TOPRAK MAHSULLERĠ OFĠSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 TOPRAK MAHSULLERĠ OFĠSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANKARA 2014

2 ĠÇĠNDEKĠLER 1. DÜNYA DA DURUM Hububat Buğday Arpa Çavdar Yulaf Mısır Çeltik-Pirinç TÜRKĠYE DE DURUM Hububat Buğday Arpa Yulaf Mısır Çeltik-Pirinç Mamul Madde Ġhracatı TEġEBBÜSÜN SEKTÖR ĠÇĠNDEKĠ YERĠ Yılı Hububat Alım Politikaları Hububat Stok Durumu /2014 Dönemi Çeltik Alım Politikaları /2014 Dönemi Mısır Alım Politikaları DÜNYADA UYGULANAN HUBUBAT DESTEKLEME SĠSTEMLERĠ Avrupa Birliği Reform Süreci Müdahale Alımları Hububat Çeltik AB de Ödeme Kurumları AB Uyum Sürecinde TMO nun AB ye Uyum ÇalıĢmaları Amerika BirleĢik Devletleri (ABD) Avustralya Kanada Arjantin LĠSANSLI DEPOCULUK HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

3 SEKTÖR RAPORU 1. DÜNYA DA DURUM 1.1. Hububat 2013/14 döneminde milyon ton olan hububat üretimi %10 artıģ göstererek milyon ton seviyesine yükselmiģtir. Hububat üretimindeki 183 milyon tonluk artıģın 98 milyon tonu mısırdan (%11 artıģ), 54 milyon tonu buğdaydan (%8 artıģ), 15 milyon tonu arpadan (%12 artıģ), geri kalan 16 milyon tonu diğer hububat ürünlerinden kaynaklanmaktadır. Tablo 1. Dünya Hububat Bilgileri (Milyon Ton) 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** Üretim 1, Ticaret Tüketim Stok Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü Toplam hububat üretimindeki artıģ, genellikle bir önceki dönemde üretimleri ciddi oranda düģen majör ihracatçı ülkelerden kaynaklanmaktadır. ArtıĢta, majör ihracatçı ülkelerden ABD nin %44, Bağımsız Devletler Topluluğu nun (BDT) %24, AB nin %15 ve Kanada nın %8 payı bulunmaktadır. Küresel hububat tüketiminde de artıģ öngörülmesine ve açılıģ stoklarının düģük olmasına rağmen yüksek miktardaki üretim, 2013/14 dönemi kapanıģ stokları tahmininin bir önceki döneme göre %17 yükselmesine neden olmuģtur. 2013/14 dönemi dünya hububat ticaretinde bir önceki döneme göre yaklaģık %11 lik bir artıģ öngörülürken bu artıģta büyük ölçüde mısır ticaretindeki %18 lik ve buğday ticaretindeki %8 lik artıģ etkili olmuģtur. Tablo 2. Dünya Hububat Üretim Miktarları (Milyon Ton) 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** Buğday Mısır Arpa Yulaf Çavdar Diğer*** Dünya Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) Sorgum, Darı, Tritikale ve Karma Hububat HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

4 Buğday Tablo ve 2013 Yılları Dünya Buğday EkiliĢ ve Üretimi ÜLKELER Ekim Alanı (Milyon Ha) 2012/ / Yılına Toplam Toplam Göre içindeki EkiliĢ EkiliĢ içindeki DeğiĢim payı payı (%) % (±) (%) Üretim Üretim (Milyon Ton) 2012/ /14 Toplam içindeki payı (%) Üretim Toplam içindeki payı (%) 2012 Yılına Göre DeğiĢim % (±) AB (28) 25, ,7 12 1,6 131, ,2 20 8,1 BDT 43, ,5 22 8,2 77, , ,0 Hindistan 29, ,6 13-0,3 94, ,5 13-1,5 ABD 19,8 9 18,3 8-7,6 61,8 9 58,0 8-6,1 Kanada 9,5 4 10,4 5 9,5 27,2 4 37,5 5 37,9 Çin 24, ,1 11-0,4 120, ,7 17 0,9 Avustralya 12,8 6 13,5 6 5,5 22,5 3 27,0 4 20,0 Pakistan 8,7 4 8, ,3 4 24,0 3 3,0 Türkiye* 7,5 3 7,7 4 2,7 20,1 3 22,1 3 10,0 Dünya 214, , , , ,3 Kaynak: IGC Nisan 2014, (*) TÜĠK verileri 2013/14 dönemi küresel buğday üretimi, 2012/13 e göre yaklaģık 54 milyon ton artıģla 709 milyon ton düzeyinde tahmin edilmektedir. Yüksek üretim artıģı önceki dönem üretimin düģük olmasıyla birlikte cari dönemin rekor seviyedeki verimine bağlıdır. ArtıĢın genellikle geçen yıl üretimleri ciddi oranda düģen majör ihracatçı ülkelerden kaynaklandığı belirtilmektedir. Majör ihracatçılardan BDT-12 bölgesinin 26 milyon tonluk artıģı dikkat çekicidir. BDT-12 ülkeleri arasında; Rusya üretiminin 37,7 milyon tondan 52,1 milyon tona, Kazakistan üretiminin 9,8 milyon tondan 13,9 milyon tona ve Ukrayna üretiminin 15,8 milyon tondan 22,3 milyon tona yükseldiği tahmin edilmektedir. Bunun dıģında AB ve Kanada nın da üretim artıģındaki payı büyüktür. Kanada da ekim alanı artıģının yanı sıra rekor düzeydeki verimliliğe bağlı olarak üretim 27,2 milyon tondan 37,5 milyon tona yükselirken AB de verimdeki belirgin artıģa bağlı olarak üretim 131,6 milyon tondan 142,2 milyon tona yükselmiģtir. 2014/15 dönemi dünya buğday üretiminin, ekim alanındaki artıģa rağmen verimin 2013/14 döneminde kaydedilen rekor düzeyin altında beklenmesiyle 12 milyon ton düģüģ göstererek 697 milyon ton düzeyine gerilemesi öngörülmektedir. 2013/14 dönemine göre öngörülen düģüģ; AB, ABD, Kazakistan, Güney Amerika ve Hindistan daki artıģları bastıran Rusya, Ukrayna, Kanada, Ġran, Çin, Fas ve Avustralya daki düģüģlere bağlıdır. Tablo 4. Dünya Buğday Verileri (Milyon Ton) 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** Üretim Ticaret Tüketim Stok Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

5 2013/14 dönemi küresel buğday tüketimi, yemlik talebi diğer yemlik hububat türlerine kıyasla yüksek fiyatı nedeniyle bir miktar azalırken gıdalık talebinin artmasıyla bir önceki yıla göre %2 artıģla 691 milyon ton düzeyinde tahmin edilmektedir. 2014/15 döneminde de tüketim artıģındaki büyümenin bir önceki sezon kadar olmasa da devam etmesi öngörülmektedir. 2013/14 dönemi küresel ticaret tahmini Çin baģta olmak üzere ABD, Mısır, Ġran ve Suudi Arabistan ın artan ithalat talebine bağlı olarak bir önceki sezona göre %8 artıģ göstererek 151 milyon tona yükselmiģtir. 2014/15 döneminde ise küresel ticaretin, Çin, ABD ve Ġran ın ithalat taleplerinin azalması beklentisiyle 144 milyon ton düzeyine gerilemesi öngörülmektedir. 2013/14 dönem sonu stok tahmini, tüketimdeki artıģa rağmen üretimde yüksek miktarda artıģ kaydedilmesiyle önceki döneme göre 18 milyon ton yükseliģ göstermiģ ve 190 milyon tona ulaģmıģtır. Stoklardaki artıģ büyük ölçüde bu sezon aģırı üretim yapan Kanada da ve aģırı ithalat yapan Çin de gözlenmektedir. 2014/15 dönem sonu stokunun ise baģlangıç stoklarındaki artıģa rağmen üretimdeki düģüģ ve tüketimdeki artıģla 3 milyon ton düģüģ göstererek 187 milyon ton düzeyine gerilemesi öngörülmektedir. Tablo 5. Dünya Buğday Üretimi ve Önemli Üretici Ülkeler (Milyon Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** AB (28) 125,1 118,0 150,7 138,3 136,8 137,4 131,6 142,2 144,8 Çin 108,5 109,3 112,5 115,1 115,2 117,4 120,6 121,7 120,0 Hindistan 69,4 75,8 78,6 80,7 80,8 86,9 94,9 93,5 95,0 ABD 49,2 55,8 68,0 60,4 60,1 54,4 61,8 58,0 59,0 Rusya 44,9 49,4 63,8 61,7 41,5 56,2 37,7 52,1 51,0 Kanada 25,3 20,1 28,6 26,8 23,3 25,3 27,2 37,5 29,0 Pakistan 21,7 23,3 21,0 24,0 23,9 24,2 23,3 24,0 24,0 Avustralya 10,8 13,6 21,4 21,8 27,4 29,9 22,5 27,0 25,5 Türkiye*** 20,0 17,2 17,8 20,6 19,7 21,8 20,1 22,1 - Ukrayna 13,8 13,9 25,9 20,9 16,8 22,3 15,8 22,3 20,0 Ġran 14,8 15,0 10,0 12,0 15,0 13,5 14,0 14,5 13,6 Dünya 597,5 607,4 685,0 679,0 652,9 695,4 654,9 709,0 697,5 Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK verileri Grafik 1. Dünya Buğday Üretimindeki Önemli Üretici Ülkeler ve Üretimdeki Payları 3% 4% 4% 2% 3% 5% 8% 13% AB (28) 20% ÇĠN HĠNDĠSTAN ABD RUSYA KANADA 17% PAKĠSTAN AVUSTRALYA TÜRKĠYE UKRAYNA 8% 13% ĠRAN DĠĞER Kaynak: IGC Nisan 2014 HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

6 Dünya makarnalık buğday üretimi öngörüsü 38,0 milyon ton düzeyinde olup tüketim ise 37,3 milyon ton olarak öngörülmektedir. Makarnalık buğday küresel devir stokları ise 7,3 milyon ton seviyesinde öngörülmektedir. Tablo 6. Dünya Makarnalık Buğday Üretimi ve Önemli Üretici Ülkeler (Bin Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** AB (28) Kanada Türkiye*** Cezayir ABD Meksika Suriye Kazakistan Dünya Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK verileri Not: AB verileri; 2012 yılına kadar 27 ülke, 2013 yılından itibaren 28 ülkedir. Tablo 7: Ülkeler Bazında Dünya Buğday Verimi (Ton/Ha) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** AB (28) 5,06 4,75 5,68 5,44 5,28 5,28 5,20 5,54 5,49 Çin 4,53 4,73 4,81 4,88 4,75 4,84 4,98 5,04 4,94 Hindistan 2,60 2,71 2,79 2,91 2,84 2,95 3,20 3,16 3,02 ABD 2,60 2,70 3,02 2,99 3,12 2,94 3,11 3,17 3,11 Kanada 2,61 2,32 2,85 2,79 2,82 2,96 2,86 3,59 2,96 Ukrayna 2,65 2,33 3,71 3,09 2,68 3,35 2,80 3,39 3,13 Pakistan 2,60 2,77 2,45 2,66 2,65 2,72 2,69 2,77 2,73 Türkiye*** 2,36 2,17 2,35 2,57 2,44 2,70 2,67 2,85 - Ġran 2,47 2,17 1,71 1,90 2,14 1,99 2,00 2,07 2,01 Avustralya 0,92 1,10 1,58 1,57 2,03 2,15 1,76 2,00 1,85 Rusya 1,95 2,10 2,45 2,23 1,91 2,26 1,77 2,20 2,08 Dünya 2,83 2,82 3,08 3,05 3,00 3,15 3,05 3,23 3,12 Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK verileri Dünyada buğday üretiminde verim ortalaması 2013/2014 döneminde 3,23 ton/ha olarak tahmin edilmektedir. Geçen yıla göre dünya üretimindeki artıģta büyük payı olan BDT ülkelerinin ve Kanada nın verimlerinde önemli artıģ olduğu yukarıdaki tablodan gözlenmektedir Arpa 2013/14 dönemi arpa üretimi, ekim alanındaki azalıģa rağmen AB, Rusya, Kanada ve Avustralya baģta olmak üzere verimliliğin yükselmesine bağlı olarak geçen yıla göre %12 artıģla, son dört yılın en yüksek seviyesi olan 145 milyon ton düzeyinde tahmin edilmektedir. 2014/15 dönemi arpa üretiminin, ekim alanı yükselirken (AB, Kanada ve Avustralya da düģüģ, BDT bölgesinde artıģ) ortalama verim varsayımı altında 2013/14 dönemine göre %7 düģüģ göstermesi, 135 milyon ton düzeyine gerilemesi öngörülmektedir. HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

7 Tablo 8. Dünya Arpa Üretimi ve Önemli Üretici Ülkeler (Bin Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** AB (28) Rusya Kanada Avustralya Türkiye*** Ukrayna Arjantin ABD Dünya Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK verileri Grafik 2. Dünyada Önemli Arpa Üretici Ülkelerin Üretimdeki Payları 6% 7% 7% 5% Kaynak: IGC Nisan % 3% 17% 11% 41% AB (28) RUSYA KANADA AVUSTRALYA TÜRKĠYE*** UKRAYNA ARJANTĠN ABD DĠĞER Tablo 9. Dünya Arpa Verileri (Milyon Ton) 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** Üretim 137,9 133,4 154,8 149,7 122,4 134,2 130,2 144,9 135,2 Ticaret 15,9 15,5 19,5 16,9 14,7 20,3 19,5 20,4 20,4 Tüketim 143,9 135,7 142,4 144,6 135,9 135,5 133,3 140,2 137,7 Stok 25,3 23,0 35,5 40,7 27,1 25,9 22,7 27,4 24,8 Kaynak: IGC Nisan /14 dönemi dünya arpa tüketimi, nispeten düģük fiyatların ve yüksek miktardaki arzın yemlik kullanımı arttırması ve artan bira talebinin endüstriyel kullanımı arttırması neticesinde geçen yıla göre 7 milyon ton artıģla 140 milyon ton tahmin edilmektedir. HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

8 2013/14 döneminde küresel ticaret, en büyük arpa ithalatçısı olan Suudi Arabistan ın büyüyen küçükbaģ hayvancılık sektörünün artan yemlik talebi ve ikinci en büyük arpa ithalatçısı olan Çin in sezon üretiminin zayıf olması nedeniyle 20,4 milyon tona yükselmiģtir. Çin ithalatını ağırlıklı olarak Avustralya dan yaparken Suudi Arabistan Karadeniz (Rusya, Ukrayna) ve AB (Almanya, Fransa, Romanya) ülkelerinden yapmaktadır. 2013/14 dönemi küresel kapanıģ stokları tahmini, tüketimdeki artıģa bağlı olarak bir önceki döneme göre 4 milyon ton artıģla 27 milyon ton düzeyindedir. Dünya arpa verimi; 2013/14 döneminde özellikle AB, Kanada ve Avustralya da yüksek verim oranlarıyla birlikte rekor seviyeye ulaģmıģtır. Tablo 10. Ülkeler Bazında Dünya Arpa Verimi (Ton/Ha) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** AB (28) 4,09 4,22 4,49 4,46 4,29 4,34 4,40 4,84 4,60 ABD 3,29 3,22 3,42 3,93 3,93 3,74 3,65 3,86 3,77 Arjantin 3,75 3,56 3,52 2,68 3,96 3,49 2,85 3,67 3,59 Kanada 2,91 2,75 3,36 3,26 3,19 3,29 2,91 3,86 3,32 Türkiye*** 2,62 2,42 2,17 2,45 2,41 2,66 2,58 2,91 - Ukrayna 2,16 1,44 3,08 2,39 1,97 2,47 2,11 2,34 2,29 Avustralya 1,02 1,34 1,59 1,78 2,17 2,21 2,06 2,43 2,08 Rusya 1,80 1,86 2,46 1,88 1,16 2,20 1,82 1,89 1,79 Dünya 2,38 2,38 2,80 2,69 2,45 2,71 2,56 2,88 2,66 Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK verileri Çavdar 2013/14 döneminde dünya çavdar üretim tahmini, bir önceki yıla göre %17 artıģ göstermektedir. Tablo 11. Dünya Çavdar Üretimi ve BaĢlıca Üretici Ülkeler (Bin Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** AB (28) Rusya Belarus Türkiye*** Dünya Kaynak: IGC Nisan 2014 (*)Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK verileri HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

9 1.1.4.Yulaf 2013/14 döneminde dünya yulaf üretimi, bir önceki yıla göre yaklaģık %13 artıģ göstermektedir. Tablo 12. Dünya Yulaf Üretimi ve BaĢlıca Üretici Ülkeler (Bin Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** AB (28) Rusya Kanada Avustralya ABD Ukrayna Türkiye*** Dünya Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK verileri Mısır Tablo 13. Dünya Mısır Verileri (Milyon Ton) YILLAR 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** Üretim Tüketim Ticaret Stok Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü 2013/14 dönemi mısır üretim tahmini, Arjantin ve Brezilya gibi güney yarım küre ülkelerindeki düģüģe rağmen ABD baģta olmak üzere AB, Çin, Ukrayna Rusya ve gibi kuzey yarım küre ülkelerinde güçlü artıģlara bağlı olarak geçen yıla göre %11 oranında yükseliģ göstererek 965 milyon tonluk rekor seviyede açıklanmıģtır. 2014/15 dönemi küresel mısır üretiminin, hasat alanının ve verimin bir önceki dönemin bir miktar altında kalması beklentisiyle 950 milyon tona gerilemesi öngörülmektedir. Tablo 14. Dünya Mısır Üretimi ve Önemli Üretici Ülkeler (Bin Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** ABD Çin Brezilya AB (28) Arjantin Meksika Türkiye*** Dünya Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK verileri Dünyada mısır; hububat içerisinde ekim alanı olarak ikinci, üretimde ise ilk sırada yer almaktadır. Dünya mısır üretiminin %37 si ABD de, %23 ü Çin de yapılmaktadır. HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

10 Tablo 15. Ülkeler Bazında Mısır Verimi (Ton/Ha) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** ABD 9,36 9,46 9,65 10,33 9,59 9,24 7,74 9,97 10,14 Türkiye*** 7,11 6,83 7,20 7,18 7,26 7,13 7,39 8,95 - Çin 5,62 5,43 5,56 5,26 5,45 5,75 5,88 6,03 5,81 AB (28) 5,89 6,03 7,16 6,88 6,95 7,35 6,04 6,63 6,97 Arjantin 7,67 5,19 6,20 7,81 6,35 4,24 5,96 6,00 6,00 Brezilya 3,66 4,02 3,62 4,31 4,16 4,80 5,15 4,83 4,64 Meksika 3,00 2,96 3,31 3,24 3,00 2,93 3,15 3,24 3,33 Dünya 4,83 5,03 5,08 5,22 5,08 5,17 4,92 5,50 5,44 Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK verileri Dünyada mısır verimi 2013/14 döneminde ABD, Çin ve AB de yüksek verim kaydedilmesiyle rekor düzeye ulaģmıģtır. Grafik 3. Dünya Mısır Üretiminde Önemli Ülkeler ve Üretimdeki Payları (%) 22% 2% 2% 7% Kaynak: IGC Nisan % 37% 23% ABD ÇĠN BREZĠLYA AB (28) ARJANTĠN MEKSĠKA DĠĞER Tablo 16. Dünya Mısır Tüketimi ve Önemli Tüketici Ülkeler (Milyon Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** ABD 230,7 261,6 259,3 281,6 285,0 279,0 263,6 297,1 298,9 Çin 144,3 153,1 157,2 166,5 174,7 192,9 205,1 213,2 220,2 AB 52,9 64,1 63,9 59,5 64,1 68,6 67,3 73,6 Brezilya 42,5 46,1 46,3 46,9 48,9 50,5 53,1 54,4 56,2 Meksika 30,6 31,8 32,3 30,4 28,7 29,0 26,6 31,5 32,1 Japonya 16,6 16,5 16,7 16,5 15,7 14,9 14,5 15,2 15,4 Türkiye 3,68 4,05 4,21 4,08 4,18 4,37 5,94 5,04 5,05 Dünya 728,2 779,1 786,4 822,9 844,0 876,4 864,5 935,0 945,0 Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü 2013/14 dönemi küresel mısır tüketimi, özellikle yemlik ve endüstriyel kullanımın güçlenmesiyle bir önceki sezona göre %8 artıģ göstererek 935 milyon tona yükselmiģtir. Yemlik tüketimin bir önceki sezona göre %11, endüstriyel tüketimin ise %5 artması beklenmektedir. HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

11 Grafik 4. Dünya Mısır Tüketimi ve Önemli Ülkelerin Tüketimdeki Payları (%) 27% 32% ABD ÇĠN AB BREZĠLYA MEKSĠKA 1% 3% 6% 8% 23% JAPONYA DĠĞER Kaynak: IGC Nisan 2014 Tablo 17. Ülkeler Bazında Dünya Mısır Stokları (Milyon Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** Çin 44,4 43,1 51,7 50,3 53,8 58,8 61,9 71,3 70,9 ABD 33,1 41,3 42,5 43,4 28,7 25,1 20,9 35,4 45,1 Brezilya 3,5 8,9 7,7 5,6 6,6 5,6 9,4 9,3 8,1 AB 8,1 7,3 7,8 7,8 6,0 6,7 5,0 6,3 6,6 G. Afrika 1,7 2,8 3,7 4,8 3,2 3,0 2,4 2,9 3,2 Meksika 2,5 4,1 3,7 1,5 1,9 1,2 1,0 2,6 2,8 Ukrayna 1,4 0,9 1,0 0,7 1,1 1,1 1,3 2,4 1,3 Türkiye 0,52 0,52 0,86 0,79 0,71 0,60 0,70 0,56 0,40 Dünya 114,3 132,2 145,7 144,1 130,7 130,8 127,5 157,7 162,9 Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü 2013/14 dönem sonu stoklarının, artan tüketime rağmen rekor üretimle birlikte bir önceki yıla göre %24 artıģ göstererek 158 milyon ton ile son 13 yılın en yüksek seviyesine yükselmesi beklenmektedir. 2014/15 dönem sonunda ise stoklarının 2013/14 dönemine göre %3 artıģ göstererek son 15 yılın en yüksek seviyesi olan 163 milyon tona ulaģması öngörülmektedir. ABD stoklarının ise %27 artıģla 2005/06 döneminden beri en yüksek düzey olan 45 milyon tona yükselmesi öngörülmektedir. Tablo 18. Dünya Mısır Ġthalatı ve BaĢlıca Ġthalatçı Ülkeler (Bin Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** Japonya AB (28) Meksika G. Kore Türkiye*** Dünya Kaynak: IGC Nisan 2014 (*)Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK verileri HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

12 Grafik 5. Dünyada Mısır Ġthalatı Yapan BaĢlıca Ülkeler ve Payları (%) 14% 11% JAPONYA AB (28) 57% 10% MEKSĠKA GÜNEY KORE DĠĞER 8% Kaynak: IGC Nisan 2014 Tablo 19. Ülkeler Bazında Dünya Mısır Ġhracatı (Bin Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / / /14* 2014/15** ABD Brezilya Arjantin Ukrayna Dünya Kaynak: IGC Nisan 2014 (*) Tahmin, (**) Öngörü 2013/14 dönemi verilerine göre mısır ihracatında ilk sırayı %33 lük payla ABD alırken bu ülkeyi %21 ile Brezilya ve %16 ile Ukrayna takip etmektedir. Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere, son yıllarda Brezilya ve Ukrayna mısır üretiminde büyük atak yaparak küresel ihracatta önemli role sahip olmuģlardır. 2013/14 dönemi küresel ticareti, yüksek arz nedeniyle düģen fiyatların hem yemlik hem endüstriyel talebi güçlendirmesiyle önceki döneme göre %18 artıģ göstererek rekor seviyeye yükselmiģtir. Grafik 6. Dünyada Mısır Ġhracatı Yapan BaĢlıca Ülkeler ve Payları (%) 16% 21% ABD 16% BREZĠLYA UKRAYNA ARJANTĠN 14% 33% DĠĞER Kaynak: IGC Nisan 2014 Öngörü HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

13 Tablo 20. Dünyada Yıllar Ġtibariyle Mısır Piyasa Fiyatları (ABD 3YC) YILLAR FĠYAT (FOB-USD/Ton) Kaynak: Reuters.* 2014 yılı ortalama fiyatı, tarihi itibariyledir. (ABD 3YC: 3.derece Amerikan sarı mısırı) Çeltik Pirinç Tablo 21. Dünya Çeltik Pirinç Durumu YILLAR 2006/ / / / / / /13* 2013/14** EkiliĢ 154,6 154,7 158,1 155,8 158,20 160,2 157,9 160,8 Çeltik Üretim 625,6 642,5 668,3 656,6 671,6 696,1 702,6 709,1 Çeltik Verim 4,05 4,15 4,23 4,22 4,25 4,34 4,45 4,41 Pirinç Üretim 420,1 432,6 448,8 440,6 449,3 466,4 471,1 475,0 Pirinç Tüketim 419,9 428,3 436,9 437,5 445,2 458,6 468,4 474,6 Pirinç Ticaret 31,7 29,3 29,1 31,3 35,7 38,9 37,6 39,0 Pirinç Stok 76,3 80,6 92,4 95,6 99,6 107,5 110,2 110,5 Kaynak: IGC Nisan 2014 (*)Tahmin, (**) Öngörü Not: Çeltik EkiliĢ (milyon hektar), Üretim (milyon ton) ve Verimi (ton/ha) USDA verisidir. 2013/14 dönemi küresel pirinç üretim tahmini, Uzak Doğu Asya ülkelerinde üst üste kaydedilen üretim artıģlarına bağlı olarak 475 milyon ton ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaģmıģtır. ABD pirinç üretimi; önceki döneme göre %5 azalıģla 6,1 milyon ton olarak gerçekleģmiģtir. ABD nin 2014/15 çeltik ekiliģlerinin ise toplamda, özellikle Arkansas ta uzun tane pirinç ekiliģlerinde fiyatları nispeten düģük olan mısır aleyhine kaydedilen artıģ neticesinde 2013/14 dönemine göre %16 yükselmesi öngörülmektedir. Buna karģın ABD nin orta ve kısa tane çeltik ekiliģlerinin, üst üste üç yıldır kuraklığın etkili olduğu Kaliforniya daki düģüģe bağlı olarak 2013/14 dönemine göre %21 oranında sert düģüģ göstermesi öngörülmektedir. Tablo 22. Ülkeler Bazında Dünya Pirinç Üretimi (Milyon Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / /13* 2013/14** Çin 127,20 130,20 134,33 136,57 137,03 140,70 142,94 142,31 Hindistan 93,35 96,69 99,18 89,09 95,98 105,30 105,20 105,60 Endonezya 35,30 37,00 38,31 36,37 35,50 36,35 36,83 37,53 BangladeĢ 29,00 28,80 31,20 31,00 31,70 33,70 33,82 34,59 Vietnam 22,90 24,37 24,39 25,16 26,25 26,88 27,34 27,50 Tayland 18,25 19,80 19,85 20,26 20,26 20,46 20,26 20,20 Burma 10,60 11,84 11,20 11,64 11,06 11,47 11,68 11,84 Filipinler 9,78 10,48 10,75 9,77 10,54 10,71 11,40 11,72 Brezilya 7,69 8,19 8,57 7,93 9,26 7,89 8,04 8,57 Japonya 7,79 7,93 8,03 7,71 7,72 7,65 7,76 7,83 Pakistan 5,45 5,70 6,88 6,80 4,82 6,60 6,00 6,50 ABD 6,27 6,29 6,55 7,13 7,59 5,87 6,36 6,05 Mısır 4,65 4,65 4,67 4,56 3,10 4,25 4,67 4,85 Kamboçya 3,30 3,30 3,99 4,06 4,23 4,27 4,60 4,90 Kore 4,68 4,41 4,84 4,92 4,29 4,22 4,01 4,18 Nijerya 2,55 2,01 2,63 2,23 2,82 2,88 2,37 2,77 Türkiye*** 0,42 0,39 0,45 0,45 0,52 0,54 0,53 0,54 Dünya 420,15 432,61 448,78 440,64 449,26 466,40 471,10 474,98 Kaynak: IGC (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK (Bin Ton) HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

14 Grafik 7. Dünya Pirinç Denge Tablosu (Milyon Ton) Kaynak: IGC Üretim Tüketim Tica ret Ka pa nıģ Stokla rı Grafik 8. Dünya Pirinç Üretiminde Önemli Ülkeler ve Üretimdeki Payları (%) Kaynak: IGC HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

15 Tablo 23. Ülkeler Bazında Dünya Pirinç Tüketimi (Milyon Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / /12* 2012/13* 2013/14** Çin 127,5 127,7 132,8 133,7 134,8 139,7 142,2 143,9 Hindistan 86,7 90,5 91,2 86,4 90,8 92,9 95,0 97,1 Endonezya 35,9 36,4 37,0 37,6 38,2 39,1 39,2 39,4 BangladeĢ 29,8 30,7 31,0 31,5 32,5 34,0 34,4 34,9 Vietnam 18,7 19,4 18,8 19,1 19,3 19,3 20,1 20,5 Filipinler 12,1 13,3 13,1 13,2 12,8 12,9 12,8 13,0 Tayland 9,8 9,7 9,6 10,2 10,4 10,7 11,2 11,4 Burma 10,7 11,0 10,5 10,9 10,4 10,5 10,7 10,8 Japonya 8,3 8,2 8,3 8,2 8,2 8,2 8,1 8,1 Brezilya 8,0 8,3 8,4 8,4 8,3 7,9 8,0 8,3 Dünya 419,9 428,3 436,9 437,5 445,2 458,6 468,4 474,6 Kaynak: IGC (*) Tahmin, (**) Öngörü 2013/14 dönemi tüketimi, artan nüfusla birlikte özellikle Uzak Doğu Asya nın artan talebi neticesinde geçen yıla göre 6 milyon ton artıģ göstermiģ ve tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaģmıģtır. Çin in tüketimi tüm zamanların en yüksek seviyesinde olmasına rağmen yıllık artıģ miktarının daha proteinli ürünlere geçiģ nedeniyle azaldığı gözlenmektedir. Grafik 9. Dünya Pirinç Tüketiminde Önemli Ülkeler ve Tüketimdeki Payları (%) 3% 3% 2% 2% 2% 18% ÇĠN HĠNDĠSTAN ENDONEZYA 30% BANGLADEġ 4% VĠETNAM FĠLĠPĠNLER 7% TAYLAND BURMA 8% JAPONYA 21% BREZĠLYA DĠĞER Kaynak: IGC HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

16 Tablo 24. Önemli Üretici Ülkelerdeki Çeltik Ekili Alan (Milyon Ha) ÜLKELER 2006/ / / / / / /13* 2013/14** Hindistan 44,00 43,77 45,40 41,85 42,86 44,10 42,41 43,50 Çin 28,94 28,92 29,24 29,63 29,87 30,06 30,14 30,43 Endonezya 11,90 11,90 12,17 12,10 12,08 12,16 12,19 12,05 BangladeĢ 11,20 11,10 11,36 11,60 11,70 11,72 11,65 11,77 Tayland 10,27 10,83 10,80 10,94 10,67 11,00 10,84 10,90 Vietnam 7,20 7,41 7,33 7,42 7,61 7,74 7,86 7,81 Filipinler 4,19 4,35 4,53 4,41 4,53 4,58 4,70 4,67 Kamboçya 2,52 2,57 2,61 2,68 2,78 2,77 2,95 3,05 Pakistan 2,58 2,55 2,91 2,80 2,10 2,75 2,40 2,76 Brezilya 2,97 2,87 2,91 2,77 2,83 2,43 2,39 2,48 Nijerya 2,45 2,45 2,38 1,84 2,43 2,58 2,00 2,50 Türkiye*** 0,10 0,09 0,10 0,10 0,10 0,10 1,20 1,11 Dünya 154,60 154,70 158,10 155,76 158,21 160,23 157,92 160,76 Kaynak: USDA (*) Tahmin, (**) Öngörü, (***) TÜĠK. Tablo 25. Ülkeler Bazında Dünya Pirinç Ġthalatı (Milyon Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / /13* 2013/14** Nijerya 1,51 1,80 2,07 2,11 2,49 3,35 2,70 3,03 Ġran 1,13 1,18 1,26 1,17 1,42 1,65 2,15 1,85 Filipinler 1,75 2,57 2,55 2,15 1,15 1,30 0,87 1,50 AB-28 1,34 1,37 1,09 1,02 1,44 1,30 1,35 1,37 Irak 0,84 0,90 1,15 1,19 1,05 1,38 1,40 1,48 Suudi Arabistan 1,01 1,08 1,13 1,09 1,09 1,25 1,25 1,25 Malezya 0,74 0,94 0,84 0,80 1,04 0,98 0,89 0,95 Güney Afrika 0,92 0,80 0,98 0,80 0,95 0,87 0,90 0,98 Dünya 31,75 29,26 29,09 31,35 35,74 38,85 37,58 38,96 Kaynak: IGC (*) Tahmin, (**) Öngörü Tablo 26. Ülkeler Bazında Dünya Pirinç Ġhracatı (Milyon Ton) ÜLKELER 2006/ / / / / / /13* 2013/14** Hindistan 5,79 4,55 2,10 2,00 2,80 10,21 10,83 9,83 Tayland 9,56 10,17 8,62 8,88 10,65 6,67 6,60 8,22 Vietnam 4,51 4,65 5,99 6,73 7,09 8,01 6,75 6,95 Pakistan 2,85 3,03 3,10 4,05 3,25 3,60 3,30 3,50 ABD 2,92 3,34 3,03 3,51 3,49 3,22 3,41 3,19 Kamboçya 0,36 0,34 0,66 0,77 0,82 0,95 1,00 1,00 Brezilya 0,24 0,55 0,57 0,50 1,47 0,95 0,78 0,93 Arjantin 0,44 0,43 0,59 0,47 0,68 0,58 0,55 0,61 Avustralya 0,23 0,07 0,02 0,06 0,31 0,45 0,53 0,53 Çin 1,31 0,94 0,76 0,60 0,49 0,27 0,45 0,43 Dünya 31,75 29,26 29,09 31,35 35,74 38,85 37,58 38,96 Kaynak: IGC, (*) Tahmin, (**) Öngörü HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

17 Grafik 10. Dünya Pirinç Ġhracatında Önemli Ülkeler Ġhracattaki Payları (%) 2% 1% 1% 11% HĠNDĠSTAN 2% 2% 8% 9% 25% 18% 21% TAYLAND VĠETNAM PAKĠSTAN ABD KAMBOÇYA BREZĠLYA ARJANTĠN AVUSTRALYA ÇĠN DĠĞER Kaynak: IGC Tablo 27. Dünyada Yıllar Ġtibariyle Pirinç Fob Fiyatları ($/Ton) ÜRÜN ÇEġĠDĠ ABD (Uzun tane) ABD (Orta tane California) Tayland %100B (Uzun tane) Kaynak: FAO HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

18 2. TÜRKĠYE DE DURUM Ülkemiz, geniģ bir ürün yelpazesine imkân veren iklim ve ekolojik özellikleri nedeniyle tarımsal üretim açısından avantajlı bir ülkedir ve kendine yeterlilik açısından iyi durumdadır. Üstelik toplam istihdamın %24,6 sı tarım sektöründe yer almaktadır. Dünya nın en önemli un ihracatçı ülkelerinden biri Türkiye dir. Bu yüzden iç tüketimin yanı sıra, sektördeki en önemli hububat talebi un fabrikalarından gelmektedir. Ayrıca yem sanayi ve ihracata konu olan beyaz et sektörünün de hububat talebi olmaktadır Hububat Ülkemiz yüzölçümünün %30 u (23,8 milyon hektar) tarım yapılabilir özelliktedir. Tarım alanlarımızın nadas alanları hariç %65,5 i (15,6 milyon hektar) tarla ziraatına ayrılmıģtır. Bu alanın da yaklaģık %74 ünde (11,5 milyon hektar) hububat ekilmektedir. Hububat ekim alanı içerisinde %67,2 lik pay ile ilk sırada buğday, %23,7 lik payla ikinci sırada arpa ve %5,7 lik payla mısır üçüncü sırada yer almaktadır. Bu ürünleri sırasıyla çavdar, çeltik, yulaf ve tritikale izlemektedir. Grafik 11. Türkiye Tahıl Alanları (%) Kaynak: TÜĠK Buğday Buğday üretimi, ülkemizin her bölgesinde yapılmaktadır. Bu bakımdan buğday, tarla ürünleri içerisinde ekiliģ alanı ve üretim miktarı bakımından ilk sırayı almaktadır. Son 20 yılda buğday ekim alanları 7,5-9,8 milyon hektar arasında; üretimi ise 17,2 22,05 milyon ton arasında değiģmiģtir. Ülkemizde artan nüfusa paralel olarak buğday talebi de artmaktadır. Ekmek, bulgur, makarna, irmik, bisküvi, niģasta ve diğer buğdaya dayalı unlu mamuller tüketimi dikkate alındığında buğday tüketimimiz 18-18,5 milyon ton seviyelerindedir. HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

19 Grafik 12. Türkiye Buğday Üretimi ve Ekim Alanı Kaynak: TÜĠK Son 14 yıla bakıldığında, buğday ekim alanları 7,5 9,8 milyon hektar arasında ve üretim miktarı 17,8 22,05 milyon ton arasında değiģmektedir. Yalnız 2007 yılında yaģanan kuraklıktan dolayı buğday üretimi 17,2 milyon ton olarak gerçekleģmiģtir yılında TÜĠK e göre buğday üretimimiz 22,05 milyon tondur (Grafik 12). Grafik Yılı Bölgeler Bazında Buğday Üretimi ve Ekim Alanı Kaynak: TÜĠK HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

20 Tablo Yılı Bölgeler Bazında Buğday Üretimi (Bin Ton) BÖLGE ADI Ekmeklik Buğday Makarnalık Buğday Miktar % Miktar % Marmara Bölgesi ,9 0,02 Ege Bölgesi Ġç Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi Toplam Kaynak: TÜĠK Ülkemizde buğday, her bölgede yetiģtirilebilmekle birlikte özellikle Ġç Anadolu Bölgesi nde yaygın olarak üretilmektedir. Nitekim 2013 yılı ekmeklik buğday üretiminde %36 lık pay ile ilk sırada Ġç Anadolu Bölgesi yer almaktadır. Bunu %15 oranıyla Marmara Bölgesi ve %14 oranıyla Güneydoğu Anadolu Bölgesi izlemektedir. Üretimde en az pay %7 ile Doğu Anadolu ve Ege Bölgelerine aittir. Makarnalık buğday üretiminde ise ilk sırayı Güneydoğu Anadolu Bölgesi %46, ikinci sırayı Ġç Anadolu Bölgesi %28 ve üçüncü sırayı %13 ile Ege Bölgesi yer almaktadır (Tablo 28, Grafik 13, 14, 15). Grafik Yılı Bölgeler Bazında Ekmeklik Buğday Üretimi ve Ekim Alanı Kaynak: TÜĠK HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

21 Grafik Yılı Bölgeler Bazında Makarnalık Buğday Üretimi ve Ekim Alanı Kaynak: TÜĠK Tablo 29. Türkiye nin Buğday (Durum Buğday Dâhil) Ġthalat ve Ġhracat Miktarları YILLAR Miktar (Ton) Ġthalat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Miktar (Ton) Ġhracat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Kaynak: TÜĠK 2014 Buğday üretimi konusunda kendine yeterliliği oldukça yüksek düzeyde olan ülkemizin TÜĠK verilerine göre 2012/13 dönemi yeterlilik derecesi %98,0 dır. Ancak bazı yıllar olumsuz iklim koģullarına bağlı olarak üretimde ve kalitede yaģanan sorunlardan dolayı talep karģılanamamakta ve ithalat yapılmaktadır. Ayrıca dünya buğday fiyatları, uygulanan gümrük vergisi oranı ve DĠR (Dâhilde ĠĢleme Rejimi) kapsamında belgelerin kullanımı da ülkemiz buğday ithalat miktarını önemli ölçüde etkilemektedir. Ülkemizin 2002 yılı buğday ithalatı yaklaģık 1 milyon 117 bin ton olarak gerçekleģmiģtir yılı buğday ithalatı ise son yılların en yüksek seviyesi olan 4 milyon 755 bin tona ulaģmıģtır yılında buğday ithalatının yüksek olmasının ana nedeni, 25 ġubat 2011 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı (2011/1408 Sayılı Karar) ile 25 ġubat 1 Mayıs 2011 tarihleri arasında buğdayın gümrük vergisi oranının %130 dan %0 a indirilmesidir yılı buğday ithalat miktarı ise 4 milyon 53 bin ton olup bu rakamın %99,08 i DĠR kapsamında gerçekleģtirilmiģtir (Tablo 29). HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

22 Ülkemizde, buğday ithalatının büyük çoğunluğu navlun ve rekabetçi fiyat avantajına bağlı olarak Rusya Federasyonu, Kazakistan, ABD ve Ukrayna dan yapılmaktadır. Ülkemiz buğday üretiminde arz fazlası olduğu dönemlerde TMO, piyasaları düzenlemek amacıyla diğer müdahale yöntemlerinin yanı sıra ihracatta yapmaktadır. Ülkemizin 2010 yılı buğday ihracatı 1 milyon 171 bin ton ile son dönemin en yüksek seviyesine ulaģmıģtır yılı buğday ihracatı ise 275 bin ton olarak gerçekleģmiģtir (Tablo 29). Tablo 30. Türkiye nin Makarnalık (Durum) Buğday Ġthalat ve Ġhracat Miktarları YILLAR Miktar (Ton) Ġthalat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Miktar (Ton) Ġhracat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Kaynak: TÜĠK 2014 Ülkemizin yılları makarnalık buğday ithalat ve ihracat verilerine iliģkin bilgiler Tablo 34 te yer almaktadır yılındaki 26 tonluk makarnalık buğday ithalatının tamamı tohumluktur yılı makarnalık buğday ithalatı, yaklaģık 589 bin ton ile son yılların en yüksek seviyesine ulaģmıģtır. Makarnalık buğday ihracatı ise en yüksek 345 bin ton olarak 2010 yılında gerçekleģmiģtir. Ülkemizin 2013 yılı makarnalık buğday ihracatı ise 135 tondur Arpa Ülkemizde her bölgede üretimi yapılan arpa, tarla ürünleri içerisinde ekiliģ alanı ve üretim miktarı bakımından buğdaydan sonra ikinci sırada yer almaktadır. Son 14 yıla bakıldığında arpa ekim alanlarının 2,9 3,7 milyon hektar arasında ve üretim miktarı ise 7,3 9,6 milyon ton arasında değiģtiği görülmektedir. Yalnız 2008 yılında arpa üretimi 5,9 milyon ton olarak gerçekleģmiģtir (Grafik 16). HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

23 Grafik 16. Türkiye Arpa Üretimi ve Ekim Alanı Kaynak: TÜĠK Türkiye nin tüm bölgelerinde yetiģtirilmekle birlikte özellikle Ġç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri arpa üretiminde önemli iki bölgedir. Grafik Yılı Bölgeler Bazında Arpa Üretimi ve Ekim Alanı Kaynak: TÜĠK HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

24 Tablo 31. Türkiye nin Arpa Ġthalat ve Ġhracat Miktarları YILLAR Kaynak: TÜĠK 2014 Türkiye nin arpa ithalat ve ihracat miktar ve değerlerine iliģkin bilgiler Tablo 31 de verilmiģtir. Ülkemizde arpa ithalat miktarı; üretime, yurt içi kullanım miktarına, uygulanan gümrük vergisi oranına ve Dâhilde ĠĢleme Rejimi kapsamında kullanılan belge sayısına bağlı olarak yıllar itibariyle değiģiklik göstermektedir. Nitekim 2008 yılı arpa ithalat miktarının 253 bin tona yükselmesinin temel nedeni 28 Aralık 2007 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı (2007/12811 sayılı Karar) ile arpanın gümrük vergisi oranının 15 Mayıs 2008 tarihine kadar %0 olarak uygulanmasıdır yılı arpa ithalat miktarı ise ton olup bu rakamın %20,73 ü DĠR kapsamında gerçekleģtirilmiģtir. Arpa ihracat miktarları incelendiğinde ülkemizin arpa ürünü için bazı yıllar hariç net ihracatçı pozisyonda olduğu görülmektedir. Nitekim 2012 yılında ülkemizden yaklaģık 101 bin ton arpa ihraç edilmiģtir yılı arpa ihracat miktarı ise 110 ton olarak gerçekleģmiģtir Yulaf Miktar (Ton) Ġthalat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Ülkemizde son 14 yılda yulaf ekiliģ alanları 86 bin ha ile 155 bin ha arasında, üretimi ise 189 bin ton ile 314 bin ton arasında değiģmiģtir. Grafik 18. Türkiye Yulaf Üretimi ve Ekim Alanı Miktar (Ton) Ġhracat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) ,3 0, Kaynak: TÜĠK HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

25 Tablo 32. Türkiye nin Yulaf Ġthalat ve Ġhracat Miktarları YILLAR Miktar (Ton) Ġthalat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Miktar (Ton) Ġhracat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) ,3 0, ,3 0, ,8 0, , ,2 0, Kaynak: TÜĠK 2014 Türkiye nin yılları arasındaki yulaf ithalat miktarları (Tablo 32) incelendiğinde, 2004 yılında yaklaģık 24 bin ton ile en yüksek seviyede gerçekleģtiği görülmektedir yılında ise yulaf ithalatı, yaklaģık ton olarak gerçekleģmiģtir yılında yulaf ithalatının yüksek olmasının sebebi 25 ġubat 2011 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı (2011/1408 Sayılı Karar) ile yulafın 25 ġubat 1 Mayıs 2011 tarihleri arasında gümrük vergisi oranının % 130 dan % 0 a indirilmesidir yılı yulaf ithalat miktarı ton olup bu miktarın hemen hemen tamamı DĠR kapsamında gerçekleģmiģtir yılında ülkemizin yulaf ithalat miktarı ise yalnızca 210 kg olarak gerçekleģmiģtir. Ülkemizin yılları arasında yulaf ihracat miktarları incelendiğinde, 2005 yılında 40 ton ile en yüksek seviyeye ulaģtığı görülmektedir. Ülkemizin yulaf ihracatı 2011 yılında 25 ton, 2012 yılında 11 ton ve 2013 yılında da 6 ton olarak gerçekleģmiģtir (Tablo 32) Mısır Ülkemizde mısır; yem, niģasta, glikoz, yağ ve son yıllarda biyoetanol üretiminde kullanılmaktadır. Daha çok Çukurova, Amik Ovası ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde yetiģtirilen mısır, özellikle pamuk olmak üzere buğday ve yağlı tohumlara münavebeli ekilen bir üründür. Bu nedenle üreticiler alternatif ürün fiyatları ve bu ürünlere verilen desteklere bakarak ikame ürünler veya mısır arasında tercih yapabilmektedirler. Bu da zaman zaman mısır üretiminde dalgalanmalara yol açabilmektedir. Tabloların incelenmesinden de görüleceği üzere Bakanlığımız ve TMO tarafından uygulamaya konulan politikalar, prim uygulaması ve diğer destekler, sertifikalı tohumluk kullanımı, üretimde mekanizasyonun artması gibi sebeplerle (mekanizasyon, gübre, tohumluk vb.) 2002 yılında 2,1 milyon ton mısır üretimi %181 oranında artıģla 2013 yılında 5,9 milyon tona ulaģmıģtır. HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

26 Tablo 33. Türkiye Mısır Ekim Alanı, Üretimi ve Verimi YIL Ekim Alanı (ha) Üretim (ton) Verim (kg/ha) YIL Ekim Alanı (ha) Üretim (ton) Verim (kg/ha) Kaynak: TÜĠK Tablo 34. Bölgelere Göre Mısır Üretimi Ekilen Alan (da) Üretim (ton) Üretimdeki Payı (%) BÖLGELER 2012 Yılı 2013 Yılı 2012 Yılı 2013 Yılı 2012 Yılı 2013 Yılı Marmara ,9 10,5 Karadeniz ,8 4,6 Ġç Anadolu ,8 8,9 Ege ,9 14,0 Akdeniz ,5 34,0 Güneydoğu Anadolu ,5 27,6 Doğu Anadolu ,6 0,4 GENEL TOPLAM Kaynak: TÜĠK HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

27 Tablo 35. Yıllar Ġtibariyle Türkiye Mısır Tüketimi (Bin Ton) YILLAR Tüketim Yıllar Tüketim YILLAR Tüketim YILLAR Tüketim * * Kaynak: TÜĠK, (*) TMO tahmini Tablo Yılı Mısır Tüketiminin Sektöre Dağılımı KULLANIM ALANI Miktar (ton) % Açıklama Yem maddesi olarak kullanımı Mahalli tük (%46) tonu Broiler ve Hindi (%35) tonu yumurta ve damızlık (%19) tonu büyük- küçükbaģ ve diğer NiĢasta san Endüstriyel tük TOPLAM Ġkame ürün fiyatlarına bağlı olarak mısır kullanım miktarı 6,0-6,5 milyon ton aralığında değiģmektedir. Grafik 19. Mısır Tüketiminin Sektöre Dağılımı (%) HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

28 Tablo 37. Türkiye nin Mısır Ġthalat ve Ġhracat Miktarları YILLAR Miktar (Ton) Ġthalat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Miktar (Ton) Ġhracat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Kaynak: TÜĠK 2014 Ülkemiz mısır ithalat ve ihracat miktarlarına ait veriler Tablo 37 de görülmektedir. TÜĠK verilerine göre 2012/13 dönemi ülkemiz mısır ürünü yeterlilik derecesi %77,5 oranında olup, yurt içi kullanım ve üretim miktarına bağlı olarak oluģan arz-talep dengesizliği ithalat yoluyla giderilmektedir. Ayrıca uygulanan gümrük vergisi oranı ve Dâhilde ĠĢleme Rejimi kapsamında kullanılan belge sayısı da ithalat miktarını doğrudan etkilemektedir. Son dönemde en fazla mısır ithalatı ton ile 2003 yılında, en fazla ihracat ise ton ile 2009 yılında gerçekleģmiģtir yılında mısır ihracatı ton, ithalatı ise ton olmuģtur yılı mısır ithalatının % 88,38 i DĠR kapsamında gerçekleģtirilmiģtir. Ülkemiz, mısır ithalatını ağırlıklı olarak Rusya Federasyonu, Ukrayna, Bulgaristan, Romanya, Fransa ve Macaristan dan yapmaktadır Çeltik-Pirinç Tablo 38. Türkiye Çeltik EkiliĢ Üretim Tüketim Verim YILLAR EkiliĢ (ha) Üretim (ton) Pirinç KarĢılığı (ton) Tüketim (ton) Verim (kg/da) Kaynak: TÜĠK, 2013 yılı tüketim değeri TMO tahminidir. Çeltik üretiminin %60 ı pirinç olarak hesaplanmıģtır. HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

29 Tablo 39. Bölgelere Göre Çeltik Üretimi BÖLGELER EkiliĢ (ha) Üretim (ton) EkiliĢ (ha) Üretim (ton) Marmara Ege Akdeniz Ġç Anadolu Karadeniz Güneydoğu Anadolu Doğu Anadolu TOPLAM Kaynak: TÜĠK Tablo 40. Ġllere Göre Çeltik Üretimi (2013 Yılı) BÖLGE Ġl EkiliĢ Üretim (da) (ton) Edirne Balıkesir Marmara (%70) Çanakkale Tekirdağ Diğer TOPLAM Samsun Karadeniz (%26) Çorum Diğer TOPLAM Çankırı Ġç Anadolu (%2) Diğer TOPLAM Diğer Bölgeler (%2) TOPLAM ÜRETĠM Kaynak: TÜĠK Türkiye çeltik üretimin %70 i Marmara, %26 sı Karadeniz %2 si Güneydoğu Anadolu, %2 si ise Ġç Anadolu Bölgelerinde yapılmaktadır. Çeltik üretiminde il düzeyinde de yoğunlaģma vardır. Toplam 5 ilin üretimleri toplam üretimin %84 ünü oluģturmaktadır. Bu illerden Edirne tek baģına yaklaģık toplam üretimin % 40 ına sahipken Samsun %14, Balıkesir %11, Çanakkale %10, Çorum %7 ve Çankırı %2 lik bir üretim oranına sahiptir. Kalan %15 lık kısmı ise Kırklareli, Tekirdağ, Sinop, Diyarbakır, ġanlıurfa, Kırıkkale, Mersin ve Düzce gibi diğer iller oluģturmaktadır. HUBUBAT SEKTÖR RAPORU

30 Tablo 41. Türkiye nin Çeltik Ġthalat ve Ġhracat Miktarları YILLAR Miktar (Ton) Ġthalat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Miktar (Ton) Ġhracat Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Kaynak: TÜĠK yılları arasında Türkiye çeltik ithalat-ihracat miktar ve değerlerine iliģkin veriler, Tablo 41 de görülmektedir yılında çeltik ithalatı ton ile son dönemin en yüksek seviyesindedir yılı çeltik ithalat miktarı ise ton olup bunun % 28,24 ü DĠR kapsamında gerçekleģmiģtir. Ülkemizde son dönemde en yüksek çeltik ihracatı, 834 ton ile 2011 yılında yapılmıģtır yılı çeltik ihracatımız ise 108 tondur. Ülkemiz çeltik üretimi, tüketimi karģılayamadığı için hemen hemen her dönem çeltik ya da pirinç dıģ alımı gerçekleģmektedir. Ülkemizde, çeltik ithalatının büyük çoğunluğu ABD, Rusya Federasyonu, Bulgaristan ve Yunanistan dan yapılmaktadır. Tablo 42. Türkiye nin Pirinç Ġthalat ve Ġhracat Miktarları Ġthalat Ġhracat YILLAR Miktar (Ton) Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Miktar (Ton) Değer (Bin $) Ort. Fiyat ($/Ton) Kaynak: TÜĠK 2014 HUBUBAT SEKTÖR RAPORU