Hasta Bina Sendromu A. TUNCER*, Ö. UYSAL SOYER*

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Hasta Bina Sendromu A. TUNCER*, Ö. UYSAL SOYER*"

Transkript

1 Hasta Bina Sendromu A. TUNCER*, Ö. UYSAL SOYER* * Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Allerji ve Astım Ünitesi, ANKARA Hasta bina sendromu (HBS) giderek artan sıklıkta görülen bir sorundur. HBS için kabul edilmiş üniversal bir tanım veya oluşumu için uygun bir teori yoktur. Özelliği bazı binalarda bazı nonspesifik semptomların oluşu ve bunların spesifik bir nedenle açıklanamamasıdır. Fizyolojik anormallikler bulunmamasına ve kalıcı sekeller çok nadir olmasına rağmen genel popülasyonda da çok yaygın olarak görülebilen mukus membran irritasyonu, nörotoksik etkiler, solunum ve deri problemleri gibi rahatsız edici semptomlar bulunur. En önemli etyolojik faktörler iç ortam havası kontaminantları ve yetersiz ventilasyondur. HBS li kişilerin değerlendirilmesinde kişi ve bina ayrı ayrı incelenmelidir. Tanı hastanın klinik prezentasyonuna, aynı ortamı paylaşanlar arasında benzer semptomların varlığına, binadan uzaklaşma ile iyileşmeye, patofizyolojik anomalilerin olmamasına, benzer tanıların ekarte edilmesine dayanır. Ayrıca, binadaki iç ortam hava kalitesinin değerlendirilmesi, HBS nin tanı ve tedavisinde çok önemlidir. Tedaviye yönelik uygulamalar hem hastayı hem de binayı ilgilendirir. Spesifik etyolojik ajanlar bulunamasa dahi ventilasyon sisteminde iyileştirmelere ve çevresel kirletici kaynaklarının azaltılmasına hemen başlanmalıdır. Anahtar Kelimeler: Hasta bina sendromu. Sick Building Syndrome Sick building syndrome (SBS) is an increasingly common problem. There is no universally accepted clinical definition of SBS and no adequate theory for its occurrence. The characteristics of SBS are non-specific symptoms that occur in a particular building, and are not caused by a specific illness. Although objective physiological abnormalities are not generally found and permanent sequelae are rare, symptoms also common in general population, like mucous-membrane irritation, neurotoxic effects, respiratory and skin problems can be uncomfortable and disabling. Most important etiologic factors are indoor air contaminants and inadequate functioning of ventilation systems. Assessment of SBS involves investigation of both patient and the building. The diagnosis of SBS is based on the patient s clinical presentation, the presence of similar symptoms in coworkers, improvement in symptoms away from the building, the lack of pathophysiological abnormalities, and absence of any other likely diagnosis. An indoor-air-quality evaluation of Yazışma Adresi: Dr. A. TUNCER Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Allerji ve Astım Ünitesi, ANKARA 97

2 the building is also crucial to the diagnosis and management of the building. Treatment practices concern patient and the building. Changes such as ventilation improvements and reduction of sources of environmental contamination should be initiated even if specific etiologic agents have not been identified. Key Words: Sick building syndrome. Hasta bina sendromu (HBS) iyi tanımlanmış bina ilişkili hastalıklardan biridir. Bina ilişkili hastalıklar iç ortamdaki karşılaşmalar sonucu oluşur ve spesifik olarak tanı alabilirler [1]. Bunlar küf mantarları veya kimyasallarla maruziyet sonucu oluşan toksik reaksiyonları, sinüzit gibi infeksiyöz durumları içerir. Rinit, konjunktivit, larengofarenjit iç ortamdaki spesifik irritanlara maruziyetle de oluşabilir. Lejyoner hastalığı, viral infeksiyonlar, tüberküloz gibi bina ile ilgili infeksiyon salgınları da iyi tanımlanmıştır [2]. Allerjik ve irritan dermatit, ürtiker dahil bazı deri hastalıkları iç ortamda karşılaşılan potent irritan veya allerjenlerle ilişkili olabilir. Tek bir karşılaşma tipi birden fazla yanıt ile sonlanabilir. Tipik olarak bina ilişkili hastalıklarda durumları gruplaştırmak nedenin saptanmasında ipuçları sağlar. HBS nadiren spesifik tek bir maruziyete atfedilebilir. Hasta bina deyimi ise bir grup semptomun bir veya daha fazla kişide oluştuğu binalar için kullanılır. Spesifik nedensel bir faktörün bulunabildiği iyi tanımlanmış klinik semptomlara ilaveten, binalar uzun süreli zarar veren ajanlar içerir. Radon, asbestoz, sigara içimi bu tür potansiyel risk faktörlerine örnektir [3,4]. HBS için kabul edilmiş üniversal bir tanım veya oluşumu için uygun bir teori yoktur [5]. Özelliği bazı binalarda bazı nonspesifik semptomların oluşu ve bunların hipersensitivite pnömonisi veya infeksiyon gibi spesifik bir nedenle açıklanamamasıdır. Semptomlar genel popülasyonda yaygın olarak görülebilen semptomlardır. Bunları HBS nin parçası yapan ayırdedici özellik binada bulunma ile olan eş zamanlı ilişkidir. Tablo 1 de en sık rastlanan semptomlar gösterilmiştir. Bu semptomların prevalansı da farklıdır, çünkü nedensel faktör farklı binalarda da değişkendir. Semptom tipi kadar şiddeti de aynı binadaki kişiler arasında farklı mikroçevre ve host faktörleri nedeniyle değişebilir. Mukoz membran irritasyonu, üst solunum yolu infeksiyonu bulguları, letarji, Tablo 1. HBS nin sık rastlanan semptomları. Mukoz membran irritasyonu: Göz irritasyonu, boğaz irritasyonu, öksürük Nörotoksik etkiler: Baş ağrısı, yorgunluk, konsantrasyon eksikliği Solunum semptomları: Nefes darlığı, öksürük, wheezing Deri semptomları: Döküntü, kaşıntı, kuruluk Kimyasal-duyusal değişiklikler: Artmış veya anormal koku algılaması, görme bozuklukları HBS: Hasta bina sendromu. baş ağrısı, deri bulguları en yaygın olanlardır. Bazı kişiler semptomsuz iken, bazıları şiddetli solunum sistemi, bazıları da deri bulgularına sahiptir. Semptomlar yaşamı tehdit etmezse de rahatsızlık ve sıkıntı vericidir. İş gücü ve verimlilik kaybına neden olur, ciddi sağlık kaygısı doğurabilir. Problemler evler, toplu iş alanları, okullar, çocuk yuvaları, hastane ve bakım evi gibi binalarda oluşabilir. SEMPTOMLAR Genel bir yorgunluk hissi en sık rastlanan semptomdur. Genellikle işe gelişi takiben birkaç saat içerisinde başlar, binayı terkedişin ardından birkaç dakikada düzelir. Semptomlar kuzey iklimlerde mevsimsel olabilir, kış aylarında kötüleşebilir. Migrene benzemeyen, nadiren zonklayıcı, genellikle künt, basınç tarzında bir baş ağrısı vardır. Mukus membran semptomlarından en yaygın görüleni burun tıkanıklığıdır. Hapşırma ve burun akıntısı şeklinde gerçek rinit daha az görülür. Bunlar inhalant allerjenlere bağlı rinitin tipik semptomlarıdır. Susuzluğun eşlik ettiği boğazda kuruluk hissi ikinci derecede rastlanan mukoz membran bulgusudur. Bu özellikle sesini çok ve profesyonelce kullanmak zorunda olan kişiler için problem yaratır. Daha az oranda görülen göz kuruluğu ise kontak lens kullananlarda sorun oluşturabilir. Deri kuruluğunu bina ile ilişkilendirmek güç olabilir. 98

3 HBS için tipik yerleşim daha çok yeni veya yenilenmiş, onarılmış, ısıtma-havalandırmasoğutma sistemleri (HVAC) özel tipte olan binalardır. Ancak halıları kirli, HVAC sistemleri yetersiz olan eski binalar da etkilenir. Bazen görüntü aldatıcı da olabilir. Mimari görüntüleri çok çekici olan binalar özellikle yeni oldukları veya tamirat sonrası dönemlerde ciddi problemler oluşturabilir. Endüstri kaynaklı olmayan çevreler görüntülerine dayanarak temiz ve arındırılmış temas ortamı olarak kabul edilmemelidir. HBS tanısında pek çok şüphe mevcuttur. İsim karmaşıktır, çünkü nedenler binaya, semptomlar kişiye aittir. Semptomları geçerli kılan az sayıda objektif test mevcuttur. Semptomlar genellikle kişi binadan uzaklaştığında veya bina içi hava kalitesi iyileştirildiğinde düzelir, ancak bunun için yeterli süre değişkendir. Etkilenen kişilerin bir kısmı hemen düzelirken, diğerlerinde uzun zaman gerekebilir. Bazen de nadiren hasta çevresine çok duyarlı hale gelebilir. HASTA BİNA SENDROMUNUN NEDENLERİ HBS ilk kez 1970 li yıllarda dikkat çekmiştir. Arapların 1973 yılında uyguladığı petrol ambargosunu takiben çok iyi tecrit edilen binaların inşasına başlanmıştır. Taze hava sirküle edebilen, ısı ve nem kontrolünü mekanik ventilasyonla sağlayan ısı tasarruflu binalar geliştirilmiştir. Bina yapımında sentetik materyallerin daha fazla kullanılması, ofislerde çalışan insan sayısının artması, iş ortamında daha fazla kural ve stresin varlığı HBS artışına katkı sağlamıştır. HBS nin nedeni olarak çevresel tek bir etken veya bir grup faktör tanımlanamamıştır, ancak ileri sürülen teoriler mevcuttur [6]. Yıllardır ileri sürülen popüler açıklama düşük düzeylerde bulunan pek çok uçucu organik bileşiğin hepsinin birarada toksik etki gösterdiği yönündedir. Bu fikir bu organik bileşiklerin yüksek temas düzeylerinde nörotoksik ve irritan özelliklerine dayanır [7]. Son yıllarda dikkatler muhtemel tek hipotez olarak iç ortam havasındaki endotoksin ve biyolojik kontaminantlara çevrilmiştir [8,9]. Ancak veriler çelişkilidir ve klinik tablo bu biyolojik ürünlerin toksik etkileri ile tam olarak açıklanamaz. Düşük düzeydeki kimyasal karşılaşmaya güçlü bir nörolojik inflamatuvar yanıt oluştuğu ileri sürülmüş, diğer teoriler partiküller ve fizik faktörler üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu teorilerin hepsinde yetersiz ventilasyon en önemli faktördür. Daha kuşkucu araştırıcılar psikososyal faktörleri, cinsiyet ve stresi vurgulamışlardır [10,11]. Herhangi bir basit teori yokluğunda HBS ye multifaktöriyel olarak bakmak en iyisidir. HBS de rol alan etyolojik faktörler Tablo 2 de gösterilmiştir. İki ana öge iç ortam havası kontaminantları ve ventilasyon sistemidir. İç Ortam Havası Kontaminantları İnsanlar zamanlarının %80-90 ını kapalı ortamlarda geçirir. İç ortam muhtelif kaynaklara ve temaslara açıktır ve ev içinde pek çok önemli temas (karşılaşma) olabilir. İç ortam havasını kirleten kontaminantların kaynağı boya, halı, döşeme, tecrit malzemeleri, yapıştırıcı gibi yapım-onarım materyalleri, temizlik ürünleri, ofis malzeme ve makineleridir. Su kaçakları ve yüksek nem akla gelen diğer nedenlerdir, çünkü nemli halıda veya çatı kiremitlerinde mantar ve bakteriler kolayca barınıp üreyebilir. Halı ve döşemeler primer temas kaynağı olduğu gibi buharlaşan organik bileşikleri ve partikülleri absorbe ederek ve daha sonra bunları ortama salarak sekonder olarak da zarar verir. Isı, rölatif nem, gürültü ve aydınlatma hasta semptomlarına katkıda bulunan fizik faktörlerdir. İç ortam havası kontaminantları Tablo 3 te özetlenmiştir. İç ortam havasında bulunabilen volatil organik bileşiklerden formaldehid bazı mesleklerde çalışma ortamında etkili miktarda bulu- Tablo 2. Etyolojik faktörler. Hava kirleticileri Ventilasyon İş organizasyonu İş tatmini Stres Sosyal yapılar Kişisel faktörler Cinsiyet Atopi Hava yolu hiperreaktivitesi Önceden var olan hastalıklar 99

4 Tablo 3. İç ortam havasında sık rastlanan kontaminantlar. Volatil organik bileşikler Formaldehid Çözücüler Yazıcı ve fotokopi artıkları Boyalar ve resinler Matbaa materyalleri Tozlar/fiberler Asbestoz İnsan yapımı mineral lifleri Yapı malzemesi ve kağıt tozları Biyoaerosoller Bakteriler Küfler Virüsler Polenler Mantarlar Ev tozu akarları Hayvan atıkları ve ekstreleri Ev bitki ve çiçekleri, bozulmuş besinler Dış etkenler Araç egzozları Endüstri egzozları Fiziksel faktörler Sıcaklık Gürültü Nem Aydınlatma İnsan aktivitesi sonucunda oluşan kontaminantlar Karbondioksit Parfüm Diğerleri Akaryakıt ürünleri Sigara dumanı Pestisidler Radon Temizlik malzemeleri Yapı malzemeleri narak çeşitli bulgulara neden olabilir. Ev içinde köpük yalıtımı, halı altları, kağıt ürünler, sigara dumanı, kapı ve pencerelerde, tahta eşyalarda kullanılan yapıştırıcılarda bulunmakta ve ortama salınmaktadır. Taiwan da yapılan bir çalışmada, beş büro binasında formaldehid ölçüldüğünde çalışma saatleri içinde yer alan sekiz saatlik ortalama konsantrasyonun karsinojenik riski, kabul edilebilen değerin 100 ile 1000 kat üzerinde bulunmuştur [12]. Küfler ise ev içinde bodrum katlarının duvar ve tabanları, pencere pervazları, banyo perdeleri, çamaşır makinesi vs. arkalarında, mutfak, duvar kağıtları, havalandırma cihazlarında ve döşemelerde bulunabilir. Küflerin kendileri kadar oluşturdukları toksinler insan sağlığı için tehlikelidir. Stachybotrys mikotoksin, Aspergillus lar aflatoksin üretir. Stachybotrys ler 25 C ve %93 neme gereksinim gösterir. Sigara içimi, iç ortamlar için önemli bir kirlilik nedenidir. Pasif sigara içiciliği infant ve çocuklarda ani bebek ölüm riskini, solunum semptomlarını, solunum ve orta kulak infeksiyonlarını artırmakta ve düşük akciğer fonksiyonlarına neden olmaktadır. Erişkinde iskemik kalp hastalığı ve akciğer kanseri riskini artırmaktadır. Radon özellikle ev yapım malzemesi olarak kullanılan taş, toprak, çimentoda doğal olarak bulunur, sürekli olarak ortama yayılır ve solunum yoluyla akciğerlere ulaşır. Radon akciğer kanseri riski oluşturmakta veya mevcut riski arttırmaktadır. İç ortam havasında karşılaşılan birleşiklerin her birinin düzeyi düşüktür ve zararlı olduğu bildirilen düzeylerin çok altındadır. Bu nedenle kullanılan geleneksel tayin yöntemleri bu organiklerin düzey tayininde yarar sağlamaz. Ventilasyon Sistemi HBS de ikinci majör faktördür [13,14]. HVAC sistemleri ideal olarak dış ortamdan temiz havayı emer, ısıtır veya soğutur, nemlendirir ve sirküle eder. İyi bir iç ortam hava kalitesine ulaşmak için sistem binanın tüm kullanılır alanlarına taze hava sağlayabilmeli, kullanılmış kirli havayı uzaklaştırıp böylece iç ortam havasındaki kontaminant (kirlilik) konsantrasyonunu azaltmalıdır. Amerika Birleşik Devletleri nde iç ortam ventilasyonu için bir standart geliştirilmiş ve kişi başına 20 cubicfeet/dakika (0.57 m 3 /dakika) koşulu getirilmiştir [15]. Önerilen standartlara uyulsa bile HVAC sistemlerinin yetersiz fonksiyonu pek çok sorun oluşturabilir. Örneğin; HVAC sistemleri taze temiz bir dış hava sağlamalıdır, eğer dış hava kirli bir kaynak yakınından sağlanıyorsa binanın iç ortamına kontamine hava verilebilir. Problemler taze havanın ısıtma, soğutma ve dağıtımı veya kontamine kirli havanın uzaklaştırılması sırasında oluşur. Ventilasyon tüm- 100

5 den bakıldığında yeterli görünse de binanın farklı bölgelerinde düzensiz olabilir veya taze temiz hava kısa bir by-pass ile dönüşüm borularına ulaşabilir. Ayrıca, ventilasyon sisteminin kendisi kontaminant (kirlilik) kaynağı olabilir. Ventilasyon borularının içini döşeyen onaysız fiberglass ve diğer yalıtım materyalleri havaya partiküller salabilir. Ayrıca, bu alanlar ıslaktır, mikroorganizma üremesi için ideal ve sıklıkla gizli bir ortam oluştururlar. Diğer Faktörler Hasta binada bulunma süresi önemli bir faktördür. Aynı alanda uzun süre kalanlar daha fazla etkilenir. Kişideki okul başarısızlığı ve öğretmen stresi, iş memnuniyetsizliği, tatminsizlik, iş stresi, düşük statü HBS riskini artırır [11,13]. Bazı çalışmalarda atopi, hiperreaktif hava yolu-astım öyküsü, deri problemleri, kadın cinsiyet gibi kişisel faktörlerin varlığı bildirilmiştir [16,17]. SEMPTOMLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Semptomların değerlendirilmesinde hasta ve bina tek tek irdelenmelidir. Hasta Klinisyen hastanın semptomları ve bunların okul, ev, iş çevresi ile ilişkisini gösteren detaylı çevresel öykü almalıdır. Özellikle işin niteliği, bina içi ortamı, ventilasyon, karşılaşılabilir kaynaklar, toz varlığı, ısı-nem-aydınlatma gibi fizik faktörler dahil bilgi alınmalıdır. Okul, ev ve iş ortamında değişiklik örneğin; binada yenileme, yeni halılar, ekipman ve denetim değişikliğinin semptomlarla ilişkisi sorgulanmalıdır. Okul ve çalışma arkadaşları arasında benzer semptomların varlığı, binadan uzaklaşma ile semptomların düzelmesi HBS tanısında kritik noktadır. Öykü okul-iş tatminsizliği, stres düzeyi, okul-çalışma arkadaşları, öğretmen ve yönetim ile ilişkiler hakkındaki bilgileri de içermelidir. HBS nonspesifik olarak birçok organı ve sistemi etkilediği için bu şikayetlere yönelik diğer nedenler ekarte edilmelidir. Hastanın klinik prezentasyonu astım veya hipersensitivite pnömonisi gibi iyi tanımlanmış bina ilişkili hastalıklardan birini telkin ediyorsa uygun tetkikler yapılmalıdır (göğüs grafisi, spirometre gibi). Öksürük ve nefes darlığı gibi solunum semptomları hakimse hiperreaktif hava yolu varlığı araştırılmalıdır. HBS tanısı hastanın klinik prezentasyonuna, aynı ortamı paylaşanlar arasında benzer semptomların varlığına, binadan uzaklaşma ile iyileşmeye, patofizyolojik anomalilerin olmamasına, benzer tanıların ekarte edilmesine dayanır. Bina Binadaki iç ortam hava kalitesinin değerlendirilmesi, HBS nin tanı ve tedavisinde çok önemlidir [18,19]. Doktor ve mühendisler, hijyenistler bir takım çalışması yapmalıdır. İlk ve en önemli adım şüpheli alanda kalite araştırmasıdır. Bu adımda binanın kullanım geçmişi, daha önce hangi amaçla kullanıldığı, bina yapımında kullanılan malzemeler, onarımlar, binada yaşayanlar ve onların sağlık problemleri gözden geçirilmelidir. Binadakilerle konuşmak, şikayetleri karakterize etmek, problemin boyutunu belirlemek, şikayetleri binanın belli bölgelerine lokalize etmede yardımcı olabilir. Takip anketleri iyileştirme işlerindeki başarıyı izlemede kullanılabilir. Bu başlangıç sorgulamasından çok şeyler öğrenilebilir: Örneğin; ventilasyon sistemi ile taze temiz hava sağlanabiliyor mu? Boşaltma sistemleri iyi fonksiyon yapıyor mu? Ventilasyon sistemlerinin etkinliğinin ölçümü için sıklıkla CO 2 konsantrasyon ölçümü kullanılır. Yüksek konsantrasyon (> 800 ppm) hava değişiminin yetersiz olduğunu gösterir, düşük konsantrasyonlar bir problem varlığını ekarte etmez. Çünkü CO 2 kalabalık olmayan alanlar için iyi bir göstergeç değildir ve HBS nin nedeni olduğu da şüphelidir. Pek çok vakada problemlerin ortaya çıkarılması ve iyileştirme planları başlangıç incelemeler bazında planlanır. Daha ayrıntılı araştırmalar da gerekebilir: örneğin; HVAC sisteminin mühendislerce gözden geçirilmesi, uçucu organik bileşikler-partiküller-spesifik biyoaerosoller gibi çevresel ajanların araştırılması gerekebilir. Ancak çevresel testler persistan semptomlara rağmen sıklıkla bu ajanların uygun düzeylerde olduğunu gösterir. Tek bir ajan veya faktör nadiren gösterilebilir, buna rağmen ventilasyonu düzeltmek, hava kontaminasyonunu azaltmak için önlemler mutlaka alınmalıdır. En sık ve yaygın yapılan yanlış, iç ortam hava kalitesini düzeltmek için iyileştirme planına başlamadan önce sebep araştırmasına aşırı zaman, enerji ve para harcanmasıdır. 101

6 TEDAVİ Hasta sorunlu çevreden uzaklaştırıldığında semptomlar genellikle düzelir, ancak gerekli süre değişkendir. Nadiren hastada pek çok kimyasala duyarlılık gelişir ve başlangıçtaki çevrede iyileştirme yapılmasına rağmen semptomlar sürebilir. Böyle vakalarda ipucu diğer çevrelerde de semptomların oluşmasıdır. Binaları düzeltici önlemler Tablo 4 te görülmektedir ve iç ortam havası değerlendirme bulgularına dayanır. Yeni binalarda materyallerden partikül sızması giderek azalır. Uygunsuz ventilasyon en önemli faktör olduğu için öncelikli olarak araştırılmalı, iyileştirici önlemler hemen uygulanmalıdır. Bu dönemde hastanın binadan uzaklaştırılıp uzaklaştırılmaması yapılacak iş için gerekli zamana ve hastada temas riskinin artış oranına bağlıdır. İş tatminsizliği ve stres gibi diğer faktörler de önemlidir. Bunların çözümü de iç ortam havası şikayetlerini çözmede katkı sağlar [20]. Çok az sayıda klinisyen HBS konusunda tam deneyimlidir. Hastadan alınan öykü klinisyene iç ortam problemlerini tespit etmede ve neleri inceleyeceği konusunda yol gösterir. Klinisyenin önerisi ile girişilen iç ortamı iyileştirme çabaları hasta ve çevresindekilere yarar sağlar. Bu gelişmeler çoğunlukla ilaç kullanmadan, iş kaybı ve daha ciddi sorunlar oluşmadan sağlanır. Tablo 4. Binaları düzeltici önlemler. Havalandırma sistemi periyodik olarak temizlenmeli Ortamın nem ve ısı kontrolü sağlanmalı İç mekanlara ıslak çamaşır asılmamalı Aspiratör ve kurutucu tahliye bacaları dışarı verilmeli Nemli zeminlere halı serilmemeli Sigara içilmemeli Bina güneş görmeli ve her gün havalandırılmalı Endüstriyel kirleticiler ve allerjenler uzaklaştırılmalı Temizlik uygun şekilde ve periyodik yapılmalı Işıklandırma uygun olmalı Duvar kağıdı kullanılmamalı Kurşun ve asbest içermeyen boyalar kullanılmalı Koku, deodorant, böcek ilacı spreyleri kullanılmamalı Tüp gaz yerine elektrikli ocak vs. tercih edilmeli Radon gazına dikkat KAYNAKLAR 1. Occupational Safety and Health Administration. Indoor air quality, 29 CFR. Fed Register 1994;59: Husman T. Health effects of indoor-air microorganisms. Scand J Work Environ Health 1996;22: Lockey JE, Ross CS. Radon and man-made vitreous fibers. J Allergy Clin Immunol 1994;94: Pershagen G. Passive smoking and lung cancer. In: Samet JM (ed). Epidemiology of Lung Cancer. New York: Marcel Dekker, 1994: Redlich CA, Sparer J, Cullen MR. Sick-building syndrome. Lancet 1997;349: Mendell MJ. Non-specific symptoms in office workers: A review and summary of the literature. Indoor Air 1993;4: Hodgson M, Levin H, Wolkoff P. Volatile organic compounds and indoor air. J Allergy Clin Immunol 1994;94: Teeuw KB, Vandenbroucke-Grouls CMJE, Verhoef J. Airborne gram-negative bacteria and endotoxin in sick building syndrome. Arch Intern Med 1994;154: Seltzer JM. Biological contaminants. Occup Med 1995;10: Salvaggio JE. Psychological aspects of environmental illness, multiple chemical sensitivity and building-related illness. J Allergy Clin Immunol 1994;94: Stenberg B, Eriksson N, Hoog J ve ark. The sick building syndrome (SBS) in office workers: A case-referent study of personal, psychosocial and building-related risk indicators. Int J Epidemiol 1994;23: Wu PC, Li YY, Lee CC ve ark. Risk assessment of formaldehyde in typical office buildings in Taiwan. Indoor Air 2003;13: Jaakkola JJK, Miettinen P. Type of ventilation system in office buildings and sick building syndrome. Am J Epidemiol 1995;141: Apter A, Bracker A, Hodgson M ve ark. Epidemiology of the sick building syndrome. J Allergy Clin Immunol 1994;94: ASHRAE Standard Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality. American Society of Heating, Refrigeration, and Airconditioning Engineers, Inc Tullie Circle, NE, Atlanta, GA 30329, USA. 16. Brooks SM. Host susceptibility to indoor air pollution. J Allergy Clin Immunol 1994;94: Bascom R, Kesavanathan J, Swift DL. Human susceptibility to indoor contaminants. Occup Med 1995;10: Samimi BS. The environmental evaluation: Commercial and home. Occup Med 1995;10: Quinlan P, Macher JM, Alevantis LE, Cone JE. Protocol for the comprehensive evaluation of building-associated illness. Occup Med 1989;4: Burge PS. Sick building syndrome. Occup Environ Med 2004;61:

Hastane çalışanlarında hasta bina sendromu ile iç ortam hava kalitesinin ilişkisi

Hastane çalışanlarında hasta bina sendromu ile iç ortam hava kalitesinin ilişkisi Hastane çalışanlarında hasta bina sendromu ile iç ortam hava kalitesinin ilişkisi İnci Arıkan 1, Ömer Faruk Tekin 1, Oğuzhan Erbaş 2 1 Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı 2 Dumlupınar Üniversitesi

Detaylı

Çoklu Kimyasal Duyarlılık Sendromu (Multiple chemical sensitivity syndrome)

Çoklu Kimyasal Duyarlılık Sendromu (Multiple chemical sensitivity syndrome) Doç.Dr. Meral Saygun İŞ SAĞLIĞINDA GÜNCEL KONULAR Gelişmiş ülkelerde daha belirgin olmak üzere, çalışma hayatı ile ilişkili yeni bazı sağlık sorunları gündeme gelmektedir. Bu sağlık sorunları, sadece çalışma

Detaylı

Zehirlenmelerde İlkyardım. Zehirlenmeler. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın Acil Tıp AD

Zehirlenmelerde İlkyardım. Zehirlenmeler. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın Acil Tıp AD Zehirlenmelerde İlkyardım Zehirlenmeler Doç. Dr. Şule Akköse Aydın Acil Tıp AD Zehirlenmeler Zehirlenmeler 1 Zehirlenme nedir? Zehirlenme hangi yollarla meydana gelir? Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin

Detaylı

NEM NİÇİN ÖNEMLİDİR?

NEM NİÇİN ÖNEMLİDİR? NEM NİÇİN ÖNEMLİDİR? UYGUN DEĞİL (KURU) İDEAL NEM UYGUN DEĞİL (YAŞ) Bakteri Virüsler Küfler Toz ve akarlar Burun kuruluğu Alerji ve astım Mobilya ve ağaç Statik elektrik 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Detaylı

İçerik. Çevre tanımı Sağlık çevre ilişkisi Verdiği Zararlar Önlemler

İçerik. Çevre tanımı Sağlık çevre ilişkisi Verdiği Zararlar Önlemler İçerik Çevre tanımı Sağlık çevre ilişkisi Verdiği Zararlar Önlemler ÇEVRE Çevre insanların ortak varlığını oluşturan değerler bütünündür. Bir canlının üzerinde etkili olabilen tüm faktörleri içeren ekosisteme

Detaylı

Alerjik Rahatsızlıklar. Atmosphere Sky ile hayatın tadını çıkarın!

Alerjik Rahatsızlıklar. Atmosphere Sky ile hayatın tadını çıkarın! Alerjik Rahatsızlıklar. Atmosphere Sky ile hayatın tadını çıkarın! 01 Giriş Her yıl artan sayıda insanı etkileyen alerjik rahatsızlıklar yaygın bir sorundur 1. Avrupa da 150 milyondan fazla insan kronik

Detaylı

ALLERJİ AŞILARI. Prof. Dr. Ömer KALAYCI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji ve astım Ünitesi

ALLERJİ AŞILARI. Prof. Dr. Ömer KALAYCI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji ve astım Ünitesi ALLERJİ AŞILARI Prof. Dr. Ömer KALAYCI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji ve astım Ünitesi Allerji aşıları Allerjen immunoterapi Allerjik bir hastaya giderek artan miktarlarda allerjen

Detaylı

SİNÜS - AĞRI, BASINÇ, AKINTI

SİNÜS - AĞRI, BASINÇ, AKINTI SİNÜS - AĞRI, BASINÇ, AKINTI Yardım edin sinüslerim beni öldürüyor! Bunu daha önce hiç söylediniz mi?. Eğer cevabınız hayır ise siz çok şanslısınız demektir. Çünkü her yıl milyonlarca lira sinüs problemleri

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL Sağlık hizmeti sunumu sırasında sağlık çalışanları, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden sağlıklarını tehdit eden pek çok riske maruz

Detaylı

Teknik Katalog [Partikül Ölçüm Cihazı]

Teknik Katalog [Partikül Ölçüm Cihazı] [PCE-PCO 2] Teknik Katalog [Partikül Ölçüm Cihazı] PCE Teknik Cihazlar Paz. Tic. Ltd.Şti. Halkalı Merkez Mah. Pehlivan Sok. No 6/C 34303 Küçükçekmece/ İstanbul Türkiye Mail: info@pce-cihazlari.com.tr Telefon:

Detaylı

9-ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM

9-ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM 9-ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM ZEHİRLENMELER Zehirlenme nedir? Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır. Vücuda dışarıdan giren bazı yabancı maddeler, vücudun

Detaylı

ALLERJİNİN NEDENİ NEDİR?

ALLERJİNİN NEDENİ NEDİR? Saman nezlesi tanımı yanlış isimlendirilmektedir. Çünkü saman bu olaya neden olmaz. Hastalık; akan / kaşınan burun ve göz, hapşırma, boğaz kaşıntısı ve burun, boğazda çok miktarda akıntıdan oluşmaktadır.

Detaylı

BURUNDAN (NAZAL) UYGULANAN YÜKLEME (PROVOKASYON) TESTLERİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ

BURUNDAN (NAZAL) UYGULANAN YÜKLEME (PROVOKASYON) TESTLERİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ BURUNDAN (NAZAL) UYGULANAN YÜKLEME (PROVOKASYON) TESTLERİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ HASTANIN... Kayıt (protokol) numarası :... Doğum tarihi (gün/ay/yıl) :... Adresi :...... Telefon numarası

Detaylı

Enfes bir nefes için...

Enfes bir nefes için... Enfes bir nefes için... Solunum yolu hastalıkları ve alerjik hastalıkları olanlar için evdeki havanın kalitesi çok önemlidir. 1-4 Evinizde kullandığınız boya, bu havanın kalitesini belirleyen önemli unsurlardan

Detaylı

Astım hastalarında görülen öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi yakınmaların sebebi, solunum

Astım hastalarında görülen öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi yakınmaların sebebi, solunum Bölüm 28 Çocuğum Astımlı mı Kalacak? Dr. S. Tolga YAVUZ Astım hastalarında görülen öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi yakınmaların sebebi, solunum yollarında ortaya çıkan ve şiddeti zaman içinde değişmekle

Detaylı

Daha iyi bir yasam kalitesi için!

Daha iyi bir yasam kalitesi için! Daha iyi bir yasam kalitesi için! Dünya çapında patentli, üstün Alman teknolojisi ve işlev garantisi sunan TÜV onaylı ilk ve tek hava temizleme cihazı, DİKA A.Ş. güvencesiyle artık Türkiye de! TEMİZ HAVA

Detaylı

SİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER

SİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER SİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER TÜTÜN DUMANININ ZARARLARI 1 / 5 Tütün dumanına maruziyet, başkalarının içtikleri tütün ürününden soluduğumuz duman ya da yanan bir sigara, puro, pipo ve

Detaylı

Biyolojik Risk Etmenleri

Biyolojik Risk Etmenleri Biyolojik Risk Etmenleri Mesleki tehlikeler Biyolojik, Biyomekanik, Kimyasal, Fiziksel (+radyolojik) Psikososyal TANIMLAMA Çalışma yaşamında biyolojik risk etkenleri denildiğinde akla, herhangi bir enfeksiyona,

Detaylı

ERİŞKİN HASTADA İNFLUENZAYI NASIL TANIRIM?

ERİŞKİN HASTADA İNFLUENZAYI NASIL TANIRIM? ERİŞKİN HASTADA İNFLUENZAYI NASIL TANIRIM? Dr. Murat Kutlu Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Giriş İnfluenza sendromu genellikle ani başlangıçlı

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİTİRME PROJESİ

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİTİRME PROJESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİTİRME PROJESİ KAPALI ORTAMLARDA SOLUNABİLİR PARTİKÜL MADDE (PM 2.5 ) SEVİYESİNİN BELİRLENMESİ Hazırlayan GÜLFEM POLAT 1309990032

Detaylı

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık

Detaylı

Doç Dr Ömür AYDIN. Ankara ÜTF Göğüs Hastalıkları ABD İmmunoloji-Allerji BD

Doç Dr Ömür AYDIN. Ankara ÜTF Göğüs Hastalıkları ABD İmmunoloji-Allerji BD Doç Dr Ömür AYDIN Ankara ÜTF Göğüs Hastalıkları ABD İmmunoloji-Allerji BD Mesleksel astım tedavisinde temel prensipler Mesleksel astımda prognoz Maruziyetin kesilmesi/azaltılmasının sonuçları Mesleksel

Detaylı

Tekstil endüstrisinde sağlık gözetimi

Tekstil endüstrisinde sağlık gözetimi Tekstil endüstrisinde sağlık gözetimi Millworkers by Laurence Stephen Lowry (1948) Prof.Dr. Nadi Bakırcı Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.D. Tekstil Sektörü Elyaf ve ipliği kullanım eşyasına

Detaylı

ÜRÜN BİLGİSİ. ETACİD, erişkinler, 12 yaş ve üzerindeki adolesanlarda mevsimsel alerjik rinitin profilaksisinde endikedir.

ÜRÜN BİLGİSİ. ETACİD, erişkinler, 12 yaş ve üzerindeki adolesanlarda mevsimsel alerjik rinitin profilaksisinde endikedir. ÜRÜN BİLGİSİ 1. ÜRÜN ADI ETACİD % 0,05 Nazal Sprey 2. BİLEŞİM Etkin madde: Mometazon furoat 50 mikrogram/püskürtme 3. TERAPÖTİK ENDİKASYONLAR ETACİD erişkinler, adolesanlar ve 6-11 yaş arasındaki çocuklarda

Detaylı

DEPOLAMA UYGULAMALARI. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006

DEPOLAMA UYGULAMALARI. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 DEPOLAMA UYGULAMALARI Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 1 Gıda Maddelerinin Depolanması Gıda maddeleri canlı kaynaklı maddelerdir. Bu nedenle özel olarak saklanması gerekir. Aksi durumda büyük miktarlarda

Detaylı

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Endüstriyel Havalandırma

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Endüstriyel Havalandırma T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Endüstriyel Havalandırma İçerik - Endüstriyel Havalandırma - Hava Tedarik/Tahliye Sistemleri - Genel Havalandırma - Lokal

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU Temmuz 2014 OZON NEDİR Ozon (O 3 ) üç tane oksijen atomunun birleşmesi ile oluşmaktadır. Ozon, atmosferde

Detaylı

SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS

SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS Prof. Dr. Metin Akgün Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Çiçek TaĢıyıcısı, Diego Riviera Sunum Planı Meslek hastalığı tanısı İlliyet bağı Ġndeks

Detaylı

Çalışma Ortamında Kişisel Maruziyet ve Ortam Ölçümleri

Çalışma Ortamında Kişisel Maruziyet ve Ortam Ölçümleri T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Çalışma Ortamında Kişisel Maruziyet ve Ortam Ölçümleri ZEKİYE KARAKAYA İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme

Detaylı

Öksürük. Pınar Çelik

Öksürük. Pınar Çelik Öksürük Pınar Çelik Öksürük Öksürük, akciğerleri aspirasyondan koruyan, sekresyonların atılmasını sağlayan, istemli veya istemsiz refleks yolla oluşan, ani patlayıcı ekspirasyon manevrasıdır. Öksürük refleksinin

Detaylı

İşyerinde oluşan hastalığa neden olan, sağlık ve

İşyerinde oluşan hastalığa neden olan, sağlık ve MESLEKİ RİSKLER VE İŞ HİJYENİ İş Hijyeni; İşyerinde oluşan hastalığa neden olan, sağlık ve iyilik ilik halini i bozan, işçiler il ve toplumdaki bireyler arasında önemli ölçüde huzursuzluk ve verimsizlik

Detaylı

Laboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi;

Laboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi; Laboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi; o Örnek türünü, o Örnek kabul ve ret kriterlerini, o Örnek alımı ile ilgili kuralları, o Örneklerin

Detaylı

MADDELERE SOLUNUM İLE MARUZİYETTE RİSK DERECESİ BELİRLENMESİ

MADDELERE SOLUNUM İLE MARUZİYETTE RİSK DERECESİ BELİRLENMESİ TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERE SOLUNUM İLE MARUZİYETTE RİSK DERECESİ BELİRLENMESİ BASİT RİSK DEĞERLENDİRMESİ METODU (HSE/COSHH-Control of substances hazardous to health ) 1 TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERE SOLUNUM

Detaylı

%5 Her iki ebeveyn atopik

%5 Her iki ebeveyn atopik ALLERJİ TESTLERİ Dr.ALEV ÖKTEM Düzen Laboratuvarlar Grubu Allerji Allerji vücudumuzun bağışıklık sisteminin çevremizde bulunan ve zararlı olmayan bazı maddelere karşı, ki bunlara allerjen denir, aşırı

Detaylı

LABORATUVARLARDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ. İş Güvenliği Uzmanı Elif BAYHATUN İş Sağlığı & Güvenliği Birimi

LABORATUVARLARDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ. İş Güvenliği Uzmanı Elif BAYHATUN İş Sağlığı & Güvenliği Birimi LABORATUVARLARDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ İş Güvenliği Uzmanı Elif BAYHATUN İş Sağlığı & Güvenliği Birimi 06.03.2018-ANTALYA GEREKÇE 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kimyasal Maddelerle

Detaylı

İş Hijyeni Ölçümleri ve Mevzuat

İş Hijyeni Ölçümleri ve Mevzuat T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İş Hijyeni Ölçümleri ve Mevzuat ZEKİYE KARAKAYA İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı İSGÜM

Detaylı

Çalışma Ofislerinde Ortam Ölçüm Değerlerinin İncelenmesi: Uşak Üniversitesi SKS Ofisleri Örneği

Çalışma Ofislerinde Ortam Ölçüm Değerlerinin İncelenmesi: Uşak Üniversitesi SKS Ofisleri Örneği Çalışma Ofislerinde Ortam Ölçüm Değerlerinin İncelenmesi: Uşak Üniversitesi SKS Ofisleri Örneği Sağlık Yüksekokulu İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Okutman Barış SARDOĞAN Yrd. Doç. Dr. M. Zahid ÇÖGENLİ Çalışma

Detaylı

Farmasötik Teknolojide İşlem Mühendisliği ve İşlem Validasyonları. 8. Hafta

Farmasötik Teknolojide İşlem Mühendisliği ve İşlem Validasyonları. 8. Hafta Farmasötik Teknolojide İşlem Mühendisliği ve İşlem Validasyonları 8. Hafta Parenteral Tesisler ve Çevresel Kontrol Sistemleri Çevresel kontrol sistemleri steril ürünlere mikrobiyal kontaminasyonun önlenmesi

Detaylı

Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri

Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri Environment International Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri Hoş Geldiniz 23 Temmuz 2010 Wim van Doorn TEMĠZ HAVA NEDĠR? Temiz hava bileşimi Azot Oksijen Su buharı Diğer kirleticiler Karbon dioksit Organik

Detaylı

7.Hafta: Risk ve Risk Analizi. DYA 114 Çevre Koruma. BÜRO YÖNETİMİ ve YÖNETİCİ ASİSTANLIĞI PROGRAMI Yrd.Doç.Dr. Sefa KOCABAŞ

7.Hafta: Risk ve Risk Analizi. DYA 114 Çevre Koruma. BÜRO YÖNETİMİ ve YÖNETİCİ ASİSTANLIĞI PROGRAMI Yrd.Doç.Dr. Sefa KOCABAŞ 7.Hafta: Risk ve Risk Analizi DYA 114 Çevre Koruma BÜRO YÖNETİMİ ve YÖNETİCİ ASİSTANLIĞI PROGRAMI Yrd.Doç.Dr. Sefa KOCABAŞ RİSK ve RİSK ANALİZİ Risk Belirli bir tehlikeli olayın meydana gelme olasılığı

Detaylı

UYGUN İŞE YERLEŞTİRME. Volkan Dündar

UYGUN İŞE YERLEŞTİRME. Volkan Dündar UYGUN İŞE YERLEŞTİRME Volkan Dündar UYGUN İŞE YERLEŞTİRME KAPSAMI İşe giriş muayenesi ve işe yerleştirme birbirini tamamlayan kavramlardır. İşe Giriş Muayenesi Aralıklı Kontrol Muayenesi Erken Kontrol

Detaylı

Türkiye de İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Koşullarının İyileştirilmesi Projesi (www.isgip.org)

Türkiye de İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Koşullarının İyileştirilmesi Projesi (www.isgip.org) Türkiye de İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Koşullarının İyileştirilmesi Projesi (www.isgip.org) Bu proje Avrupa Birliği ile Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir. Improvement of Occupational

Detaylı

Burun yıkama ve sağlığı

Burun yıkama ve sağlığı Burun yıkama ve sağlığı Yayınlanmış bir çok klinik çalışmada günlük yapılan nazal yıkmanın burnumuzla ilgili yaşam kalitesini arttırdığı ve sinüslerimizden kaynaklanan semptomları azalttığı gösterilmiştir.

Detaylı

GENEL RİSK DEĞERLENDİRMESİ ÖRNEK FORMU

GENEL RİSK DEĞERLENDİRMESİ ÖRNEK FORMU GENEL RİSK DEĞERLENDİRMESİ ÖRNEK FORMU Risk Değerlendirme No: Tarih: İşveren: İşyeri Adresi: Yapılan İş Nedir? (Kısaca açıklayınız) İşçi sayısı: Erkek Kadın Çocuk Çırak Öğrenci RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILMASININ

Detaylı

BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ

BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ NECLA TÜLEK, METİN ÖZSOY, SAMİ KıNıKLı Ankara Eğitim Ve Araştırma HASTANESİ İnfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji GİRİŞ Mevsimsel influenza

Detaylı

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV Sunu planı NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON DOÇ. DR. HAKAN TOPAÇOĞLU İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Neden Endikasyonlar Kontrendikasyonlar Hasta seçilmesi Komplikasyonlar Solunum yetmezliği IMV

Detaylı

Konutlarda Havalandırma. Dr. İbrahim ÇAKMANUS

Konutlarda Havalandırma. Dr. İbrahim ÇAKMANUS Konutlarda Havalandırma Dr. İbrahim ÇAKMANUS Özet Son yıllarda Ülkemizde residence adı altında yüksek binalarda lüx konutlar yapılıp satılmaktadır. Diğer yandan bu tür yapıların bazılarına LEED, BREEAM

Detaylı

A.B.D de her yıl yaklaşık spontan pnömotoraks vakası geliştiği rapor edilmektedir İnsidansı henüz tam olarak bilinmemektedir

A.B.D de her yıl yaklaşık spontan pnömotoraks vakası geliştiği rapor edilmektedir İnsidansı henüz tam olarak bilinmemektedir Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Arş.Gör.Dr.Engin ŞENAY 02.02.2010 Pnömotoraks : Viseral ve parietal plevra yaprakları arasına hava girmesidir Künt Spontan Travmatik olabilir İyatrojenik

Detaylı

Halil CANTÜRK İbrahim Halil NURDAĞ. Yıldız Teknik Üniversitesi Gemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Bölümü

Halil CANTÜRK İbrahim Halil NURDAĞ. Yıldız Teknik Üniversitesi Gemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Bölümü Halil CANTÜRK İbrahim Halil NURDAĞ Yıldız Teknik Üniversitesi Gemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Bölümü Genel olarak kaynak teknolojisinden, bina kurulmasından, cihaz onarımlarına, ağır sanayiden

Detaylı

Laboratuar Tasarımı. Genel Gereksinimler. Yrd. Doç. Dr. Emrah TORLAK

Laboratuar Tasarımı. Genel Gereksinimler. Yrd. Doç. Dr. Emrah TORLAK Laboratuar Tasarımı Genel Gereksinimler Yrd. Doç. Dr. Emrah TORLAK 1. Genel Tehlikeli materyallerin kullanımı ve muhafazasının oluşturduğu riskler nedeni ile laboratuarlar ve laboratuar dışı aktivitelerin

Detaylı

Tekstil korumasında süreç OPTİMİZASYONU İÇİN YENİLİKÇİ TEKNİK

Tekstil korumasında süreç OPTİMİZASYONU İÇİN YENİLİKÇİ TEKNİK Tekstil korumasında süreç OPTİMİZASYONU İÇİN YENİLİKÇİ TEKNİK KALİTE MALİYET Çevre Aquastream SİSTEMLERİNİN avantajları: Kalite - Yıkama banyosundaki havların ve saçların azalması - Bulaşan havlar özenle

Detaylı

İlimizde özellikle 1993 yılında zaman zaman ciddi boyutlara ulaşan hava kirliliği nedeniyle bir dizi önlemler alınmıştır. Bu çalışmaların başında;

İlimizde özellikle 1993 yılında zaman zaman ciddi boyutlara ulaşan hava kirliliği nedeniyle bir dizi önlemler alınmıştır. Bu çalışmaların başında; İSTANBUL DA ÇEVRE KİRLİLİĞİ İstanbul da Çevre Kirliliği Su, Hava, Toprak ve Gürültü Kirliliği olarak 4 Bölümde ele alınmalıdır. İstanbul da Çevre Kirliliği konusunda İstanbul İl Çevre Müdürlüğü, Büyükşehir

Detaylı

ALLERJİK HASTALIKLARDA KORUNMA

ALLERJİK HASTALIKLARDA KORUNMA ALLERJİK HASTALIKLARDA KORUNMA Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Allerjik Hastalıklar Bilim Dalı Allerjik ı Hastalıklar Bilim Dal Plan Tanım Primer korunma

Detaylı

Kentsel Dönüşüm ve Akciğer Sağlığı. Haluk C.Çalışır

Kentsel Dönüşüm ve Akciğer Sağlığı. Haluk C.Çalışır Kentsel Dönüşüm ve Akciğer Sağlığı Haluk C.Çalışır Kentsel Dönüşüm; Çökme ve bozulma olan kentsel mekanın ekonomik, toplumsal, fiziksel ve çevresel koşullarını kapsamlı ve bütünleşik yaklaşımlarla iyileştirmeye

Detaylı

DOMUZ GRİBİ BELİRTİLERİ VE TANISI

DOMUZ GRİBİ BELİRTİLERİ VE TANISI DOMUZ GRİBİ BELİRTİLERİ VE TANISI Domuz gribi nedir? Domuz gribi, A(H1N1) tipi virüsten kaynaklanan, insanlarda hastalığa yol açan viral bir hastalıktır. Hastalık ilk kez Meksika ve ABD de görülmüş ve

Detaylı

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü TARIMSAL YAPILAR Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, İklimsel Çevre ve Yönetimi Temel Kavramlar 2 İklimsel Çevre Denetimi Isı

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI -2 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI -2 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI -2 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İşe Giriş Muayeneleri Aralıklı kontrol muayeneleri (periyodik muayeneler) Sağlık Eğitimi 1 İşe Giriş

Detaylı

Klinik Çalışanlarına Önerilen Sağlık Girişimleri

Klinik Çalışanlarına Önerilen Sağlık Girişimleri Klinik Çalışanlarına Önerilen Sağlık Girişimleri Sağlık kuruluşları hizmet, eğitim, araştırma faaliyetlerinin yürütüldüğü kompleks yapılardır. Bu nedenle, sağlık çalışanlarının iş yerinde karşılaştıkları

Detaylı

3. İşyerinde risk değerlendirmesi yapıldıktan sonra önlemlere karar verilirken, hangi öncelik sıralamasının yapılması doğrudur?

3. İşyerinde risk değerlendirmesi yapıldıktan sonra önlemlere karar verilirken, hangi öncelik sıralamasının yapılması doğrudur? ÇALIŞMA SORULARI-İŞ KAZALARI-Bilal ÇOLAK 1. Aşağıda verilenlerden hangisi tehlikeli kimyasal maddelerle yapılan çalışmalarda riskin elimine edilmesi ya da azaltılması adına diğerlerine göre önceliğe sahiptir?

Detaylı

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi 1 Çevre Koşullarının İnsan Üzerindeki Etkileri Çevre: Bir elemanın dışında çeşitli olayların geçtiği

Detaylı

Engraftman Dönemi Komplikasyonlarda Hemşirelik İzlemi. Nevin ÇETİN Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİTÜ

Engraftman Dönemi Komplikasyonlarda Hemşirelik İzlemi. Nevin ÇETİN Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİTÜ Engraftman Dönemi Komplikasyonlarda Hemşirelik İzlemi Nevin ÇETİN Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİTÜ Engraftman Sendromu Veno- Oklüzif Hastalık Engraftman Sendromu Hemşirelik İzlemi Vakamızda: KİT (+14)-

Detaylı

Enerji Verimliği 2. A. Naci IŞIKLI EYODER (Yönetim Kurulu Murahhas Üye)

Enerji Verimliği 2. A. Naci IŞIKLI EYODER (Yönetim Kurulu Murahhas Üye) Enerji Verimliği 2 A. Naci IŞIKLI EYODER (Yönetim Kurulu Murahhas Üye) Ekim 2018 Konutlarda Enerji Tüketimi Konutlarda tüketilen enerjinin büyük kısmı ısı enerjisidir. 4 kişilik bir aile yılda yaklaşık

Detaylı

DERİ PRICK TESTİ (SPT) HASTA BİLGİLENDİRME VE ONAY FORMU

DERİ PRICK TESTİ (SPT) HASTA BİLGİLENDİRME VE ONAY FORMU DERİ PRICK TESTİ (SPT) HASTA BİLGİLENDİRME VE ONAY FORMU 1. Deri prick testi (SPT: Skin Prick Test ), yakınmaları bir solunum yolu ya da besin allerjisinin varlığını düşündüren olgularda uygulanan bir

Detaylı

T.C KONYAALTI KAYMAKAMLIĞI. İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü

T.C KONYAALTI KAYMAKAMLIĞI. İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü T.C KONYAALTI KAYMAKAMLIĞI İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü GIDA GÜVENLİĞİ Gıdalarda oluşabilecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik her türlü zararın ortadan kaldırılması için alınan tedbirlerin

Detaylı

HAVALANDIRMA VE İÇ HAVA KALİTESİ

HAVALANDIRMA VE İÇ HAVA KALİTESİ HAVALANDRMA VE İÇ HAVA KALİTESİ Dr. İbrahim ÇAKMANUS, Mak.Müh. Özet Son yıllarda doğal gaza geçiş, AB mevzuatına uyum gibi nedenlerle şehirlerde dış ortam hava kalitesinde bir miktar iyileşme olmuştur

Detaylı

Gelişmiş olan ülkelere göre Türkiye de kişi başına tüketilen enerji miktarı 1/3 oranında olmasına karşın, ısınma için sarf ettiğimiz enerji 2 kat

Gelişmiş olan ülkelere göre Türkiye de kişi başına tüketilen enerji miktarı 1/3 oranında olmasına karşın, ısınma için sarf ettiğimiz enerji 2 kat YALITIM Yapı ve yapının içindekileri (eşya, insan, hayvan v.b) dış ortamın olumsuz etkilerinden (su, rutubet, ses, ısı ve yangın) korumak için alınan önlemlere yalıtım denir. Yalıtım Çeşitleri Şunlardır:

Detaylı

OKUL ÇEVRESİNDE ÇOCUK HASTALIKLARI İZLEMİNDE EYLEM PLANI OKULDA İÇ ORTAM HAVA KALİTESİ (İHK) YÖNETİMİNİ DEĞERLENDİRMEK VE TANIMLAMAK OKUL VE İLÇEDE

OKUL ÇEVRESİNDE ÇOCUK HASTALIKLARI İZLEMİNDE EYLEM PLANI OKULDA İÇ ORTAM HAVA KALİTESİ (İHK) YÖNETİMİNİ DEĞERLENDİRMEK VE TANIMLAMAK OKUL VE İLÇEDE OKUL ÇEVRESİNDE ÇOCUK HASTALIKLARI İZLEMİNDE EYLEM PLANI OKULDA İÇ ORTAM HAVA KALİTESİ (İHK) YÖNETİMİNİ DEĞERLENDİRMEK VE TANIMLAMAK OKUL VE İLÇEDE HASTALIKLARIN YÖNETİM PLANININ GELİŞTİRİLMESİ ÇEVRESEL

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI-3 PROF.DR.SARPER ERDOĞAN

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI-3 PROF.DR.SARPER ERDOĞAN İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI-3 PROF.DR.SARPER ERDOĞAN Meslek Hastalıkları-3 Meslek Hastalıkları Listesi Meslek Hastalıklarının Tıbbi ve Yasal Tanı Koyma Süreci

Detaylı

ÇEVRE VE AKCİĞER. Prof. Dr. Bedia ÖZYILDIRIM. İTF Halk Sağlığı AD

ÇEVRE VE AKCİĞER. Prof. Dr. Bedia ÖZYILDIRIM. İTF Halk Sağlığı AD ÇEVRE VE AKCİĞER Prof. Dr. Bedia ÖZYILDIRIM İTF Halk Sağlığı AD Çevre Nedir? «İnsan dışındaki her şey» (Last, 1995) Sağlık, insanın genetik yapısı ile çevre arasındaki etkileşime bağlıdır. Çevre insan

Detaylı

İZOLASYON ÖNLEMLERİ. Hazırlayan: Esin Aydın Acıbadem Bodrum Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi

İZOLASYON ÖNLEMLERİ. Hazırlayan: Esin Aydın Acıbadem Bodrum Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi İZOLASYON ÖNLEMLERİ Hazırlayan: Esin Aydın Acıbadem Bodrum Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi İZOLASYON HEDEFLERİ Hastene enfeksiyonlarında başarı olmanın temel stratejisi olan Standart Önlemleri kapsamalıdır.

Detaylı

Tarım Sektöründe İş Hijyeninin Önemi

Tarım Sektöründe İş Hijyeninin Önemi Tarım Sektöründe İş Hijyeninin Önemi Tarım Çalışanlarının İşyeri Ortam Koşulları Tarım sektörü, erken ölüm, yaralanma ve hastalık açısından inşaat ve madencilikten sonra en tehlikeli üçüncü iş koludur.

Detaylı

Alerjenler vücudumuzu nasıl etkiler?

Alerjenler vücudumuzu nasıl etkiler? Alerjenler vücudumuzu nasıl etkiler? Alerjik şikâyetler, bağışıklık sistemimizin dışarıdan vücudumuza giren alerjen veya antijen denilen maddelere karşı yanıtı ile meydana gelir. Bu maddeler deri yoluyla,

Detaylı

21.12.2015 Pazartesi İzmir Basın Gündemi

21.12.2015 Pazartesi İzmir Basın Gündemi 21.12.2015 Pazartesi İzmir Basın Gündemi MANİSA HABER Soğuklarla birlikte sinüzit vakalarında artış yaşanıyor Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ercan Pınar, havaların

Detaylı

İÇİNDEKİLER. vii GİRİŞ...1

İÇİNDEKİLER. vii GİRİŞ...1 İÇİNDEKİLER GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM: İŞ YAŞAMI...7 1. ÇALIŞMA, İŞ YAŞAMI...7 2. İŞ VE İŞİN ÖNEMİ...13 3. İŞ PSİKOLOLOJİSİ VE UĞRAŞI ALANLARI...15 4. İŞ PSİKOLOJİSİ VE ENDÜSTRİ PSİKOLOJİSİ ARASINDAKİ FARKLAR...18

Detaylı

SANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR

SANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR SANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR Aralık 2016 GENEL MEVZUAT H AV A K A L İ T E S İ N İ N K O R U N M A S I Y Ö

Detaylı

HASTA BİNA SENDROMU. Anahtar Kelimeler: Hasta bina sendromu, iç ortam hava kirleticileri, semptomlar, iklimlendirme

HASTA BİNA SENDROMU. Anahtar Kelimeler: Hasta bina sendromu, iç ortam hava kirleticileri, semptomlar, iklimlendirme _ 587 HASTA BİNA SENDROMU Zeynep ERDOĞAN ZEYDAN Özgür ZEYDAN Yılmaz YILDIRIM ÖZET Zaman olarak insan faaliyetlerinin büyük bir bölümü kapalı ortamlarda geçirilmektedir. İçerisinde yaşanılan binanın kendisinden

Detaylı

Düzce de Hava Kirliliği ve Solunum Hastalıkları. Yrd. Doç. Dr. Ege GÜLEÇ BALBAY Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Düzce de Hava Kirliliği ve Solunum Hastalıkları. Yrd. Doç. Dr. Ege GÜLEÇ BALBAY Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Düzce de Hava Kirliliği ve Solunum Hastalıkları Yrd. Doç. Dr. Ege GÜLEÇ BALBAY Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Hava Kirliliği Doğal olarak havada olmayan ya da zararlı

Detaylı

Astım tedavisinde, hasta ve ailesinin eğitimi ile çevresel risk faktörlerinden korunma en önemli

Astım tedavisinde, hasta ve ailesinin eğitimi ile çevresel risk faktörlerinden korunma en önemli Bölüm 15 Alerjik Astımda Alerjiden Korunma Yöntemleri Dr. Sait YEŞİLLİK ve Dr. Ali SELÇUK Astım tedavisinde, hasta ve ailesinin eğitimi ile çevresel risk faktörlerinden korunma en önemli unsurlardandır.

Detaylı

Sekreterlik ve Büro Hizmetleri. Ders-3 Büro Tasarımı ve Ergonomi

Sekreterlik ve Büro Hizmetleri. Ders-3 Büro Tasarımı ve Ergonomi Sekreterlik ve Büro Hizmetleri Ders-3 Büro Tasarımı ve Ergonomi Ergonomi Ergonomi, Yunancada iş anlamına gelen «ergon» ve doğal yasa ve düzen anlamına gelen «nomos» kelimelerinden türetilmiş «iş yasası»

Detaylı

Sunum planı. Epidemiyoloji Tanım Sınıflama Değerlendirme Tedavi Özet

Sunum planı. Epidemiyoloji Tanım Sınıflama Değerlendirme Tedavi Özet Sunum planı Epidemiyoloji Tanım Sınıflama Değerlendirme Tedavi Özet En sık hekime başvuru nedeni Okul çağındaki çocuklarda %35-40 viral enfeksiyonlar sonrası 10 gün %10 çocukta 25 günü geçer. Neye öksürük

Detaylı

HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI KİMLERE YAPILIR? HEPATİT B RİSKİ OLAN KİŞİLER

HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI KİMLERE YAPILIR? HEPATİT B RİSKİ OLAN KİŞİLER HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI Hepatit B aşısı bilinen en etkili aşılardan biridir. Hepati B aşısı inaktif ölü bir aşıdır, aşı içinde hastalık yapacak virus bulunmaz. Hepatit B aşısı 3 doz halinde yapılmalıdır.

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI T Ü R K İY E HALK SAĞLIĞI KURUM U Van Halk Sağlığı Müdürlüğü

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI T Ü R K İY E HALK SAĞLIĞI KURUM U Van Halk Sağlığı Müdürlüğü T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI T Ü R K İY E HALK SAĞLIĞI KURUM U Van Halk Sağlığı Müdürlüğü Sayı : 37.81 1.563-934/ 28/04/2014 Konu : Teklife Davet Tel : Faks : Kurumumuzun ihtiyacı olan (2) kalem Dünya Astım Günü

Detaylı

MSDS (Malzeme Güvenlik Bilgi Formu)

MSDS (Malzeme Güvenlik Bilgi Formu) 1. KİMYASAL ÜRÜN & ŞİRKET TANIMI Ürün Adı: SPT-1657 Ürün tanımı: Tek komponentli Poliüretan yapıştırıcı Fabrika:. SAMHO CHEMICAL CO. LTD. Adres: 241-2, Chongwon-ri, Mado-myun, Hwasung-City Kyunggi-do,

Detaylı

Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi:

Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: 30.06.2018 » İnfluenzanın Tanımı» İnfluenza Bulaş Türleri» İnfluenza Nasıl Bulaşır?» Konak Seçimi» Klinik

Detaylı

Alevlenmelerin en yaygın nedeni, trakeobronşiyal enfeksiyonlar ve hava kirliliğidir. Şiddetli alevlenmelerin üçte birinde neden saptanamamaktadır

Alevlenmelerin en yaygın nedeni, trakeobronşiyal enfeksiyonlar ve hava kirliliğidir. Şiddetli alevlenmelerin üçte birinde neden saptanamamaktadır Toraks Derneği, Göğüs Hastalıkları Uzmanları ve solunum hastalıkları alanında çalışan diğer uzmanlık dallarındaki hekimler tarafından 1992 de kurulan bir ulusal uzmanlık derneğidir. Toraks Derneği nin

Detaylı

ECZACILIK FAKÜLTESİ TOKSİKOLOJİ. Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K

ECZACILIK FAKÜLTESİ TOKSİKOLOJİ. Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K ECZACILIK FAKÜLTESİ TOKSİKOLOJİ PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Şahan SAYGI, sahan.saygi@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS DERSLERİ Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K ETKS 600 Uzmanlık Alan Dersi Z 4 0 4 ETKS 601

Detaylı

Kronik Öksürük. Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı

Kronik Öksürük. Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı Kronik Öksürük Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı Epidemiyoloji Polikliniklerde en sık 5. şikayet %88-100 neden saptanıyor Spesifik tedavi

Detaylı

(nem) miktarının, o sıcaklıkta bulunabilecek en fazla su buharı miktarına oranına bağıl nem denir ve % cinsinden ifade edilir.

(nem) miktarının, o sıcaklıkta bulunabilecek en fazla su buharı miktarına oranına bağıl nem denir ve % cinsinden ifade edilir. Isıcam DA TERLEME Kış aylarında Isıcam takılı binalarda karşılaşılan en önemli sorunlardan biri camlardaki terlemedir. Bu terleme genellikle camın oda içine bakan yüzeyinde oluşmakla beraber az da olsa

Detaylı

SAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSĐZ. Prof. Dr. Erdal ZORBA

SAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSĐZ. Prof. Dr. Erdal ZORBA SAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSĐZ Prof. Dr. Erdal ZORBA GEÇMĐŞTEN GÜNÜMÜZE SAĞLIK Geçmişte sağlığın tanımı; hastalıklardan uzak olma diye ifade edilirdi. 1900 lerin başında ölümlerin büyük bir kısmı bakteri ve

Detaylı

PIHTIÖNLER(KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI DABİGATRAN(PRADAXA)

PIHTIÖNLER(KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI DABİGATRAN(PRADAXA) DABİGATRAN (PRADAXA) NE İÇİN KULLANILIR? Dabigatran (PRADAXA) pıhtıönler ilaç grubundadır. Halk arasında kan sulandırıcı ilaç olarak bahsedilen ilaçlardan bir tanesidir. Kan damarları içerisinde pıhtı

Detaylı

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 09 Nisan 2009 02:25 - Son Güncelleme Perşembe, 09 Nisan 2009 02:59

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 09 Nisan 2009 02:25 - Son Güncelleme Perşembe, 09 Nisan 2009 02:59 Alerji Son yıllarda artış gösteren hastalılıklardan biri de alerji... Çağımızın hastalığı... Medeniyet arttıkça, toplumlar hijyene önem vermeye başladıkça alerjik vakalar da artmaya başlıyor. Dünyada en

Detaylı

BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖN ETÜDÜ

BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖN ETÜDÜ BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖN ETÜDÜ Murat BAYRAM Binalarda Enerji Verimliliği Şubesi Şube Müd.V. bayram.bay@gmail.com Enerji Nedir? İş yapabilme kabiliyetidir. Enerji Yönetimi Nedir? Yaşam için gerekli

Detaylı

GRİP İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ 2008

GRİP İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ 2008 GRİP İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ 2008 GRİP HAKKINDA BİLMEMİZ GEREKENLER Gribin nasıl bir hastalık olduğunu, Gripten korunmak için neler yapmamız gerektiğini, Grip aşısını ve ne zaman aşı olmamız

Detaylı

Sterilizasyon ünitesine yönelik fiziki düzenleme yapılmalıdır.

Sterilizasyon ünitesine yönelik fiziki düzenleme yapılmalıdır. Sterilizasyon ünitesine yönelik fiziki düzenleme yapılmalıdır. Sterilizasyon Ünitesi kirli, temiz ve steril alan olmak üzere üç alandan oluşmalıdır. Kirli, temiz ve steril alanlar arasındaki geçiş noktalarında

Detaylı

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI Akut tonsillofarenjit veya çocukluk çağında daha sık karşılaşılan klinik tablosu ile tonsillit, farinks ve tonsil dokusunun inflamasyonudur ve doktora başvuruların

Detaylı

MESLEK HASTALIKLARINDAN KORUNMA İLKELERİ

MESLEK HASTALIKLARINDAN KORUNMA İLKELERİ MESLEK HASTALIKLARINDAN KORUNMA İLKELERİ İşyerlerinde meslek hastalıklarına sebep olabilecek faktörleri her zaman tamamen ortadan kaldırmak mümkün değildir. Bu sebeple, meslek hastalıklarından korunmak

Detaylı

Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Pestisit Uygulama Davranışları ve Sağlık Etkilerine İlişkin Bilgi Durumu

Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Pestisit Uygulama Davranışları ve Sağlık Etkilerine İlişkin Bilgi Durumu Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Pestisit Uygulama Davranışları ve Sağlık Etkilerine İlişkin Bilgi Durumu Z. Ş İ M Ş E K, C. D E M İ R, Z. KEKLİK, B. K A R A, M. A K B A B A Toplumların üretim biçimi, erken

Detaylı

AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015

AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015 AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015 Nonkardiyojenik Akciğer Ödemi Şok Akciğeri Travmatik Yaş Akciğer Beyaz Akciğer Sendromu

Detaylı

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış Viral Hepatitler İnfeksiyöz Viral hepatitler A NANB E Enterik yolla geçen Dr. Ömer Şentürk Serum B D C F, G, TTV,? diğerleri Parenteral yolla geçen Hepatit Tipleri A B

Detaylı

PIHTIÖNLER (KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI }EDOKSABAN (LİXİANA)

PIHTIÖNLER (KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI }EDOKSABAN (LİXİANA) 1 EDOKSABAN (LİXİANA) pıhtıönler ilaç grubundadır. Halk arasında kan sulandırıcı ilaç olarak bahsedilen ilaçlardan bir tanesidir. Kan damarları içerisinde pıhtı oluşmasını ve oluşan pıhtının büyümesini

Detaylı