.NET Nedir? Yazılım Uzmanı

Transkript

1 .NET Nedir?.NET Nedir Kısaca Microsoft'un web tabanlı ya da Windows tabanlı uygulama geliştirme paketi (bir şemsiye)denebilir. Microsoft, üzerinde çok çalışılmış, düşünülmüş bir ürün ortaya sunmuştur ve ileride sunacağı tüm ürünler de bu yeni platformu hedef alacaktır. Buradaki uygulama kavramının kapsamı çok geniştir. Bir masaüstü uygulamasından tutun, bir web tarayıcı uygulamasına kadar her şey bu platform içinde düşünülmüştür ve desteklenmiştir. Bu uygulamaların birbirleriyle ve geliştirildiği ortam farketmeksizin dünyadaki tüm uygulamalarla iletişimi için kolayca Web Servisleri oluşturulmasına imkan verilmiştir. Bu platform, işletim sisteminden ve donanımdan daha üst seviyede taşınabilir olarak tasarlanmıştır.net: interneti hedef alan bileşen setiyle, programcıları özgürleştiren, diller arası etkileşime olanak tanıyan dil bağımsız mimarisiyle (vb,c#,c++,j# v.b.), web uygulamalarına getirdiği özgün ve radikal yaklaşımıyla, zengin ve mükemmel organize edilmiş sınıf kütüphanesi (class library) ve dokümantasyonu ile, sınırları ortadan kaldıran web servisi desteğiyle... ve daha da sayabileceğimiz bir çok özelliğiyle benzetildiği teknolojileri geride bırakan inkar edilemeyecek seviyede özgün bir platformdur..net platformu için uygulama geliştirmek istiyorsanız, işletim sisteminize.net çalıştırma ortamını kurmanız gerekiyor.net Framework(Class Library-Sınıf Kütüphanesi)) Microsoft tarafından geliştirilen, açık İnternet protokolleri ve standartları üzerine kurulmuş Windows form ve asp.net geliştirme aracıdır. (form alanları, com nesneleri v.b. gibi). -.NET Framework SDK (134 MB) : SDK yani Software Development Kit kurulumda neler var : 1- Faydalı araçlar, 2- hata ayıklayıcılar, 3- SQL Server'in hafif versiyonu MSDE, 4- hızlıca başlamanızı temin edecek QuickStart Tutorials(hızlı başlat küçük sınıf),

2 5- örnek uygulamalar ve sınıf kütüphanesi (class library) Herhangi bir.net uygulaması ortak bir run-time ortamda çalışacak ve ortak bir kütüphaneyi kullanacaktır. Run-time ortamının teknik adı Common Language Runtime(çalışma zamanı ortak dili=clr mesela: vb,c#,c++ gibi) dir. Bu nedenle.net Framework CLR, kodunuzun başında duran bir şef gibidir. Yetenekleri ve görevleri çok fazladır ve platformun en önemli bölümüdür. Proje OluĢturmak de Project sekmesinde New Project, 2008 de create- Project seçilir - Gelen bölümde solda projede kullanılacak dil seçilir. Sağda ise proje türü seçilir. (Örnek: Windows Application- Asp.Net Web Application gibi) - Bu ileti kutusunun alt kısmında (Proje Windows tabanlıysa name ve location, web tabanlıysa sadece location kısmı aktif olacaktır. - Name kısmına yazılacak olan ad projenin hem proje klasörü adı hem de projenin adı olacaktır. - Location kısmı ise projenin kaydolacağı yoldur(path). - Windows uygulamalarında bu yol istenildiği gibi değiştirilebilir. - Web uygulamalarında ise; 2003 de.net otomatik olarak uygulama yolunu localhost altında default bir klasör WebApplication1 gibi olarak tanımlayacaktır. Bunun anlamı: Sizin local bilgisayarınızda IIS üzerinde, localhostunuz fiziksel olarak neresi tanımlıysa orada bir proje klasörü, aynı adlı bir virtual directory ve uygulama oluşturur. Uygulama web tabanlı olduğundan http protokolü kullanılacaktır. http protoklü 80 portunu kullandığından ve 80 portuda localhost için rezerve edildiğinden sizin web uygulamanız localhost altında oluşacaktır de.net Otomatik olarak uygulamayı bilgisayarı açan kullanıcı için oluşturulmuş klasörün içinde-documant and setting klasöü içinde Wisual studio2008 içinde aynı adlı bir proje klasörü oluşturacak ve projeye bir geçici port numarası verecektir. Daha sonra kullanıcı bu proje klasörünü isterse IIS kurarak bir localhost belirler ve bu localhosttaki fiziksel klasör içine atarak 80 portundan yayınlayabilir.

3 Visual studio.net sayfa bölümleri: Visual studio içinde, IDE'de (Integrated Development Environment- Tümüleşik kod geliştirme ortamı) çok çeşitli amaçlar için kullanılan çok değişik pencereler bulunur. 1- Designer/Source Editör: zamanınızın en çok geçtiği bölümdür. Designer sekmesinde form alanı üzerine objeler alıp, bunları edit edebilirsiniz (tasarım yapabilirsiniz). Html sekmesinde ise tasarıma (iyi bir html'ciyseniz) html kodlarıyla destek verebilirisiniz. 2- Solution Explorer: Projeye dahil edilen tüm dosyalar, solution, Project gibi proje alt dosyalarının bulunduğu yerdir. Code görünümü Tasarım görünümü Show All Files düğmesi Refresh Düğmesi Solution (çözüm) adı Proje adı 3- Class view: Projede geçen tüm sınıf ve modüllerin görüntülendiği bölümdür.

4 4- Server Explorer: Yapılandırılmış veri bağlantıları, olay günlükleri vb. gibi bilgisayarınızın yönetim bölümlerini gösteren yerdir. 4- Properties: Nesnelerin her türlü özelliklerinin edit edildiği bölümdür. 5- Visual Studio.Net Toolbox: Form dizaynı için gerekli olan tüm componentlerin bulunduğu bölümdür.

5 PROJEYĠ ĠSTENEN FORMLA BAġLATMAK 1- WebApp: Proje hangi formla başlatılacaksa solution Explorer dan o form seçilir ve sağ menüden "Set as Start Page" seçeneği seçilir 2- Winapp : Yine solution Explorer dan proje üzerinde sağ menüden properties seçilir ve açılan ileti kutusundan "startup object" bölümünden başlangıç formu seçilir. WĠNDOWS PROJESĠNDE ÖNEMLĠ KONULAR WINDOWS UYGULAMASINDA FORMLARA GEÇĠġ ĠġLEMĠ Bir Windows projesinde formdan başka bir forma geçmek için aşağıdaki basamaklar izlenmelidir; 1- Gidilecek formun türünde bir nesne oluşturulur. (Hangi nesnenin olayında forma gidilecekse) 2- Oluşturulan o nesnenin "show" metodu kullanılarak forma erişilir. Ornek: Dim a As New Form2 a.show() BĠR WĠNDOWS FORMU ÇAĞIRIRKEN DĠĞERĠNĠ KAPATMAK Formun name'ini ( ya da Me yazarak)referans ederek ActiveForm.Hide() metodundan faydalanılarak form kapatılır. Ornek: Me.ActiveForm.Hide() Ya da Form1.ActiveForm.Hide() Ya da Me.Hide() NOT:.Net 2008 Windows uygulamasında bir forma geçmek için direk form adı ve show metodunu yazmak yeterlidir (Yani nesne tanımı yapmaya gerek yok. Örnek: Form2.Show) DEĞĠġKEN TANIMLAMA BLOKLARI

6 1- Yordam düzeyi Bir sub-end sub arasında tanımlanan değişkenlerdir. Tanımlandıkları procedure'de geçerlidirler. 2- Class düzeyi: class düzeyinde tanımlanmış değişkenlerdir. O sınıf içinde tüm procedure'lerde kullanılırlar. Örnek: Public Class WebForm1 Inherits System.Web.UI.Page Dim k As Integer K burada webform1 formu içindeki tüm tanımlı procedure (subend sub) lerde geçerlidir. 3- Ad alanı düzeyi(modul): Bu düzeyde yine modül ve sınıf düzeyidir. Ancak bu kez değişkenler (public) ile tanımlanır. Bu tür tanımlanan değişkenler projenin her yerinde geçerlidir. Örnek: Namespace SoruBankProjesi Public Class VTESinifi Public sqlcumlesi As String Buradaki sqlcumlesi değiģkeni projenin her yerinde kullanılır. ALT PROGRAM OLUġTURMA Formun class seviyesinde ister private ister public olarak alt program oluşturularak istenilen tüm olaylarda çağrılabilir. (Ancak tüm olaylar aynı form içinde olmalı) Örnek: Public Class Form1 Inherits System.Windows.Forms.Form Dim yas As Integer Class seviyesinde yas değişkeni tanımlandı Private Sub yas_hesapla() yas = TextBox2.Text alt programda yaş hesaplandı End Sub Public Sub mesaj_yaz() yas_hesapla() Alt program çalıştırıldı MsgBox(yas) sonuç mesaj olarak yazdırıldı End Sub NOT: Class seviyesinde oluşturulan alt programlar başka class larda çağrılabilir, ancak çağrılacak alt programın bağlı bulunduğu class tan bir nesne oluşturulmalıdır. ÖRNEK: Form1 Class ı altındaki Ortalama_hesapla alt programını Form2 Class ında çalıştırmka için form2 üzerinde nerden çağrılıyorsa orada; Dim fr2 as new Form1 Form1.Ortalama_hespla() yazarak çağrılmalıdır

7 MODÜL ĠLE ALT PROGRAM OLUġTURMA VE KOD ĠÇĠNDE ÇAĞIRMA Projeye bir modül add edilir. Public seviyesinde bir alt program hazırlanır. Bu alt program artık projenin istenen her yerinden çağrılır. Örnek: Module Module1 Public Sub isim_yaz() MsgBox("gülcay KORKMAZ") End Sub End Module Modülde alt program oluşturuldu Private Sub Button2_Click isim_yaz() End Sub Formun üzerine alınan buton objesinin click event ında modüldeki alt prg. çağrıldı FUNCTION OLUġTURMA VE ÇALIġTIRMA Function da bir alt program mantığı gibi çalışır ve oluşturma seviyesi yine iki türlüdür; ya class seviyesinde ki yalnız o class'a bağlı alt programlardan çağrılır, ya da modül seviyesinde. (Modül seviyesinde oluşturulduğunda projenin her yerinden değer gönderilerek işlem yapılabilir. Modül seviyesinde bir function oluşturma ve projede çalıştırma Örnek: 1- uygulama içinde; Private Sub Button1_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles Button1.Click yas_al(mid$(textbox1.text, 7, 4)) '1- Yukarıda, textbox1 e girilen tarihsel bir verinin 7. karakterinden başlayarak, 4 karakterini alıp, yas_al gibi bir functioan'a parametre olarak gönderdik MsgBox(yas) '2- function'la döndürülen değer hangi değişkenin içindeyse o değişken işleme sokulur ki burada değişken içindeki değer mesaj olarak yazdırılıyor End Sub

8 2- Modüldeki functioan'da; Public Function yas_al(byval al As String) 1- function'a ad verildi ve gelen değeri barındıracak bir değişken tanımlandı. Ancak değişken parametre olarak geldiğinden tanımı da parametre standartlarında yapıldı yas = Val(al) 2- parametre standartlarında tanımlanan bir değişkene uygulamanda gelen değer aktarılmış olu, o değer sayısala çevrilerek yas hesaplatılır Return yas_al 3- artık bir işlem yapılmıştır ve functioan projeye kendi adıyla birlikte değer döndürebilir End Function NOT: 1- Projeden gelen değerlerin tipleri her geldiğinde değişiyorsa function da tanımlanan değişkenin tipini belirtmeye gerek yok ORNEK: Public Function sayi_kont(byval c) 2-Function da birden fazla değer üzerinde aynı işlemler yaptırılabilir. Örnek: Projede function a değer gönderiliyor. bosluk_kont(textbox1.text, TextBox2.Text, TextBox3.Text, TextBox4.Text) function da gelen değerler alınıyor Public Function bosluk_kont(byval tc, ByVal ad, ByVal dt, ByVal dy) Function a gönderilen değerlerin sırasına göre, functionda da aynı sırada tanımlar yapılır. CLASS OLUġTURMA VE PROJEDE ÇALIġTIRMA Modül seviyesinde class oluģturma: Public Class hesaplar Burada modül seviyesinde bir class oluşturuldu Public Sub yas_hesap(byval B) yas = Year(Today) - B End Sub Yaş hesaplama alt Programı (hesaplar Class ının alt metodu) Public Sub ortalama() ort = Int((not1 + not2) / 2) End Sub End Class Not ortalama alt Programı (hesaplar Class ının alt metodu)

9 OluĢturulan class tan nesne oluģturma ve bu nesnenin metodlarını proje içinde kullanma: Dim hesap As New hesaplar Hesaplar class ını kullanacak olan formun class seviyesinde bir nesne oluşturuldu Private Sub Button1_Click hesap.yas_hesap(val(mid(textbox2.text, 7, 4))) Form seviyesinde oluşturulan hesap nesnesinin yas_hesap metodu (alt programı) çalıştırılıyor ancak çalıştırılırken parametre de gönderiliyor. TextBox6.Text = yas End Sub.NET WEBAPPLICATOIN ASP.NET Asp.net.Net platformunun bir parçasıdır ve asp nin devamı olarak nitelendirilmektedir. Asp.net Common Language Runtime üzerine inşa edilmiştir, bu demektirki programcılar herhangi bir Microsoft.NET dilini kullanarak asp.net kodu üretebilirler. Asp.net Microsoft tarafından tasarlanan HTML tabanlı UI (user Interface=Kullanıcı arayüzü) sunan web uygulama dilidir. Bu dili kullanarak: - dinamik web siteleri (Veri tabanı kullanan büyük tasarım projeleridir) - web uygulamaları (basit web tabanlı uygulamalar) - XML web servisleri (web servisleri) Bu dille geliştirilen web sitelerinin uzantıları aspx dir. Eğer bir web sayfasının uzatısı aspx ise bu demektirki, bu web sitesi asp.net kullanarak tasarlanmıştır. Aspx dosyası içerisinde <% -- dinamik kod --%> php,jsp vb. gibi direk sayfa üzerinde kodlar yazılabilir. Fakat tavsiye edilen asp.net kodlarının code-behind modelinde yazılmasıdır ( Arka plan kodları= nesnelerin event'larında ). Bu modeli kullandığımızda asp.net kodlarını başka bir sayfaya kaydeder. Örnek olarak: index.aspx.cs(c#), index.aspx.vj(j#), veya index.aspx.vb(vb) bu sayfaları Microsoft Visual Studio otomatik olarak sizin için yaratır. Bu şekilde yazılan bir web sitesinde programcılar bir olay üzerine kod yazabilirler. (Örnek olarak: Page_load ( Sayfa üretildiğinde ) ASPX ve diğer dosyalar IIS de tutulurlar. İlk sayfa açılışında.net Framework dosyaları, assembly diline çevirerek cevap verir ve dll dosyası yaratır. Diğer açılışlarda da bu dll leri kullanır ve bu bize çok büyük bir performans sağlar. ASPX de yazılan program kodları aspx.vb ya da aspx.cs dosyaları içinde, aspx uzantılarında ise tasarım yani html kodları vardır. Server

10 kısmına bu dosyalar ve üretilen dll dosyası konur. (dll dosyası programın çalışır halidir) Visual Studio. NET bir asp.net geliştirme platformudur. Hangi işletim sistemlerinde çalışıyor? Şu anda.net Framework uygulamaları Windows 98/Me/NT4/2000/XP/Server 2003 işletim sistemlerinde çalışabiliyor. Ancak.NET sunucusu için 1- Windows 2000 (SP2 ve üstü), 2- Windows XP (sp2) veya 3- Windows Server 2003 gerekiyor. Windows Server 2003'te.net framework kurulmuş oluyor zaten, ayrıca yüklemenize gerek yok. NOT: Bu işletim sistemleri dışında ASP.NET sayfalarını (yani.net'in tarayıcıları ve mobil cihazları hedef alan web uygulamaları) sunamıyorsunuz. Elbette ki bu sunum, Internet Information Server (IIS) da gerektiriyor. Bu paketin kapsamına girenler nelerdir: Yeni form eklemek: - Bir asp.net projesi en üstte solution(çözüm) (uzantı sln) oluşur - Sln nin altında proj uzantılı Project oluşur - Bunun altında da klasörler, klasörlerin içinde resimler, css dosyaları,script dosyaları bulunur. Ayrıca proje içindeki formlar bulunur - Proje içine yeni bir form eklemek için 1- Projenin üstündeyken Mouse sağ buton menüsünden add-add new item den, 2-Araç çubuğundan ilgili butondan, 3- Project menüsünden ilgili seçenekteneklenir Bir projeyi kaydetmek ve çalıştırmak Kayıt işlemi: 1)Araç çubuğu üzerinde "save" simgesi ile o anda üzerinde çalışılan form (dosya) kaydedilir. Save all simgesiyle de, üzerinde değişiklik yapılmış tüm dosyalar aynı anda kaydedilir. 2) Her Microsoft ürünü gibi file menüsünden save-save as.. seçenekleriyle

11 3) Araç çubuğu üzerindeki start (f5 tuşu da aynı görevi yapar) simgesi tıklandığında proje çalışır. İşte bu çalışma ile birlikte o anda üzerinde çalışılmış tüm dosyalar kaydedilmiş olur. Projeyi çalıģtırmak: Proje iki moda çalıştırılır. 1- debug mod: bu moda proje internet Explorer penceresinde çalışır, aynı zamanda tüm edit edilen dosyalar kaydedilir. Yine bu mod da break point konan yerden itibaren f11 tuşu ile adım adım proje çalıştırılarak alınan değerler izlenebilir. 2- Release mod: Web de yayınlamak için seçilen moddur. Bu mod seçilir, project üzerinde Mouse sağ menüsünden build (rebuild) seçilerek proje web de yayınlanmaya hazır edilir. Bu işlem yapılırken edit edilmiş tüm dosyalar kaydedilir. İşlem biter ve Explorer penceresinden yazılarak proje web de çalıştırılır. NOT:.Net projelerinde özellikle mdb veri tabanı kullanılıyorsa aşağıdaki ayarları da yapmak gerekiyor: a- mdb dosyasının bulunduğu dizin virtual directory olarak ISS de tanımlanmalıdır. b- Mdb dosyasının bulunduğu dizin üzerinde "Güvenlik" sekmesinde Iuser ve ASP.Net kullanıcılarına tam yetki vermek gerekir.(win7 işletim sisteminde ASP.Net kullanıcısı olmadığından sadece IUSER kullanıcısına yetki vermek yeyerlidir. c- ISS de bu dizin için (özellikler-dizin sekmesinden) "yazma" kısmının işaretlenmesi gerekir. Bir asp.net uygulaması aşağıdaki beş şeyden oluşur: 1- uygulamayı oluşturan dosyaları tutmak, o dosyalara erişimi denetlemek için IIS içindeki sanal dizin. (SANAL DĠZĠN OLUġTURMA: Bunun dört yöntemi vardır; 1- Dizin üzerindeyken, klasörün özelliklerine girilir. Web paylaģımı sekmesinden tüm haklar iģaretlenir. 2- Bir Asp.Net projesi ilk kez oluģtuğunda.net platformu otomatik olarak aynı adlı bir sanal dizin oluģturur. 3- IIS' de ilgili klasör seçilir, özelliklerden, dizin sekmesinden "oluģtur" butonu tıklanır 4- IIS'de varsayılan Web sitesi (default web site) üzerinde yeni sanal dizin= virtual directory seçilir ve adımlar takip edilerek yeni sanal dizin olurģturulur.(win Xp için geçerlidir ve 2003 de varsayılan web sitesi dıģında da virtual directory oluģturulabilir) ) 2- Bir ya da daha çok (tasarımın bulunduğu) aspx dosyaları 3- Çalışma zamanı kodlarının derlenmiş hali olan DLL dosyası (Proje klasörü içinde bin klasörünün içinde)

12 4- Session( Oturum) ve Application (Uygulama) başlatma ve bitirme mantığını yönetmek için geliştirilmiş global.asax dosyası (.Net 2008 ve üstü versionlarda bu dosya Projectadd-Add New item-global Application Class olarak eklenir) 5- Yapılandırma ayarlarını depolayan web.config dosyası 6-.NET Framework sınıf kütüphanesini (Proje hangi version ile oluşturulmuşsa onun yüklenmesi gerekir) 7- css dosyaları: Ortak style kullanmak için NOT: tüm bu dosyaları visual studio.net kendisi otomatik olarak oluşturur zaten ) Bir asp.net uygulaması oluşturma: 1- visual studio.net açılır 2- new Project seçin (üç yöntemi var bunun. 1- sayfanın alt kısmındaki ilgili butondan, 2- araç çubuğu üzerinden,3- file menüsünden) 3- Bu seçildikten sonra gelen ileti kutusunda; - Project Type seçilir - Windows application seçilirse location da bir dizin belirtilip, name kısmına proje adı yazılır ve ok tuşlanır. - Web application seçildiğinde " otomatik olarak location kısmına gelir. Burada C:\Inetpub\wwwroot dizininde WebApplication1 dizini ve aynı adla bir proje açılır. İstenirse bu adımda WebApplication1 yerine siz projeyi tanıtıcı bir ad verebilirsiniz. NOT: Bir Asp.net projesi ilk oluştuğunda framework 1.1 hatası veriyorsa, 2.0 framework kurmak gerekir. Projeye Dışardan file (dosya) almak: Projeye dışardan dosya eklenirken, açık olan tüm dosyalar ve proje kapatılır. Eklenecek dosya(dosyalar) ilgili dizine kopyalanır, (bu dosyanın oluşan üç uzantısı da:apsx,aspx.vb,aspx.resx) proje tekrar açılır, solution Explorer bölümünde bulunan "show all files" simgesi ile proje dizini içindeki tüm dosyalar görüntülenir. Projeye yeni eklenen dosya(dosyalar) false(pasif) halde görüntülenir. Bu dosya(dosyaların) üzerinde Mouse sağ butondan "include in Project" ile klasöre dahil edilir.

13 Eklenen bu form adı ile projede daha önceden bir form varsa çalışma zamanında hata alınabilir. Bunu önlemek için; - Kod bölümünde Class seviyesindeki adını, - Html bölümünde Inherits= kısmındaki adını değiştirmek gerekir. - Solution Explorer bölümünde show all files butonunun seçimi kaldırılır. - Proje save edilir. - Yine Solution Explorer bölümünde inculde edilen dosya çift tıklanı ve gelen ileti kutusuna yes denir NOT:Bir proje içinde bir dosya aynı projeye kopyalanabilir. Şöyleki; Dosyanın üzerinde Mouse sağ butona basılır, copy, Project üzerinde paste edilir. Böylece aynı adlı dosyadan bir tane daha oluşur ancak adının önünde copy ifadesi vardır. Dosyanın adı Mouse sağ butondan değiştirilir. Ve yukarıdaki adımlar bu dosya içinde tekrarlanır Projede Style dosyalarını kullanma: Büyük bir projede bir çok simge kullanılır. Bu simgelere ayrı ayrı stil vermek çok zaman alıcı ve amatörcedir. Bunun yanında proje içine style dosyası eklenerek (bu dosya html kodlarıyla oluşturulan ve alt stillerden oluşan uzantısı css olan dosyadır.) aynı tür simgelere aynı stiller verilebilir. Bunun için: 1- "Projeye Dışardan file (dosya) almak" bölümünde anlatılan yöntemle style dosyası proje içine alınır ve include edilir. 2- Kullanılacak dosyanın "html" editör kısmında <head> tag'i arasına <link> tag'i ile alınır (örnek: <LINK href="css/styles.css" type="text/css" rel="stylesheet">) 3- Style dosyası solution Explorer'dan sürüklenerek html editöre <head> tag'i arasına bırakıldığında da aynı işlem gerçekleşir. 4- Tasarım editöre geçilir ve hangi simgeye stil verilecekse o simge seçilir, properties penceresinde, cssclass seçeneğine style dosyası içinden alınacak bölümün adı yazılır. ASP.NET PROJESĠNDE ACCESS VERĠ TABANI KULLANILDIĞINDA, VERĠ TABANI KLASÖRÜ ÜZERĠNDE YAPILACAK AYARLAR 1- Veri tabanın bulunduğu klasör üzerinde özelliklere girilir. 2- Özellikler bölümünde güvenlik sekmesine girilir. (güvenlik sekmesi yoksa, klasör seçeneklerinden, görünüm basit dosya paylaģımı kullan iģareti kaldırılır.) 3- Burada IUSER, IWAM ve ASP.NET kullanıcılarına tam yetki verilir.

14 SUNUCU (SERVER) MAKĠNEDE LOCALHOST'U DEĞĠġTĠRMEK- FARKLI PORTTAN WEB SAYFASI SUNMAK Bilindiği Gibi gerek dinamik ASP kodlarıyla yazılı bir web sitesi gerekse.net ortamında oluşturulmuş bir ASP.Net sitesini yayınlamak için sunucu makine ve üzerinde IIS (Internet Information Services) gereklidir. Herhangi bir ayar yapılmadığı takdirde dinamik web sayfaları default IIS üzerinden, 80 portunu kullanır ve site fiziksel olarak localhost dizini olan inetpub/wwwroot dizini içinde oluşturulur. Ancak win2000 veya win2003 işletim sistemlerinde localhostun fiziksel olarak yeri değiştirilebilir, yayın yapılacak sitenin portu değiştirilebilir. Şöyle ki; 1- Localhostun yerinin değiģtirilmesi: İstenilen sürücü ve klasör fiziksel olarak localhostun giriş dizini olarak oluşturulur. Daha sonra IIS de "Web siteleri" başlığı altında yeni web sitesi oluşturulur. İşlem bittikten sonra port numarası 80 olarak ayarlanır. (Ancak 80 portunu vermeden önce varsayılan web sitesinin port numarasını değiştirmek gerekir.) Böylece.Net'de yeni bir web projesi bu yeni web sitesinin altında oluşur. 2- Localhostun dıģında bir dizinde site yayınlamak: Yazılan.Net projesi localhostun giriş dizininin dışında başka bir dizinde oluşturulmuşsa ve bu site yayınlanacaksa; Yine IIS de yeni bir web sitesi oluşturulur (virtual ditectory) port numarası 80 nin dışında bir değer olarak atanır. Giriş dizini ve ilk açılacak sayfa belirlenir. Artık bu haliyle web de yayın yapılır, ancak bu durumda makinenin ya adı ya da ip numarası ve port numarasının internet adres satırına yazılması gerekir. Örnek: sunucunun ip numarası, IIS de bu web sitesine verilen port numarası projenin olduğu dizin adı ve başlangıç sayfası yazılarak yayın yapılır. Ya da ip yerine computer name yazılır. Örnek: WINXP de.net in DEBUG MODDA ÇALIġMASI ĠÇĠN YAPILMASI GEREKEN AYARLAR 1. Internet Explorer daki Araçlardan İnternet seçenekleri bölümüne gir, 2. Güvenlik sekmesine gir. 3. Yerel Intranet'i seç, 4. Siteler düğmesine tıkla, 5. Gelişmiş düğmesine tıkla, 6. Buraya ekle. 7. Tamam işaretle ve bu bölümden çık. 8. Projeni DEBUG modda tekrar aç. 1. Yönetimsel Araçlardan IIS Service Manager'a gir. 2. Oradan default Web sitene yada uygulamayı çalıştırdığın web sitesinin üzerinde sağ tuşa tıkla. 3. Özellikler'e gir. 4. Özelliklerden Dizin Güvenliğine gir. 5. Orada Anonim Erişim ve Doğrulama Denetimi bölümünde Düzenle düğmesine tıkla. 6. Orada Tümleşik Windows Kimlik Doğrulaması kutucuğu var. Onu işaretle. Uygula-Tamam de ve çık. Tüm bunlara rağmen debug moda çalışmıyorsa; Project menüsünden properties-configuration Properties-Debugging bölümünden ASP.Net satırındaki işaret kaldırılır.

15 HTML iģlemlerinin ASP.Net içinde kullanılması 1- Web sayfası kapatma işlemi: HTML elemanlarından buton eklenir HTML kodu içinde butonun onclick metoduna self.close kodu yazılır. Örnek (onclick="self.close()") 2- Response.Write komutuyla istenen script parantez içinde yazılır. Örnek: BaĢka bir sayfaya yönlenmek için yazılan script (Response.Write("<SCRIPT>top.navigate ('GirisFormu.aspx')</SCRIPT>") 3- vb den alıģılmıģ uyarı kutucuğu için ASP.Net içinde yine script yazdırılabilir. Örnek: (Response.Write("<script type=text/javascript>window.alert('doğum tarihi boģ geçildiği için iģlem yapılamaz!')</script>") BĠR ASP.NET PROJESĠNĠ ÇALIġTIRIRKEN (oluģtururken dikkat edilmesi gereken noktalar) DĠKKAT EDĠLMESĠ GEREKENLER 1- İlk Proje oluştuğunda.net kendisi IIS de sanal dizin oluşturur (sizin verdiğiniz adla) Ancak dışardan proje klasörü alınmışsa ayrıca aşağıdaki işlemler yapılmalıdır - IIS de klasör sanal dizin yapılmalıdır. Özellikler-Dizin sekmesinden - Eğer klasörün içinde Access dosyası varsa ayrıca IWAM kullanıcısına ve IUSER kullanıcısına tam yetki verilmelidir. - Not: Proje yetki problemi veriyorsa ayrıca ASPNET kullanıcısına da tam yetki verilmelidir. 2- Eğer sunucu yayın hatası veriyorsa, IIS in çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Hizmetler bölümünden 80 portunu kullanan programlar durdurulmalıdır. 3- Eğer version hatası veriyorsa; IIS de özellikler bölümünden ASP.Net bölümünden versioan seçimi yapılmalıdır. 4- Versioan hatası devam ediyorsa, 2.0 Framework yüklenerek yeniden çalıştırmayı denemeniz gerekiyor. WEB APPLICATION ÇALIŞTIRILMASI SIRASINDA GÖRÜLEN FRAMEWORK HATASININ GİDERİLMESİ Access to the path "C:\WINDOWS\Microsoft.NET\Framework\v \Temporary ASP.NET Files\root\8c91a6b5\649b28ba" is denied. Veren hata mesajında aşağıdaki işlemler yapılmalıdır. (BU hata mesajı frameworkün doğru çalışmamasından kaynaklanmaktadır. Ya 2.0 yüklenmeli ya da aşağıdaki ayarın yapılması gerekmektedir) 1- çalıştır(run) dan komut satırına girilir. 2- cd Drive:\windows\microsoft.net\framework\v dizinine girilir. 3- Buradan elle regestri ayarı yapılır (komut satırına yandaki komut yazılır ve çalıştırılır aspnet_regiis ir

16 ASP.NET projesini farklı bir makineye kopyaladıktan sonra çalıģması için yapılması gereken iģlemler 1- IIS de virtual dizin oluģturulur (bilgisayarım-yönet-iis-web siteleri- Varsayılan Web Sitesi-Proje klasörü-özellikler-dizin sekmesi-oluģtur butonu tıklanır) 2- Inetpub-wwwroot dizini içine kopyalanan klasörün üzeirnde öelliklere girilir-güvenlik sekmesinden internet konuk hesabı ve APS.NET hesaplarına tam yetki verilir 3- Proje klasöründe vp.proj uzantılı dosya açılır. Ilk çalıģtırma da sln uzantılı dosyanın aynı dizine kayıt yapılamsı için bir ileti gelir bu iletiye evet cevabı verilerek projenin sln uzantısı aynı klasöre kaydedilir. 4- Solution explorer da projenin baģlangıç dosyası üzerinde set as start page iģartlenir 5- Project menüsü altına project properties den Confugitation propersties den ASP.Net Debugging iģareti kaldırılır BaĢka bir sorun yoksa bu ayarlardan sonra makinenize kaydettiğiniz proje çalıģır. FLASH EKLEME KODU <object classid="clsid:d27cdb6e-ae6d-11cf-96b " codebase=" 0" height="50" width="132"> <param name="movie" value="swf/clock.swf"> <param name="quality" value="high"> <param name="wmode" value="transparent"> <param name="menu" value="false"> <embed height="72" menu="false" pluginspage=" quality="high" src="swf/clock.swf" type="application/x-shockwave-flash" width="132" wmode="transparent"></embed> </object> Altını çizdiğim senin flash dosyanın bulunduğu konum ve adı. Win7-Wista de debbug hatası (winapp projesinde) gidermek için: 1- Programlar- WS-2003 exe üzerinde özellikler girilir. 2- Uyumluluk sekmesinden; Bu programı aģağıdaki uyumluluk modunda çalıģtır seçeneklerinden winxp uyumu seçilir. 3- Ya da WS-2003 exe üzerinde sağ mouse seçeneklerinden yönetici olarak seçeneği seçilir

17 Uyumluluk hatası verdiğinde yapılacaklar 1- Programlar-Visual Studio.Net 2003 üzerinde sağ mouse tuģuna basınız 2- Özelliklere giriniz 3- Uyumluluk sekmesinden Bu programı aģağıdaki uyumluluk modunda çalıģtır seçeneğini iģaretle 4- Listeden xp modunu seç ve uygula ASP.Net sayfaları yayınlanırken Hatalar ve hata giderilmesi 1- Win7 de "ADODC 64 bit error " hatası varsa: Bilgisayarım-Yönet-IIs-Sağda açılan "Uygulama Havuzlarını seç", Gelen ekranda altta "DefaultAPPPool" seç en sağdaki gelişmiş ayarları seç- gelen ileti kutusunda "Genel" sekmesini altında- 32 bit uygulamaları etkinleştir" seçeneği true yap 2- ASP.net web sayfasında yayınlanırken ;"An error occurred on the server when processing the URL. Please contact the system administrator. If you are the system administrator please click here to find out more about this error." Hatası alınıyorsa; Bilgisayarım-Yönet-IIs- sağda açılan default Web Site nin altında ASP sekmesinde çift tıklanır. Derleme sekmesinin altında "hataları tarayıcıya gönder" true" yapılır.net ortamında yazı fontunu büyütmek için Tools-Options-Environment-Font and Colors seçeneği seçilir.net ORTAMINDA SATIR NUMARALARINI GÖRÜNTÜLEMEK Tools-Options-TextEditor-All Languges-Line Numbers satırları bölmek için Tools-Options-TextEditor-All Languges-Word wrap seçeneği iģaretlenir.