MYSIA'DA EPIGRAFi ARA TIRMALARI II* (Lev. XI-XIII)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MYSIA'DA EPIGRAFi ARA TIRMALARI II* (Lev. XI-XIII)"

Eser Erdem Pamuk
9 yıl önce
İzleme sayısı:

1 MYSIA'DA EPIGRAFi ARA TIRMALARI II* (Lev. XI-XIII) Son yillarda gerek Daskyleion (Ergili) ^evresinde yuriitliigiimuz yiizey taramalannda, gerekse Canakkale ve Bursa Miizelerindeki ara tirmalanmiz sirasinda kopya ettigimiz Mysia kokcnli yazidann bir kismim, daha once kiiciik gruplar halinde yayinlami^tik 1. Bu yazida da, aym bdlgede bulunmus, bir ba ka grup yaziti ele alacagiz. 1. Menekrates'in Mezar Ta i: Mermer stel parcasi. Manyas Golu'niin (Daskylitis limne) giineyinde, sahilden biraz igeride yer alan Ycnikoy'de 2 bulunmus, ve Daskyleion kazi deposunda korunmaya alinmi tir 3. Ustte panel icersinde cenaze ziyafeti sahnesinin alt kismi: Solda bir iskcmleye oturan kadin figuriinun alt yansi; ortada mensa tripes, onun saginda bir vazo (?). Altta yer alan panel icinde, saga dogru bir ath ve arkasinda erkek hizmetci figiirii. Olgulcr: 0. 39x0. 34x0. 083; harf yiik m. (Fig. 1). MeveK[pa]-rr <; EuPoXtavo? E-oPoMax; eklinde bir kisj adi bilmiyoruz. Ancak bunu Ei)Po/Vo<; ve Et>p6?oi eklindcki isimlerle kombine etmck mumktindiir. 2. Asklas'in Mezar Ta i: Ust kismi kink, beyaz mermerden stel. Ergili'de ele gegen eser, sjmdi Daskyleion kazi deposunda korunmaktadir. Ustte, panel icersinde, soldakinin Bu yazinm birinci kismi halen baskida olan Zafer Ta$hklioglu Am Kitabi'mn birinci cildinde (s ) yer alacaktir. Yazinm hazirlanmasinda yardimo olan Saym Prof. Dr. H, Malay'a ve Mysia'daki ara tirmalanmi her zaman destekleyen Saym Prof. Dr. T. Bakir'a te ekkiir ederim.!bk. Erol Atalay Memorial (Arkeoloji Dergisi, Ozel Sayi I, 1991), ; EA 18 (1991), 79-80, no. 3 ve EA 21 (1993), Yenikoy ile Daskyleion arasmda bazi tumulusler yer almaktadir. Herhalde daha sonraki donemlerde de bu bolge bir nekropol alani olarak kullamlmaga devam etmi ti (Bu tumulusler hakkinda bk. A. Ramage-N. H. Ramage, Studies Presented to George Hanfmann (1971), ). Bu tiimuluslerm civarinda yaptigimiz yiizey ara tirmalarinda ele ge9en ve Roma devrine tarihlenebilecek seramik par9alari da belki bu goru u desteklemektedir. Daha onceden koyde ele ge9mi? olan iki mezar ta i i9in bk. E. Schwertheim, Insch. von Kyzikos I (/. K. 18, 1980), 316 ve Daskyleion'un tarihi ve burada son yillarda yapilan kazilarm ilk sonu9lan i9in bk. T. Bakir, "Daskyleion", Hoyuk 1 (1988),

yazidann bir kismim, daha once kiiciik gruplar halinde yayinlami^tik 1. Bu yazida da, aym bdlgede bulunmus, bir ba ka grup yaziti ele alacagiz. 1. Menekrates'in Mezar Ta i: Mermer stel parcasi.

2 C. Tanriver bir erkege, sagdakinin isc bir kadina ait oldugu anla ilan iki biistiin, boyundan itibaren alt kisimlan yer almaktadir. Bunun altindaki alti satirlik yazit, agac budayan bir erkek figiirii tarafindan ikiye aynlmi tir. Bu sahnede, sola doniik bir erkek oniindeki agaci budamaktadir. Sol eliyle tuttugu dah, sag elindeki/a/x 4 ile keserken tasvir edilmi olan bu ki i tunica giymektedir. Stelin alt kisminda yer alan, aleak kabartma olarak yapilmi agag budayan bir insan figiirii, antik dcvirde Daskyleion'da gercekle tirilen tanmsal faaliyetler hakkindaki bilgilerimize bir yenisini daha katmasi agisindan onemlidir 5. Burada, budanan agacin, asma ya da ba ka bir meyva agaci mi oldugu anla ilamamaktadir 6. Otc yandan, daha once yine Daskyleion civannda bulunmus. olan bir steldcki gift siiren bir insan figiirii kabartmasi buradaki tarla tanmina i aret etmektedir 7. Bu kabartma da, Daskyleion'da tarla tanminin yamsira bagcihgin 8 vc mcyveciligin de soz konusu oldugunu ortaya koymaktadir. Bu stclde oldugu gibi, daha cok Phrygia'da kar imiza cikan bir ozellik olan, insanlann gunluk ugra ilannin mezar tasjannda sahnelcnmesi 9 Mysia'nin bu bolgesinde oldukca yaygindir 10. Olciiler: x x ; harf yiik m. (Fig. 2). [wi6uvr]u.a] 'AOKXO. AIOOVOI; o KateoKeiSaoefiJv av F xs> T] yuvn.op0o i 4.IC Kai 6 \>6c, G MriTpoScopo \j c, p.ve[i]- aq %dpiv. R Satir 1-2: Ta ta KATESKEYAIE1N eklinde Satir 3-4:..OPOO/.IC eklindcki kadm adi i in belki [Il]op<p6[p]i5 = [njopcpulpjiq eklinde bir tamamlama onerilebilir; ancak satir ba mdaki harf izleri Pi harfi ifin uygun goriinrntiyor. 8pE7tavov, 6pe7tdvT ya da 8percdviov adi verilen bu alet ifin bk. Daremberg-Saglio, Dictionnaire d. Antiq., s.v. Falx (S. Reinach) ve M. Waelkens, Ancient Society 8 (1977), Nitekim Ksenophon da, satraphk merkezi Daskyleion'un 50k verimli arazilerle fevrili oldugunu belirtmektedir (bk. Hellenika, IV. 1, 15). Bolgenin ^cografi ozellikleri ve bunun burada yapilan tanm iizerindeki etkisi ifin bk. L. Robert, Etudes Anatoliennes (1937), ve Ozellikle dipnot 4. 7 L. Robert, op. cit., 206, Lev. XXVIII, 4 (= /. K. 18, 230). I. S. III. yuzyilda, Daskyleion'da bagcihk ve iiziim tannsi olan Dionysos'la ilis,kili bir dinsel dernegin var oldugu da bilinmektedir: Bk. C. Tanriver, EA , 80-81, no. 3). 9 Bk. M. Waelkens, Ancient Society 8 (1977), Bk. M. Cremer, Hellenistisch-romische Grabstelen itn nordwestlichen Kleinasisn, I: Mysien (Asia Minor Studien 4, 1991), s , Lev. 4c. ve C. Tanriver, Zafer Tashkhoglu Am Kitabi, s. 70, no

Sol eliyle tuttugu dah, sag elindeki/a/x 4 ile keserken tasvir edilmi olan bu ki i tunica giymektedir.

3 Mysia'da Epigrafi Aras.tirmalan II 3. Mezar Ta i Fragmenti: Mermcr mczar steli pargasi. Aksakal civannda koyluler tarafindan bulunmu? 11 olan cser imdi Daskyleion kazi dcposundadir. Usllc, sagdan ve soldan da kinlmis. olan bir panclin alt kismi vc olasilikla bir alin iki ayagma ait izler. Olculer: x x 0. 09; harf yiik m. (Fig. 3) ]<t>ia vac ]o(i.dxo\) vac.? %]oupe vac. Satir 1: Biiyiik olasilikla ['Acp](pia vcya ['Aitjcpia? Satir 2: -omakhos eklinde bitcn herhangi bir isim: [NiKjouaxou, ['Apiaxjondxou vb. 4. Adak Steli Fragmenti: Yesjl omlu'da koyluler tarafindan bulunan ve halcn koyde korunanbir mcrmcr stel pargasi. Ustlc vc altta yer alan muhtemelen kabartmah nisjcrin arasinda kalan kisim korunmu tur. Aynca, bu ta la birlikte, iizcrindc ayakta duran bir erkck figiirii ilc onun solunda olasilikla bir kadin figiirunun ba ina ait izlcr bulunan vc bclki dc bir adak ta ma (?) ait olan yazitsiz bir stel pargasi daha cle gcgmi tir (Fig. 4b) 12. Aynca, koyiin meydaninda bir milta i ve mcrmcrdcn bir phallos bulunmaktadir 13. Olgiiler: x x 0. 07; harf yiik.: m. (Fig. 4a). [ ]o5copot> KOU T[ - ] [ ] ml xrnep iam[- - ] [ ]N Aioyevrii; [ ] 4 [e\}xo.pia]xr\ vac. piov. vac Aksakal Koyu civannda yapugimiz yiizcy ara^tirmalannda, koytin birka km. kuzeyindeki az engebeli arazide yogun olmayan bir Roma devri yer]e mesi oldugunu gostercbilecek bazi seramik pargalan ve basit duvarlara ait oldugu anlafilan ta lar saptadik. Ote yandan, koyiin giiney kismmda, zaman zaman ge? Roma devrine tarihlenebilecek bazi mezarlarla da karîlaîlmaktadir. Ancak, Daskyleion kazi ekibine Aksakalli koyluler tarafindan teslim edilen ve fogunlukla mezar buluntusu olduklan anla5ilan seramik ve terrakotta figiirun parcalarinin Aksakal - Ergili arasindaki tepelerin gole bakan yamaclannda ele geftikleri soylenmektedir. Bu koyde kopya edilmi? olan bazi yazitlar icin bk. E. Schwerteim, op. cit., no. 169, 411, 493, 519, 548 (kr. C. Tannver, Zafer Ta^hkhoglu Am Khabt, s , no. 6). Bu ta in olculeri 6yledir: x x m. 'En az 5 kere kullanildigi anlasjlan [bunlann ticii, Diocletianus ve Maximianus, Constantinus (ve ogullan) ile Ioulianus (1. S ) devirlerinde] bu mil tafindaki yazitlann en ge? olaninin altmda M(ilia) X êklinde mesafe belirtilmi$tir. Bu ta olasilikla E. Schwerlheim tarafindan goriildiigu belirtilcn mil ta idir (Insch. v. Kyzikos II, /. K. 26, 1983, s. 40, no. 36 ve D. French, Roman Roads and Milestones of Asia Minor 2, 1 (BAR 392, 1988) no. 221.). 107

$- - - -]o(i.dxo\) vac.? %]oupe vac. Satir 1: Biiyiik olasilikla ['Acp](pia vcya ['Aitjcpia? Satir 2: -omakhos eklinde bitcn herhangi bir isim: [NiKjouaxou, ['Apiaxjondxou vb. 4.$

4 C. Tannver Satir 1: MrixploScopo-u, AioJoScopcu, 'ArcoAAJoScopot), ]To9]o8copo'D, 'HX,v]o5c6poti gibi bir isim. Satir 2: eourcjck) vcya eawjcov 5. Aphphia'nin Mezar Ta i: Naiskos tipinde mcrmer stcl. Escr, Canakkale Miizcsi tarafindan, Biga'da oturan K. Kdsc adh bir kisjdcn satin alinmi tir (Env. No. 4859) 14. tjzerinde ycr alan ve ccnazc ziyafctini konu alan kabartmanin slili, bu ta in Kyzikos yakinlanndan gcldigini gostcrmcktcdir. Ni icersindc cenaze ziyafcti sahncsi: Solda ba i da drtcn manto giymi vc arkahksiz bir taburcye oturan kadin, sagda kline iizcrindc uzanan vc sol clindc bir icki kabi tutan sakalh bir erkck; onde, iizcrindc yiycccklcr olan bir mensa tripes; sol kenarda clindc bir vazo ta iyan kiiciik boyutlu olarak yapilmis, bir kadin, sag kenarda isc sag elini ccncsinc dayamis, vc yine kiiciik boyutlu olarak yapilmis, olan bir erkck hizmetci figiirii. En altta hayli gcnis, bir kama. Olciilcr: x x 0.101; harf yiik m. (Fig. 5). 'Aqxpia 'AjtoX^oScopot) %aipe. 6. Moskhareion'un ya da Synete'nin Mezar Steli: Naiskos tipinde mermcr stcl. Karacabcy'in kuzcybatisinda ycr alan Karasu Koyii'nde 15 -yaziti korunmamis, ba ka bir stclle birliktc 16 - bulunmu tur (Bursa Miizcsi Env. No ). Usttc profillcndirilmi ar ilrav; yanlarda dikdortgcn ckilli ve silmcli ba liklar ta iyan anta duvarlan. Naiskos icinde kabartma G. Polat tarafindan bir sonraki makalede plastik acidan incelcnmcklcdir (s. Ill, no. 1). Olciilcr: x x 0. 27; harf yiik m. (Rcsim icin G. Polat'in makalcsinc bakiniz). Mooxdpevov T) Kal idvern, yuvri 5e 'A(po(3r toi) xcu 'HpcoScu Tipo'iq, %avpe. ^Muzenin aym ki iden satin aldigi (Env. no. 4860) ve iizcrinde 9ift siircn bir erkck figiirii ile \)7i6 ivt ia'li mezar yaziti formiilu bulunan, bu nedcnle de Kyzikos arazisi ya da yakinlanndan geldigi anla ilan bir ba ka mezar stcli icin bk. C. Tannver, Z. Ta hkhoglu Am Kitabi, s. 70, no. 4. ^ E. Schwerteim'a gore Mileloupolis arazisi Kara Dag'm guney yama9larma kadar uzamyor ve bu koyiin bulundugu alani da icine ahyordu (bk. lnsch. von Kyzikos II, s. 100). Bu koyde daha onceden bulunmu olan bir basjka mezar steli ifin bk. E. Schwerteim, op. cit., Bu stel hakkinda G. Polat'in makalesine bk. (s. 112, no. 2). 108

tjzerinde ycr alan ve ccnazc ziyafctini konu alan kabartmanin slili, bu ta in Kyzikos yakinlanndan gcldigini gostcrmcktcdir.

5 Mysia'da Epigrafi Ara tirmalan II Yazitimizda gecen Moa%ap(e)iov, Ewe-cn ve 'A(p6Pr To<; eklindeki her iic isim de Mysia'da bulunmus, digcr bazi yazulardan bilinmcktedir, bk. E. Schwertheim, Insch. von Kyzikos I, 123 (Mooxapevov), 340 (I-uvern) ve 123 ('AcpoPriTOi;). Cumhur Tannver Izmir 109

yazulardan bilinmcktedir, bk. E. Schwertheim, Insch.

Benzer belgeler

MYSIA'DAN IK! YENI STEL* (Lev. XIV-XVI)

MYSIA'DAN IK! YENI STEL* (Lev. XIV-XVI) Karacabey Ilgesi'nin kuzeybatisinda yer alan Karasu Koyii'nde kdyliiler tarafmdan bulunan, ve imdi Bursa Miizesi'nde sergilenen, iri grenli beyaz mermerden yapilmis.