Bizim Şehrin Bülteni

Transkript

1 Bizim Şehrin Bülteni RİBAT EĞİTİM VAKFI ADAPAZARI ŞUBESİ YIL: 11 SAYI: 43 Ekim - Kasım - Aralık 2014 ISSN Mezhep ve Mezhepçilik Arasında İslam Dünyası Kur'an Anlayışında Kırılma Yusuf YAVUZYILMAZ Sahir AKÇA Mehmet KUZU Hicret

2 Kalite ve hizmet odaklı çalışan filizfidan yapı müşteri memnuniyetini ön planda tutan bir firmadır. Bünyesindeki markalarla yapı sektöründe toptan ve perakende hizmet vermektedir. Graniser seramik Ece vitrifiye,armatür ve banyo dolapları Penta armatür-sanica banyo sistemleri Durul banyo sistemleri Art floor laminat parke Bumay cam mozaik ve inox bordür Zaffiro cam mozaik Japar Damla banyo dolapları ve sayamadığımız birçok marka ile toptan ve perakende hizmet vermektedir. 2 Tel: Fax: Küpçüler Mahallesi Karasu Yolu Caddesi No: 10/87 Erenler/SAKARYA Seramik

3 Editörden Yusuf E. ERDEM IŞİD işit! Bazı BM Güvenlik Konseyi ülkelerinin gözetiminde dostları tarafından kurulup beslendiğini tüm dünyanın duyduğu IŞİD! Sizin gibi bir canavarı hortlatan ve şu an kontrollerinden çıktığınız için terörist ilan edilen zavallılar! İzlediği acımasız ve şahsiyetsiz politikaların ve buna duyulan öfke ve isyanın neticesi olarak Batı dünyası ile Esad ve Maliki nin acımasız mezhepçi politikalarının ürünü olarak bölgenin başına bela oldunuz. Elinize tutuşturulan İsrail, ABD ve Rusya yapımı ağır silahlarla katliamlarınıza devam ediyorsunuz. Maddi, istihbari, lojistik imkânlarınız ve militanlarınızla şimdilik gizli bir örgütsünüz, tam olarak tanınmıyorsunuz; fakat çok yakında gizeminiz çözülecektir. Şu an eylemlerinizle kimleri sevindirdiğiniz, kimlere hizmet ettiğiniz ortada. Onlar da zamanı gelince sizleri bırakıp, Ortadoğu da oyuna yeni piyonlar sürecekler. Şu anda dünyanın en zengin ve en korkunç terör örgütü arasına girmiş durumdasınız. Tebrikler (!) Bu halinizle küresel güçlerin İslam ümmeti arasına sokmak istediği mezhepçilik fitnesi ve dünyada oluşturmak istedikleri İslam algısı için önemli bir figür haline geldiniz. İslam a karşı İslam ı çıkartarak sizin gibi mezhepçi unsurları kullanıp emperyal hedeflerine rahatça ulaşabilmeyi hedefleyen küresel güçlerin Ortadoğu daki çıkarlarını korumak, işbirlikçi rejimlerin güvenliğini sağlamak için kurulmuş piyon terör örgütüsünüz. Bugün onlar için dostsunuz, çok yakında ise düşmanları olacaksınız. Yüzleri maskeli komutanlar tarafından yönetilen, çok iyi yabancı dil bilen zavallı teröristler! Nereden geldiği ve kimin verdiğini bilmediğiniz emirlere uyup, masum insanları katledip, yurtlarını yakıp-yıkıyor, kalanlarını göçe zorluyorsunuz. Bu yetmezmiş gibi Allah ın adını yüceltmek için cihad eden Müslüman kardeşlerinize silah doğrultarak Siyonistlere uşaklık ediyorsunuz. Gasp, saldırı ve cinayetlerinizi yazı ve videolarla sosyal medyada paylaşarak ümmetin İslam Devleti idealine İsrail in bile beceremediği en ağır darbeyi vuruyorsunuz. Efendileriniz için hizmetkârlığınız çok tatminkâr. Mezhep ayrımcılığını büyüterek ümmeti birbirine düşürüp bir araya gelmelerinin önünü kesmekle görevlisiniz. İslam da farklı mezheplerden olmak öldürülmek için asla meşru bir neden değilken, uşaklık ettiğiniz efendileriniz dininde herhalde meşru bir savaş nedeni! Hiçbir emperyal güce, Batılı devlete ve İsrail e ses çıkarmazken yalnızca Müslüman halkları hedef yapmanız ve onları katletmeniz ne de manidar Amacınız insanları, Eğer İslam Devleti Müslüman katletmek, adam kaçırmak ise böyle bir devlete lanet olsun noktasına getirmekse bilinçsiz toplumlara bu mesajınız ulaştı. İplerinizi ellerinde tutan oyun kurucularınız maalesef bunda büyük oranda başarılı oldukları söylenebilir. Ama bu oyun bozulacak Şeytanın Allah ve Peygamberle aldattığı zalimler topluluğu için yaşasın cehennem! Ada da kalın! 3

4 içindekiler TESETTÜR 6 NEREYE GİDİYOR? Abdullah BÜYÜK 10 Hz. HATİCE (r.anha) Hamza TEKİN 14 MEZHEP ve MEZHEPÇİLİK ARASINDA İSLÂM DÜNYASI Yusuf YAVUZYILMAZ 20 HİCRET Sahir AKÇA 18 TARAFSIZLIK MÜMKÜN MÜ? Mustafa AYDIN 23 HANIM SAHABİLER Hz. MÂRİYETÜ L KIBTİYYE (r.anhâ) Abdulaziz eş-şennavi 4

5 KiLER 24 FAALİYETLERİMİZ 28 ÇOCUKLARA ÖYKÜLERLE 40 HADİS Halil ATALAY 30 KUR'AN ANLAYIŞINDA KIRILMA Mehmet KUZU RİBAT EĞİTİM VAKFI ADAPAZARI ŞUBESİ YIL: 11 SAYI: 43 EKİM - KASIM - ARALIK 2014 RİBAT EĞİTİM VAKFI Adapazarı Şûbesi Adına Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü: Sâhir AKÇA Yayın Kurulu: Sâhir AKÇA Yusuf Ertuğrul ERDEM Yusuf ERKAN Cihan YILDIZ Genel Yayın Yönetmeni: Yusuf Ertuğrul ERDEM 34 ARNAVUTLUK Yusuf E. ERDEM Reklâm Sorumlusu: Yusuf ERKAN Tel: İrtibat Adresi: Cumhuriyet Mh. Hatip Sk. No.6 (İlim Yayma Kız Yurdu yanı) ADAPAZARI adabulteni@hotmail.com Telefax: Tasarım ve Baskı: BURAK OFSET Sorumluluk: Yayınlanan yazıların fikri sorumluluğu yazarlara aittir. Gönderilen yazılar iade edilmez. İsim zikredilerek iktibas yapılabilir. BASIM TARİHİ: EKİM 2014 ISSN

6 Abdullah BÜYÜK TESETTÜR NEREYE GİDİYOR? Kelime-i tevhid okumak ve inanmak bir kaç saniyemizi alır, ancak, kelime-i tevhidin gereğini yerine getirmek ömrümüzün tamamını kuşatır. Tesettürün üzerimizden sakıt olması ölümümüzle alakalıdır. Aslında hiçbir yere gitmiyor. Dimdik ayakta. Aslına uygun olarak giyinenler şeref ve hürmetle nesilden nesile taşırken, içini boşaltanlar ise tesettürü modaya kurban etmenin adeta mücadelesini veriyorlar. Bilinçli veya bilinçsiz olarak Beş, altı, yedi yaşlarına gelmiş kız evlatlarına moda bağlantılı kıyafet alarak: Daha küçük, ileride örtünür mantığı maalesef iflas etti. Binlerce aile, tesettür konusunda çocuklarını modaya kurban etmiş durumdadır. Elleri, dizlere vurmanın da hiçbir getirisi olmamaktadır. Şu an 7-8 yaşlarında olan kızlarımızın yaşı a dayandığında ise, şu veya bu sebeple bir hastalığa yakalanmaktadır ki, tıp dilinde adı egzibisyonizm yani teşhircilik, ilerisi ise vücut teşhiri hastalığı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durumun ileri boyutu öyle bir hal alır ki, hanımına başkalarının bakmasında sakınca görmeyenler ile hanımların, kendilerini bakılacak şekilde ayarlamaları olan psikolojik bir hastalık ortaya çıkar. Tesettürü modaya kurban edenler, ne yaptı ki bâtılı hakkın, haramı farzın üzerine koydular? Bu sorunun cevabı her Müslüman için çok önemli bir meseledir. Mümin olan insan gerçek manada iman etmiş, Müslüman olan insan ise inancının gereğini yaparak, sâlih amellerle kulluk hayatını ispatlamaya çalışmaktadır. Bir amelin icrasında, gerçekleşmesinde dört önemli konu vardır. Tesettür de farz olan bir amel olduğuna göre bu amelin gerçekleşmesi için neler gerekmektedir? İnanmak, Yapacağı o amel hakkında bilgi sahibi olmak, O ameli yaparken iyi niyet taşımak, Ve yapacağı ameli, ilahi ölçüler dâhilinde yapmak. Tesettürün içinde bulunan başörtüsünden örnek verelim. Müslüman, akıl-baliğ olmuş bir hanımefendi, önce tesettürün farz olduğuna kesin olarak iman etmelidir. Tesettür hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Tesettür amelini icra ederken, iyi bir niyete sahip olmalıdır. Ve son olarak tesettürün, başörtüsünün ilahi ve fıkhî kaidelere, prensiplere uygun olması gerektiğini bilmelidir. İşte bu dört merhaleli tesettür icra edildiğinde, namaz gibi, hac ve zekât gibi, kalbi selim ile yapılmış salih ameller arasına girer. Aksi halde, vestiyerinden alır giyeceğini, geçer boy aynasının karşısına ve kendimi nasıl daha fazla çekici yapabilirim? niyeti ile teşhirciliğe yönelik ilk adımını aynanın karşısında atmıştır. Allah ın çizdiği sınırları, hudutları çiğnemeye yönelik her türlü 6

7 iş, gayret, amel, Allah katında değerlendirilir, daha sonra paçavra gibi yüzümüze çarptırılır. Laubali olarak veya samimiyetten yoksun olarak kıldığımız namaz ne ise, hakkında kesin hüküm bulunan tesettürü yozlaştırmak, modaya kurban etmek, imtihanı kaybetmenin açık ifadesidir. Olayın bir başka yönüne bakacak olursak, kalplerimizin küt-küt attırmasına sebep olacak bir başka acı gerçekle karşılaşırız. Nedir acaba o şey? diyecek olursak, bir iyiliğe veya kötülüğe sebep olanlar, sebep oldukları şeylere sevap ve günah açısından ortaktırlar. Allah a sığınarak şu örneği de vermeden geçemeyeceğim. Teşhircilik hastalığının varacağı son noktayı biliyor muyuz acaba? İşte o şey de fuhşun yayılmasına sebep olmaktır. Bu ciddi konunun farkında olmayan kızlarımız, hanım kardeşlerimiz, bir başka âlemde hesap vermeyecekmiş gibi yaşamaya başlarlar. Veya yaptıklarının hesabı sorulmayacak anlayışı ile yaşamaya alışırlar. Veyahut hayatımızın tamamının ilahi bir kamera tarafından tespit edildiği inancı, hayatımızdan kopar gider, ona göre yaşayış tarzına başlarız. Netice itibari ile kelime-i tevhid okumak ve inanmak bir kaç saniyemizi alır ancak, kelime-i tevhidin gereğini yerine getirmek ömrümüzün tamamını kuşatır. Tesettürün üzerimizden 7

8 sakıt olması ölümümüzle alakalıdır. Mevsimlik durumu yoktur. Bir, bir buçuk metrekarelik bez parçası, mağazada, vitrinlerde kaldığı müddetçe kumaş parçası olarak kalır. Bir kızımızın, bir hanımefendinin başına şeref tacı olarak konduğu an, Allah ın farzlarından bir farz olur. Lütfen bu şerefli, rabbani tacı (örtüyükıyafeti) modaya mağlup ettirmeyelim En açık ifade ile söyleyecek olursam; tesettür, kadını içine düşebileceği her türlü kötülüklerden koruyan bir araçtır. Ve yine tesettür, kadının, cennete girmesine vesile olan, sebep olan bir ortamdır. Bir iş yerinde zarurete binaen, başı kapalı olarak çalışan bir hanım, patronunun yazıhanesinde kırk yıllık dost gibi konuşuyor, şakalaşıyor veya laubali hareketlere giriyorsa, tesettür veya başörtüsü onun için tesettür olmaktan çıkmış, günaha davet çıkaran bir alet olmuştur. Veya cennete girmeye vesile olan tesettür, yerini günaha, isyana terk etmiştir. Peygamberimizin Ey Kâbe, seni Allahü Teâlâ, şerefli, mükerrem ve muazzam kıldı. Fakat mümin, hürmet bakımından senden daha kıymetlidir (İbn Mace, Mec.üz Zevaid) hadisi her şeyi ortaya koymaktadır. Mümin, Kâbe den daha kıymetli ise, Müslüman hanımın tesettürü, başörtüsü, Kâbe örtüsünden kıyaslanamayacak derecede üstündür. Tesettürü modaya kurban eden ve bunun farkında olmayan hanım kardeşlerim için, tarihi bir hadiseyi, olayı hatırlatmak istiyorum: Medine de, Müslüman bir kadın, Yahudinin kuyumcu dükkânına girer. Alacağını alıp dükkândan çıkacağı anda, haberi olmadan bir başka Yahudi, Müslüman hanımın sarkan örtüsünü gizlice bir tarafa iliştirdi. Müslüman hanım dükkândan çıkmak için adımını atınca, örtüsü düştü ve iffet abidesi hanım çığlık attı. Yahudilerde kahkahalar atarak gülüştüler. Ne var ki bu hadise, Beni Kaynuka isimli kabile ile savaşmaya sebep oldu. Müslüman bir hanımın tesettürüne yapılacak olan menfi bir tavır, yeryüzündeki tüm Müslüman hanımlara yapılmış olan bir tavır ve hakarettir. İskilipli Atıf Efendiye mahkemedeki hâkim der ki: Şapka bir bez parçasıdır. Niçin bu kadar üzerinde duruyorsun? Şehidimiz Atıf Efendi cevap verir: Oturduğunuz koltuğun üzerinde olan bayrak da bir bez parçasıdır. Onu indirip, orak-çekik amblemli bayrağı asar mısınız? Tesettürün ve başörtüsünün ortadan kaldırılması için senelerce adeta savaşılmıştır. Bugün Müslüman bir hanımın sekülerizmin -dünyevileşmenin- verdiği hastalık sebebi ile tesettürünü ve başörtüsünü kurda-kuşa yem edercesine, modaya kurban etmesinin, ahiret sorgusunun altından kalkamayız. İslam ın sınırlarını korumak şartıyla, meşru olan her şey, Müslüman hanım için helaldir ve mubahtır. İşte size canlı bir örnek: Makyajını (süslenmesini) evinde, özellikle beyi için gerçekleştiren bir hanım, bunu ibadet inancı ile değerlendirmelidir. Sahabe hanımlarından Ümmü Ri le isimli bir kadın geldi ve Peygamberimize şöyle dedi: - Ben kocaları için kadınların makyajını yapan ve süsleyen bir kadınım. Eğer bu günah ise vazgeçeyim Resulullah Efendimiz: Ey Ümmü Ri le! Onlara makyaj yap ve süsle buyurmuştur. (el İsabe- Üsdü l ğabe: Hz. Peygamberin Yönetimi. Cilt 2, sahife 333.) Bu arada tesettürü modaya kurban etmeye alet olan, firmalar ve sahipleri de bu önemli konuyu ciddi ciddi düşünmelidirler. Peygamberimiz, fayda vermeyen ilimden Allah a sığınmıştır. Lütfen hayatımızı tepeden tırnağa gözden geçirelim. Müslümanlar olarak, bize fayda vermeyen kazançlardan, fayda vermeyen tesettürlerden, faydası olmayan ticaretten vs. uzak kalıp, Allah ın rızası ve ölçüleri dışında kalmış olan her şeyden, yine O na iltica etmek, inancımızın gereğini yapmak demektir. Not: Tesettür ile alakalı fıkıh terazisinde tartılıp, ibresi helal gösteren her türlü kıyafet, kıyafet alanımızın çok zengin olduğunu ispatlar. Sudan daki Müslüman bir hanımın kıyafet şekliyle, Erzurum daki bir hanımın kıyafet şekli elbette farklıdır. Bu farklılık zenginliği olan bir farklılıktır. Tesettür ve başörtüsünü, Kâbe nin örtüsünden daha kıymetli mertebelere çıkaran tüm hanım ve kız kardeşlerimize selam ve saygılar sunarken, evlendiği hanımını, dünyaya gelen kızını, meşru olan tesettürle buluşturan beylere ve babalara kucak dolusu takdir ve tebriklerimi sunuyorum. 8

9 Biz şüphesiz (her şeyimizle) Allah a aitiz, ve (sonunda) yine O na döneceğiz. (Bakara/156) Bilal Tayfur TANIŞIR İyi bir aile reisi, tavizsiz bir Müslüman, mesleğinde tam bir ustaydı. Bilal-i Habeşi Mescidi nin Cuma imamıydı. Hazırladığı hutbeler hala hafızalarımızda tazeliğini koruyor Çarşamba günü Hakk ın rahmetine kavuştu. Allah rahmet etsin, mekanı cennet olsun. (Ruhuna el-fatiha)

10 Hamza TEKİN Hz. HATİCE Cebrâil Rasûlullah a gelerek Hatice ye hem Cenâb-ı Hakk ın hem de kendisinin selâmını söylemesini ve ona içinde hiçbir gürültünün, çalışıp yorulmanın bulunmadığı oyulmuş inciden yapılma bir köşkün verileceğini müjdelemesini bildirmiştir. Hatice b. Huveylid in Milâdî 556 yılında Mekke de doğduğu anlaşılmaktadır. Soyu dedelerinden Kusay da Rasûl-i Ekrem in soyu ile birleşir. Kureyş in eşrafından olan babası Huveylid, kaynakların önemli bir kısmına göre Ficâr savaşından önce öldü. Annesi Fâtıma bint Zâide (Zeyd) b. Cündeb (Esam) el-âmiriyye olup onun soyu da Lüey b. Galib de Rasûlullah ın soyu ile birleşir. Hatice nin üstün iffeti sebebiyle İslâmiyet ten önce Tâhire lakabıyla anıldığı bilinmektedir. Kübrâ sıfatı ise Rasûl-i Ekrem in en büyük hanımı olması sebebiyle daha sonraki dönemlerden itibaren kullanılmıştır. Hatice evlilik çağına gelince amcasının oğlu Varaka b. Nevfel ile evlenmesi uygun görülmüşse de bu evlilik gerçekleşmemiştir. Hz. Peygamber ile evlenmeden önce iki evlilik yapan Hatice, ilk evliliğini Ebû Hâle Hind b. (Nebbâş b.) Zürâre et-temîmî ile yaptı. Bu evlilikten, Rasûl-i Ekrem in şemâiline dair rivayetiyle tanınan ve onun terbiyesinde yetişen Hind adlı oğlu doğdu. Ebû Hâle den bir de kızı olduğu söylenmektedir. Hatice nin babası şeref sâhibi biri idi. Mekke ye yerleşmiş, Beni Abduddar oğulları ile dostluk ve birliktelik oluşturmuştu. Kureyşliler halifleri ile kız alıp verirlerdi. Ebu Hâle ile evlendi ondan Hind ve Hâle isimli iki çocuğu oldu. Ebu Hâle den sonra Atik bin Abid ile evlendi. Ondan ise Hind isimli bir kızı oldu. Hind ile Sayfi b. Ümeyye evlendi ki amcası oğlu idi, ondan Muhammed isimli bir çocuğu olmuştu işte bu zatın soyundan gelenlere Tâhire Oğulları denmiştir. Hatice nin değerinden dolayı bu adla anılıyorlardı. Bu zatın Medine de akrabaları varsa da soyları sonradan tükenmişti. Hatice ye lakap olarak Ümmü Hind diye hitap edilirdi. Hatice sermaye sâhibi olup onunla ticaret yapardı, sermaye ondan çalışma ortağı başkasından Mudarebe şeklinde işlerini devam ettirirdi. Çıkardığı kervanlar Kureyş in kervanları gibi haşmetli ve kalabalık olurdu. Allah Rasûlünün doğruluğu, eminliği, değerli bir ahlâka sâhip olduğu Hatice ye ulaşmıştı. Bu arada Ebu Talip de kardeşinin oğlu Muhammed e Biz sermayesiz kaldık, zaman bize sıkıntı getirdi, malımız olmadığı gibi ticaret yapacak sermayemizde yok. Hatice senin aşiretin ve kavminden ticaret için insanlar götürüyor faydalanıyorlar. Hatice ye gidip durumu arz etsen seni başkasına tercih edeceğini sanıyorum. dedi. Durum Hatice ye arz edilmişti. Hatice efendimize sermaye vererek ticaret için Şam a çıkmasını teklif etti. Başkasına verdiğinden daha fazlasını efendimize vereceğini söyledi. Bu sefer esnasında hizmetçisi Meysere ile birlikte gitmesi gerektiğini de bildirdi. Allah Rasûlü bu teklifi kabul etti. Meysere ile birlikte sefere çıktılar ve Şam a geldiler. Getirdiği malları sattı, istenenleri de aldı. Yine Meysere ile birlikte Mekke ye geri döndüler. Bu seferde daha öncekilere nisbetle daha fazla kâr edilmişti. Meysere efendimizle birlikte olduğu zaman içinde onun nasıl bir güzel ahlâka sâhip olduğunu Hatice ye uzun uzun anlattı. Hatice bunu üzerine Hz. Rasûle evlenme teklifinde bulundu Bu teklifi efendimiz amcalarına anlattı. Dünür olmak üzere amcası Hamza b. Abdulmuttalip ile Huveylid b. Esed in evine geldiler. Hamza Hatice yi Rasûle istedi. Huveylid zil zurna sarhoştu, buna rağmen Arapların atasözü olan Bu burnuna vurulmayacak bir erkek dedi. Rasul ile nikâh kıyıldı, mihir 10

11 olarak efendimiz yirmi genç deve verdi. Hatice efendimizle evlendiğinde kırk yaşlarında, Hz. Rasul de yirmi beş yaşında idi. Allah Rasûlünün ilk hanımı olmuştu Hz. Hatice. Hatice dâr-ı bekâ ya irtihal edene kadar da yüce Rasul başka bir hanımla evlenmemiştir. Hz. Rasûlün Hatice den Kasım, Abdullah, Zeyneb, Ümmü Külsüm, Rukiyye ve Fatıma isimli altı çocuğu olmuştur. Bu evlilik sırasında Hatice muhtemelen kırk yaşlarında bulunuyordu. Onun otuz yedi veya yirmi sekiz yaşında olduğuna dair rivayetler zayıf kabul edilmekle birlikte bilhassa ikinci rivayet, hepsi de İslâmiyet ten önce olmak üzere Hatice nin bu evlilikten yedi çocuk sâhibi oluşu gerçeğiyle daha iyi bağdaşmaktadır. Hz. Muhammed in ise o tarihte yirmi beş yaşında olduğu rivayeti ağırlık kazanmaktadır. Hz. Muhammed ile Hatice nin ilk çocukları Kâsım olup iki yaşına kadar yaşadı. Râsûl-i Ekrem Ebü l- Kâsım künyesini onun adından almıştır. En büyük çocuklarının Zeynep olduğu da söylenmektedir. Daha sonra Rukıyye, Ümmü Külsûm ve Fâtıma doğdu. Çocuklarından Tayyip (Abdullah) ile Tâhir peygamberlikten önce vefat etti. Bazı kaynaklarda Abdullah, Tâhir ve Tayyib in aynı çocuk olduğu, İslâmiyet ten sonra doğduğu için bu çocuğun Tayyip ve Tahir lakabıyla anıldığı kaydedilmektedir. Hz. Muhammed Nebî olarak gönderilip görevlendirildiğinde ona ilk iman eden Hz. Hatice olmuştur. Allah tan getirdiği emirlere hemen iman etmiş ve ona destek vermiştir. Bi set inden dolayı müşrikler tarafından maruz kaldığı işkence ve ezaları Hatice nin desteği ile atlatmış, davetinde devam etmiş Hatice efendimizle evlendiğinde kırk yaşlarında, Hz. Rasul de yirmi beş yaşında idi. Allah Rasûlünün ilk hanımı olmuştu Hz. Hatice. Hatice dâr-ı bekâ ya irtihal edene kadar da yüce Rasul başka bir hanımla evlenmemiştir. onun desteği Rasûlün sıkıntısını hafifletmiştir. Allah Rasûlünün aldığı ilk vahiyler sadık rüya şeklinde idi. Rüyada gördüğü her şey sabahın aydınlığı gibi ortaya çıkıyordu. Sonra inziva ve yalnızlıktan hoşlanmaya başladı. Hıra dağındaki mağaraya gidiyor tefekkür ve ibadet yapıyordu. Gittiğinde de birçok gece orada kalmaktaydı. Hz. Hatice onun için azık hazırlayıp veriyordu. Hıra da tefekkür yoluyla ibâdet ettiği günlerde Hatice onunla hep meşgul olmuş, eve dönmesi geciktiği zaman hizmetkârları vasıtasıyla ona ulaşmıştır. Hz. Hatice nin Rasûlullah ın hayatındaki en önemli rollerinden biri, peygamberlik geldiği zaman kendisine herkesten önce iman etmesi ve onu bütün varlığı ile desteklemesi idi. Hz. Muhammed, Hıra mağarasında bulunduğu sırada daha önce hiç karşılaşmadığı Cebrâil ona peygamber olduğunu tebliğ ettiği ve vücudunu üç defa kucaklayıp kuvvetlice sıktıktan sonra Alak Sûresinin ilk beş âyetini öğrettiği zaman büyük bir heyecana kapıldı ve korkudan yüreği titreyerek evine döndü. Başına gelenleri anlattıktan sonra; Bana neler oluyor, Hatice? diyerek kendinden korktuğunu söyledi Bunun üzerine Hz. Hatice Rasûlullah ın korku ve endişelerini gideren şu sözleri söyledi: Öyle deme! Yemin ederim ki Allah hiçbir zaman seni utandırıp üzmez. Çünkü sen akrabanı gözetirsin, doğru konuşursun, işini görmekten âciz kimselerin elinden tutarsın, yoksulları kayırırsın, misafirleri ağırlarsın, haksızlığa uğrayan kimselere yardım edersin Sonra Hz. Hatice Hz. Muhammed i alarak Amcaoğlu Varaka b. Nevfel e geldiler. Cahiliyye devrinde Hıristiyan olmuş, İbranice bilen ve yazan, hatta bir hayli İncil nüshaları yazmış olan ve son zamanlarda da gözlerini kaybetmiş bulunan biri idi. Hatice ona: Ey amcam oğlu. Kardeşin oğlunu bir dinle bak söyleyeceği şeyler var dedi. Hz. Rasul Hıra da olanları ona haber verdi. Bunu Üzerine Varaka; Ey Muhammed! O sana gelen Namustur, yâni Cebrail dir ki Musa ya da gelmişti. Sen Nebî olarak görevlendirileceksin. Ah keşke bi set inde genç olsam da kavminin seni yurdundan çıkardıklarında sana destek olabilseydim. dedi. Efendimiz; Beni çıkaracaklar mı? dediğinde Varaka; Evet! Tüm senin gibi İlâhî kudret tarafından gönderilmiş ve görevlendirilmiş kişiler yurtlarından çıkarılmıştır. Dedi. Eğer o gün ben hayatta olursam sana güçlü bir destek verirdim diye sözlerine devam etti. Kısa bir zaman sonra Varaka öldü burada vahiy de kesilmişti. Hz. Hatice ve Hz. Rasul gizli bir şekilde epey müddet namaz kılarak beklediler. Afif el-kindî naklediyor: Cahiliyye zamanında Mekke ye gelmiştim. Oradan alış veriş yapıp aileme elbise ve kokular almak istiyordum. Abdulmuttalibin oğlu Abbas a 11

12 misafir oldum. Onunla beraber Kâbe de otururken baktım bir genç geldi. Kâbe ye yaklaştı başını göğe kaldırdı baktı sonra Kâbe ye döndü kıyam hâlinde idi. Biraz sonra bir çocuk gelerek onun sağına durdu. Kısa bir zaman sonra bir kadın geldi onların arkasına durdu. O genç rükûa eğildi, onlar da eğiliyordu. Rükûdan doğruldu onlar da doğruluyordu. O genç secdeye kapandı, çocukla kadın da secde etti. Ben dedim ki; Ey Abbas! Burada büyük bir olay görüyorum. Abbas; Evet bu bir hadise ve görülmemiş bir durum dedi. Sonra devam ederek; Bu genç kim biliyor musun? dedi. Ben hayır bilmiyorum dediğimde, Bu genç Muhammed b.abdullah b. Abdulmuttalip tir, benim kardeşimin oğludur. Gördüğün kadın ise Hatice binti Huveylit kardeşim oğlunun karısıdır. O çocuk ise kardeşim Ebu Talibin oğlu Ali dir dedi. Bu genç bize Rabbinin yerin ve göğün Rabbi olan Allah olduğunu söylüyor, Allah ın kendine bu dinle emrettiğini anlatıyor. Yemin olsun ki şu anda yeryüzünde bu dine müntesip bu üç kişiden başka kimse yoktur diye devam etti Abbas. Afif diyor ki; O gün bunların dördüncüsü olmayı o kadar istemiştim ki. Hz. Rasul Hz. Hatice ye son derece saygı duyar ve üstün tutardı. Kendine vahiy gelmeden önce de Hatice ye hep sevgi ve saygı ile davranmıştı. Hatice vefat ettikten sonra dahi hep onu anar, över ve ondan sitayişle bahsederdi. Hatta Hatice ye saygısı o kadar büyüktü ki, Hz. Aişe ölü olan bu kadını kıskanmış, Hatice den bahsettikçe sanki efendimize çıkışır şekilde ikazlar yapıyordu. Resûl-i Ekrem, Hz. Hatice nin vefatından sonra çeşitli hanımlarla evlendiği hâlde onu hiçbir zaman unutmamış, eşinin fedakârlığını ve dostluğunu her fırsatta anmış, evde koyun kesildiği zaman Hatice nin eski dostlarına ondan birer parça göndermeyi ihmal etmemiştir. Bir defasında Hatice nin kız kardeşi Hâle nin içeri girmek üzere izin istediğini duyan Hz. Peygamber, onun sesini ve izin isteme tarzını Hatice nin sesine ve tavrına benzeterek heyecanlanmış ve Allah ım, bu Huveylid kızı Hâle dir! demişti. Hz. Âişe, bizzat itiraf ettiği gibi hayatında en çok Hatice yi kıskanmış, ölüp gitmiş bir kadını ne diye hâlâ anıp durduğunu, üstelik Allah ın kendisine ondan daha hayırlısını verdiğini söyleyerek bu duygusunu ifade etmiştir. Resûl-i Ekrem, Âişe nin kendisini ondan daha hayırlı görmesini tasvip etmemiş, davasına kimsenin inanmadığı günlerde onun inandığını, halkın kendisini yalanladığı sırada onun tasdik ettiğini, hiç kimsenin kendisine bir şey vermediği dönemde onun İslâm davasını malıyla desteklediğini, üstelik diğer eşlerinden çocuğu olmadığı hâlde Cenâb-ı Hakk ın kendisine ondan çocuk verdiğini söylemiştir. Ayrıca onun bu ümmetin kadınlarının en hayırlısı olduğunu belirtmiştir. Nitekim bir defasında Cebrâil Rasûlullah a gelerek Hatice ye hem Cenâb-ı Hakk ın hem de kendisinin selâmını söylemesini ve ona içinde hiçbir gürültünün, çalışıp yorulmanın bulunmadığı oyulmuş inciden yapılma bir köşkün verileceğini müjdelemesini bildirmiştir. Hatice hayatta iken bir başka kadınla evlenmeyen Hz. Peygamber, Âişe nin belirttiğine göre hâtıralarını yâdedip kendisi için istiğfarda bulunmaktan büyük haz duyardı. Rasûl-i Ekrem in kızı Zeynep, kocası Ebü l-âs Bedir Gazvesi nde Müslümanlara esir düştüğünde evlendiği gün annesinin kendisine hediye ettiği gerdanlığı onu kurtarmak üzere fidye olarak göndermişti. Hz. Peygamber Hatice nin gerdanlığını görünce duygulandı ve ashaptan gerdanlığın tekrar Zeyneb e gönderilmesini rica etti. Resûl-i Ekrem, Mâriye den doğan İbrâhim dışındaki bütün çocuklarının annesi olan Hz. Hatice yi hayatı boyunca minnet ve sevgiyle anmıştır. Hatice, müşriklerin zulmü ve haksızlığı karşısında Rasûlullah ı hiçbir zaman yalnız bırakmadı. Mekkeli müşrikler Şi bü Ebî Tâlib de Müslümanları kuşattığında kendisi de Hz. Peygamber ile birlikte iki üç yıl boyunca muhasaraya göğüs gerdi. Servetini onun davası uğrunda harcamaktan geri durmadı. Hz. Hatice, yirmi beş yıl kadar süren mutlu bir evlilik hayatından sonra hicretten üç yıl kadar önce 10 Ramazan da (19 Nisan 620) vefat etti ve Hacûn Kabristanı na defnedildi. Öldüğünde altmış beş yaşında olduğu nakledilir. Kabre konurken bizzat Rasûl-i Ekrem mezara girerek naşını mezara indirmiştir. Hicretten dört veya beş yıl önce öldüğü de söylenmektedir. Rasûl-i Ekrem, Hatice nin vefatından üç gün önce amcası Ebû Tâlib i kaybettiği için düşmanlarına karşı kendisini savunan iki desteğini yitirmiş oldu. Hatice nin vefatı büyük bir musibet ve üzüntü kaynağı oldu. Tabii peşinden başka üzüntüler de geldi, ama Rasûl-i Ekrem bunları sabır ve metanetle karşılamıştır. Kanûnî Sultan Süleyman tarafından Hz. Hatice nin kabri üzerinde yaptırılan türbe, Mekke nin Suudi yönetimine geçmesi üzerine diğer türbelerle birlikte 1926 yılında yıktırılmıştır. 12

13 Bize uğramadan karar vermeyin Pencere Uzmanı YAPI & DEKORASYON Sapanca: Rüstempaşa Mah. Atatürk Cad. No:10/A1 Tel: Serdivan: İstiklal Mah.Bağlar Cad. No:5/A Tel:

14 Yusuf YAVUZYILMAZ MEZHEP ve MEZHEPÇİLİK ARASINDA İSLÂM DÜNYASI Mezheplerin ortaya çıkışında insanların anlayış farklılıkları, yetiştikleri toplumsal yapının taşıdığı farklılıklar, karşılaştıkları siyasî olaylar ve çözüm biçimleri, eski kültür ve medeniyetlerin felsefi ve düşünsel etkileri, dini metinlerin yorumlanması etkili olmuştur. İslâm, başından beri farklı anlayışların içinde temsil imkânı bulduğu büyük bir kültür ve medeniyetin adıdır. Ancak erken zamanlardan beri farklı anlayışların genel ifadesi olan mezheplerin, entelektüel farklılık ve gelişime hizmet etmekten çok çatışmanın ve ayrışmanın yuvaları hâline gelmesi, konunun İslâm dünyasının bugünü ve geleceği açısından çok önemli olduğunu göstermektedir. Günümüzde özellikle Irak ve Suriye de yaşanan çatışmaların temelinde mezhep faktörünün bulunması da konunun ihmal edilmemesi gerektiğini göstermektedir. Daha derine inersek Şii Türkmenlerin, Şii Arapların; Sünnî Türkmenler ve Sünnî Araplardan fikrî ve siyasî olarak farklılaşması, mezhep olayının etnik ve kültürel aidiyeti aşan bir yönünün olduğunu da göstermektedir. Aynı dinin farklı yorumları olan mezheplerin düşünsel anlamda zenginlik, pratik hayatta kolaylık sağlayacak yerde çatışma ve ayrışmanın nedenlerinden biri olması bu alanda köklü bir anlayış değişikliğinin olması gerektiğini göstermektedir. Çok daha trajik olan aynı dinin mensupları arasında mezhep ayrılıkları yüzünden çıkan çatışmalar sonucunda birbirlerini katletmeleridir. Arapça bir kelime olan mezhep sözlükte; görüş, anlayış, öğreti, farklı tutum ve davranış, benimsenen fikir ve gidilen yol gibi anlamlara gelir. Terim olarak mezhep; bir dinin tarihinde görüş, yorum ve anlayış farklılıklarının kurumsallaşmış yapılarını ifade eder. Dolayısıyla mezhepten kastedilen, İslâm la ilgili görüş, anlayış ve yorum farklılıkları sebebiyle ortaya çıkan siyasî ve itikadî sistemlerdir. (Sönmez Kutlu, Mezhepler Tarihine Giriş, dem yayınları, s.10) Bir dinin yayılması, yeni sorunlarla karşılaşması, diğer kültürlerin etkileri ve âyetlerin farklı yorumlanması gibi nedenlerle değişik düşüncelerin ortaya çıkması son derece doğaldır. Doğal olmayan bilgi düzeyi ne olursa olsun bir beşerin bilgi düzeyi ile Allah ın bilgi düzeyini karıştırmaktır. Beşer tarih ve kültürle kuşatılmıştır ve konumu gereği yanılgıya açıktır. İlâh ise zaman ve tarih dışıdır ve bilgisi hatadan arındırılmıştır. Hiç kimse kim Arap ırkçılığı, Hilâfet anlaşmazlığı, Müslümanların eski din mensuplarına komşuluğu ve bunlardan bir kısmının İslâm a girmesi, felsefenin tercüme edilmesi, kapalı meseleleri inceleme konusundaki merak, hikâyeler, yoruma açık âyetler müslümanların aralarında çıkan fikri ayrılıkların özel sebepleridir. tarafından üretilirse üretilsin bir dînî yorumu yegâne yorum diye ortaya koyamaz. Mezheplerin doğuşunu ve geli- 14

15 şimini inceleyen bilim dalına Mezhepler Tarihi denir. Şimdiye kadar çok sayıda mezhep tanımı yapılmıştır. Sönmez Kutlu, bu tanımlardan yola çıkarak kapsamlı bir tanım yapmaktadır: Geçmişte ve günümüzde siyasî ve itikadî gâyelerle vücut bulmuş İslâm Düşünce Ekolleri diyebileceğimiz beşerî ve toplumsal oluşumların; doğdukları ortamı, doğuş sebeplerini, teşekkül süreçlerini, fikirlerini, mensuplarını, edebiyatını, yayıldığı bölgeleri ve İslâm düşüncesine katkılarını temel kaynaklardan hareketle zaman-mekân bağlamında ve fikir-hadîse irtibatı çerçevesinde tasvir edici metotla ve tarafsız gözle inceleyen bilim dalıdır. Konu ne olursa olsun insanın yapısından kaynaklanan fikrî ayrılıkların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Muhammed Ebu Zehra ya göre insanlar arsındaki fikrî ayrılıkların kökeninde konunun kendiliğinden kapalı olması, arzu, istek ve mizaçların değişik olması, yönelişlerin değişik olması, eskileri taklit, algılama farklılığı, liderlik ve hükmetme arzusu, yönelişlerin değişik olması ve eskileri taklit gibi sebepler yer almaktadır. (M. Ebu Zehra, İslâm Mezhepleri Tarihi, Y. Şafak Kültür Armağanı, s:17-19). Müslümanların aralarında çıkan fikri ayrılıklar konusunda bu genel meselelerin yanında özel sebepler de vardır. Bunlar arasında Arap ırkçılığı, Hilâfet anlaşmazlığı, Müslümanların eski din mensuplarına komşuluğu ve bunlardan bir kısmının İslâm a girmesi, felsefenin tercüme edilmesi, kapalı meseleleri inceleme konusundaki merak, hikâyeler, yoruma açık âyetler yer almaktadır. (Bkz, M. Ebu Zehra) İslâm bir din olarak ortaya çıktığı andan itibaren birçok sorunla karşılaşmıştır. Gerek Hz. Peygamber in davranışlarındaki çoğulculuk, gerekse daha sonra yaşanan olaylar farklı anlayışların ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Bu konuda ilk çalışmaları yapan, daha sonraki çalışmalara da kaynaklık edecek olan Şehristani dir. Mezhepler Tarihi açısından ünlü yazar Şehristani nin el-milel ve n Nihal adlı eseri konunun tarihi açısından son derece önemlidir. Şehristani ye göre İslâm dünyasında önemli anlaşmazlıklara yol açan meseleler şunlardır: 1- Hz. Peygamber in Medine ye gelişinden sonra Müslüman cemaatle içice yaşayan münafıkların sistemli yollarla çıkardıkları ihtilaflar, 2- Allah ın zatı konusunda düşünenlerin ortaya çıkardığı görüş ayrılıkları, 3- Peygamber in vefatı üzerine Hz. Ömer in kılıcını çekerek onun ölmediğini ve İsa (as) gibi göğe çekildiğini söylemesi üzerine, Hz. Ebu Bekir in Âl-i İmran 143. âyeti okuyup bu fikre karşı çıkması, 4- Peygamber in defni konusunda ihtilaf, 5- Hz. Peygamberin vefatından sonra kimin Halîfe olacağı, 6- Fedek arazisi ihtilafı, 7- Ridde Savaşları, 8- Halîfe Hz. Ebu Bekir in vefat etmeden önce yerine halef olarak Hz. Ömer i göstermesi, 9- Şura konusunda yaşanan görüş ayrılıkları, 10 Hz. Ali nin Halîfe seçilmesinden sonra yaşanan olaylar zinciri. (Ali Bulaç, İslâm Düşüncesinde Din Felsefe Akıl Vahiy İlişkisi, Beyan Yayınları, s: 80-82, özetlenerek.) Hilâfet konusu ve Hz. Ali devrinde yaşanan olaylar ihtilafların ana kaynağının siyasî olduğunu göstermektedir. Zaman içinde yaşanan dünyanın aktüel sorunlarının çözümü konusunda yaşanan fikir ayrılıkları da ihtilaflar konusunda etkili olmuştur. Mezheplerin ortaya çıkışında insanların anlayış farklılıkları, yetiştikleri toplumsal yapının taşıdığı farklılıklar, karşılaştıkları siyasî olaylar ve çözüm biçimleri, eski kültür ve medeniyetlerin felsefi ve düşünsel etkileri, dini metinlerin yorumlanması etkili olmuştur. Sönmez Kutlu, mezhepler tarihi konusunda yaptığı çalışmada, mezheplerin doğuşunu zihniyetlere göre temellendirmektedir. Buna göre farklı mezheplerin doğuşuna etki eden farklı din anlayışları şunlar olmuştur: a- Tepkisel Kabilevî din anlayışı, b- Akılcı Hadarî din anlayışı, c- Geleneksel Muhafazakâr din anlayışlı, d- Politik Karizmatik kaderci din anlayışı. (Sönmez Kutlu, s: 56-64) Şurası açık ki, siyasî, dînî, sosyal konularda yaşanan fikir ayrılıkları ve ihtilaflar mutlaka kötü değildir. Hatta bir konuda birbirinden farklı görüşlerin ortaya çıkması sağlık işaretidir. Bu anlamda Hz. Peygamber Ümmetimin ihtilafı rahmettir demiştir. Bu anlamda bir toplumun tartışmaya yol açacak fikir çokluğunun olmaması, toplumun dinamizmini önemli ölçüde köreltir. İhtilaf konusunda karşı olunan nokta fikri ayrılıkların çatışmaya dönüşme durumudur. Bu anlamda mezhepler arasındaki ötekileştirme anlayışının dînî hiçbir temeli ve meşruiyeti yoktur. Çatışmayı derinleştiren faktörlerden biri de eskileri taklit ve gelen bilgileri eleştiri süzge- 15

16 cinden geçirmeden doğru kabul etmektir. Hiç kuşkusuz Taklitten taassup doğar. Çünkü kişinin taklit ettiği görüşlerin kutsallığı, kişiyi kendi hakkında mutaassıp olmaya götürür. Aşırı taassubun bulunduğu yerde aşırı ihtilaf da olur. Taassup, zayıf bağlardan ve konunun her yönüyle anlaşılamamış olmasından ileri gelir. Çünkü mutaassıp, düşünce ve anlayışını konuya karşı sadece bir yönüyle ortaya koyar. Ancak nadiren de olsa, imanın kuvvetli oluşu taassubun sebebi olabilir. (Muhammed Ebu Zehra, s.19) Aslına bakılırsa temel sorun mezheplerin olması değil, mezhep konusunda yaşanan taassup ve mezhepçiliktir. Mezhepçilik, bağlı olduğu mezhebi dînin üzerine çıkarmakta, dîni mezhep penceresinden yorumlamaktır. Bu da oldukça sınırlandırıcı İslâm anlayışına yol açmaktadır. Görünen o ki, hakikati bir mezhep üzerinden temellendirmek mümkün değildir. Çünkü hiçbir mezhep dinden daha geniş bir bilgi sistemine sâhip değildir. Mezhepler çeşitli siyasî, kültürel faktörlerin ortaya çıkardığı farklı dînî anlayışlardır. Bu farklı görüşler çatışmaya yol açmadığı sürece bir toplumun dinamizmini sağlarlar. Hiçbir mezhep imamı konumu, bilgisi ve kapasitesi ne olursa olsun görüşleri dinle eşitlenemez ve onun üzerine çıkarılamaz. Herhangi bir mezhep adına ileri sürülen düşünceler tabiatı gereği tarihîdir, dönemseldir ve zamana karşı dayanıksızdır. Belirli bir tarihî zamanda ve yeryüzünün her hangi bir bölgesinde üretilen her görüş, doğası gereği zamana karşı dayanıksızdır ve evrensel değildir. Bir tarihî dönemde üretilen düşünceyi bütün zamanlar için değişmez bir bilgi olarak değerlendirme, Garaudy nin deyimiyle Entegrizm dir. Hiçbir mezhep kendini hakikatin tek temsilcisi olarak görüp diğer mezhepleri batıl ilân edemez. Bu tutum fanatizmi artıracağı gibi, düşünsel gelişimi de büyük ölçüde öldürür. Mezheplerin ölçüleceği temel kaynak Kur ân dır. Hiçbir mezhep diğerinin ölçüsüne vurulup değerlendirilemez. Üstelik hiçbir mezhebin her görüşünde isabet ettiği, doğru olduğu söylenemez. Mezhebî görüşler entelektüel çoğulculuğun ve içtihat mekanizmasının ürünüdür. Aslâ çatışmanın, ayrışmanın, ötekileştirmenin sebebi olamazlar. Konumu ve yaygınlığı ne olursa olsun mezhebi yaygınlaştırmak için savaş aslâ meşru değildir. Farklı mezheplerden olmak öldürülmek için aslâ meşru bir neden değildir. 16

17 Mezhepler arası ihtilaflı konularda birey istediği içtihadı seçer ve uygular. Bu anlamda mezhepler insanlara seçenekler sunarlar; kişiler de kendi sorunlarına uygun olan çözümleri alarak uygularlar. Başka mezheplerin içtihatlarından yararlanmayı önleyecek hiçbir ahlâkî ve dînî gerekçe yoktur. Asıl sorun mezheplerin çokluğu değildir. Mezheplerin çokluğu entelektüel anlamda dinamizmin kaynağıdır. Sorun mezhep konusunda kendi dışındaki mezheplere karşı takınılan inkârcı ve dışlayıcı tavırdır. Mezhepler ortaya çıktıkları dönemde yaptıkları içtihatlarla İslâm ın dinamizmine katkı yapmışlardır. Çünkü yeni ortaya çıkan sorunlara temel kaynaklardan yola çıkarak yeni çözümler getirmek gerekmektedir. Ancak bu içtihat dinamizmini kaybeden mezhepler, İslâm düşüncesinin dinamizmini sağlamak şöyle dursun dinamizmin ve değişimin önünde engel hâline gelmişlerdir. İçtihat kapısının kapanmasıyla İslâm aklı günümüze değil geçmişe yoğunlaşmak zorunda kalmıştır. Gerçek şu ki, günümüze yoğunlaşamayan ve sürekli karşılaşılan sorunlara geçmişe dönerek cevap vermek zorunda kalan bir inanç, günümüzün aktüel sorunlarına cevap veremez. Sorun mezhep değil, mezhep üzerinden kendi siyasî anlayışlarını meşrulaştırmak isteyen zümrelerin varlığıdır. 17

18 Mustafa AYDIN TARAFSIZLIK MÜMKÜN MÜ? İman ve küfür taraf olmanın hâlidir. Tarafsızlık ise bir nevi şirktir. İkisi arasında yol aramaktır. Bu da küfür ve inkâr madalyonunun iç hâlidir. Sistemin, antların, yeminlerin kendisi taraf olduğuna göre tarafsızım diyen dahi bir taraf hâlini temsil etmiyor mu? Taraf, Arapça bir isimdir. Türkçemizde manası; Ön, arka, sağ, sol, üst, alt vb. yanların her biri: yön, yan, doğrultu; istekleri, düşünceleri karşıt olan iki kişiden veya iki topluluktan her biri; bir şeyin belli bölümü, kısmı anlamlarına gelir. Taraf olmak ve tarafsız olmak konusu genellikle siyasetin arenasında kullanılan bir kavramdır. Aslına bakılırsa canlı olan her ne varsa taraf olmak üzere yaratılmıştır. Zîra insan demek, irade demektir. İradesizlik de bir iradedir. Yâni tarafsız sanılan bir duruş da bir taraftır. İnsanlarımız tarafsızlık kavramıyla âdeta bir aldatmacaya zorlanmaktadır. Aslına bakılırsa birinin Kral çıplak demesi gerekir. Aldatmacanın 21. yüzyılda da devam etmesi daha vahim bir husustur. Kur ân ın ikinci sûresinin ilk âyetleri üç sınıf insanı anlatmaktadır. Aslına bakılıra insanlar açısından üç kısım sanılan durum, Allah tarafından iki kısım olduğu açıklanmaktadır. Mü min, kâfir ve münafık denilen üç gurup, aslına bakılıra mü min ve kâfir olarak da ele alınması öğretilmektedir. Tarafsızlık bir anlamıyla nifak üzere davranıştır. İnkârdan veya imandan yana tavır aldığını gizleyerek, inkâra kapı açmaktır. Yûsuf Sûresinde de kardeşler üç kısım olarak ele alınır. Yûsuf ve kardeşi, Yûsuf un öldürülmesini isteyen kardeşleri ve son olarak da öldürülmesine karşı çıkıp kuyuya atılmasını öğüt veren kardeşidir. Burada da görülüyor ki tarafın üç kısmı okunmaktadır. İsrâiloğullarının günah hayatında da tarafların farklılıkları şöyle anlatılır; Öğüt vermekten vazgeçenler, öğüt vermeye devam edenler ve öğütten ders almayanlar. (Araf Sûresi, ) Tarafsızlık kavramı bir kandırmacadır. Ne devlet başkanı ve ne de başka bir yurttaş asla tarafsız olamaz ve olmamıştır. Zîra insan iradeli varlıktır. Öyle ki insanın hevasıyla, ilmi arasındaki duruşunda dahi taraf olmak vardır. Nefsine taraf olanlar ve vahye taraf olanlar. Eşler arasında, çocuklar arasında dahi taraf olma hâline dikkat çekilmiştir. Peki, doğru olan kavram tarafsız olma hâli değil, adâlet ve liyâkati dikkate alma ve önem verme hâlidir. Ben Müslüman olarak, Müslümanlardan taraf olmam gerekir, fakat bu tarafgirlik, hâinliği yapanın Müslüman olması sebebiyle onu savunmamı gerektirmez. Zîra İslâm da asıl olan emanete riayettir. İşi ehline vermek diye belirtilen bu husus taraf olmanın âdil, hakkâniyet, ehliyet ve emanet anlamlarını ihtiva ettiği bir gerçektir. İman ve küfür taraf olmanın hâlidir. Tarafsızlık ise bir nevi şirktir. İkisi arasında yol aramaktır. Bu da küfür ve inkâr madalyonunun iç hâlidir. Sistemin, antların, yeminlerin kendisi taraf olduğuna göre tarafsızım diyen dahi bir taraf hâlini temsil etmiyor mu? Söze Cumhurbaşkanlığı yemininde; Cumhurbaşkanı sıfatıyla. Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez 18

19 bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma, Anayasaya, hukukun üstünlüğüne, demokrasiye, Atatürk ilke ve inkılâplarına ve lâik Cumhuriyet ilkesine bağlı kalacağıma, milletin huzur ve refahı, millî dayanışma ve adâlet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerinden yararlanması ülküsünden ayrılmayacağıma, Türkiye Cumhuriyetinin şan ve şerefini korumak, yüceltmek ve üzerime aldığım görevi tarafsızlıkla yerine getirmek için bütün gücümle çalışacağıma Büyük Türk Milleti ve tarih huzurunda, namusum ve şerefim üzerine ant içerim. denilmektedir. Bu sözde yemin metni incelenecek olursa, önce taraf olunan husus beyan edilmiş, sonra da tarafsızlık andı içilmiştir. Yukarıda sayılanlara taraf olmayanların, tarafsız bir Cumhurbaşkanının olması mümkün müdür? Bu yeminin son kelimesi olan ant içerim kavramı bana İsrâiloğullarıyla ilgili bir âyeti hatırlatmıştır, şöyle ki; İnkârlarıyla kalblerine buzağı sevgisi içirildi. (el Bakara/93) Bu âyet üzerinde çok düşünmek gerekir. Kalbe bâtılın içirilmesi ne anlama gelir? Bâtılın kaynağı ve çeşmesi nelerdir? Dünkü içirilme ile bugünkü içmenin arasında fark var mıdır? Yansız diye ifade edebileceğimiz tarafsızlık hâli mademki bir kandırmacadır, öyleyse doğru metni ve sözü bulmak gerekir. Partisi olan ve o partinin adayı olan birinin seçildikten sonra tarafsız olması nasıl mümkündür? Öyle olsaydı seçim yerine, Keloğlan ın hikâyesi gibi tâlih kuşu birinin başına konar ve o yönetici olurdu. Bir de seçmenler taraf olduğuna göre seçilen nasıl tarafsız olacak? Bir câmi imamı mezhepli ve meşrepli olabilir, fakat diğer mezhep ve meşreplerle arasındaki ölçü nasıl olmalı hususunda bir yol haritası belirlememişse o insan faydalı bir hizmet yapamaz. Sâdece kendi müntesiplerini var sayıp, diğerlerini yok sayarsa hakikat yolunda ilerlemesi zordur. Bu sebepledir ki tarafsız olma hâli gerçekte yalan hâlidir. Taraf olanlar adâletli, liyâkatli ve emânetli bir tavır ortaya koyarlarsa başarılı olmaları mümkündür. Meselâ insan ilişkilerine ölçü şu olmalıdır: Kendi nefsi için istediğini kardeşi için de istemedikçe mü min olamazsınız hadisi taraf olmanın ölçüsünü ortaya koymaktadır. İşin temeline bakılırsa kelime-i şehâdet taraf olmanın ilânıdır. Bu meselede şu âyeti de gözden geçirmek gerekir. En am Sûresi, 19 âyette insanın; De ki; Ben aslâ şehâdet etmem ifadesiyle küfrün, şirkin yanında taraf olmayacağını beyan etmektedir. Müslümanlar neyin tarafı olduğunu bilseydiler, taraf olmanın erdeminin sonuçlarına erkenden kavuşurlardı. Ama öyle olmadı. Bâtıla, şirke taraf olunarak tevhid yaşanmaz ve anlaşılmaz. Bize tarafsız değil, taraflı insan lâzım. Bir elde kadeh, bir elde Kur ân; Bir helâldir işimiz, bir haram. Şu yarım yamalak dünyada Ne tam kâfiriz, ne tam Müslüman! (Ömer Hayyam) Taraf olmayanlar bertaraf olur. Ben taraf olana değil, tarafsızım diyene şüpheyle bakarım. Anayasaya; kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve bunlardan dolayı suçlanamaz maddesini yazmışlar, fakat vatandaşların neye taraf olmaları gerektiği de anayasaya yazılmıştır. Bu ne yaman bir çelişkidir. Taraf olan yasadan, tarafsız yurttaş çıkmaz. Sonuç, insan ya Allah ın hizbindendir ya da şeytanın hizbindendir. Kimin tarafındaysanız safınızı belli edin, ama adâlet, ehliyet ve liyâkate önem vererek hayatı yaşanılır kılmak gayretiyle. Allah tan yana olanın ibâdetleri ve hayatı makbuldür. Tağuta/azgınlaştıran her şeye taraf olanların ise âkıbetleri hüsrandır. 19

20 Sahir AKÇA HİCRET Hicret; geniş anlamında Allah ın emir ve yasaklarını yerine getirmesi engellenen kişilerin, kendileri için daha uygun, güvenli ve serbest ortam veya mekânlara yaptıkları göçtür. Değil mi ki hicret, bâtıldan hakka, yanlıştan doğruya kaçış, öyle ise; hicret hazırlığı her alanda olmalıdır. Eğitim, iktisat, siyaset, ahlâk vs. Sözlükte; Terk etmek, ayrılmak, bir yerden başka bir yere göç etmek, kişi ve kişilerin bulundukları yerden başka bir yere göç yoluyla ayrılmalarıdır. Istılahta ise; Hz. Muhammed (sav) Efendimiz ve arkadaşlarının M. 622 yılında Mekke den Medîne ye göç etmeleri kasdedilir. Bu, bedenle olabileceği gibi, dil ve kalb ile de olabilir. Müzzemmil 10; Onlardan güzel bir şekilde ayrıl mealindeki âyet, üç türlü Hecr i Ayrılmayı ihtiva ettiği muhtemeldir: Beden, Kalp ve Dil. Müddesir 5; Azab(a götürecek şeyleri) terket de de. Nisâ 34 ve Ankebût 26 da ise; Kalbi Allah ın dışındaki şeylerden ayırıp yine O na yönelmek anlamında kullanılır ki, bu Allah a hicret yönelme ibâdetidir. Hicret kavramı, Kur ân da göç etmenin dışında Allah a eş koşmak veya puta tapmak gibi çirkin davranışlardan kaçınmak ve bir insanın yanından ayrılmak anlamında da kullanılmıştır. Seyyid Şerif Cürcanî; Küfür ahkâmının tatbik edildiği beldeden, Dâr-ûl İslâm a intikâl etmeye Hicret denilir, Râgıp el- İsfahanî; Hecr veya Hicran; insanın başkasından ayrılmasıdır. Bu, bedenle, kalble veya dille olabilir tariflerini yaparlar. Muhâceret aynı zamanda; Şehvetlerden, kötü huylardan ve günahlardan uzaklaşmak, onları terk ve reddetmektir de. Efendimiz (sav), Muhâcir, Allah ın yasakladığı şeyleri terk eden kimsedir sözü ile hicret kavramına mecâzi bir anlam da yüklemiştir. Hicret; geniş anlamında Allah ın emir ve yasaklarını yerine getirmesi engellenen kişilerin, kendileri için daha uygun, güvenli ve serbest ortam veya mekânlara yaptıkları göçtür. Değil mi ki hicret, bâtıldan hakka, yanlıştan doğruya kaçış, öyle ise; hicret hazırlığı her alanda olmalıdır. Eğitim, iktisat, siyaset, ahlâk, vs. Ebû Dâvud (rha) Efendimiz (sav) in; Muhâcir, Allah ın yasakladığı şeylerden ayrılan ve onlara elveda diyen kimsedir sözleriyle Hicretin umûmî mânâsını açıklamaktadır. Her alanda Allah ın istemediği şeylerden, Allah nizâmının tasvip ettiği şeylere hicret. Allah, bizlere önce Hicreti hakkıyla anlamayı, hicretin hayat veren gücüyle uyanmayı, hazırlandıktan sonra ferdî hareket ekmekten cemaat olmaya, cemaatten de devletine hicret etmeyi nasîp etsin. Hicreti terk etmek, nefse zulmetmektir. Hicrette bereket, genişlik ve Allah ın rızâsı vardır. 20

21 Bir Müslüman ın temel hedefi Allah a ihlâsla ibâdet edebilmektir. Ruhlar âleminde gerçekleşen Misak a, o misakın tabii sonucu olan Emânet e hakkıyla riayet edebildiği müddetçe, yeryüzünün neresinde olursa olsun yaşayabilir. Elbette hangi hâlde bulunursa bulunsun; insanları, Allah ın dinine davet etmeye devam edecektir. Herhangi bir devlet; Müslümanların ibâdet etmelerine karışmaz ve tebliğ hususundaki gayretlerini sınırlamazsa mesele yoktur. Ancak, bütün bunları kanunla yasaklar ve ibâdet ettikleri için zulüm ederse, işte o zaman Hicret kavramı devreye girmektedir: Hz. Âdem (as) ile başlayan Tevhid Mücâdelesi; Tâğutî güçlerin zulmü sebebiyle, hicret eden muttakî insanların ızdırabını gündeme getirir. Kâfirler ve müstekbirler daima zorbalığa başvurmuşlardır. Tarih boyunca; birçok Peygamber ve muttakî mü min, sâdece Allah a ibâdet edebilmek için hicret etmişlerdir. Baskı ve çevre şartları sebebiyle İslâm ı yaşayamayan her mükellef, mutlaka hicret etmeye mecburdurlar. Kur ân, Hicret ten, hicretin gereğinden, hicret edenlerden ve etmeyenlerden söz eder. Hicret in ne kadar önemli olduğunu şu âyetlerle daha iyi anlarız: Nisâ, 97-99; Öz nefislerinin zâlimleri olarak canlarını alacağı kimselere melekler derler ki; Ne işte idiniz İslâm için ne yapıyordunuz? Onlar; Biz yeryüzünde acizlerdik derler. Melekler de; Peki! Allah ın arzı yeryüzü geniş değil miydi? Siz de oradan hicret edeydiniz ya! derler. İşte, onların duracağı - varacağı yer Cehennemdir. Erkek, kadın ve çocuklardan zaaf ve acz içerisinde bırakılıp da, hiçbir çâreye gücü yetmeyen ve - Hicrete bir yol bulamayanlar müstesna. Zîrâ, işte onlar Allah ın affını umabilirler. Mekke de Müslüman oldukları hâlde, hicret etmeye imkânları da varken imanlarını gizleyen ve İslâm ın emirlerini edâ edemeyenler hakkında inen bu âyetler, hicretin önemini bildirmektedir. Bu âyetlerin nüzul sebebi olarak şunlar nakledilir: Peygamberimiz (sav) zamanında bazı Müslümanlar müşriklerle beraber durup onların sayılarının artmasına sebep oluyorlardı. Bazıları savaşlar sırasında öldürülebiliyorlardı. Veya, bir kısım Mekkeliler İslâm a girmiş, fakat bunu açığa vurmamışlardı. Bedir savaşında müşrikler onları da beraberlerinde savaşa götürdüler ve bazıları bu savaşta öldürüldü. Müslümanlar bunun üzerine; Bizim arkadaşlarımız Müslüman idiler, savaşa zorla getirildiler deyip, onlara Allah tan mağfiret dilediler. İşte bu hadiseler üzerine bu âyetlerin nâzil olduğu rivâyet edilir. Demek ki, mü minlerin bu gibi durumlarda; Biz İslâm ı ayakta tutamayacak kadar zayıf kimselerdik demeleri kendilerini kurtarmayacaktır. Çünkü İslâm ı tamamıyla yaşayabilmek için herhangi bir teşebbüste bulunmamışlar ve böylece Kendilerine Nefislerine zulmetmişlerdir. Fakat, gerçekten Hicret edemeyecek durumda olan zayıf mustazaflar bundan müstesnadır. Bu âyetler, müşrikler arasında bulunup da dinini ayakta tutamayan herkesedir. Hicret edebilecekken etmeyenler, kendi nefislerine zulmetmişler ve bu âyetler hükmünce, haram işledikleri icmâ ile kabul edilmiştir. (İbn-i Kesir Tefsiri) Bu hüküm kıyamete kadar bâkî olup, genel bir hükümdür. İbn-i Hacer el-askalanî hicreti ikiye ayırır: 1. İşkence ve korku diyarından, güven diyarına, (Habeşistan a ve ilk Medîne ye hicret gibi.) 2. Küfür diyarından hicret. (Medîne ye İslâm Devletinden sonra ki hicret.) Ancak Mekke fethedildikten sonra Efendimiz; Fetihten sonra hicret yoktur, ancak cihad ve niyet vardır buyurarak, Mekke den Medîne ye hicreti kaldırmıştır. Abdullah b. Ömer (ra); Yeryüzünde küfür diyarı var olup, kâfirlerle savaş sürdüğü müddetçe hicret devam edecektir. Zîrâ, Efendimiz (sav) Düşmanla cihad devam ettiği müddetçe, hicret devam edecektir buyurmuştur der. Bu hadise göre, Hicretin farz olduğu küfür diyarı, Müslümanlarla savaşın devam ettiği yerlerdir. Anlaşılıyor ki, İslâmî anlamda hicret, bir yerden başka bir yere göçten ibaret olmayıp, İslâm ın gelişme, yayılma ve tebliğ stratejisi çerçevesinde çok önemli yere sâhip bir olaydır. Şayet hicret, basit bir göçten ibaret olsaydı, müş- 21

22 riklerin Müslümanların peşini bırakmaları gerekirdi. Oysa gerek Habeşistan, gerekse Medîne muhacirleri hicretten sonra da müşriklerce sürekli olarak rahatsız edilmişlerdir. Çünkü bu muhacirlerin, bulundukları yerde güçlenerek Mekke yi müşriklerin elinden alma gâyesini güttükleri onların da tahmin ettikleri bir husustu. Gerçekten de, Peygamberimizin, muhacirlere gösterdiği hedeflerin başında Mekke nin fethi, Kâbe nin putlardan arındırılarak tevhidle, tekbirle şanlanması geliyordu ki, hicretten çok uzun sayılmayacak bir süre sonra bu gâye gerçekleştirilmiştir. İslâm tarihinde ve Peygamberimizin hayatında kuşkusuz en önemli olay Hicret tir. Çünkü bu olay İslâmî tebliğde bir dönüm noktasıdır, İslâm toplumunun var olmasına açılan kapıdır, baskıdan kurtulan Müslümanların dirilişi ve güçlü bir yapı olarak ortaya çıkışıdır. Hicret; imanın, Allah a ve Rasûlüne bağlılığın, Allah yolunda fedâkârlık yapmanın, dünyalıklardan vazgeçmenin, yalnızca Allah rızâsını seçmenin bir göstergesi; küfre ve onların azgın temsilcilerinin hükmüne boyun eğmemenin, iman uğruna her zorluğu göze almanın destansı ifadesidir. Peygamberimizle birlikte bu destanı yazan güzel insanlara Kur ân Muhâcir diyor ve onları kelimelerin en tatlısı ile övüyor: Tevbe, 100; Öne geçen Muhâcirler ve Ensar ile onlara güzellikle uyanlar; Allah onlardan râzı olmuştur, onlar da O ndan râzı olmuşlardır ve (Allah) onlara, içinde ebedî kalacakları, altından ırmaklar akan Cennetler hazırlamıştır. İşte büyük kurtuluş ve mutluluk budur. Bu yolculuk - Hicret sıradan bir göç değildir. Bu, iktisâdî bir sebebe dayanan yer değiştirme, daha rahat bir yaşamı elde etmeye yöneliş, ya da başka diyarların altın veya başka zenginliklerinin çekici davetine icabet değildi. Bu hicret, aydınlığa, kurtuluşa, İslâm ın nûruna, İslâm ı tebliği en uzak yerlere kadar götürebilme imkânına, Allah a hakkıyla kulluk yapma fırsatına uzanan bir yolculuktu. İslâm tarihinin açılma, dal budak salma günüdür Hicret. Böylece toplumsal bir güce ve siyasî bir yapıya kavuşan Müslümanlar, dinlerini rahatça yaşama imkânına kavuştular. İslâm Medîne de dirildi, güçlendi, genişledi ve zaman içerisinde bütün dünyaya ulaşma fırsatını buldu. Bu bakımdan Hicret, yalnızca zulüm ve baskıdan kurtulmak değil, bir mevzi değiştirme, bir siyasî manevra, bir strateji ve var olma yolculuğudur. Mekke den Medîne ye Hicret, Mekke nin fethiyle bitmiştir. Ama, Hicretin espirisi, onun taşıdığı mânâ, onun gerekliliği ve faydaları kıyâmete kadar devam edecektir. Müslümanlar İslâm ı yaşama konusunda baskıya, işkenceye, dayatmaya uğradıkları zaman, Allah ın geniş arzında İslâm ı yaşayabilecekleri bir yere göç edeceklerdir. Kendi içlerinde, gönüllerinde sürekli bir şekilde kötüden iyiye doğru, eksiklikten tekâmüle doğru manevî Hicreti sürekli yaşayacaklardır, yaşamalıdırlar da. Efendimiz (sav) de şöyle buyurmuştur: Memleketler, Allah ın memleketleridir. Kullar da Allah ın kullarıdır. Nerede hayır bulursan orada yerleş. (İbn-i Kesîr, Tefsir.) O hâlde, insan bulunduğu yerde dinini, Allah ın emirlerinin bütününü yaşayamıyor, zorluklarla karşılaşıyor, Allah tan başka şeylere kul olması için telkin edilip zorlanıyorsa, orası Müslüman ın yaşayabileceği bir yer değildir. Bütün yeryüzü Allah ın olduğuna göre, yaşayabileceği yeri arayıp bulmalı, Hicret edip o darlıktan genişliğe çıkmak için gereğini yaparak, Allah a kulluk etmek mü minin prensibi olmalıdır. Gerçek iman, inanılan şeylerin gönüllere hapsedilmekten kurtarılıp hayatta sergilenmesidir, yaşanmasıdır. Hicret de, bu gerçeği ifade etmek için yapılır. Ancak, o bir kaçış veya normal bir göç olmayıp, onunla İslâm Devleti ne atılan bir ilk adımdır. Müslüman ın Müslüman ca yaşayışını ortaya koymak için bir yer değiştirmesidir. İnancını icraat sahasına koymak, inancını devletleştirmek, güçlenmek ve sonra da Hicret etmek zorunda kaldığı yere yönelerek orada da İslâm ı her şeyiyle hâkim kılma girişimidir. Bugün de Hicret i anlama tarzımız, Efendimiz (sav) in Hicretindeki mânâlardan farklı olamaz. Yâni, Hicret i bir doğum veya ölüm yıldönümü gibi anlamak, onun hakkını gasbetmek, onun Müslüman a hayat veren iksirini frenleyip hapsetmek demektir. Hicret in sadece söz ve yazılarla anlatılması ve bununla yetinilmesi de Hicret e aday olamayışımızın bir delilidir. Bütün bunlar Efendimiz (sav) tarafından; Allah için ihlâslı olarak gerçek mânâda hicret ediniz. Muhacirlere sadece sözlerle benzemeye çalışarak muhacirlik taslamayınız (En-Nihâye) ikazıyla yasaklanmıştır. Allah rızası için muhacirler olabilmek dileğiyle. 22