ÖRGÜTLENDÝK VE BUNLARI ÝLKE EDÝNDÝK

Transkript

1 Bilim, Kültür ve Sanat Dergisi (Aylýk Süreli Yayýndýr) YIL:1 SAYI: 1 (Haziran - Temmuz 2011) Geri Dönüþüm ÖRGÜTLENDÝK VE BUNLARI ÝLKE EDÝNDÝK MÝLLÝ GELÝRE DESTEK ÝTHALATIN FRENÝ SAÐLIKTA GÜVEN DOÐA DOSTLUÐU TEMÝZ BÝR ÇEVRE ENERJÝDE TASARRUF DÜNYAYI DAHA UZUN ÖMÜRLÜ HALE GETÝRMEK YER ALTINDAKÝ ZENGÝNLÝKLERÝ MUHAFAZA TASARRUFLU BÝR TOPLUM GERÝ DÖNÜÞÜM KAZANACAK, TÜRKÝYE KAZANACAK...

2 Bu Sayfa Sizin Reklam Müracaat: Tel : info@geridonusumculerbirligi.org

3 TÜRKÝYE DEMÝR VE DEMÝR DIÞI KAÐIT GERÝDÖNÜÞÜMCÜLER BÝRLÝÐÝ ÝTHALATI FRENLEYEN MÝLLÝ GELÝRE DESTEK SAÐLIKTA GÜVEN DOÐA DOSTLUÐU ENERJÝDE TASARRUF YER ALTI ZENGÝNLÝÐÝNÝ MUHAFAZA DÜNYAYI DAHA UZUN ÖMÜRLÜ HALE GETÝRMEK TEMÝZ BÝR ÇEVRE TASARRUFLU BÝR TOPLUM Bizler toplayýcýlar, toplama merkezleri, nakliyeciler, geri dönüþüm tesis sahipleri ve buna gönül veren bürokrat ve siyasetçiler olarak bir çatý altýnda toplandýk. AMACIMIZ : Günümüzde geliþen refah düzeyine paralel bir þekilde katý artýk üretilmektedir. Artan bu katý atýk miktarý sadece deðerleri yüksek boþ alanlarý doldurmakla kalmamakta ayný zamanda da hava, su, toprak kirliliðine sebep olmaktadýr.bu yüzden Avrupa Birliði (AB) üye ülkelerinin hazýrlamýþ olduklarý Altýncý Çevre Eylem Planýnda belirlenen dört önemli öncelik konularýndan birisi artýk önleme ve yönetimidir. Bu öncelik amaç doðrultusunda AB nin büyümesi paralelinde gerçekleþen ileri ekonomik aktiviteler sonucu oluþan katý atýklarýn daha fazla üretilmesinin önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Buradan hareketle,katý artýk üretimindeki artýþa müdahale etmek için ülkeler yeni atýk önleme programlarý oluþturmaktadýr. Kaynaklarýn sürdürülebilir kullanýmýný saðlamak ve üreticitüketici alýþkanlýklarýnýn deðiþimi için teþvik çalýþmalarý yapýlmaktadýr. Bu nedenle tek bir çatý altýnda toplanarak TÜRKÝYE DEMÝR VE DEMÝRDIÞI GERÝDÖNÜÞÜMCÜLER BÝRLÝÐÝ ni kurduk. Sizleri de aramýzda görmek,bu ülkeye hizmete sizleri de dahil etmek istiyoruz. 3

4 Bilim, Kültür ve Sanat Dergisi (Aylýk Süreli Yayýndýr) Geri Dönüþüm YIL:1 SAYI: 1 (Haziran - Temmuz 2011) Ýçindekiler ÖRGÜTLENDÝK VE BUNLARI ÝLKE EDÝNDÝK Sahibi Türkiye Demir ve Demirdýþý, Kaðýt Üreticiler Derneði Birliði Genel Baþkan Mükerrem Levent MÝLLÝ GELÝRE DESTEK Sorumlu Yazý Ýþleri Müdürü Mükerrem Levent Yayýn Danýþma Kurulu Beyhan Aslan, Ýmdat Aday, Nilgün Altan, Belma Aykaç, Ergün Maraþlý, Kenan Nuhut, Mustafa Sami Barsan Editör / Sanat Danýþmaný Nilgün ALTAN nilgunaltan@geridonusumculerbirligi.org Yazýþma Adresi 1330 Sok. 3/2 Aþaðýöveçler Çankaya /ANKARA Tel : Fax : Web: info@geridonusumculerbirligi.org Hazýrlýk ve Baský PROMEDA Ofset Matbaacýlýk Ltd. Þti. Ýstanbul yolu ATB Ýþ Merkezi E Blok Bina No:100 Gimat- Macunköy- ANKARA Tel: Fax : Banka Hesap Numarasý Ziraat Bankasý ÝTHALATIN FRENÝ SAÐLIKTA GÜVEN DOÐA DOSTLUÐU TEMÝZ BÝR ÇEVRE ENERJÝDE TASARRUF DÜNYAYI DAHA UZUN ÖMÜRLÜ HALE GETÝRMEK YER ALTINDAKÝ ZENGÝNLÝKLERÝ MUHAFAZA TASARRUFLU BÝR TOPLUM GERÝ DÖNÜÞÜM KAZANACAK, TÜRKÝYE KAZANACAK Giriþ Mükerrem LEVENT Türkiye Demir ve Demirdýþý Kaðýt Geridönüþümcüler Birliði Baþkaný Yönetim Kurulu Atýklarýn Geri Kazanýmý Lütfü AKÇA Müsteþar Çevre ve Ýnsan Beyhan ASLAN Tüketici ve Çevre Eðitim Vakfý Genel Baþkaný Tüketirken Nasýl Korunur? Ömer F. UÇMAN Tüketici ve Çevre Eðitim Vakfý Genel Sekreteri Su ve Küresel Isýnma Nevzat CEYLAN Doðayý Koruma Vakfý Baþkaný (Milli Parklar Eski Genel Müdürü) Sanat Nilgün ALTAN Türkiye nin Ýlk ve Tek Pet Derneði POLÝETDER Ambalaj Atýklarý ile Yaþanan Problemler ve Çözüm Önerileri Ýsmail ÞAHAN Çevrim Atýk Toplama Ayýrma Ve Dönüþüm A.Þ. Þirket Müdürü Atýk Lastikten Mucize Yaratmak... Derleme: GDD Tanýtým Salih ÇELÝK Milli Eðitim Bakanlýðý Müsteþar Yardýmcýsý Ýmdat ADAY Türkiye Demir ve Demirdýþý Kaðýt Geridönüþümcüler Birliði Baþkan Yardýmcýsý Pil Kullanýmý ve Atýk Pillerin Zararlarý Derleme: GDD Hayatýn Ýçinden... Garip Bir Özerklik Kenan NUHUT Eski Halter Federasyonu Baþkaný Rüzgar Enerjisi Nedir? Rüzgar Türbinleri Nasýl Çalýþýr? Derleme: GDD

5 Geri Dönüþüm hedefimizdir! Mükerrem LEVENT KURUCU - BAÞKAN TÜRKÝYE DEMÝR VE DEMÝR DIÞI KAÐIT GERÝDÖNÜÞÜMCÜLER BÝRLÝÐÝ (TDDKGB) 5

6 AB üye ülkelerinin hazýrlamýþ olduklarý Altýncý Çevre Eylem Planýnda belirlenen dört önemli öncelik konularýndan birisi atýk önleme ve yönetimidir. Bu öncelikli amaç ilkesinde AB nin büyümesi paralelinde gerçekleþen ileri ekonomik hedefler sonucu oluþan katý atýklarýn daha fazla büyümesinin önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Bu nedenle katý atýk üretimindeki artýþa müdahale etmek, kaynaklarýn sürdürülebilir kullanýmýný saðlamak ve üretici-tüketici alýþkanlýklarýnýn deðiþimi için çalýþma yapmalýyýz. Entegre atýk yönetiminde 6 esas stratejinin uygulamalarýnda önemli olan; Atýk önleme Atýk azaltma Yeniden Kullaným Geri Dönüþüm Enerji geri kazanýmý Bertaraf etme Geri Dönüþümde hedefimizdir! Toplayýcýlar+tedarikçiler+geri iþleme tesislerinden oluþan zincirdeki hedefimizi giderek planlý bir þekilde büyütmek istiyoruz. Yaþam merkezlerinde atýk toplayan toplayýcýlarýn bir çatý altýnda, saðlýklý ve güvenli, topluma uygun düþecek bir þekilde örgütlenmesini saðlamak, tedarikçilerin lokal yerlerde toplanan geri dönüþüme uygun atýklarýn yine güvenli ve hijyenik olarak geri dönüþüm tesislerine taþýnmasýný saðlamak amaçlarýmýz arasýndadýr. Ayrýca geri dönüþüm tesislerinin AB uyum yasalarý çerçevesinde kanunlara uygun bir þekilde lisansla çalýþmasýný saðlayarak, AB hibe kaynaklarýndan ve teþviklerden yararlanýlmasýný saðlamak bir diðer amacýmýzdýr. Eðitimde geri dönüþümü anlatan belge, film, afiþ, broþür hazýrlayarak geri dönüþüm haftasý hazýrlanacak, geri dönüþüm tesisleri ile ilgili SERGÝ VE SEMPOZYUMLAR düzenlenerek geri dönüþümün önemi belirtilecektir. Mükerrem LEVENT KURUCU - BAÞKAN TÜRKÝYE DEMÝR VE DEMÝR DIÞI KAÐIT GERÝDÖNÜÞÜMCÜLER BÝRLÝÐÝ (TDDKGB) 6

7 Yönetim Kurulu Mükerrem LEVENT Genel Baþkan tarihinde Niðde de doðdu. Ýlk orta ve lise öðrenimini Niðde de tamamladý eðitim-öðretim yýlýnda A.Ý.T.Ý.A ya girdi eðitim öðretim yýlýnda Ýþletme Fakültesini bitirdi.1979 da Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý nda araþtýrma uzmaný olarak göreve baþladý. Bakanlýðýn 14 genel müdürlüðünde birer yýl çalýþtýktan sonra 1992 yýlýnda Karadeniz Bakýr Ýþletmelerine Genel Müdür Yardýmcýsý olarak atandý yýlýnda Orta Anadolu Ýhracatçýlar Birliði nde Demir ve Demirdýþý Metaller kurucu baþkanlýðýný yaptý. Ayrýca ÝGEME yönetim kurulu üyeliðinde bulundu seçimlerinde Niðde Milletvekili seçildi. Sanayi ve araþtýrma komisyonlarýnda görev aldý seçimlerinden sonra Türkiye Madencilik Konseyi Genel Sekreterliði görevinde bulundu. Þu anda Birlik Genel Baþkaný. 7

8 Ýmdat ADAY Genel Baþkan Yardýmcýsý 1957 yýlýnda Niðde nin Bor ilçesine baðlý karanlýk dere kasabasýnda doðdu. Denizli ye yerleþti. Denizli ve Niðde de yatýrýmlarý devam etmektedir. Þu anda denizli gümrük sanayi bölgesinde kablo geri dönüþüm iþletmesi ve Niðde bor sanayi bölgesinde de atýk kablo iþletme tesisleri bulunmaktadýr. Ayný zamanda birliðimizin genel baþkan yardýmcýlýðý görevini yürütmektedir. Murat SAHA Genel Baþkan Yardýmcýsý 1974 yýlýnda Niðde nin Bor ilçesine baðlý karanlýkdere kasabasýnda doðdu. Saha metal sanayi adý altýnda Ankara ve Niðde de geridönüþümle ilgili tesisleri bulunmaktadýr. Birliðimizin genel baþkan yardýmcýlýðý görevini yürütmektedir. Fatih SABIRLI Yönetim Kurulu Üyesi Timur SABIRLAR Yönetim Kurulu Üyesi Nihat ALTUNTAÞ Yönetim Kurulu Üyesi 8

9 Atýklarýn Geri Kazanýmý Lütfü AKÇA Çevre ve Orman Bakanlýðý Müsteþarý Anayasamýzda yer alan saðlýklý ve dengeli bir çevrede yaþama hakký çevre politikalarýmýzýn esasýný oluþturmaktadýr. Bu çerçevede, yýllarýný kapsayan 9. Kalkýnma Planý nda da bu hususa hassasiyetle uyulmuþtur yýlýndan itibaren çevre mevzuatý ile alakalý büyük bir geliþme saðlanmýþtýr. Atýk yönetimi, hava, su-toprak, deniz-kýyý, iklim deðiþikliði, kimyasallar yönetimi, çevre koruma hizmetlerinin finansmaný ve ölçüm denetim konularýnda mevzuat-uygulama, AB ve uluslararasý kuruluþlar nezdinde kalýcý düzenleme ve çalýþmalar gerçekleþtirilmiþtir. Günümüzde bilim ve teknoloji alanýndaki ilerlemelere paralel olarak refah düzeyinin artýþý, geçim kaynaklarýndaki deðiþimler, hýzlý nüfus artýþý ile birlikte atýk türleri ve miktarýndaki artýþ her bir atýk türü için ayrý yönetim sistemi kurmak yerine tüm atýklarý içine alan entegre bir yaklaþýmýn gerekliliðini ortaya çýkarmýþtýr. Belediyelerin toplama ve bertaraf yükümlülüðünde olan atýklarýn entegre bir yaklaþýmla yönetilmesi esas olarak getirilmiþtir. Entegre atýk yönetimi, atýklarýn geri kazanýmý ve nihai bertarafý için uygun yöntem, teknoloji ve yönetim esaslarýnýn seçilmesi ve uygulanmasý olarak açýklanabilir. Entegre atýk yönetiminin temeli, atýk yönetimi, atýk önleme, atýk azaltma, yeniden kullaným, geri dönüþüm, enerji geri kazanma, bertaraf hiyerarþisine dayanmaktadýr. Doðal kaynaklarýmýz dünya nüfusunun artmasý ve tüketim alýþkanlýklarýnýn deðiþmesiyle birlikte her geçen gün azalmaktadýr. Bu nedenle yapmamýz gereken þey öncelikle az atýk oluþturmak, atýk oluþumunun kaçýnýlmaz olmasý durumunda da atýklarý tekrar kullanmak veya geri dönüþtürmektir. Atýk üretimini en aza indirerek, doðal kaynaklarýn aþýrý kullanýmýnýn azaltýlmasý ve üretilen atýklarýn mümkün olan en üst düzeyde geri dönüþümünün/geri kazanýmýnýn saðlanmasý, atýklarýn ekonomik bir girdiye dönüþtürülmesi, atýktan enerji elde etme teknolojileri (termal teknoloji, biyometanizasyon v.s) ile atýklarýn deðerlendirilmesi, eðer baþka uygun çözüm yoksa atýklarýn düzenli depolama sahasýnda veya enerji kazanýmý olmadan yakma tesisinde bertaraf edilmesi yani sürdürülebilir atýk yönetimi, ülkemizde öncelikli bir politika 9

10 Atýklarýn Geri Kazanýmý... hedefi olarak benimsenmiþtir. Bununla birlikte, bölgesel katý atýk yönetim tesislerinin hizmet vereceði Atýk Yönetim Birlikleri veya atýk havzalarýnýn olabildiðince fazla nüfusa hizmet vermek üzere oluþturulmasý tesislerin hayata geçirilmesinde önem arz etmektedir. Bakanlýðýmýz atýk yönetimi konusundaki çalýþmalarýný belediye atýklarý, ambalaj atýklarý, tehlikeli atýklar, tehlikesiz atýklar ve özel atýklar olmak üzere beþ ana baþlýk altýnda ve 15 yönetmelikle yürütmektedir. Bu atýklardan evsel atýklar ile týbbi atýklarýn yönetimiyle ilgili yükümlülükler belediyeler tarafýndan yerine getirilirken, aralarýnda, atýk yaðlar, pil ve aküler ile kullaným ömrü dolmuþ lastiklerin bulunduðu atýk gruplarýnýn toplanmasý, geri kazanýlmasý ve bertaraflarý ile ilgili yükümlülüklerin üretici sorumluluðu ilkesi kapsamýnda deðerlendirilmektedir. Ambalaj atýklarýnýn yönetimi ile ilgili yükümlülükler ise belediye, üretici, ürünlerini ambalajlý olarak piyasaya süren iþletmeler, satýþ noktalarý ve vatandaþlardan oluþan geniþ bir paydaþ gurubuyla yerine getirilmektedir. Diðer taraftan; hemen hemen her sektörde birçok ürün ambalajlý olarak satýþa sunulduðundan ambalaj malzemelerinin üretimi ve tüketimi de endüstriyel geliþmeye paralel olarak her geçen gün artýyor. Ýçindeki ürünü tükettikten sonra da bu ambalaj atýklarý iþe yaramaz deyip çöpe atýyoruz. Ve ne yazýk ki çöp alanlarýnda çöp daðlarý oluþturuyoruz. Aslýnda onlar çöp deðildir. Bu ambalajlar diðer atýklardan ayrý olarak biriktirilirse geri dönüþüm tesislerinde baþka ürünlere dönüþtürülebilmektedir. Mesela, süt kutularý mobilya sektöründe, pet þiþeler tekstil sektöründe, alüminyum kutular beyaz eþya sektöründe kullanýlmaktadýrlar. atýklar içinde daha hacimli atýklar olarak yer almaktadýr. Bu atýklarýn kaynaðýnda ayrý toplanmasý ile hem ekonomiye kazandýrýlabilecek, hem de düzenli depolama sahalarýnýn ömrü yaklaþýk olarak 3 katý uzatýlarak kapasitesi yaklaþýk %30 oranýnda artacaktýr. Düzenli depolama sahasý yeri bulmadaki güçlükler göz önüne alýndýðýnda bu oran ihmale gelmeyecek kadar önemlidir. Ambalaj atýklarýnýn yarattýðý çevre kirliliðinin azaltýlmasý ve bunlarýn yeniden ekonomik deðer haline getirilebilmeleri için, Bakanlýðýmýzca gerekli hukuki ve teknik düzenlemeler yapýlmýþtýr. Ambalaj Atýklarýnýn Kontrolü Yönetmeliði ile ambalaj atýklarýnýn diðer atýklarla karýþmadan kaynaðýnda ayrý toplanmasý ve organize bir yapý içerisinde geri kazaným sürecinin gerçekleþtirilmesi esas alýnmýþtýr. Ambalaj üreticisinden, ürünlerini ambalajlý olarak piyasaya sürenlere, ambalaj atýklarýný toplayan ve Ambalaj atýðýnýn çöp içindeki oraný geliþmiþlik ve refah seviyesine göre artmaktadýr. Örneðin; Amerika ve Ýrlanda da %50, Almanya, Norveç, Finlandiya gibi ülkelerde %30 ülkemizde de yaklaþýk %20 civarýndadýr. Ambalaj atýklarý evsel 10

11 Atýklarýn Geri Kazanýmý... geri dönüþtüren iþletmelerden, belediyelere ve vatandaþlara kadar ilgili tüm taraflara sorumluluk ve yükümlülük verilerek bir sistem kurulmuþtur. Bu sistem içinde öncelikle ambalaj atýðý oluþturan herkesin ambalaj atýklarýný ayrý olarak biriktirmesi, düzenli depolama sahalarýna alýnmamasý bir zorunluluk olarak getirilmiþtir. Ayrý olarak biriktirilen bu ambalaj atýklarý belediyelerin hazýrlamýþ olduðu planlar kapsamýnda ayrý olarak toplanmakta ve geri dönüþüm tesislerinde geri kazanýlmaktadýr. Bakanlýðýmýzdan lisans almýþ 241 adet ambalaj atýðý toplama ayýrma tesisi, 188 adet geri dönüþüm tesisi bulunmaktadýr. Ayrýca bugüne kadar 283 belediyenin ambalaj atýðý yönetim planý Bakanlýðýmýzca onaylanmýþ olup, bu belediyelerde kaynaðýnda ayrý toplama çalýþmalarý etkin bir þekilde devam etmektedir. Bakanlýðýmýzca ambalaj atýklarý ile ilgili bir veri kayýt sistemi oluþturulmuþtur. Sistemde bulunan bütün paydaþlar veri giriþi yapmaktadýrlar. Ve bu veriler Yýllýk ambalaj bülteni olarak yayýnlanmaktadýr yýlý ambalaj bültenine göre 2008 yýlýnda ülkemizde ton ambalaj atýðý toplatýlarak geri kazanýmý yapýlmýþtýr yýlýnda, 148 bin ton cam ambalaj toplanmýþ 148 milyon lt petrol tasarrufu saðlanmýþtýr yýlýnda, ton kaðýt/karton ambalaj toplanarak, aðacýn kesilmesi önlenmiþtir. Ambalaj atýklarýnýn kaynaðýnda ayrý toplanmasýnýn arttýrýlmasý amacýyla 200 metrekareden büyük kapalý alana sahip satýþ noktalarýnýn, alýþveriþ merkezlerinin, ayrý toplama noktalarý oluþturmalarý gerekmektedir. Birçok büyük marketin giriþ kýsýmlarýnda bu biriktirme noktalarýný görmemiz mümkündür. Ayrýca; satýþ noktalarýnýn, plastik poþet kullanýmýný en aza indirmek amacýyla gerekli tedbirleri almalarý da gerekmektedir. Bakanlýk olarak hedefimiz ambalaj atýklarýnýn kaynaðýnda ayrý toplanmasýnýn pilot çalýþmalardan çýkarýlarak yaþam tarzý haline getirilmesidir. Bu konuda da vatandaþlarýmýza büyük görevler düþmektedir. Öncelikle sisteme inanmalý, benimsemeli, katýlým saðlamalýdýr. Ambalaj atýklarýnýn kaynaðýnda ayrý toplama çalýþmalarýnýn geliþtirilebilmesi ve yaygýnlaþtýrýlmasý için en önemli etken eðitimdir. Bu amaçla uygulamanýn her aþamasý için belediyeler, sanayici ve bütün paydaþlar tarafýndan ayrý ayrý eðitim programlarý düzenlenmeli, tüketicilere hem uygulamanýn baþlangýcýnda tanýtýcý bilgiler hem de uygulama devam ederken yapýlan çalýþmalarla ilgili bilgiler verilmeli ve eðitimin sürekliliði saðlanmalýdýr. Okullarda ansiklopedik bilgi vermek yerine; ilgi uyandýrarak öðrenmeyi saðlamak, eðitiminin eðlendirici, bilgilendirici, özendirici, uygulamalý olarak, çevre sorunlarýnýn farkýna varýlmasýna olanak saðlamak amaçlanmalýdýr. Bakanlýðýmýz ile Milli Eðitim Bakanlýðý arasýnda imzalanan iþbirliði protokolü çerçevesinde okullardaki öðrencilerin çevre konusunda bilinçlendirilmesi amacýyla uygulamalý bir eðitim projesi baþlatýlmýþtýr. Seçilen okullarda ambalaj atýklarý kaynaðýnda ayrý toplanmýþ, uygulamaya katýlan okullara teþvik ödülleri verilmiþtir. Belediyelere 2008 yýlýndan itibaren konutlardan kullanýlmýþ kýzartmalýk yaðlarýn toplanmasý yükümlülüðü getirilmiþtir. Bu amaçla belediyeler kendi bölgelerinde konutlardan bitkisel atýk yað toplamaya yönelik projelerini hazýrlayarak Bakanlýðýmýza sunmaktadýr. Ýçindeki ürünü tükettikten sonra da bu ambalaj atýklarý iþe yaramaz deyip çöpe atýyoruz. Ve ne yazýk ki çöp alanlarýnda çöp daðlarý oluþturuyoruz. Aslýnda onlar çöp deðildir. Bu ambalajlar diðer atýklardan ayrý olarak biriktirilirse geri dönüþüm tesislerinde baþka ürünlere dönüþtürülebilmektedir. 11

12 Atýklarýn Geri Kazanýmý... Motorlu taþýtlardan kaynaklanan atýk yaðlar doðrudan ýsýnmada, enerji üretiminde, inþaat sektöründe, sanayide, motorlu araçlarda ve benzeri þekillerde yasal olmayan yollar ile deðerlendirilmektedir. Bunun önlenmesi için Ýl Müdürlüklerimiz denetimlerini arttýrarak icra ederken, Belediyelerin de zabýta güçleriyle belirledikleri olumsuzluklarý Ýl Müdürlüklerimize bildirerek koordineli bir çalýþma içine girmeleri gerekmektedir. Kaynakta ayrý toplama çalýþmalarý kapsamýnda Belediyelerin atýk pillerin toplanmasý konusunda da etkinliklerde bulunmalarý gerekmektedir. Bu konuda doðru bir planlamanýn yapýlmasý için Bakanlýðýmýzca bu konuda yetkilendirilen Taþýnabilir Pil Üretici ve Ýthalatçýlarý Derneði-TAP ile atýk pil toplama kampanyalarýnýn yapýlmasý toplanan pil miktarýnda önemli bir artýþ saðlayacaktýr yýlýnda belediyelerin de katkýsý ile toplanan pil miktarýnda %50 artýþ saðlanmýþtýr. Ülke genelinde tehlikeli atýk üretim miktarý ve bu atýklarýn geri kazaným/bertaraf yöntemlerine göre daðýlýmýný belirlemek üzere Atýk Beyan Sistemi oluþturulmuþ ve atýk üreticilerinden Tehlikeli Atýklarýn Kontrolü Yönetmeliði kapsamýnda beyanlar alýnmýþtýr. Tehlikeli atýk beyan sistemi dýþýnda beyan edilen atýklarýn izlenmesi için Mobil Atýk Ýzleme Sisteminin kurulmasý yönünde Bakanlýðýmýzca bir proje baþlatýlmýþ, pilot uygulamalara geçilmiþtir. Tehlikeli atýk konusunda faaliyet gösteren tesis sayýlarý gittikçe artmakta entegre tesisler bölgesel olarak hizmet vermek üzere tasarlanmaktadýr. Pek çok sayýda geri kazaným tesisleri Bakanlýðýmýzdan lisans almak suretiyle faaliyet göstermektedir. Az evvel verdiðim tüm bu bilgiler Bakanlýðýmýzýn ilgili taraflarla uzun zaman alan yapýlan çalýþmalar sonucunda ortaya çýkan sonuçlardýr. Ancak, inanýyoruz ki bu çalýþmalar uygulamaya geçmediðinde amacýmýza ulaþamayýz. Uygulamalarýn hayata geçmesi için her aþamada eðitim çok önemlidir. Bu eðitim, eðer çocuk yaþlarda baþlarsa bir yaþam biçimi haline gelir, davranýþsal olarak oturur. Bilinçlendirilmiþ bir çocuða kullanýlmýþ bir kaðýdý mutfak çöpüne attýrmanýz mümkün deðildir. Ýþte böyle yetiþen bir insan, ilerideki yaþamýnda doðal kaynaklar, yaþam döngüsü ve çevre konusunda üzerine düþen sorumluluklarý bilir. Ýþte ancak o zaman bizim yaptýðýmýz çalýþmalar tam olarak uygulamaya geçebilir ve istenen hedeflere ulaþabilir. 1

13 ÇevreÝnsan ve Beyhan ASLAN Tüketici ve Çevre Eðitim Vakfý Genel Baþkaný Çevre; insanlarla birlikte, diðer canlýlar, bitkiler ve hayvanlarýn; yaþadýklarý müddetçe, iliþki içinde olduklarý, etkiledikleri ve etkilendikleri yaþam ortamýdýr. 13

14 Çevre ve Ýnsan... Ýnsanoðlu, diðer canlýlar, bitkiler ve hayvanlarýn yaþam ortamýndan da sorumludur. Yaþam ortamýnýn dengelerinin korunmasý saðlýklý bir yaþamýn sürdürülebilmesi için þarttýr. Saðlýklý sürdürülebilir yaþam, saðlýklý sürdürülebilir çevre ile mümkündür. Ancak; Ýnsanýn; refah ve mutluluk arayýþýnýn sonucu; sanayileþme ve çýlgýnca tüketim, nüfus artýþý, çarpýk kentleþme sonucu çevreyi kirleten unsurlarýn; hava, toprak ve suyu kirletmesi, insan ve diðer canlýlarýn yaþam ortamlarýný tehdit etmektedir. Çevreyi kirleten unsur insandýr ve insanýn doðayý çýkarýna göre kullanmasýdýr. Kirleten insansa Sorumlu insansa Dünyayý hasta eden insansa: Çözümü arama sorumluluðu da insandadýr. Hasta dünyanýn tedavisini de insan yapacaktýr. Çevre kirliliðinin artýþý; yaþam ortamýnýn tehlikeye giriþi, bireyleri çevre sorunlarý ile ilgilenmeye, sivil toplum örgütleri kurmaya ve bu baskýlar sonucu devlet çevre sorunlarý konusunda politikalar oluþturmaya baþlamýþtýr Ulusal ve uluslar arasý mevzuata çevre sorunlarý ve politikalarý önemini giderek arttýrmýþtýr. Ülkemizde de çevre sorunlarý ve mevzuat komisyonu kurulmuþtur. Bu gün çevre; gerek sivil toplumun, gerekse kamunun gündemindedir. AB Müzakere masasýnda müzakereye açýlan çevre konusu; Türkiye nin baþýný en çok aðrýtacak, en çetrefilli, maliyeti en yüksek konudur. Takribi 60 milyar avroluk bir harcamayý gerekli kýlmaktadýr. Ama insan olmanýn, yurttaþ olmanýn, devlet olmanýn sorumluluðunu taþýmakla bu engeller aþýlacaktýr. Unutmayalým ki, çevrenin en büyük düþmaný eðitilmemiþ halk kitlesidir. Çevre bilincinden yoksun birey ve halk kitleleriyle çevre kirliliði ile mücadele edilemez. Sivil toplum örgütlerine, kamu kurumlarýna ve özellikle yazýlý basýn ve görsel medyaya; çevre bilincinin artýrýlmasý konusunda sorumluluklar düþmektedir. Milli Eðitim; yaygýn ve örgün eðitim programlarýnda ve öðretimin her kademesinde çevreyi gündemine almalýdýr. Hukuk Fakültelerinde Çevre Hukuku ana dersler arasýnda okutulmalýdýr. Týp Fakültelerinde Týbbi atýklar Mühendislik Fakültelerinde elektrik, elektronik, metal, cam vb. atýklar ders olarak verilmelidir. Tüm yasal boþluklar tespit edilmeli ve yasal tedbirler alýnmalýdýr. Yerel ve genel iktidar mensuplarý çevreyi birinci meselesi olarak görmelidirler. Toplumun her kesiminde; çevre bilinci ve heyecanýný yaymadýkça; sorumluluk paylaþýlmadýkça çevre sorunu çözülemez. 14

15 Tüketirken Nasýl Korunur? Ömer F. UÇMAN Tüketici ve Çevre Eðitim Vakfý Genel Sekreteri Tüketicinin, saðlýklý bir çevrede yaþama hakkýnýn yanýnda, çevreyi korumak ve doðal kaynaklarý ölçülü tüketmek gibi sorumluluklarý vardýr. Sürdürülebilir kalkýnma ile sürdürülebilir yaþam birlikteliðinin önem arz ettiði çaðýmýzýn geliþmiþ demokrasilerinde bütün yurttaþlar birer tüketicidirler. Toplumun rasyonel, bilinçli tüketicilerden oluþmasý, çevrenin korunmasýnýn en büyük teminatýdýr. Tüketicinin, saðlýklý bir çevrede yaþama hakkýnýn yanýnda, çevreyi korumak ve doðal kaynaklar ölçülü tüketmek gibi sorumluluklarý vardýr. Tüketicinin korunmasýna iliþkin hukuki mevzuat, tüketicinin saðlýklý bir çevrede yaþama hakkýný düzenler. Çevre hukukunun da hedefi, çevrenin kirletilmesinin ve doðal kaynaklarýn ölçüsüzce tüketilmesinin önüne geçmek, tüketicinin saðlýklý bir çevrede yaþamasýný saðlamaktýr. Tüketici haklarý ile çevrenin korunmasý sorumluluðu kavramlarýný birlikte deðerlendirmek, bireyin ve toplumun haklarý ve sorumluluklarý konusunda bilgilendirmek, Avrupa Birliði ve diðer geliþmiþ ülkeler düzeyinde tüketici hak ve sorumluluklarý ile çevreyi koruma bilincine ulaþmak amacýyla Tüketici ve Çevre Eðitim Vakfýný kurduk. Tüketici haklarý ile çevrenin korunmasýna iliþkin küresel mutabakat tartýþýlamaz. Uluslararasý, ulusal ve gerekse yerel ölçekte kamu kurumlarý ve sivil toplum örgütlerinin varlýðý, konunun hayati öneminin göstergesidir. Bu sorunlarla ilgilenmek bir avuç insanýn 15

16 Tüketirken Nasýl Korunur?... hobisi için deðil, bütün insanlýk için sorumluluktur, zorunluluktur. Vakfýmýzýn hedefi ayný amaçla göreve talip olan kamu kurumlarý ve sivil toplum örgütleri ile rekabet deðil, birlikte yol yürüme, hukuki ve fiili engelleri aþma, hedefe birlikte ulaþmak olacaktýr. Halkýmýzýn refah düzeyi ve yaþam kalitesini yükseltmek, saðlýklý bir çevrede yaþatmak hedefinde, ortak akýl ve bilim ilkemizdir. Bu baðlamda, kamu kurumlarý (bakanlýklar, belediyeler, üniversiteler, eðitim kurumlarý), özel sektör ve sivil toplum örgütleri ile her türlü giriþime ve ortak projelerde çalýþmaya hazýrýz. Doðal dengelerin bozulduðu, küresel ýsýnmanýn tehdit ettiði, doðal kaynaklarýn insafsýzca sömürüldüðü dünyamýzda, çýkarcý ve bencil yaþama son vermekle, gelecek nesillerin emanetine ihanet etmemiþ olacaðýz. Barýþa, kalkýnmaya, insan haklarýna, adalet anlayýþýna, çevreye duyarlýlýðýmýzla, aldatýlmaya, açlýða, sefalete, kirliliðe, çölleþmeye, doðal kaynaklarýn sömürülmesine karþý mücadele azmimizle yola çýktýk. Sosyal sorumluluk anlayýþý ile amaçlarýmýz doðrultusunda, kurulduðumuzdan, bu güne kadar Vakfýmýz birçok baþarýlý projeye imza atmýþtýr. Adýmýzdan da anlaþýlacaðý gibi eðitime çok önem verilmiþtir. Baþta Hacettepe Üniversitesi olmak üzere çeþitli öðretim kurumlarýyla ve sivil toplum kuruluþlarý ile iþbirliði yapýlmýþtýr. Bu iþbirlikleri sayesinde çeþitli paneller ve araþtýrmalar yapýlmýþ, kitaplar basýlmýþtýr. Görsel tanýtýma çok önem verilmiþ, Ankara Reklamcýlar Derneði, Foto muhabirleri Derneði vb. çeþitli basýn organlarý ile görsel aðýrlýklý projeler yapýlmýþ ve sergiler açýlmýþtýr. Bu faaliyetlerimiz esnasýnda gözlemlediðimiz geri dönüþümün yetersizliði hususu bizi çok rahatsýz etmiþ ve bu konuda neler yapýlabileceði konusunda 2009 yýlýnda baþladýðýmýz araþtýrmalar neticesinde; Vakfýmýzýn altyapýsý güçlendirilmiþ; kadrolarýmýz, konusunda ehil uzman kiþilerle güçlendirilmiþ ve Çevre ve Orman Bakanlýðýnca tarafýmýza verilen Yetkilendirilmiþ Kuruluþ unvaný ile birlikte Katý Ambalaj Atýklarýnýn doðadan geri toplanmasý konusunda çalýþmalara baþlanmýþtýr. Çok kýsa zamanda Ülkemizin bir çok þehrinde, çeþitli nedenlerle kayýt dýþý kalmýþ birçok firma dahil yüzlerce firmayla anlaþmalar yapýlmýþ ve doðaya saldýklarý ambalaj atýklarýnýn her sene artan oranlarda geri toplanmasý konusundaki kanuni mükellefiyetlerini yerine getirebilmeleri konusunda kendilerine yardým edilmiþtir. Ve yardým edilmeye devam edilmektedir. Bu çalýþmalar karþýsýnda elde edilen gelir karþýlýðýnda da Vakfýmýzýn amacý ve yönetmeliklerin bize yüklediði sorumluluklardan dolayý Türkiye genelinde çeþitli belediyelere ve buralarda ikamet eden halkýmýza, okullara eðitim hizmetleri vermekteyiz. Ayrýca çöp kutularý, konteynýrlar gibi ambalaj atýklarýnýn geri dönüþtürülmesine yardýmcý ekipmanlarýn temini için destekler vermekteyiz. Temiz ve sürdürülebilir bir çevre politikasýnýn en önemli etkenlerinden biri olan ambalaj atýklarýnýn geri dönüþümünün saðlýklý bir þekilde saðlanmasý ülke ekonomisine de büyük yararlar getirmektedir. Bu büyük sorumluluðun farkýnda olan Vakfýmýz Ankara, Ýstanbul ve Ýzmir deki bürolarýmýz ve uzman kadrolarýmýz aracýlýðý ile ülkemizdeki tüm ambalajlý malzeme üreterek piyasaya süren firmalara ve dolayýsýyla çevreye ve ekonomiye destek olabilmek için yanýnýzda olacaktýr. 16

17 Su Nevzat CEYLAN Doðayý Koruma Vakfý Baþkaný (Milli Parklar Eski Genel Müdürü) ve Küresel Isýnma Dünya nüfusu 150 yýl önce 1 milyardý. Þimdi 6 milyar yýlýnda 9 milyar olacaðý hesaplanýyor. Nüfusla beraber dünya ekonomisi son 50 yýlda 5 kat büyüdü. Nüfus ve ekonomi büyüdükçe doða ve çevreye verilen tahribat katlanarak büyümeye devam ediyor. Dünya nüfusunun %20 si, yani kalkýnmýþ ülkeler, dünya kaynaklarýnýn %80 ini kullanýyor ve bu oranda da dünyayý kirleniyor. Fotoðraf: Tunç AÇIKKOL Doðal kaynaklarýn üçte ikisi yok edildi. Dünyadaki 10 bin kuþ türünün %12 si, 4500 memeli türünün %30 u, balýklarýn dörtte biri, bitkilerin dörtte biri yok edildi. Tarýmsal genetik çeþitliliðin dörtte üçü yok edildi. Tarým alanlarýnýn üçte biri yok edildi. Kimyasal gübre ve zirai ilaçlar doðal dengeyi bozdu. Tarým topraklarýný kirletti. Dünya topraklarýnýn üçte biri çölleþti. Petrol, gaz, kömür gibi fosil yakýtlar ile metan, azot oksit ve diðer sera gazlar atmosferi kirletmeye devam ediyor. Son elli yýlda fosil yakýtlarýn tüketimi 9 kat arttý. Bunun neticesinde küresel ýsýnma tehlikeli boyutlara ulaþtý. Böylece son yüz yýlda dünya 0.7 derece ýsýndý. Böylece okyanuslar 20 cm yükseldi, buzullarýn %20 si eridi, %40 ý inceldi. Ve Türkiye büyüklüðünde buzul yok oldu. Dünya 18.yy. küçük buzul çaðý yaþadý. Buzullar azaldý çoðaldý ama þimdi toparlayamýyor. Antarktika tamamen eridiðinde denizlerin 60 metre, Grönland eridiðinde denizlerin 7 metre yükseleceði hesaplanýyor. Þimdiden Avustralya nýn kuzey doðusunda bir adalar ülkesi olan Tuvala nýn dörtte biri su altýnda kaldý, nüfusunun dörtte biri göç etti. Küresel ýsýnmayla birlikte dünyanýn dengesi bozuldu. Mevsimler deðiþti, bitkiler erken çiçek açmaya, hayvanlar erken doðurmaya baþladý. Kuþlarýn göç zamaný deðiþti, kýþ uykusuna yatan hayvanlar uykuyu unutmaya baþladý. Susuzluk, kuraklýk, açlýk, iklim göçleri, doðal afetler, salgýn hastalýklarý kapýmýzdadýr. 17

18 Suve Küresel Isýnma... Atmosferin %36 sýný ABD, %15 ini Çin kirletmektedir. Bu ülkeleri sýrasýyla Rusya, Japonya, Hindistan, Almanya takip etmektedir. AB ülkelerinin kirletme oraný %14 tür. Türkiye nin kirletme oraný %0.16 dýr fakat en hýzlý kirleten ülkedir. Küresel ýsýnma en çok su kaynaklarýný etkilemektedir. Suyun yanlýþ yönetimi ve yanlýþ kullanýmýndan dolayý, su dengesini ve doðal dengeyi saðlayan dünyadaki sulak alanlarýn yarýsý kurutuldu. Dünya nüfusunun %40 ý susuzluk tehlikesi ile karþý karþýya. Dünyadaki insanlarýn %18 i temiz su bulamýyor. Denizler, akarsular, göller, yer altý sularý kirlendi. Bilindiði gibi dünyadaki suyun %97,5 i deniz suyu, geride kalan %2,5 suyun dörtte üçü buzul, 0,4 ise içme suyu. Dünya son kýrk yýlda sularýnýn neredeyse yarýsýný kaybetti. Türkiye su fakiri bir ülke. Kiþi baþýna düþen su miktarý yýlda 1450 metre küp. Yirmi yýl önce bu miktar 4000 metre küptü. Suriye 1200,Irak 2020, Asya 3000, Batý Avrupa 5000, Afrika 7000, Güney Amerika 23000, dünya ortalamasý 7600 metre küp. 30 yýl sonr 1000 metre küpe düþecek. Yer altý sularýmýz her yýl bir-iki metre çekiliyor ve kirleniyor. Suyun can damarý sulak alanlarýn yarýsý ülkemizde kurutuldu. Geri dönülemeyecek þekilde doðal yapýsý bozuldu. Kurutulan alan neredeyse Marmara Denizi kadar. Býrakýn geçmiþi Seyfe Gölü, Akþehir Gölü, Emekaya, Meke Gölü, Sultansazlýðý, Ereðli Akgöl daha geçen yýl gölde sular tamamen çekilmek üzere. Halbuki kurutulan veya suyu çekilen göllerde kuraklýðýn etkisi sadece %7 dir. Bu alanlar tamamen yanlýþ su yönetiminden ve yanlýþ su kullanýmýndan kurumuþtur. Bu sulak alanlarda hayat tamamen durmuþtur. Binlerce kuþun yaþadýðý bu alanlarda artýk kuþ sesi yoktur. Tamamen çölleþmiþtir. Etrafýnda yaþayan insanlar periþandýr. En acýsý da kurutulan bu alanlarýn tamamýna yakýný koruma statüsünde ya milli park, ya da sit alaný, ya da ramsar alaný. Yanlýþ tarým ve su politikasýndan dolayý, ülkemizin en kýt su kaynaðý bulunan Konya havzasýnda, suyu en çok harcayan pancar devam etmektedir. Hem de yüzeysel sulama yapýlarak. Bu sayede bölgedeki hem göllerin su seviyesi düþmüþ, hem de sulak alanlar kurumuþtur. Artýk Konya ovasýndaki yer altý sularý her yýl 1-2 metre aþaðýlara gitmekte, hatta Tuz gölü seviyesinin altýna düþtüðü için tuzlanmaktadýr. Ülkemizde sulanabilir alanlardaki tarýmsal amaçlý kullanýlan sulamanýn %92 si yüzeysel, %75 i yaðmurlama, % 0,5 i damlama sulama ile yapýlmaktadýr. Yüzeysel sulama yapýlan araziler gittikçe tuzlanarak çoraklaþmakta ve çölleþmektedir. Harran da ve Konya ovasýnda bu durum en büyük tehlikedir. Ülkemizde atýk sularýn %98 i arýtýlmayarak akarsulara, göllere ve denizlere býrakýlmaktadýr. Her litre atýk su onlarca litre temiz suyu kirletmektedir. Evet, bütün bu olumsuzluklarý uzatmak mümkündür. Susuzluk tehlikesine çare bulmak ve dikkat çekmek için, Birleþmiþ Milletler Genel Kurulu, 1992 yýlýnda Rio da düzenlenen çevre ve kalkýnma konferansýnda 22 Mart gününü Dünya Su Günü ilan etmiþtir. BM 2006 Dünya Su Gününde yayýnladýðý raporda; aslýnda dünyadaki sularýn herkese yetebileceðini fakat suyun yanlýþ yönetiminin susuzluða sebep olduðunu açýklamýþtýr. Doða Koruma Vakfý yönetimi olarak önümüzdeki yýllarýn, en önemli çevresel sorununun su olacaðýný 18

19 Suve Küresel Isýnma... Ancak görüyoruz. Bu anlamlý günde sizlerle birlikte olmaktan mutlu olduðumuzu belirtmek istiyoruz. Küresel ýsýnma susuzluk sebeplerindendir. Fakat özellikle ülkemizdeki susuzluðun ana sebebi, yanlýþ yönetim ve yanlýþ kullanýmdýr. Küresel ýsýnmadan, susuzluktan ve kuraklýktan kurtulmak için aþaðýdaki tedbirlerin alýnmasý gerektiðine inanýyoruz; ayýnýn gözüne uyku girmiyor. Türkiye nin tarýmdan, sudan, çevreden, çevre kirliliðinden sorumlu yetkililerin, ya da doðayý çalýp yok edenlere, çevreyi kirletenlere olur raporu veren bilim adamlarýnýn uykusu kaçmýþ deðil. Uykusu kaçan sadece ayý. Peki, bu dünyadan ayýlar mý sorumlu? 1.Baþta mükleer olmak üzere hidrolik santralleri, güneþ, rüzgar ve jeotermal enerji kaynaklarý ile bioyakýt ürünleri devreye sokulmalýdýr. Hidroelektrik santraller kurulurken doðal denge bozulmamalýdýr. 2.Kurutulan sulak alanlar tekrar suya kavuþturulmalýdýr. 3.%95 i kayýp olan vahþi sulamanýn önüne geçmek için; damlama sulama sistemi devlet tarafýndan ücretsiz kurulmalý veya çiftçimize uzun vadeli faizsiz kredi verilmelidir. Çünkü her kayýp suyun maliyetinin bundan onlarca kat fazla olduðu unutulmamalýdýr. 4.Kuraklýðýn en yoðun yaþanacaðý Konya ovasýndan baþlayarak, damlama sistemine geçene kadar pancar ekimine son verilmeli, bundan oluþacak çiftçi zararý devlet tarafýndan karþýlanmalý. Kaçak kuyular kapatýlmalýdýr. Yoksa önümüzdeki yýllarda tarým için su kalmayacaktýr. 5.%95 lere ulaþan tarýmsal su kayýplarýnýn, %45 lere ulaþan þehir suyu kaçaklarýnýn ve %18 lere ulaþan sanayi üretimi kaçaklarýnýn önüne geçilmelidir. 6.Ýnsanlarýmýz artýk çok dikkatli su kullanmalýdýr. Sözlerimi doða dostu yazýlarýyla insanlarýmýzý bilinçlendiren Bekir Coþkun un bir yazýsýndan alýntý yaparak tamamlamak istiyorum. Ýklim deðiþikliði yüzünden ayýlarýn uykusu kaçtý diyorlar. Ama insanoðlunun uykusu ayý kadar kaçmýyor. 19

20 Her gün yeni bir hayat...

21 Bu Sayfa Sizin Reklam Müracaat: Tel : info@geridonusumculerbirligi.org

22

23

24 TÜRKÝYE NÝN ÝLK VE TEK PET DERNEÐÝ Mustafa Sami BARSHAN POLIETDER Genel Baþkaný Polietilen Tereftalat (PET) Dönüþtürücüleri Derneði (PO LIETDER) y ýlýnda Ankara merkezli kurulmuþ, Tür kiye nin ÝLK VE TEK PET DERNEÐÝ dir. Derneðimizin amacý; PET alanýnda toplam a, iþleme, dönüþtürme, tasarým, üretim, uygulama, tüketim vb. iþlerle uðraþan özel ve tüzel kiþilere yönelik araþtýrma -, geliþtirme, bilgilendirme çalýþmalarý y apmak, faaliyetlerinin etkinleþtirilmesi ve geliþtirilmesini sað lamak, hýzla geliþen global düny adaki rekabet hýz ýný yakalamalarý ve bunu korumalarýný saðlamak, bu konuda çalýþmalar yapan kiþi ve kuruluþlara destek vermek, çevre duy arlýlýð ý ve bilincini oluþturmaktýr. Derneðimiz; fiziksel ve kimyasal yapýsý nedeniyle geri dönüþümünün mutlaka yapýlmasý gereken ve katý ambalaj atýklar ýnýn önem li bir miktarýný oluþturan PET in geri dönüþümünün yapýlmas ý ve özendirilmesi için kurulmuþ kar amacý gütmeyen bir kuruluþtur. Vizyonumuz ; ülkemizde çevrenin korunmasý ve doðal dengenin bozulm asýný engellemek amaçlý PET atýklarýn kaynað ýnda ayrý toplanarak geri d önüþüm sistemine sokulmasý ve PET geri dönüþümü üzerine çalýþan sanayi kuruluþlarýnýn geliþmesi ve sektörün ilerlemesi için tüm çalýþmalarý yapm aktýr. Misyonumuz ; Türkiye de sistematik PET geri dönüþüm zinciri kurulabilmesi için; - PET geri dönüþüm sanayisinde bu lunan tüm sanayicilerle iþbirlið i yapara k sektörün geliþmesini saðlam ak - PET atýklarýn kaynaðýnda ayrý toplanmasý ile verimli ve etkin geri dönüþüm yapýlabilmesi için halký bilinçlendirmek - Konu ile ilg ili ar aþtýrmalar ve çalýþmalar yaparak sanay icilere, çalýþanlara ve tüketicilere eðitimler vermek PO LÝETDER ÝN ÝLKE VE HEDEFLERÝ POLÝETDER, ülkemiz de ve Dünyada önemli bir sanayi g irdisi olarak kullanýlan PET atýklarýn verimli ve saðlýklý bir þekilde geri kazanýlmasý için, atýklarýn 24

25 kaynað ýnda ayrý toplanmasý, bu sistemin yaygýnlaþtýrýlarak sistematik hale gelmesi bu sayede hem ekolojik dengeye hem de ü lke ekonomisine katkýda bulunulacað ýna inanmaktadýr. Bu inanç doðrultusunda; tüm resmi ve özel kurum/kuruluþlara bunu anlatmak ve uygulamaya geçmek, halký bilinçlendirerek çevre duyarlýlýðý oluþturmak amacýyla tü m eðitim, bilgilendirme çalýþmalar ý yapmayý hedeflemiþtir. POLIETDER, PET VE PET çapað ý (flake) piyasada bulunan sektör mensuplarýn a teknik ve kimyasal yönden tanýtmak, geri dönüþümden elde ed ilen PET çapaðýn üretim proseslerinde verimli bir þekilde kullanýlmasýný saðlamak, PE T hammaddesi kullanýlarak yapýlan üretim prosesleri, geri dönüþümün çevre ve ekonomik yönden önemini anlatmak amacýyla çeþitli semineler ve eðitim toplantýlarý düzenlemiþtir. Düzenlenen Eðitim Seminerleri 1- Geri Dönüþüm ve Önemi 2- Ekstruder PET Kurutma Makineleri 3- Boya/Masterbatch Kurutma Makineleri 4- Makinelerin Günlük, Haftalýk, Aylýk ve Senelik Bakýmý 5- Ýþ ve Ýþçi Güvenliði Düzenlenen Sertifika Program larý 1- PET Hammaddeli Üretim Prosesi 2- PET Levha Ekstruzyonu 3- PET levha Ekstruzyonunda Elektroteknik Bilgiler Yukarýda belirtilen programlardan Ankar a da PET konusunda çalýþan vey a sektörle ilgilenen 25 kiþi faydalanmýþ ve Derneðimizden sertifika almaya hak kazanmýþtýr yýl ýnda düzenlenmesi planlanan seminer ve eðitim toplantýlar ý ise aþaðýdaki þekilde olacaktýr. 1- PET Çapaða Termoform Uygulamalarý 2- PET in Kimyasal Dayanýklýlýðý 3- Atýk PET in Çapak Olarak Ekonomiye Katýlma Süreci 4- PET Atýklarýn En Az Fireyle Deðerlendirilmesi Derneðimiz, PET ve geri dönüþüm konusu nda sektör ihtiyaçlar ýný ve taleplerini belirlemek, sorunlara çözümler bulmak am açlý tüm sektör mensuplarý ile birebir görüþmeler yapýp, bilgi alýþveriþinde bulu nmakta, konumuzla ilgili çalýþmalar yapan Çevre ve Orman Bakanlýðý, tüm sivil toplum örgütleri ve diðer kuruluþlar ile ortak çalýþmalara imza atma yönünde çalýþmalar yapmaktadýr. Çevre ve Orman Bakanlýðý ile yapmýþ olduð umuz görüþmelerde PET in önemini, diðer plastiklerden teknik olarak far klýlýk arz etmesi ned eniyle geri dönüþüm konusunda f arklý bir yere sahip olduðunu belirtmiþ, kaynað ýnda ayrý toplama ile ilgili çalýþmalar yapýlmasý konusunda taleplerimizi bildirdik. Ülkemizde faaliyet gösteren sektör mensuplarý (sokak toplayýcýlarý, ardiyeler, çapak yapanlar - çapak kullananlar) ile görüþmeler yapýp, PET piyasasýnýn canlandýrýlmasý, anormal fiyat artýþlarýnýn nedenlerinin ortadan kalkm asý için araþtýrmalar yapýlm ýþ ve sorunlar ýn çözümü için yetkililere çalýþma sonuçlar ý bildirilmiþtir. P O L ÝE T Ý L E N T E R E F T A L A T ( P E T ) D Ö N Ü Þ T Ü R Ü C Ü L E R Ý D E R N E Ð Ý G e n e l M e r k e z : Y ý l d ý z e v l e r M a h S o k a k N o : 5 / 2 Ça n k a y a A n k a ra T e l e f o n : ( p b x ) F a k s : w w w. p o l i e t d e r. o r g. t r 25

26 Ambalaj Atýklarý ile Yaþanan Problemler ve Çözüm Önerileri Ýsmail ÞAHAN Çevrim Atýk Toplama Ayýrma Ve Dönüþüm A.Þ. Þirket Müdürü Ýlk ambalaj atýklarý kontrolü yönetmeliði 30 Temmuz 2004 yýlýnda yayýmlandý, daha sonra 24 Haziran 2007 yýlýnda tekrar revize edilerek yayýmlandý,2011 yýlýna kadar da yönetmeliðin bazý maddelerine ilaveler yapýlarak ya da revize edilerek bu güne gelindi. Yaklaþýk bir yýldýr da T.C Çevre ve Orman Bakanlýðý tüm paydaþlarý katýlýmlarý ile komisyonlar kurarak ve çeþitli platformlarda tartýþmaya açarak tüm iyi niyetleri ile yönetmeliði deðiþtirmek için uðraþýyor. Bakýldýðýnda ilk yönetmeliðin yayýmlandýðý 2004 yýlýndan bu yana tam 7 yýl geçmiþ ve tam anlamýyla yönetmelik hala istenilen þekilde deðil. Bunu birçok sebebi var. Ambalaj atýklarý ile ilgili paydaþlar; T.C Çevre Orman Bakanlýðý ve ona baðlý Ýl Çevre Müdürlükleri, Belediyeler, Piyasaya Sürenler, Yetkilendirilmiþ Kuruluþlar, Satýþ noktalarý ve Toplama Ayýrma Tesisleridir. Bu paydaþlarýn hepsi yönetmeliði kendine menfaat saðlayacak þekilde olmasýný istiyor. Bu yönde örgütlenen tüm sivil toplum kuruluþlarý Bakanlýða istedikleri doðrultuda baský yapýyor. Neticede bir kayýkta bulunan insanlarýn ayný hedefe kürek çekmesi yerine her kes ayrý tarafa kürek çektiðinden kayýk dönüp duruyor ve çok az yol alýnýyor. Çevre konusu ülkemizde yeni önem kazanmaya baþlýyor. Baktýðýnýzda sözde herkes bu iþe gönüllü olmasýna raðmen uygulamada maalesef ayný hassasiyet gösterilmiyor. Öncelikle þunun altýnýn çizilmesi gerekir. Geri dönüþebilen Ambalaj atýklarý çöp deðildir. Geri döndüðü için çevreye, ekonomiye ve kaynaklarýn korunmasýna katký saðlar. Oysa Türkiye olarak yeterli geri dönüþüm saðlayamadýðýmýz için her yýl milyonlarca ton 26

27

28

29

30

31 Lastikten Atýk Mucize Yaratmak... Derleme: GDD Katý atýklar çevresel kirlilik yaratmanýn yanýnda insan saðlýðýna da ciddi anlamda tehdit etmektedir. Geliþmiþ ülkeler katý atýklarý bertaraf etme çalýþmalarý doðrultusunda Ar- Ge yatýrýmlarýna önemli maddi destek saðlayarak çevresel kirliliði önleme ve ülke ekonomilerine pozitif kazaným saðlama amacýyla geri dönüþüm projelerine büyük önem vermektedirler. Katý atýklar akla evrensel çöp kavramýný getirse de bugünün dünyasýnda atýk lastikler sözcüðü gerek kirlettiði alan gerekse bertaraf edilmesindeki zorluklardan dolayý en acil önlem alýnmasý gereken çöp anlamýný taþýr. Patlamýþ, eskimiþ, hatalý üretilmiþ bütün lastikler ömrünü tamamlamýþ lastikler (ÖTL) kapsamýna girer ve Yanýcýlýðý (petrol türevi olup yanmasý durumunda söndürülememesi) Hacmi (bütün ebatlarda olup çok yer kaplamasý) Zehirli yapýsý (yanmasý durumunda zehirli gazlar salmasý) Belli bir toplama alaný olmamasý (çöplük, yol kenarý benzin istasyonlarý, her türlü boþ araziye býrakýlmasý) Sebeplerden ötürü dikkate alýnmasý gereken tehlikeli atýklardýr. Dünya da birçok ülkede olduðu gibi ülkemizdeki atýk lastik sayýsý da milyon tonla ifade edilmektedir. 31

32 Atýk Lastikten Mucize Yaratmak... katma deðer yaratan çözümler üretmeye itmiþtir. En-tek þirketi olarak tamamen kendi öz kaynaklarýmýzýn kullanýlmasý sonucu 3 senelik Ar- Ge çalýþmalarý neticesinde dünyada Piroliz olarak bilinen ve genelde araþtýrma kurumlarýnda ve üniversitelerde deneysel düzeyde uygulanan bir tekniði deneme-yanýlma yöntemi yardýmýyla ilk kez bu çapta bir Piroliz Lastik Geri Dönüþüm Tesisi ni hayata geçirmiþ bulunmaktayýz. Sistemimiz; Atýk Lastikler; Yakma (Isý elde etmek amaçlý yakýlýr ve saldýðý gazlar sebebiyle zehirleyicidir.) Çöplüklere býrakýlma Bariyer ya da koruyucu set olarak kullanýlma Granül þeklinde iþlenme (lastiðin belli kýsýmlarýnýn ufak parçalar haline getirilmesi) Sýrt kýsýmlarýnýn sýyrýlarak taban malzemesi olarak kullanýlmasý gibi yöntemlerle deðerlendirilmeye çalýþýlmýþtýr. Granül hale getirme iþlemi lastiðin kauçuk içeren kýsýmlarýnýn ufak parçalara bölünmesi hususuna dayanýr ancak. 100% lastik geri dönüþümü saðlar (geride hiçbir atýk býrakmaz) Proses de hiçbir kimyasal katký maddesi kullanýlmaz (dolayýsýyla çevreye dosttur) Proses süreci ve sonucunda toprak, hava ve su kirliliði kesinlikle oluþmamaktadýr. Katma deðer yaratýr (elde edilen ürünlerin tamamý piyasa deðeri olan sanayi hammaddeleridir.) Dolayýsýyla EN-TEK Tarafýndan geliþtirilen Piroliz Ünitesi Atýk Lastiklerin 100% Geri dönüþümünü saðlayan Tek uygulanabilir sistemdir. Tek çözüm... Granüle etmek bir geri dönüþüm iþlemi deðildir. Aksine lastiðin tamamý kullanýlmadýðý için geride atýk parçalar kalmaktadýr. Bu saydýðýmýz yöntemler atýk lastik miktarýnýn azalmasýna katkýda bulunurlar ancak hiçbir zaman uzun vadeli ve kalýcý çözüm olamazlar. Bu durum karamsar bir tablo oluþturmakla birlikte çevre örgütleri, üniversiteler ve iþletmemiz gibi çevreye duyarlý kurum ve kuruluþlarý geri dönüþüm konusunda araþtýrma yapmaya ve ekonomik bir 32

33 Salih ÇELÝK Milli Eðitim Bakanlýðý Müsteþar Yardýmcýsý tarihinde Kýrþehir de doðdu. Eðitimi: Kýrþehir Endüstri Meslek Lisesi Gazi Üniversitesi Erkek Teknik Yüksek Öðretmen Okulu Tesviye Bölümü Manchester Futbol Birliði, Ýngiltere Ýngiltere Futbol Federasyonu Futbol Antrenörlüðü Manchester Teknoloji Fakültesi, Ýngiltere Enstrümantasyon ve Kontrol Eðitimi Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Eðitimi Yüksek Lisans Çalýþma Hayatý: Halen Milli Eðitim Bakanlýðý Müsteþar Yardýmcýsý görev alarak adým adým devam ettiði kariyeri süresince bizzat yaþayarak tespit ettiði sorunlara yönelik çözümler üretmiþtir. Gerek ulusal gerekse uluslar arasý projelere öncülük ederek sonuç odaklý baþarýlara imza atmýþtýr. Yürüttüðü projelerden örnekler: Haydi, Kýzlar Okula Projesi Ana Kýz Okuldayýz Projesi Ücretsiz Kitap Projesi Her Öðretmene Bir Laptop Projesi Bilgisayar Destekli Eðitim Projesi Temel Eðitime Destek Projesi Mesleki Eðitimin Güçlendirilmesi Projesi Mesleki Ve Teknik Eðitimin Modernizasyonu Projesi Ýnsan Kaynaklarýnýn Mesleki Eðitim Yoluyla Güçlendirilmesi Projesi Türkiye nin farklý illerinde öðretmenlik yaparak baþladýðý ve yöneticilik kademelerinde 33

34 Ýmdat ADAY Türkiye Demir ve Demirdýþý Kaðýt Geridönüþümcüler Birliði Baþkan Yardýmcýsý Adaylar Kablo Bakýr Metal Plastik Denizli'de, Gümüþler Sanayi Bölgesinde 1987 yýlýnda Kablo geri dönüþüm iþletmesini ayrýca 2006 yýlýnda Niðde Bor Organize Sanayi bölgesinde atýk kablo iþleme tesisleri kurulmuþtur. Ýsletmemiz çevre ve doðaya olan hassasiyetiyle atýk hurdalarýn geri dönüþümü ile ülke ekonomisine büyük katkýlar saðlamýþtýr yýlýnda atýk kablo ayrýþým, geri dönüþüm ve iþleme tesisi kurmuþtur. Çevre ve doðayý koruma, bakýrýn ve plastik in kalitesini bozmadan baþarý ile geri dönüþümünü saðlamaktadýr. Ýþletmemiz Çevre Bakanlýðý nýn Kablo Geri dönüþüm Lisansýna sahiptir. Denizli Merkez Adres : Ahmet Nuri Erikoðlu Cad. Erbakýr altý- DENÝZLÝ Telefon : Faks : info@adaylar.com.tr Niðde Þube Adres : Bor Karma Organize Sanayi - NÝÐDE Telefon : Faks : info@adaylar.com.tr Firmamýz 4000 metrekare kapalý alan, metrekare açýk alan ile yýllýk 5000 ton kablo ayrýþtýrma kapasitesi ile hizmet vermektedir. 34

35 Bu Sayfa Sizin Reklam Müracaat: Tel : info@geridonusumculerbirligi.org

36 Pil Kullanýmý ve Atýk Pillerin Zararlarý Derleme: GDD Evlerde, iþyerlerinde, ulaþýmda ve sanayide önemli miktarda pil kullanýlmaktadýr. Piller, motorlarda, elektronik cihazlarda, saatlerde, kameralarda, hesap makinelerinde, iþitme aletlerinde, kablosuz telefonlarda, oyuncaklarda v.b. yerlerde geniþ bir kullaným alaný bulmaktadýr. Son yýllarda artan pil kullanýmý insan saðlýðý ve çevre için potansiyel tehlike oluþturmaktadýr. Dolayýsýyla kullanýlmýþ pillerin tehlike oluþturmamasý için ayrý toplanmasý, taþýnmasý ve geri kazanýlmasý gerekmektedir. Ayrýca pillerdeki tehlikeli ve zararlý metallerin azaltýlmasý da zaruri bir konudur. Avrupa ve Amerika da bir kiþi normalde yýlda 2 adet düðme pili, 10 adet normal (A, AA, AAA, C, D, 9-V) pil kullanmaktadýrlar. Almanya da kiþi baþýna yýllýk pil tüketimi 11 adettir. A.B.D., Avrupa ülkeleri ve Türkiye de aðýrlýklý olarak alkali piller ve karbonçinko piller kullanýlmaktadýr. Almanya da 1996 yýlýnda 857 milyon adet akü ve pil satýldý. Bunlarýn %82 i ( ton) karbon-çinko ve alkali pillerdir. 83 milyon adet (3.500 ton) yüksek oranda tehlikeli zararlý madde içeren pil satýlmýþtýr. Amerika da 1992 yýlý verilerine göre 2.82 milyar adet karbonçinko ve alkali pil satýlmýþtýr. A.B.D. de pil satýþ deðerleri Þekil 1 de verilmiþtir. Almanya gibi ülkelerde pil kullanan herkes pillerin çevreye zarar vermeden uygun þekilde geri kazanýlmasýndan sorumludur. Atýk piller emniyetli þekilde kullanýlmalý, paketlenmeli, depolanmalý, toplanmalý, taþýnmalý ve bertaraf edilmelidir. Atýk pillerde çöpe atýldýðý zaman hava, su ve toprak kaynaklarýný kirletir. Bu nedenle kullanýlan pillerin yurt içinde üretimi yapýlan Katma deðere ve istihdama yönelik olan pilleri kullanmalýyýz. Þarj edilebilir pillere öncelik vermeliyiz. Mümkünse elektrik aðýrlýklý kullanmalýyýz. Ucuz ve son derece kötü olan Çin Malý üretimi kullanmamalýyýz. Çünkü Türkiye Atýk Pil Mezarlýðý Olmamalýdýr. GERÝ DÖNÜÞÜMÜ OLANI KULLANMALIYIZ. 36

37 Hayatýn içinden... Garip Bir Özerklik Kenan NUHUT Eski Halter Federasyonu Baþkaný Bir toplumun, bir kuruluþun ayrý bir yasaya baðlý olarak kendi kendini yönetme hakký, bir topluluðun kendi uyacaðý yasayý kendisinin koymasý olarak tanýmlýyor tüm sözlükler ÖZERK liði. Bir baþka anlatýmla, merkezden yönetimin ve bürokratik çalýþmanýn sakýncalarýný gidermek için düþünülen idari bir amaçtýr. Hizmetin aksatýlmamasý için yetkilerin tek elde toplandýðý merkezi organlar yerine, yürütmede sürat ve verimliliði saðlamak adýna, yönetimin atama yerine seçimle iþ baþýna gelmesidir. Özerk yapýnýn oluþturulmasýnda demokratik bir seçim anlayýþýnýn yanýsýra, idari ve mali konular, özerkliði oluþturan en önem arz eden unsurlardýr yýlýnda 3530 sayýlý Beden Terbiyesi Kanunu yürürlüðe girdiðinde, atamayla iþ baþýna gelen, federasyon baþkanlarýnýn 1969 yýlýnda hazýrlanan bir kanunla kýsmi olarak seçimle iþ baþýna gelmeleri saðlandý yýlýnda 3289 sayýlý yasayla yapýlan deðiþikliklerle, Baþkanlarýn kendi spor dallarýnýn temsilcileri tarafýndan gösterilen 3 aday arasýndan Milli Eðitim Gençlik ve Spor Bakaný tarafýndan atanýr. hükmü getirildi ve bu uygulama 1993 yýlýna kadar devam ettirildi yýlýnýn Gençlik ve Spordan sorumlu Devlet Bakaný, Türk Spor Tarihinin en önemli kararýný alarak, Federasyon Baþkanlarýnýn kendi temsilcileri tarafýndan seçilmesini saðlayarak sporda yeni bir çýðýr açtý. Bu karar, Türk spor tarihine altýn harflerle kazýnan ve her türlü siyasi baskýdan uzak, kendi programlarýný kendilerinin yaptýðý ve rahatlýkla uygulamaya koyduklarý bir yapýyý oluþturmak adýna alýnmýþ en önemli kararlardan birisidir. Bu çaðdaþ yapý, 2004 Atina Olimpiyatlarý na kadar sporumuzu baþarýdan baþarýya taþýmýþ ancak 2004 yýlýnda Gençlik ve Spor Genel Müdürlüðü nce yayýmlanan Çerçeve Yönetmelik ve paralelindeki ana statüler, sporumuzun dinamizmini ve baþarýsýný olumsuz yönde etkilemiþtir. Ýdari ve mali konularla birlikte, demokratik seçimleri siyasi baský altýna alan bu anlamsýz yönetmelikler, bugün olduðu gibi yarýnda sporumuzu tehtid etmeye devam edecektir. Tanýmýna dahi uymayan bir yapýyla, kendi içinde tezatlar yaþayan, hatta hazýrlayanlarýn dahi 37

38 Garip Bir Özerklik... anlamakta güçlük çektiði ÇERÇEVE ve ANA STATÜLER sporumuzu olumsuz bir kaosun içine çekerek tam bir kargaþaya sebebiyet vermiþtir. Bütçesinin tamamýný devletten aldýðý halde, harcama usül ve esaslarý kendi yönetimince yapýlan ve her türlü, denetimden uzak kalan federasyonlarýn hazýrladýðý keyfi faaliyet programlarý, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüðü personeli yerine yüksek ücretlerle dýþarýdan alýnan elemanlar, organizasyon almayý baþarý gibi gösterip yüksek harcamalar yapan düþünce müsabakalara sporcu yerine yönetici gönderen zihniyet korkarým ki sporumuzu deðil 2012 Olimpiyatlarýna taþýmak bu yapýyla Balkan Þampiyonasý na dahi götüremeyecektir. Buharlý Teknoloji Merkezi OTO BOYA KORUMA ve TEMÝZLÝK SÝSTEMLERÝ ANKARA ÇIRAÐAN ET LOKANTASI Çevreci - Antibakteriyel Temizlik Cevizlidere Kavþaðý CEVÝZLÝDERE MAH. ANKARA RENAULT NEZÝROÐLU Gökkuþaðý Caddesi OPET Buharlý Teknoloji Merkezi Mevlana Bulvarý - Konya Yolu GÖKKUÞAÐI MAH. GÖLBAÞI Buharlý Oto Temizliði BU HAAR ESKÝ OTO YIKAMA TEKNÝKLERÝNE SON VEREREK YENÝ VE KALICI BUHAR TEMÝZLÝÐÝ TEKNOLOJÝSÝYLE OTOMOBÝLÝNDE TEMÝZLÝÐE ÖNEM VERENLERÝ ÇEVRECÝ BÝR GELECEKLE BULUÞTURUYOR Güneþin zararlý UV ýþýnlarý, yoldan gelen zift, toz zerrecikleri, asit yaðmurlarý, tuz,hava kirliliði, uçan haþereler ve aðaç reçineleri boya yüzeyinin dayanýklýlýðýný, canlýlýk ve parlaklýðýnýn ortadan kaldýrýr. Bilindik oto yýkama teknikleri sadece suyun basýncý sayesinde kirleri temizlerken, bu olumsuz etkilere fayda etmez. Buhaar ýn buhar teknolojisi tüm bu olumsuz etkileri boya yüzeyinden çözerek temizler. ÜSTGEÇÝT Hizmetlerimiz 3M Kaput Koruyucu Filmi Açýlýr Tavan Sistemleri Renkli Amerikan Cam Filmleri Buharlý Motor Temizliði Buharlý Oto Temizliði Detaylý Temizlikte Buhar Dýþ Cam Yüzey Koruma Glasweld Cam Tamir Sistemi Ýç Mekan Koruma Meguiars Ultra Boya Parlatma ve Koruma Sistemi Oto Alarm Xenon FAR Park Sensörleri Bu haar tesislerinde kullanýlan teknoloji yüksek standartlarda olup, tüm iþlemler özel eðitimli uzman kadromuz tarafýndan nezih bir ortamda saygýn kaliteli bir hizmetle yapýlmaktadýr. Tel: Gökkuþaðý Caddesi No: 39 Gökkuþaðý - Dikmen - Ankara 38