TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

Transkript

1 TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS ISO Haziran 2007 ICS ; ; GRAFİK SEMBOLLER EMNİYET İLE İLGİLİ RENK VE İŞARETLER BÖLÜM 2: MAMUL EMNİYET ETİKETLERİ İÇİN TASARIM PRENSİPLERİ Graphical symbols Safety colours and safety signs Part 2: Design principles for product safety labels Deniz DEMİRCİ Konu Raportörü Dr. Mahmut ÖZDEMİR İhtisas Grubu Başkanı Rasim YILMAZ Genel Sekreter Kenan MALATYALI Teknik Kurul Başkanı TEKNİK KURUL Deniz DEM 2005/58400 Raportör TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

2 Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz. Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız. Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir. Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. TSEK Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası) TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir garanti söz konusu değildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir. TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

3 Ön söz - Bu standard, ISO tarafından kabul edilen ISO (2004) standardı esas alınarak TSE Mühendislik Hizmetleri İhtisas Grubu nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu nun 26 Haziran 2007 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir. - ISO 3864 Grafik semboller Emniyet ile ilgili renk ve işaretler genel başlığı altında aşağıda sunulan bölümlerden oluşmaktadır: - Bölüm 1: İş yerleri ve halka açık alanlardaki emniyet işaretleri için tasarım prensipleri - Bölüm 2: Mamul emniyet etiketler için tasarım prensipleri - Bölüm 3: Emniyet işaretlerinde kullanılan grafik semboller için tasarım kriterleri Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

4 İçindekiler Giriş... 1 Kapsam Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Terimler ve tarifler Emniyet renklerinin amacı Genel Karşıt renk Renk kullanımı Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller Genel Önemli tehlikelerin bulunduğu panellerin yerleştirilmesi İşaret kelimesi seçenekleri Mamul emniyet etiketlerinin tipleri ve yerleştirilmesi Genel Tek emniyet işareti Ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işareti Önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işareti Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul birleşik emniyet etiketi Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul birleşik emniyet etiketi Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul çoklu emniyet etiketi Önemli tehlikelerin bulunduğu paneli içeren mamul çoklu emniyet etiketi... 9 Ek A (Bilgi için) Mamul emniyet etiketi bileşenlerinin görünülürlüğünü artırmak için kılavuz Ek B (Bilgi için) İşaret kelimeleri çevirileri Ek C (Bilgi için) Mamul emniyet etiketleri örnekleri Ek D (Bilgi için) Mamul emniyet etiketi geliştirme sırasında göz önünde bulundurulacak hususlar Ek E (Bilgi için) Turuncu emniyet rengi için renk sıralama sistemlerine atıflar Kaynaklar... 20

5 Giriş Mamul emniyet bilgi iletişimi sisteminin standard hâle getirilmesi ihtiyacı bulunmaktadır. Bu standard, bir mamulün yerleştirilmesi, işlemesi, kullanımı, bakımı ve/veya elden çıkarılmasıyla ilgili emniyet bilgi aktarımı maksadıyla kullanılabilecek mamul emniyet etiketlerinin çizimlerini sağlar. Mamul emniyet etiketleri iş yerleri ve halka açık binalardaki emniyet işaretleri olarak kullanılmamalıdır. Bu standard, ISO de belirtilen tehlike iletişim sistemini oluşturur. Bu standardda, aşağıda belirtilen hususlarda iletişime yardımcı olacak mamul emniyet etiketleri için ilave çizimleri belirtilmiştir: a) Tehlikenin önem derecesi ve b) Yazılı ve sembolik şekillerde tamamlayıcı emniyet bilgisi. Emniyet bilgi iletişiminde dil sorununun üstesinden gelmek için, bu standardda gösterilen mamul emniyet etiket çizimlerinin tamamı emniyet işaretleri içerir. Bu standard, ilave grafik semboller ve metin kullanan çizimlerin yanında sadece emniyet işaretleri kullanan mamul emniyet etiket çizimlerini içermektedir. Gerekli emniyet bilgisinin bir kısmı sembolik şekilde aktarılamıyorsa, metnin emniyet işaretiyle birleşiminin daha etkili olacağına karar verilmişse veya ülkelerdeki yasal kurallar emniyet bilgisi iletişimi için metin kullanımını zorunlu kılmaktaysa, metin içeren mamul emniyet etiketleri kullanılabilir. Emniyet bilgisi sağlayan bütün sistemler için eğitim önemli bir bölümdür. Bir mamulü güvenli bir şekilde işletmek veya hizmete sunmak için gerekli emniyet bilgisi miktarı bir mamul emniyet etiketinde aktarılabilenden daha fazla olabileceği için, bir mamulün yanındaki dokümantasyon (örneğin mamul broşürü, yerleştirme kılavuzu, işletme kılavuzu, hizmet kılavuzu) kullanıcıya emniyet için gerekli ilave bilgi sağlamakta mamul emniyet etiketlerini tamamlayabilir. Bir mamulün kullanıcı dokümantasyonu mamul emniyet etiketleri üzerinde gösterilen emniyet işaretlerinin ve tamamlayıcı emniyet bilgisinin anlamı hakkında kullanıcıyı eğitmek için bir yer de sunmaktadır (Ek A). Bir mamul emniyet etiketi geliştirileceği zaman, mamulle ilgili tehlikeler ve onlara karşılık gelen riskler değerlendirilmelidir. Uyarı yapıp yapmamak, bir mamul emniyet etiketi şeklinde mamul üzerinde bir uyarıda mı yoksa kullanıcı dokümantasyonunda mı uyarı bulunulacağına karar verilirken bir çok unsur göz önünde bulundurulmaktadır. Riskin ciddiyeti, tehlikeyle karşılaşma muhtemellığı, riskin hangi düzeye kadar açık olduğu ve tehlikeyle karşılaşması muhtemel şahıs bu çeşit unsurlar arasındadır.

6

7 Grafik semboller Emniyet ile ilgili renk ve işaretler Bölüm 2: Mamul emniyet etiketleri için tasarim prensipleri ÖNEMLİ- ISO 3864 ün bu bölümünün elektronik dosyasında gösterilen renkler doğru gösterimlermiş gibi ne ekranda görünebilir ne de basılabilir. ISO tarafından basılan ISO 3864 ün bu bölümünün kopyaları (çıplak gözle karar verildiği gibi kabul edilebilir bir toleransla birlikte) renk kurallarına uymak üzere imal edilmiş olsa da, bu basılı kopyaların renk karşılaştırması için kullanılması amaçlanmamıştır. Bunun yerine, Madde 4.1 ve ISO de belirtilen renk ölçme ve ışık ölçme özelliklerine başvurulmalıdır. Ana noktalar olarak, Ek E de turuncu emniyet rengi için ve ISO Ek A da diğer emniyet renkleri için renk düzen sistemlerinden referanslar sağlanmaktadır. 1 Kapsam Bu standard, mamuller, örneğin tüketici mamulleri ve sanayi donanımı dâhil, fakat onlarla sınırlı olmayan, normal ticaret akışında imal edilen ve satışa sunulan herhangi bir malzeme için emniyet etiketlerinin tasarımında, ISO e ilave prensipler tesis edilmesini kapsar. Bir mamul emniyet etiketinin amacı belirli bir tehlike hakkında insanları uyarmak ve tehlikeden nasıl kaçınılabileceğini tarif etmektir. Bu standard, emniyetle ilgi soruların yöneltilebileceği sanayilerdeki bütün mamuller için geçerlidir. Ancak, aşağıda belirtilen alanlarda kullanılan emniyet etiketleri için geçerli değildir: - Kimyasal maddeler, - Tehlikeli maddelerin ve ilaçların nakliyesi, - Bu dokümanın belirli hükümlerinden farklılık gösteren yasal düzenlemelere konu olan sektörler. Bu standardda yer alan tasarım prensiplerinin bütün ISO Teknik Komiteleri ve kendi sanayileri veya hizmetlerinde mamul emniyet etiket standardlarının geliştirilmesinde mamul emniyet etiketi tasarımı yapan kişiler tarafından kullanılması amaçlanmaktadır. Bazı ülkelerdeki yasal veya düzenleyici kurallar bu standardda verilen bazı kurallardan farklılık gösterebilir. Mamul emniyet etiketlerinde uluslararası standardizasyon sağlamak için, düzenlemeleri yenilerken bu standard göz önünde bulundurulmalıdır. 2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi hâlinde en son baskısı kullanılır. EN, ISO, IEC vb. No ISO Adı (İngilizce) Graphical symbols, Safety colours and safety signs Part 1: Design principles for safety signs in workplaces and public areas TS No 1 TS ISO ISO Graphical symbols Vocabulary TS ISO Adı (Türkçe) Grafik semboller - Emniyet ile ilgili renk ve işaretler - Bölüm 1: İş yerleri ve halka açık alanlardaki emniyet işaretleri için tasarım prensipleri Grafik semboller - Terimler ve tarifler 3 Terimler ve tarifler Bu standardın amaçları bakımından, aşağıdaki ve ISO te verilen terimler ve tarifler uygulanır. 1 TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. * işaretli olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce olarak yayımlamış olan Türk Standardlarıdır. 1

8 3.1 Dikkat Kaçınılmaması hâlinde küçük veya orta düzeyde yaralanmalara yol açabilecek muhtemel tehlikeli bir durumu belirtmek için kullanılan işaret kelimesi. Not - ISO ten uyarlanmıştır. 3.2 Mamul birleşik emniyet etiketi Dikdörtgen şeklinde bir etiketin üzerinde mamul emniyet işareti ve/veya tamamlayıcı emniyet bilgisi ve/veya önemli tehlikelerin bulunduğu panelin birleşimi. Not - Bir mamul birleşik emniyet etiketi, bir mesajı iletir. 3.3 Tehlike Kaçınılmaması hâlinde ölüm veya ciddi düzeyde yaralanmalara yol açabilecek, olması kuvvetle muhtemel tehlikeli bir durumu belirtmek için kullanılan işaret kelimesi. Not - ISO ten uyarlanmıştır. 3.4 Genel uyarı işareti Genel bir tehlikeyi belirtmek üzere kullanılan emniyet işareti. Not - Bu emniyet işareti bir mamul emniyet etiketine dikkat çekmek için kullanılabilir (Şekil A.5). 3.5 Zarar Fiziki yaralanma ve/veya sağlıkta veya mamulde meydana gelen hasar. Not - ISO/IEC Kılavuz 51 den uyarlanmıştır. 3.6 Zarar nedeni Muhtemel zarar kaynağı. Not 1 - ISO/IEC Kılavuz 51 den uyarlanmıştır. Not 2 - Zarar nedeni ifadesi genelde beklenen zararın kaynağı veya doğasını tarif etmek amacıyla kullanılır (örneğin elektrik çarpması, ezilme, kesme, zehirlenme, yangın, boğulma). 3.7 Önemli tehlikelerin bulunduğu panel Bir tehlikeyle ilgili risk kategorisini ileten bir mamul birleşik veya çoklu emniyet etiketi alanı. Not - Bu panel genel uyarı işareti, bir işaret kelimesi ve karşılık gelen arka zemin rengini içerir (Çizelge 3). 3.8 Mamul çoklu emniyet etiketi Aynı dikdörtgen etiketi üzerinde iki veya daha fazla sayıda emniyet işareti ve kullanılması durumunda, tamamlayıcı emniyet bilgisi ve/veya önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul emniyet etiketi. 3.9 Mamul emniyet etiketi Gözlemciyi bir veya daha çok sayıda muhtemel tehlike hakında bilgilendiren ve emniyet tedbirleri ve/veya tehlike/tehlikelerden kaçınmak için gerekli faaliyetleri tarif eden bir mamul üzerindeki etiket. [ISO 17724] Not - Mamul emniyet etiketi bir tehlike, tehlikeli durum, bir tehlikeden kaçınmak için önlem ve/veya tehlikeden kaçınmanın bir sonucunu iletir Artık risk Koruyucu önlemler alındıktan sonra kalan risk. [ISO/IEC Kılavuz 51] 2

9 3.11 Risk Zararın oluşma muhtemellığı ve o zararın önem derecesinin birleşimi. [ISO/IEC Kılavuz 51] 3.12 Emniyet rengi Bir emniyet anlamının yüklendiği özel niteliklere sahip renk. [ISO 17724] 3.13 Emniyetli görüş mesafesi Bir kişi etiketi hâlen doğru bir şekilde okuyup mamul emniyet etiketinin mesajını takip edebiliyorken bulunuyorken mamul emniyet etiketiyle arasındaki mesafe İşaret kelimesi Bir mamul emniyet etiketine dikkat çeken ve bir risk kategorisi belirleyen kelime Tamamlayıcı emniyet bilgi paneli Ana amacı ilave açıklama getirmek olan emniyet bilgi sembolü veya emniyet bilgi metni. Not - Bir tamamlayıcı emniyet bilgi paneli tipik bir şekilde zarar sonucu veya zarardan kaçınma bilgisi iletir Hedef kitle Mamul emniyet etiketinin üzerindeki emniyet bilgisinin aktarılmasının hedeflendiği kişi/kişiler Tolere edilebilir risk Mevcut toplum değerlerine bağlı olarak belirli bir bağlamda kabul edilen risk. [ISO/IEC Kılavuz 51] Not - Tolere edilebilir risk hakkında açıklamalar, Ek D.1 de verilmiştir Uyarı Kaçınılmaması durumunda ölüm veya ciddi yaralanmalarla sonuçlanabilecek muhtemel tehlikeli bir durumu bildirmek için kullanılan işaret kelimesi. [ISO 17724] 4 Emniyet renklerinin amacı 4.1 Genel Bir mamul emniyet etiketi üzerinde belirli bir emniyet rengi kullanmanın aşağıda sunulan iki temel amacı bulunmaktadır: a) Renk kullanımı, mamul emniyet etiketine hızlı bir şekilde dikkat çekmekte ve böylece mamul emniyet etiketi kolaylıkla fark edilmektedir; b) Emniyet renk kodlaması bir bütün olarak mamul emniyet etiketini ve onun bölümlerini tarif etmek ve onlara anlam vermeye hizmet eder. Sadece bir UYARI işaretinin, önemli tehlikelerin bulunduğu panel üzerinde kullanılması durumunda kullanılacak olan turuncu rengine ilave olarak, sadece ISO renk ölçme ve ışık ölçme kurallarına uygun emniyet renkleri kullanılmalıdır. Çizelge 1 ve Çizelge 2, turuncu renge ait renk ölçme ve ışık ölçme özelliklerini belirlemektedir. Ek E, turuncu emniyet rengi için renk düzen sistemlerinden referanslar sağlamaktadır. 3

10 Çizelge 1 Sıradan malzemeler için turuncu rengi renk koordinatları ve parlaklık faktörü Koordinat Müsaade edilen renk alanını tespit eden köşe noktalarının renk koordinatları: Standard aydınlatıcı D65 CIE 2 o Standard gözlemci x 0,603 0,538 0,508 0,563 y 0,397 0,382 0,412 0,436 Parlaklık faktörü β 0,21 Çizelge 2 Sıradan malzemeler için renk diyagramındaki daha sıkı alanlar için turuncu renkle ilgili renk koordinatları ve parlaklık faktörü Koordinat Müsaade edilen renk alanını tespit eden köşe noktalarının renk koordinatları: Standard aydınlatıcı D65 CIE 2 o Standard gözlemci x 0,590 0,552 0,532 0,567 y 0,410 0,398 0,418 0,432 Parlaklık faktörü β 0, Karşıt renk Karşıt renkler, ISO e uygun olmalıdır. Turuncu için karşıt renk, siyahtır. 4.3 Renk kullanımı Bir grafik sembol etrafında geometrik bir şekil kullanıldığı zaman, şekle karşılık gelen emniyet rengi grafik sembol tarafından aktarılacak emniyet bilgisinin tipini belirtmelidir (örneğin uyarı, yasaklama veya zorunlu uygulama, ISO ). Önemli tehlikelerin bulunduğu panel kullanıldığı zaman, bu panel ilgili tehlikelerin önem derecesini belirtmelidir (örneğin TEHLİKE, UYARI veya DIKKAT, Çizelge 3). Çizelge 3 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneldeki renklerin genel anlamı ve kullanımı Panel fon Karşıt renk Anlam/kullanım Önemli tehlikelerin bulunduğu panel gösterimi rengi Kırmızı Beyaz Yüksek risk seviyesini göstermek için TEHLİKE önemli tehlikelerin bulunduğu panel Turuncu Siyah Orta risk seviyesini göstermek için UYARI önemli tehlikelerin bulunduğu panel Sarı Siyah Düşük risk seviyesini göstermek için DIKKAT önemli tehlikelerin bulunduğu panel Genel uyarı işaretinin dış sarı sınırı bir seçenektir ve göz ardı edilebilir. Not - Önemli tehlikelerin bulunduğu paneldeki emniyet işareti ISO 7010 de belirtilen W001 genel uyarı işaretidir. 5 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller 5.1 Genel Tehlike önem seviyesi belirtilecekse, mamul birleşik veya çoklu emniyet etiketinin üst kısmına bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel ilave edilmelidir. Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller kullanıldığında, dikdörtgen şeklinde olmalı ve Çizelge 3 te verildiği gibi, aşağıdaki üç unsurun tamamını içermelidir: 4

11 Genel uyarı işareti, İşaret kelimesi, İlgili renk. 5.2 Önemli tehlikelerin bulunduğu panellerin yerleştirilmesi Önemli tehlikelerin bulunduğu panel, işaret kelimesini takip eden genel uyarı işaretini içermelidir. İşaret kelimesi ve genel uyarı işareti önemli tehlikelerin bulunduğu panelde birlikte ortalanmalıdır (Çizelge 3). 5.3 İşaret kelimesi seçenekleri İşaret kelimesi, bakan kişileri zararın önem ve risk seviyesi hakkında uyarmalıdır (zarara uğrama muhtemellığı ve zarara uğramanın muhtemel sonuçları hakkında tahmin). Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller için aşağıda sunulan üç işaret kelimesi seçeneği mevcuttur: TEHLİKE UYARI veya DİKKAT (Diğer dillerde standard hâle getirilmiş işaret kelimeleri için Ek B ye bakınız.) İşaret kelimeleri üstte ve koyu karakterlerle yer almalıdır. 6 Mamul emniyet etiketlerinin tipleri ve yerleştirilmesi 6.1 Genel Bir mamul emniyet etiketi bir veya daha çok emniyet işaretinden oluşmalıdır. Buna ilaveten, bir mamul emniyet etiketine bir veya daha çok tamamlayıcı emniyet bilgi paneli ve bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel eşlik edebilir. Tamamlayıcı emniyet bilgi panelleri ya metin ya da tamamlayıcı emniyet bilgi sembolünden oluşmalıdır. Mamul emniyet etiketleri aşağıda belirtilen yedi temel tipten birisine uygun olmalıdır: Tek emniyet işareti, Ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işareti, Önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işareti, Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul birleşik emniyet etiketi, Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul birleşik emniyet etiketi, Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul çoklu emniyet etiketi, Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul çoklu emniyet etiketi. Not 1 - Mamul emniyet etiketleri örnekleri, Ek C de verilmiştir. Not 2 - Mamul emniyet etiketleri için geliştirme hususları, Ek D de verilmiştir. Tek emniyet işareti Bir mamul emniyet etiketi tek bir emniyet işaretinden oluştuğu zaman, mamul emniyet etiket yerleştirilmesi emniyet etiketinin ISO de tarif edilen şekil ve renklerini kullanmalıdır (Şekil 1). Mamuller, hem tehlike teşhisi hem de tehlikeden kaçınma bilgisi iletmek için genelde birden çok emniyet işaretine ihtiyaç duyar. Böylelikle, emniyet işaretleri; bir mamul çoklu emniyet etiketinde birleştirilmiş veya ayrı kullanılmak suretiyle, genelde birlikte kullanılır (örneğin bir zorunlu uygulama işareti ve/veya bir yasaklama işaretinin yanına yerleştirilmiş uyarı işareti). Uyarı, zorunlu uygulama ve yasaklama emniyet işaretlerinin uygun yerleştirilme ve renklerini tespit için ISO e bakınız. 5

12 Uyarı Yasaklama Zorunlu uygulama Şekil 1 - ISO de tarif edildiği şekliyle emniyet işaretlerinin yerleştirilmesi 6.2 Ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işareti Mamul emniyet etiketleri, emniyet işaretinin anlamını tamamlayan veya açıklayan ilave bilgi içeren tamamlayıcı emniyet bilgisiyle birlikte kullanılabilir. Tamamlayıcı emniyet bilgisi paneli dikdörtgen şeklinde olmalıdır. Tamamlayıcı emniyet bilgi paneli, emniyet işaretinin altına veya yanına yerleştirilmelidir (Şekil 2). Şekil 2 - Ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işaretinin yerleştirilmesi 6.3 Önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işareti Mamul emniyet etiketleri, hem önemli tehlikelerin bulunduğu panel hem de emniyet işaretinin anlamını tamamlayan ya da açıklayan metin şeklinde ilave bilgi içeren tamamlayıcı bir emniyet bilgi paneliyle birlikte kullanılabilir. Tamamlayıcı emniyet bilgi paneli dikdörtgen şeklinde olmalıdır. Şekil 3 - Önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işaretinin yerleştirilmesi 6

13 6.4 Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul birleşik emniyet etiketi Mamul birleşik emniyet etiketleri, dikdörtgen şeklinde bir etiket üzerinde tamamlayıcı emniyet bilgisiyle emniyet işaretini birleştirir. Mamul birleşik emniyet etiketleri üzerinde, tamamlayıcı emniyet bilgisi metin veya bir tamamlayıcı emniyet bilgi sembolüyle iletilebilir. Emniyet işareti ve tamamlayıcı emniyet bilgi panelini ayırmak için mamul birleşik emniyet etiketleri üzerinde siyah sınırlar kullanılabilir. Mamul birleşik emniyet etiketleri üzerinde tamamlayıcı emniyet bilgisi emniyet işaretinin altına veya yanına yerleştirilmelidir (Şekil 4). A) B) Örnek A: Örnek B: Genel renk ve sınırları olan düşey yerleştirme Genel renk ve sınırları olan yatay yerleştirme Şekil 4 - Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul birleşik emniyet etiketi yerleştirilmesi 6.5 Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul birleşik emniyet etiketi Önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul birleşik emniyet etiketlerinde, önemli tehlikelerin bulunduğu panel düşey bir etiketin üstüne veya mamul birleşik emniyet etiketi üzerinde, tamamlayıcı emniyet bilgi panelinin üzerine yerleştirilmelidir. Emniyet işareti ve tamamlayıcı emniyet bilgi paneli ve önemli tehlikelerin bulunduğu paneli ayırmak için bir mamul birleşik emniyet etiketi üzerinde siyah sınırlar kullanılabilir (Şekil 5). 7

14 B) A) C) Örnek A: Örnekler B ve C: Düşey yerleştirme Yatay yerleştirme Şekil 5 - Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul birleşik emniyet etiketi yerleştirilmesi 8

15 6.6 Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul çoklu emniyet etiketi Mamul çoklu emniyet etiketleri, aynı dikdörtgen etiket üzerinde iki veya daha çok emniyet işareti ve tamamlayıcı emniyet bilgisi içerir. Emniyet işaretleri ve tamamlayıcı emniyet bilgi panelini ayırmak için bir mamul çoklu emniyet etiketi üzerinde siyah sınırlar kullanılabilir (Şekil 6). B) A) C) ÖRNEK A: ÖRNEKLER B ve C: Önemli tehlikelerin bulunduğu panel olmaksızın Önemli tehlikelerin bulunduğu panel ile birlikte Şekil 6 - Mamul çoklu emniyet etiketleri yerleştirilmesi 6.7 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneli içeren mamul çoklu emniyet etiketi Mamul birleşik emniyet etiketlerinde olduğu gibi, mamul çoklu emniyet etiketlerinde önemli tehlikelerin bulunduğu panelin kullanımı isteğe bağlıdır. Önemli tehlikelerin bulunduğu panelin kullanılması durumunda, artık risk göz önünde bulundurularak Çizelge 3 ten seçim yapılmalıdır. Bir mamul çoklu emniyet etiketi üzerinde çoklu tehlikeler tarif edildiği ve tehlikeler değişik risk seviyelerinde sınıflandırıldığında, en büyük risk seviyesine sahip tehlikeye karşılık gelen işaret kelimesi kullanılmalıdır. Mamul üreticilerinin, kendi mamullerine ve mamullerinin kullanıcılarına en iyi uyan biçimi seçmeleri için mamul çoklu emniyet etiketleri için çok sayıda yerleştirme seçeneği mevcuttur. Emniyet işaretleri, tamamlayıcı emniyet bilgi panelleri ve önemli tehlikelerin bulunduğu panelleri ayırmak için mamul çoklu emniyet etiketi üzerinde siyah sınırlar kullanılabilir (Şekil 6). 9

16 Ek A (Bilgi için) Mamul emniyet etiketi bileşenlerinin görünülürlüğünü artırmak için kılavuz A.1 Genel Bir mamul emniyet etiketinin anlamının, mamulü kullananlar veya sunanlar tarafından açıkça anlaşılması önemlidir. Bir mamulün emniyet etiketinin anlaşılmasını artırmak için, imalatçılar, mamullerindeki kullanıcı dokümanlarına ait (örneğin işletme kılavuzları, talimatlar, emniyet broşürü, hizmet kılavuzları vb.) anlamın insanlar tarafından anlaşılmasına yardımcı olacak bilgi ilâve etmeleri konusunda kuvvetli bir şekilde teşvik edilmektedir. Perakende ortamında satış bilgi noktasının verilmesi de teşvik edilmelidir. Mamulün ilgili dokümantasyonundaki mamul emniyet etiketlerinin çoğaltılması ve uygulanabilir bileşen tanımlarının çoğaltılması, bu standardın bir mamul emniyet etiketinin bileşen parçalarıyla ilgili tariflerinin kolaylaştırılması için mamul kullanıcısını eğitme amacına yardımcı olacaktır. A.2 Grafik semboller Bir mamul emniyet etiketi her zaman bir emniyet işaretinin geometrik şekli içerisinde bir grafik sembolü içerir (Madde A.3) ve mamul emniyet etiketinin tamamlayıcı bir emniyet bilgisi olması durumunda, dikdörtgen şeklinde bir panel üzerinde yer alır. Mamulün emniyet etiketlerinde kullanılan emniyet işaretlerinin ve tamamlayıcı emniyet bilgi sembollerinin anlamı, kullanıcı dokümantasyonu içerisinde açıklanmalıdır. Bu durum, emniyet işaretlerinin ve tamamlayıcı emniyet bilgi sembollerinin ilerideki tanınmasını daha hızlı hâle getirerek, bakan kişinin grafik sembollerin anlamını daha iyi şekilde kavramasını sağlar. Mamul emniyet işaretlerini ve tamamlayıcı emniyet bilgi sembollerini açıklamak için diğer yardımcı broşür tiplerine ilave bilgi eklenebilir. A.3 Geometrik kenar şekilleri Kullanıldığı zaman, Şekil A.1, Şekil A.2 ve Şekil A.3 ve onların başlıkları, kullanıcı dokümantasyonunda aynı şekilde verilmelidir: Siyah bir üçgen şeritle birlikte sarı bir üçgen içerisinde siyah bir grafik sembolü tehlike bildiren bir emniyet işareti tarif eder. Kırmızı bir köşegen çubukla birlikte kırmızı yuvarlak bir şerit içerisinde siyah bir grafik sembol, bir eylemin yapılmaması veya durdurulmasını bildiren bir emniyet işaretini tarif eder. Mavi bir daire içerisinde beyaz bir grafik sembol, tehlikeden kaçınmak için bir eylemin yapılması gerektiğini tarif eder. Şekil A.1 - Uyarı Şekil A.2 - Yasaklama Şekil A.3- Zorunlu uygulama 10

17 A.4 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller Kullanıldığında, değişik önemli tehlikelerin bulunduğu panellerin anlamları bu standardda açıklandığı gibi, kullanıcı dokümantasyonunda açıklanmalıdır. Çok sıralı tehlike sınıflandırma sistemininin anlaşılmasını artırmak için eğitim gereklidir. Aşağıda verilen paneller bu amaç için kullanılabilir. TEHLİKE, kaçınılmaması durumunda ölüm veya ciddi yaralanmalara yol açacak yüksek risk düzeyindeki bir tehlikeyi bildirir. UYARI, kaçınılmaması durumunda ölüm veya ciddi yaralanmalara yol açabilecek orta risk düzeyindeki bir tehlikeyi bildirir. DİKKAT, kaçınılmaması durumunda küçük veya orta hasarlı yaralanmalara yol açabilecek düşük risk düzeyindeki bir tehlikeyi bildirir. Şekil A.4 Önemli tehlikelerin bulunduğu panellernin anlamı A.5 Genel uyarı işareti Kullanıldığında, genel uyarı işaretinin anlamı, kullanıcı dokümanında açıklanmalıdır. Bir mamulün yanındaki broşürün muhtemel tehlikelere atıfta bulunduğu durumlarda, genel uyarı işareti yalnız başına veya tehlikenin yapısına dikkat çekmek için uygun işaret kelimesiyle birlikte kullanılabilir. Aşağıda verilen gösterim bu amaç için kullanılabilir. Bu, genel uyarı işaretidir. Kullanıcıya muhtemel tehlikeler hakkında uyarıda bulunmak için kullanılır. Muhtemel zarardan kaçınmak için bu işareti takip eden bütün emniyet mesajlarına uyulmalıdır. Şekil A.5 Kılavuzlarda bulunacak genel uyarı işaretinin açıklaması 11

18 Ek B (Bilgi için) İşaret kelimeleri çevirileri B.1 Genel Çizelge B.1 üç işaret kelimesine TEHLİKE, UYARI ve DİKKAT ait çeşitli çevirileri vermektedir. Çizelge B.1 İşaret kelimeleri çevirileri Dil TEHLİKE UYARI DİKKAT Çince Danimarkaca FARE ADVARSEL FORSIGTIG Hollandaca GEVAAR WAARSCHUWING VOORZICHTIG İngilizce DANGER WARNING CAUTION Fince VAARA VAROITUS HUOMIO Fransızca DANGER AVERTISSEMENT ATTENTION Almanca GEFAHR WARNUNG VORSICHT Yunanca KIN YNOΣ ΠPOEI OΠOIHAΣN ΠPOΣOXH Japonca Korece Norveççe FARE ADVARSEL FORSIKTIG Portekizce PERIGRO ATENÇÃO CUIDADO Rusça OΠACHO OCTOPжHO BHИMAHИE İspanyolca PELIGRO ADVERTENCIA ATENCIÓN İsveççe FARA VARNING OBSERVER Tay Türkçe TEHLİKE UYARI DİKKAT 12

19 Ek C (Bilgi için) Mamul emniyet etiketleri örnekleri Not - Aşağıda gösterilen örnekler standard hâle getirilmemiş olup, ancak sanayide kullanılmaktadır. Aşağıda sunulanlar dâhil bu standarda uyan bir mamul emniyet etiketi tasarlarken yapılacak çok sayıda seçim vardır: - Sadece ISO 7010 emniyet işaretleri kullanmak, bir mamul çoklu emniyet etiketi üzerine ayrı ayrı ya da birlikte yerleştirilmiş, - ISO 7010 emniyet işaretlerine tamamlayıcı emniyet bilgi metni ilâve etmek, - Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel ilâve etmek, - Tamamlayıcı emniyet bilgi sembolleri ilâve etmek, - Etiket bileşenlerini ayırmak için çeşitli yollarla sınır kullanmak. Şekil C.1 ilâ Şekil C.3 te gösterilen çizimler ile mamul emniyet etiketlerinin tasarımcısına bu standard kapsamında verilen prensiplere göre etiket biçimleri geliştirmek seçeneklerine ait bazı görsel örnekler vermesi amaçlanmaktadır. Şekil C.1, bir mamul emniyet bilgisi iletimi için çeşitli yaklaşımları göstermektedir. İki veya daha çok sayıda emniyet işaretinin kullanımı hem tehlike tarif hem de tehlikeden kaçınma bilgisi iletir. 13

20 D E F A ve B örnekleri, bir elektrik tehlikesi (A) ve kullanıcının mamulü fişten çekmesi gerektiğini (B) bildirmek için mamul üzerinde birlikte kullanılabilir. Örnek C, mamul paketi üzerinde mamulün suyla temas etmemesi gerektiğini bildirmek için kullanılabilir. Örnek D, bir mamul birleşik emniyet etiketi üzerinde iki emniyet işaretini göstermektedir. E ve F örnekleri Ayırmayınız, Islak elle dokunmayınız ve Banyoda kullanmayınız dâhil ilave emniyet mesajları iletmek için tehlikeden kaçınma ilave emniyet işaretleri eklemektedir. Şekil C.1 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller ve tamamlayıcı emniyet bilgi panelleri içermeyen şekiller 14

21 Şekil C.2, tamamlayıcı emniyet bilgi metni ilavesi içeren mamul emniyet etiketlerini göstermektedir. Örnek G, bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin etiketinin yanına yerleştirilen mamul emniyet etiketini göstermektedir. H ve I örneklerinin ikisi de, bir mamul birleşik emniyet etiketi üzerindeki emniyet işareti ve bir tamamlayıcı emniyet bilgi metnini göstermektedir. Not - Bu şekilde gösterilen örneklerde emniyet işaretinin mesajı, tamamlayıcı emniyet bilgi metin panellerinde tekrar edilmektedir. Zorunlu olmamakla birlikte, böyle bir yaklaşım amaçlanan anlamı doğrultusunda emniyet işaretini gören kişileri eğitmeye yardımcı olabilir. Şekil C.2 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller içermeyen ancak tamamlayıcı emniyet bilgi panelleri içeren şekiller 15

22 J) L) N) M) Örnek N, emniyet mesajını iletmek için bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel, bir emniyet işareti ve bir tamamlayıcı emniyet bilgi metni kullanan bir mamul emniyet etiketidir. Not - Yukarıdaki örnekler için yapılan önemli tehlikelerin bulunduğu paneller seçimi rastgele yapılmıştır. Uygun olanı seçmek için, Madde 3 teki önemli tehlikelerin bulunduğu paneller tariflerine bakınız. Ayrıca, bu şekilde gösterilen örneklerin bir kısmında emniyet işaretinin mesajı, tamamlayıcı emniyet bilgi metin panelinde tekrar edilmektedir. Zorunlu olmamakla birlikte böyle bir yaklaşım, amaçlanan anlamı doğrultusunda emniyet işaretini gören kişileri eğitmeye yardımcı olabilir. Şekil C.3 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller ve tamamlayıcı emniyet bilgi panelleri içeren şekiller 16

23 Ek D (Bilgi için) Mamul emniyet etiketi geliştirme sırasında göz önünde bulundurulacak hususlar D.1 Tehlike analizi ve risk değerlendirmesi Bir mamul emniyet etiketi geliştirilmeden önce, mamulün tehlikeleri ve her tehlikeyle ilgili riske ait değerlendirmeler yapılmalıdır. Bu çalışmalar için en önemli husus, tasarımda ve tehlikelerden korunmada alınan koruyucu önlemlerden sonra hangi artık risklerin kaldığını değerlendirmek ve bu tehlikelerin hangilerine emniyet etiketlemesinin kullanımıyla işaret edileceğini tespit etmektir. Çok fazla mamul emniyet etiketleri şeklindeki aşırı bilgi yüklemesinden kaçınılmalıdır. Bir çok mamul için, mamulün kullanımı ve muhtemel hatalı kullanımından kaynaklanan öngörülebilir bütün tehlikeler hakkında emniyet etiketleri şeklinde uyarıda bulunulamaz. Hangi tehlikelerin en büyük riski taşıdığı ve bir emniyet etiketi gerektirdiği göz önünde bulundurularak seçimler yapılmalıdır. Aynı şekilde, hangi tehlikelere kullanıcı dokümanlarında işaret edilmesi gerektiği göz önünde bulundurularak kararlar alınmalıdır (örneğin mamul paketlemesi, bilgi sayfaları, işletme ve servis kılavuzları). Böyle bir değerlendirme bu tehlike önleyici tedbirlerin alınmasının ardından hangi tolere edilebilir risklerin kaldığını da tespit edecektir (tehlike/risk analizi ve değerlendirmesi hakkında daha fazla bilgi için bakınız ISO/IEC Kılavuz 51). D.2 Hedef kitlenin belirlenmesi Bir mamul emniyet etiketi tasarlarken göz önünde bulundurulması gereken öncelikli faktörlerden birisi amaçlanan hedef kitledir (mamulü kullanan ve sunan kişiler veya tehlikeyle karşı karşıya kalma ihtimali olan kişiler). Hedef kitleyi tespit etmek emniyet bilgisi aktarımı için en iyi mamul emniyet etiket yerleştirilmesini tespit etmede yardımcı olacaktır. Bir mamul emniyet etiketi olarak emniyet işareti ya da tamamlayıcı bir emniyet bilgi metin paneli bulunan bir emniyet işareti kullanma ile ilgili kararlar alınmalıdır. Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel kullanılacak mı? Kelimeler kullanılacaksa, mesajın/işaret kelimesinin diğer dillere çevirisi gerekli olacak mı? Gerekli bilgiyi daha iyi ileten yeni mamul emniyet etiketleri geliştirilmeli midir? Hedef kitlenin genel halk mı yoksa özel eğitilmiş kişiler mi olduğuna göre özel hususlar gerekli olabilir. Hedef kitlenin bir kısmı görme özürlüyse, kabartılı grafik semboller ve/veya Braille alfabesi içerebilen dokunsal emniyet etiketleri kullanılabilir. Mamul emniyet etiketine metin ilave edilip edilmemesi ve emniyet işaretleri için kavrama testinin gerekli olup olmadığına karar verirken, hedef kitlenin eğitim düzeyi de bir faktör olarak düşünülebilir. Tüketiciyle ilgili emniyet etiketleri geliştirmeye yardımcı referanslar, ISO/IEC Kılavuz 37 ve ISO/IEC Kılavuz 14 te bulunmaktadır. D.3 Algılama deneyi ve mamul emniyet etiketlerinin değerlendirilmesi İstenen emniyet mesajlarını iletecek mamul emniyet etiketlerinin etkililiğinin değerlendirilmesi düşünüldüğünde, tamamlanmış etiket, mamul tedarikçisi tarafından uygun görülen bir metoda göre değerlendirilebilir. Bir mamul emniyet etiketinin bir emniyet işaretinde oluşması durumunda algılama deneyi, ISO 9186 kullanılarak gerçekleştirilebilir. Kabul kriterleri, amaçlanan kitlenin mamul emniyet etiketinin anlamasını sağlayacak yeterlilikte yüksek değerlerde olmalıdır. Böyle bir emniyet işareti emniyet işaretlerinin ve iş yerleri genel uygulamasında halk için bir emniyet işareti olarak uygulanabilirse, ISO 7010 da verilen düzenlemeler göz önünde bulundurulmalıdır. D.4 Mamul çoklu emniyet etiketlerinin ne zaman kullanılacağının belirlenmesi Bir mamul hakkındaki tehlike bilgisini etiket şeklinde en iyi nasıl iletileceğine karar verirken bir çok faktör göz önünde bulundurulmalıdır. Bu standard mamul emniyet etiketinin ya iki veya daha çok emniyet işaretinin ya da metinle birlikte bir veya daha çok emniyet işaretinin kullanılması yoluyla insanları belirli bir tehlilkeye karşı uyarması ve tehlikeden nasıl kaçınılabileceğini anlaması gerektiği kuralını açıklamaktadır. Bu gerekli içeriğin bir kısmını kelimelerle iletip iletmemek kararı ve bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel kullanıp kullanmama kararı bir çok faktöre bağlı seçimlerdir. Bu çeşit faktörler arasında, bunlarla sınırlı kalmamak kaydıyla, mamule ait beklenen piyasa, mamulün beklenen ömrü boyunca ülkeden ülkeye hareketi, hedef kitlenin nitelikleri, tehlikeyle yüzleşmenin ciddiyeti ve risk, çevirinin zorluğu, mamul üzerinde yer sınırlaması, yaygın sanayi uygulaması ve ülkeye özel düzenlemeleri bulunmaktadır. 17

24 D.5 Mamul emniyet etiketlerinin boyut ve okunulabilirliği ISO emniyet işaretlerinin boyutları, okunulabilirliği ve gözlem mesafeleri hakkında yol göstermektedir. Mamul emniyet etiketinin rengi, etiketi dikkat çekici hâle getirilmelidir. Bu, ya mamul emniyet etiketinin mamulün iliştirildiği yüzeyin rengine karşıt renkte olmasını sağlayarak ya da mamul emniyet etiketine karşıt renk sınırı vererek olmalıdır. Bir mamul emniyet etiketinin boyutları ve okunulabilirliği, mamul emniyet etiketinin muhtemel tehlikeden emniyetli görüş mesafesinde yeterince okunulabilir olmasını sağlayabilir olmalıdır. Mamul emniyet etiketi içerisinde emniyet işaretine ait (sınırı dışarıda tutarak) istenilen en küçük yükseklik h (mm cinsinden) aşağıdaki bağıntıyla hesaplanabilir: h = D/40 Burada D milimetre cinsinden emniyetli görüş mesafesidir. Tek emniyet işareti bileşeninin bir mamul birleşik emniyet etiketinin önemli tehlikelerin bulunduğu panel bileşenindeki genel uyarı işareti olduğu durumlarda (örneğin Şekil C.3 M), en küçük yükseklik h tamamlayıcı emniyet bilgi sembolü panelinin yüksekliği olmalıdır. D.6 Mamul emniyet etiketlerinin yerleştirilmesi Mamul emniyet etiketleri aşağıda belirtilen şartları sağlayacak şekilde yerleştirilmelidir: a) Bakması hedeflenen kişiler tarafından kolayca görünebilir olması ve b) Uygun faaliyette bulunması için bakan kişiyi zamanında uyarması. Etiketin yerleştirilmesi sırasında ortaya çıkması muhtemel hasar, solma veya aşınmadan kaynaklanan görsel engel, ultraviyole ışık, kimyasal yağlar ve kir gibi maddelere karşı koruma sağlamalıdır. D.7 Mamul emniyet etiketlerinin dayanıklılığı Mamul emniyet etiketleri iyi bir renk istikrarı, emniyet işareti ve emniyet bilgi sembolü okunulabilirliği ve emniyetli görüş mesafesinden bakıldığında metinin okunulabilirliği olacak şekilde makul uzunlukta ve beklenen kullanım ömründe olmalıdır. Malzeme seçimi ve bağlama metodu, mamule ait öngörülebilir kullanım ortamı ve beklenen kullanım ömrü süresini göz önünde bulundurmalıdır. Malzemelerle ilgili dayanıklılık deneyleri ve değerlendirme kriterlerine ilişkin metotlar için ISO e bakınız. D.8 Yenileme Mamul emniyet etiketleri, mamul kullanıcıları tarafından emniyetli görüş mesafesi için okunulabilirlik kurallarını karşılamadığı zaman yenilenmelidir. Mamuller, beklenen uzun bir ömre sahip olduğunda veya aşırı uçtaki şartlara maruz kaldığında, mamul kullanıcısı, yenileme mamul emniyet etiketleri elde etmek için ya mamul tedarikçisi ya da başka kaynaklarla iletişime geçmelidir. Bir mamul emniyet etiketi tasarlarken, yenilemeye yardımcı olmak için etiketin sınırları üzerinde bir etiket yeniden sıralama numarası ve iletişim bilgisi eklemek yararlı olabilir. 18

25 Ek E (Bilgi için) Turuncu emniyet rengi için renk sıralama sistemlerine atıflar Çizelge 1 e uygun sıradan malzemeler için turuncu renge ait örnek, Çizelge E.1 de verilmiştir. Diğer bütün emniyet renkleri için ISO e bakınız. Çizelge E.1 Turuncu için örnek Renk DIN 5381 RAL DIN 6164 a Turuncu 5,5 : 6,5 : a DIN 6164 e uygun renk referans kartları DIN yayınevinden satın alınabilinir (Beuth Verlag GmbH, D Berlin, ve DIN 5381 de gruplandığı gibi emniyet renk kartları olarak ve DIN 6164 temelinde sağlanmalıdır. 19

26 Kaynaklar [1] ISO 7010, Graphical symbols - Safety colours and safety signs - Safety signs used in workplaces and public areas [2] ISO 9186, Graphical symbols Test methods for judged comprehensibility and for comprehension [3] ISO 9244, Earth-moving machinery Safety signs and hazard pictorials General principles [4] ISO 11684, Tractors, machinery for agriculture and forestry, powered lawn and garden equipment Safety signs and hazard pictorials General principles [5] ISO 13200, Cranes Safety signs and hazard pictorials General principles [6] ISO 15870, Powered industrial trucks Safety signs and hazard pictorials General principles [7] ISO 17398, Safety colours and signs Classification, perfornance and durability of safety signs [8] ISO , Basic principles for graphical symbols for use on equipment Part 2: Form and use of arrows [9] ISO/IEC Guide 14, Purchase information on goods and services intended dor consumers [10] ISO/IEC Guide 37, Instructions for use of products of consumer interest [11] ISO/IEC Guide 51, Safety aspects Guidelines for their inclusion in standards [12] DIN 5381, Identification colours [13] DIN , DIN colour chart Part 1: System based on the 2 0 standard colorimetric observer [14] Munsel, Book of Colour 20