PazaR. Lirik cenaze. acemi birliðinde çok eskiyim ÇALKALANMA. Tam dayaklýk bu adamlar, tam!.. Bizim mahalleye yeni yýl nasýl geldi?

Transkript

1 PazaR Tarih: 16 Ocak 2011 YIL: (5) SAYI: (301) AFRÝKA NIN ÜCRETSÝZ HAFTALIK EKÝ DOÐU AKDENÝZ ÜNÝVERSÝTESÝ'NDE ÇALKALANMA n Ümit Ýnatçý Tam dayaklýk bu adamlar, tam!.. n Halil Aða Yeþil zeytinli haplar... n Fatma Ergün Bizim mahalleye yeni yýl nasýl geldi? acemi birliðinde çok eskiyim n Aziz Þah n Ali Doðanbay Lirik cenaze Lilâ ölüm n Faize Özdemirciler

2 2 Pazar 16 Ocak 2011 Pazar Lirik cenaze lilâ ölüm Tekerrür nedeniyle komediye Dönüþen bir trajedidir artýk meydan Sulu þakalar musallat olmuþ Akar da akar þehrin paçalarýndan Eski nümayiþler sokaklarý yamalar Tereddütle pankart yalar kýrmýzý Çünkü mizahýn olmadýðý yerde Sýð sularda boðulmaktýr yaþamak Çünkü herþeyin mizah olduðu yerde Saðdýr ama ölüdür hayat Çünkü çürük elma kokusu gelir Göðsümün kafesinden Ve ben bilmiyorum bilmiyorum Orada gerçekten bir kuþ var mý Varsa kanatlarý ne durumda? Uzun sürmüþ yaz'lar kadar Hükümsüzdür artýk meydan Doðmamýþ çocuklar sarkar Yazýlmamýþ yazýlarýn balkonlarýndan Çünkü bütün mevsimlerin yaz olduðu yerde Devrim sayýlmaz bir kadýný güneþe çýkarmak Çünkü bütün mevsimlerin yaz olduðu yerde Lirik bir cenazedir aþk Elma dersem soyun ey kalbim Nar dersem kalk gidelim buralardan Sen de ya küfret ki rahatla ey ömrüm Ya da at kendini pazarýn erguvanýndan Ki lilâ olsun ölümün... Faize Özdemirciler Pazar Sahibi: AFRÝKA Yayýncýlýk Limited Editör: Faize ÖZDEMÝRCÝLER Dizilip Basýldýðý Yer: AFRÝKA Yayýncýlýk Limited Tesisleri Matbaa Teknikeri: Bünyamin NAZÝK Görsel Tasarým: Ýlter YÜKSEL & Erdem YORGUNOÐLU Web sayfasý:

3 16 Ocak 2011 Pazar Pazar 3 DOÐU AKDENÝZ ÜNÝVERSÝTESÝ'NDE ÇALKALANMA Ümit Ýnatçý umitinatci@hotmail.com Bizim üniversitede çalkalanma dinmiyor. Bu çalkalanma aslýnda yüksek dalgalara kapýlan bir geminin çalkalanmasýna benzemiyor. Herkes kendi havasýnda çalkaladýðý için, yani açýkçasý, çalkalayan çalkalayana bir durum olduðu için çalkalanýyor üniversite. Öngörüsüzlük ve yöneticilerin beceriksizliði, bir de sendikacýlarýn herhangi bir ilmi proje sunmadan sadece "göt kurtarma" adýna sergiledikleri hallenmeler bu sonucu doðurdu iþte. Bir devlet dairesinde çalýþanmýþ gibi davranan akademisyen takýmý ve bir Dümbüllü Ýsmail kývamýnda Vakýf yöneteceðini sanan Eþber Serakýncý gibi adamlar varsa bir yerde, orasý iflâh olmaz. Kanýmca bugün DAÜ'nün içinde bulunduðu durumdan her kesim de kabahatli ve sorumludur. Kimse kendini maðdur duruma sokarak haklýlýk edalarýna kapýlmasýn. Olay Ufuk Taneri'yi yeme operasyonuyla baþladý ve allanarak pullanarak devam ediyor. Darbecilerle kol kola giren sendika þimdi baþa getirdiði takýmla cebelleþiyor. Son hamlede ise el ele verip karþýlarýna Vakýf Yönetim Kurulu'nu yani Eþber Serakýncý'yý alýyorlar. Detaylara girmeye gerek yok ama size bir kalemde bir dizi kabahat sýralayabilirim buraya. Ayný þeyleri tekrarlamamak için bunlarý es geçelim. Yine de Ufuk Taneri olayýný bir hatýrlamakta yarar var. Mahkemenin de ayný kanýyý karara baðladýðý gibi bir dizi usulsüz giriþimle makamýndan fiilen indirilen fakat usülen hâlâ rektör sayýlan Ufuk Taneri'nin durumu ortada. Asýl rektörün kim olduðu muamma olan bir üniversitede iþlerin çýðýrýndan çýkmamasý beklenemezdi elbette. Sendika hukuða saygý göstererek herþeyden önce gasp edilen bir konumu restore etmek için çaba göstermeliydi. Yeniden seçim yapýlarak yine Ufuk Taneri görevinden yasal bir þekilde alýnabilir, yerine tercih edilen bir baþkasý rektör olarak atanabilirdi. Bu aþamada en azýndan daha inandýrýcý bir sorumluluk hassasiyetiyle üniversitenin sorunlarýna el atýlabilirdi. Tüm bunlar bir yana, Eþber Serakýncý'nýn Vakýf Yönetim Kurulu Baþkanlýðýna getirilmesi siyasi bir zaafiyetten baþka bir þey deðildi. Hurda bürokratlarýn böylesi riskli yönetimlere getirilmesi kabahatten hatta suçtan baþka bir þey deðil. Kapasite ve yetkinlik gözetilmeden yapýlan siyasi görevlendirmeler yüzünden Türkiye bürokratlarýnýn yani Valilik erbabýnýn þamar oðlanýna dönen Kýbrýslýtürklerin böylesi aciz durumlara düþmesi kaçýnýlmazdýr. Benim duruþum belli; yýllardýr eli kalem tutan biri ve en azýndan toplumsal duyarlýklarý olan eleþtirel bir aydýn olarak itilme kakýlma kaygýsý taþýmadan kendi görüþlerimi yazýyorum. Bunun karþýlýðýnda da efendilerin ilk akla gelen "misilleme" yeltenmeleriyle de karþýlaþmaktan kurtulamýyorum. Örneðin son yazýlarýmdan dolayý sözleþmem üç yýl yerine bir yýl uzatýldý. Eþber efendi beni korkutmayý denedi, ben de korkudan altýma ettim. Bu arada hakkýmda disiplin soruþturmasý açýlmasýný isteyen profcuklarýn hallenmeleri de cabasý. Bir yandan alanýmla ilgili elimden geleni yapmayý ve bu üniversiteyi kültür ve sanat yönüyle yüceltmeyi azimle denerken diðer yandan akademik kriterler açýsýnda karþýlaþtýðým zorluklarý yazmaya kalksam ancak komedi olur. Neyse ki, bazý konularda Abdullah Öztoprak'ýn özel hassasiyeti sayesinde olumlu adýmlar atýlýyor. Ancak üniversite yönetimine kendisi de tam hakim olamadýðý için bir dizi aksaklýktan kaçýnmak zor. Sonuçta DAÜ'nün düze çýkmasý için bir el birliði gerekirdi ve DAÜ-SEN'in son bildirilerine bakýlacak olursa öyle anlaþýlýyor ki üniversite yönetimi ve sendika arasýnda bir sulh ve ortak kaný sonucuna varýlmýþtýr. Fakat iþler yine düze çýkacaða benzemiyor çünkü esas zayýf halka Vakýf Yönetim Kurulu ve baþýnda olan Eþber Serakýncý'dýr. Artýk bu olaya Baþbakan mý Valilik mi el atar bilmem ama kemanecilikle alâkasý olmayan adama düðün yaptýrmaya kalkarsan olacaðý bellidir. Antikacý dükkânýndan eþya seçer gibi adam alýp dinamik kurumlarýn içine yönetici olarak seçersen felâket de kaçýnýlmaz olur. Çalkalanmaktan, didiþmekten ve yetersizliklerden bahsederken radikal çözümlere yol verecek cesur eleþtirilere de gereksinim var mutlaka. Üniversitenin bir baþka zaafiyeti de mevki ve makam etrafýnda kemikleþen statü ve erk korumacýlýðýdýr. Yer kapmaca oynamayý üniversitenin geliþmesinin önünde tutanlar ve hiyerarþik üstünlüðü bilimsel üstünlüðün yerine koyanlar mutlaka bugün ya da yarýn bu üniversitenin mezarýný kazarlar. Statülerine bir "kiþi olma" erdemi olarak sarýlan akademisyenler aslýnda gerçek anlamda birer akademisyen bile deðiller. Unvanlar arkasýna saklanarak altýndan kalkamadýklarý entellektüel çatýþkýlarda kendilerini zebani yerine koyan sözümona proflarla da bu iþ olmaz. Yani deyceðim, sorun çok derinlerdedir. Belki de bu toplumun bir üniversiteye sahip olacak düzeye gelmeden kendini böyle bir anýtsal kurumun içinde bulmasýndadýr esas sorun. Köklü bir eðitim geleneði oluþturmadan ve bilim sanat alanlarýnda özgün bir nitelik kazanmadan üniversite açarsan olacaðý da budur. Beþ makaleyle prof olanlarýn endamýndan geçilmez, memleketi de cehalet kasýp kavurur. Çok mu batýyor bu yazdýklarým? Külliyesini alýp bu konularý tartýþmak üzere karþýma çýkmak isteyen herhangi bir kaymaklý akademisyen varsa ben buna hazýrým. Bana da meseleleri örnekleriyle daha derinden kazýma fýrsatý çýkar... Bir þey daha; Hiç kimse kendini -eskilerin dediðinden- "allameyi cihan" sanmasýn... üniversite de kimsenin babasýnýn bakkal dükkaný deðil... bilmem anlatabildim mi? Fotoðraflar: Amerikalý heykeltýraþ Dalton Ghetti'nin "Kurþun kalemin ucundaki dünya" adlý sergisinden

4 4 Pazar Bizim mahalleye yeni yýl nasýl geldi? 16 Ocak 2011 Pazar Ali Doðanbay Turgay, isminin son hecesi için babasýna kýzýp duruyordu. Niye böyle bir isim koymuþtu ki? Hadi koysundu, ki bazý koyuþlarýna lafý yoktu, koymadan olmuyordu, zira hatta ve keza isminin ilk hecesine de itirazý yoktu, fakat son hecesi bir babanýn oðluna reva göreceði þey deðildi. Þimdi aklýna geldi Reva bile daha nefis bir isim olabilirdi ama olamadý. Turgay; isminin son hecesi ile kavgalýdövüþlü bir hayat geçiriyordu, dünyanýn bir kenarýnda bir mahallede. Halit isminin son hecesinden de anlaþýlacaðý gibi bütün puþtluklarýn mucidi ve ayný zamanda mimarý. Turgay yirmialtý yaþýna merdiven dayamasýna raðmen henüz o merdiven üstünde ya da altýnda, herhangi bir kadýnla yan yana görünmediðinden, isminin son hecesi vasýtasýyla diline pelesenk bir þakayla durmadan saldýran mahalledeki Türkçesiyle tam bir piçtir. Mahalle hudutlarý içinde yedi pencerede sevgilisi, duraklarda üç bakýþtýðý, bakkala girerken dört tane kesiþtiði ve iki tane mektuplaþtýðý vardý. Yirmialtý yaþýndaydý, yirmialtý senedir bu mahalledeydi ama imam ya da resmi nikâhlýlarca onanmadýðý ve baba tarafýndan resmedilmediði için henüz seviþtiðine rastlanmamýþtý. Halit, isminin son hecesi ile haþýr neþir bir hayat geçiriyordu, dünyanýn bir kenarýnda bir mahallede. Nazif isminin son hecesinden anlaþýlacaðý gibi, içine kapalý parantez; dýþa doðru cümle içinde kurulduðu pek nadir; sessiz, ki kimi zaman sessizliliklerinde boðulduðu görülmüþ fakat mahallede herkesin yedi caný olduðundan bu tip boðulmalarýn birçoðunda kendi kendini kurtararak yaþamaya devam etmiþtir ama cümlenin sonuna her zaman buna yaþamak denirse cümlesi iliþtirilerek. Babasý o küçükken hapishanede öldürülmüþ, annesi ile kalan canlarýný birleþtirerek devlet fýrýnýnda her sabah piþirilmiþ fakirin ekmeðinden alarak umut yemektedirler, o maksatla evlerinde, gözlerinde ve hayatlarýnýn kýrýntýlarýnda umuda rastlanmamaktadýr. Öyle inattýr ki Nazif, bir gün evlenirse ve çocuðu olursa adýný Umut koymakta inatçýdýr. Nazif isminin son hecesi ile inat fakir umut eder bir hayat geçiriyordu, dünyanýn bir kenarýnda bir mahallede. Abdulrahim yalnýzca Perþembe günleri tatil yapan, yirmialtý yaþýnda olmasýna raðmen hâlâ berber çýraðý olan ve isminin hiçbir hecesi ile kimsenin ilgilenmediði biridir. Öyle yorgun ve çökük gözlerle geçmektedir ki her akþam kahvenin önünden, selam alýp vermek dýþýnda kimsenin bulaþmadýðý biridir. Ýlkokuldan okuyacak da ne olacak baba-tezi ile alýnmýþ berberin yanýna verilmiþtir. Fakat hayallerinde kendisini berberin yanýna koymamasýna raðmen babadýr atadýr, ne dese haktýr tezine karþý gelememiþtir. Ama eðer içinde bir uhde ise hayat, bir daha dünyaya gelirse bu kez yaþamaktan deðil ölmekten baþlamak ister. En iyi dostu ve en çok konuþtuðu arkadaþý Ahmet Kaya dýr. Abdulrahim; isminin hiçbir hecesi gibi, yorgun argýn bir Perþembe hayat geçiriyordu, dünyanýn bir kenarýnda bir mahallede. Boktan bir hayattý ve bütün boktanlýðýna raðmen yýlýn sonuna geliniyordu ve dünyada bazý insanlar için dünyanýn sonu ile baþý gibi önemsizdi bu yýlýn sonuna gelmek ya da yeni yýla girmek. Boktan bir hayattý ve konu yirmibirinci yüzyýlda, dünyanýn bir kenarýnda bir mahallede Türkçe geçiyordu. Aslýnda özet geçilse boktan demek yerli yerindeydi fakat öykü için uzatmak özetlemekten daha marifet sayýlýyordu. Boktan bir Perþembe günü, Abdulrahim in en yorgun olduðu tatil günü, yýlbaþýndan bir gün evvel yani, kahveye girer Abdulrahim. Halit elini kaldýrýnca Turgay ile beraber oturduklarý masaya o da oturur. Oðlum ýslatmadýk kaç zaman oldu lan. Yýlbaþýnda parlatalým bir! Ahmet Kaya dinliycez ama. Hay sokýyým. Ben sana sokýyým. Tur-gay pederin dükkânýn anahtarýný kaçýrcak o gün. Nevalemizi de alacaz. Hafif hafif. Anlarsýn. Oðlum doðru söyle lan ismimi sikicem bak. Oðlum bana ne kýzýyon kim koymuþsa ona kýz. Sikim muhabbetini lan. Lan oðlum kalkma gel lan. Lan oðlum. Adamýn zaten bir Perþembe günü var lan. Götlük yapma gel lan. Turgay gel kardeþim ne bakýyon sen bunun lafýna. Kardeþim senin lafýna geliyom bak bu ibnenin lafýna deðil. Nazif umut dolu bir heceyle girdi kahvenin yýlgýn kapýsýndan. Kapýnýn Ýnsan bilemiyor iþte. Hoþ gelir mi yeni yýl? Yoksa hoþluk içinde yer yer ve zaman zaman güneþli kibar esnek ve sert kaba yaðmurlu bir gökyüzü diye ikiye mi ayrýlmýþtýr insanlar? Hüznün yenisi eskisi mi olur? Parasýzlýðýn, yoksulluðun, iþsizliðin, yaramazlýðýn ve iþe yaramazlýðýn bir gecede deðiþtiði mümkün müdür? Yoksa Noel de Ýsa nýn insanlýða en büyük yalaný mýdýr? Allah bilir Herkes kaldýðý yerden devam etti yaþamaya... Hecelerden yüründü, cümleler gene eksik kaldý. Bolca küfürler edildi, lanlý-lunlu cümlelerden özne yapýldý. Gene beþ parasýz kalýndý. Gene borç yaþanýldý. Fakirin bir Allah a can borcu olmadýðý yine yaþamakça tasdik edildi. Ve çoðu yoksulun tasdiknamesi eline verildi umuttan yana. yýlgýnlýðý kendine yýlgýndý fakat seviyordu insanlar kendi hallerini kendinden olmayan þeylere benzetmeyi. Hiç aldýrýþ etmedi Nazif, el eden Halit in eline yolcu olarak geldi masaya. Oðlum, yarýn akþam ýslatýyoruz. Yýkandým ben, gerek yok. Þaka yapan aðzýný sikerim bak. Lan bi siktirin gidin, aðzým götümde zaten. Aðzýna vereyim o zaman. Oðlum ne götmüþsün lan. Ben dertteyim sýkýntýdayým diyom sen emmede gömmedesin. He iþte oðlum ya. Bunun da ilacý bir yerde bu. Abdulrahim nedense onu ciddiye almak ister cümle içinde ve küfür etmeden. Neyin var oðlum senin? Amýna koyum. Yýlbaþý diyorlar. Bir çeyrek bilet bile alamýyoz. Amýna koyum böyle dünyanýn. Ne kadar lan çeyrek bilet? -Sekiz lira Amýna koyum. Lan zaten bize çýkmaz amýna koyum sekiz liraný heba etme. Sikerim. Otuz milyon amýna koyum. Ben de içinde olacam. Oðlum sen doðduðundan beri içindesin lan. Halit, sikicem bak aðzýný. Amýna koyum þeker isteyen veletler gibisin lan. Oðlum umut lan umut. Umut etmek istiyom. Kazanmasam da oynamak istiyom. Al oyna amcýk. Siktirin gidin lan. Adam mýsýnýz amýna koyum. Siktirip gitmek için sandalyeye de siktir çekip devirerek kalktý masadan Nazif. Hecesi mecesi yoktu, hepsinin ismi sandalyeye doðru devrildi. Bir tek özne aralarýnda, Abdulrahim; hem Nazif i hem sandalyeyi tutup belinden kaldýrdý. Sakin ol oðlum. Tamam, lan götler siz de taþaðý kesin. Amýna koyarým dört tane adamýz, sekiz liralýk bileti alamýyorsak ölelim amýna koyayým. Kardeþ, bize çýkmaz. Sekiz lira daha koyalým alkolün dibine vuralým amýna koyum. Nazif kardeþ madem umut etmek istiyor, hem ýslanacaz hem de umut etcez o gece. Kancýklýk etmeyen elini cebine atar, iki liradan kimse ölmez amýna koyum. Kimse ölmez amýna koyum fakir bilincinden hareketle eller cebe gider, Halit e kalsa ziyana gidiyor para, Turgay a kalsa dahasýndan bira çakýlýrdý bu paraya. Turgay ýn pederin dükkân oto-tamir ve bilumum aksesuar dükkânýdýr, peder o gün kilisede Noel i kutlayacak deðil; ki onun için yeni yýl Müslüman iþi deðil fazla Hýristiyan kokan bir þeydir. O yüzden her zamanki gibi yemekten sonra iki kadeh rakýyla iman ettikten sonra, on gibi, en geç on buçuk gibi uyumaya gitti. Turgay, zaten babasýna gýcýk, bu hareketler bir babanýn yapacaðý hareketler deðil ama ne yapsýn çocuðun babayý seçme þansý henüz mümkün deðil. Anahtarlarý kaptýðý gibi,, kapýyý kapatýp, sokaða çýkar. Köþe baþýnda Halit onu beklemektedir. Nerdesin amýna koyum. Ancak çýktým amýna koyum. Abdulrahim nerde? Nazif i alýp dükkânýn önüne gitcekler. Nevale onlar da. Abdulrahim ile Nazif Turgay ýn pederin dükkânýnýn önünde ellerini ovuþturarak beklerler. Nazif aðzýndan dumanýn çýkmasýný keyifle seyrederek birkaç kere yineler bu hareketi.

5 16 Ocak 2011 Pazar Pazar 5 Oðlum bilet sende mi? Bende kardeþ. Aha bu bilete bu gece trilyon çýkcak. He çýkcak. Kaç tane bira aldýn la? Aldým iþte saymadým. Ahmet Kaya larý sana verdim de mi? He bende. Turgay ile Halit köþeden görünürler. Dükkânýn kepengi yavaþça açýlýr. Ýçeri girildikten sonra kepenk yavaþça çekilir. Ýçerinin ýþýðý açýlýr. Dünyanýn bir kenarýnda bir mahallede dört insan yeni seneye girecekleri yere gelirler. Nevaleler açýlýr, kasalardan masa yapýlýr, çay bardaklarý konur, eski kasetçalarýn içine Ahmet Kaya nýn sesi konur, açýlýr þarký, açýlýr raký, açýlýr endamlý bir sessizlik, koyu bir hüzün ve beklenir nedense sanki dünden eksik yarýndan fazla olacakmýþ gibi dört saat sonra eski olacak günün son senesi. Oðlum para bize bir çýksýn var ya. Oðlum bize çýkmaz. Doldur. Elin yok mu amýna koyum kendin doldur. Oðlum buna para çýksýn var ya bize de vermez hepsini alýr kaçar bu ibne. Ben senin gibi göt müyüm lan? Senden ala göt mü var lan? Oðlum adam gibi için lan. Bu þarkýný Alpay da söylüyor de mi kardeþ? He. Ama Ahmet Abi deðiþtirdi sözlerini biraz. Yakýþýr. Kral Adam. Mesela ben solcu deðilim ama çok seviyom þarkýlarýný. He. Öyledir. Solcu olmam de mi kardeþ dinlemekle? Lan siyaset yapmayýn. Ýnsan gibi için. Amýna kodumun malý siyaset mi yaptýk þimdi biz? Oðlum anarþi böyle böyle baþlýyor lan. Tur-gay aklýna sokayým oðlum lan. Asýl ben senin aklýna sokayým on yaþýndan beri ayný þakayý yap amýna koyum. Sikimin komiði! Tamam, lan kesin. Kaçta çekiliyor bu bilet? Bilmem. E nasýl öðrencez? Yarýn sabah ben Rýza Abi nin bakkaldan bakarým. Gazetelerden. E amýna koyum belki zenginiz haybeye içiyoz burada. Yirmi altý sene böyle yaþadýn bir altý saat daha yaþa göt biþey olmaz! Yavaþ git amýna koyum. Bir sus amýna koyum! Bir susmadan geçti gitti yeni sene, yalnýz gecenin soðuðunda ve sessizliðinde. Saat onikiyi vurduðunda birkaç el silah sesi duyuldu, ýþýklar yandý söndü, mahallenin bazý evlerinde bunlara karþýlýk nizami bir karanlýk görüldü, yeni yýla uyunarak girildi, malum yeni yýla nasýl girerseniz bütün sene öyle gider, bazý kenar mahalle isyanlarýnýn uyutulmasý numarasý da bundan olsa gerek. Kepengin ardýnda raký tokuþturanlarsa kutladýlar birbirlerini, alkol yeni sene seviyesini geçtiðinde yeni seneyi cilalamak için biralar çakýldý, sabah namazýna beþ kaldýðýnda yarýna umutla bir sabaha uyanmak için evlere daðýldýlar. Hiçbir þey olmadý. Ya da buralarda hiçbir þey olmuyordu. Her þey nasýl eskiyse öyle kaldý, yalnýzca sýfatý deðiþti yaþamanýn yeni kondu yerine. Biraz daha alkol alýndý, biraz daha mutluymuþ gibi yapýldý, biraz daha seviliyormuþ gibi yapýldý yaþamak, biraz daha umut eksiltildi adý yeni konan ama hepsi eski olan þeylerden. Biraz daha umut kýrýldý bacaðýndan, milyon hesabý yapýldý ve bir gecede hayatýn nasýl amýna konacaðý hesaplandý. Biraz daha tek baþýna ve kurtuluþ hesaplarý yapýldý, biraz daha para hesabý insan hesabýndan fazla çýktý. Olsun, devletin piyangosunda insanýn hesabý tutulmaz, en doðru hesabý devlet yapar. Devlet, insanlarý hesap tutarýna yazýyor, geriye kalanlar kuruþ. Fakat içinden cýzýrtýlý bir ses sýrf bozguncu diye yayýn yasaðý getirilen hani dile gelip de söylenmeyen FM-Megahertz olanlardan hani dedi ki biraz daha onlarýn ekmeðine yað sürüldü yani sizin ekmeðinize umut sürülürken ve oyalanýrken masalda Günaydýn mahalle. Uyanýldý. 1 Ocak. Sene mühim deðil. Çünkü öbür sene ve daha öbür ve daha daha da öbür senelerde de ayný þey olacak. Nafiz koþarak Rýza Bakkal a gitti. Ýzniyle bir gazeteye on beþ dakika el koydu. Sýrayla numaralara baktý. Baþýný kaldýrdý. Rýza ne oldu lan der gibi baktý, zira konuþurken de hep cümlenin sonuna lan koyardý Rýza, der gibi bakarken lan dememesi olmazdý. Nafiz boþa geçirmedi Rýza nýn birikmiþ deftere yazýlmýþ ödeme zamaný bir ay da geçmiþ lan larýný. Amorti bile çýkmadý amýna koyum dedi. Ne olacaktý amýna koyum lan dedi Rýza Bakkal... Ve sonuna cümlenin lan koyarak Nazif in zihninden geçenleri boþa geçirmedi. Yolda kýrgýn bir umutla yürüdü Nazif. Olmadý Nazif. Baþka yýla kaldý Nazif. Nazif, asgari ücrete devlet 30 lira zam yaptý. Nazif her güne 1 lira zam aldýn, bunu büyük ikramiyeden say oðlum. 630 lira oldu maaþýn lan Nazif, sevin iþte. Vurdun büyük ikramiyeyi! Nazif oðlum, çok sövdün Halit e ve yer yer Turgay a ama doðruydu lan bize çýkmazdý oðlum. Bu boktan hayat devam edecek Nazif, büyük çeliþki burada, oðlum Nazif bize çýkmazdý büyük çeliþki burada oðlum, umudun da iki gram aklý olacak oðlum Durmadan onlar kazanacak oðlum Nazif! Bu boktan perþembelerin sürecek oðlum Nazif! Öyle bir gecede ve bir hecede zengin olmak Amerikan rüyasý oðlum Nazif, sen hiç Amerika gördün mü oðlum Nazif, rüyan Türkçe oðlum Nazif kimse sana Amerikan rüyasýný yaþatmaz, uyan Nazif! Ýnsan bilemiyor iþte. Hoþ gelir mi yeni yýl? Yoksa hoþluk içinde yer yer ve zaman zaman güneþli kibar esnek ve sert kaba yaðmurlu bir gökyüzü diye ikiye mi ayrýlmýþtýr insanlar? Hüznün yenisi eskisi mi olur? Parasýzlýðýn, yoksulluðun, iþsizliðin, yaramazlýðýn ve iþe yaramazlýðýn bir gecede deðiþtiði mümkün müdür? Yoksa Noel de Ýsa nýn insanlýða en büyük yalaný mýdýr? Allah bilir Herkes kaldýðý yerden devam etti yaþamaya... Hecelerden yüründü, cümleler gene eksik kaldý. Bolca küfürler edildi, lanlý-lunlu cümlelerden özne yapýldý. Gene beþ parasýz kalýndý. Gene borç yaþanýldý. Fakirin bir Allah a can borcu olmadýðý yine yaþamakça tasdik edildi. Ve çoðu yoksulun tasdiknamesi eline verildi umuttan yana. Ama onlar yine umut ettiler. Durmadan kaybettiler gene de. Gene sevilmedi yaþamak. Gene küfredildi hayata buysa amýna koyayým diye. Ve nokta koymayý gene unuttu yazar. Çok ayýp þeyler yazdý yazar insanlara raðmen Ve yarýn deðiþecek diye mutluluðun tarifi herkes kaldýðý yerden devam etti. Yani çok þey oldu gibi görüldü bir esna. Ama sonunda bir bakýldý ki aslýnda baþtan beri hiçbir þey olmadý yine. 30 Aralýk 2010 Perþembe

6 16 Ocak 2011 Pazar 6 Pazar Ýran'ýn devrik lideri Þah Pehlevi'nin kýzý Leyla'dan sonra en küçük oðlu Ali Rýza da intihar etti. New York Times'ýn eski Türkiye ve Ýran muhabiri Stephen Kinzer, "Bir hanedanýn hazin hikâyesi" baþlýklý yazýsýnda prensin trajik ölümünü kaleme aldý... Stephen Kinzer: Bir hanedanlýðýn Shakespearevari sonu Boston un güney ucundaki evimin aþaðý sokaðýndan gelen tek el silah sesi Salý sabahýnýn karanlýðýný yardý. Bu mahallede artýk böyle olaylara çok sýk rastlanmýyor. Komþularýmla birlikte bana da bu silah sesinin arkasýndaki trajediyi hayal etmek düþtü. Fakat sonra haber geldi: Ýntihar eden eski Ýran Þahý Rýza Pehlevi nin 44 yaþýndaki oðlu Prens Ali Rýza Pehlevi ydi. Bu þok edici intihar eylemi, önce Ýranlýlar ýn sonra kendilerinin kanýna bulanmýþ ailenin þiddet dolu son trajedisiydi. Bir Shakespeare dramasýna benziyordu. Þah Ýran ý demir yumrukla yönetti ama ailesi onun günahlarýný çok pahalýya ödedi. Ali Rýza nýn babasý Rýza Pehlevi, 20 nci yüzyýlýn en görkemli devrimlerinden birinde sürgünde öldü. Halasý, Prenses Aþraf (Þah ýn ikiz kardeþi) Ýran ýn siyah panteri olarak tanýnýyordu. Hayatýnýn sonuna kadar depresyonlar ve baðýmlýlýklarla boðuþtu, üç baþarýsýz evlilik yaptý ve sonra oðullarýndan biri suikasta kurban gitti. Ali Rýza nýn kýzkardeþi Leyla, 2001 de Londra da bir otel odasýnda yüksek dozda uyuþturucu almýþ bir þekilde ölü bulundu. Pehlevi nin ailesi, yaptýklarý kýsa açýklamada Milyonlarca genç Ýranlý gibi ülkesinin içinde bulunduðu sýkýntýlardan huzursuzdu, genç yaþta babasýný ve ablasýný kaybetmiþ olmanýn acýsýný taþýyordu. Yýllarca bu derin üzüntüyle mücadele etti ama sonunda yenik düþtü dedi. Ali Rýza Pehlevi nin yenilgisi, çilekeþ ülkesinin bir yansýmasý gibiydi. Pehlevi hanedanýnýn kurucusu Ali Rýza nýn dedesi Rýza Þah; acýmasýz bir tiran, ayný zamanda da bir reformistti. Rýza Þah, 1926 da darbeyle iktidara gelen okuma-yazma bilmeyen bir askerdi. Ülkesine demokrasi getirmeyi reddetmesinin baþlýca nedeni, kendisinden sonra oðlunun Þah olmasýný istemesiydi. Bu isteði 1941 de Muhammed Rýza Þah ýn yükseliþiyle gerçekleþti. Fakat hükümdar babasýndan farklý olarak Muhammed Rýza pýsýrýðýn tekiydi. Ýran da Ýkinci Dünya Savaþý ndan sonra ortaya çýkan ve Baþbakan Muhammed Musaddak ýn temsil ettiði demokrasiden nefret etti, fakat onu ezmek için hiçbir þey yapmadý. Daha sonra adeta Tanrý nýn bir armaðaný gibi, CIA ve Ýngiliz MI6 servisleri 1953 te Ýran petrol endüstrisini ulusallaþtýrmak isteyen Musaddak ý devirdi. Bu da Muhammed Rýza Þah ýn mutlak iktidarý ele almasýný saðladý. Pehlevi hanedaný 20 nci yüzyýl jeopolitik hayatýnda neredeyse herkesin daimi ve deðiþtirilemez olarak gördüðü birkaç olaydan biriydi da çöktü ve dünyayý en az, 10 yýl sonra gerçekleþen Sovyetler Birliði nin çöküþü kadar sersemletti. Ýnsanlýk tarihinde bir diktatöre karþý böylesi bir ittifakla isyan eden çok az ulus vardýr. Pehlevi hanedanýnýn günahlarýný saymak çok zahmetli bir iþ olur fakat belki de en önemlisi Ýranlýlar ý mollalarý iktidara getiren bir devrime sürüklemek oldu. Ali Rýza, 30 milyon insanýn kaderini elinde tutan mutlak bir monarþinin ikinci oðluydu. Prens, ailesinin hükümdarlýðý 1979 da çöktüðünde, henüz çocuktu. Ali Rýza, babasýnýn Mýsýr da yalnýz bir þekilde ölümünden sonra ABD ye gitti, Princeton dan mezun oldu ve filolojinin yanýsýra Ortadoðu ve Fars tarihi üzerine çalýþtý. Harvard da doktoraya baþladý fakat tamamlamadý. Sýra evliliðe gelmiþti yýlýnda niþanlanan Ali Rýza, 8 yýl niþanlý kaldýktan sonra ayrýldý. West Newton sokaðýndaki komþularý, Ali Rýza nýn onlarla asla konuþmadýðýný, genellikle kot pantolon ve þýk ceketler giydiðini, Porsche undan inip evine girdiðini, pencerelerinin tahta kepenklerini hep kapalý tuttuðunu söylüyor. Washington yakýnlarýnda yaþayan ve kendini Ýran ýn gelecekteki Þah ý olarak gösteren aðabeyinin aksine Prens Ali Rýza asla bu tarz fantazilerden zevk almadý. Sadece bir defasýnda Ýran a özgürlük ve demokrasi götürmenin hayattaki tek amacý olduðunu dile getirdi. Kimileri, Kader, iþlediði muazzam suçlar nedeniyle Pehlevi nin ailesini cezalandýrdý diye düþünse de gerçek þu ki Prens Ali Rýza, Boston da yaþayan herhangi birinden daha günahkâr deðildi. O asla bir idam emri vermedi, kimseyi iþkence odasýna sokmadý, baþýný onurlu bir þekilde dik tutabilirdi. Fakat ailesinin hikâyesi ona aðýr geldi. Ali Rýza, onursuzluðu ve utancý taþýyamayarak tek kurþunla kendini baþýndan vurdu ve bir asker gibi öldü. Shakespeare Kralýn ölümcül þakaklarýný çevreleyen içi oyuk bir taçtaki saltanatý ölümü saklar demiþti. Ýran Þahý Pehlevi nin eþi Farah Diba, dul kaldýktan sonra Washington ve Paris arasýnda yaþamaya baþladý. Küçük kýzý Leyla ile çok yakýndý. Ýlk büyük acýyý Leyla nýn 2001 yýlýnda aþýrý dozda uyuþturucu alarak intihar etmesinden sonra yaþadý. Farah Diba son olarak da küçük oðlu Ali Rýza nýn intiharý ile sarsýldý. 72 yaþýndaki eski kraliçe oðlunun ölümüyle ilgili bir açýklama yapmadý. Ýran Þahý Pehlevi nin üçüncü eþi olan Farah Diba 21 yaþýnda gelin olduðunda erkek çocuk doðurmak için büyük baský altýna girdi. Sonuçta ikisi erkek toplam 4 çocuk dünyaya getirdi. Büyük oðullarý Rýza (50) hayatta kalan tek varis. Þah ve ailesi devrimden sonra sýrasýyla Mýsýr, Fas, Bahamalar ve Meksika da yaþadý. Bahamalar da kendilerine özel bir plajlarý olan aile Þah ýn ölümünün ardýndan 1981 yýlýnda Baþkan Ronald Reagan tarafýndan ABD ye davet edildi ve buraya yerleþti. ( New York Times )

7 16 Ocak 2011 Pazar Pazar 7 Mahzun Prenses : Süreyya Son Ýran Þahýnýn dillere destan eþi Prenses Süreyya (Soraya Ýsfendiyari Bahtiyari), güzelliðin öteki adýydý 50 li yýllarda. Zümrüt gözlü Süreyya, 1951 de 18 yaþýndayken Ýran Þahý Muhammed Rýza Pehlevi ile evlenmiþ, Christian Dior un atölyelerinde dikilen 15 kilo aðýrlýðýndaki gelinliði uzun zamanlarca magazin dergilerinin konusu olmuþtu. Kýbrýs ýn, henüz elektrikle tanýþmamýþ köylerinin, lambasuyu yla aydýnlanan yüksek tavanlý odalarýnda bile adý anýlýr; kapaðýnda Süreyya nýn bulunduðu Hayat mecmualarý süslerdi duvarlarý. Süreyya o yýllarda doðan kýz çocuklarýna verilen en popüler isimler arasýndaydý. Süreyya Yedi Yýldýz anlamýnda... Büyük ayý takýmyýldýzýnýn doðudaki adý... ama Süreyya larýn isim annesi Yedi Yýldýz deðil, ille de Kraliçe Süreyya ydý. Hayatý, adeta bir peri masalý gibi algýlanan Kraliçe Süreyya, 1958 de Þah a erkek çocuk veremediði için saraydan uzaklaþtýrýldýktan sonra kederle anýlacak ve belleklere sürgünde onu bir gölge gibi izleyen dönemin paparazzilerinin verdiði Mahzun Prenses olarak kazýnacaktý yýlýnda evlendiði Farah Diba nýn kendisine verdiði erkek çocuklar Pehlevi hanedanlýðýnýn çöküþünü engelleyemeyecek, Þah ýn kendisi sürgünde ölürken, ailesinde de, zincirleme trajediler, intiharlar yaþanacaktý. Hiç evlenmeyen ve 5 Ekim 2001 de Paris te yalnýz olarak hayata veda eden Süreyya Sürgündeki Prenses: Süreyya adýyla Kaknüs Yayýnlarý tarafýndan 2007 yýlýnda yayýmlanan hatýralarýnda Tahran da altýn kafeste gibiydim. Çok yalnýzdým. Þah her zaman çok meþguldü. Ömrümde iki büyük aþk yaþadým. Ýkisi birbirinden farklýydý. Ama ikisi de trajik bitti diyordu. Ayný yayýnevinin yayýmladýðý Kýzým Süreyya da 1994 yýlýnda vefat eden annesi Prenses Eva Ýsfendiyari den dinliyoruz Süreyya nýn sürgünde geçen günlerini yýlýnda Dino de Laurentiis in yönettiði Bir Kadýnýn Üç Yüzü filminde oynayan Süreyya nýn çok kýsa süren ve hayalkýrýklýðýyla sonuçlanan sinema deneyimiyle ilgili þunlarý yazýyor: Dedikoducular kýzýmýn ameliyat geçirdiðini, yüz hatlarýnýn deðiþtirildiðini söylüyorlardý. Bu, yalan olduðu kadar gülünçtü. Sinema seyircisi onu Süreyya olarak, gerçek çehresiyle görmek isteyecekti. Keþke daha ilk günden yapýmcýya hayýr demesini saðlasaydým. Artýk olan olmuþtu, yönetmenlerý canýmý sýkýyordu. Hepsi sözü dönüp dolaþtýrýp filme bir seviþme sahnesi katma konusuna getiriyorlardý dan sonra Süreyya paranýn ne demek olduðunu öðrendi. Bir zamanlar hediyelere boðulan Süreyya, normal hayatta kimsenin kimseye karþýlýksýz bir þey vermeyeceðini anladý.(...)

8 8 Pazar 16 Ocak 2011 Pazar aziz þah acemi birliðinde çok eskiyim yüzümde patlamýþ kýlcal damarlar kandan çok içimde ter mi var oturmak bile aðýr bir metal iþçiliði yüzümde fazladan üç beþ adam var isimlerini sormadým suskunluklarý fotoðrafýma oturmuþ kalkmak bilmezler oysa týmarhane ziyareti kýsa sürer hapishane ziyareti kýsa kodeste görüþtürmezler soyadlarýmýz tutmuyordur soyumuz karýþýk aslýnda hakikat patavatsýzlýðýmýz arý ýrktan deðildik çok söyledim hiç nasip olmadý "dance on the black water" uzun kadýnlar geldi benim gölgem çok geniþti bende bayrak gibi durdu o kadýnlar sarýlsam kaybettiðim kadýnlar geldi ikinci kez görünmediler hep lenin heykeli gibi yalnýz dans ettim müzik yok musiki var sus otur alýkoy kalabalýðýmý hep mezartaþý ermenicesi konuþtu o kadýnlar anlasaydým kalýrlardý dilleri dilime deðmese de virüslerini taþýrdým yaþayan diller enstitüsünde yer yoktu o kadýnlara yaþayan tek dil mimiklerdi belki susmak gerekti biz çok mu konuþtuk aynalar çok mu ispiyonladý yenmemiþ týrnaðý kalmamýþ elleri hep babasýnýn mezarý baþýnda duaya kalktý yaþamayan bütün annelerin adýyla "lanet olsun yeryüzünün pezevenkleri " hala pantolonumda boya izi var ceketimde yine üç dört damla boya rus bir hayat kadýný vardý trende bir sýnýr kasabasýna yol alýyorduk ceketinde güvercin pisliði var dedi hayýr dedim pankart boyasý onu patronu aldý gardan beni yoldaþlar karþýladý üstümde hep biraz boya kaldý biraz bilmediðim diller maronit þarabý var mý dedim köyü boþalttýlar son þarabý kumandan içti yaþamayan dillerin sloganlarýný biz attýk erkek erkeðe attýk arkadan o petersburg'lu hayat kadýný geldi yanýmýzda durur gibi yaptý gitti anlatamam erkek erkeðe sustuk mezarlýkta çýkan bir çatýþma gibi sustuk ölü ele geçirilmiþ sustuk sen bana çok iyi gelirdin aslýnda sünnet olmam hariç hiçbir erkeklik ritüeline bilerek ve isteyerek dahil olmadým faþizm teðet geçti benden güzel severdim ben seni anlatamam susmam lazým yamalarým kanýyor. sadece o kadar acemi birliðinde çok eskiyim

9 16 Ocak 2011 Pazar Pazar 9 Yeþil zeytinli haplar... Fatma Ergün Aralýk ayýnýn ikinci yarýsýnda, yeni yýlýmý kutlayan onlarca mesaj aldým. Hepsinde ortak, tek dilek vardý; "Saðlýk". Telefonla arayan akrabalar, arkadaþlar da kutlamalarýna " Önce saðlýk" diye baþladýlar, diðer dileklerini sonra sýraladýlar. Yeni yýlýn, bütün bu aldýðým, iyilik, saðlýk dileklerinden hiç mi haberi olmadý? Bilmem!.. Daha ilk gününde, bana getire getire, grip mikrobu getirdi. Ýlk gün burnum hiç durmadan aktý. Bütün günüm burnumu silmekle geçti. Ben küçükken, ablalarým; "Yeni yýlýn ilk gününde ne yaparsan, bütün yýl onu yaparsýn" derlerdi. Önce beni bir vesile ile aðlatýrlar. Sonra da; "Aðlama! Yoksa bütün yýl aðlarsýn" derlerdi. Ben hem aðlar, hem de bütün yýl aðlayacaðýma aðlardým. Sulu gözlü biri olmamda, sevincimde, kederimde, heyecanýmda, kýzgýnlýðýmda, hastalýðýmda, saðlýðýmda, ayrýlýrken, kavuþurken, düðünde, dini ve milli bayramlarda, her yerde ve durumda aðlamamda, bu yeni yýlýn ilk günlerindeki aðlamalarýmýn payý var mýdýr? Bilmem!... Ýkinci gün burnumun akýntýsý azalýrken, boðazým yanmaya baþladý. Üçüncü gün artýk yataktaydým. Burnum akýyor, boðazým yanýyor, ateþim bir yükseliyor bir düþüyor, caným hiçbir þey yemek istemiyordu. Ne yataktan kalkabiliyor, ne de öksürmekten uyuyabiliyordum. Dýþarýda, bulutlu soðuk bir hava vardý. Gün boyunca ne açtý, ne yaðdý... Ýnleyen naðmeler gibi ruhumu sardý... Dördüncü gün, bir yandan hastalýk, diðer yandan uykusuzluk, baþým sersem gibi, burnum silmekten yara olmuþ durumda gün boyunca yine kalkamadan yattým... Akþama doðru bir ara uyumuþum. Rüyamda Aplanda'dadaydým... Annem, büyük bakýr tencerenin içinde su kaynatmýþ, içine okaliptüs yapraklarý atmýþ, beni tancerenin baþýna oturtmuþ, baþýma da battaniye örtmüþtü... "Derin derin nefes alýr, bir de terlersen, bir þeyin kalmaz" diyordu... Rüyanýn devamýnda masaya oturmuþum... Önümdeki tabakta, tavuk suyuna domatesli þehirge çorbasý var... Annem içine bolca ekþi de sýkmýþ... Onu yiyorum ve iyileþiyorum... Öksürerek uyandým... Kendi kendime gülümsedim... Rüyamdaki her þey, küçükken hasta olduðumuzda yapýlanlardý... Hatta annem, birimiz hasta olduðu zaman, diðerlerimize de geçmiþtir diyerek, tencerenin baþýna bütün çocuklarýný oturtur, battaniyeyi de, "Size çadýrcýk yaptým"deyip baþýmýza örterdi... Ne olurdu biraz daha uyusaydým... Artýk, sadece rüyamda görebildiðim evimizde, biraz daha kalabilseydim... Gece, öksürüðümden ne ben uyudum, ne ev halkýný uyuttum. Ertesi sabah eþim; "Akþam o kadar çok öksürdün ki, alt kattakiler bile uyuyamamýþlardýr, doktora gidelim" dedi. Arabada doktora giderken, gözlerimi kapadým... Yine Kýbrýs'taydým... Babam beni doktora götürüyordu... Su kemerlerinin yanýndan geçtik... Larnaka'ya vardýk... Babam; "Korkma! Orhan amcan Ben küçükken, ablalarým; "Yeni yýlýn ilk gününde ne yaparsan, bütün yýl onu yaparsýn" derlerdi. Önce beni bir vesile ile aðlatýrlar. Sonra da; "Aðlama! Yoksa bütün yýl aðlarsýn" derlerdi. Ben hem aðlar, hem de bütün yýl aðlayacaðýma aðlardým. Sulu gözlü biri olmamda, sevincimde, kederimde, heyecanýmda, kýzgýnlýðýmda, hastalýðýmda, saðlýðýmda, ayrýlýrken, kavuþurken, düðünde, dini ve milli bayramlarda, her yerde ve durumda aðlamamda, bu yeni yýlýn ilk günlerindeki aðlamalarýmýn payý var mýdýr? Bilmem!... boðazýna bakacak, sana þurup verecek" dedi. Doktor Orhan Müderrisoðlu'nun evine gittik... Kapýyý Sevgi teyze açtý... Bizi muayene odasýna aldý...orhan amcaya geldiðimizi haber verdi... Orhan amca geldi... Eli ile saçlarýmý okþadý... Masmavi gözlerini, gözlerime dikip; "Nesi var küçük kýzýmýzýn?" diye sordu... Ben iyi oldum... Eþim; "Geldik" deyince gözlerimi açtým. Doktor boðazýma baktý; "Ooo, çok kötüymüþ" dedi. Ýki çeþit hap verdi. Eczaneye uðrayýp ilaçlarý aldýk. Eve döndük. Ýlaçlarýn ikisi de, bir sabah bir akþamdý. Akþam yemeðinden sonra, yutmak için haplarý çýkardým. Haplardan biri beyaz, diðeri yeþildi. Oðlum; "Anne! Doktor zeytin sevdiðini bilmiþ, sana yeþil zeytinli hap vermiþ" dedi gülerek. Ben de; "Evet oðlum! Ýçine golyandro tohumu ve sarýmsak da koymuþlar" dedim. Haplarýmý içiyorum. Bol bol "C" vitamini diye, yeþillik, mandalina, portakal yiyorum. Ihlamur, salep içiyorum. Kaç gündür sokaða çýktýðým da yok; yine de hâlâ gribim geçmedi. Yoksa, ablalarýmýn ben küçükken, bana söyledikleri doðru muydu?...

10 10 Pazar 16 Ocak 2011 Pazar Halil Aða Tam dayaklýk bu adamlar, tam! sezonunu þahsi olarak iyi, genel olarak kötü açtým. Yeni oyuncaðým "mac app store", taptaze Bülent Ortaçgil, Aþkýn Nur Yengi albümleri. Diðer taraftan yeni yýlýn yeni sel felaketleri. Yaðmur yaðmaya baþlayýnca cam kenarýna fýrlýyorum artýk. Benim için yenilik yaðmura yakýn olmak. Cam kenarýndan yoldaki su akýþýný kafamda "rating"lendiriyorum. Yol ortasýndaki 'bir küçücük çukurcuk, içi dolu fýçýcýk'lara alýþtým. Benim derdim sel ile. Acaba evimi sel basar mý? Ya mahalleyi? Ya Lefkoþa'yý? Ya diðer þehirleri? Peki acil bir iþ için þehir dýþýna gidecek olsam, ben yoldayken yol çökse? Dalga geçtiðim Hollywood aksiyonlarý hayatýma uðrayacak deðil mi? Benim için 'Sel oturum açtý' ve hep online! Forward mail dünyasýnda bu aralar Polyannacýlýk revaçta. Telefon faturam yüksek geliyorsa üzülmeyimmiþ, çünkü bu benim konuþabildiðimi gösterirmiþ. Ya arsýz ya da babasý GSM Operatörünün sahibi. 'Derslerimden kýrýk not alýyorsam, okulum var demektir'. Buna cevabý, karne dönemi 8 dersten kalan Torna-Tesviye öðrencisi versin. Ergen enerjisi içinde kalsýn "forwardcý." 'Tutkularýn esiri deðil, mantýðýn izinde' yemek beðenmeyen arkadaþýma haykýrýþ cümlem. Lütfen beni haklý görün. 'O tabaktakilarýn hepsi bitecek!' Sinirli Baba. 'Guru guru ye gitsin!' Farklý pazarlama yöntemi deneyen Anne. 'Artýk kadýnlar sizi hiç rahat býrakmayacak. Hazýr olun!' Yýlýn ilk kötü esprisini 1 alana 2'ncisi %50 indirimli olduðu için satýn aldýðým þampuanýmdan yedim. Pis!!! Yaðmurlu, çamurlu havada pantolonunun iç kýsmýný kirletmeyen adamý kýskanýrým. Ben bir türlü beceremiyorum. Hele paçalara indikçe, 'leþ abbana' seviyesinde gözle görülür bir artýþ meydana gelir. Saygý mý duysam, yoksa odunu ýslatýp dövsem mi, bilemiyorum... Barýþ Manço'nun ölümünden sonra yayýnlanan 'Mançoloji' albümü üzerindeki 'o bizi çok sevmiþti' ibaresi kadar da duygu sömürüsü görmedim. "Küçük Emrah"lý döneminden bile daha büyük bir sömürü var o kapakta. O sizi çok sevdi ama þimdi öldü... albümü al, görevini yerine getir.. Fýrýn üstü gaz ocaðý (solo fýrýn) anneyse, gömülü fýrýn (ankastre) modern yengedir. Artistik sallamanýn gün gelip biteceði hayaliyle yaþadým hep. Ama olmuyor. Bitmiyor. Artistlik edebiyatý her zamanki gibi kategoriler arasýnda birinci. Konuyu daha da açacak olursak, artistik sallama yapacak olan adam kendine bir kurban seçer. Kurban'ýn ilgilenmediði bir konu açar sonra. Konu, doðal güzellikleriyle ünlü bir yer olsun mesela. Artistik gittiði yerin adýný söyler ve kelime anlamýný açýklar: 'Kuzeye bakan dað yamacý ' Kurban böylece yine kurban ollur. Artistik arada 'yaaaa' diyerek fikirlerini benimsettiðini ve hayranlýk uyandýrdýðýný tasdik eder. Önümüzdeki 10 yýl için güzel ümitlerim var... Bazý þeyleri bilmemek ve vikipedi'den araþtýrmak bana hiç koymuyor. Hepsini deðil ama bazýlarýný. Final Fantasy markalý Çin malý banyo perdesi gördüm. Ocean yaz, seebird yaz mesela. Ya da Orchids yap, Santana yap perdenin adýný. Final Fantasy hem ürkütücü, hem göndermeli. Yani "bu perdeyi alanýn son fantezisi budur" anlamý çýkardým. 'Bu kadar ucuz ve kalitesiz bir perdeyi aldýn madem kesin kanser olup gidersin, aha bu perde de son fantezin' mi diyor? Ne istiyorsun Çin bizden? Anne ve babasý öldükten sonra, abisi kumara düþen, kýzkardeþi -rospu olan Küçük Ceylan'ýn hayata tutunup herþeyi toparlamaya çalýþmasýný örnek almalýyýz hayatta. Benim 2011 idealim budur. Diyet, rejim bahane. Zayýflama idealini býrak, Küçük Ceylan öðretisiyle hayatýný toparlamaya bak. Yýllarca çalýþtýnýz çabaladýnýz, para biriktirdiniz. Üstüne üstlük ev aldýnýz, araba aldýnýz. Peki, bunlarýn hepsini 3 ayda kaybetmeye ne dersiniz? Gelin sizi özel misafirperverliðimizle karþýlayalým. Ücretsiz ulaþým bizden, keyifli oyunlar oynamak sizden. Ýster makine, ister masa. Nerede istersen orada kaybet. Casinolarýmýzda mali hayatýnýza format atacak her türlü araç mevcut. Sýnýrsýz kaybetme seçenekleriyle adamýz hizmetinizde. Sen neden kaybetmeyesin? Final Fantasy banyo perdesi kadar þaþýrtýcý bir an daha: 'Çim saha kurucularý dayanýþma derneði lokali'... Sahayý nasýl kurduklarýný mý anlatýyorlar ne... Derneðin misyonunu merak etmemek elden deðil. Arada dayanýþma da var yalnýz. Ýstanbul böyle bir yer iþte. 'Çalar saatim sabahýn köründe çalýyorsa; yaþýyorum demektir'. Tam dayaklýk bu adamlar, tam!.. Fotoðraflar: Josh Sommers

11 16 Ocak 2011 Pazar Pazar 11 Pýnar Selek: "Evden uzakta... Ama nereye kadar?" "Felsefe sýla özlemidir. Ýnsanýn kendisini her yerde evinde hissetme isteðidir. " Novalis KEHRE Çocukluðumdan beri, evimi sevdim. O evin içindeki duyguyu, kendi baþýma kalýþ-demleniþ halini, güvendiðim, büyük aþk duyduðum insanlarla baþbaþa kalmayý, birlikte yemek hazýrlamayý, dünya ve bizim hakkýmýzda konuþmayý, benim için önemli olan anýlarý, nesneleri çýkarýp onlara bakmayý, sonra hazýrlanmayý, bedenimi ve ruhumu bir sonraki güne hazýrlamayý sevdim. Ama bir yandan da bu evin sýnýrlarýný bildim. Kapýnýn içeriye ve dýþarýya baþka türlü açýldýðýný, bizi içeriye alan duvarlarýn kimleri dýþarda býraktýðýný da... Oraya hiç kapanmadým. Kendimi baþka mekanlara, baþka evlere, baþka hayatlara, baþka oluþlara alýþtýrdým. Böyle olunca, arada bir biriktirdiklerimle ve çok sevdiklerimin biriktirdikleriyle beni bekleyen evime dönmek, orada yeniden demlenmek, anýlarý tazeleyerek bilinmeze açýlmak, ne diyeyim, güçlendiriciydi. Sonra baþka þehirlerde, baþka ülkelerde, baþka mekanlarda geçici evler kurdum. Yavaþ yavaþ evimin sýnýrlarý geniþledi, çok daha engin bir alanda gözü kapalý yürüyebilmeyi öðrendim. Tanýdýk, benim izimi taþýmayan mekanlarda kaybolmayý, ritmini öðrenmeyi, ayak uydurmayý sevdim. Ama arada bir oturacaðýmý, kendime geleceðimi, Lévinas'ýn tabiriyle, bir mültecinin topraklarýndaymýþ gibi, evime geri çekileceðimi bilerek. Anýlarýmý biriktirdiðim evimin, sevdiklerimle birlikte beni beklediðinden emin, bir yandan gizli kahvehanelerini, özel mekanlarýný, çýkmaz sokaklarýný, sýr köþelerini adým adým bildiðim Ýstanbul'da sisler olmadan kayboluyor, dalgalarýn üzerinden kayýp sahile atlýyor; bir yandan da dilini, reflekslerini tanýdýðým, kendini ifade araçlarýný, politik irade mekanizmalarýný kullanabildiðim, söylediðim sözün ya da attýðým adýmýn, tarihsellik içinde nereye oturduðunu, kimin nasýl algýlayacaðýný az çok bildiðim bir ülkede politik varoluþumu sürdürüyordum. Hayallerim peþimi býrakmýyordu ama. Evin, insana sunduðu rahatlýk dýþýnda, sýnýrlar çizmek demek olduðunu biliyordum çünkü. Walter Benjamin'in, evi gizli ve güvenli bir alanda, bir kutuda yaþamak olarak deðerlendirmesi kafamý karýþtýrýyordu. Deleuze'den esinlenerek "yersiz yurtsuz" bir varoluþ nasýl mümkün olur sorusunu hep soruyordum. Evliliði, klasik aileyi, gündelik yaþamýn zorunluluklarýný, bir evcilleþtirme mekanizmasý olarak evde varoluþu reddediþim bundandý. Birbirine benzeyen eþyalarýn doldurduðu konutlarda oturmak, ayný televizyon programlarýný seyredip parkta birlikte gezinen "herkes" gibi olmak istemiyordum. Bir dönem sokaklarda yaþamam, her gün baþka yerlerde, evi olmayanlarla birlikte sabahlamam da bu felsefi arayýþla pek ilgisiz deðildi. Ama yersiz yurtsuzluðun da bir yeri vardý. Göçebelerin, geçtikleri yollara ayak izlerini, dallara baðladýklarý küçük bezlerini býraktýklarý gibi, ben de mekanlar arasý göç ederken, kendi ritmimi yaratýyor, hangi rüzgarlarý arkama alacaðýmý öðreniyor ve tekrar edeyim: gözüm kapalý salýnýyordum. Çok düþüyordum. Hep düþüyordum. Oram buram kanýyor, bazen kafa üstü çakýlýp ölecek gibi oluyordum. Ama rüzgarlar tanýdýktý, dostlar yanýmdaydý, hemen açýyordum yelkeni.(...) Sonra birden koptum. Birden kendimi, dilini bilmediðim, rüzgarlarýna aþina olmadýðým, reflekslerini tanýmadýðým bir mekan içinde buldum. Evim, orda, uzaktaydý. Ama yasaktý. Bana yasak olan, birþeyler yarattýðým, kendi izimi çýkardýðým yer. O izden ayrýldýðýmda, sadece evden deðil, kendimden de uzaklaþtým. Dönemedim. Dönemiyorum. Mesele yaþanan mekanlarý fiziksel olarak bilmek deðil sadece, kendi varlýðýný o mekandaki dinamiklere yabancý hissetmemek, ev hissi. Ben Ýstanbul'da tüm dinamiklere hakim miydim? Hayýr. Tahakküm iliþkilerinin kuþatmasý arasýnda, her yer global bir iþgal altýnda olduðu için, doðduðun mahalle ya da çalýþtýðýn sokakta da seni çevreleyen dev organizmalara hakim olamýyorsun. Ama bir fark var. Kiminle ne kadar hareket edeceðini, hangi tahtaya basacaðýný, hangi sokaðýn çýkmaz olduðunu daha iyi öðreniyorsun.(...) Çiçeklerim susuz kaldý, her sabah ekmek verdiðim kuþlar, gün aþýrý yemek taþýdýðým yaþlý arkadaþým, bahçeme ektiðim zeytin fidaný Okumaya baþladýðým roman, yazdýðým makale masamýn üzerinde kaldý. Zorunluluk olmasa, zor çevirirdin rotaný sen uzaklara. Zeytin fideleri, yemek götürecek arkadaþ, yapýlacak konuþma bitmezdi. Ve sen hep eksik kalýrdýn. Ama þimdi bak, aradan bir sene geçti. Daha önce tanýmadýðýn hayatlarýn içinde söz söylemeyi, eðlenmeyi, aðlamayý, seviþmeyi, bað kurmayý öðrendin. Sarýlýp hiç býrakmamak istediðin insanlarla karþýlaþtýn. Hatta küçük de olsa, bir yelkenliye binip dümenini rüzgara býraktýn da batmadýn. Batmadýn da ne, kabul et, sevdin bu yollarý. Hayal bile etmemiþ olduðun karþýlaþmalarý.. Bu kadar uzak olanla bu kadar çok heyecanlanmayý. Bu dünyada, misafirmiþ gibi deðil, kendi evindeymiþ gibi, sere-serpe yayýlmayý. Duydun mu, 12. yüzyýlda Saksonya'da yaþamýþ olan keþiþ St. Victor'lu Hugo ne demiþ : "Memleketini güzel bulan insan daha yolun baþýndadýr; her yeri kendi yurdu gibi gören insan güçlüdür; ama bütün dünyayý yabancý bir ülke gibi gören insan mükemmeldir. " Yaa, evde deðil ama ordan uzaklaþýnca sürgün olduðunu anlýyorsun. Sürgün olduðunu anlamak, bambaþka bir varoluþ hali deðil mi? Kendini güvende hissetme duygusunu kaybedince, sana þimdiye kadar güvenlik saðlayan sembollerden, baðlardan, kalýplardan, alýþkanlýklardan da uzaklaþýyorsun. Ve bu uzaklýk, seni boþlukta býrakýyor ama düþüncenin ufuklarý, görmenin sýnýrlarý da geniþliyor. Evde kalsaydýn, bunu öðrenemeyecektin. Ýlk geldiðimde hiç evim yoktu. Kocaman üç valizle dolaþýyordum o evden bu eve. O þehirden bu þehre. "Dünya benim evim" diyordum. Pek öyle deðildi ama. Bir Yahudi-Alman olan ve savaþtan sonra ülkesine döndüðünde bir evinin olamayacaðýný anlayan Adorno'yu okuyordum inatla. Mülteci olarak uzun yýllarýný geçirdiði otel ya da pansiyonlarda kendi ikametkahýna sahip olmanýn sorumluluðunu taþýmadan yaþayan ve "Evler geçmiþte kaldý. Yanlýþ bir hayat doðru þekilde yaþanamaz" diyen Adorno'yu. Yeni yaþam, köksüzlük, tarihsizlik, dünsüzlük üzerine kurulmuyor mu?(...) Hala peþini býrakmadýðýn felsefi arayýþlarýmý anýmsayarak " Yersiz yurtsuz varoluþun ufkunu geniþletmesine izin ver, duvarlardan kurtuldun iþte. Her yer senin evin. Unutma, ütopya evden uzaktadýr!" diyordum kendi kendime. Öyle olmadý ama. Elimdeki koca üç valiz gitgide aðýrlaþtý. Gittiðim yerlerde eþyalarýmý asacak dolaplar da olmadýðýndan sürekli valiz boþaltýp valiz yerleþtirirken buldum kendimi. Ýþte yersiz yurtsuzluk!(...) "Memleketini güzel bulan insan daha yolun baþýndadýr; her yeri kendi yurdu gibi gören insan güçlüdür; ama bütün dünyayý yabancý bir ülke gibi gören insan mükemmeldir." Bastýðýn topraða hakim deðilsin, eðikmiþ gibi. Çevrendeki insanlarla, yapýlarla, kurumlarla ne kadar ne yapacaðýný bilemiyorsun. Eðikmiþ gibi. Bu kötü bir duygu. Baþ döndürücü. Mide bulandýrýcý. Sonunda hamilelik filan yok ama. Doðum yok, doðum olmasý için bu bulantýdan kurtulman lazým. Ben de bu bulantýyý yaþadým. Yine de kendimi tam olarak sürgünde hissetmedim hiç. Sürgüne, eve, sýlaya dair þiirler, þarkýlar, eskiden olmadýðý gibi gözlerimi ýslatýyor ama þimdiki varoluþumun tek tanýmý sürgün deðil. Her yerin, evin ya da dýþarsýnýn olanaklarý, sýnýrlarý, dertleri baþka. Ya altýnda kalýyorsun ya da rüzgarla oynaþýp buluyorsun bir yol. Sýnýrlarý derinlemesine ya da enlemesine geniþletmek, evinde, uzakta, her yerde mümkün.(...) Yollarda yürümeyi öðrendikçe evini kazýyorsun aslýnda. Belki de tek bir ev kazýlmayabilir. Bir insanýn pek çok evi, pek çok yuvasý olabilir. Bana hala sorarsanýz, elimde dümenim var, rüzgarlarla yeniden oynaþmayý öðrendim filan ama dümenimi benim dediðim, özlediðim evime doðru kýramýyorum. Ama belli olmaz, belki rüzgar baþka eser, sular durulur. Önemli olan denizde, yelken açmak. Mekanýn sonsuzluk olduðunu bilerek. Herkesin yolu açýk, rüzgarý bol olsun! ( (Ç)alýntý (Ç)alýntý...

12 DENÝZÝ DÝNLERKEN -Yannis Ritsos'a- 1. Yeter deniz yeter Yeter þikayetlerin Anladýk. 2. Ýþgal bandosu susar elbet Trompetler nefessiz kalýnca. 3. Tanklar kamplarýna dönecek Tören sonrasý. 4. Bayraklar yansýrsa gözlerine Güneþ devrilecek Sabret. 5. Heykele bakma, o cansýz Hem arkasý dönük sana Hem konuþmuyor Derdin ne? 6. Offffff ne kadar inatçýsýn Biraz sus Býrak düþüneyim. 7. O bunu yaptý, o bunu dedi Ne? Kruvazördeki asker Üstüne mi iþedi? Aydýn ADAMOÐLU