OECD İnternet Ekonomisine 2012 Yılı Bakış Raporu OECD Internet Economy Outlook 2012

Transkript

1 OECD İnternet Ekonomisine 2012 Yılı Bakış Raporu OECD Internet Economy Outlook 2012 OECD tarafından Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) ve İnternet Ekonomisi ile ilgili OECD İnternet Ekonomisine 2012 Yılı Bakış Raporu (OECD Internet Economy Outlook 2012) yayınlandı. Rapor, OECD bölgesindeki eğilimleri vurgulayıp, ortaya çıkan sorunlara dikkat çekerek hızla gelişen İnternet ekonomisi konusunda oldukça detaylı veri ve analizleri içermektedir Raporda altı çizilen temel konular; Bilişim uzmanlarının bilgisayarlarının özel şebekeleri kullanarak birbirleriyle iletişim kurmaları şeklinde başlayan İnternet, günümüzde yüzmilyonlarca insanın nerede olurlarsa olsunlar taşınabilir veya sabit cihazlar üzerinden dünyanın dört bir yanındaki diğer insanlarla ya da sistemlerle bağlantı kurmasına imkan verir hale gelmiştir. Dünyanın bazı yerlerinde suya, elektriğe veya başka hizmetlere ulaşamayan insanların bile cep telefonlarından İnternete ulaşmaları mümkün olabilmektedir. İnternet, kendi içinde milyarlarca dolarlık bir endüstri olmanın yanı sıra dünya ekonomisinin büyük kısmı için yaşamsal bir altyapı oluşturmaktadır. Raporda yer alan sektör büyüklükleri ve temel tespitleri özetlemek gerekirse; Son 10 yıl içinde yaklaşık iki kat büyüyerek 4,5 Trilyon USD değerine ulaşan küresel BİT harcamalarının yaklaşık %60 ı İletişim, %40 ı ise Bilgi Teknolojileri alanında olmuştur. OECD ülkeleri içinde en yüksek BİT harcaması 1,2 Trilyon USD ile ABD tarafından yapılırken Japonya, Almanya, İngiltere ve Fransa onu izlemekte, Türkiye ise yaklaşık 30 milyar USD ile ortalarda yer almaktadır. OECD Internet Ekonomisine Bakış 2012 A.H.ATALAY Sayfa 1

2 BİT harcamalarının sektörel dağılımına bakılacak olursa; harcamaların %33 ü Tüketiciler, %10 u Finansal hizmetler, %9 u İletişim, %8 i ise Devlet tarafında yapılmıştır. Bilişim ve İletişim Teknolojisi (BİT) Sektörü ve Kriz Sektörde yer alan en büyük ilk 250 firma temel alındığında 2000 yılında yaklaşık 2.2 Trilyon USD olan gelirleri yaklaşık %110 artışla 2011 yıl sonu itibariyle 4.6 Tilyon USD lik bir büyüklüğe ulaşmıştır. Aynı dönemde sektörde çalışan sayısı yaklaşık %115, son bir yılda %6 artışla 14.2 milyon kişiye ulaşmıştır. Kablosuz İnternet bağlantısının yaygınlaşması, en büyük firmalar için 2000 ve 2011 yılları arasında %6 gelir artışıyla, kriz döneminde BİT sektörü için bir can simidi olmuştur de %5- %10 çıktı artışı sağlayarak, BİT hizmetleri BİT imalatından daha iyi bir performans göstermiştir. En büyük BİT firmaları arasında, gelir ve istihdam artışı bakımından en iyi performansı İnternet firmaları göstermiştir yılında, dünyanın en büyük piyasası olan ABD'deki risk (girişim) sermayesinin %50 sine karşılık gelecek şekilde, BİT sektörü risk sermayedarlarını kendine çekmeye devam ediyor. Risk OECD Internet Ekonomisine Bakış 2012 A.H.ATALAY Sayfa 2

3 sermayesi yatırımları, 2000 yılındaki dot-com patlaması sırasındaki anormal zirve haricinde, şimdiye kadarki en yüksek seviyesine ulaşmış durumdadır. BİT alanında devam etmekte olan ARGE yatırımları, G.Kore ve Finlandiya da GSYİH nin %1,5 i üzerine çıkmıştır. Son on yılda yaklaşık iki kat artan sektör firmalarının ARGE harcamaları 160 milyar USD nin üzerine çıkmıştır. Sektör firmalarının ARGE harcamalarının (Business enterprise expenditure on R&D - BERD) daha çok Gelişmiş ülkelerde yapıldığı görülmektedir. İlk sıradaki Finlandiya da GSMH nın yaklaşık %3 ünü oluşturan ARGE harcamalarının yarısından fazlasının (%57,7) BİT alanında olduğu, Tayvan ve G.Kore nin ise onu izlediği görülmektedir. Toplam ARGE harcamalarının %27 sini BİT alanında yapan Türkiye, harcamaların GSMH içindeki oranı açısından 31. sırada yer almaktadır. İlk sıralardaki ülkelerde ağırlıklı olarak BİT alanında ürün geliştirmeye yapılan harcamaların Türkiye nin ve Avrupa ülkelerinde daha ziyade BİT hizmetlerine yapıldığı görülmektedir. OECD Internet Ekonomisine Bakış 2012 A.H.ATALAY Sayfa 3

4 Son yıllarda ekonomik krizin de etkisiyle sektördeki en yüksek büyüme Gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşmiştir. Gelişmiş ülkelerdeki büyüme OEDC ortalamasının altında kalmaktadır. Türkiye, yaklaşık %15 lik ortalama büyüme ile yüksek büyüme sağlayan ülkeler arasında 10. sıradadır. Hızla Yayılan Geniş Bant OECD ülkelerinin çoğunda, geniş bant ağının kapsama alanı, veri aktarma hızları, uygun fiyatlı cihazlar ve bağlanma seçenekleri bir araya gelerek insanların İnterneti kullanma yollarının ve hizmetlerinin artmasını teşvik etmektedir yılında sabit geniş bant aboneliklerinin önüne geçen kablosuz bağlantılar, son yıllardaki yaygın İnternet kullanımının ana kaynağıdır. Aralık 2011 itibariyle, OECD bölgesindeki kablosuz geniş bant bağlantılarının sayısı 670 milyon olarak hesaplanmış olup, sabit geniş bant abonelerinin (315 milyon) iki katından fazladır ve kablosuz aboneliklerin büyüme hızı artışını sürdürmektedir. Geniş bant hızının artışıyla birlikte fiyatlar da düşmekte döneminde OECD ülkelerinde ilan edilen DSL ve kablolu geniş bant hızları yılda sırasıyla %32 ve %31 artarken, fiyatları da sırasıyla %3 ve %4 düşmüştür. İnternet bağlantısının yakın geleceğini şekillendirecek olan iki teknoloji, yoğun nüfuslu alanlara döşenen çok yüksek hızlı Fiber bağlantılar ve yüksek hızlı kablosuz (3G ve 4G) bağlantılardır. Tablet PC ler ve akıllı telefonlar internete erişimi her yerde mümkün hale getirirken, bütün dünyadaki cep telefonu aboneliklerinin sayısı 2005 yılından bu yana iki katından ve OECD dışındaki ülkelerde ise üç katından fazla artmıştır. Bulut hizmetleri ve mobil İnternet her şey/her yerde veri iletişimini olanaklı kılarak, yeni hizmetler ve uygulamalar için fırsat yaratmaktadır. Japonya ve Kore tüm diğer ülkelerin açık ara önünde, toplam geniş bant abonelerinin %50 den fazlasına Fiber bağlantı sunarak ilk iki sırayı paylaşmaktadır. Türkiye ise toplam geniş bant abonelerinin yaklaşık %4 üne bu imkanı sunarak 15. sırada ve çok sayıda Avrupa ülkesinin önünde yer almaktadır. OECD Internet Ekonomisine Bakış 2012 A.H.ATALAY Sayfa 4

5 İşletmelerin Benimseme ve Kullanımı Şirketler, İnterneti ilk benimseyenler arasındaydılar ve daha yüksek hızlara terfi etmesine giden yolda katkı sahibi oldular yılında, AB15 te on şirketin dördünden daha azının geniş bant erişimi varken 2009 a kadar bu oran on firmadan dokuzuna yükseldi in sonunda, OECD ülkelerindeki şirketlerin hemen hemen hepsi İnternet e bağlanmıştı. OECD ülkelerinin üçte ikisinde, şirketlerin %95 ten fazlası İnternet kullanıyor, sadece en küçük firmaların çok az bir kısmı henüz bağlantılı halde değildir. Türkiye ise işletmelerinin geniş bant bağlantısına sahip olması açısından yaklaşık %90 ile OECD ortalamasının üzerinde bir orana sahiptir. Şirket düzeyinde, İnternet kullanımıyla ilişkili olarak iş modellerinin yeniden yapılandırılması verimlilik artışına ve yeni çevrimiçi işyerlerinin hızla artmasına yol açmaktadır. İşletmeler tarafından mal satın almak/sipariş vermek ve sipariş almak için kullanılan İnternet, bu alanda henüz yeterli kullanım seviyesine ulaşamamış olmakla birlikte bu alan gelişmeye açıktır yılında, ondan fazla çalışanı olan işletmelerin %35 i satın alma için İnternet i kullanırlarken, sadece %18 i mal ve hizmet satmak için kullanıyordu, bu oran hızla artmaktadır. Ondan fazla çalışanı olan işletmelerin Web sitesi sahipliliğinde %69 olan OECD ortalaması Kuzey Avrupa ülkelerinde %90 lar seviyesine çıkarken Türkiye de bu oran %50 ler seviyesinde kalmaktadır. Diğer bir deyişle Türkiye deki her iki şirketten birinin Web sitesi bulunmamaktadır. OECD Internet Ekonomisine Bakış 2012 A.H.ATALAY Sayfa 5

6 Hane Halkının Benimseme ve Kullanımı İnternet; müzikte, videolarda, yazılımlarda, kitaplarda ve haberlerde olduğu gibi zor bulunur bilgileri çevrimiçi kullanıma sunmaktan günlük hayatı ve iş hayatını dönüştürmeye kadar hayatın hemen hemen bütün alanlarını etkilemektedir. İnternet, insanların yaşamına çok çeşitli sayısal ürün ve hizmetler, daha düşük fiyatlar, daha kapsamlı ve hızlı bilgi paylaşımı, daha fazla erişim kanalı getirerek yaşamı yeniden şekillendiriyor. OECD hane halklarının yaklaşık %70 i giderek daha hızlı ve düşük fiyatlarla geniş bant İnternete erişiyor. Mobil İnternet bağlantısına geçiş de, örneğin sosyal medyanın hızla benimsenmesi gibi, insanların etkileşim tarzını ve tüketim içeriğini değiştiriyor. Bağlantı olanakları son derece çeşitlenip kolaylaşırken, nüfusun yaş arası kesimi İnterneti oldukça yoğun olarak, 65 yaş üzerindekiler ise oldukça az yoğunlukla kullanmaktadır. Gelir ve eğitim düzeyi daha düşük olan nüfus kesimlerinin İnternet erişim ve kullanımı da buna paralel olarak daha kısıtlıdır. OECD Internet Ekonomisine Bakış 2012 A.H.ATALAY Sayfa 6

7 G.Kore ve Kuzey Avrupa ülkeleri başta olmak üzere Gelişmiş ülkelerde %80 lerin üzerinde olan hanebaşına internet erişimi ve geniş bant bağlantısı oranı, Türkiye de %40 lar seviyesinde bulunmaktadır. Bireylerin İnternet kullanım oranları açısından da durum çok farklı değildir. Son yıllardaki önemli gelişmelere rağmen Türkiye, yaklaşık %45 lik oran ile %65 olan OECD ortalamasının oldukça gerisinde kalmaktadır. Bireylerin İnternet üzerinden e-devlet hizmetlerini kullanım oranları açısından ise, ülkeler arasındaki farlılaşma çok daha fazladır. Danimarka da yaklaşık %80 olan bu oran Türkiye de %10 lar seviyesine düşmektedir. Sayısal İçerik ve Sosyal Medya Sayısal içeriğin tüketicinin İnterneti benimsemesinin en önemli tetikleyicisi olduğu kolaylıkla söylenebilir ve sayısal içerik gelirleri bütün sektörlerde hızla artmaktadır. Reklamlar mutlak anlamda en büyük internet piyasasını temsil etmekte, internet üzerinden yoğun bir şekilde müzik, film ve video izlemektedir. Uluslararası Sayısal Müzik Sektörü Federasyonu'na (IFPI) göre, sayısal müzik dünya ölçeğinde kayıt şirketlerinin gelirlerinin %29 unu oluşturmaktadır. Geleneksel kitap, film ve basın sektörü sayısal kayıt sektöründen çok daha büyük olmasına rağmen, sayısal kayıt sektörünün geliri, bu saydıklarımızın toplam gelirinden dört kat daha fazladır. OECD Internet Ekonomisine Bakış 2012 A.H.ATALAY Sayfa 7

8 Özellikle son iki yılda çevrim içi sayısal içeriğe erişebilen cihazlarda önemli bir artış söz konusudur. İçerik kaynakları da, BİT sektörünün büyümesini ve yeni iş modelleri yaratılmasını kolaylaştıran yeni video ve ses hizmetleri ve sosyal ağlarla genişlemektedir. Sayısal teknolojilere geçiş, firmaların iş modellerini gözden geçirmeye ve ayakta kalabilmek için kendilerini dönüştürmeye ve uyarlamaya zorluyor. Bant genişliği kullanımı her yıl artmaya devam ederken, video ve eğlence hizmetleri sabit ve mobil platformlarda her geçen gün daha da büyük talep oluşturmaya devam etmektedir. Sandvine Genişbant Raporu, 2012 de Kuzey Amerika daki ağ kapasitesinin yoğun saatler internet trafiğinin %58 ini ve yoğun saatler indirme trafiğinin %65'ini oluşturan, gerçek zamanlı eğlence uygulamalarının bire bir iletişimleri geride bıraktığını bildiriyor. Sadece video akışı hizmeti veren Netflix, tüm ABD indirme trafiğinin % 32,9 luk kısmını oluşturmaktadır. Mobil Internet Cihazları yaygınlaştıkça fiziksel ortamlardaki (kağıt, kaset, Cd vb.) içeriklerin hızla sayısallaşmasını ve internet ortamına aktarılmasını kolaylaştırıyorlar. Cisco Görsel Ağ Endeksi, IP trafiğinin 2010 ve 2015 yılları arasında %32 yıllık büyüme hızıyla dört katına çıkacağını tahmin ediyor. Sandvine Raporu da gerçek zamanlı eğlence trafiğinin çoğunluğunun (%54,3) video ve ses akışına gideceğini ve bu trafiğin %15,6 sının Wi-Fi üzerinden evde kullanılan mobil cihazlarda ve tabletlerde izleneceğini belirtiyor. OECD ülkelerinde internet kullanıcılarının yaklaşık %50 si aktif sosyal medya kullanıcısıdır. Bu oran Türkiye, Polanya, Portekiz ve ABD de %60 ın üzerine çıkmaktadır. Bu kullanıcıların %80 den fazlası kendi (resim, video vb.) içeriğini üreterek internet üzerinden paylaşmaktadır. Facebook, 2011 yıl sonu itibariyle ulaştığı 800 milyon kullanıcı ile sosyal medyanın en büyük platformu haline gelmiştir. Sağlık için Bilişim ve İletişim Teknolojisi (BİT) İnternet ekonominin bütün sektörlerini etkiliyor ama sağlık alanındaki BİT özel bir gelecek vaat ediyor. Sağlık sektöründe BİT kullanımı bakım kalitesinin ve verimliliğin artmasını, işletme maliyetlerinin düşmesini, yepyeni bakım biçimlerinin doğmasını sağlayabilir. Sağlık hizmetlerinin süreci boyunca tıbbi bilgilere her an erişim ve bu bilgilerin daha hızlı iletilmesini mümkün kılarak, hastaların tedavi ve bakımın daha etkin olmasını sağlayan elektronik sağlık kayıtlarıdır (EHR). Tele-sağlık da, sağlık hizmetinin, özellikle sağlık bakımı kaynaklarının ve uzmanlığın çok az bulunduğu veya hiç bulunmadığı uzak ve kırsal alanlarda daha kapsamlı biçimde verilebilmesi için gitgide daha önemli bir araç olarak görülmektedir. Ancak, bugün sağlık BİT sistemlerinin birçoğu, birbiriyle konuşamıyor ve sağlık bilgilerinin değiş-tokuşu ciddi bir sorun olmayı sürdürüyor. Hastane dışında diğer hizmet sağlayıcılarla elektronik tıbbi veri değiştokuşu da, EHR lerin çok başarılı olduğu özellikle kanıtlanmış ülkelerde bile, tamamen gerçekleşmiyor. Geniş bant erişim, açık standartlar ve birlikte çalışabilirlik başarılı bilgi değişimi için şart olarak değerlendirilmektedir. OECD Internet Ekonomisine Bakış 2012 A.H.ATALAY Sayfa 8

9 Nesnelerin İnterneti İnternet gelişimi, insanlar arası iletişimden cisim ve nesnelere doğru büyük bir genişlemeyi içeren bir dönüm noktasındadır. Örneğin, otomobiller, elektrikli ev aletleri, vb. yeni işlevsellik kazanmak için İnternete bağlanıyorlar. İnternet bağlantısının yaklaşan bu üçüncü dalgasında, aile başına on ile yüz, şirket başına binlerce ve belki de milyonlarca cihazdan her yere bağlanılması bekleniyor. Ericsson tarafından 2020 yılına kadar 50 milyar mobil kablosuz cihazın İnternete bağlı olacağı tahmin edilmektedir yılına kadar yaklaşık 700 milyon makineden makineye erişimli (M2M) otomobilin yollarda olacağı beklenmektedir. Güvenlik ve Mahremiyet İnternetin ekonomideki nihai rolü; kullanıcıların, firmaların ve hükümetlerin internet ağını kullanmayı güvenli bulup bulmadığına, kritik uygulamalar ve hizmetlerde bu ağa güvenip güvenmediğine bağlı olacaktır. Kötü amaçlı yazılımlar, hizmeti engelleme (DoS) saldırıları ve gizliliği, bilgi sistemlerinin ve ağların veri bütünlüğünü ve kullanılabilirliğini tehlikeye atan başka tatsız olaylar büyük bir hızla artıyor. Kişisel bilgilerin toplandığı, saklandığı ve işlendiği yerlerde, bu olaylar mahremiyeti de önemli şekilde etkiliyor. Sonuç olarak, hükümetler siber-güvenliğe ve veri mahremiyetine yönelik tehditlere gittikçe daha büyük önem vermeye başlamışlardır. SONUÇ ve DEĞERLENDİRME Ülkeler başta fiber altyapıları olmak üzere geniş bant erişimine doğrudan kamu yatırımları veya evrensel hizmet programları yoluyla gittikçe artan miktarda mali destek sağlamaktadır. Bu konu ülkeler arasında bir yarış halini almıştır. Bazı ülkelerde regülasyonları bile göz ardı edilmekte ya da bu yarışta öne çıkmak üzere revize edilmektedir. Ülkemizde de UDH Bakanlığınca yayınlanan Geçiş hakkı yönetmeliği ile bu konuda önemli bir adım atılmış olmakla birlikte özellikle ortak kullanım ve tesis paylaşımı konusunda daha yapılması gerekenler vardır. Kurumsal, ulusal ve uluslararası düzeyde bilgi güvenliği ve mahremiyetin artan önemi, güvenlik ve mahremiyet alanında nitelikli personele olan talebi arttıracağından, nitelikli eleman yetersizliğinin bilgi güvenliği ve mahremiyet alanındaki riskleri gidermenin önünde darboğaz oluşturabilecektir. Uluslararası pek çok raporda olduğu gibi OECD tarafından yayınlanan raporlarda da Türkiye ye ilişkin veriler bazan eksik, eski ya da hatalı olabilmektedir. Bu konuda ilgili kurumların doğru bilgileri raporlayacak sistemleri oluşturması, bunları düzenli olarak yayınlaması ve yayınlanan uluslararası raporlardaki yanlışlıkları uyarıp düzeltmesi Türkiye nin gerçek görünümünün yansıtılması açısından büyük önem taşımaktadır. KAYNAK OECD Internet Economy Outlook 2012 OECD Internet Ekonomisine Bakış 2012 A.H.ATALAY Sayfa 9