T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi. Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü GÜNEŞ TAKİP SİSTEMİ
|
|
- Si̇mge Bilgi
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü GÜNEŞ TAKİP SİSTEMİ MUHAMMED KARABIÇAK AHMET YÜKSEL MEHMET İNAL Öğr. Gör. Dr. EMRE ÖZKOP Mayıs,2013 TRABZON
2
3 T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü GÜNEŞ TAKİP SİSTEMİ MUHAMMED KARABIÇAK AHMET YÜKSEL MEHMET İNAL Öğr. Gör. Dr. EMRE ÖZKOP Mayıs,2013 TRABZON
4 ÖNSÖZ Bu kılavuzun ilk taslaklarının hazırlanmasında emeği geçenlere, kılavuzun son halini almasında yol gösterici olan kıymetli hocamız Sayın Dr. EMRE ÖZKOP a şükranlarımızı sunmak istiyoruz. Ayrıca bu çalışmayı destekleyen Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü ne Mühendislik Fakültesi Dekanlığına, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölüm Başkanlığına, Öğrt. Gör. Sayın Oğuzhan ÇAKIR a mekanik kısmın yapımında sponsor olan İNCİ MAKİNE ye içten teşekkürlerimizi sunarız. Her şeyden öte, eğitimimiz süresince bizlerden maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen ailelerimize ve bizlere hayatlarıyla örnek olan tüm hocalarımıza saygı ve sevgilerimizi sunarız. Mayıs 2013 I
5 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... I İÇİNDEKİLER... II TABLOLAR LİSTESİ... III ŞEKİLLER LİSTESİ... IV ÖZET... VI 1. GİRİŞ LİTERATÜR TARAMASI SİSTEMİN GENEL TASARIMININ GERÇEKLENMESİ ELEKTRİKSEL KISIM Elektrik Kısım Elemanları Güneş Paneli Akü Foto Direnç(LDR) Mikroişlemci Sıvı Kristal Ekran(LCD) ELEKTRİKSEL DEVRELER Sıvı Kristal Ekran Devresi Motor Sürücü Devresi LM7805 Devresi MEKANİK KISIM Mekanik Kısım Elemanları V Redüktörlü DA Motorları Triger Kayış ve Dişliler KAYNAKÇA EK-1. STANDARTLAR VE KISITLAR FORMU EK-2. MALİYET ANALİZİ EK-3. MOTOR SÜRÜCÜ DEVRESİNİN PCB GÖRÜNTÜSÜ EK-4. PANEL KONTROLU İÇİN PIC BASIC PRO İLE YAZILAN PROGRAM EK-5. LCD EKRANDA GÖSTERİLECEK PARAMETRELER İÇİN PİC BASIC PRO İLEYAZILAN PROGRAM EK-6. YÜKSELTEN DEVRE PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN PROGRAM II
6 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1. Güneş panelinin elektriksel özellikleri... 4 Tablo 2. Güneş panelinin fiziksel özellikleri... 5 Tablo 3. Projede kullandığımız akünün özellikleri... 5 Tablo 4. Mikroişlemcinin genel özellikleri... 8 Tablo 5. Sıvı kristal ekranın bacak bağlantıları Tablo 6. Ayarlanabilir direncin uçlarından alınan gerilim değerleri Tablo 7. LDR elemanının üzerine düşen ışık miktarı ile direnç değişimi III
7 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil yılında Türkiye de kullanılan enerji kaynakları... 1 Şekil 2. Projede kullanılan güneş paneli... 4 Şekil 3. LDR nin ışığa bağlı direnç değişimi... 6 Şekil 4. 16F877A mikroişlemcisi... 7 Şekil 5. Sıvı kristal ekran... 9 Şekil 6. Yükselten dönüştürücü devre şeması Şekil 7.Yükselten devrede anahtar kapalı iken akımın izlediği yol Şekil 8. Yükselten devrede anahtar açık iken akımın izlediği yol Şekil 9. Yükselten devrede doluluk boşluk durumuna göre akım ve gerilim grafiği Şekil 10. Matlab dayükseltendönüştürücüsimülasyonu Şekil 11. ISIS te yükselten devresimülasyonu Şekil Şekil 13. Sıvı kristal ekran devresi Şekil 14. Açı ölçümünde kullanılan çok turlu ayarlanabilir drencin sistemdeki yeri Şekil 15. Projede panel üzerine düşen ışık miktarının ölçülmesi için kullanılmış LDR Şekil 16. Panel üzerinde kullanılan LDR nin Lümen direnç değişimi Şekil 17. Projemizde kullanılan motor sürücü devresi Şekil 18. LM7805 devresi Şekil 20. Panel dönüş yönünün tayin edildiği triger kayışlar ve dişliler Şekil 21. Panelin yukarı-aşağı ve sağa-sola dönüşünü sağlayan metal borular ve dişli IV
8 SEMBOLLER KISALTMALAR R: Yük Direnci Lb:Endüktans sınır değeri L:Endüktans Değeri C:Kapasite Değeri D: Anahtar Elemanının Kapalı Olma Oranı 1-D: Anahtar Elemanının Açık Olma Oranı DT: Anahtar Elemanının Kapalı Olma Süresi (1-D)T: Anahtar Elemanının Kapalı Olma Süresi T:Anahtarlama Periyodu f: Anahtarlama Frekansı :Maksimum Gerilim ile Minimum Gerilim Arasındaki Fark :Endüktans Gerilimi :Giriş gerilimi :Çıkış Gerilimi :Anahtar Elemanının Gerilimi ( ) : Anahtar Kapalı İken Akan Akım ( ) : Anahtar Açık İken Akan Akım :Endüktans Akımı : Anahtar Elemanının Akımı : Diyot Akımı LDR:Fotodirenç LCD: Sıvı Kristal Ekran V
9 ÖZET Bu proje,yenilenebilir enerjinin giderek önem kazandığı günümüzde güneş ışınlarından maksimum yararlanma amaç edinmiştir. Gelişen günümüz teknolojisinde enerji ihtiyacının sürekli artış göstermesi buna bağlı olarak enerji ihtiyacını karşılamak için gerekli santrallerin yeterli olmayıp sürekli yenilerinin yapılması, özellikle termik ve nükleer santrallerin çevreye verdiği zararların artması, yenilenebilir enerji kaynaklarını ön plana çıkarmıştır. Yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş enerjisi, güneş panellerinin yaygınlaşması ile daha çok öne çıkmıştır. Üretilen enerjinin depolanma problemi çözüldüğü, güneş panellerinden elde edilecek verimin artması ve panellerin daha ucuza gelmesi halinde güneş enerjisinden elektrik enerjisinin kullanımı daha da artacaktır Projemizde güneş panelinin sürekli olarak güneş ışınlarına dik bir konum alması sağlanmış, bu sayede güneş enerjisinden maksimum miktarda elektrik enerjisi elde edilmiştir. Güneş pillerinden oluşan güneş panelinin güneşi takip edebilmesi için gerekli alt sistemler gerçekleştirilmiştir. VI
10 1. GİRİŞ Elektrik enerjisi günlük hayatımızda en çok kullanılan enerji çeşidi olup elektrik enerjisini üretebilmek için birçok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler sırasıyla verilmektedir. Şekil 1 de Türkiye de elektrik enerjisi elde etme yöntemlerinin yüzdelik dilimi verilmiştir. Şekil yılında Türkiye de kullanılan enerji kaynakları a. Hidroelektrik santralleriyle b. Termik santralleriyle c. Nükleer enerji santralleriyle d. Rüzgar enerji santralleriyle e. Güneş enerji santralleriyle f. Jeotermal enerji santralleriyle g.gelgit enerji santralleriyle [1]
11 Hava kirliliğinden dolayı termik santraller, radyoaktif atıkları ve tehlikelerinden dolayı nükleer enerji santrallerinin yerine doğaya hiçbir zararı olmayan yenilenebilir enerjinin önemi günümüzde giderek artmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynakları arasında en dikkat çekici olanlardan bir tanesi de sınırsız güneş enerjisinden yararlanarak elektrik enerjisi üretebilen PV güneş pilleridir. Ülkemiz coğrafi konumu itibariyle sahip olduğu güneş enerjisi potansiyeli birçok ülkeye göre daha avantajlı durumdadır. Güneşten dünyaya gelen enerji saniyede 170 milyon MW tır. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (DMİ) tarafından yıllarında ölçülen güneşlenme süresi ve aydınlanma şiddeti verilerinden yararlanarak Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE) tarafından yapılan çalışmaya göre Türkiye nin ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2640 saat, ortalama toplam aydınlanma şiddeti yıllık 1,331 kwh olduğu tespit edilmiştir [2]. Buna rağmen Şekil 1 deki grafikte görüldüğü gibi Türkiye deki güneş enerjisinden elektrik üretimi yok denecek kadar azdır. 2. LİTERATÜR TARAMASI Güneş panelinde elde edilen verimi arttırmak için uygulanan yöntemleri sırayla güneş panelinin a)güneş panelinin verimini arttırmak: Bu kısım tamamen panelin içyapısıyla ilgilidir. b)bölgenin coğrafi konumuna göre sabit bir konum belirlemek: Bu yöntemde güneş ışınlarının ortalama açısı belirlenerek ortalama en uygun konum belirlenerek sabitlenir, fakat gün boyu panel verimi maksimum olamayacaktır. Verim grafiği ters parabolik bir eğri şeklindedir.[3] c)güneş takip sistemi: Güneşi takip etmede 2 yöntem kullanılmaktadır. 1. Panelin bulunacağı coğrafik konumda yıl boyu günlük güneşlenme süresi ve her gün için gün belirli periyotta güneş ışığının panelin konumuna göre yatay ve düşey açısı ölçülür ve bu veriler bir algoritma ile mikroişlemciye kaydedilerek güneş takip sisteminin kontrolünde kullanılır.[4] 2
12 2. Foto dirençlerin ışık şiddetine bağlı değişiminden yararlanılarak foto direnç değerleri karşılaştırılır ve güneşin takibi sağlanır [5] Bu sistemlerden ilkinde bir kesinlik söz konusu değildir çünkü panel üzerinde oluşabilecek bir gölge durumunda panel bir süreliğine güneş ışığından yeterince faydalanamayacaktır ancak ikinci sistemde ise böyle bir durum söz konusu değildir.[4][5]. 3. SİSTEMİN GENEL TASARIMININ GERÇEKLENMESİ Yapılmış olan çalışmada, güneş panellerinin gün içi enerji üretim kapasitelerini arttırmak için, güneşi takip edebilen LDR ile DA motor kontrollü güneş takip sisteminin uygulaması gerçekleştirilmiştir. Güneş takip sistemi için gerekli hareket iki adet DA motor ile sağlanmıştır. Güneş panellerinden elde edilen enerjinin sürekli kullanımı olamayacağı için bu enerji bir adet bataryada depo edilmiştir Sistemin güneşe bağlı konumunu kontrol etmek, sistemin yatay ve düşey açısının ne olduğu, panele gelen ışık şiddetinin ne kadar olduğu, akünün doluluk oranının belirlenmesi için birçok elektronik devre elemanı, sensörler, mikroişlemci (PIC) ve sıvı kristal ekran (LCD) kullanılmıştır. Sensörlerdenelde edilen veriler yazılım yardımı ile mikroişlemciye aktarılmıştır. Panelin doğru akım motorlar yardımı ile hareketi sağlanmıştır.ayarlanabilir direncin doğrusallık özelliğinden yaralanarak panelin düşey açısı, panelin ürettiği gerilim ve güneş panelinin ortasına yerleştirdiğimiz foto direnç (LDR) elemanı yardımıyla panele düşen ışık şiddeti hesaplanmıştır. Sistemimizden gelen veriler gözle görebilmek amacı ile bir LCD ye yazılmıştır. Kararlı bir sistem elde etmek amacı ile panelin her kenarının ortasına birer adet LDR yerleştirilmiştir. LDR ler üzerine düşen ışık şiddetine göre LDR uçlarından alınan gerilimlerin karşılıklı olarak PIC içerisinde farkı alınıp, bu farka göre motorun dönüş yönüne karar verilmiştir. 3
13 4. ELEKTRİKSEL KISIM 4.1 Elektrik Kısım Elemanları Güneş Paneli Güneş pilleri (PV) üzerine gelen ışığı doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren yarı iletken malzemelerdir Şekil 2. Projede kullanılan güneş paneli Tablo 1. Güneş panelinin elektriksel özellikleri Nominal Verimlilik (Pmpp) Açık Devre Gerilimi: Kısa Devre Akımı: Anma Gerilimi: Anma Akımı: 35 W 21 V 2,28 A 17 V 2,06 A Projemizde kullanmış olduğumuz panel şekil 2 de verilmiştir.bu panelden yapılan ölçümler sonucu elde edilen veriler tablo 1 de verilmiştir; 4
14 Panelin fiziksel özellikleri tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2. Güneş panelinin fiziksel özellikleri 1 Modüldeki solar hücre sayısı 36 Boyut (kasalı) boy x boy x kalınlık 486 x 675 x 35 mm Ağırlık 4,25 kg Alan(metrekare) 0,35 m Akü Sistemimizde akü güç kaynağı olarak kullanılmıştır. Kullandığımız 12V 7Ah olup özellikleri tablo 3 de verilmiştir. Tablo 3. Projede kullandığımız akünün özellikleri Şarj olma gerilimi Başlangıç akımı 14.4 V 15 V <2.1 A Foto Direnç(LDR) Bu elemanların direnç değerleri üzerlerine düşen ışık şiddeti ile ters orantılı değişir. LDR ile yaptığımız ölçümlerde elde edilen direnç değeri 80Ω ile 70kΩ arasında değiştiği gözlemlenmiştir. Şekil 3 de LDR elemanının ışığa karşı gösterdiği direnç grafiksel olarak verilmiştir. 5
15 Şekil 3. LDR nin ışığa bağlı direnç değişimi Bu elemanı projede iki farklı amaç için kullanılmıştır. Bunlardan birincisi panele yön tayin etmek için,ikincisi panelin üzerine düşen ışık şiddetini ölçmek içindir. Panele yön tayin etmek için; Panelin dörtkenarının orta noktalarına bu elemanlar yerleştirilmiştir. Elemanlardan alınan veriler mikroişlemcinin analog girişlerine verilmiştir. Mikroişlemciye alınan bu veriler karşılaştırılıp gerekli transistörlerintetiklenmesi sağlanmış, panelin ışık miktarının fazla olduğu yöne doğru hareketi gerçekleştirilmiştir. Karşılıklı foto dirençler arasındaki gerilim farkı V un üzerine çıktığı zaman panelin hareketi sağlanmıştır. bu fark V un altına düştüğü zaman panelin durması sağlanmıştır. Böylece panel üzerine düşen ışık miktarının maksimumu olması sağlanmıştır. Panelin üzerine düşen ışık şiddetini ölçmek için; Panelin orta noktasına yerleştirilen foto direncin direnç değişimine göre üzerindeki gerilim değerleri ölçülmüş buna bağlı olarak uydurulan fonksiyon ile panel üzerine düşen ışık miktarı Lümen olarak elde edilmiş LCD ekranda gösterilmiştir. 6
16 Mikroişlemci Mikroişlemci silikon bir kılıf üstünde birleştirilmiş sayısal giriş çıkış olan, veri ve program belleği bulunan, matematiksel işlemler yapabilen ciptir. Projede kullanılmış olan mikroişlemci şekil 4 de verilmiştir. Şekil 4. 16F877A mikroişlemcisi Bu projede mikroişlemci olarak PIC16F877A kullanılmaktadır.pic16f877a nın genel özellikleri tablo 4 degösterilmektedir. Bu projede mikroişlemcinin Analog/Dijital Kanalı ve Giriş/Çıkış pinleri kullanılmaktadır. Analog Dijital Kanalı: Bu kanal ile analog veri, 10 Bitlik dijital veriye dönüştürülür. 10 bitlik veriden 1024 farklı sonuç elde edilebilir yani 0-5 V aralığı 1024 aralığa bölünmüş olur. 0 V 0 a, 5 V ise 1024 e tekabül eder böylece hassasiyetle ölçüm yapılmasını sağlamaktadır. Giriş/Çıkış Kanalı: Çıkış kanalının kullanımı, programda belirtilen mikroişlemcinin herhangi bir portunun herhangi bir pininden lojik 1 ise 5 V, lojik 0 ise 0 V gerilim verilmesidir. 7
17 Giriş kanalı, mikroişlemcinin Zamanlayıcı, Karşılaştırıcının ve Analog/Dijital Kanalı nın kullanımı gerektiğinde ya da Darbe Genlik Modülasyonu üretilmesi gerektiğinde kullanılmaktadır. Tablo 4. Mikroişlemcinin genel özellikleri Program Belleği Bayt 14.3 K Tek kelime komutları 8192 Veri SRAM i EEPROM Giriş/Çıkış pini sayısı 256 Bayt 256 Bayt 33 tane 10 Bit Analog/Dijital Kanalı 8 tane Karşılaştırma(Darbe Genişlik Modülasyonu) 2 tane MSSP SPI VAR Master VAR USART VAR Zamanlayıcılar 8/16 Bit 2/1 Karşılaştırıcılar 2 Projede analog/dijital kanallarla foto dirençlerden gelen veriler alınarak güneş panelinin motorlar yardımı ile yatay ve dikeyde gideceği hareket yönü tespit edilerek motor sürücü devresine bağlı giriş/çıkış kanallarından lojik 1 ve lojik 0 uygulanarak güneşi 8
18 takip etmesi sağlanacaktır. Güneşin takibi sırasında; değişen panel gerilimi, panelin düşeyde yaptığı açı ve ışık şiddetinin ölçülmesi gerçekleştirilmektedir Sıvı Kristal Ekran(LCD) LCD ler görüntü teknolojisinin geliştirdiği bir üründür. Günlük hayatın birçok alanında kullanılmaktadır. Televizyonlar, dijital saatler, cep telefonları, dijital fotoğraf makineleri, dizüstü bilgisayarlar LCD nin kullanıldığı alanlardan bazılarıdır. Projede kullanılan sıvı kristal ekran şekil 5 de verilmiştir. LCD nin diğer ekranlara olan üstün özellikleri: Kontrast oranı yüksektir. Enerji tüketimi çok azdır Görüntü kalitesi daha yüksektir. Şekil 5. Sıvı kristal ekran 9
19 Sıvı kristal ekranın bacak bağlantıları Tablo 5 de verilmiştir Tablo 5. Sıvı kristal ekranın bacak bağlantıları Pin numaraları Bağlanılacağı yer 1, 5, 16 Toprak 15, 2 +5 V 3 Ayarlanabilir Direnç 4, 6, 11, 12, 13, 14 Mikroişlemci Bu projede LCD nin kullanılma amacı panelin ortası yerleştirilen foto direnç aracılığı ile ışık şiddeti, mekanik sisteme yerleştirilen çok turlu ayarlanabilir dirençten panelin düşeyde yaptığı açı, gerilim bölücüler yardımı ile panelin çıkışından elde edilen gerilim değerlerinin ölçülüp gösterilmesidir Yükselten Dönüştürücü DA/DAdönüştürücüler,DA bir gerilimi başka bir DA gerilim düzeyine taşımaya yararlar. Alçaltan, Yükselten, alçaltan-yükselten gibi birçok çeşidi bulunmadır fakat tümünün temel mantığı az önce belirtilen dönüştürücü türlerine benzemektedir. DA/DAdönüştürücüler elektrik ve elektronikte yarı iletken malzemelerin kullanımının artmasından sonra önemli bir hale gelmiştir. Kullanım alanlarınınbaşlıcaları; Kesintisiz güç kaynaklarında, Akü şarj ünitelerinde, Motorların aktif frenlenmesinde ve benzeri birçok alanda kullanılmaktadır. Bu projede ise panelden gelen gerilimi 0-14 volt arasında değişmesinden dolayı 12 voltluk akünün şarj dolumununyükseltendönüştürücü kullanılarak yapılması gerektiği 10
20 düşünülmüştür çünkü akünün şarj edilebilmesi için gereken gerilim düzeyi 14,5-15 V arasında değişmektedir. Yükseltendönüştürücüler çıkış gerilimini giriş geriliminin daha üstünde bir gerilime dönüştüren DA/DAdönüştürücüçeşididir. Şekil 6 da yükselten dönüştürücünün temel devresi verilmiştir. Şekil 6. Yükselten dönüştürücü devre şeması Yükselten devresinde anahtar kapatıldığında diyot ters kutuplanır ve tıkamada kalır. Bu şekil-de devrenin çıkış kısmı, giriş kısmından yalıtılır ve akım şekil 7 deki kırmızı ile gösterilen yolu izler ve (1) (2) (3) ( ) (4) 11
21 formülleri elde edilir. Şekil 7.Yükselten devrede anahtar kapalı iken akımın izlediği yol Anahtar açıldığında ise devrenin çıkış kısmı endüktans üzerinden beslenir ve akım yolu şekil 8 deki gibi olur ve (5) (6) ( ) (7) ( ) ( ) ( ) (8 ) formülleri elde edilir. 12
22 Şekil 8. Yükselten devrede anahtar açık iken akımın izlediği yol ( ) (9 ) ( ) ( ) (10 ) ( ) ( ) (11 ) ( ) ( ) (12 ) (13 ) 13
23 Şekil 9. Yükselten devrede doluluk boşluk durumuna göre akım ve gerilim grafiği Devre çıkışından sabit bir gerilim elde edilmesi için devrenin çıkış kısmındaki kapasitenin yeterli büyüklükte olması gerekmektedir. Şekil 9 da. Yükselten devrede doluluk boşluk durumuna göre akım ve gerilim grafiği verilmiştir. Kapasite, Endüktans parametrelerinin hesaplanmasında kullanılan formüller aşağıdaki gibidir. ( ) (14 ) (15) Devre parametrelerinin bulunmasını kolaylaştırmak amacıyla Matlab da aşağıdaki program yazılmıştır. 14
24 Minimum giriş geriliminin 3 V, çıkış geriliminin 15 V, anahtarlama frekansının 10 khz olduğu ve yük direncinin 40 Ω olduğu düşünülüp Ek 6 deki program koşturulduğunda çıkansonuçlar aşağıdaki gibidir. Vo=15 Vi=3 R=40 F=10000 T = e-004 D = D = 80 Lb = e-005 C = e-005 Bu sonuçlardan yararlanılarak: seçildi. Bu değerler kullanılarak Simulink de ve ISIS te simülasyon devreleri oluşturulmuştur. Simulink de oluşturulan simülasyon devresi şekil 10 da verilmiştir. Şekil 11 de ise ISIS te yapılan simülasyon devresi verilmiştir. 15
25 Şekil 10. Matlab dayükseltendönüştürücüsimülasyonu Simülasyon da =3 V,, R=40 Ω D=80 değerleri kullanılarak simülasyon koşturuldu ve simülasyon sonuçları Şekil 13 daki gibidir. Bu simülasyon sonuçlarından yararlanılarak endüktansın yaklaşık 3.5 Amper akıma dayanabilmesi gerekmektedir. Benzer şekilde anahtarlama elemanı olarak kullanılacak N- tipi mosfetin yaklaşık 3.5 Amper akıma dayanabilmesi gerekmektedir ve 5 Volt luk tetikleme gerilimi uygulandığında Akaç-Kaynak kanalından akım akabilmeli ve geriliminin en az olması istenmektedir ayrıca; anahtarlama frekansının 10 khz den fazla olması gerekmektedir. Bu nedenle anahtarlama elemanı olarak IRFZ44N tercih edilmiştir. Diyot üzerinden akan en büyük akım yaklaşık 3 Amper dir. Bu nedenle diyotun 3 Amperlik akıma dayanabilmesi gerekmektedir böylece 6A10 diyotu kullanım için tercih edilmiştir. Simülasyonda Darbe Üreteci olarak belirtilen kısma PIC16F877A mikroişlemcisi yerleştirilecektir. PIC16F877A nın analog pininden veri okunup boşluk doluluk hesabı yapılacaktır ve çıkış gerilimini analog veriye dönüştürülür ve hata ölçülür buna bağlı olarak boşluk doluluk oranındaki hata giderilir ve bu döngü küçük bir zaman diliminde sürekli olarak devam ettirilir. 16
26 Şekil 11. ISIS te yükselten devresimülasyonu Simulink ve ISIS te gerçekleştirilen devreler sonucunda elde edilen akım ve gerilim grafikleri şekil 12 de verilmiştir 17
27 Şekil
28 4.2. ELEKTRİKSEL DEVRELER Sıvı Kristal Ekran Devresi Projemizde sıvı kristal ekran kullanma sebebi elde edilen verileri görsel olarak dış ortama aktarmaktır. Bu parametreler; güneş panelinin ürettiği gerilim, güneş panelinin konumu ve panel üzerine düşen ışık şiddetidir. Şekil 13. Sıvı kristal ekran devresi Devrede güç kaynağından gelen 12 voltluk gerilimin mikroişlemci ve sıvı kristal ekranın sürülmesinde kullanılabilmesi için 5 V a indirilmesi gerekmektedir bunun için Şekil 13 de görünen 4 numaralı devre kurulmuştur. Bu devre; 12V u 5V a indirgeyen 7805 entegresi, ve bu entegrenin kararlı halde çalışmasını sağlamak için gerekli kapasite elemanları kullanılmıştır. Devreye gelen gerilimin önüne diyot bağlanarak olası yanlış bağlamaların devre elemanlarına verilebilecek zararların önüne geçilmiştir Şekil 13 de5 ile gösterilen ayarlanabilen direnç, sıvı kristal ekranın parlaklık ayarı için kullanılmıştır 19
29 Güneş Panelinin Ürettiği Gerilimin Gösterilmesi Panel çıkışlarından alınan gerilim değeri Şekil 13 de 3 ile gösterilen girişlere verilmektedir, bu gerilim 3 ile gösterilen yerdeki ayarlanabilen dirençler ile 5 e bölünüp mikro işlemcinin 3 numaralı analog pinine verilmiştir. Burada alınan değer 5 volt referans alınarak 10 bitlik dijital veriye dönüştürülmektedir. Program ile yapılan hesaplamalarla alınan verinin karşılığı bulunup 5 ile çarpılarak ekranda gösterilmiştir. Güneş Panelinin Konumunun Gösterilmesi Burada panelin düşey ile yaptığı açı gösterilmiştir. Şekil 14. Açı ölçümünde kullanılan çok turlu ayarlanabilir drencin sistemdeki yeri Şekil 14 de görüldüğü üzere panelin düşey hareketini sağlayan motorun miline çok turlu ayarlanabilen bir direnç bağlanmıştır. Ayarlanabilen direncin uçları şekil 13 de 20
30 gösterilen 1 numaralı yere bağlanmıştır. Dirençten alınan gerilim değeri mikroişlemcinin 0 numaralı analog pinine verilmiştir. Motor hareket ettikçe ayarlanabilen direnç üzerindeki değişim değerleri gerekli fonksiyon uydurularak açıya dönüştürülmüş ve ekranda gösterilmiştir. Gösterilecek açı değeri 0 derece ile 90 derece arasında değişmektedir. Açı gösterilmesinde Panelin düşeyle yaptığı açı 0 derece iken, 90 derece iken ve karşı tarafta yani 180 derece iken 3 farklı değer alınmıştır. Alınan bu değerle iki ayrı fonksiyon üretilmiştir. Panelin düşeyle yaptığı 0 derece ve 90 derece iken ayarlanabilen direnç değerine bağlı doğrusal artan bir fonksiyon, panelin düşeyle yaptığı açı 90 derece ile 180 derece arasında artan direnç değerine bağlı ters orantılı ve azalan bir fonksiyon üretilmiştir. Böylelikle panelin düşey açısı daima sıfır derece ile 90 derece arasında ölçülmüştür. Mikroişlemci 5 V u 1024 olarak dönüştürmektedir. Mikroişlemci 5 V u referans olarak almaktadır. Buna bağlı olarak ayarlanabilen dirençten alınan gerilim değerleri Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 6. Ayarlanabilir direncin uçlarından alınan gerilim değerleri 0 Derece 90 Derece 180 Derece derce arasında; Y ölçülen gerilimin t anındaki karşılığı olmak üzere ölçülen açı değeri: Açı= *90 (14 ) 21
31 derece arasında; Z ölçülen gerilimin t anındaki karşılığı olmak üzere ölçülen açı değeri: Açı= *90 ( 15 ) Panel Üzerine Düşen Işık Şiddetinin Gösterimi Şekil 15. Projede panel üzerine düşen ışık miktarının ölçülmesi için kullanılmış LDR Şekil 15 da görüldüğü gibi güneş paneli ortasına yerleştirilen ışıkla direnci değişen elemanın uçlar şekil 13 de 2 ile gösterilen yere bağlanmış alınan bilgi mikroişlemcinin 1 numaralı analog girişine verilmiştir. Programda yapılan işlemler ile alınan gerilim değeri uydurulan fonksiyon ile Lümen e çevrilip ekranda gösterilmiştir. 22
32 Kaynağa 70 cm uzaklıkta bulunan, ışıkla değeri değişen direncin, Lümene bağlı değerleri Tablo 7 de verilmiştir. Tablo 7. LDR elemanının üzerine düşen ışık miktarı ile direnç değişimi 7400 Lümen 488Ω Lümen 358 Ω Lümen 300 Ω Lümen 272 Ω Bu ölçümlerden yararlanılarak Microsoft Excel yardımıyla Şekil 16 daki grafik ve fonksiyon elde edilmiştir. Lümen y = e -0,006x Seri Direnç(Ω) Şekil 16. Panel üzerinde kullanılan LDR nin Lümen direnç değişimi 23
33 Motor Sürücü Devresi Panelin güneşi minimum hata ile takip edilebilmesi için panelin sağ-sol ve yukarıaşağı hareketini sağlamak üzere iki adet motor kullanılmıştır. Bu motorların hareket yönünün belirlenmesinde ve anahtarlama işleminin yapılmasın mikroişlemci kullanılmıştır. Şekil 17 de gösterilen sürücü devremizdeki numaralandırılmış parçaları açıklayacak olursak; Şekil 17. Projemizde kullanılan motor sürücü devresi Şekil 17 de 1 numara ile gösterilen parça; Mikroişlemciyi beslemek üzere 12 V luk kaynak gerilimini 5 V a indirgeyen ve sabitleyen 7805 entegresidir. 24
34 Şekil 17 de 2 numara ile gösterilen parça ; Burada kullanılan dirençler mikroişlemcinin C Portu ile BD-139 Transistörleri ninbazları arasına konulmuştur. Buradaki amaç BD-139 ların mikroişlemcinin pinlerinden aşırı akım çekmesini engellemek olup bu dirençlerin değerleri 1kΩ olarak seçilmiştir. Şekil 17 de 3 numara ile gösterilen parça; Bu parça mikroişlemcinin osilatör devresidir. Bu devre 4MHz kristal osilatör ve 22nF lık kapasitelerden oluşmaktadır. Kristal osilatör mikroişlemcinin 13 ile 14 numaralı pinleri arasına bağlanmış ve bu bacaklardan toprağa 22nF lık kapasiteler atılmıştır.bu devreyi kullanma amacımız mikroişlemcinin sabit 4MHz lik frekansta çalışmasını sağlamaktır. Şekil 17 de 4numara ile gösterilen parça ; Işıkla değeri değişen dirençlerden gelen verilerin mikroişlemcinin analog pinlerine verilmesini sağlayan girişlerdir. Şekil 17 de 5 numara ile gösterilen parça ; Devremizde kullanılan ayarlanabilir dirençler, ışıkla direnci değişen elemanların aynı şartlar altında üzerlerindeki gerilimi eşitlemek içindir. Böylelikle ışıkla direnci değişen elemanlar özdeş hale getirilmeye çalışılmıştır. Şekil 17 de 6 numara ile gösterilen parça ; Devremizin ana elemanlarından olan TIP142 transistörleri bu devrede anahtarlama görevini yapmak için kullanılmıştır. Bu sayede motorların gerekli şartlar oluştuğunda istenilen yönde dönüş hareketini yapması sağlanmıştır Şekil 17 de 7 numara ile gösterilen parça ; Devremizde TIP142 transistörleri sadece mikroişlemci ile sürülemediğinden dolayı kuvvetlendirici olarak BD139transistörları kullanılmıştır. 25
35 Şekil 17 de 8 numara ile gösterilen parça ; Bu parçalar motor uçlarını devreye bağlanmasını sağlamak için kullanılmıştır LM7805 Devresi Kullandığımız entegre girişten verilen 7V ile 20V arasındaki gerilim değerlerini çıkıştan sabit 5V elde etmek için kullanılmıştır. Bu devrenin kullanılma amacı ana devredeki mikroişlemcinin besleme gerilimini oluşturmaktır. Projede kullanılmış olan LM7805 entegre devresi şekil 18 de verilmiştir Şekil 18. LM7805 devresi Entegre devresi şu şekilde oluşturulmuştur; Entegrenin 1numaralı bacağından kaynak gerilimini uygulanmış ve bununla birlikte girişteki gerilim dalgalanmasını engellemek için bir kapasite elemanı kullanılmıştır. Entegrenin 2 numaralı bacağı topraklanmış, 3 numaralı bacağı ise çıkış bacağı olup buradaki gerilim dalgalanmalarını en aza indirgemek için bir kapasite elemanı kullanılmıştır. Girişten verilen 12V luk kaynak gerilimi çıkıştan 5V olarak alınmıştır. 26
36 5. MEKANİK KISIM Mekanik kısım yatay-dikey ve sağ-sol dönüş hareketlerini sağlayacak 2 adet DA motor ve bunların hareketlerini panele aktaracak olan dişlilerden ve triger kayışından oluşmuştur. Yapılan hesaplamalarda 4.25 kg lık bir paneli döndürebilecek torka sahip uygun motorlar seçilmiştir Mekanik Kısım Elemanları V Redüktörlü DA Motorları DA motorları elektrik enerjisini, mekanik enerjiye dönüştürürler. Genel olarak DA motorları stator, rotor, kolektör ve fırçalardan oluşur. Projede panelin hareketini sağlayan motorlardan bir tanesi şekil 19 da gösterilmiştir. Şekil V Redüktörlü DA motoru 27
37 Rotor motorun dönen kısmıdır. Üzerinde rotor sargıları bulunmaktadır. Manyetik alan yardımı ile sargılarda indüklenme oluşur. Statorun oluşturduğu manyetik alan rotorda moment oluşturur ve elektrik enerjisi mekanik enerjiye dönüştürülmüş olur. Stator motorun sabit kısmıdır. DA motorlarda manyetik alana oluşmasını sağlar. Stator elektromıknatıs yahut sabit mıknatıslardan oluşturulurlar. Motorun gücünü artırmak için ise kutup sayınını artırmak gerekmektedir. Kollektör ve Fırçalar: Rotorun uç kısmında yer alan parçadır. rotor sargılarının uçları kollektöre bağlıdır böylece rotor sargılarına gerilim iletilir. Motora gelen ilk gerilim fırçalara gelir daha sonra kollektöre ve rotor sargılarına iletilir ve rotorda gerilim indüklenir. Yapı olarak fırçalar kömür ve benzeri sürtünmeye dayanıklı iletken maddelerden yapılırlar. Redüktör: En basit anlatımla redüktör, devir-tork oranına bağlı olarak motorun dönme hızını değiştiren parçadır. Redüktör çeşitleri aşağıdaki gibidir. Ayna-Mahruti Sonsuz Dişli Helisel Paralel Dişli Planet Konik Dişli [6] Bu projede kullanılan DA motorlar yatay ve dikey hareketi sağlamak üzere iki tanedir. Bu motorlar piyasada silecek motoru olarak da bilinmektedir. Sonsuz dişli redüktörlü olup 12 V DA gerilimde yükün artışına bağlı olarak maksimum 6 Amper akım çekmektedir. 28
38 DA motorun avantajları : Fiyat olarak benzer özelliklere sahip step ve servo motorlara göre daha ucuzdurlar. Piyasadan temin edilmesi diğer motorlara göre daha kolaydır Kontrolü daha kolaydır Dezavantajı: Fırçalarının belirli periyotlarda değiştirilmesi gerekmektedir Triger Kayış ve Dişliler Bu elemanların kullanım amacı motor milinin hareketini panele aktarmaktır Şekil 20. Panel dönüş yönünün tayin edildiği triger kayışlar ve dişliler Şekil 20 de 2 adet DA motor, triger kayış ve dişliler görülmektedir. Bu motorlardan sağ taraftaki motorun mili triger kayış ve dişli yardımıyla metal boruya bağlanarak panelin yukarı-aşağı hareketini sağlamıştır. Bu metal boru üzerinden yataklanma yapılarak başka bir metal boru yine dişli ve triger kayış yardımıyla soldaki motora bağlanarak panelin sağ- 29
39 sol dönüş hareketi sağlanmıştır. Bu şekilde panelin çift eksenli hareketi gerçekleşmiştir. Yaltaklanma sayesinde bu hareketler birbirinden bağımsız olarak gerçekleşmiştir. Şekil 21. Panelin yukarı-aşağı ve sağa-sola dönüşünü sağlayan metal borular ve dişli Şekil 21 de 1 numaralı metal boru ile 2 numaralı metal boru iç içe geçirilip aralarına bilye yerleştirilmiştir. Böylece birbirinden bağımsız dönme hareketi sağlanmıştır. 1 numara ile gösterilen metal borunun ucu sonsuz vida yapılarak panelin dikeydeki hareketini, 2 numara ile gösterilen metal boru ise panelin yataydaki hareketini gerçekleştirmiştir. 30
40 KAYNAKÇA [1] (2013)Türkiye nin Güncel Enerji Profili ve Yenilenebilir Enerjinin Payı[çevrimiçi] Ulaşılabilir: [2] (2013) TMMOB.Makine Mühendisleri Odası.[çevrimiçi]. Ulaşılabilir: [3] (2013) bmdsolar alternatif enerji sistemleri. [çevrimiçi] [Ulaşılabilir]: [4] (2013) Elektik-Elektronik Mühendisliği Odası. Akıllı GüneşTakipleyiciSistem. [çevrimiçi].ulaşılabilir: [5] (2013)ISAWE. Yildiz TechnicalUniversity. [çevrimiçi]. Ulaşılabilir: 012/fotovoltaik-sistemlerde-maksimum-guc-ve-gunes-takip-sistemleri.pdf [6] (2013)Wikipediawebsite. [çevrimiçi]. Ulaşılabilir: 31
41 EK-1. STANDARTLAR VE KISITLAR FORMU Tasarım Projesinin hazırlanmasında Standart ve Kısıtlarla ilgili olarak, aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Projenizin tasarım boyutu nedir? Açıklayınız. 2. Projenizde bir mühendislik problemini kendiniz formüle edip, çözdünüz mü? Evet. Işık şiddeti ve konum açısı ölçümü formüle edilmiştir 3. Önceki derslerde edindiğiniz hangi bilgi ve becerileri kullandınız? Alçak gerilim sistemlerinin tasarımı, Analog ve sayısal elektroniği, Devre analizinden öğrendiğimiz bilgiler,elektronik laboratuvarı ve elektrik laboratuvarından edindiğimiz becerilerden yararlanılmıştı 4.Kullandığınız veya dikkate aldığınız mühendislik standartları nelerdir? IEEE standartları göz önüne alınmıştır 5. Kullandığınız veya dikkate aldığınız gerçekçi kısıtlar nelerdir? a) Ekonomi PV panellerinin maliyetinden ve veriminden dolayı ülkemizde yaygın olarak kullanılmamaktadır b) Çevre sorunları: PV panellerin hiç bir şekilde doğaya bir zararı yoktur. c) Sürdürülebilirlik: Dünya, güneş ışınlarından mahrum kalmadığı sürece, kullandığımız devre elemanlarının üretimi oldukça bu proje ile enerji elde etmek mümkündür d) Üretilebilirlik: e) Etik: Küresel ısınma ve Fosil yakıtların çevreye verdiği zarar ve bu yakıtların sınırlı olması nedeniyle daha yaşanabilir bir dünya için böyle bir proje gerçekleştirilecektir f) Sağlık: Fosil yakıtların, nükleer atıkların çevreye, dolaylı yollardan insana verdiği zararı en aza indirerek sağlık açısından önemli bir adımdır g) Güvenlik: Güvenlik sorunu yoktur. h) Sosyal ve politik sorunlar: Fosil yakıt üretimi ve dağıtımı yapan firmaların kar marjını düşüreceğinden dolayı yenilenebilir enerji üretimi üzerine çok fazla gelişim gösterilememektedir. Projenin Adı Projedeki Öğrencilerin adları Otomatik Güneş Paneli Kontrolü Muhammed KARABIÇAK, Mehmet İNAL,Ahmet YÜKSEL Tarih ve İmzalar 32
42 EK-2. MALİYET ANALİZİ 33
43 EK-3. MOTOR SÜRÜCÜ DEVRESİNİN PCB GÖRÜNTÜSÜ 34
44 EK-4. PANEL KONTROLU İÇİN PIC BASIC PRO İLE YAZILAN PROGRAM Device 16F877 Device 16F877, WDT_OFF Device 16F877, PWRT_off Device 16F877, PROTECT_OFF Device 16F877, XT_OSC Device 16F877, BOD_OFF XTAL 4 '********************************************** TRISA = % TRISB = % TRISE = % TRISC = % TRISD = % PORTA = % PORTB = % PORTC = % PORTD = % '********************************************** 35
45 ADCON1=% '********************************************** Dim HAM1 As Word Dim HAM2 As Word Dim HAM3 As Word Dim HAM4 As Word '********************************************** HAM1=0: HAM2=0: HAM3=0: HAM4=0 '********************************************** ana_prog: '********************************************** HAM1=ADIn0 HAM2=ADIn1 '********************************************* If HAM1>6+HAM2 Then GoSubARA_BIR If HAM1+6<HAM2 Then GoSubARA_IKI 36
46 If HAM1=6+HAM2 Then PORTC = % If HAM1=5+HAM2 Then PORTC = % If HAM1=4+HAM2 Then PORTC = % If HAM1=3+HAM2 Then PORTC = % If HAM1=2+HAM2 Then PORTC = % If HAM1=1+HAM2 Then PORTC = % If HAM1=HAM2 Then PORTC = %
47 If HAM1+1=HAM2 Then PORTC = % If HAM1+2=HAM2 Then PORTC = % If HAM1+3=HAM2 Then PORTC = % If HAM1+4=HAM2 Then PORTC = % If HAM1+5=HAM2 Then PORTC = % If HAM1+6=HAM2 Then PORTC = %
48 '***************AŞAĞI YUKARI MOTORU************ HAM3=ADIn2 HAM4=ADIn3 '********************************************** If HAM3>6+HAM4 Then GoSubARA_UC If HAM3+6<HAM4 Then GoSubARA_DORT If HAM3=6+HAM4 Then PORTC= % If HAM3=5+HAM4 Then PORTC= % If HAM3=4+HAM4 Then PORTC= %
49 If HAM3=3+HAM4 Then PORTC= % If HAM3=2+HAM4 Then PORTC= % If HAM3=1+HAM4 Then PORTC= % If HAM3=HAM4 Then PORTC= % If HAM3+1=HAM4 Then PORTC= % If HAM3+2=HAM4 Then PORTC = % If HAM3+3=HAM4 Then PORTC= %
50 If HAM3+4=HAM4 Then PORTC= % If HAM3+5=HAM4 Then PORTC= % If HAM3+6=HAM4 Then PORTC= % GoToana_prog ARA_BIR: If HAM1>6+HAM2 Then PORTC= % ARA_IKI: If HAM1+6<HAM2 Then PORTC= % ARA_UC: 41
51 If HAM3>6+HAM4 Then PORTC= % ARA_DORT: If HAM3+6<HAM4 Then PORTC= %
52 EK-5. LCD EKRANDA GÖSTERİLECEK PARAMETRELER İÇİN PİC BASIC PRO İLEYAZILAN PROGRAM Device 16F877 Device 16F877, WDT_ON Device 16F877, PWRT_ON Device 16F877, PROTECT_OFF Device 16F877, MCLR_ON Device 16F877, XT_OSC XTAL 4 '************************************************ ALL_DIGITAL=TRUE LCD_DTPIN= PORTB.4 LCD_ENPIN= PORTB.3 LCD_RSPIN= PORTB.1 LCD_INTERFACE 4 LCD_LINES 2 LCD_TYPE =0 DelayMS200 '************************************************ ADCON1=%
53 '************************************************ Dim HAM0 As Float Dim HAM1 As Float Dim HAM2 As Float Dim LUX As Float Dim ACI As Float Dim VOLT As Float Dim X As Float Dim Y As Float Dim Z As Float '************************************************ HAM0=0: HAM1=0: HAM2=0 LUX=0: ACI=0: VOLT=0 X=0: Y=0: Z=0 '************************************************ Cls DelayMS1000 '************************************************ main: '*************************A I******************** 44
54 HAM0= ADIn0 If HAM0<550 Then X=(HAM0-230) X=X/( ) ACI=X*90 '************************************************ If HAM0>550 Then Y=(870-HAM0) Y=Y/( ) ACI=Y*90 '****************GÜNEŞ IŞIK ŞİDDETİ************** HAM1= ADIn1 Z=(-0.006*HAM1) LUX=148707*Exp(Z) '***********PANELİN ÜRETTİĞİ GERİLİM************* HAM2= ADIn2 VOLT=(5/1024)*HAM2 VOLT =VOLT*5 '************************************************ 45
55 Print At 1,1,"Pnl" Print At 1,5,"V=", DEC2 VOLT Print At 2,1,"ACI=",DEC1 ACI Print At 2,10,"LUX=",DEC1 LUX GoTomain 46
56 EK-6. YÜKSELTEN DEVRE PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN PROGRAM Vo=input('Vo='); Vi=input('Vi='); R=input('R='); F=input('F='); T=1/F D=(Vo-Vi)/Vo y_d=d*100 //çıkış gerilimi //giriş gerilimi //yük direnci //frekans //periyot //doluluk oranı //yüzde doluluk oranı Lb=((1-D)^2*D*R)/(2*F) //endüktansın sınır değeri C=(D*Vo)/(0.5*R*F) //kapasitenin sınır değeri 47
BESLEME KARTI RF ALICI KARTI
BESLEME KARTI Araç üzerinde bulunan ve tüm kartları besleyen ünitedir.doğrudan Lipo batarya ile beslendikten sonra motor kartına 11.1 V diğer kartlara 5 V dağıtır. Özellikleri; Ters gerilim korumalı Isınmaya
DetaylıÇizgi İzleyen Robot Yapımı
Çizgi İzleyen Robot Yapımı Elektronik Elektronik tasarım için yapılması gerek en önemli şey kullanılacak malzemelerin doğru seçilmesidir. Robotun elektronik aksamı 4 maddeden oluşur. Bunlar; 1. Sensörler
DetaylıPIC PROGRAMLAMA STEP MOTOR SÜRÜCÜ VE KONTROL AMAÇ NEDİR? Unipolar Step Motorlar. Uç TESPİTİ NASIL YAPILIR?
PIC PROGRAMLAMA hbozkurt@mekatroniklab.com www.mekatroniklab.com.tr STEP MOTOR SÜRÜCÜ VE KONTROL AMAÇ Bu ayki sayımızda, özellikle CNC ve robotik uygulamalarda oldukça yaygın olarak kullanılan step motorlar
DetaylıERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI FOTOVOLTAİK PANELLERİN ÇEŞİTLERİ VE ÖLÇÜMLERİ DERSİN ÖĞRETİM
Detaylımikroc Dili ile Mikrodenetleyici Programlama Ders Notları / Dr. Serkan DİŞLİTAŞ
12. Motor Kontrolü Motorlar, elektrik enerjisini hareket enerjisine çeviren elektromekanik sistemlerdir. Motorlar temel olarak 2 kısımdan oluşur: Stator: Hareketsiz dış gövde kısmı Rotor: Stator içerisinde
DetaylıYILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ. Işığı Takip Eden Kafa 2 Nolu Proje
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ Işığı Takip Eden Kafa 2 Nolu Proje Proje Raporu Hakan Altuntaş 11066137 16.01.2013 İstanbul
DetaylıDeney 4: 555 Entegresi Uygulamaları
Deneyin Amacı: Deney 4: 555 Entegresi Uygulamaları 555 entegresi kullanım alanlarının öğrenilmesi. Uygulama yapılarak pratik kazanılması. A.ÖNBİLGİ LM 555 entegresi; osilasyon, zaman gecikmesi ve darbe
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi Konu Başlıkları Enerjide değişim Enerji sistemleri mühendisliği Rüzgar enerjisi Rüzgar enerjisi eğitim müfredatı Eğitim
DetaylıŞekil 1: Zener diyot sembol ve görünüşleri. Zener akımı. Gerilim Regülasyonu. bölgesi. Şekil 2: Zener diyotun akım-gerilim karakteristiği
ZENER DİYOT VE AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ Küçük sinyal diyotları, delinme gerilimine yakın değerlerde hasar görebileceğinden, bu değerlerde kullanılamazlar. Buna karşılık, Zener diyotlar delinme gerilimi
DetaylıYILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ. IŞIĞA DÖNEN KAFA Proje No:2
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ IŞIĞA DÖNEN KAFA Proje No:2 Proje Raporu ÖMER FARUK ŞAHAN 12068030 16.01.2013 İstanbul İÇİNDEKİLER
DetaylıGÜNEŞİ TAKİP EDEN HAREKETLİ KOLLEKTÖR MÜNİR ATAMAN BTSO Kamil Tolon Bilim Ve Sanat Merkezi Osmangazi-BURSA munirataman@hotmail.com ŞENOL YILDIZ Ekinciler 75. Yıl İlköğretim Okulu-Göynük BOLU senolyildiz5@hotmail.com
DetaylıOTONOM ÇĐM BĐÇME MAKĐNESĐ GELĐŞTĐRĐLMESĐ DEVELOPING OF AUTONOMOUS LAWN MOVER. Danışman: Prof.Dr. Koray TUNÇALP, Marmara Üniversitesi Đstanbul
OTONOM ÇĐM BĐÇME MAKĐNESĐ GELĐŞTĐRĐLMESĐ DEVELOPING OF AUTONOMOUS LAWN MOVER Danışman: Prof.Dr. Koray TUNÇALP, Marmara Üniversitesi Đstanbul Cihan ÇATALTEPE, Marmara Üniversitesi-Mekatronik Öğrt.4.Sınıf
DetaylıGiriş DÜZCE ŞARTLARINDA BİR KONUTUN ENERJİ İHTİYACININ GÜNEŞ ENERJİSİ İLE KARŞILANMASI İÇİN EN UYGUN SİSTEMİN BELİRLENMESİ VE KURULUMU
Proje Başlığı : DÜZCE ŞARTLARINDA BİR KONUTUN ENERJİ İHTİYACININ GÜNEŞ ENERJİSİ İLE KARŞILANMASI İÇİN EN UYGUN SİSTEMİN BELİRLENMESİ VE KURULUMU Proje No : 2013.06.03.173 Yürütücü Araştırmacı Araştırmacı
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ SİSTEMLERİ DENEYİ
T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER II YENİLENEBİLİR ENERJİ SİSTEMLERİ DENEYİ ÖĞRENCİ NO : ADI SOYADI : GRUP NO
DetaylıT.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU
T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİLER ADI SOYADI: ÖĞRENCİ NO: GRUBU: Deneyin
DetaylıDC motorların sürülmesi ve sürücü devreleri
DC motorların sürülmesi ve sürücü devreleri Armatür (endüvi) gerilimini değiştirerek devri ayarlamak mümkündür. Endüvi akımını değiştirerek torku (döndürme momentini) ayarlamak mümkündür. Endüviye uygulanan
DetaylıŞekil 3-1 Ses ve PWM işaretleri arasındaki ilişki
DARBE GENİŞLİK MÖDÜLATÖRLERİ (PWM) (3.DENEY) DENEY NO : 3 DENEY ADI : Darbe Genişlik Modülatörleri (PWM) DENEYİN AMACI : µa741 kullanarak bir darbe genişlik modülatörünün gerçekleştirilmesi.lm555 in karakteristiklerinin
DetaylıSabit Gerilim Regülatörü Kullanarak Ayarlanabilir Güç Kaynağı
Sabit Gerilim Regülatörü Kullanarak Ayarlanabilir Güç Kaynağı Sabit değerli pozitif gerilim regülatörleri basit bir şekilde iki adet direnç ilavesiyle ayarlanabilir gerilim kaynaklarına dönüştürülebilir.
Detaylı1 ALTERNATİF AKIMIN TANIMI
1 ALTERNATİF AKIMIN TANIMI Alternatif Akımın Tanımı Doğru gerilim kaynağının gerilim yönü ve büyüklüğü sabit olmakta; buna bağlı olarak devredeki elektrik akımı da aynı yönlü ve sabit değerde olmaktadır.
DetaylıÖZEL EGE LİSESİ FİLTREN DÖNDÜKÇE ELEKTRİK ELDE ET
ÖZEL EGE LİSESİ FİLTREN DÖNDÜKÇE ELEKTRİK ELDE ET HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER: Öykü Doğa TANSEL DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Gökhan TUFAN İZMİR 2016 İÇİNDEKİLER 1. Projenin amacı.. 2 2. Projenin hedefi.. 2 3. Elektrik
DetaylıT.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 7
T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 7 KONDANSATÖRLER VE BOBİNLER Doç. Dr. İbrahim YÜCEDAĞ Arş. Gör. M.
DetaylıDoğru Akım (DC) Makinaları
Doğru Akım (DC) Makinaları Doğru akım makinaları motor veya jeneratör olarak kullanılabilir. Genellikle DC makinalar motor olarak kullanılır. En büyük avantajları hız ve tork ayarının kolay yapılabilmesidir.
DetaylıELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİNDE KULLANILAN KAYNAKLAR
ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİNDE KULLANILAN KAYNAKLAR Alternatör Elektrik elde etmek için bir mıknatısı iletken sargı içinde kendi çevresinde döndürmemiz yeterlidir. Manyetik alanın hareketi ile de elektrik
DetaylıKIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ
KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SAYISAL ELEKTRONİK LAB. DENEY FÖYÜ DENEY 4 OSİLATÖRLER SCHMİT TRİGGER ve MULTİVİBRATÖR DEVRELERİ ÖN BİLGİ: Elektronik iletişim sistemlerinde
DetaylıÖZEL EGE LİSESİ GÜNEBAKAN PANELLER
ÖZEL EGE LİSESİ GÜNEBAKAN PANELLER HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER: Eren Ege AKAR Atlas Ferhat HACIMUSALAR DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Nilüfer DEMİR İZMİR 2016 İÇİNDEKİLER 1.Projenin amacı...2 2. Giriş...2 3.Sonuçlar...5
DetaylıHAFTA SAAT KAZANIM ÖĞRENME YÖNTEMLERİ ARAÇ-GEREÇLER KONU DEĞERLENDİRME
75. YIL MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ ALANI ELEKTRİK-ELEKTRONİK ESASLARI DERSİ 10. SINIF ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK DERS PLANI EYLÜL EYLÜL EKİM 1.(17-23) 2.(24-30) 3.(01-07)
DetaylıDENEY 7 DALGALI GERİLİM ÖLÇÜMLERİ - OSİLOSKOP
DENEY 7 DALGALI GERİLİM ÖLÇÜMLERİ - OSİLOSKOP Amaç: Bu deneyin amacı, öğrencilerin alternatif akım ve gerilim hakkında bilgi edinmesini sağlamaktır. Deney sonunda öğrencilerin, periyot, frekans, genlik,
DetaylıGüç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve elektronik bilim dalları arasında bir bilim dalıdır.
3. Bölüm Güç Elektroniğinde Temel Kavramlar ve Devre Türleri Doç. Dr. Ersan KABALC AEK-207 GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ Güç Elektroniğine Giriş Güç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve
DetaylıAşağıdaki formülden bulunabilir. S16-Kesiti S1=0,20 mm²,uzunluğu L1=50 m,özdirenci φ=1,1 olan krom-nikel telin direnci kaç ohm dur? R1=?
S1-5 kw lık bir elektrik cihazı 360 dakika süresince çalıştırılacaktır. Bu elektrik cihazının yaptığı işi hesaplayınız. ( 1 saat 60 dakikadır. ) A-30Kwh B-50 Kwh C-72Kwh D-80Kwh S2-400 miliwatt kaç Kilowatt
DetaylıDeney 1: Saat darbesi üretici devresi
Deney 1: Saat darbesi üretici devresi Bu deneyde, bir 555 zamanlayıcı entegresi(ic) kullanılacak ve verilen bir frekansta saat darbelerini üretmek için gerekli bağlantılar yapılacaktır. Devre iki ek direnç
DetaylıGERİLİM REGÜLATÖRLERİ DENEYİ
GERİLİM REGÜLATÖRLERİ DENEYİ Regüleli Güç Kaynakları Elektronik cihazlar harcadıkları güçlere göre farklı akımlara ihtiyaç duyarlar. Örneğin; bir radyo veya amplifikatörün hoparlöründen duyulan ses şiddetine
DetaylıŞekil 1. R dirençli basit bir devre
DENEY 2. OHM KANUNU Amaç: incelenmesi. Elektrik devrelerinde gerilim, akım ve direnç arasındaki ilişkinin Ohm kanunu ile Kuramsal Bilgi: Bir iletkenden geçen elektrik akımına karşı, iletken maddenin içyapısına
DetaylıŞekil1. Geri besleme eleman türleri
HIZ / KONUM GERİBESLEME ELEMANLARI Geribesleme elemanları bir servo sistemin, hızını, motor milinin bulunduğu konumu ve yükün bulunduğu konumu ölçmek ve belirlemek için kullanılır. Uygulamalarda kullanılan
DetaylıAKÜ ŞARJ REDRESÖRLERİ
MONOFAZE GİRİŞ: GEMTA GRR1000-LH Serisi redresörler, elektrik şebekelerinde, telefon santrallerinde ve benzeri yerlerde DC gerilim ihtiyacını karşılama ve aküleri tam şarjlı olarak tutmakta kullanılırlar.
DetaylıOnur ELMA TÜRKIYE DE AKILLI ŞEBEKELER ALT YAPISINA UYGUN AKILLI EV LABORATUVARI. Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği
1 TÜRKIYE DE AKILLI ŞEBEKELER ALT YAPISINA UYGUN AKILLI EV LABORATUVARI SMART HOME LABORATORY FOR SMART GRID INFRASTRUCTURE IN TURKEY Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Sunan Onur ELMA 2
DetaylıELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER
ELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER Eyleyiciler (Aktuatörler) Bir cismi hareket ettiren veya kontrol eden mekanik cihazlara denir. Elektrik motorları ve elektrikli sürücüler Hidrolik sürücüler Pinomatik sürücüler
DetaylıT.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 1
T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 1 DİRENÇ DEVRELERİNDE OHM VE KİRSHOFF KANUNLARI Arş. Gör. Sümeyye
DetaylıKaradeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Laboratuvarı I ENDÜSTRİYEL KONTROL UYGULAMALARI
Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR 377 42 03, KTÜ, 2010 1. Deneyin Amacı Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Laboratuvarı I ENDÜSTRİYEL KONTROL UYGULAMALARI CDS (Kadmiyum
DetaylıDC Motor ve Parçaları
DC Motor ve Parçaları DC Motor ve Parçaları Doğru akım motorları, doğru akım elektrik enerjisini dairesel mekanik enerjiye dönüştüren elektrik makineleridir. Yapıları DC generatörlere çok benzer. 1.7.1.
DetaylıEEME210 ELEKTRONİK LABORATUARI
Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü EEME210 ELEKTRONİK LABORATUARI DENEY 02: ZENER DİYOT ve AKIM GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ 2014-2015 BAHAR Grup Kodu: Deney Tarihi:
DetaylıMİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR ORGANİZASYONU LABORATUVARI MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ 1. GİRİŞ Analog işaretleri sayısal işaretlere dönüştüren elektronik devrelere
DetaylıIŞIĞA YÖNELEN PANEL. Muhammet Emre Irmak. Mustafa Kemal Üniversitesi Mühendislik Fakültesi. Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü
IŞIĞA YÖNELEN PANEL Muhammet Emre Irmak Mustafa Kemal Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü e-posta: memreirmak@gmail.com ÖZET Işığa yönelen panel projesinin amacı,
DetaylıANAHTARLI RELÜKTANS MOTORUN SAYISAL HIZ KONTROLÜ
ANAHTARLI RELÜKTANS MOTORUN SAYISAL HIZ KONTROLÜ Zeki OMAÇ Hasan KÜRÜM Fırat Üniversitesi Bingöl Meslek Yüksekokulu Bingöl Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik - Elektronik Mühendisliği Bölümü
DetaylıELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ Elektrik ve Elektronik Ölçmeler Laboratuvarı Deney Adı: Sensörler. Deney 5: Sensörler. Deneyin Amacı: A.
Deneyin Amacı: Deney 5: Sensörler Sensör kavramının anlaşılması, kullanım alanlarının ve kullanım yerine göre çeşitlerinin öğrenilmesi. Çeşitli sensör tipleri için çalışma mantığı anlaşılıp sağlamlık testi
DetaylıHazırlayan: Tugay ARSLAN
Hazırlayan: Tugay ARSLAN ELEKTRİKSEL TERİMLER Nikola Tesla Thomas Edison KONULAR VOLTAJ AKIM DİRENÇ GÜÇ KISA DEVRE AÇIK DEVRE AC DC VOLTAJ Gerilim ya da voltaj (elektrik potansiyeli farkı) elektronları
DetaylıDeneyle İlgili Ön Bilgi:
DENEY NO : 4 DENEYİN ADI :Transistörlü Akım ve Gerilim Kuvvetlendiriciler DENEYİN AMACI :Transistörün ortak emetör kutuplamalı devresini akım ve gerilim kuvvetlendiricisi, ortak kolektörlü devresini ise
DetaylıELEKTRONİK DEVRE TASARIM LABORATUARI-I MOSFET YARI İLETKEN DEVRE ELEMANININ DAVRANIŞININ İNCELENMESİ
ELEKTRONİK DEVRE TASARIM LABORATUARI-I MOSFET YARI İLETKEN DEVRE ELEMANININ DAVRANIŞININ İNCELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Özhan ÖZKAN MOSFET: Metal-Oksit Yarıiletken Alan Etkili Transistor (Geçidi Yalıtılmış
DetaylıDENEY NO 3. Alçak Frekans Osilatörleri
DENEY NO 3 Alçak Frekans Osilatörleri Osilatörler ürettikleri dalga şekillerine göre sınıflandırılırlar. Bunlardan sinüs biçiminde işaret üretenlerine Sinüs Osilatörleri adı verilir. Pek çok yapıda ve
DetaylıFatih Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü EEM 316 Haberleşme I LAB SINAVI DARBE GENLİK MODÜLASYONU (PWM)
Fatih Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü EEM 316 Haberleşme I LAB SINAVI DARBE GENLİK MODÜLASYONU (PWM) 9.1 Amaçlar 1. µa741 ile PWM modülatör kurulması. 2. LM555 in çalışma prensiplerinin
DetaylıBir devrede dolaşan elektrik miktarı gibi elektriksel ifadelerin büyüklüğünü bize görsel olarak veren bazı aletler kullanırız.
ÖLÇME VE KONTROL ALETLERİ Bir devrede dolaşan elektrik miktarı gibi elektriksel ifadelerin büyüklüğünü bize görsel olarak veren bazı aletler kullanırız. Voltmetre devrenin iki noktası arasındaki potansiyel
DetaylıEEProm 24C08 UYGULAMA AMAÇ 24C08 MCU_VCC. e r : d e G. Sayfa - 1
V0 DT2 PIC16F877 1KΩ 1KΩ Prom UYGULAMA AMAÇ prom kalıcı hafıza entegresine, PIC16F77 mikrodenetleyicisinin PD0 ve PD1 portları üzerinden bilgi kayıt edip, kayıt edilen bilgiyi Prom dan okuyarak LCD ekranda
Detaylıİzolasyon Yalıtım Direnç Ölçer Marka/Model METREL/ 3201
İzolasyon Yalıtım Direnç Ölçer Marka/Model METREL/ 3201 250V-5kV arası 25V luk adımlarla ayarlanabilir test gerilimi 5mA güçlü kısa devre akımı 10 T Ohm a kadar direnç ölçebilme Doğruluk-İzolasyon: 5 %
DetaylıMekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) Dirençler ve Kondansatörler
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNA FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK LABORATUARI (LAB I) DENEY 1 Deney Adı: Dirençler ve Kondansatörler Öğretim Üyesi: Yard. Doç. Dr. Erhan AKDOĞAN
DetaylıELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRİK DEVRELERİ I LABORATUVARI DENEY RAPORU. Deney No: 5 Güç Korunumu
TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTRİKELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRİK DEVRELERİ LABORATUVAR DENEY RAPORU Deney No: 5 Güç Korunumu Yrd. Doç Dr. Canan ORAL Arş. Gör. Ayşe AYDN YURDUSEV Öğrencinin: Adı Soyadı Numarası
DetaylıT.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DC-DC BOOST CONVERTER DEVRESİ AHMET KALKAN 110206028 Prof. Dr. Nurettin ABUT KOCAELİ-2014 1. ÖZET Bu çalışmada bir yükseltici tip DA ayarlayıcısı
DetaylıRobotik AKTUATÖRLER Motorlar: Çalışma prensibi
Robotik AKTUATÖRLER Motorlar: Çalışma prensibi 1 Motorlar: Çalışma prensibi Motorlar: Çalışma prensibi 2 Motorlar: Çalışma prensibi AC sinyal kutupları ters çevirir + - AC Motor AC motorun hızı üç değişkene
DetaylıBölüm 1 Güç Elektroniği Sistemleri
Bölüm 1 Güç Elektroniği Sistemleri Elektrik gücünü yüksek verimli bir biçimde kontrol etmek ve formunu değiştirmek (dönüştürmek) için oluşturlan devrelere denir. Şekil 1 de güç girişi 1 veya 3 fazlı AA
DetaylıSICAKLIK KONTROLLÜ HAVYA
SICAKLIK KONTROLLÜ HAVYA Dirençler sıcaklığa bağımlıdır. Havyanın ısıtıcı direnci de istisna değildir. Böylece her havyanın sıcaklığı kontrol edilebilir. Ancak, elde 24V la çalışan bir havya olmalıdır
DetaylıMEKATRONİK SİSTEMLERDE KULLANILAN ELEKTRİK SÜRÜCÜ DEVRELERİ YRD. DOÇ. DR. ERSAN KABALCI
MEKATRONİK SİSTEMLERDE KULLANILAN ELEKTRİK SÜRÜCÜ DEVRELERİ YRD. DOÇ. DR. ERSAN KABALCI Mekatronik Sistemler Mekatronik; işlem ve ürünlerin tasarımında makine mühendisliği, elektronik kontrol ve yazılım
DetaylıŞekil 1. Darbe örnekleri
PWM SOKET BİLGİ KİTAPÇIĞI PWM(Darbe Genişlik Modülasyonu) Nedir? Darbe genişlik modülasyonundan önce araçlardaki fren sistemlerinden bahsetmekte fayda var. ABS frenler bilindiği üzere tekerleklerin kızaklanmasını
Detaylı1. Direnç değeri okunurken mavi renginin sayısal değeri nedir? a) 4 b) 5 c) 1 d) 6 2. Direnç değeri okunurken altın renginin tolerans değeri kaçtır?
1. Direnç değeri okunurken mavi renginin sayısal değeri nedir? a) 4 b) 5 c) 1 d) 6 2. Direnç değeri okunurken altın renginin tolerans değeri kaçtır? a) Yüzde 10 b) Yüzde 5 c) Yüzde 1 d) Yüzde 20 3. Direnç
DetaylıBİRLİKTE ÇÖZELİM. Bilgiler I II III. Voltmetre ile ölçülür. Devredeki yük akışıdır. Ampermetre ile ölçülür. Devredeki güç kaynağıdır.
7.ÜNİTE BİLFEN YAYNCLK BİRLİKTE ÇÖZELİM 1. Aşağıda verilen ifadelerdeki boşlukları uygun kavramlar ile doldurunuz. ÀÀBir iletken içindeki negatif yüklerin hareketinden kaynaklanan düzenli ve devamlı enerji
DetaylıMakine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU
Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU DİRENÇLER Direnci elektrik akımına gösterilen zorluk olarak tanımlayabiliriz. Bir iletkenin elektrik
DetaylıAnalog Sayısal Dönüşüm
Analog Sayısal Dönüşüm Gerilim sinyali formundaki analog bir veriyi, iki tabanındaki sayısal bir veriye dönüştürmek için, az önce anlatılan merdiven devresiyle, bir sayıcı (counter) ve bir karşılaştırıcı
DetaylıKARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ELK 2008 DEVRELER II LABORATUARI
DİRENÇ-ENDÜKTANS VE DİRENÇ KAPASİTANS FİLTRE DEVRELERİ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 1. Alçak geçiren filtre devrelerinin çalışmasını anlatınız. 2. Yüksek geçiren filtre devrelerinin çalışmasını anlatınız. 3. R-L
DetaylıDENEY NO:2 BJT Yükselticinin Darbe Cevabı lineer kuvvetlendirme Yükselme Süresi Gecikme Çınlama Darbe üst eğilmesi
DENEY NO:2 BJT Yükselticinin Darbe Cevabı Yükselticini girişine uygulanan işaretin şeklini bozmadan yapılan kuvvetlendirmeye lineer kuvvetlendirme denir. Başka bir deyişle lineer darbe kuvvetlendirmesi,
DetaylıBURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Güç Ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri Redüktörler Ve Vites Kutuları : Sınıflandırma Ve Kavramlar Silindirik
DetaylıDENEY 5: GENLİK KAYDIRMALI ANAHTARLAMA (ASK) TEMELLERİNİN İNCELENMESİ
DENEY 5: GENLİK KAYDIRMALI ANAHTARLAMA (ASK) TEMELLERİNİN İNCELENMESİ Deneyin Amacı: Bilgisayar ortamında Genlik Kaydırmalı Anahtarlama modülasyonu ve demodülasyonu için ilgili kodların incelenmesi ve
Detaylı- Gerilme ve Gerinme ikinci dereceden tensörel büyüklüklerdir. (3 puan)
MAK437 MT2-GERİLME ÖLÇÜM TEKNİKLERİ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ I. öğretim II. öğretim A şubesi B şubesi ÖĞRENCİ ADI NO İMZA TARİH 30.11.2013 SORU/PUAN
DetaylıELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ SAYISAL TASARIM LABORATUVARI DENEY 6 ANALOG/DİGİTAL DÖNÜŞTÜRÜCÜ. Grup Numara Ad Soyad RAPORU HAZIRLAYAN:
ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ SAYISAL TASARIM LABORATUVARI DENEY 6 ANALOG/DİGİTAL DÖNÜŞTÜRÜCÜ DENEYİ YAPANLAR Grup Numara Ad Soyad RAPORU HAZIRLAYAN: Deneyin Yapılış Tarihi Raporun Geleceği Tarih Raporun
DetaylıDENEY 21 IC Zamanlayıcı Devre
DENEY 21 IC Zamanlayıcı Devre DENEYİN AMACI 1. IC zamanlayıcı NE555 in çalışmasını öğrenmek. 2. 555 multivibratörlerinin çalışma ve yapılarını öğrenmek. 3. IC zamanlayıcı anahtar devresi yapmak. GİRİŞ
DetaylıŞekil 5-1 Frekans modülasyonunun gösterimi
FREKANS MODÜLASYONU (FM) MODÜLATÖRLERİ (5.DENEY) DENEY NO : 5 DENEY ADI : Frekans Modülasyonu (FM) Modülatörleri DENEYİN AMACI :Varaktör diyotun karakteristiğinin ve çalışma prensibinin incelenmesi. Gerilim
DetaylıDENEY 2: DĠYOTLU KIRPICI, KENETLEME VE DOĞRULTMA DEVRELERĠ
DENEY 2: DĠYOTLU KIRPICI, KENETLEME VE DOĞRULTMA DEVRELERĠ 1- Kırpıcı Devreler: Girişine uygulanan sinyalin bir bölümünü kırpan devrelere denir. En basit kırpıcı devre, şekil 1 'de görüldüğü gibi yarım
DetaylıDoğru Akım (DC) Makinaları
Doğru Akım (DC) Makinaları Doğru akım makinaları motor veya jeneratör olarak kullanılabilir. Genellikle DC makinalar motor olarak kullanılır. En büyük avantajları hız ve tork ayarının kolay yapılabilmesidir.
Detaylıİçİndekİler. 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? 2. Bölüm - MİkroDenetleyİcİlerİ Anlamak
XIII İçİndekİler 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? Mikrodenetleyici Tanımı Mikrodenetleyicilerin Tarihçesi Mikroişlemci- Mikrodenetleyici 1. İki Kavram Arasındaki Farklar 2. Tasarım Felsefesi ve Mimari
DetaylıMühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI İŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER VE UYGULAMALARI 1. 741 İşlemsel yükselteçlerin özellikleri ve yapısı hakkında bilgi veriniz. 2. İşlemsel yükselteçlerle gerçekleştirilen eviren yükselteç, türev
DetaylıÖrneğin bir önceki soruda verilen rüzgâr santralinin kapasite faktörünü bulmak istersek
KAPASİTE FAKTÖRÜ VE ENERJİ TAHMİNİ Kapasite faktörü (KF) bir santralin ne kadar verimli kullanıldığını gösteren bir parametredir. Santralin nominal gücü ile yıllık sağladığı enerji miktarı arasında ilişki
DetaylıPİC HAKKINDA KISA KISA BİLGİLER GİRİŞ/ÇIKIŞ PORTLARI
PİC HAKKINDA KISA KISA BİLGİLER GİRİŞ/ÇIKIŞ PORTLARI Bazı pinler çevre birimleri ile çoklanmıştır. Peki bu ne demek? Mesela C portundaki RC6 ve RC7 pinleri seri iletişim için kullanılır. Eğer seri iletişimi
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 1 Onur GÜNAY, 2 Yiğit GÜLMEZ, 3 Oğuz ATİK 1 Araş.Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi, Denizcilik Fakültesi, İzmir, onur.gunay@deu.edu.tr
DetaylıKOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ 1 DENEYİ. Amaç:
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ 1 DENEYİ Amaç: Bu laboratuvarda, yüksek giriş direnci, düşük çıkış direnci ve yüksek kazanç özellikleriyle
Detaylı5.5. GÜNEŞİ İZLEYEN KOLLEKTÖRE AİT BENZETİM PROJESİ
5.5. GÜNEŞİ İZLEYEN KOLLEKTÖRE AİT BENZETİM PROJESİ Prof. Dr. Asaf VAROL avarol@firat.edu.tr Güneşi yatayda ve dikeyde, yani sağa-sola ve aşağı-yukarı hareket etmesini sağlayarak, tam olarak izlemesini
DetaylıDENEYLERDE KULLANILACAK LABORATUVAR EKİPMANLARI
DENEYLERDE KULLANILACAK LABORATUVAR EKİPMANLARI Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Devre ve Elektronik Laboratuvarında yer alan her bir masada aşağıda isim ve özellikleri
Detaylı9- ANALOG DEVRE ELEMANLARI
9- ANALOG DEVRE ELEMANLARI *ANALOG VE DİJİTAL KAVRAMLARI *Herhangi bir fiziksel olayı ifade eden büyüklüklere işaret denmektedir. *Zaman içerisinde kesintisiz olarak devam eden işaretlere Analog işaret
DetaylıEndüstriyel Sensörler ve Uygulama Alanları Kalite kontrol amaçlı ölçme sistemleri, üretim ve montaj hatlarında imalat sürecinin en önemli aşamalarındandır. Günümüz teknolojisi mükemmelliği ve üretimdeki
DetaylıALÇAK FREKANS GÜÇ YÜKSELTEÇLERİ VE ÇIKIŞ KATLARI
ALÇAK FREKANS GÜÇ YÜKSELTEÇLERİ VE ÇIKIŞ KATLARI Giriş Temel güç kuvvetlendiricisi yapılarından olan B sınıfı ve AB sınıfı kuvvetlendiricilerin çalışma mantığını kavrayarak, bu kuvvetlendiricileri verim
DetaylıFOTOVOLTAİK SİSTEM DENEY FÖYÜ
T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ TEKNOLOJĠ FAKÜLTESĠ ENERJĠ SĠSTEMLERĠ MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ FOTOVOLTAİK SİSTEM DENEY FÖYÜ Ders: Yenilenebilir Enerji Kaynakları Ders Sorumlusu: Doç. Dr. İsmail Polat Eylül
DetaylıA.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 9. HAFTA
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 9. HAFTA 1 İçindekiler DC/AC İnvertör Devreleri 2 Güç elektroniğinin temel devrelerinden sonuncusu olan Đnvertörler, herhangi bir DC kaynaktan aldığı
DetaylıANALOG HABERLEŞME (GM)
ANALOG HABERLEŞME (GM) Taşıyıcı sinyalin sinüsoidal olduğu haberleşme sistemidir. Sinüs işareti formül olarak; V. sin(2 F ) ya da i I. sin(2 F ) dır. Formülde; - Zamana bağlı değişen ani gerilim (Volt)
DetaylıDENEY 3. Maksimum Güç Transferi
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELN2024 Elektrik Devreleri Laboratuarı II 2013-2014 Bahar DENEY 3 Maksimum Güç Transferi Deneyi Yapanın Değerlendirme Adı
DetaylıDENEY-3 BİR FAZLI TRANSFORMATÖRÜN BOŞ ÇALIŞMASI VE DÖNÜŞTÜRME ORANININ BULUNMASI
DENEY-3 BİR FAZLI TRANSFORMATÖRÜN BOŞ ÇALIŞMASI VE DÖNÜŞTÜRME ORANININ BULUNMASI TRANSFORMATÖRLER Bir elektromanyetik endüksiyon yolu ile akımı veya gerilimi frekansı değiştirmeden yükselten veya düşüren,
DetaylıELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI
ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI 1. Direnç Renk Kodları Direnç Renk Tablosu Renk Sayı Çarpan Tolerans SİYAH 0 1 KAHVERENGİ 1 10 ± %1 KIRMIZI 2 100 ± %2 TURUNCU 3 1000 SARI 4 10.000 YEŞİL 5 100.000 ± %0.5 MAVİ
DetaylıYALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü ESM 413 Enerji Sistemleri Laboratuvarı-I
YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü ESM 413 Enerji Sistemleri Laboratuvarı-I DENEY -1- ELEKTRONİK ELEMANLARIN TANITIMI ve AKIM, GERİLİM ÖLÇÜMÜ HAZIRLIK SORULARI:
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ
YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ Yenilenebilir enerji sistemleri eğitim seti temel olarak rüzgar türbini ve güneş panelleri ile elektrik üretimini uygulamalı eğitime taşımak amacıyla tasarlanmış, kapalı
DetaylıT.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ESM 413 ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI 1
T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ESM 413 ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI 1 DENEY 7: KÜÇÜK RÜZGAR SANTRALLARENİN DİZAYNI TEST EDİLMESİ TÜRBİN SİSTEMİ İLE
DetaylıDeney 3 5 Üç-Fazlı Tam Dalga Tam-Kontrollü Doğrultucu
Deney 3 5 Üç-Fazlı Tam Dalga Tam-Kontrollü Doğrultucu DENEYİN AMACI 1. Üç-fazlı tam dalga tam-kontrollü doğrultucunun çalışma prensibini ve karakteristiklerini anlamak. 2. Üç-fazlı tam dalga tam-kontrollü
DetaylıGÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ
DENEY 1 GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ YENİLEBİLİR ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUAR YRD. DOÇ. DR. BEDRİ KEKEZOĞLU DENEY 1 GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİ 1. GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ Dünyamızın en büyük enerji kaynağı olan
DetaylıEEM0304 SAYISAL ELEKTRONİK LABORATUVARI DENEY FÖYLERİ
EEM0304 SAYISAL ELEKTRONİK LABORATUVARI DENEY FÖYLERİ BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DENEYLER İÇİN GEREKLİ ÖN BİLGİLER Tablo 1: Direnç kod tablosu OSİLOSKOP KULLANIMINA
DetaylıDOĞRU AKIM DEVRE ANALİZİ Ö. ŞENYURT - R. AKDAĞ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: OHM KANUNU, İŞ, ENERJİ VE GÜÇ
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: OHM KANUNU, İŞ, ENERJİ VE GÜÇ Anahtar Kelimeler Enerji, ohm kanunu, kutuplandırma, güç,güç dağılımı, watt (W), wattsaat (Wh), iş. Teknik elemanların kariyerleri için ohm kanunu esas teşkil
DetaylıALTERNATİF AKIMIN TANIMI
ALTERNATİF AKIM ALTERNATİF AKIMIN TANIMI Belirli üreteçler sürekli kutup değiştiren elektrik enerjisi üretirler. (Örnek: Döner elektromekanik jeneratörler) Voltajın zamana bağlı olarak sürekli yön değiştirmesi
DetaylıYaptığımız aracın yere çizilen bir çizgiyi tanıması ve bu çizgiyi takip etmesi.
ÇİZGİ İZLEYEN ARAÇ PROJESİ: Amaç: Yaptığımız aracın yere çizilen bir çizgiyi tanıması ve bu çizgiyi takip etmesi. Kullanılan Parça ve Malzemeler: Araçta şasi olarak genelde elektronik devreleri kutulamak
Detaylı