÇIZELGELER

Detaylı

KAYA DÜŞMESİ DUYARLILIK ANALİZİ RAPORU

KAYA DÜŞMESİ DUYARLILIK ANALİZİ RAPORU T.C... VALİLİĞİ İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü..İli, İlçesi, Beldesi. Mevkii KAYA DÜŞMESİ DUYARLILIK ANALİZİ RAPORU Hazırlayanlar:. Arşiv No:.. Tarih: İÇİNDEKİLER DİZİNİ İÇINDEKILER DIZINI ŞEKILLLER DIZINI

Detaylı

FOTOGRAMETRİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI FAALIYETLERI

FOTOGRAMETRİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI FAALIYETLERI FOTOGRAMETRİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI FAALIYETLERI Fotg.D.Bşk.lığı, yurt içi ve yurt dışı harita üretimi için uydu görüntüsü ve hava fotoğraflarından fotogrametrik yöntemlerle topoğrafya ve insan yapısı detayları

Detaylı

ArcGIS ile Tarımsal Uygulamalar Eğitimi

ArcGIS ile Tarımsal Uygulamalar Eğitimi ArcGIS ile Tarımsal Uygulamalar Eğitimi Kursun Süresi: 5 Gün 30 Saat http://facebook.com/esriturkey https://twitter.com/esriturkiye egitim@esriturkey.com.tr ArcGIS ile Tarımsal Uygulamalar Eğitimi Genel

Detaylı

Jeoloji Mühendisleri için ArcGIS Eğitimi

Jeoloji Mühendisleri için ArcGIS Eğitimi Jeoloji Mühendisleri için ArcGIS Eğitimi http://facebook.com/esriturkey https://twiter.com/esriturkiye egitim@esriturkey.com.tr Kursun Süresi: 4 Gün 24 Saat Jeoloji Mühendisleri için ArcGIS Eğitimi Genel

Detaylı

Koordinat Dönüşümleri (V )

Koordinat Dönüşümleri (V ) KOORDİNAT DÖNÜŞÜMLERİ ve FARKLI KOORDİNAT SİSTEMLERİ İLE ÇALIŞMA FieldGenius ile birden fazla koordinat sistemi arasında geçiş yaparak çalışmak mümkündür. Yaygın olarak kullanılan masaüstü harita ve CAD

Detaylı

EROZYONUN KANTİTATİF OLARAK BELİRLENMESİ. Dr. Şenay ÖZDEN Prof.Dr. Nuri MUNSUZ

EROZYONUN KANTİTATİF OLARAK BELİRLENMESİ. Dr. Şenay ÖZDEN Prof.Dr. Nuri MUNSUZ EROZYONUN KANTİTATİF OLARAK BELİRLENMESİ Dr. Şenay ÖZDEN Prof.Dr. Nuri MUNSUZ Havza koruma projelerinde erozyonun azaltılması ile sediment problemlerinin ıslahı, temel amaçları oluşturmaktadır. Bunun için

Detaylı

YOĞUN GÖRÜNTÜ EŞLEME ALGORİTMALARI İLE ÜRETİLEN YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ SAYISAL YÜZEY MODELİ ÜRETİMİNDE KALİTE DEĞERLENDİRME VE DOĞRULUK ANALİZİ

YOĞUN GÖRÜNTÜ EŞLEME ALGORİTMALARI İLE ÜRETİLEN YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ SAYISAL YÜZEY MODELİ ÜRETİMİNDE KALİTE DEĞERLENDİRME VE DOĞRULUK ANALİZİ YOĞUN GÖRÜNTÜ EŞLEME ALGORİTMALARI İLE ÜRETİLEN YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ SAYISAL YÜZEY MODELİ ÜRETİMİNDE KALİTE DEĞERLENDİRME VE DOĞRULUK ANALİZİ Naci YASTIKLI a, Hüseyin BAYRAKTAR b a Yıldız Teknik Üniversitesi,

Detaylı

ORMAN YOLLARININ UZAKTAN ALGILAMA VE CBS İLE PLANLANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ

ORMAN YOLLARININ UZAKTAN ALGILAMA VE CBS İLE PLANLANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ ORMAN YOLLARININ UZAKTAN ALGILAMA VE CBS İLE PLANLANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ Arş. Gör. Burak ARICAK Arş. Gör. Erhan ÇALIŞKAN Öğrt. Gör. Dr. Selçuk GÜMÜŞ Prof. Dr. H.Hulusi ACAR KAPSAM Giriş Orman yollarının

Detaylı

Şehir Plancıları için İleri Seviye ArcGIS Eğitimi

Şehir Plancıları için İleri Seviye ArcGIS Eğitimi Şehir Plancıları için İleri Seviye ArcGIS Eğitimi Eğitim Süresi: 4 gün (28 Saat) /esriturkey /company/esri-turkey /EsriTurkiye egitim@esriturkey.com.tr Genel 3D Analyst, Spatial Analyst ve ModelBuilder

Detaylı

Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması HEYELAN - KAYA DÜŞMESI PRATIK KILAVUZ

Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması HEYELAN - KAYA DÜŞMESI PRATIK KILAVUZ ÇI TA - KAYA DÜŞMESI KAYA DÜ MES KIN AFAD, 2015 Kullanıcıların heyelan değerlendirmelerinde başvurabilecekleri bu pratik kılavuz, temel kılavuzdan farklı olarak, daha çok uygulamaya yönelik olarak hazırlanmıştır.

Detaylı

TARBİL Kapsamında Uydu ve Yersel Veri Tespit, Kayıtçı İşlem Yönetim Sistemi Geliştirilmesi

TARBİL Kapsamında Uydu ve Yersel Veri Tespit, Kayıtçı İşlem Yönetim Sistemi Geliştirilmesi TARBİL Kapsamında Uydu ve Yersel Veri Tespit, Kayıtçı İşlem Yönetim Sistemi Geliştirilmesi Kurum Adı : İstanbul Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Proje Durumu : Tamamlandı. Projenin

Detaylı

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ Yasemin ŞİŞMAN, Ülkü KIRICI Sunum Akış Şeması 1. GİRİŞ 2. MATERYAL VE METHOD 3. AFİN KOORDİNAT DÖNÜŞÜMÜ 4. KALİTE KONTROL 5. İRDELEME

Detaylı

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon Lazer Tarama Verilerinden Bina Detaylarının Çıkarılması ve CBS İle Entegrasyonu

Detaylı

KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ORMANCILIK COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TEKNOLOJİSİ

KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ORMANCILIK COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TEKNOLOJİSİ KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ORMANCILIK COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TEKNOLOJİSİ Kırgızistan Cumhuriyeti Çevre Koruma ve Ormancılık Devlet Ajansı Key words: Kırgızistan Orman Kadastro, Kırgızistan Orman CBS SUMMARY

Detaylı

Dünya nın şekli. Küre?

Dünya nın şekli. Küre? Dünya nın şekli Küre? Dünya nın şekli Elipsoid? Aslında dünyanın şekli tam olarak bunlardan hiçbiri değildir. Biz ilkokulda ve lisede ilk önce yuvarlak olduğunu sonra ortadan basık olduğunu sonrada elipsoid

Detaylı

GÜLSER FİDANCI ZİRAAT MÜHENDİSİ UNIVERSITY OF STIRLING 28 ARALIK 2012-27 NİSAN 2013

GÜLSER FİDANCI ZİRAAT MÜHENDİSİ UNIVERSITY OF STIRLING 28 ARALIK 2012-27 NİSAN 2013 GÜLSER FİDANCI ZİRAAT MÜHENDİSİ UNIVERSITY OF STIRLING 28 ARALIK 2012-27 NİSAN 2013 Su Ürünleri İşletmeleri İçin Yer Seçimi: Su ürünleri yetiştiriciliğinde başarıya ulaşmak ve sürdürülebilirliği sağlamak

Detaylı

Bilgisayar Destekli Haritacılık 2017/ D ve Veri Değişimi. Netcad 7.6

Bilgisayar Destekli Haritacılık 2017/ D ve Veri Değişimi. Netcad 7.6 B Bilgisayar Destekli Haritacılık 2017/2018 3D ve Veri Değişimi Netcad 7.6 Kartoğrafya Kartografya Anabilim Dalı Dalı Dalı 2018 K T Ü H a r i t a M ü h e n d i s l i ğ i 3D+: 'NETCAD 3D+', kent ve arazi

Detaylı

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ İLERİ SEVİYE EĞİTİMLERİ 3D-SPATİAL ANALİZ ve MODEL BUİLDER

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ İLERİ SEVİYE EĞİTİMLERİ 3D-SPATİAL ANALİZ ve MODEL BUİLDER COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ İLERİ SEVİYE EĞİTİMLERİ 3D-SPATİAL ANALİZ ve MODEL BUİLDER http://facebook.com/esriturkey https://twitter.com/esriturkiye egitim@esriturkey.com.tr Kursun Süresi: 5 Gün 40 Saat

Detaylı

KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ULUSAL BİLGİ MERKEZİ. Doç.Dr. D.Murat ÖZDEN Ziraat Yüksek Mühendisi

KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ULUSAL BİLGİ MERKEZİ. Doç.Dr. D.Murat ÖZDEN Ziraat Yüksek Mühendisi KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ULUSAL BİLGİ MERKEZİ Doç.Dr. D.Murat ÖZDEN Ziraat Yüksek Mühendisi 1.Giriş Ulusal düzeyde belirlenen görev, sorumluluk ve yetki çerçevesinde, kurumlar

Detaylı

Web adresi : http://www.gislab.co MEKANSAL VERİLER İLE ÜRETİLECEK TÜM ÇÖZÜMLER İÇİN... BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ LTD. ŞTİ.

Web adresi : http://www.gislab.co MEKANSAL VERİLER İLE ÜRETİLECEK TÜM ÇÖZÜMLER İÇİN... BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ LTD. ŞTİ. MEKANSAL VERİLER İLE ÜRETİLECEK TÜM ÇÖZÜMLER İÇİN... BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ LTD. ŞTİ. Misyonumuz coğrafi bilgilerin elde edilmesinden yönetimine kadar olan tüm süreçlerde son teknolojiyi kullanarak geliştirme

Detaylı

İçerik Fotogrametrik Üretim 2 Fotogrametri 2 Hava Fotogrametrisi...2 Fotogrametrik Nirengi 3 Ortofoto 4 Fotogrametrik İş Akışı 5 Sayısal Hava

İçerik Fotogrametrik Üretim 2 Fotogrametri 2 Hava Fotogrametrisi...2 Fotogrametrik Nirengi 3 Ortofoto 4 Fotogrametrik İş Akışı 5 Sayısal Hava İçerik Fotogrametrik Üretim 2 Fotogrametri 2 Hava Fotogrametrisi...2 Fotogrametrik Nirengi 3 Ortofoto 4 Fotogrametrik İş Akışı 5 Sayısal Hava Kameralarının Sağlayacağı Faydalar.7 Pramit Oluşturma.10 Kolon

Detaylı

KENT BİLGİ SİSTEMLERİ DOÇ. DR. VOLKAN YILDIRIM ARŞ. GÖR. ŞEVKET BEDİROĞLU. Kent Bilgi Sistemlerinde Veritabanı Organizasyonu Ders 3

KENT BİLGİ SİSTEMLERİ DOÇ. DR. VOLKAN YILDIRIM ARŞ. GÖR. ŞEVKET BEDİROĞLU. Kent Bilgi Sistemlerinde Veritabanı Organizasyonu Ders 3 KENT BİLGİ SİSTEMLERİ DOÇ. DR. VOLKAN YILDIRIM ARŞ. GÖR. ŞEVKET BEDİROĞLU Kent Bilgi Sistemlerinde Veritabanı Organizasyonu Ders 3 2018 1 Kent Bilgi Sistemlerinde Veritabanı Tasarımı Veri tabanları birbirleriyle

Detaylı

VERİ TABANI OLUŞTURULMASI VE WEB SAYFASININ HAZIRLANMASI (İP 6)

VERİ TABANI OLUŞTURULMASI VE WEB SAYFASININ HAZIRLANMASI (İP 6) VERİ TABANI OLUŞTURULMASI VE WEB SAYFASININ HAZIRLANMASI (İP 6) Bu iş paketi kapsamında, İP1, İP2 ve İP3 iş paketlerinden elde edilen bilgiler kullanılarak Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) destekli bir veri

Detaylı

Fethiye ÖÇK Bölgesi Arazi Örtüsü/Arazi Kullanımı Değişim Tespiti

Fethiye ÖÇK Bölgesi Arazi Örtüsü/Arazi Kullanımı Değişim Tespiti Fethiye ÖÇK Bölgesi Arazi Örtüsü/Arazi Kullanımı Değişim Tespiti Kurum adı: T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Proje durumu: Tamamlandı. Proje

Detaylı

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ 3D&Spatial Analyst ve ModelBuilder Eğitimi

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ 3D&Spatial Analyst ve ModelBuilder Eğitimi COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ 3D&Spatial Analyst ve ModelBuilder Eğitimi http://facebook.com/esriturkey https://twitter.com/esriturkiye egitim@esriturkey.com.tr Kursun Süresi: 5 Gün 40 Saat COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ

Detaylı

Harita Mühendisleri için ArcGIS Eğitimi

Harita Mühendisleri için ArcGIS Eğitimi Harita Mühendisleri için ArcGIS Eğitimi http://facebook.com/esriturkey https://twiter.com/esriturkiye egitim@esriturkey.com.tr Kursun Süresi: 4 Gün 24 Saat Harita Mühendisleri için ArcGIS Eğitimi Kursu

Detaylı

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ARCGIS GİRİŞ EĞİTİMİ

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ARCGIS GİRİŞ EĞİTİMİ COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ARCGIS GİRİŞ EĞİTİMİ http://facebook.com/esriturkey https://twitter.com/esriturkiye egitim@esriturkey.com.tr Kursun Süresi: 5 Gün 30 Saat COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ARCGIS GİRİŞ

Detaylı

MAPINFO PRO TEMEL VE İLERİ SEVİYE EĞİTİM İÇERİĞİ

MAPINFO PRO TEMEL VE İLERİ SEVİYE EĞİTİM İÇERİĞİ MAPINFO PRO TEMEL VE İLERİ SEVİYE EĞİTİM İÇERİĞİ Başarsoft Bilgi Teknolojileri A.Ş. Web site: http://www.basarsoft.com.tr Kontak mail: egitim@basarsoft.com.tr Ankara Merkez Adres Ehlibeyt Mah. Ceyhun Atıf

Detaylı

Aplikasyon Klavuzu (V )

Aplikasyon Klavuzu (V ) Ekran Arayüzü ve Obje Seçimi klavuzunda da anlatıldığı üzere FieldGenius (FG), obje tabanlı bir arazi ölçme yazılımıdır. Nokta ve çizgi tipindeki vektörel objeleri kullanarak arazi ölçmeleri gerçekleştirilebilir.

Detaylı

DESTEK DOKÜMANI. Tablolu Malzeme Sınıfları

DESTEK DOKÜMANI. Tablolu Malzeme Sınıfları Tablolu Malzeme Sınıfları Malzeme Sınıfı; malzemelerin nitel ve nicel özelliklerine göre (renk,boy,beden,ebat,aksesuar,vb...) gruplanması ile oluşturulan yapılardır. Malzemelerin ortak özelliklerine göre

Detaylı

UZAKTAN ALGILAMA TEKNOLOJİLERİ ile ARAZİ ÖRTÜSÜ ve ARAZİ KULLANIMININ BELİRLENMESİ

UZAKTAN ALGILAMA TEKNOLOJİLERİ ile ARAZİ ÖRTÜSÜ ve ARAZİ KULLANIMININ BELİRLENMESİ Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Ulusal Bilgi Merkezi UZAKTAN ALGILAMA TEKNOLOJİLERİ ile ARAZİ ÖRTÜSÜ ve ARAZİ KULLANIMININ BELİRLENMESİ Demir DEVECİGİL Alpaslan SAVACI Doç. Dr. D.Murat

Detaylı

İklim verisi kullanıcılarının karşılaştığı zorluklar ve çözüm önerileri. Ömer Lütfi Şen, Ozan Mert Göktürk ve Hasan Nüzhet Dalfes

İklim verisi kullanıcılarının karşılaştığı zorluklar ve çözüm önerileri. Ömer Lütfi Şen, Ozan Mert Göktürk ve Hasan Nüzhet Dalfes İklim verisi kullanıcılarının karşılaştığı zorluklar ve çözüm önerileri Ömer Lütfi Şen, Ozan Mert Göktürk ve Hasan Nüzhet Dalfes İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü

Detaylı

YELİ EMO SAMSUN ŞUBESİ-04-05 EYLÜL 2007. MUSTAFA ÇALIŞKAN Makine Yüksek Mühendisi EİE - Yenilenebilir Enerji Kaynakları Şube Müdür V.

YELİ EMO SAMSUN ŞUBESİ-04-05 EYLÜL 2007. MUSTAFA ÇALIŞKAN Makine Yüksek Mühendisi EİE - Yenilenebilir Enerji Kaynakları Şube Müdür V. ORTA KARADENİZ Z BÖLGESB LGESİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYEL YELİ EMO SAMSUN ŞUBESİ-04-05 EYLÜL 2007 MUSTAFA ÇALIŞKAN Makine Yüksek Mühendisi EİE - Yenilenebilir Enerji Kaynakları Şube Müdür V. TÜRKİYE RÜZGAR

Detaylı

TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER

TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER Prof.Dr. Murat UTKUCU Yrd.Doç.Dr. ŞefikRAMAZANOĞLU TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE Haritalar KESİTLER Yeryüzü şekillerini belirli bir yöntem ve ölçek dahilinde plan konumunda gösteren

Detaylı

ARŞİV HAVA FOTOĞRAFLARINDAN ORTOFOTO ÜRETİMİ

ARŞİV HAVA FOTOĞRAFLARINDAN ORTOFOTO ÜRETİMİ ARŞİV HAVA FOTOĞRAFLARINDAN ORTOFOTO ÜRETİMİ Metin SOYLU 1, Sedat BAKICI 2 Bilal ERKEK 3, Levent ÖZMÜŞ 4 1 Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Harita Dairesi Başkanlığı, Ankara, metinsoylu@hotmail.com 2

Detaylı

Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Ulusal Bilgi Merkezi UBM TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ULUSAL BİLGİ MERKEZİ. Doç.Dr. D.

Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Ulusal Bilgi Merkezi UBM TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ULUSAL BİLGİ MERKEZİ. Doç.Dr. D. UBM TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ULUSAL BİLGİ MERKEZİ Doç.Dr. D.Murat ÖZDEN BU SUNUMDA; Toprak Etütlerinin Tarihçesi Ulusal Bilgi Merkezi Neden Kuruldu Ulusal Bilgi Merkezinin Faaliyetleri Ulusal Bilgi Merkezinde

Detaylı

Yeşilırmak Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması Projesi

Yeşilırmak Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması Projesi T. C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Yeşilırmak Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması Projesi Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Daire Başkanlığı 03 Aralık 2013 / Afyonkarahisar

Detaylı

OYS OLAY YÖNETİM SİSTEMİ. Kullanım Kılavuzu. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

OYS OLAY YÖNETİM SİSTEMİ. Kullanım Kılavuzu. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu OYS OLAY YÖNETİM SİSTEMİ Kullanım Kılavuzu Türkiye Halk Sağlığı Kurumu OLAY YÖNETİM SİSTEMİ Sisteme Giriş http://oys.thsk.gov.tr/oys Sisteme ilk defa giriş yapılıyorsa size verilen kullanıcı adını girdikten

Detaylı

FOTOGRAMETRİK YÖNTEMLERLE 3 BOYUTLU COĞRAFİ VERİ TABANININ GÜNCELLENMESİ

FOTOGRAMETRİK YÖNTEMLERLE 3 BOYUTLU COĞRAFİ VERİ TABANININ GÜNCELLENMESİ FOTOGRAMETRİK YÖNTEMLERLE 3 BOYUTLU COĞRAFİ VERİ TABANININ GÜNCELLENMESİ K.S.TAPAN a, M. BÖLME a, L.İŞCAN a, O.EKER a, A.OKUL a, a Harita Genel Komutanlığı, Fotogrametri Dairesi Başkanlığı, Cebeci, Ankara,

Detaylı

Dövizli Kullanım LOGO KASIM 2011

Dövizli Kullanım LOGO KASIM 2011 Dövizli Kullanım LOGO KASIM 2011 İçindekiler Dövizli Kullanım... 3 Kavramlar... 3 Döviz Türleri... 4 Satır bilgilerinin silinmesi... 4 Tüm tablonun silinmesi... 4 Sistemde yer alan ilk tanımlara ulaşım...

Detaylı

BURSA ĠLĠ ĠÇĠN ZEMĠN SINIFLAMASI VE SĠSMĠK TEHLĠKE DEĞERLENDĠRMESĠ PROJESĠ

BURSA ĠLĠ ĠÇĠN ZEMĠN SINIFLAMASI VE SĠSMĠK TEHLĠKE DEĞERLENDĠRMESĠ PROJESĠ BURSA ĠLĠ ĠÇĠN ZEMĠN SINIFLAMASI VE SĠSMĠK TEHLĠKE DEĞERLENDĠRMESĠ PROJESĠ AMAÇ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK-MAM) arasında protokol imzalanmıştır. Projede, Bursa

Detaylı

CORINE 1990 ve 2006 Uydu Görüntüsü Yorumlama Projesi. Kurum adı : T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Proje durumu : Tamamlandı.

CORINE 1990 ve 2006 Uydu Görüntüsü Yorumlama Projesi. Kurum adı : T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Proje durumu : Tamamlandı. CORINE 1990 ve 2006 Uydu Görüntüsü Yorumlama Projesi Kurum adı : T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Proje durumu : Tamamlandı. Uygulama adresleri: http://aris.cob.gov.tr/crn/ http://aris.cob.gov.tr/csa/

Detaylı

3.2. Raster Veriler. Satırlar. Sütunlar. Piksel/hücre büyüklüğü

3.2. Raster Veriler. Satırlar. Sütunlar. Piksel/hücre büyüklüğü 3.2. Raster Veriler Satırlar Piksel/hücre büyüklüğü Sütunlar 1 Görüntü formatlı veriler Her piksel için gri değerleri kaydedilmiştir iki veya üç bant (RGB) çok sayıda bant Fotoğraf, uydu görüntüsü, ortofoto,

Detaylı

MİLLİ EMLAK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları

MİLLİ EMLAK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları MİLLİ EMLAK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları 1 UYGULAMA HAKKINDA Uygulama Milli Emlak Genel Müdürlüğü için İstanbul ilinin Fatih, Beykoz ve Çatalca ilçeleri

Detaylı

Harita Nedir? Haritaların Sınıflandırılması. Haritayı Oluşturan Unsurlar

Harita Nedir? Haritaların Sınıflandırılması. Haritayı Oluşturan Unsurlar Harita Nedir? Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının kuşbakışı görünüşünün belli bir ölçek dahilinde düzleme aktarılmasıyla oluşan çizimlere denir. Haritacılık bilimine kartografya denir. Bir çizimin harita

Detaylı

Niğde İli Köydes ve CBS çalışmaları

Niğde İli Köydes ve CBS çalışmaları 19. Esri Kullanıcıları Konferansı 22-23 Ekim 2014 ODTÜ, Ankara Niğde İli Köydes ve CBS çalışmaları Mustafa BOZDAĞ Esri UC 2014 Demo Niğde Niğde İli ülkemizin iç Anadolu bölgesinin güneydoğusundadır. Rakımı

Detaylı

Ön Söz Çeviri Editörünün Ön Sözü

Ön Söz Çeviri Editörünün Ön Sözü vii İçindekiler Ön Söz Çeviri Editörünün Ön Sözü x xi 1 GİRİŞ 1 1.1 Seçilmiş Genel Kitaplar ve Jeoloji Üzerine Kaynak Malzemeler 2 1.2 Jeolojik Saha Teknikleri ile İlgili Kitaplar 3 2 ARAZİ DONANIMLARI

Detaylı

CBS DESTEKLİ TAŞKIN ALANLARININ BELİRLENMESİ: KAVAKÖZÜ DERESİ ÖRNEĞİ GIS AIDED DETERMINATION OF FLOOD AREAS: KAVAKÖZÜ CREEK CASE STUDY

CBS DESTEKLİ TAŞKIN ALANLARININ BELİRLENMESİ: KAVAKÖZÜ DERESİ ÖRNEĞİ GIS AIDED DETERMINATION OF FLOOD AREAS: KAVAKÖZÜ CREEK CASE STUDY CBS DESTEKLİ TAŞKIN ALANLARININ BELİRLENMESİ: KAVAKÖZÜ DERESİ ÖRNEĞİ Ü. TONBUL 1 1 Devlet Su İşleri 5. Bölge Müdürlüğü, Harita Mühendisi, Çorum, umittonbul@dsi.gov.tr Özet Bu çalışmanın amacı, Osmancık

Detaylı

ORMAN YOL AĞI VE TRANSPORT İLİŞKİLERİ Amaç Bu çalışmanın amacı; harita üzerinde bir ormanlık alanın orman yol ağı planlamasının yapılmasıdır.

ORMAN YOL AĞI VE TRANSPORT İLİŞKİLERİ Amaç Bu çalışmanın amacı; harita üzerinde bir ormanlık alanın orman yol ağı planlamasının yapılmasıdır. ORMAN YOL AĞI VE TRANSPORT İLİŞKİLERİ Amaç Bu çalışmanın amacı; harita üzerinde bir ormanlık alanın orman yol ağı planlamasının yapılmasıdır. Bu çalışmada kullanılacak haritalar, 1/25 000 ölçekli, eş yükselti

Detaylı

ArcGIS for Desktop Giriş Eğitimi

ArcGIS for Desktop Giriş Eğitimi ArcGIS for Desktop Giriş Eğitimi Eğitim Süresi: 5 Gün 30 Saat http://facebook.com/esriturkey https://twitter.com/esriturkiye egitim@esriturkey.com.tr ArcGIS for Desktop Giriş Eğitimi Genel Esri yazılımları

Detaylı

***Yapılan bir çizimin harita özelliğini gösterebilmesi için çizimin belirli bir ölçek dahilinde yapılması gerekir.

***Yapılan bir çizimin harita özelliğini gösterebilmesi için çizimin belirli bir ölçek dahilinde yapılması gerekir. HARİTA BİLGİSİ Harita Kuşbakışı görünümün Ölçekli Düzleme aktarılmasıdır. ***Yapılan bir çizimin harita özelliğini gösterebilmesi için çizimin belirli bir ölçek dahilinde yapılması gerekir. Kroki Kuşbakışı

Detaylı

Doğal ve doğal olmayan yapı ve tesisler, özel işaretler, çizgiler, renkler ve şekillerle gösterilmektedir.

Doğal ve doğal olmayan yapı ve tesisler, özel işaretler, çizgiler, renkler ve şekillerle gösterilmektedir. HARİTA NEDİR? Yeryüzünün tamamının veya bir parçasının kuşbakışı görünümünün, istenilen ölçeğe göre özel işaretler yardımı ile küçültülerek çizilmiş örneğidir. H A R İ T A Yeryüzü şekillerinin, yerleşim

Detaylı

T.C. ORMAN ve SU İŞLERİ BAKANLIĞI

T.C. ORMAN ve SU İŞLERİ BAKANLIĞI T.C. ORMAN ve SU İŞLERİ BAKANLIĞI ÇÖLLEŞME ve EROZYONLA MÜCADELE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ & BİLGİ İŞLEM DAİRE BAŞKANLIĞI SEDİMENT MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ İLE PROF. DR. GÜNAY ERPUL - Ağustos 2011 - İÇERİK Sayısal

Detaylı

HARİTA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Kasım 2013 Sedat BAKICI

HARİTA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Kasım 2013 Sedat BAKICI İhtiyaç; Araziye yönelik Coğrafi Konum Bilgilerin; hızlı, hassas, güvenilir ve ekonomik biçimde toplanması amacıyla anlık arazi konum bilgisinin (koordinatlarının) elde edilmesi gerekmektedir. Böylece,

Detaylı

ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERĠSTESĠ MADEN FAKÜLTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ

ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERĠSTESĠ MADEN FAKÜLTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERĠSTESĠ MADEN FAKÜLTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ MADENCĠLĠKTE ÖZEL KONULAR II DERS PROJESĠ MICROMINE PAKET PROGRAMI ĠLE ÜÇ BOYUTLU MADEN PLANLAMASI 505121007 HAKAN ALTIPARMAK Proje

Detaylı

SUPERVISOR (YETKİLİ KULLANICI) KAMPANYA YÖNETİMİ EĞİTİM DOKÜMANI

SUPERVISOR (YETKİLİ KULLANICI) KAMPANYA YÖNETİMİ EĞİTİM DOKÜMANI SUPERVISOR (YETKİLİ KULLANICI) KAMPANYA YÖNETİMİ EĞİTİM DOKÜMANI Sürüm 1.3.5 Ağustos 2013 TegsoftCC Supervisor (Yetkili Kullanıcı) Kampanya Yönetimi Eğitim Dokümanı Sayfa 2 / 14 İÇİNDEKİLER A. SES KAMPANYASI

Detaylı

MAPINFO PRO TEMEL SEVİYE EĞİTİM İÇERİĞİ

MAPINFO PRO TEMEL SEVİYE EĞİTİM İÇERİĞİ MAPINFO PRO TEMEL SEVİYE EĞİTİM İÇERİĞİ Başarsoft Bilgi Teknolojileri A.Ş. Web site: http://www.basarsoft.com.tr Kontak mail: egitim@basarsoft.com.tr Ankara Merkez Adres Ehlibeyt Mah. Ceyhun Atıf Kansu

Detaylı

Arazi Kullanımı Veri Kaynakları ve Yöntem. Öğrt.Gör.Dr. Rüya Bayar

Arazi Kullanımı Veri Kaynakları ve Yöntem. Öğrt.Gör.Dr. Rüya Bayar Arazi Kullanımı Veri Kaynakları ve Yöntem Öğrt.Gör.Dr. Rüya Bayar Arazi Kullanımı doğal ortam insan etkileşimine bağlı olarak ortaya çıktığı için, bu çalışmalarda Coğrafyanın veri kaynaklarını kullanır.

Detaylı

HARİTA, TOPOGRAFİK HARİTA, JEOLOJİK HARİTA. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

HARİTA, TOPOGRAFİK HARİTA, JEOLOJİK HARİTA. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü HARİTA, TOPOGRAFİK HARİTA, JEOLOJİK HARİTA Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü HARİTA NEDİR? Harita; yer yüzeyinin bir düzlem üzerine belirli bir oranda küçültülerek bir takım çizgi ve

Detaylı

24. Yazdırma ve Plot Alma

24. Yazdırma ve Plot Alma 24. Yazdırma ve Plot Alma Bu Konuda Öğrenilecekler: Yazdırma işlemini gerçekleştirmek Plot etme işlemini gerçekleştirmek PlotMaker programı ile çalışmak Projenin kağıda dökülme evresinde yazdırma ve plot

Detaylı

SEC 424 ALTYAPI KADASTROSU. Yrd. Doç. Dr. H. Ebru ÇOLAK ecolak@ktu.edu.tr

SEC 424 ALTYAPI KADASTROSU. Yrd. Doç. Dr. H. Ebru ÇOLAK ecolak@ktu.edu.tr SEC 424 ALTYAPI KADASTROSU Yrd. Doç. Dr. H. Ebru ÇOLAK ecolak@ktu.edu.tr Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab Trabzon www.gislab.ktu.edu.tr Pilot Bölge Uygulaması Altyapı bilgi sistemlerine altlık olacak

Detaylı

Ekran Arayüzü ve Obje Seçimi (V )

Ekran Arayüzü ve Obje Seçimi (V ) FieldGenius harita ekranı tüm menülere ulaşımın sağlandığı ana ekrandır. Çizim ekranı dinamik özelliklere sahip olup objeler grafik ekrandan seçilebilir. Bu sayede nokta aplikasyonu, mesafe ölçümü gibi

Detaylı

Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Yatırım İzleme Bilgi Sistemi Projesi - KÖYDES T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI MAHALLİ İDARELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Yatırım İzleme Bilgi Sistemi Projesi - KÖYDES T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI MAHALLİ İDARELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Yatırım İzleme Bilgi Sistemi Projesi - KÖYDES T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI MAHALLİ İDARELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KÖYDES Yatırım İzleme Bilgi Sistemi projesinin kapsamı; KÖYDES

Detaylı

6. MapInfo Kullanıcılar Konferansı

6. MapInfo Kullanıcılar Konferansı KAYSERİ VE CİVARI ELEKTRİK T.A.Ş Yunus Emre AKDOĞAN Bilgi İşlem Müdürlüğü Coğrafi Bilgi Sistemleri Sorumlusu Elektrik Dağıtımında CBS Gereklilikleri Konuma Dayalı Gözlemler. Veri Bütünlüğü ve Senkronizasyonu.

Detaylı

ORMAN AMENAJMANI ( BAHAR YARIYILI)

ORMAN AMENAJMANI ( BAHAR YARIYILI) ORMAN AMENAJMANI (2016-2017 BAHAR YARIYILI) Ağaç Serveti ve Artım Envanteri Ağaç Serveti ve Artım Envanteri Ağaç servetinin; a) ağaç türleri b) yaş sınıfları ya da çap sınıfları, ve c) gövde kalite sınıfları

Detaylı

UYDU GÖRÜNTÜLERİ VE SAYISAL UZAKTAN ALGILAMA

UYDU GÖRÜNTÜLERİ VE SAYISAL UZAKTAN ALGILAMA UYDU GÖRÜNTÜLERİ VE SAYISAL UZAKTAN ALGILAMA Son yıllarda teknolojinin gelişmesi ile birlikte; geniş alanlarda, kısa zaman aralıklarında ucuz ve hızlı sonuç alınabilen uzaktan algılama tekniğinin, yenilenebilir

Detaylı

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI Herhangi bir düzlem üzerinde doğrultuya dik olmayan düşey bir düzlem üzerinde ölçülen açıdır Görünür eğim açısı her zaman gerçek eğim açısından küçüktür Görünür eğim

Detaylı

AĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR

AĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR AĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Ağaçlandırma çalışmalarında amaç tespiti ile işe başlamak ilk hedeftir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Amaç tespiti ülkemizin ormancılık

Detaylı

3. Ulusal Taşkın Sempozyumu, 29-30 Nisan 2013, İstanbul

3. Ulusal Taşkın Sempozyumu, 29-30 Nisan 2013, İstanbul 3. Ulusal Taşkın Sempozyumu, 29-30 Nisan 2013, İstanbul Taşkınların Sebepleri, Ülkemizde Yaşanmış Taşkınlar ve Zararları, CBS Tabanlı Çalışmalar Taşkın Tehlike Haritaları Çalışmaları Sel ve Taşkın Strateji

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ARAZİ ÇALIŞMASI - 2 UYGULAMA PLANI İSTANBUL, 2018 Dersin Tanıtımı 1) Ders fotogrametri Kamu Ölçmeleri ve Kartografya Anabilim dalları

Detaylı

ULUSAL COĞRAFİ BILGİ SISTEMLERİ KONGRESİ 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon

ULUSAL COĞRAFİ BILGİ SISTEMLERİ KONGRESİ 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon ULUSAL COĞRAFİ BILGİ SISTEMLERİ KONGRESİ 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon Uydu Verilerinin Farklı Yöntemlerle Karılması ve Sonuçların Karşılaştırılması Öğr. Gör. Bora UĞURLU Prof. Dr. Hülya YILDIRIM

Detaylı

Endüstriyel Kaynaklı Kirlenmiş Sahaların Yönetimi İçin Bilgi Sistemi Geliştirilmesi

Endüstriyel Kaynaklı Kirlenmiş Sahaların Yönetimi İçin Bilgi Sistemi Geliştirilmesi İ.T.Ü. 11. Endüstriyel Kirlenme Kontrolü Sempozyumu 11-13 Haziran 2008 Endüstriyel Kaynaklı Kirlenmiş Sahaların Yönetimi İçin Bilgi Sistemi Geliştirilmesi Dr. Serkan Girgin, M. Güvener, Ş. Polat, B. Büyüker,

Detaylı

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM HAFTA 3-SOLIDWORKS İLE SKETCH

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM HAFTA 3-SOLIDWORKS İLE SKETCH BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM HAFTA 3-SOLIDWORKS İLE SKETCH Bu uygulamada SolidWorks ile iki boyutlu çizim (sketch) ile ilgili komutlara değinilecek ve uygulamaları gösterilecektir. SolidWorks ile yeni doküman

Detaylı

TOPOGRAFİK, JEOLOJİK HARİTALAR JEOLOJİK KESİTLER

TOPOGRAFİK, JEOLOJİK HARİTALAR JEOLOJİK KESİTLER TOPOGRAFİK, JEOLOJİK HARİTALAR JEOLOJİK KESİTLER Dersin ipuçları Harita bilgisi Ölçek kavramı Topografya haritaları ve kesitleri Jeoloji haritaları ve kesitleri Jeolojik kesitlerin yorumları Harita, yeryüzünün

Detaylı

Bursa İl Sınırları İçerisinde Kalan Alanların Zemin Sınıflaması ve Sismik Değerlendirme Projesi

Bursa İl Sınırları İçerisinde Kalan Alanların Zemin Sınıflaması ve Sismik Değerlendirme Projesi Bursa İl Sınırları İçerisinde Kalan Alanların Zemin Sınıflaması ve Sismik Değerlendirme Projesi 17 Ağustos 1999, Mw=7.4 büyüklüğündeki Kocaeli depremi, Marmara Denizi içine uzanan Kuzey Anadolu Fayı nın

Detaylı

KESİTLERİN ÇIKARILMASI

KESİTLERİN ÇIKARILMASI KESİTLERİN ÇIKARILMASI Karayolu, demiryolu, kanal, yüksek gerilim hattı gibi inşaat işlerinde projelerin hazırlanması, toprak hacminin bulunması amacı ile boyuna ve enine kesitlere ihtiyaç vardır. Boyuna

Detaylı

20 Mayıs 2013. İlgili Versiyon/lar : ETA:SQL, ETA:V.8-SQL. İlgili Modül/ler : Muhasebe IV

20 Mayıs 2013. İlgili Versiyon/lar : ETA:SQL, ETA:V.8-SQL. İlgili Modül/ler : Muhasebe IV 20 Mayıs 2013 İlgili Versiyon/lar : ETA:SQL, ETA:V.8-SQL İlgili Modül/ler : Muhasebe IV İNDİRİLECEK KDV LİSTESİ İndirilecek KDV Listesi raporu özellikle ihraç kayıtlı mal satan, ihracat yapan, yatırım

Detaylı

Global Mapper da bir haritanın koordinat sistemine bağlanması

Global Mapper da bir haritanın koordinat sistemine bağlanması Global Mapper da bir haritanın koordinat sistemine bağlanması Giriş Saha Jeolojisi ve Harita Kampı derslerinde klasik, kâğıda basılı topografik haritaların üzerine jeolojik bilgilerin işlenmesi ve jeolojik

Detaylı

EROZYON MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ & HAVZA VERİTABANININ OLUŞTURULMASI. Doğu Karadeniz Havzasının Su Çerçeve Direktifi Sınıflandırma Sistemi

EROZYON MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ & HAVZA VERİTABANININ OLUŞTURULMASI. Doğu Karadeniz Havzasının Su Çerçeve Direktifi Sınıflandırma Sistemi EROZYON MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ & HAVZA VERİTABANININ OLUŞTURULMASI Doğu Karadeniz Havzasının Su Çerçeve Direktifi Sınıflandırma Sistemi Havza Veritabanının Oluşturulması (ArcHydro) Baraj ve gölet gibi

Detaylı

BÖLÜM 2 VERİ SETİNİN HAZIRLANMASI VE DÜZENLENMESİ

BÖLÜM 2 VERİ SETİNİN HAZIRLANMASI VE DÜZENLENMESİ 1 BÖLÜM 2 VERİ SETİNİN HAZIRLANMASI VE DÜZENLENMESİ Veri seti; satırlarında gözlem birimleri, sütunlarında ise değişkenler bulunan iki boyutlu bir matristir. Satır ve sütunların kesişim bölgelerine 'hücre

Detaylı

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü YENİLENMİŞ TÜRKİYE DİRİ FAY HARİTALARI VE DEPREM TEHLİKESİNİN BELİRLENMESİ AÇISINDAN ÖNEMİ Dr. Tamer Y. DUMAN MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi Türkiye neden bir deprem ülkesi? Yerküre iç-dinamikleri

Detaylı

MTA Genel Müdürlüğü Tarafından Yürütülen TUCBS ve INSPIRE Standartları Çalışmaları

MTA Genel Müdürlüğü Tarafından Yürütülen TUCBS ve INSPIRE Standartları Çalışmaları 18 19 Kasım 2015, ATO Congresium, Ankara MTA Genel Müdürlüğü Tarafından Yürütülen TUCBS ve INSPIRE Standartları Çalışmaları Dr. Engin Öncü SÜMER, Dr. Erol TİMUR, Yıldız NURLU, Pemra KUMTEPE ve Dr. Türkan

Detaylı

Baraj Yıkılması Sonrasında Taşkın Yayılımının Sayısal Modeli. Ürkmez Barajı

Baraj Yıkılması Sonrasında Taşkın Yayılımının Sayısal Modeli. Ürkmez Barajı Baraj Yıkılması Sonrasında Taşkın Yayılımının Sayısal Modeli [ve Fiziksel Model Kıyaslaması] Ürkmez Barajı Dr. İsmail HALTAŞ Zirve Üniversitesi, Gaziantep Dr. Gökmen TAYFUR Dr. Şebnem ELÇİ, İzmir Yüksek

Detaylı

Profesyoneller için Çelik Bağlantılar ve Detay Çizimleri

Profesyoneller için Çelik Bağlantılar ve Detay Çizimleri Profesyoneller için Çelik Bağlantılar ve Detay Çizimleri Çelik tasarımı ve detay çizimleri, her projede değişik ve projeye özel yapısal detay çözümleri üretmeyi gerektirir. Otomatik bağlantılar ve modelleme

Detaylı

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ VE UZAKTAN ALGILAMA

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ VE UZAKTAN ALGILAMA Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Taşınmaz Değerleme ve Geliştirme Tezsiz Yüksek Lisans Programı COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ VE UZAKTAN ALGILAMA 1 Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama İçindekiler

Detaylı

Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgi Sistemi AutoCAD Map İle Gerçekleştirilen Bir Uygulama

Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgi Sistemi AutoCAD Map İle Gerçekleştirilen Bir Uygulama Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgi Sistemi AutoCAD Map İle Gerçekleştirilen Bir Uygulama Arzu Çöltekin Yıldız Teknik Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Yük. Müh. Araştırma Görevlisi 1/5 Özet Günümüzde

Detaylı

Seyhan Havzası Küresel İklim Değişikliği Etkileri İzlenmesi Sistemi WEB Tabanlı CBS Projesi

Seyhan Havzası Küresel İklim Değişikliği Etkileri İzlenmesi Sistemi WEB Tabanlı CBS Projesi Seyhan Havzası Küresel İklim Değişikliği Etkileri İzlenmesi Sistemi WEB Tabanlı CBS Projesi Kurum Adı : Adana Valiliği Proje Durumu : Tamamlandı. Uygulama adresleri: http://iklimcbs.cevreorman.gov.tr/

Detaylı

MUHASEBECĐ PAKETĐNDE B FORMLARINININ DÜZENLENMESĐ

MUHASEBECĐ PAKETĐNDE B FORMLARINININ DÜZENLENMESĐ MUHASEBECĐ PAKETĐNDE B FORMLARINININ DÜZENLENMESĐ Ürün Grubu Kategori Versiyon Önkoşulu [X] Entegre@6 (Muhasebeci Paketi) [X] Yeni Fonksiyon @6 4.0.12 Seti ve 4.0.10 Onaylı Sürüm Uygulama 6 Şubat 2008

Detaylı

KENT REHBERİ 1.0 KULLANIM KILAVUZU

KENT REHBERİ 1.0 KULLANIM KILAVUZU KENT REHBERİ 1.0 KULLANIM KILAVUZU İçindekiler KENT REHBERİ 1.0 KULLANIM KILAVUZU... 0 HARİTA TOOLBAR... 5 Katman Yönetimi :... 6 Kaydır :... 8 Tüm Harita :... 8 Yaklaş :... 8 Uzaklaş :... 8 Önceki Görünüme

Detaylı

TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ. Mustafa ÇALIŞKAN EİE - Yenilenebilir Enerji Kaynakları Şubesi Müdür Vekili

TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ. Mustafa ÇALIŞKAN EİE - Yenilenebilir Enerji Kaynakları Şubesi Müdür Vekili TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ Mustafa ÇALIŞKAN EİE - Yenilenebilir Enerji Kaynakları Şubesi Müdür Vekili Dünya nüfusunun, kentleşmenin ve sosyal hayattaki refah düzeyinin hızla artması, Sanayileşmenin

Detaylı

TĐGEM CBS Projesi Harita Sayfası Yardım Dokumanı

TĐGEM CBS Projesi Harita Sayfası Yardım Dokumanı TĐGEM CBS Projesi Harita Sayfası Yardım Dokumanı 1. Haritalama Özellikleri: Ana sayfada yer alan işletmeye ait genel katmanların görüntülendiği ve temel sorguların bulunduğu harita tüm birim ve kullanıcılar

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü A. GENEL BİLGİLER

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü A. GENEL BİLGİLER Rapor No: Rapor Hazırlama Tarihi: Tarihi: Firma/İşletme Adı: de kullanılan ilgili standart veya metot: I. İşletmenin Genel Tanıtımına İlişkin Bilgiler 1) İşletmenin ticari unvanı, 2) İşletmenin adresi,

Detaylı

Temel Haritacılık Bilgisi. Taha Sözgen İzmir, 2015

Temel Haritacılık Bilgisi. Taha Sözgen İzmir, 2015 1 Temel Haritacılık Bilgisi Taha Sözgen İzmir, 2015 2 İçerik Tarihçe Harita Türleri Topoğrafya Haritaları Hidrografya Haritaları Ortofoto Haritaları Ölçek Kavramı Bir Haritada Bulunması Gerekenler Küresel

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 4/3/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 4/3/2017 2 BÖLÜM 4 TABAKALI KAYAÇLARIN ÖZELLİKLER, STRATİGRAFİ,

Detaylı

Afet/Acil Durum İhbar Alma ve Yönetim Sistemi Modülü

Afet/Acil Durum İhbar Alma ve Yönetim Sistemi Modülü Afet/Acil Durum İhbar Alma ve Yönetim Sistemi Modülü AKOM modülü, çağrı merkezine 7/24 gelen afet ve acil durum çağrıları karşılayan ve alınan çağrıların türlerine göre değerlendirilerek sisteme aktarılmasını

Detaylı

Kalite Kontrol Yenilikler

Kalite Kontrol Yenilikler Kalite Kontrol Yenilikler Amaç ve Fayda Kalite Kontrol modülünde ISO 2859 standardının desteklenmesine, kullanımın daha fonksiyonel ve rahat olabilmesine yönelik bazı iyileştirme çalışmaları yapılmıştır.

Detaylı

ArcGIS ile Elektrik Dağıtımı Uygulamaları Eğitimi

ArcGIS ile Elektrik Dağıtımı Uygulamaları Eğitimi ArcGIS ile Elektrik Dağıtımı Uygulamaları Eğitimi http://facebook.com/esriturkey https://twitter.com/esriturkiye egitim@esriturkey.com.tr Kursun Süresi: 5 Gün 30 Saat ArcGIS ile Elektrik Dağıtımı Uygulamaları

Detaylı

NDEN BELİRLENEBİLME LME POTANSİYELİ UYDU GÖRÜNTÜLERİNDEN

NDEN BELİRLENEBİLME LME POTANSİYELİ UYDU GÖRÜNTÜLERİNDEN BİNALARIN YÜKSEK Y ÇÖZÜNÜRLÜKLÜRLÜKL UYDU GÖRÜNTÜLERİNDEN NTÜLER NDEN BELİRLENEBİLME LME POTANSİYELİ Dilek KOÇ SAN dkoc@metu metu.edu.tr Orta Doğu u Teknik Üniversitesi, Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri

Detaylı

Proje kapsamında Arazi İzleme Sisteminin bir bütün olarak sunulması için bir portal yapısı hazırlanmıştır. Arazi İzleme Sistemi;

Proje kapsamında Arazi İzleme Sisteminin bir bütün olarak sunulması için bir portal yapısı hazırlanmıştır. Arazi İzleme Sistemi; Arazi İzleme CORINE WEB Portal Projesi Kurum adı : T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Proje durumu : Tamamlandı. Uygulama adresleri: http://aris.cob.gov.tr http://aris.cob.gov.tr/csa/ http://aris.cob.gov.tr/csa/

Detaylı