HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI

Transkript

1 HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI 7-8 Ocak,

2 SAKARYA KOCAEL - DÜZCE - BOLU - ZONGULDAK BARTIN Ocak

3 HÂK MLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANAL Z TOPLANTILARI OCAK 2011 SAKARYA HUKUK HAK MLER GRUP HAK MLER Ç N DE ADALET SIRA PUAN ÖNER LER 1 9,86 2 9,66 3 9,46 YÜKÜ YO UNLU UNUN AZALTILMASI, Hâkim say s n n art r lmal, nitelikli personel say s n n art r lmal, Bu ba lamda, Adalet Bakanl n n bütçesinin art r lmas, Komisyonun seçiminde ilgili hakimin de görü ünün al nmas, Mahkeme hakimi sürekli birikime sebebiyet verilmesi halinde kurul karar yla görevi de i tirilmeli, Hukuk davalar nda C.savc s ç kar lmas, Sulh hukuk, asliye hukuk ayr m n n kald r lmas, UYAP sisteminin h zland r lmas ve ekran n n sadele tirilmesi, Donan m n yenilenmesi ve h zland r lmas, Not sisteminin kald r lmas, Tebligat sorunun halledilmesi, özellikle MERN S sisteminin i letilmesi dari i lemlerin Hâkimlerden al nmas, Hakim savc yard mc lar n n atanmas, Has ms z i lerin mahkemelerin görev alan ndan ç kar lmas Avukatlar için de uzmanla ma aranmas Zabit katibi atamas nda ilgili hakiminin de görü ünün al nmas, Dosyalar n nitelik ve niceli inin de göz önünde al nmas i yükü tespitinin yap larak hakim atamas n n yap lmas, Alternatif çözüm yollar n n sa lanmas, cra ceza mahkemelerinde görülmekte olan ve borç ili kisinde kaynakl HSYK taraf ndan belirlenmi olan i yüküne ili kin rakamlar n yeniden gözden geçirilerek, KARARNAME HAZIRLIKLARININ ALEN OLMASI, Kararname haz rl nda di er meslek gruplar nda (ö retmen, doktor vb) yer alan e atamalar n n da göz önüne al nmas buna göre süresinde ç kar lmal, Güz kararnamesi kald r lmal, Kararname tasla yay mlanmas, ilgilerin taslaktaki yerlerinin ö renebilmesi ve itiraz hakk tan narak kararnamenin gerekçeli olarak ç kar lmas, Tercihlerin göz önünde tutulmas TEFT S STEM N N DE T R LMES, Rutin denetimin kald r lmas, sorunlu yerdeki denetimlerin yap lmas yeni bir denetim anlay n n getirilmesi, Hukuk mahkemelerini, hukuk kökenli müfetti in denetlenmesi, Performans de erlendirilmesinin daha objektif olmas, komisyon ba kan na b rak lmamas simsiz ikayet ve ihbarlar n de erlendirilmemesi, 27

4 4 9,33 5 8,93 6 8,93 7 8,90 8 8,66 9 8, , ,46 HÂK M VE C.SAVCILARININ EKONOM K HAKLARININ DÜZENLENMES, Maa iyile tirmesinin sa lanmas, Y pranma pay ve tazminat n n sa lanmas, Sendikal haklar n tan nmas, ADALET TE K LATININ YEN DEN DÜZENLENMES, Küçük yerle im yerlerindeki adalet daireleri ile i yo unlu unun az oldu u adalet dairelerinin kald r lmas, Bölge sisteminin yeniden ele al nmas, bölgelerin niteli inin gözetilerek yeniden s n fland r lmas, ADALET TE K LATININ YEN DEN DÜZENLENMES, Küçük yerle im yerlerindeki adalet daireleri ile i yo unlu unun az oldu u adalet dairelerinin kald r lmas, Bölge sisteminin yeniden ele al nmas, bölgelerin niteli inin gözetilerek yeniden s n fland r lmas, ADL YELERDEK F Z K DURUMUN Y LE T R LMES Odalar n belirli bir standarda ula mas Adliyedeki güvenli in tam anlam yla sa lanmas Otopark sorunun giderilmesi, Adliyelerdeki engelliler de dü ünülerek binalarda iyile tirme yap lmas veya asansör kurulmas, C.SAVCILARININ ADL YEDEK GÖREVLER N N SONLANDIRILMASI, Mahkeme ödeneklerinin, nitelikli idari müdürlerce yönetilmesi, C.Savc lar n n, adliyelerden ç kar lmas, Emniyet müdürlü ünde yetkilendirilmeli veya adliye haricinde binalarda görevlendirilmesi, YARGIYI YAVA LATAN YASAL DÜZENLEMELER GÖZDEN GEÇ R LMEL, Tebligat kanunu yeniden gözden geçirilerek, adli tebligat gerçekle tirilecek memurlar n ilgili kurumda belirlenerek adliyeye tahsis edilmesi ve gerekli e itimin adliyece verilmesi gerekir, Yasalardaki süreler gözden geçirilerek farkl sürelerin mümkün olabilecek bir süreye dönü türülmesi (15 gün gibi) PERSONEL SEÇ M NDE DAHA T T Z DAVRANILMASI, Personelin seçiminde yaln zca yazd kelime say s de il, zeka seviyesi ve muhakeme gücü de göz önünde tutulmas, Personelin özellikle mesle in ba lang c nda ve daha sonra zaman zaman hizmet içi e itime tabi tutulmas, bilgilerinin güncel tutulmas YARGIYI YAVA LATAN YASAL DÜZENLEMELER GÖZDEN GEÇ R LMEL, Tebligat kanunu yeniden gözden geçirilerek, adli tebligat gerçekle tirilecek memurlar n ilgili kurumda belirlenerek adliyeye tahsis edilmesi ve gerekli e itimin adliyece verilmesi gerekir, Yasalardaki süreler gözden geçirilerek farkl sürelerin mümkün olabilecek bir süreye dönü türülmesi (15 gün gibi) 28

5 12 8,2 13 8, , , , , , ,66 ADL YE ÇER S NDE ADALET N SA LANMASI, Ayn adliyede farkl mahkemelerde görev yapan hakimlerin i yükü adaletinin sa lanmas, HÂK ML K ONUR, TEM NATININ GÜÇLEND R LMES, Kolay soru turulma aç lmamas, imzas z dilekçelerin i lem görmemeli, Masumluk karinesine uyulmas gereklili i göz önüne al nmal, Üç erkten biri olan Yarg temsilcilerinin de ayn ekilde de erlendirilmesi, havaalan VIP salonu, pasaport vb düzenlemelerin yap lmas, Hakimlere bir sekreterlik kurumunun sa lanmas, Lojman olmayan yerlerde, hakimlerin kira sözle mesini adalet komisyonunda kurulacak birim taraf ndan yap lmas ve kira bedelinin hazineden kar lanmas UYAP VE DONANIMIN Y LE T R LMES, UYAP h zland r lmal, Bilgisayar ve di er donan m n yenilenmesi, Hakim ve C.savc lar na yönetici ifreleri verilmesi, UYAP sisteminde hakimler di er birimlere daha fazla ula abilmesi gerekir, UYAP sisteminde Yarg tay kararlar na daha iyi bir arama motoruyla ula labilmesi gereklili i, B L RK KURUMUNUN DÜZENLENMES, Adli t p kurumu gibi en az il merkezlerinde uzman b.ki i kurumlar n n kurulmas sa lanmal, Aile mahkemeleri örne inde oldu u gibi, özellikle il merkezlerinde çok kullan lan b.ki iler (Ziraat mühendisi, n aat Mühendisi, Fen b.ki isi gibi) için kadro ihdas sa lanmal, KAT PLER N DA ITIMI VE DONANIMIN DA ITIMINDA ADALET N ÖNPLANA ALINMASI, C.savc l, iyi katipleri ve donan m kendisine almakta oldu undan, katiplerin da t m ve donan m n da t m n n C.Savc l ndan al narak, Adalet Komisyonuna verilmesi, H ZMET Ç E T M N SA LANMASI, Hizmet içi e itimlerinin y l ba lang c nda ilan edilmesi, Kat l m n zorunlu olmamas ancak kat lanlar için puan/sertifika verilmesi atamalarda bular n da gözetilmesi, HAK M/C.SAVCILI I STAJININ DAHA ETK N YAPILMASI, Adalet Akademisinde uygulamal e itim fazlala t r lmal, Yurtd e itimin özendirilmesi, KOM SYONUN YETK LER N N SINIRLANDIRILMASI, Geçici görevlendirme yap l rken, hukuk hakimleri hukuk mahkemelerinde; ceza hakimlerinin ceza mahkemelerinde yetkilendirilmesi, Komisyon ba kan n n yaln zca bu i i yapmas, mahkemelerde görevlendirilmemesi Komisyon ba kanlar n n bölgedeki hakimler taraf ndan seçimle göreve gelmesi, Komisyonun, geçici görevlendirme 29

6 20 7, , ,6 23 6,4 ADL TAT L DÜZENLENMEL, Adli tatil süresinin k salt lmas n n uygulamada sorunlara yol açmaktad r. Fiili olarak 3 aya yak n yarg lamada aksakl klara yol açmaktad r. Adli tatil uygulamas n n zorunlu tutulmas, bu sürelerde tedbir, tespit ve tutuklu i lere bakacak nöbetçi mahkemeler sene ba nda belirlenerek di er mahkemelerin zorunlu tatile tabi tutulmas, adli tatilde yasal de i ikli yap larak, sürelerin i lemeyece i konusunda düzenleme yap lmas, Adli tatilin kald r lmas, bu durumda izine ç kacak hakimin duru ma b rakmamas n n sa lanmas, CEZA HAK MLER VE KAT PLER ÖZEND R LMEL,; Nöbet tazminat verilerek, ceza hakimli ine geçi özendirilmeli HUKUK FAKÜLTES E T M N N GÖZDEN GEÇ R LMES, Hukuk fakültesi e itiminin uzat larak tatbiki e itimin sa lanmas, HÂK MLER N ASKERL K SORUNLARININ G DER LMES Mesle e fiili olarak ba lanmadan önce askerlik hizmetini yap lm olmas n n zorunlu olmas, 30

7 HÂK MLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANAL Z TOPLANTILARI OCAK 2011 SAKARYA CEZA HAK MLER GRUP CEZA HAK MLER SIRA PUAN 1 9,79 ÖNER LER Yarg da uzmanla maya gidilmesi gerekir. Hukuk hakimi ve ceza hakimi ayr m n n yap lmas ve yetkilerin daha sonra de i tirilmemesi veya de i tirilmesinin ilgilinin iste ine ba l olmas gerekir. Uygulamada yetki de i imi hakimin uyum sa lama sürecini uzatmakta bu da davalar uzatmaktad r. 2 9,71 Adliyelerin ayr binas n n olmas, fiziki artlar n tamamlan p, ta radaki hakim say s n n en az 'e yükseltilmesi, bu do rultuda katip say s n n da art r lmas gerekir. Bu sayede yarg h zlan p, verim artacakt r. 3 9,64 Kararnamenin belli tarihlerde ç kar lmas, kararnameye dahil olacaklar n ve bo alacak yerlerin bir süre önceden ilan edilmesi gerekir. Ayn odada iki ki i oturana r ceza mahkemesi üyeleri mevcuttur. Yine büyük adliyelerde birkaç hakim veya savc n n ayn oday payla mak 4 9,57 zorunda oldu u bilinmektedir. Adliye binalar nda olumsuz Hiçbir fiziki mazeret iki hakimin ayn odada oturmalar n n gerekçesi olamaz. Hakimlerin veriminin art r lmas için öncelikle tek ba lar na müstakil odalarda çal malar gerekir. 5 9,57 6 9,50 7 9,50 8 9,36 9 9,36 Adli kolluk kurumunun bir an önce kurulmas gerekir. Bu kurumun kurulmam olmas yarg n n verimli çal mas na, h zlanmas na engeldir. Uzmanla may da beraberinde getirece inden önemli bir konudur. Sulh Ceza Mahkemesi ile Asliye Ceza Mahkemesi ayr m n n kald r lmas gerekir. Uygulamada görevsizlik kararlar nedeniyle dosyalar gereksiz yere uzamaktad r. Her iki mahkeme aras nda uygunsuz i yükü de bu ayr m n kald r lmas n gerektirir. ddianamenin iadesi kurumunun Yarg tay içtihatlar ile içi bo alt lm t r. Mahkemelerin ilk celsede karar verebilmesini sa lamak için kanunla ayr nt l Düzenlemeler yap lmal, bu kurumun sa l kl i lemesi sa lanmal d r. 2,3,4 ve 5. bölgelerde yetki ve atama kararnamesinin birlikte ç kar lmas ve istisnai ko ullar haricinde yetkinin görev süresince de i memesi gerekir. Çünkü terfi süresi içinde yetkinin de i mesi, yarg lamay uzatmakta ve terfide ciddi s k nt lara yol açmaktad r. Yarg mensuplar aras nda ünvanl -ünvans z ayr m na behemahal son verilmeli, yarg da elit bir seçkinler toplulu unun olu umuna engel olunmal d r. Çünkü bu tür söylemler mensuplar aras nda incinmelere yol açmakta ve bu da mahkeme ba kan ya da ba savc olamayan mensuplar n çal ma azmini olumsuz yönde etkilemektedir. 31

8 10 9, , , , , , , ,14 Kar l ks zçekke ide etmek, bakaya, yoklama kaça, sakl, elektrik enerjisi h rs zl, örgütlü olmayan kaçakç l k v.b. Suçlar n idari para cezas n gerektirir suç olarak düzenlenmesi ve adliyenin görev alan ndan ç kar lmas gerekir. Çünkü sosyal ve ekonomik yap, adliyelerin i yükü ve ciddi bir yarg lama faaliyeti gerektirmemekte, adliyenin i yükünü bo yere art rmaktad r. Yarg tay' n sair yönleri incelenmeksizin hükmün bozulmas na eklinde bozma kararlar vermemesini temin için kanuni düzenleme yap lmas gerekir. Bu ekilde verilen kararlar yarg lama sürecini uzatmakta, birçok dosya zamana m na u ramaktad r. Mü tekilerin yarg lama a amas nda kat lma talepleri olup olmad n n sorulmas uygulanmas ndan vazgeçilmesi ve bu konunun soru turma a amas nda kollukta veya C. savc l nda ele al nmas gerekir. Yine mü tekilerin kovu turma a amas nda mahkemeye ça r lmas mecburiyetinin bulunmamas gerekir. Bölge sisteminin daha adil bir hale getirilmesi için yeni bir düzenleme yap lmal d r. Tayin ve terfilerdeki e itsizlikleri ortadan kald raca dü ünülmektedir. Terfi için Yarg tay'dan belli bir say da i geçirme art aranmamal d r. Çünkü ta rada görev yapan pek çok c.savc s ve özellikle göreve yeni ba layan ceza hakimlerinin fiziken Yarg tay'dan yeterli i geçirmesi mümkün olamamaktad r. Küçük yerlerdeki hakimlerin az say da dosyaya bakmalar ve büyük yerlerdeki hakimlerin i yükü alt nda ezil meleri nedeniyle küçük adliyelerin kapat lmas gerekir. Havale gibi evraklar n direk hakim ve savc ya vatanda taraf ndan götürülmesi yerine görevli bir personelce al nmas eklinde ba lat lan uygulaman n yayg nla t r lmas gerekir. Böylece hakim ve savc dosyalar n incelerken gereksiz yere ba kalar yla muhatap olmaktan kurtulacak ve konstantrasyonu bozulmayacakt r. Tefti lerde hakim ve savc lara hal ka d düzenlenmesi uygulanmas na son verilmelidir. Son verilmeyecekse subjektif de erlendirmelere aç k bölümlerin hal ka d ndan ç kar lmas ve objektif kriterlerin getirilmesi gerekir. 18 9,14 Mernis adreslerinin tebligat için geçerli say lmas ve de i ik mahkemelerdeki temyiz sürelerinin tek bir süre olarak öngörülmesi gerekir. 19 9,14 Büyük yerlerde (1. ve 2. bölgelerde) sorgu ve de i ik i lere bakmak üzere ayr bir sulh ceza mahkemesinin görevlendirilmesi ve bu mahkemenin ba ka bir i e bakmamas gerekir. Çünkü sulh ceza mahkemesinin i leri yo un olmakla birlikte sorgu ve de i ik i ler çok zaman ald ndan uygulamada ciddi s k nt lara yol açmaktad r. Çek kanununa yoklukta yarg lama yap labilmesi ve karar verilebilmesi için kanuni düzenleme getirilmesi gerekir. Önceki uygulamada çek suçlar nda 20 9,14 savunma almadan tebligat ç kart lmak suretiyle yoklukta karar verilebiliyordu. Yarg tay içtihad ile bu yolun kapat lm olmas uygulamada s k nt lara yol açmaktad r. 21 9,07 Kanun yapma s ras nda gerekirse dil bilimcilerden destek al narak yoruma aç k olmayan dil kullan lmas gerekir. Yoruma aç k cümleler yüzünden uygulamada s k nt lar ya anmaktad r. 32

9 22 9, , , , , , , , , ,86 TCK 165, 141, 245 gibi mala kar baz cürümlerin takibinin ikayete ba l hale getirilmesi gerekir. Ma durun ileriki a amada vazgeçti i husus bak m ndan ma dur ad na srarc olup davay görmenin yarg ya yük getirmesi ve i yükünü art rmas nedeniyle bu düzenleme yap lmal d r. Hakim ve savc lara Yarg tay'ca not verilmesi uygulamas ndan vazgeçilmesi gerekir. Vazgeçilmeyecek ise bunun objektif kriterlere ba lanmas ve terfide bozma ve onama oran na bak lmal ve birbirini dengelemelidir. yi ve orta notlar n birbirini dengelemesi, bire kar alt de il bire bir olmal d r. Terfi sisteminde sadece i yüzdesi ve müfetti raporu esas al nmal d r. Tebligat parçalar geç dönmekte, usulüne uygun tebligat yap lmamakta oldu undan adliyeye tahsis edilmi posta memurlar taraf ndan adli tebligatlar n yap lmas gerekir. Bu yarg n n h zlanmas n ve verimlili in art r lmas n sa layacakt r. Yarg mensuplar aras nda ödül müesesesi ihdas edilmeli ve bu her sene tekrarlanarak geleneksel hale getirilmelidir. Örne in, her sene belli say da hakim ve c. savc s na y l n hakimleri, y l n c.savc lar veya üstün hizmet ödülü, üstün ba ar ödülü verilmelidir. Bu ödüllerin de maddi bir kar l olmal d r. Meslek içi e itimin art r lmas gerekir. Özellikle Yarg tay üye ve ba kanlar n n bu meslek içi e itimine kat lmalar uygulama birli inin sa lanmas na katk sa layacakt r. Meslek içi e itime ça r lanlar n seçiminde objektif kriterlerin getirilmesi gerekir. Ceza hakimlerinin mesai d nda nöbet tutmalar halinde bu fazla çal man n her kurumda oldu u gibi kar l n n nöbet tazminat olarak ödenmesi, bu husustaki yak nmalar, hukuk ve ceza hakimleri aras ndaki e itsizli in önlenmesi, yarg n n daha verimli ekilde i lemesini ve ceza hakimli inin cazip hale gelmesini sa layacakt r. dari para cezalar na itirazlar yönünden belli bir limit konulup üst makama veya idari bir kurula zorunlu ba vuru yolu getirilmeli ve bu kurulun verece i belli bir limitin üzerindeki aleyhe olan kararlar sulh ceza mahkemesi önüne getirilmelidir. Uygulamada idari i lere savc n n bakmas nedeniyle araç, gereç, donan m, tefri at gibi konularda hakim ve savc lar aras nda olu an e itsizli in giderilmesi gerekir. Bu durum çal ma bar n ve verimlili ini art racakt r. Yarg tay' n usulden bozma kararlar yarg n n gecikmesinin önemli nedenlerinden biridir. Dosya Yarg tay'a geldi inde usulü yönden ayr bir dairenin görevlendirilmesi ve dosyan n usulü eksiklik bulunmamas halinde as l daireye gönderilmesi durumunda dosyan n y llarca beklemesinin önüne geçilebilir. 3,4 ve 5. bölgelerde adliyelerde bir tane yaz i leri müdürü oldu undan kesinle tirme gibi yaz i leri müdürünün yapmas gereken i lemlerin yapt r lmas gecikmelere u ramaktad r. Bu nedenle mahkeme ve savc l klar n ayr yaz i leri müdürü olmas için takviye personel al m yap lmal d r. 33

10 32 8, , , , , , , , , , ,21 Uzla ma müessesesinin uygulan r hale getirilmesi gerekir. Uygulamada ço u zaman soru turma a amas nda uzla ma müessesesinin uygulanmama gayreti içerisinde bulunuldu u gözlemlenmektedir. Bu da yasa maddesinin konulu amac na ayk r d r. Yarg lamay daha h zl, etkin ve verimli hale getirmek amac yla konulan bu müessesenin uygulanmama gayreti içinde bulunulmas ço u zaman yarg laman n daha yava i lemesine sebep olmaktad r. Bu etkinli i sa lamak için kolluk a amas nda uzla man n niteli i ve içeri inin vatanda a yeterli bir biçimde aç klanmas n n ve bu imkandan yararlan lmas n n temini amac yla uzla ma kurullar n n kurulmas ve uzla man n savc l k yahut mahkeme a amas na gelmeden sa lanmaya çal lmas gerekir. Yarg tay C.savc l n n tebli name düzenlemesi kald r lmal d r. Bunun yerine dosyalar do rudan ilgili ceza dairelerine gitmelidir. Yarg tay daire say lar art r lmal d r. Bu sayede dosyalar n Yarg tay'dan daha çabuk dönmesi sa lanacakt r. Hakim ve savc lar n fiili hizmet zamm, askeri hakim ve savc larda uygulan yor iken adli ve idari yarg da uygulanmamas haks zl k oldu undan fiili hizmet zamm n n getirilmesi gerekir. Adliyelerde mahkemeler ve C.savc lar gerek bina olarak gerek yönetim ve bütçe olarak birbirinden ayr lmas gerekir. Bu durum gereksiz sürtü melerin önüne geçecektir, bütçe temini ve bütçenin etkin bir ekilde kullan lmas na fayda sa layacakt r. Bakanl k ve HSYK ile yap lan yaz malar n direkt yap lmas, savc l n arac k l narak yap lmamas gerekir. Ön ödeme kurumunun geni letilmesi ve ön ödemeden elde edilen paran n bir k sm n n ma dura ödenmesi gerekir. Bu ekilde pek çok davan n aç lmas engellenerek i yükü azalt lm olur. Tüm ikayete ba l suçlarda mü tekiden belli bir miktar harç al nmas bir çok gereksiz davan n aç lmas na engel olacakt r. Duru malarda zab t tutulmas ndan vazgeçilmesi, görüntülü ve sesli kay tlar n yap lmas daha sonra çözümünün yap lmas gerekir. Uygulamada hakimler zab t yazd r rken taraflar n zab tdaki cümlelere itiraz olmakta bu durum uygulamada s k nt lara yol açmaktad r. Hakim ve savc lar için nöbet sonras nda dinlenmeleri uygulamas getirilmelidir. Hakim ve savc lar n yerine göre gece geç vakitlerde çal malar nedeniyle ertesi gün yorgun bir ekilde i e gitmektedirler. Katiplerin sadece Adalet meslek yüksekokulu mezunlar içinden al nmas uygulamada verimlili i art racakt r. Adli tatilin kald r lmas gerekir. Y l n tamam nda davalara bak lmas n n mümkün olmas halinde hakimlerin izinli ya da raporlu olduklar dönemlerde de yarg lama faaliyetinin devam etmesi sa lanabilecektir. Müteferrik dosya say lar oldukça fazla yekün tutmaktad r. Bu bak mdan a r ceza mahkemelerinin i yükünü hafifletmek ad na icra ceza mahkemelerinden, infaz hakimliklerinden ve k smen sulh ceza mahkemesinden verilen kararlara kar itiraz yolu kapat lmal ve bu hakimliklerin kararlar kesin olmal d r. 34

11 43 8, , , , , , , , , , ,43 Üniversiteden mezun olduktan sonra hakim veya savc olabilmek için kamuda 3 veya 5 y l avukatl k veya kamu görevi yap lmas gerekir. Bu mümkün de ilse hakim veya savc yard mc l kurumunun getirilmesi gerekir. Çünkü uygulamada yeterli e itim almadan hakim ve savc lar göreve ba lamakta ve bunun s k nt s n ya amaktad rlar. Bu nedenle soru turma geçiren hakim ve savc lar olmaktad r. C. savc lar terfi ve not kayg s yla gereksiz temyizler yapmaktad r. Yarg tay'da bu nedenle dosya say s artmakta ve haz rl k soru turmalar na c.savc s gerekli özeni göstermemektedir. Adalet Bakanl ndan baz parti temsilcileri soru önergesi ile ayr nt l bilgi talep etmektedir. Bu talep ilgili mahkemelere iletilmektedir. Buna cevap vermek de hem personel hem de zaman kayb na yol açmaktad r. Bu tür bilgilerin Uyap üzerinden sa lanabilmesi için giri im yap lmal yahut da bu tür sorular sorulmamal d r. Yarg n n yerel sorunlar n n tespiti ve çözümünün daha çabuk yerine getirilebilmesi için 1. ve 2. bölgelerde ba savc l k ve komisyon ba kanl n n o yerde görev yapan hakim ve savc lar n seçimi ile belirlenmesi gerekir. 3. bölgelerde ise ba savc l k uygulamas kald r lmal d r. K sa kararda -mahsup, emanet, suç duyurusu, yarg lama gideri, TCK 53, idareye bilgi verme v.b. Konular n n yaz lmamas, bu konular n gerekçeli kararla birlikte yaz lmas ve temyiz süresinin bu karar n tebli inden sonra ba lamas gerekir. Bu sayede duru ma süresi k salacakt r. Mahkemeler ve hakimlerin ba ms z olmas nedeniyle rica kelimesi bünyesinde emir ve talimat, astl k üstlük ili kisini bar nd rmaktad r. Bu nedenle mahkemeler ile yaz maya giren di er kurumlar n yaz malar nda rica tabirinin kullan lmamas için gereken yap lmal d r. Mahkemelerin y ll k bazda bakabilece i i say s n n kanunla belirlenmesi gerekir. Bu s n r n üzerine ç k lmas halinde, bu kararlar n bu yönden bozma nedeni say lmas gerekir. Bu uygulama i yo unlu u sorununa çözüm olacakt r. Yeni mahkemelerin kurulmas na gerekçe te kil edecektir. Mü teki ve tan a ula lamamas yarg lamay uzatmaktad r. Baz dosyalarda mü tekinin ifadesi suç vasf n de i tirip, suçun takibini ikayete ba l hale getirmektedir. Beyan yeterli ise haz rl k a amas ndaki ifadesi ile yetinilmelidir. Beyan yetersiz ise mü teki ve tan k hakk nda yakalama emri ç kar labilme imkan getirilmelidir. A r ceza mahkemesi ba kanl n n üyeler aras nda dönü ümlü yap lmas gerekir. A r ceza mahkemesi üyelerinin meslekta lar aras nda bu s fat nedeniyle horlanmas bunu gerektirir. Bu sayede üyelerin motivasyonu art p yarg lama faaliyetine katk s sa lan r. Seçim hakimlerinin seçim dönemlerinde adli i lerle u ra mamas için gerekli düzenlemelerin yap lmas gerekir. Seçim haz rl klar ciddi zaman ve emek istedi inden adli i lerde aksamalar olmaktad r. E olan hakim ve savc lar n dil kursu, seminer gibi aktivitelere kat lma talepleriyle ilgili olarak di er hakim ve savc larda e it uygulama yap lmas gerekir. ayet e ler kurulca öngörülen artlar ta yorlar ise tek gerekçe e olmalar gösterilerek bu tür aktivitelere sadece birisinin kat labilece i yönünde bir s n rlama getirilmemelidir. 35

12 54 7, , , ,14 Uygulamada müfetti ler haber vermeden bask n yap l yormu gibi adliyelere gelmektedirler. Ayr ca adliyelere geldiklerinde hakim ve savc larla amir memur tarz nda davranmaktad rlar. Di er kurumlarda oldu u gibi tefti in adliyelere yaz l olarak önceden bildirilmesi gerekir. Ola an te fti in kald r lmas gereklidir. Hakim ve savc lar n askerlik görevini yapmaktan muaf tutulmas veya askerlik süresinin k salt lmas, artlar n iyile tirilmesi gerekir. Bu durum uygulamada hakim ve savc lar n verimlerini etkilemektedir. Uzla ma kurumunun kald r lmas gerekir. Bu güne kadar fayda sa lamam t r, yarg lamay uzatmaktad r. Bunun yerine ikayete ba l suçlar n art r lmas gerekir. Cezaevlerinin d güvenli i ve mahkumlar n adliyeye getirilmesi konusunun jandarmadan al nmas ve silahl infaz koruma memurlar na verilmesi veya polise devri gerekir. 58 7,00 Protokolde cumhuriyet savc lar n n adliyeyi temsil uygulamas kald r lmal d r. 59 6, , , , ,07 Hakim ve savc lar n emeklilik sonras, e in veya kendisinin ölümü gibi hususlar n göz önüne al narak maa lar ndan zorunlu bir miktar kesilerek bir fon olu turulmas ve belli bir sürenin sonunda ikinci bir emeklilik gibi veya talep halinde toplu ödeme Gibi bir uygulama getirilmesi gerekir. Örne in; Oyak sistemi Özel yetkili a r ceza mahkemelerinin bulunmad büyük il merkezlerinde organize ve toplu suçlarla mücadele aç s ndan ayr bir savc l k ve uzmanl k mahkemelerinin kurulmas gerekir. Adliyenin imkans zl klar, güvenlik sorunu, idari yönden Kocaeli adliyesini adli yönden Kand ra adliyesine ba lanmas n n ikili bir durum olu turmas, cezaevinde i lenen suçlarla ilgili disiplin suçlar n n Kocaeli infaz hakimli ine giderken, soru turma yönünden Kand ra adliyesine gelmesi ve bu kararlar n kar l kl olarak mahkemelerden istenmesinin zaman almas nedenleri ile Kand ra F ve T Tipi cezaevlerinin Kocaeli merkez adliyesine ba lanmas gerekir. Hakim savc say s n n azl göz önünde tutularak a r ceza mahkemelerinde heyet usulünden vazgeçilmesi, tek hakimli hale getirilmesi gerekir. Uygulamada üyelerin ciddi bir katk s olmamaktad r. ddia ve savunman n denkli i kapsam nda olmak üzere; iddianamenin ma dur tarafa da tebli i, bu kapsamda alt s n r 5y ldan fazla olan suçlar aç s ndan ma dura da mecburi vekil tayini gerekir. 36

13 HÂK MLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANAL Z TOPLANTILARI OCAK 2011 SAKARYA CUMHUR YET SAVCILARI GRUP KARTEPE SIRA PUAN ÖNER LER 1. 9,6 Sorun:Cumhuriyet Savc lar n asli görevi olan soru turma i lemine yo unla malar aç s ndan idari, mali, noter ve icra iflas müdürlüklerinin denetimi görevlerinin kald r lmas, Öneri: Noter ve cra iflas müdürlüklerinin ve Mahkeme Yaz i leri Müdürlükleri denetimlerinin Adalet Bakanl ya da HSYK müfetti leri taraf ndan gerçekle tirilmesi. Mali Konularda da sayman gibi uzman ki ilerin görevlendirilmesi Sorun: Tayinlerde Bölge sisteminin de i tirilmesi 2. 9, , , ,9 6. 8,85 Öneri: Bölgelerin belirlenmesinde de i en artlar n da gözönünde tutularak istatistiki bir çal ma yap larak yeniden de erlendirilmesi, (ör: dosya say s, nüfus, dosya niteli i, Adliye Personel say s, tercih) Sorun: uyap sisteminin i leyi i Öneri: uyap sistemine entegre edilen kurum say s n n art r larak soru turma ve kovu turma s ras ndaki bilgilerin k sa sürede dosyaya aktar lmas (ör: T..B, ve benzeri Emniyet Sam projesi, GSM operatörleri, K HB,) Sorun: Yarg da i yükü, yarg n n geç i lemesi Öneri: Cumhuriyet Savc lar n n Asliye Ceza Mahkemelerinde duru malara ç kmas zorunlulu unun 5 ila 10 y l süreyle geçici olarak kald r lmas, bu zorunlulu un ask ya al nmas, bu süreçte yeteri kadar Cumhuriyet Savc s n n her y l periyodik olarak al m n n sa lanarak kadro aç n n kapat lmas, kadro aç kapat lda nda yeniden eski sisteme dönülüp dönülmeyece i, veya sürekli olarak Asliye Ceza Duru malar na girme zorunlulu unun kald r lmas Yarg tay daire say lar n n art r l p yarg tay i yükü sürdürülebilir hale getirildikten sonra Bölge Adliye Mahkemelerinin faliyete geçirilmesinin dü ünülmesi Cumhuriyet Savc lar n n Asliye Ceza Mahkemelerinden ç kar l p ç kar lmayaca meselesinin Sulh Ceza Asliye Ceza ayr m n n kald r lmas meselesiyle birlikte mütaala edilmesi faydal olacakt r. Sulh Ceza ve Asliye Ceza mahkemeleri birle tirildi i takdirde mutlaka Cumhuriyet Savc lar n n birle tirilen ceza mahkemelerinin duru malar na kat l mlar ndan muaf tutulmas Sorun: Hakim savc say s n n azl Öneri: Daha önce de uygulamas yap lan adliye mahkemeleri kapat lmas uygulamas na geni letilerek devam edilmesi, Sorun:Çal ma ko ullar hakk nda kar la lan sorun Öneri: Cumhuriyet savc lar n n say lar n n yeterli oldu u görev yerlerinde nöbet sonras nda izinli say lmalar, bunun mümkün olmad hallerde izin yerine ücretlendirme hususunun de erlendirilmesi 37

14 7. 8,75 Sorun: Cumhuriyet Savc s say s n n yetersiz olu u: Öneri: Cumhuriyet Savc lar n Asliye Hukuk ve Asliye Ceza Mahkemelerinde görülen dava duru malar na kat lma zorunlulu unun kald r lmas Sorun: Soru turma harcamalar nda ödenek sorunu 8. 8,75 Öneri: Adli soru turma ve kovu turmalarda ödenek sorunlar n n ya anmamas için yasal düzenleme yap labilmesi, yap lan harcamalarla ilgili ödenek üstü harcama yetkisinin verilebilme imkan n n getirilmesi (bütçe kanununda düzenlemeler yap lmas ) Sorun:Adliye personelinin durumu 9. 8, , , , , ,6 Öneri: Adalet personeli (müba ir, katip, Müdür ve di er) özlük haklar n n düzeltilmesi, personel al m nda adalet Yüksekokulu mezunlar n n tercih edilmesi, Sorun: Yarg tayda not sistemi Öneri: Yarg tay n not verme sisteminin kald r lmas gerekmektedir. Böylece formüle edilmi mekanik kararlar n ç kmas engellenecektir. Böylece hakimin ba ms zl n n sa lanm olacak ve olaya uygun adil kararlar ç km olacakt r. Sorun: Adli t p ube müdürlükleri say s n n yetersizli i Öneri: her a r ceza merkezi bulunan il ve ilçe merkezleri veya en az ndan her il merkezinde adli t p ube müdürlü ünün kurulmas Adli t p kurumunda inceleme yap lacak i lerin niteli ine göre makul kabuledilebilir azami sürelerin belirlenerek standardizasyonun sa lanmas Sorun: Adli t p ube müdürlükleri say s n n yetersizli i Öneri: her a r ceza merkezi bulunan il ve ilçe merkezleri veya en az ndan her il merkezinde adli t p ube müdürlü ünün kurulmas Adli t p kurumunda inceleme yap lacak i lerin niteli ine göre makul kabuledilebilir azami sürelerin belirlenerek standardizasyonun sa lanmas Sorun: Cumhuriyet Ba savc lar n n savc lar hakk nda sicil fi i düzenlemesi ve takipsizlik ile iddianamenin görüldüsü ve iadesi yetkisi yarg ba ms zl n zedelemektedir. Çözüm: Cumhuriyet Ba savc lar n n bu yetkilerinin yasal de i iklikle kald r lmas Sorun: kanunlar n yeniden gözden geçirilerek yersiz ve lüzumsuz ceza maddelerinin ay klanmas, tespit edileceklerin idari para cezas na dönü türülmesi veya kald r lmas (ör: 5941 say l çek kanunun 7/9 maddesinde tanzim edilmi olan hamiline çek defteri olmadan hamile çek ke ide etmek suçu i yükünü art rmaktad r. Ayr ca 2012 y l sonunda ayn yasan n geciçi 4. maddesi uyar nca tanzim tarihinden önce çekin bankaya ibraz 2011 y l sonuna kadar geçersizdir den itibaren yasakl sürede tanzimi ayn kanunnu 7/6. md kapsam nda vadeli olarak ileri tarihli tanzim edilmi çok say da çek suç olarak soru turulup kovu turmas yap lacak, böylece i yükü a r derecede artacak. Öneri: bu konuda yasal düzenleme yap lmas, bankalar n çek bedeli kadar Ya da yar s kadar sorumlulu unun getirlmesi Ekonomik suçlar n yasal düzenlemelerle (hükümet politikalar ile yap lmas n dü ünüldü ü için) idari yapt r ma ba lanmas na, Ör: Baz C. 38

15 15. 8, , , , ,35 Ba savc l klar nda i yükünün önemli bir bölümünü te kil eden imar kanununda kaçak in aatla ilgili eylemin idari yapt r ma ba lanmas, kaçak elektirik ve kaçak su kullan m na ili kin eylemlerin ve Askeri Ceza kanunundaki yoklama kaça ile bakaya eylemlerinin de idari yapt r ma ba lanmas hususu Sorun: A rcezal k suçlar d ndaki olaylarda talep edilmemesi halinde kollu un ma dur çocu un velisi Ya da vasisi huzurunda avukata ihtiyaç duyulmadan beyan n n al namamas yarg lamay uzatmaktad r. Öneri: yasal düzenleme ile bu imkan n sa lanmas, Örne in 50 tl lik cep telefonunu kaybeden çocuk mü tekiye, evden kaçan 17 ya ndaki çocu a devletçe vekil tayin edilmektedir. Bu gün itibariyle zorunlu vekil 160 tl vekalet ücreti almaktad r. Sorun: Yarg da i yükü, yarg n n geç i lemesi Öneri: Cumhuriyet Savc lar n n Asliye Ceza Mahkemelerinde duru malara ç kmas zorunlulu unun 5 ila 10 y l süreyle geçici olarak kald r lmas, bu zorunlulu un ask ya al nmas, bu süreçte yeteri kadar Cumhuriyet Savc s n n her y l periyodik olarak al m n n sa lanarak kadro aç n n kapat lmas, kadro aç kapat lda nda yeniden eski sisteme dönülüp dönülmeyece i, veya sürekli olarak Asliye Ceza Duru malar na girme zorunlulu unun kald r lmas Yarg tay daire say lar n n art r l p yarg tay i yükü sürdürülebilir hale getirildikten sonra Bölge Adliye Mahkemelerinin faliyete geçirilmesinin dü ünülmesi Cumhuriyet Savc lar n n Asliye Ceza Mahkemelerinden ç kar l p ç kar lmayaca meselesinin Sulh Ceza Asliye Ceza ayr m n n kald r lmas meselesiyle birlikte mütaala edilmesi faydal olacakt r. Sulh Ceza ve Asliye Ceza mahkemeleri birle tirildi i takdirde mutlaka Cumhuriyet Savc lar n n birle tirilen ceza mahkemelerinin duru malar na kat l mlar ndan muaf tutulmas Sorun: A r ceza olmayan ilçelerde ba savc l k olmas (buralarda baz Ba savc lar nöbet tutmuyor, duru maya ç km yor, soru turma alm yor, mesai kayb oldu u gibi di er meslekta lar n i yükü art yor. Öneri: A r Ceza Merkezi olmayan ve 3-5 savc y geçmeyen ilçelerde Ba savc l k uygulamas n n kald r lmas, kald r lmamas halinde de duru maya ç kmalar, nöbet tutmalar ve soru turma almalar n n hususlar n standard n n belirlenmesi Sorun: Cumhuriyet Savc l klar aras ndaki yetkisizlik kararlar sorununun yarg lama sürecini uzatmas Çözüm: Kanuni düzenleme ile merci tayini hususunun yap lmas Sorun: Y pranma ve nöbet tazminat Öneri: y pranma tazminat ve Cumhuriyet Savc s ve Ceza hakimleri için nöbet tazminatlar n n getirilmesi 20. 8,3 Sorun: yarg n n yava i lemesi, i lerin çoklu u, hakim savc say s n n azl ve mesleki yetersizli i ve sistemin güvensizlik üzerine kurulmas Öneri: Her y l mümkün oldu unca çok Hakim Savc al nmaya çal lmal, mesle e intikallerinin zaman nda yap labilmesi için adalet akademisi 39

16 kapasitesinin art r lmas, staj süresinin k salt lmas, stajiyerlere savc l kla ilgili i lemlerde yetki verilmesi, Mesleki yetersizlik hususunda meslek içi e itimlere önem verilmesi, UYAP sistemi üzerinden yarg tay kararlar na ula m imkan n n sa lanmas olumlu kar lanm t r. Suç tiplerine göre öncelikli e itim konular ve sorunlu konular tespit edilip ilgili Hakim ve Savc lar n meslek içi e itimden geçirilmesi, Sistemde güvensizlik konusunda: hakim ve savc lar n kararlar na itiraz temyizi te vik eden bir sistem mevcut, zorunlu avukatlar her ne kadar yasaya uygun oldu unu bilseler dahi yasal zorunluluktan dolay temyiz etmek zorunda kalmaktad rlar, sistemde kollu a güvensizlik abart lm t r. Adli konularda kollu un da yasal sorumlulu u olmal d r. Kolluk adli amirlerine aynen C. Savc lar nda oldu u gibi adli sorumluluk yüklenmeli, eksik soru turma gibi hususlarda Cumhuriyet Savc s nca Soru turma evrak kollu a iade edilmeli, as l soru turmayla ilgili kolluk sorumlulu u payla mal, Sorun: Hakim savc lara yönelik tazminat davalar 21. 8, , , , , , ,05 Öneri: Yasal düzenleme ile güvence sa lanmas, do rudan hakim savc lara dava aç lamamas, ilgilinin görevi kötüye kullanma suçundan mahkumiyeti halinde rücu uygulamas n n getirilmesi, gerekirse mali sorumluluk sigortas n n getirilmesi Sorun: Jandarma Polisin ifadesini alabilirken, Polis Jandarma ve Asker ki ilerin ifadelerini alamamaktad r.(bu husus genelge ile düzenlenmi tir Öneri: ilgili genelgenin yeniden düzenlenerek bu hususun Polisin de C. Savc s n n talimat ile Asker ki ilerin ifadelerini alabilmesi Ör: izne gelmi bir er bir suça kar t nda polisin ifade alamamas C.Savc s n n i yükünü art rmaktad r. Kolluk görevi olmayan merkez komutanl n n ifade almas yanl t r. Sorun: Yarg n n yava i leyi i, Çözüm: Yarg laman n h zlanmas ad na Mahkemelerde Sulh ve Asliye ayr m n n kald r lmas, Sorun: Faili meçhul dosyalar n takibi Öneri: A r cezal k suçlar d ndaki faili meçhul dosyalar n takibinin C. Savc lar nca yap lmas yerine, kollukta takibinin yap lmas, faillerin tespiti durumunda adliyeye ikmalen gönderilmesi (bu sorun genelgeyle çözülmesi) Sorun: talimatla ifade alma zorunlulu u, Öneri: CMK 196/2. maddesinin kald r lmas, devam nda adliyelerde talimat itiraz, gibi de i ik i kararlar n de erlendiren savc l k ve mahkemelerin nöbet usulüne göre sadece bu i lerle ilgilenecekleri düzenlemesinin getirilmesi, Sorun: Hakim savc lar hakk ndaki disiplin soru turmalar nda kar la lan sorunlar Öneri: Hakim savc lar na yönelik tüm disiplin cezalar n kar yarg yolunun aç lmas, disiplin soru turmalar nda uzun olan zamana m sürelerinin di er kamu görevlilerine uygulanan zaman a m sürelerine indirilmesi Sorun: ya grubu çocuklar n i ledi i suçlarda kollu un avukat huzurunda ifade alamamas, (ör: birçok çocu un kar t bir mahalle kavgas nda savc uzun süre bu ki ilerin ifadelerini almak zorunda 40

17 kalmaktad r) Çözüm: Yasal düzenleme C. Savc s Özcan Ahmet Y lmaz/ Kocaeli Sorun: ünvanl görevlilerin atamalar ndaki sorunlar 28. 8, , ,75 Öneri: öncelikle objektif kriterlerin belirlenmesi, Ör: meslekta lar n meslek hayat nda alm olduklar puanlar n toplanmas, k demlerin de erlendirilmesi, bu tür atamalarda s nav yap lmas, Sorun: yarg tayda bozma müessesine ili kin sorun Öneri: esasa etkin olmayan usul eksiklilrinin bozma nedeni yap lmadan düzeltilerek dairece nihai karar n verilmesi Sorun: Yarg lama giderleri ve bütçe sorunu Öneri: Ba savc l klar n ve mahkeme yönetimlerinin bütçelerinin ayr lmas Sorun: Kaçakç l k suçlar ba ta olmak üzere soru turmalar ba ka suçlarla birlikte yap lamamas hali soru turmalar n uzamas na sebep olmaktad r. (ör ayn üphelinin yapm oldu u bir olayda kaçak tütün ve kaçak alkol soru turmalar nda suç e yas, san k ayn oldu u halde soru turmalar n ayr yürütülmesi Çözüm: yasal düzenlemeyle bu hususun kald r lmas, Sorun: yarg da denetim ve sicilde kar la lan sorunlar 32. 7, , , ,6 Öneri: Hakim Savc lara yönelik tefti in verimli ve amaca yönelik olabilmesi için tefti sonucu düzenlenen ki isel hal ka tlar düzenlemesinin kald r lmas, aksi halde de rapor sonucu aleyhe veya lehe düzenlenen raporlara yönelik etkili itiraz müessesesinin getirilmesi Tefti kuruluna al nan müfetti lerin görev sürelerin belirli süreyle s n rland r lmas, müfetti in gidece i yerde mesleki k demi bak m ndan kendinden k demsiz meslekta lar n görev yapt yere gidebilmesi, Hal ka d yerine Cumhuriyet savc l ya da Mahkeme ad na ilgili hakim veya Savc ya tebli edilmesi, bunun etkin bir itiraza tabi tutulmas, itiraz sonras kesinle en halinin performans ölçütü olarak de erlendirilmesi, ki isel, ailevi ve sosyal yönlerinden dolay herhangibir saptama yap lmamas Müfetti lerin gittikleri mahallerde temsil makam yerini alacak ekilde oda kullan m n n önüne geçilmesi, bunun yerine makul artlarda oda tahsis edilmesi Sorun: baz suçlar n ikayete tabi olmamas Öneri: E e kar, usul ve furuya kar basit yaralama suçlar n ikayete tabi olmas gibi, Genel olarak ikayete tabi suçlar n geni letilmesi, ör: tehdit, ekonomik suçlar, memura mukavemet, Sorun: hakim savc say s n n yetersizli i Öneri: k sa ve orta vadede hakim savc say s n n en az üç ile be bin, kadar art r lmas gerekir. Bunun için staj n bir y la indirilerek 6 ay adalet akademisinde yap lacak yo unla t r lm bir programla y lda en az 1000 hakim ve c. savc s n n mesle e kabulü sa lanmal d r. Fiziki artlar n da düzeltilmeye devam edilmesi Sorun: yarg n n yava i lemesi Öneri: ruhsat süresi geçen silahlar konusunda müsadere karar yerine idari 41

18 nitelikte olan mülkiyetin kamuya geçirilmesi uygulamas n n getirilmesi hususunun de erlendirilmesi su ürünleri kanununa muhalefette suça konu a lar n da ayn ekilde de erlendirilmesi, Sorun: Yarg da h zl ve verimli i ç kar lamamas 36. 7, , , , , , ,3 Öneri: Yap lan i in Nicelik ve niteli ine göre performansa dayal ödüllendirilme sistemi (ücret, istenilen yere tayin, üst göreve tayin) getirilerek i yapan ve yapmayan n kesinlikle ay rt edilmesi, Sorun: Yurtiçi ve yurtd tebligat ve istinabelerde soru turma ve yarg laman n uzamas Öneri:Uluslararas hukuk ve d ili kiler genel müdürlü ünün tercüme ve istek hususunda geri dönü yapmaks z n yaz malar yaparak istenen hususu ikmal etmesi, soru turma a amas nda bildirilen adresin, ya da MERN S sisteminde kay tl adresin yasal tebligat adresi olarak kabul edilmesi ve tebligat n yap lamamas n n sonuçlar n n muhataba yüklenmesi, muhatab n bildirdi i e posta ve GSM numaras na yap lan tebligat n yasal tebligat sonuçlar n do uracak niteli e kavu turulmas için gerekli düzenlemeler yap lmas, büyük ehirlerde ta ra talimat i leriyle ilgili özel olarak yetkilendirilmi hakim savc, kolluk birimii olu turulmas ve böylece büyük ehirin kendine has sorunlar n n küçük ehir talimatlar na yans t lmamas Sorun: Cumhuriyet Savc lar n n kolluk üzerinde sicil amiri olmamalar durumu Öneri: Adli Kollu un kurulmas, bu mümkün de ilse Emniyet ve Jandarma birimlerinin tek çat alt nda kurulmas, Adli kollu un kurulmas durumunda iki y ll k e itimden geçirilmesi gerekti i, u anda Emniyet ve Jandarma bünyesinde görev yapan tecrübeli kolluk görevlilerin geçi sürecinde adli kolluk olarak atanmas Sorun: Kanunlar n ve di er ikincil düzenlemelerin haz rlanmas nda uygulay c lar n yeteri kadar görü lerinin al nmamas Öneri: bu konuda geni bir platform olu turulmas, adalet bakanl kanunlar genel müdürlü ü sitesinde uygulay c lar n Sorun:mevcut kimi yasal düzenlemelerin hakim ve savc lar taraf ndan uygulanmas s ras nda ya anan sorunlar n an nda aktar lmas ve çözüm önerilerinin s ralanarak gerekli tedbirlerin al nmas bak m ndan interaktif bir yöntemin Ya da internet platformunun olmay Öneri: UYAP eksenli ya da olu turulacak özel bir internet sayfas ile sorun ya anan yasal düzenleme maddesine, uygulamac n n internet ortam nda girerek ilgili birimine olu an sorun ve çözüm önerisinin yaz lmas n n sa lanmas Yarg n n yava i lemesi Öneri: Hakim Savc ve personel say s n n k sa vadede (üç y la kadar) 2 kat na, uzun vadede (on y la kadar) 5 kat na kadar art r lmas, bu anlamda staj süresinin k salt lmas da dü ünülebilir. Sorun:mevcut kimi yasal düzenlemelerin hakim ve savc lar taraf ndan uygulanmas s ras nda ya anan sorunlar n an nda aktar lmas ve çözüm önerilerinin s ralanarak gerekli tedbirlerin al nmas bak m ndan interaktif bir yöntemin Ya da internet platformunun olmay Öneri: UYAP eksenli ya da olu turulacak özel bir internet sayfas ile sorun 42

19 ya anan yasal düzenleme maddesine, uygulamac n n internet ortam nda girerek ilgili birimine olu an sorun ve çözüm önerisinin yaz lmas n n sa lanmas Sorun: Yarg laman n uzamas 43. 7, , , , , ,05 Öneri: Hakim savc lara, ara karar, karar ve soru turma i lemlerinin yap lmas konusunda yard m etmek üzere adli hizmet uzman personeli sisteminin getirilmesi Sorun: yarg n n a r i leyi i Öneri: yarg mensuplar n n e itimine önem verilmesi, Adli raporlar n düzenlenmesinde her il ve ilçede adli t p uzmanlar n n görevlendirilmesinin sa lanmas, Cinsel suçlarda ruh ve beden sa l n n ald r lmas ili kin konuda yasal düzenlemeyle bu hususun suçun kanuni metninden ç kart lmas Sorun: Cumhuriyet savc lar n n i yükünün artmas. Öneri: kabahatler ile ilgili düzenleme gözden geçirilerek c. savc lar nca verilen kabahat cezalar n n idarece verilmesi konusunda yasal düzenleme yap lmal d r say l CMUK da düzenlenen ahsi dava kurumunun yeniden düzenlenmesi gerekir, yarg n n i yükünü art ran hakaret basit yaralama sair tehdit gibi ma dur taraf ndan do rudan sulh ceza mahkemesine dava açma hakk n n yasal düzenlemeyle sa lanmas Sorun: Hakim savc lar hakk ndaki yersiz ikayetler Öneri: ikayetler konusunda objektif k staslar getirilmesi, Aç k kimlik bilgileri ve imza olmayan ikayet dilekçelerinin i leme al nmamas Sorun: tefti le ilgili sorun Öneri: Müfetti hal kag tlar ile ola an tefti in kald r lmas, tefti in ikayet halinde ve ikayet konusuyla s n rl olarak yap lmas Sorun: tutukluluk ve hükmen tutukluluk ayr m, Öneri: tutukluluk ve hükmen tutukluluk statülerinin yasada ayr ayr düzenlenmesi Sorun: Farkl yarg lama usullerine ili kin sorun 49. 7, ,95 Öneri: say l yasan n kald r lmas, askeri mahkemelerinin kald r lmas, dokunulmazl klarla ilgili minimum düzeyde kalmas konusunda düzenleme yap lmas, Sorun: UYAP sistemine ili kin gerekli yasal düzenlemenin olmamas Öneri: Yasal altyap olu turulmas Sorun: A r ceza mahkemelerinde cinsel suçlardaki dosya say s n n artmas Öneri: ma durun ruh ve beden sa l n n önceden bozuk olup olmad n n bilinemeyi i, olay sonras nda ruh sa l n n bozuldu u tespit edilse bile bu durumun san n eyleminden kaynaklan p kaynaklanmad n n tespitinin mümkün olmay ve bu raporlar n al nmas ndaki yarg lamay uzatan süreç (adli t plarda yakla k 1.5 y lda rapor verilebiyor) nazara al narak bu hususun 43

20 kanundan ç kar lmas ve cezan n alt s n r n n art r lmas, veya hakime bu hususta takdir hakk n n verilmesi Sorun: uzla ma kurumunun mevcut halinin i levsiz olmas 52. 6, ,75 Öneri: belirli bir i yo unlu una sahip her adliyede bir uzla t rma bürosunun kurulmas, burada hukuk fakültesi mezunu bir uzman, yeteri kadar uzman yard mc s ve di er yard mc personel çal t r lmas, C. Savc s uzla ma kapsam ndaki bir suç ile ilgili soru turmada taraflara uzla ma isteyip istemediklerini sormayacak, çünkü soru turma evrak C. savc l na geldi inde olay n üzerinden henüz k sa bir süre geçti inden ve C. savclar da genel olarak soru turma dosyas ile ilgili kesin i lem yapmak istediklerinden uzla t rma kurumundan istenilen netice elde edilememektedir. Önerilen sisteme göre C. savc lar uzla ma kapsam ndaki bir suçla ilgili soru turma evrak n do rudan uzla t rma bürosuna gönderecek, uzla t rma ile ilgili tüm i lemleri uzla t rma bürosu yürütecektir. Sorun: Yarg da tayin, terfi, tefti, tefri at sisteminde objektif kriterlerin olmamas Öneri: Tayinde bölge sisteminin de i tirilerek puanlama sisteminin getirilmesi, ilan edilen bo alan yerlerin ve puanlar n n ilan edilmesi, böylece yersiz taleplerin de önüne geçilmi olacakt r. Terfi: Yarg taydan geçecek i say s kriterinin kald r lmas, Tefti : tefti not sisteminde ilgilinin tefti e tabi oldu u zamanda ve yerde somut i geçirme de erlerinin de erlendirilmeye objektif ekilde esas al nmas, Tefri at: C.Ba savc n n takdirinde olan tefri ata yönelik harcama yetkisinin subjektif olarak de il, objektif olarak de erlendirilebilmesi için seçimle olu acak hakim savc lardan olu an komisyonlara b rak lmas, SorunYarg lama sürecinin uzamas 54. 6, , ,25 Öneri: Öncelikle Yarg tay Cumhuriyet Ba savc l n n temyiz edilen dosyalarda inceleme ve tebli name düzenleme yetkisinin kald r lmas Bunun olmamas durumunda; Temyiz edilen davalarla ilgili Yarg tay Cumhuriyet Ba savc l nca düzenlenen tebli namelerin tebli inin ilk derece mahkemelerinde idianamelerin mahkemece tebli i gibi ilgili Yarg tay dairesince yap lmas (yarg tay ba savc l nca tebli name haz rlama ve tebli i süreci yarg lamay en az bir y l uzatmaktad r. Sorun: Meslekta lar n moral güçü, motivasyon ile çal ma artlar na ili kin olarak Öneri: 1- Hakim Savc lar yüksek kurulunun mesle inde ba ar gösteren, çocu u do an, emekli olan, evlenen, vb meslekta lar onurland r c taltiflerde bulunmas (plaket, mesaj, Adli y l aç l nda ikramiye verilmesi. vb) 2- Hakim savc maa lar n n (bugün için)en az tl den ba lamas, 3- Adalet akademisinin Lisansüstü e itim veren kurum niteli ine getirilmesinin sa lanmas, E itim merkezinden ve Adalet akademisinden e itim alan tüm hakim savc lar m z n bu diplomay almas, diploma ile Doktora yap lmaya imkan bulunmas, bu durumun kademe ilerlemesinde esas al nmas, SORUN: Uyap sistemi ile birlikte karar klasörleri kald r ld ndan haz rl k soru turmas sona ermi dosyalardan karar sureti al namamaktad r. (ör: C. Savc s veya katibin tayini halinde geride kalan dosyalar ndan örnek karar al namamaktad r.) 44

21 Çözüm: sorunun UYAP yönetim birimince genelge, duyuru ya da görü le çözülebilece i de erlendirilebilir. Sorun: Hakim savc lar n askerlik problemleri 57. 6, , , , , , ,1 Öneri: 15 günlük k sa bir seminer dönemi ile askerlik hizmeti yerine getirilmi olmas veya mesle ini icra etmesinin askerlikten say lmas Ülkemizde asker aç bulunmay p, hakim savc kadro aç n n bulunmas Sorun: tutuklu davalar n uzama Öneri: CMK'ya ve yarg tay kanununa tutuklu i lerin süratle yap lmas n sa layacak usul hükümleri eklenmesi Sorun: Hakim Savc lar n hastanelerde sa l k hizmeti almaktaki öncelik hakk na ili kin sa l k bakanl ve Adalet Bakanl aras ndaki protokol kald r lm olmaktad r Öneri:Adalet Hizmetinin önemi ve meslekta lar n zamanlar n n azl nedeniyle öncelikli tedavi imkan n n getirilmesi Sorun: Hakim Savc say s n n azl Öneri:her il ve ilçe ad yla tek mahkeme kurulmas, gerekirse mahkeme dairelerinin olu turulmas Sorun: yakalama emriyle olu an hak kayb n n önlenmesi (yol tutuklamas ) Öneri: CMK 94 de düzenlenen yol tutuklamas uygulamas n n kald r lmas Sorun: ke if ücretleri Öneri: ke if ücretlerinin günün ekonomik ko ullar na uygun olarak belirlenmesi, belirlenemiyorsa ke if ücreti uygulamas n n kald r lmas Sorun: Bölge Adliye Mahkemelerinin kurulmas yla ilgili Öneri: stinaf mahkemeleri u an öngörüldü ü gibi 9 merkezde kurulmas halinde yarg laman n daha da gecikece i nazara al narak, en az bölge idare mahkemelerinin bulundu u her yere Bölge Adliye Mahkemelerinin kurulmas, Sorun: Cumhuriyet Ba savc s n n yapt i bölümünden kaynaklanan sorunlar Çözüm: Cumhuriyet savc lar n n bakacaklar görevlere ili kin yetkilerin de HSYK taraf ndan yetki kararnamesiyle belirlenmesi, böylece uzmanla ma sa lanm olacak, adaletsiz i bölümünün engellenmi olacak, (ör: fikir sanat eserleri savc s, organize suçlar, cezaevi,) bu hususun HSYK taraf ndan ç kar lacak genelgelerle de çözülebilebilece i, i bölümüne kar HSYK nezdinde etkin bir itiraz sisteminin getirilmesi 65. 5, ,85 Sorun: Yeni ba layan hakim savc ve personel çal ma ko ullar Öneri: Yeni ba layan hakim ve Savc lara k demli ve i bilir katiplerin verilmesi yarg lamay h zland racakt r. Sorun: Yarg da tayin, terfi, tefti, tefri at sisteminde objektif kriterlerin olmamas, özellikle arsa temininde Ba savc n n veya ilgili savc n n arsa sahipleriyle muhatap olmas nda kimi sorunlar ya anmaktad r. Öneri: tefri atta: Adliye Bina yap m nda arsa bulunulmas nda Bakanl k merkez te kilat n n insiyatif almas, 45

22 Sorun: Soru turman n ve kovu turman n serili inin sa lanmas 67. 4, , , ,85 Öneri: Cumhuriyet Savc lar n n Tehdit ve hakaret gibi bir tak m suçlarda ( u an için genel olarak sulh ceza mahkemesinin görevine giren birtak m suçlarda) do rudan para cezas verme yetkisinin verilmesi, neticede verilecek karar n itiraza tabi olmas nedeniyle yasal dayana n n da mevcut olmas, Sorun: Cezaevi savc l ndaki sorunlar Öneri: Cezaevleri idaresinin çi leri bakanl na devredilmesi Sorun: mesle e ilk ba lan lan yer Öneri: u anki birinci ve belirli bir i yükü üzerindeki ikinci bölgelerden mesle e ba lat lmamas Sorun: tutukluluk süresinin denetimi Öneri: Tutuklu dosyalar n soru turma süresinin uzamas C. Savc l nda sorun olurken, mahkemelerde etkin denetim olmas 46

23 HÂK MLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANAL Z TOPLANTILARI OCAK 2011 SAKARYA DAR YARGI HAK MLER GRUP REFORM STLER SIRA PUAN ÖNER LER 1. 9,3 2. 9,2 3. 9,1 4. 9,1 5. 8,9 6. 8,8 7. 8,8 8. 8,7 9. 8, , , ,4 Yarg laman n h zland r lmas aç s ndan YUK ta düzenlenen savunma ve cevap a amalar n n sadele tirilerek, idarelerden tek savunma al nmas suretiyle dosyan n tekemmül ettirilmesi için gerekli yasal düzenlemenin yap lmas. YUK ta öngörülen tek hakimin bakabilece i davalar sadece parasal s n ra ba lanmay p, baz dava konular n n da tek hakim taraf ndan özümlenebilmesinin önü aç lmal d r. Adalet bakanl ve HSYK da dari yarg kökenli hakimlerin her birimde yeteri kadar istihdam edilmesi ve genel sekreter yard mc lar ndan birinin de idari yarg hakimlerinden seçilmesi gerekir. Disiplin i lemlerine bakan ikinci ve üçüncü dairede de; idari yarg hakimleriyle ilgili konular n de erlendirilmesinde idari yarg hakimlerinin görevlendirilmesi gerekir. dari yarg hakimleri hakk nda inceleme ve soru turman n mutlaka idari yarg hakimleri taraf ndan yap lmas gerekir. Hakim adaylar n n stajlar n n daha verimli geçmesi için staj programlar nda ve yerlerinde ciddi planlama yap larak gerek mahkemelerin gerekse akademinin i levinin art r lmas gerekir. Böylece idari yarg hakimlerinin mesle e daha donan ml ve haz r bir ekilde ba lamalar mümkün olabilecektir. Hakim ve savc lar n atamas nda aç k bulunan yerlerin ilan, ataman n zaman, kimlerin atamaya tabi olaca gibi hususlarda planlama yap larak effafl n ön plana ç kar lmas, ihtiyac n belirlenmesinde stratejik planlar n haz rlanmas Dan tay'daki dosya birikimi göz önüne al nd nda yarg laman n h zland r lmas ve etkinli inin sa lanmas için acilen Dan tay' n daire say s n n art r lmas gerekir. Dan tay kararlar n n tümünün idari yarg hakimlerinin incelemesine aç lmas gerekir. dari yarg n n fiziksel mekan eksikli inin dikkate al narak her hakimin kendisine tahsisli bir odas n n olmas için gerekli tedbirlerin al nmas gerekir. Adliyeden ayr çal ma ko ullar olan dari yarg n n yarg lama fonksiyonuna uygun mahkeme binalar n n projelendirilerek in a edilmesi çal ma verimlili ini artt racakt r. Hakim e lerinin e durumu nedeniyle atanmalar nda hakimin görev yapt belediye s n rlar n n esas al nmas için di er bakanl klarla koordinasyonun sa lanmas ve mevzuatta gerekli de i ikliklerin yap lmas sa lanmal d r. htiyaca göre stratejik planlamalar çerçevesinde belli aral klarla düzenli bir ekilde hakim aday al m yap lmal d r. Dosya birikiminin had safhaya ula t stanbul ve Ankara gibi illerde yeteri kadar mahkeme kurulmal d r. Bunun sa lanmas için fiziki yetersizliklerin bir an önce çözüme kavu turulmas gerekir. Hakim savc lar n terfi sistemi yeniden gözden geçirilerek terfi kriterlerinin liyakat ilkesi çerçevesinde düzenlenmesi gerekir. Bu ba lamda zay f notun terfiye etkisinin mutlaka azalt lmas gerekir. 47