Model Organizmalar, Deney Hayvanları Kullanım Alanları ve Etik
|
|
- Zeki Özer
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Hatice BALMUK Zeynep ZEYNELOĞLU Nazlı CANKILIÇ Model Organizmalar, Deney Hayvanları Kullanım Alanları ve Etik Model Organizma nedir? Model organizma, biyoloji alanındaki deney ve araştırmalarda kullanılmaya uygun, belirli bir genetik dizilim, hastalık ya da özellik taşıyan canlılara verilen isimdir. Biyoteknoloji, genetik, moleküler biyoloji gibi biyolojinin pek çok dalında farklı özelliklere sahip model organizmalar kullanılabilir. Model canlılar özellikle,insan hastalıklarının olası sebepleri ve bunların tedavileri için, bu deneylerin insan üzerinde gerçekleştiremediği ve etik olmadığı durumlarda yaygın olarak kullanılırlar. Model organizma seçiminde göz önünde bulundurulan faktörler: 1-) Kısa yaşam döngüsüne sahip olma Deneylerin daha kısa süre içinde sonuca ulaşması ve daha fazla jenerasyon üzerinde gözlem yapılabilmesi için model organizmalar genellikle kısa yaşam döngüsüne sahip canlılar arasından seçilir. 2-) Genetik uygulamalar için elverişli olma Genomunda kolay değişiklik yapılabilen canlılar özellikle moleküler biyoloji ve genetik alanındaki araştırmalar için çok uygundur. 3-) Laboratuvar ortamında yetiştirilebilme Model organizmalar sıklıkla laboratuvar ortamında kolayca bakımı gerçekleştirilebilecek canlılar arasından seçilir. Bu seçimde canlının boyutu, beslenme biçimi, yaşadığı sıcaklık gibi faktörler göz önünde bulundurulur. 4-) Ekonomik koşullar Model organizma olarak seçilen canlının ucuz ve kolay bulunabilir olması, bakımının masraflı olmaması araştırmacılar için tercih edilesi bir durumdur. 5-) Genom haritasının çıkarılmış olması Genom diziliminin tamamı bilinen canlılar özellikle genetik alanındaki araştırmalar için çok daha uygun birer model organizmadır 3 farklı model organizma tipi vardır; Bunlar; 1.Genetik Model Organizmalar
2 2. Deneysel Model Organizmalar 3. Genomik Model Organizmalar Genetik Model Organizmalar Genetik analizler için uygundur. Bu organizmalar çok hızlı ürerler ve kısa zaman içerisinde çok fazla nesil olu ştururlar. Çok fazla mutant bireyler genelde elde edilir. Genetik haritalar çıkarılabilir. 1. Saccharomyces cerevisiae, 2. Drosophila melanogaster, 3. Caenorhabditis elegans Deneysel Model Organizmalar Bu organizmalar jenerasyon sürelerinin uzun olması ve zayıf bir genetik haritaya sahip olması nedeniyle genetik araştırmalarda kullanılmaz. Ancak Gallus gallus (tavuk) ve Xenopus laevis( bir kurba ğa türü) gibi türlerin ürettikleri dayanıklı embriyolar geli şim biyolojisinde model organizma olarak kullanılır Genomik Model Organizmalar Bu tip organizmaların genetik yada deneysel avantaj ve dezavantajlarına bakılmaksızın model organizma olarak seçilirler. Çünkü evrimsel geli şimde çok önemli bir noktada olmaları yada genomlarının bazı kalitesi bunlar üzerinde çalışmayı ideal kılar. Örneğin Fugu rubripes insanlarınkine benzer gene sahiptir ancak daha küçük genomları vardır.büyüklükteki bu farklılık insan genomundaki DNA tekrarlarından ve intronlardan kaynaklanır. Son yıllarda, omurgalı ve omurgasız canlıların moleküler ve genetik yapılarının anlaşılmasıyla ilgili çok sayıda çalışma yapılmış ve bu alanda önemli gelişmeler olmuştur. Model organizmaların gelişimleri, fizyolojileri ve davranışları incelenmiş ve bu organizmalar insan sağlığıyla ilgili genetik çalışmalarda kullanılmıştır Genetik, moleküler biyoloji ve genom dizilim (sekans) çalışmaları, biyolojik işlevleri yürüten birçok moleküler sürecin ve genin evrimsel süreçte korunduğunu ortaya çıkarmıştır. Birçok gen dizisi mayadan birçok yüksek yapılı omurgalılara kadar korunmuştur ve çok çeşitli organizmalarda bu genler genellikle benzer işlevleri yürütmektedirler. Örneğin; mayada hücre döngüsü kontrol noktalarını düzenleyen genlerin insanda homoloğu bulunmaktadır. Bu genlerin insanda bulunanları hücre döngüsünü düzenlemekte ve tümör baskılayıcı genler olarak görev yapmaktadırlar. İnsanlarda hastalığa neden olduğu bilinen 300 genden yaklaşık 200'ü meyve sineği ve nematodlardaki genler ile dizi benzerliğine sahiptir.
3 Bu genlerden yaklaşık 100 tanesinin mayada da benzerleri bulunmaktadır. Buna ek olarak, birçok erken gelişim süreci ve bunları kontrol eden genler sineklerde, nematodlarda, fare ve insanda korunmuştur. Deney Hayvanları Biyomedikal alanlarda; hipotezi bilimsel kurallara göre oluşturulmuş araştırmalarda ilaç, madde, tedavi vb. etkinliklerin, canlı organizmadaki sonuçlarının elde edilmesi için, kullanılan hayvanlardır. Hayvan deneyi terimi ise; omurgalı ya da omurgasız olmalarına bakılmaksızın hayvanlarla yapılan tüm bilimsel uygulamalar için kullanılır. Deney hayvanlarının çoğu; biyoloji, tıp, veteriner hekimliği, ziraat ve ilaç sanayisi gibi biyomedikal alanlarda kullanılmaktadır. Hayvanların büyük bir kısmı ise, temel tıp alanları (örneğin, insan vücudunun genel fizyolojisi, biyokimyası ve endokrinolojisi gibi) ile ilaçların insanlar için faydalı olup olmadığının araştırılmasında ve güvenli olan dozajlarının belirlenmesinde insan modeli olarak kullanılmaktadır. Bu deneylerde kullanılan hayvanlar, bir anlamda insanın yerine konulmuş bir model olarak kullanılmışlardır. Deney hayvan ünitelerinde kullanılan özel tesisatlar; Stabil ısı Sabit nem Düzenli fotoperiyot(gece/gündüz) ventilasyon sistemleri Hayvanlar için bariyerler Operasyon salonu için filtreler Araştırmalarda göz önünde tutulması gereken birinci öncelik, araştırmaların niteliğine uygun deney hayvanlarının seçilmesidir. Burada aranılacak uygunluk, elde edilecek sonuçların, hedeflenen canlının problemlerine çözüm oluşturmasıdır. Deney Hayvanlarının Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar Araştırmalar için hayvan modelleri seçiminde çok dikkatli davranılmalı ve deneyler ayrıntılı bir şekilde planlanmalıdır. Bir hayvan modelinin seçilmesindeki aşamalar kısaca şu şekilde özetlenebilir: 1. Temel anahtar sorunun tanımlanması, 2. Temel anahtar elementin( hücre tipi, doku, organ, organlar arası iletişim vb.) ne olması gerektiğine karar verilmesi,
4 3. Hangi hayvan türü/soyunda bu temel anahtar elementin olduğunun belirlenmesi, 4. Anahtar elementi içeren hangi hayvan türü ya da soyunun teknik olarak daha avantajlı olduğu ve deneysel işlemlerden hangisinin en az düzeyde rahatsızlık hissedeceğinin belirlenmesi, 5. Hayvanların temini, barındırılması, bakımı, takibi, literatür bilgiler, hayvanlarla ilgili deneyim gibi uygulamadaki faktörlerin belirlenip gözden geçirilmesi, 6. Bilimsel uygulama ve etik yönlerden uygun bir hayvan modelinin seçilmesi Deney hayvanı olarak sık kullanılan hayvanlar; sıçan(rat), fare, hamster, tavşan, köpek, kedi, domuz ve koyunlardır. FARE Genel olarak immünoloji, toksikoloji, farmakoloji, kanser, davranış ve enfeksiyon hastalıkları ile ilgili araştırmalarda kullanılır. Çok sayıda mutasyonlarının bulunması genetik çalışmalarda tercih edilmesine neden olmuştur. SIÇAN(RAT) Farelerden sonra araştırmalarda en çok kullanılan omurgalı hayvanlardır. Diş hekimliği çalışmalarında iyi bir deney modeli oluşturduğundan önemli bir yer tutmaktadırlar. Biyomedikal araştırmalarda temel tıp, ilaç, gıda, davranış ve toksite çalışmalarında en çok kullanılan hayvandır. Farelerin aksine, ratlarda safra kesesi bulunmaz. TAVŞANLAR Laboratuvar hayvanı olarak Beyaz Yeni Zellanda soyu Oryctolagus cuniculus tercih edilir. Biyomedikal araştırmalarda kullanılan tavşan sayısı fare ve ratlara kıyasla oldukça düşüktür. Tavşanlar toksite antiserum üretimi, biyolojik etkinliği olan maddelerin ölçümlendirilmesi, göz ve deri iritasyon testleri ve damar sertliği ile ilgili çalışmalarda kullanılır. DENEY HAYVANLARININ FİZYOLOJİK VERİ TABLOSU RAT (SIÇAN) Erişkin vücut ağırlığı: dişi 300 g Erişkin vücut ağırlığı: erkek 200 g Doğum ağırlığı 5-6 g Vücut yüzey alanı 50 g için 230 cm2; 130 g için 250 cm2;
5 200 g için 325 cm2 Vücut sıcaklığı C Kromozom sayısı 42 Yaşam süresi yıl Gıda tüketimi 10g / 100g / gün Su tüketimi 10-12ml / 100g / gün FARE Erişkin vücut ağırlığı: dişi g Erişkin vücut ağırlığı: erkek g Doğum ağırlığı 0.5-1,5 g Vücut yüzey alanı 20 g için 36 cm2 Vücut sıcaklığı C Kromozom sayısı 40 Yaşam süresi yıl Gıda tüketimi 15 g / 100 g/gün Su tüketimi 15 ml/100 g/gün HAMSTER Erişkin vücut ağırlığı: dişi g Erişkin vücut ağırlığı: erkek g Doğum ağırlığı 2 g Vücut yüzey alanı 125 g için 260 cm2 Vücut sıcaklığı C Kromozom sayısı 44 Yaşam süresi ay Gıda tüketimi g / 100 g /gün Su tüketimi 8-10 ml/100 g/gün TAVŞAN Erişkin vücut ağırlığı: dişi 2-5 kg Erişkin vücut ağırlığı: erkek 2-6 kg Doğum ağırlığı g (40 g) Vücut yüzey alanı 2.5 kg için 1270 cm2 4.8 kg için 3040 cm2 Vücut sıcaklığı C Kromozom sayısı 44 Yaşam süresi 5-6 yıl Gıda tüketimi 5 g/100 g/gün Su tüketimi 5-10 ml/100 g/gün
6 DENEY HAYVANLARI KULLANIMIDA ETİK Deney hayvanlarıyla ilk araştırmaların yapıldığını M.Ö. 400 lerde yayımlanan Corpus Hippocraticum adlı kitapta görüyoruz. Daha sonra Galen ve birçok araştırmacı deney hayvanlarını çeşitli amaçlarla kullanmıştır. Fakat çalışmaların belirli bir sisteme oturması ve araştırmalar için canlı hayvan kullanımının mutlaka gerektiği 1865 yılında Claude BERNARD tarafından ifade edilmiştir. Fakat anestetik maddelerin bulunmadığı dönemden gelen alışkanlıkla başta eter olmak üzere anestetik maddeler keflfedildiği halde, halen deney sırasında anestezisiz uygulamalar yapılıyordu. Bu da toplumun dikkatini çekemeye başladı. Toplumda canlı kesime (vivisection) karşı hareketler örgütlendi yılında Londra da "The Victoria Street Society" kuruldu, bunu aynı yıl kurulan "Frances Power Cobbe" izledi. Kurulan derneklerin çalışması sonucunda İngiltere de 1876 yılında "Royal Commision" kuruldu ve "Hayvanlara insancıl Davranma Yasası" adlı ilk etik yasayı yaptı. Bu yasa ile "canlı hayvanlar üzerinde yapılacak denemelerin ancak eyalet sekreterliğinin kontrolü ile, anestezi altında ve yalnızca yararlı bilim için yapılabileceği" karara bağlanmıştır. Bu yasadan sonraki çalışmalarda ortaya çıkan gelişmelere göre yeni alternatifler geliştirilmiştir. Öncelikle kurulan dernek sayısı artmıştır. Özellikle gelişmiş ülkelerde birçok yasa çıkarılmış ve çeşitli uluslararası antlaşmalar imzalanmıştır yılında yayımlanan "İnsani deney tekniğinin prensipleri" bugün hemen hemen tüm yasaların ortak temelini oluşturan 3R kuralını ortaya koymuştur. 3R kuralı halen gerek hayvan refahı savunucuları ve gerekse bilim insanlarınca kabul görmekte ve günümüz bioetik kurallarının temelini oluşturmaktadır. 3R kuralı, R harfiyle başlayan üç İngilizce kelimeden oluşmaktadır. Bunlar; 1. REDUCTION ( azaltma) 2. REPLACEMENT (değiştirme) 3. REFINEMENT (arıtma) 1. REDUCTION Reduction mümkün olduğu kadar az hayvan kullanarak en iyi sonuca varmayı öneren maddedir. Fakat burada az hayvan kullanma önerisini asla deneyin gerektirdiği istatistiksel sayıyı kısarak yapma algılanmamalıdır. Reduction da boş yere hayvan kayıpları engellenerek az hayvan kullanılması ilke edinilmiştir. Boş yere hayvan kaybının nedenleri arasında ilk sırayı, araştırmayı planlarken
7 ve uygularken iyi bir literatür taramanın yapılmamı olması yer almaktadır. Hele günümüzde bu tip taramaların bilgisayar ortamında bu kadar kolay yapılma olanağ varken literatür taramadan çalışmaya başlanması çok üzücüdür. Araştırmacı deney bitip de çalışma yazma aşamasında iken literatür tarayınca, seçtiği konunun çoktan klasik bilgi haline geldiğini görüyor ve o çalışma doğal olarak yayımlanmıyor. Bu durumda çalışmada kullandığı hayvanların tümü boşa gitmiş oluyor. Reduction da boş yere hayvan harcama nedenlerinden birisi de, çalışmaya başlarken çok iyi literatür deney hayvanları hakkında teorik ve pratik bilgi eksikliğidir. Dünya da bunun önüne geçilmesi için araştırmacının bu alanda bir kursa katılıp orada başarılı olduğunu gösteren sertifikanın alınması şart koşulmaktadır. Ülkemizde bir süredir bu çalışmalar başlamış ve yoğunluk kazanmıştır. Bu kurslar kişilerin teknik hatalarla hayvan kaybetmelerini minimuma indirmektedir. Ayrıca araştırıcının deney hayvanlarının çeşitli özellikleriyle ilgili olarak temel bir bilgiye sahip olması sağlandığı için daha bilinçli davranmaktadır. Yine en çok rastladığımız reduction kuralına aykırı davranışlardan biriside deneye hayvan seçiminde hatalar veya deneyi daha güvenilir hale getirecek olanaklardan habersiz olma nedeniyle yapılan yanlış seçimlerdir. 2. REPLACEMENT Bu madde eğer bilimsel olarak bir mahsur yoksa deney hayvan yerine ona alternatif yöntemlerin kullanılmasını önermektedir. Günümüzde bu konu ile ilgili olarak önerilen yöntemler, 1.Doku ve organ kültürleri 2. Bilgisayar modelleri ve veri bankaları 3. Omurgasız hayvanların kullanılması 4. Embriyolu yumurtanın kullanılması 5. Gönüllü insan veya insan materyallerinin kullanılması 6. Bir hücrelilerin kullanılması 7. Eğitimde deney hayvanlarının yapay modellerinin ve filmlerinin kullanılması Doku ve Organ Kültürleri Avantajları
8 1.Üretimi tamamen kontrol altındadır. Deney hayvanlarındaki gibi kontrol dışı gelişmeler daha sınırlıdır. 2. Hayvanlarda görülen ve çeşitli koşulların zorladığı bireysel sapmalar kolay kolay olmaz. 3. Çalışmayı etkileyecek koşullar sınırlı olduğu için sonucu doğrudan yorumlayabiliriz. 4. Doğrudan insan hücresi kullanma olanağı yaratmaktadır, dolaysıyla elde edilen sonuçlar insana çok uygunluk gösterir (ameliyatlarda alınabilecek dokulardan veya kanserli insan doku bankalarından) Doku Kültürünün Dezavantajları 1.Zaman zaman istenmeyen kontaminasyonlarla kayıplar olabilir. 2. Vücuttan izole edilmiş bir organ diğer sistemlerle olan etkileşimden uzaklaştığı için Doku kültürlerinden elde ettiğimiz sonucu sağlam durumdaki bir organizma için yorumlamamız zor olmaktadır 3. Doku kültürlerinin özellikle canlının bütünlüğünün devamlılığını isteyen insan çalışmalarında kullanılması mümkün görülmemektedir. Örneğin bir transplantasyon çalışması veya birçok organın işin içine girdiği olaylarda kullanılması mümkün değildir. 3. REFİNEMENT Bu maddenin kuralı hayvanların doğumlarından, deney bitimine kadar kullanılması süresince rahat etmelerinin sağlanması ve mümkün olduğu kadar az acı duymalarını sağlamak için önlemlerin alınmasıdır. Bunun için uygulamalar hayvanların konacağı kafesten başlar. Bu hayvanların kafesi hem hayvanların rahatını sağlayabilecek, hem de sağlıklı malzemeden olmalıdır. Kafeslere hayvanların yerleştirilmesinde de dikkat etmemiz gereken etik hakları bulunmaktadır. Her büyüklükteki kafese her istediğimiz sayıda hayvan koyamayız. Etik kurallarda hangi türden, hangi yaşta hayvanın ne kadar taban alanı ve yükseklikte bir kafese konacağı belirlenmiştir. Belirtilen sayının üstünde hayvan koyulamaz. Hayvanların rahatı açısından onlar için kullandığımız yataklıklarda çok önemlidir. Yataklıklar şekil verilebilir, tozsuz olmalıdır. Hayvanların kafeslerinin konacağı odaların ısı, ışık, nem durumları mutlaka o odada yetiştirilmekte olan türün gereksinimine göre olmalıdır. İnsan Deneklerinde Etik 1. İnsan üzerinde bilimsel bir deney yapan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
9 2. İnsan üzerinde yapılan rızaya dayalı bilimsel deneyin ceza sorumluluğunu gerektirmemesi için; a) Deneyle ilgili olarak yetkili kurul veya makamlardan gerekli iznin alınmış olması, b) Deneyin öncelikle insan dışı deney ortamında veya yeterli sayıda hayvan üzerinde yapılmış olması, c) İnsan dışı deney ortamında veya hayvanlar üzerinde yapılan deneyler sonucunda ulaşılan bilimsel verilerin, varılmak istenen hedefe ulaşmak açısından bunların insan üzerinde de yapılmasını gerekli kılması, d) Deneyin, insan sağlığı üzerinde öngörülebilir zararlı ve kalıcı bir etki bırakmaması, e) Deney sırasında kişiye insan onuruyla bağdaşmayacak ölçüde acı verici yöntemlerin uygulanmaması, g) Deneyin mahiyet ve sonuçları hakkında yeterli bilgilendirmeye dayalı olarak açıklanan rızanın yazılı olması ve herhangi bir menfaat teminine bağlı bulunmaması gerekir. KAYNAKÇA
10 3. Konu Sorular ve Cevaplar 1. SORU: Bir hastalığın tanı ve tedavi sürecinde hangi işlemlerin yapılacağına karar vermek adına bir deney hayvanıyla çalışılacaktır. Bu deney hayvanının seçiminde anahtar sorun ve elementin kararlaştırılması hangi açıdan önemlidir? Cevap: Anahtar sorunun tanımlanması ve hangi organ, doku veya hücre ile çalışılacağına karar verilmesi demek hangi hayvan türü ve soyunda bu temel anahtar elementin olduğuna daha çabuk ulaşmak demektir. Böylelikle hangi hayvanla çalışılırsa daha verimli sonuçlar alınacağını kestirilmiş olur. Örneğin safra kesesi hastalıkları için sıçanlarla çalışmak doğru olmaz çünkü sıçanlarda safra kesesi bulunmaz. 2. Soru: Deney hayvanları kullanımı etiğinde, 3R kuralından reductin (azaltma) nedir? Cevap: mümkün olduğunca az hayvan kullanmaktır. Bu istatiksel hesaplar sonucunda ihtiyaç duyulan hayvan sayısından kısmak değil iyi bir literatür taraması yapmak ve deney hayvanların kullanım alanlarını iyi bilmektir. 3. SORU: İnsan hastalıklarının olası sebepleri ve tedavileri için neden model organizmalar kullanılır? ve genomlarının neden benzer olması istenir? CEVAP: İnsana çok benzer genetik yapı taşıyan model organizmalar üreme ve çoğalma sürelerinin kısalığı sayesinde birçok nesli çabuk ve ucuz olarak inceleme olanağı vermektedir. Tam genomik dizisi belirlenen model organizmalardan bazıları Escherischia Coli (bakteri), Saccharomyces Cerevisiae (maya), Drosophila Melanogaster (meyve sineği) ve Caenorhabditis Elegans'dır (nematod). Diğer canlı genomlarının bilinmesi insan genomuyla karşılaştırma yapılmasını ve insan genomunun daha iyi anlaşılabilmesini sağlayacaktır. Laboratuar faresi üzerinde yapılan çalışmalar devam etmektedir. İnsan ve fare genomlarında yaklaşık olarak 3 milyon baz çifti bulunur ve fare genlerinin büyük bir çoğunluğunun insan genlerinde kar şılığı vardır. İki tür arasında farklı olan genler sadece %1 5 arasındadır ve genelde daha önce var olan genlerin duplikasyonu veya değiş mesi sonucu yeni işlev kazanmış genlerdir. Genomlar arasındaki bu benzerlik farenin popüler bir model organizma olarak kullanılmasında en önemli etkendir. Genetikçiler, basit laboratuvar organizmalarında metabolizmanın,gelişimin ve hastalıkların temellerini çalışmak için bu genetik benzerliklerin avantajlarını kullanmakta ve daha sonra bu bilgileri daha karmaşık ökaryotlara uygulamaktadırlar. İnsanda hastalıklara neden olan genlerin bulunması ve bu genlerin hücrede ne gibi işlevler gördüğünün anlaşılması uzun ve zahmetli araştırmalar gerektirmektedir.
MODEL ORGANİZMALAR, DENEY HAYVANLARI KULLANIM ALANLARI VE ETİK
MODEL ORGANİZMALAR, DENEY HAYVANLARI KULLANIM ALANLARI VE ETİK Model Organizma Nedir? Model organizmalar çeşitli biyolojik olayların anlaşılması için üzerinde çalışılan bir türdür. Bu organizmaları laboratuvar
DetaylıModel Organizmalar. Yusuf DOĞAN
Model Organizmalar Yusuf DOĞAN Model Organizma Nedir? Model organizmalar çeşitli biyolojik olayların anlaşılması için üzerinde çalışılan bir türdür. Bu organizmaları laboratuvar ortamında üretmek ve üretimlerini
DetaylıKLİNİK ARAŞTIRMALAR ve HUKUKİ TEMELLERİ
KLİNİK ARAŞTIRMALAR ve HUKUKİ TEMELLERİ Av. Bilge Aydın KLİNİK ARAŞTIRMALAR Tanımı Önemi Temel İlkeler Uygunluk Şartları Yasal Düzenlemeler Nedir? Tanımı Temel İlkeler Bireye Saygı Zarar Vermeme Yararlılık
DetaylıDeneysel Çalışmalarda Hayvan Kullanımı
Deneysel Çalışmalarda Hayvan Kullanımı Dr. T. Murat Koşan ÇOMÜ Tıp Fakültesi Üroloji AD Bir ulusun büyüklüğü ve ahlaki ilerlemesi, hayvanlara yaptıkları muameleye bakılarak yargılanabilir. Mahatma Gandi
DetaylıOksijen tüketimi 1,63-2,17 ml/g/ saat /dk ml/kg / mmhg Eritrosit 7,0-12,5 x 10 6 / mm 3 Hematokrit % ,2-16,6 mg/dl L
DENEY HAYVANLARI İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER Hayvanların taşınması: Hayvanlar için, nakliyat mümkün olduğu kadar hafifletilmesi gereken, stresli bir deneyim olduğu unutulmamalıdır. En sık karşılaşılan havalandırma
DetaylıDENEY HAYVANLARI ETİĞİ VE ALTERNATİF YÖNTEMLER
DENEY HAYVANLARI ETİĞİ VE ALTERNATİF YÖNTEMLER Etik, Yunanca Ethos sözcüğünden köken almış. Etik: İyi ve doğru kavramlarının ne olduğunu, evrensel iyi ve evrensel doğru olup olmadığını ve bunlara ulaşılıp
DetaylıHAYVAN DENEYLERİNDE ETİK KURUL BAŞVURUSU. Doç. Dr. İlyas Onbaşılar
HAYVAN DENEYLERİNDE ETİK KURUL BAŞVURUSU Doç. Dr. Ülkemizde Hayvan Deneyleri İle İlgili Yasal Mevzuat 1 Temmuz 2004 Hayvanları Koruma Kanunu Çevre ve Orman Bakanlığı 16 Mayıs 2006 Deneysel ve Diğer Bilimsel
DetaylıHAYVAN DENEYLERİNDE ETİK KURUL BAŞVURUSU
HAYVAN DENEYLERİNDE ETİK KURUL BAŞVURUSU Doç. Dr. Transgenik Hayvan Teknolojileri UAM Ülkemizde Hayvan Deneyleri İle İlgili Yasal Mevzuat 1 Temmuz 2004 Hayvanları Koruma Kanunu (5199) Çevre ve Orman Bakanlığı
DetaylıNERDEN ÇIKTI BU DENEY?
NERDEN ÇIKTI BU DENEY? 2. Yüzyıl Roma sında bir hekim olan Galen domuz, maymun ve köpeklerin bazı organlarını vücuttan ayırarak, çeşitli organların fonksiyonlarının nasıl olduğunu görmeye çalışmıştır ve
DetaylıÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ
ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ Seçici gen ifadesi embriyonun gelişmesini sağlayan 4 temel işlevi denetler: 1. Hücre çoğalması 2. Hücre farklılaşması 3. Hücre etkileşimleri 4. Hücre hareketi HÜCRE
DetaylıLABORATUVAR HAY- VANLARI YETİŞTİRME VE SAĞLIĞI
LABORATUVAR HAY- VANLARI YETİŞTİRME VE SAĞLIĞI LBV210U KISA ÖZET DİKKAT Burada ilk 4 sahife gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 1 1.ÜNİTE Laboratuvar Hayvan Yetiştiriciliği
DetaylıDENEY HAYVANLARI LABORATUVARLARINDA VETERİNER HEKİMİN ROLÜ. *Gülhane Askeri Tıp Akademisi Araştırma ve Geliştirme Merkezi Deney Hayvanları Kısmı
DENEY HAYVANLARI LABORATUVARLARINDA VETERİNER HEKİMİN ROLÜ Uzm. Vet. Hekim Tayfun İDE* Uzm. Vet. Hekim A.Sarper BOZKURT* *Gülhane Askeri Tıp Akademisi Araştırma ve Geliştirme Merkezi Deney Hayvanları Kısmı
DetaylıGiriş. İlgi çekici ve hızla gelişen bu bilim dalına genomikler adı verilmektedir. Kaynak: Biotechnology (An Introduction) - Susan S.
BİYOİNFORMATİK Giriş Son 15 yılda çeşitli organizmalara ait genomun tamamının klonlanması, sekansının belirlenmesi ve analiz edilmesi yolunda önemli gelişmeler kaydedilmiştir. İlgi çekici ve hızla gelişen
DetaylıBİYOLOG TANIM. Canlı türlerinin tanımlanması, sınıflandırılması, yaşamı ve evrimini etkileyen koşullar üzerinde araştırma yapan kişidir.
TANIM Canlı türlerinin tanımlanması, sınıflandırılması, yaşamı ve evrimini etkileyen koşullar üzerinde araştırma yapan kişidir. A- GÖREVLER Biyologların görevleri araştırmacı ve uygulamacı olmalarına göre
DetaylıFEN ve TEKNOLOJİ / GENETİK MÜHENDİSLİĞİ ve BİYOTEKNOLOJİ. GENETİK MÜHENDİSLİĞİ ve BİYOTEKNOLOJİ
GENETİK MÜHENDİSLİĞİ ve BİYOTEKNOLOJİ 1 Genetik mühendisliği canlıların kalıtsal özelliklerinin değiştirilerek onlara yeni işlevler kazandırılmasına yönelik araştırmalar yapan bilim dalıdır. Genetik mühendisleri
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 33 HAYATIN BAŞLANGICI
12. SINIF KONU ANLATIMI 33 HAYATIN BAŞLANGICI Canlılar öldükten sonra yumuşak dokular saprofitler tarafından ayrıştırılır. Kemik ve kabuk gibi sert yapılar ise ayrıştırılamaz. Bu yapılar minerallerle kayaçlara
DetaylıDoç. Dr. Turgay TEKİNAY. GÜDAM Müdürü ARA
23 MAYIS 2016 PAZARTESİ 08.30-08.45 Açılış Konuşması Doç. Dr. Turgay TEKİNAY GÜDAM Müdürü 08.45-09.00 Deney Hayvanları Uygulama ve Etik Kursu nun Amacı, GÜDAM Tanıtımı ve Laboratuvar İşletmesi Doç. Dr.
DetaylıDENEY HAYVANLARI ANATOMİSİ
DENEY HAYVANLARI DENEY HAYVANLARI ANATOMİSİ Deney Hayvanı: Hipotezi bilimsel kurallara göre kurulmuş araştırmalarda ve biyolojik testlerde kullanılan hayvanlardır. Günümüzde en sık kullanılan deney hayvanları;
DetaylıAv. Dilek Temiz Özbek
HUKUK BAKıŞ AÇıSı Av. Dilek Temiz Özbek İstanbul Üniversitesi Hukuk Müşavirliği HUKUK İLİŞKİSİ 13.4.2013 tarihli Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelik hükümlerinde değişiklik yapan 25.6.2014 tarihli
DetaylıHAYVAN DENEYLERİNDE ETİK KURUL BAŞVURUSU. Doç. Dr. İlyas Onbaşılar
HAYVAN DENEYLERİNDE ETİK KURUL BAŞVURUSU Doç. Dr. Hayvan Deneyleri Konusundaki Mevzuat 1 Temmuz 2004 Hayvanları Koruma Kanunu Çevre ve Orman Bakanlığı 16 Mayıs 2006 Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin
DetaylıDeneysel Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (ÇOMÜDAM)
Deneysel Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (ÇOMÜDAM) Veteriner Hekim Sait ELMAS ÇOMÜDAM Sorumlu Yönetici ÇANAKKALE ONSEKZİ MART ÜNİVERSİTESİ MERKEZİMİZİN DENEY HAYVANI ÜRETİM VE BAKIM KAPASİTESİ
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 7 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI
12. SINIF KONU ANLATIMI 7 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI GENETİK MÜHENDİSLİĞİ Belirli bir amaca yönelik olarak genetik madde üzerinde yapılan çalışmaları içerir. Canlıların genlerine
DetaylıTeori (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta) BES114 2. BAHAR 3 0 0 2
TIBBİ BİYOLOJİ VE GENETİK Dersin Adı Kodu Yarıyıl TIBBİ BİYOLOJİ VE GENETİK Önkoşullar Dersin dili Dersin Türü Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Dersin sorumlusu(ları) Dersin amacı Dersin öğrenme çıktıları
DetaylıHAYVAN DENEYLERİNDE ETİK KURUL BAŞVURUSU. Doç. Dr. İlyas Onbaşılar
HAYVAN DENEYLERİNDE ETİK KURUL BAŞVURUSU Doç. Dr. Etik Kurul Onayı Neden Gerekli? Proje desteği = Para Yayınlanma şartı Yaptırımlar Yasa ve yönetmelikler Kurumsal destek Ülkemizde Hayvan Deneyleri İle
DetaylıSoru 5) Aşağıdakilerden hangisi laboratuvar hayvanı barınaklarında düşük nem seviyesinden kaynaklanan bir durum değildir?
Soru 1) Aşağıdaki İfadelerden hangisi laboratuvar hayvanı barınakları için doğru değildir? a) Hayvanları dış etkenlerden korur b) Hayvanların doğal davranışlarını sergileyebilmelerine izin verir c) Hayvanlar
DetaylıDeneysel Araştırmalarda Uygun Örneklem Büyüklüğü Ve İstatistiksel Güç Analizi. Doç Dr. Nurhan DOĞAN AKÜ Tıp Fak. Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD
Deneysel Araştırmalarda Uygun Örneklem Büyüklüğü Ve İstatistiksel Güç Analizi Doç Dr. Nurhan DOĞAN AKÜ Tıp Fak. Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD Giriş Yeterli Örneklem Büyüklüğü Neden Önemlidir? Özel
DetaylıMOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİKÇİ (MOLEKÜLER BİYOLOG)
TANIM Canlı hücre içindeki malzemeleri (DNA, Protein, Enzim vb.), hücre yapısının işlevini ve hücreler arasındaki etkileşimi laboratuvar ortamında inceleyerek ortaya çıkaran kişidir. A- GÖREVLER - Canlıları
DetaylıKALITIM #12 MODERN GENETİK UYGULAMALARI (BİYOTEKNOLOJİ) SELİN HOCA
KALITIM #12 MODERN GENETİK UYGULAMALARI (BİYOTEKNOLOJİ) SELİN HOCA BİYOTEKNOLOJİ Canlılara temel bilimlerin ve mühendislik ilkelerinin uygulanmasıdır. Gen mühendisliği, genetik madde lan DNA üzerinde yapılan
DetaylıAVRASYA ÜNİVERSİTESİ
Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Kök Hücre Biyolojisi Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim(
DetaylıGENETİK I BİY 301 DERS 7
GENETİK I BİY 301 DERS 7 İçerik Kısım 1: Genler, Kromozomlar ve Kalıtım Kısım 2: DNA-Yapısı, Replikasyonu ve Varyasyonu Kısım 3: Genetik bilginin ifadesi ve düzenlenmesi Kısım 4: Genomik Analiz Kısım 5:
DetaylıHayvan Deneyleri Etiği
Hayvan Deneyleri Etiği 1 Deneylerin yapılmasını gerektiren başlıca nedenler 1. İki ya da daha çok sayıda bulunan değişkenlerin arasındaki ilişkileri ortaya koymak (açıklayıcı nitelikteki deneyler) 2. Bir
DetaylıPopulasyon Genetiği. Populasyonlardaki alel ve gen frekanslarının değişmesine neden olan süreçleri araştıran evrimsel bilim dalı.
Bu dersin içeriği, Populasyonun tanımı, Alel ve genotip frekansı, Gen havuzu, Gen frekansı, Gerçek/Doğal populasyonlar ve ideal populasyonlar, Populasyon genetiğinin çalışma alanları, HW kanunu -giriş,
DetaylıONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ DENEY HAYVANLARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (DEHAM) ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ DENEY HAYVANLARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (DEHAM) ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ Amaç MADDE 1- (1) Bu yönergenin amacı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Deney Hayvanları Uygulama
DetaylıAVRASYA ÜNİVERSİTESİ
Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Kanser Biyolojisi ve Genetiği Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan
DetaylıT.C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜFREDATI. Kodu Dersin Adı T U K AKTS
T.C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜFREDATI BİRİNCİ SINIF I. YARIYIL PSI 101 Psikolojiye Giriş-I 3 0 3 5 PSI 103 Sosyolojiye Giriş 3
DetaylıKAFKAS ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM DÖNEMİNDEN İTİBAREN GEÇERLİ DERS MÜFREDATI
II. YARIYIL I. YARIYIL KAFKAS ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM DÖNEMİNDEN İTİBAREN GEÇERLİ MÜFREDATI ADI T U K AKTS VETERİNER ZORUNLU LER VET101 Anatomi I 3 4 5 9 VET103 Histoloji
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 41. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI- SINIFLANDIRMANIN TARİHÇESİ- ÇEŞİTLERİ
ADIM ADIM YGS-LYS 41. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI- SINIFLANDIRMANIN TARİHÇESİ- ÇEŞİTLERİ CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI Dünyada keşfedilmiş çok fazla canlı çeşidi vardır. Bu canlıların araştırılmasını
DetaylıKAFKAS ÜNİVERSİTESİ DENEY HAYVANLARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu
KAFKAS ÜNİVERSİTESİ DENEY HAYVANLARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Kafkas Üniversitesi Deney Hayvanları
DetaylıSNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS)
SNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS) Herhangi iki bireyin DNA dizisi %99.9 aynıdır. %0.1 = ~3x10 6 nükleotid farklılığı sağlar. Genetik materyalde varyasyon : Polimorfizm
DetaylıToksikolojide deneysel modeller ve çalışma alanları
Toksikolojide deneysel modeller ve çalışma alanları KAPATOKS, 21-23 Eylül 2018 Doç.Dr. Özgür SÖĞÜT Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Haseki Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi, Dahili Tıp Bilimleri, Acil
DetaylıDENEYSEL HAYVAN MODELLERI
1 PROF.DR.HASAN BESIM DENEYSEL HAYVAN MODELLERI DESAM/DEHAM YDÜ 2017 2 MODEL NEDIR? Bilimsel anlamda Model, kompleks bir antitenin daha basit ve ulaşılabilir hale getirilmiş, orijinali ile benzerlikler
DetaylıBİYOİNFORMATİK CİHAN SUVARİ
BİYOİNFORMATİK CİHAN SUVARİ 1.BİYOİNDORMATİK NEDİR? En kısa şekliyle biyolojik bilginin saklanacağı veri tabanlarının organize edilmesi ve bu bilginin bilgisayar yardımıyla incelenmesi ve işlenmesi olarak
DetaylıT.C ZONGULDAK BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurul Başkanlığına
T.C ZONGULDAK BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurul Başkanlığına başlıklı çalışmanın Etik Kurul da değerlendirilmesi için gereğini arz ederim.. /... / 201.. Proje Yürütücüsünün Unvanı
DetaylıSADE ve SAGE ve Gen Ekspresyonunun Seri Analizi. Prof.Dr. Nermin GÖZÜKIRMIZI
SADE ve SAGE ve Gen Ekspresyonunun Seri Analizi Prof.Dr. Nermin GÖZÜKIRMIZI Gen Anlatımının Belirlenmesi DNA mikroçalışmaları Makroçalışmaları EST (Expressed sequence tag) Gen anlatımının seri analizi
DetaylıHAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU. GENEL BİLGİLER SAYISI AÇIKLAMA GEREKÇE Toplam Başvuru 54 Toplam Onaylı Başvuru 45 Toplam Onaylanmamış Başvuru
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU 2009 YILI FAALİYET RAPORU GENEL BİLGİLER SAYISI AÇIKLAMA GEREKÇE Toplam Başvuru 54 Toplam Onaylı Başvuru 45 Toplam Onaylanmamış Başvuru 9 Yöntem
DetaylıDoç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD
BİYOUYUMLULUK (BIO-COMPATIBILITY) 10993-1 Bir materyalin biyo-uyumluluğunun test edilmesi için gerekli testlerin tümünü içerir. (Toksisite, Hemoliz, sitotoksisite, sistemik toksisite,...vs.) Hammaddelerin
DetaylıYaşam Bilimleri ve Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi. Deneysel Hayvan Üretim ve Bakım Birimi Hizmet Fiyatları
Boğaz si Yaşam Bilimleri ve Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi Deneysel Hayvan Üretim ve Bakım Birimi Hizmet Fiyatları Deney Hayvanı BV100 Fare( konvansiyonel) 10,00-15,00-20,00- BV101 Sıçan(
DetaylıDNA ve Özellikleri. Şeker;
DNA ve Özellikleri Hücrelerdeki hayatsal olayların yönetimini çekirdek sağlar. Çekirdek içinde, hücrenin beslenme, solunum, üreme gibi canlılık faaliyetlerin yönetilmesini sağlayan genetik madde bulunur.
DetaylıBRCA 1/2 DNA Analiz Paneli
FAST-BRCA Sequencing Kit BRCA 1/2 DNA Analiz Paneli Dizi Analizi Amaçlı Kullanım İçin KULLANIM KILAVUZU İÇİNDEKİLER 1 GİRİŞ... 3 2 KİT İÇERİĞİ... 3 3 SAKLAMA... 3 4 GEREKLİ MATERYAL VE CİHAZLAR... 3 5
DetaylıMOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİKÇİ (MOLEKÜLER BİYOLOG)
MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİKÇİ (MOLEKÜLER BİYOLOG) TANIM Canlı hücre içindeki malzemeleri (DNA, Protein, Enzim vb.), hücre yapısının işlevini ve hücreler arasındaki etkileşimi laboratuar ortamında inceleyerek
DetaylıSürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi
DetaylıT.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Sayı: 74131067-445.01.01-256329 30.11.2017 Konu: Deney Hayvanları Kullanım Sertifikası Eğitim Programına Dair Genelge GENELGE (2017/7) Bakanlığımızca hazırlanıp ve 15/2/2014 tarihli ve 28914 sayılı Resmi
DetaylıTıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı. B. Aysin Sermen
Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı B. Aysin Sermen Daha güçlü.. Daha atletik.. Daha genç.. Daha huzurlu.. Daha mutlu.. Daha akıllı.. Daha sağlıklı.. Daha akıllı ve sağlıklı
DetaylıANADOLU ÜNİVERSİTESİ DENEY HAYVANLARI ARAŞTIRMA VE UYGULAMA BİRİMİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ DENEY HAYVANLARI ARAŞTIRMA VE UYGULAMA BİRİMİ YÖNERGESİ Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Madde 1 Bu Yönerge, birimin yönetim organlarına ve görevlerine ilişkin
DetaylıAVRASYA ÜNİVERSİTESİ
Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Biyoinformatik Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim( ) Diğer
DetaylıİMMUNİZASYON. Bir bireye bağışıklık kazandırma! Bireyin yaşı? İmmunolojik olarak erişkin mi? Maternal antikor? Konak antijene duyarlı mı? Sağlıklı mı?
İMMUNİZASYON Bir bireye bağışıklık kazandırma! Bireyin yaşı? İmmunolojik olarak erişkin mi? Maternal antikor? Konak antijene duyarlı mı? Sağlıklı mı? Canlıya antijen verdikten belli bir süre sonra, o canlıda
DetaylıGENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI
GENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI Bir genetik hastalığa neden olan veya bir genetik hastalığa yatkınlığa neden olan belirli genleri taşıyan kişilerin tespit edilmesi için yapılan toplum temelli çalışmalardır.
DetaylıDr. Rahime M. NOHUTCU H.Ü. Diş Hekimliği Fakültesi Periodontoloji Anabilim Dalı
Dr. Rahime M. NOHUTCU H.Ü. Diş Hekimliği Fakültesi Periodontoloji Anabilim Dalı 1 Hayvanlar; bilimsel etkinlikler içerisinde bilim insanlarının ana materyali, başlıca deney malzemesi olmuştur Hayvanların
DetaylıT.C. AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ BİYOLOJİ BÖLÜMÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI LİSANS DERS PROGRAMI
I.YARIYIL İN İN ADI BİY 101 GENEL BİYOLOJİ I Z 4 0 4 6 KİM 161 GENEL KİMYA I Z 2 0 2 3 FİZ 165 GENEL FİZİK Z 2 0 2 3 BİY 109 GENEL BİYOLOJİ I LAB. Z 0 2 2 4 BİY 119 MESLEK BİLGİSİ VE LABORATUVAR Z 3 0
DetaylıMoleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Boğaziçi Üniversitesi
BİYOLOJİDEKİ TEKNOLOJİK GELİŞMELER VE ÖNCELİKLERİMİZ Dr. Aslı Tolun Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Boğaziçi Üniversitesi KLONLAMA / KOPYALAMA Tanım Yöntem Amaç: Kopya birey yaratma Kök hücre oluşturma
DetaylıECZACILIK FAKÜLTESİ BİYOKİMYA
PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Güldal MEHMETÇİK, gmehmetcik@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS DERSLERİ EBM 600 Uzmanlık Alanı Dersi Z 4 0 4 EBM 601 Biyokimya I S 3 0 3 EBM 602 Biyokimya I Laboratuvar S 0 3 1 EBM
DetaylıProf. Dr. Ahmet Özbilgin Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı,Manisa
Prof. Dr. Ahmet Özbilgin Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı,Manisa 1. REDUCTION (Azaltma) 2. REPLACEMENT (Yerine bir şey koyma) 3. REFİNEMENT (Hayvanları rahatının sağlanması)
DetaylıTEMEL VETERĠNER GENETĠK
DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. TEMEL VETERĠNER GENETĠK KISA ÖZET KOLAYAOF
DetaylıDersin Kodu
Genel Biyoloji I Dersin Adı Genel Biyoloji I Dersin Kodu 1206.3101 Dersin Türü Zorunlu Dersin Seviyesi Dersin AKTS Kredisi 5,00 Haftalık Ders Saati (Kuramsal) 4 Haftalık Uygulama Saati 0 Haftalık Laboratuar
Detaylı1. Sınıf Güz Dönemi I. Hafta Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Ders Saati
I. Hafta Ders Saati 15.09.2014 16.09.2014 17.09.2014 18.09.2014 19.09.2014 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I: Makromoleküller (Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ataş) Türk Dili
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI I. SINIF, I. YARIYIL (2018 YILI VE SONRASI)
I. SINIF, I. YARIYIL (2018 YILI VE SONRASI) 2018 yılı girişliler bu programa göre derse gireceklerdir. Biyometri Biyometri Genetik A grubu Veteriner Hekimliği Tarihi (Zorunlu) A2 B2 Türk Dili I (11:00-12:00)
DetaylıKOCAELİ ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU 2012 YILI FAALİYET RAPORU
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU 2012 YILI FAALİYET RAPORU GENEL BİLGİLER SAYI SI AÇIKLAMA GEREKÇE Toplam Başvuru Toplam Onaylı Başvuru 45 45 Koşullu Onay: İki projeye koşullu onay
DetaylıGÜNLER Biyokimya I. Teorik
4 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ 1. SINIF, II. YARIYIL (2013 YILI VE SONRASI GİRİŞLİ ÖĞRENCİLER) Seçmeli 2.Grup Hayvan Hakları Amfi 4 Seçmeli 2.Grup İletişim Teknikleri Amfi 4 Güzel Sanatlar
DetaylıADIM ADIM YGS LYS. 93. Adım KALITIM -19 MODERN GENETİK UYGULAMALAR
ADIM ADIM YGS LYS 93. Adım KALITIM -19 MODERN GENETİK UYGULAMALAR GEN KLONLAMA Seçilmiş bir genin plazmit ya da bir virüs içerisine yerleştirilerek bir bakteriye aktarılması ve bakteri aracılığı ile birçok
DetaylıT.C. DİCLE ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ DEKANLIĞI GÜZ DÖNEMİ DERS PROGRAMI
1. SINIF, 1. YARIYIL 08:30-09:15 HİSTOLOJİ I MEDİKAL BİYOLOJİ ANATOMİ I FİZYOLOJİ I 09:25-10:10 HİSTOLOJİ I MEDİKAL BİYOLOJİ BİLGİSAYAR MEDİKAL KİMYA BİLGİSAYAR MEDİKAL KİMYA ANATOMİ I ANATOMİ I ANATOMİ
DetaylıAVRASYA ÜNİVERSİTESİ
Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Genomik ve Proteomik Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim(
DetaylıBiyoloji bilimi kısaca; canlıları, bu canlıların birbirleriyle ve çevreleri ile olan ilişkisini inceleyen temel yaşam bilimidir.
. Biyoloji bilimi kısaca; canlıları, bu canlıların birbirleriyle ve çevreleri ile olan ilişkisini inceleyen temel yaşam bilimidir. Biyolojik Çeşitlilik ise; Populasyonların gen havuzlarındaki gen çeşitliliği
DetaylıADIM ADIM YGS- LYS 92. ADIM KALITIM 18 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI
ADIM ADIM YGS- LYS 92. ADIM KALITIM 18 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI GENETİK MÜHENDİSLİĞİ Belirli bir amaca yönelik olarak genetik madde üzerinde yapılan çalışmaları içerir. Canlıların
DetaylıMATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ BÖLÜMÜ BİYOLOJİ EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI DERS DENKLİKLERİ
MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ BÖLÜMÜ BİYOLOJİ EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI DERS DENKLİKLERİ 1.SINIF 1.YARIYIL TAR101 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi-l 2 0 2 TAR103 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi-l
DetaylıDERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS. V. Ders Kurulu TIP 105 1 121 + 73 9 10. Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam.
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS V. Ders Kurulu TIP 105 1 121 + 73 9 10 Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam Anatomi 25 29 54 Tıbbi Biyokimya 31 2 33 Tıbbi Biyoloji 13-13 Histoloji- Embriyoloji
DetaylıMoleküler biyolojiye giriş. Doç.Dr.Pınar AKSOY SAĞIRLI
Moleküler biyolojiye giriş Doç.Dr.Pınar AKSOY SAĞIRLI Molecular biology terimi ilk kez Warren Weaver tarafından 1938 de kullanıldı. Hayatın fiziksel ve kimyasal olarak açıklanması olarak tanımlandı. 1977
DetaylıBOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU (BÜHADYEK) YÖNERGESİ
BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU (BÜHADYEK) YÖNERGESİ Madde 1. Kurulun Amacı Boğaziçi Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu (BÜHADYEK), Boğaziçi Üniversitesi nde hayvanlarla
DetaylıAraştırma Oyunu Avrupa Bilimsel Araştırma Oyunu Oyun rehberi
Araştırma Oyunu Avrupa Bilimsel Araştırma Oyunu Oyun rehberi Oynarken nelere ihtiyacınız olacak? Kayıt oldunuz mu? Bir takımınız var mı? Öyleyse şimdi oyuna başlama zamanı! Adımları takip et ve Aşama 1
DetaylıBİYOTEKNOLOJİ BÖLÜMÜ
BİYOTEKNOLOJİ BÖLÜMÜ Bölüm Hakkında Biyoteknoloji Bölümü, Bartın Üniversitesi Fen Fakültesi bünyesinde Yüksek Öğretim Kurumu tarafından 2016 yılı itibari ile açılmış olup, Lisans Programına ilk öğrencilerini
Detaylı1.Yarıyıl Ders Planı Ders Ders Adı T+U Zorunlu/Seçmeli AKTS Grup Kodu
1.Yarıyıl Planı ATA101 ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ-I 2+0 Zorunlu 2 ING101 İNGİLİZCE-I 2+0 Zorunlu 2 TUR101 TÜRK DİLİ-I 2+0 Zorunlu 2 VET101 MEDİKAL BİYOLOJİ 1+0 Zorunlu 3 VET103 MEDİKAL FİZİK 1+0
DetaylıDENEY HAYVANLARI FİZYOLOJİSİ
DENEY HAYVANLARI FİZYOLOJİSİ FARE Genetik olarak tanımlanan 400 den fazla inbred hata sahip İnbred hatları arasında önemli fizyolojik farklılıklar var Fare; Kanser Diyabet İmmünoloji Yaşlanma Toksikoloji
DetaylıToplantı Tarihi: 21.09.2012 Toplantı Sayısı : 421
T.C. AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÖNETİM KURULU KARARLARI Toplantı Tarihi: 21.09.2012 Toplantı Sayısı : 421 Müdür Prof.Dr.Kağan ÜÇOK başkanlığında, Müdür Yardımcıları, Yrd.Doç.Dr.İsmail
DetaylıHayvan çalışmalarında planlama- Uygun model ve denek seçimi nasıl yapılmalı? Dr. Sibel Atış
Hayvan çalışmalarında planlama- Uygun model ve denek seçimi nasıl yapılmalı? Dr. Sibel Atış Amaç ve Öğrenim Hedefleri Deney hayvanı kullanılarak yapılacak araştırmaların planlanmasında; izlenecek basamaklar
DetaylıECZACILIK FAKÜLTESİ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS PROGRAMI. 1. Yıl. 2. Yarıyıl
ECZACILIK FAKÜLTESİ 2011-2012 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS PROGRAMI 1. Yıl 1. Yarıyıl ANA 101 ANATOMİ 3 0 3 4 BIY 101 TIBBİ BİYOLOJİ VE GENETİK I 2 0 2 3 TRM 101 TERMİNOLOJİ 2 0 2 2 GKI 101 GENEL KİMYA 3 0
DetaylıBiyomühendiliğin temel alanları
Biyomühendiliğin temel alanları Genetik mühendisliği: Sentetik biyoloji, gen transferi Hücre ve doku mühendisliği: Doku kültürü, hücre biyolojisi, metabolik mühendislik Biyoproses mühendisliği: Biyoproses
DetaylıZOOLOG TANIM A- GÖREVLER
TANIM Hayvanların anatomik ve fizyolojik özelliklerini inceleyen ve onları özelliklerine göre sınıflandıran, çeşitli etmenlerin hayvanlar üzerindeki etkisini araştıran kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ,
DetaylıSAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ. Sanatta Yeterlik. Yüksek Lisans Yatay Geçiş Doktora. Yatay Geçiş
ENSTİTÜ ADI: SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Programın Adı Genel Kontenjan Teklifi Yurtdışı Kontenjan Teklifi Anabilim Dalı/Anasanat Dalı Bilim Dalı/Sanat Dalı ALES Puan Türü Tıp Tarihi ve Etik (İstanbul Tıp
DetaylıDeneysel enfeksiyon modellerinde yeni yaklaşımlar
Deneysel enfeksiyon modellerinde yeni yaklaşımlar Doç. Dr. Meral Karaman meral.karaman@deu.edu.tr Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji AD. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri
DetaylıKLİNİK ARAŞTIRMALAR YÖNETMELİĞİNE TABİ OLMAYAN ARAŞTIRMALARDA ETİK YAKLAŞIM (KAPSAM DIŞI ARAŞTIRMALAR)
KLİNİK ARAŞTIRMALAR YÖNETMELİĞİNE TABİ OLMAYAN ARAŞTIRMALARDA ETİK YAKLAŞIM (KAPSAM DIŞI ARAŞTIRMALAR) PROF.DR. ÜNAL KUZGUN İ.Ü.İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ KLİNİK ARAŞTIRMALAR ETİK KURUL ÜYESİ ŞİŞLİ ETFAL EAH
DetaylıGAZİOSMANPAŞA ÜNİVERİSTESİ TIP FAKÜLTESİ DENEYSEL TIP ARAŞTIRMA BİRİMİ YÖNERGESİ
GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERİSTESİ TIP FAKÜLTESİ DENEYSEL TIP ARAŞTIRMA BİRİMİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar AMAÇ Madde 1. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Deneysel Tıp Araştırma
DetaylıI. SINIF, I. YARIYIL (2013 YILI VE SONRASI)
I. SINIF, I. YARIYIL (2013 YILI VE SONRASI) Güzel Sanatlar I (11:00-11:50) AMFİ 1 1.GRUP (Veteriner Hekimliği Terminolojisi) AMFİ 1 A B2 B A2 1.GRUP (Uygarlık Tarihi) ABD Dalı B A Türk Dili I (08:30-10:00)
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ- CERRAHPAŞA VETERİNER FAKÜLTESİ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI ARA SINAV PROGRAMI
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ- CERRAHPAŞA VETERİNER FAKÜLTESİ 2018-2019 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI ARA SINAV PROGRAMI GÜNLER (2018 Yılı Girişli Sonrası) (2012 Yılı Girişli (BAĞIL SİSTEM) Girişli 30 Ekim
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI I. SINIF, I. YARIYIL (2013 YILI VE SONRASI)
I. SINIF, I. YARIYIL (2013 YILI VE SONRASI) Medikal Fizik Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Biyometri Beden Eğitim I (10:00-10:50) Medikal Fizik Türk Dili I (11:00) Biyometri Veteriner Hekimliği
DetaylıBilim ve Araştırma Etiği
Bilim ve Araştırma Etiği Etik, Yunanca ethos kelimesinden gelmektedir. Kısaca ahlak kuramı veya teorik ahlak olarak tanımlanabilir. Ahlak Türkçe de önceleri yaradılışdan getirilen huy özellikleri olarak
DetaylıABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ HAYVAN ARAŞTIRMALARI ETİK KURUL YÖNERGESİ AMAÇ
ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ HAYVAN ARAŞTIRMALARI ETİK KURUL YÖNERGESİ AMAÇ Madde 1 - Bu yönergenin amacı, Abant İzzet Baysal Üniversitesinin ilgili birimlerinde bilimsel ve eğitim-öğretim amaçlı hayvan
DetaylıYGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7
YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7 1) 48 saat karanlıkta bekletilen bir saksı bitkisinden bu sürenin sonunda bir yaprak kopartılmış (1. yaprak) ve bitki aydınlık ortamda 12 saat bekletilmiştir. Bu sürenin sonunda
DetaylıNiçin PCR? Dr. Abdullah Tuli
Niçin PCR? Dr. Abdullah Tuli 1980 lerin Başı Bir yöntem düşünün Tepkimeyi gerçekleştirmek kolay mıdır? Bu yöntem çok mu karmaşıktır, yoksa basit mi? Yöntemde kullanılan örnek, saf mı ya da son derece karmaşık
DetaylıPARAZİTLERİN EVRİMİ VE KONAK İLİŞKİSİ
PARAZİTLERİN EVRİMİ VE KONAK İLİŞKİSİ 1.Parazitin Konakta Yerleşme Yerine Göre; A.Dış parazitlik (Ektoparazitizm) : Parazitlerin, konak vücudunun dış yüzeyinde ya da deri altında bulunmasıyla görülen parazitliktir.
DetaylıT.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU YÖNERGESİ
T.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU YÖNERGESİ Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönerge, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi nde deney hayvanları ile gerçekleştirilecek olan bilimsel
Detaylıİnsan Mikrobiyom Projesi. Tanıl Kocagöz, M.D., Ph.D.
İnsan Mikrobiyom Projesi Tanıl Kocagöz, M.D., Ph.D. İnsan Mikrobiyomu İnsan vücudu 10 13 hücreden oluşmaktadır İnsan vücudu 10 14 mikroorganizma taşımaktadır. Mikroorganizmalar insan hücrelerinden 10 kat
Detaylı