Kütahya Simav da. Makale

Transkript

1 Kütahya Simav da Deprem 19 Mayıs 2011 tarihinde gece saat 23:15 te meydana gelen deprem, kısa bir süre önce siyanür barajındaki çökmeyle sarsılan Kütahya yı vurdu. 19 Mayıs 2011 günü Türkiye saati ile 23:15 te merkez üssü Türkiye nin Kütahya İline bağlı Simav İlçesinde 5.9 büyüklüğünde gerçekleşen ve İstanbul, Ankara, Çanakkale, Bursa, Balıkesir, Yalova, Afyonkarahisar, Eskişehir, Uşak, İzmir, Manisa ve Edirne de de hissedilen Simav Kütahya Depremi büyük panik yaratmıştır. 32

2 Depremin merkez üstü değişik kayıt istasyonlarının verilerine göre Simav İlçesinin yaklaşık 13 km. kuzey doğusundaki Söğüt Köyü çevresidir. Bu bölge Simav Fay Zonu içinde olup, fay zonunu oluşturan ve kuzey-kuzeydoğuya eğimli ve birbirinden 2-3 km uzaklıkta, 16 ve 22 km uzunlukta eğim atımlı iki fay segmentinin denetimi altındadır. Meydana gelen depremlerin Yeşilköy ve Çavdır Faylarından kaynaklandığı belirtilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ndan (AFAD) Deprem Dairesi Başkanlığı nın deprem sonrası basına ve kamuoyuna sunduğu bilgilendirme raporunda, Kütahya Simav Depreminin meydana geldiği bölgeye ait tektonik hatları ( Ali KOÇYİĞİT, 2011) gösterilmiştir. Depremin büyüklüğü Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü tarafından 5.9, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Deprem Dairesi Başkanlığı tarafından 5.7, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu tarafından ise 5.8 M w olarak açıklanmıştır. İlki büyük depremden 8 dakika sonra olmak üzere şiddetleri 2.3 ile 4.6 büyüklüğü aralığında olan ve merkez üsleri Kütahya nın Simav, Şaphane, Hisarcık ve Pazarlar İlçeleri olan 450 den fazla artçı daha yaşanmıştır. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü nün resmi internet sitesindeki verilere göre meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki depremin Yerin yaklaşık 7,6 km altında meydana geldiği ve yaklaşık 20 saniye sürdüğü belirtilmiştir. 33 JEOFİZİK BÜLTENİ

3 Yine AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı nın deprem sonrası basına ve kamuoyuna sunduğu bilgilendirme raporunda, Kütahya Simav Depreminin Sismik Şiddet Haritası verilmiştir. (Arıoğlu vd e göre hazırlanmıştır) Bölgeden gelen haberlere göre, depremin hissedildiği pek çok yerleşim yerinde vatandaşların kendilerini panik içinde dışarı attığı, Simav ın Köylerinde bazı evlerin yıkıldığı ve panik sebebiyle, Kütahya nın Simav ve Hisarcık İlçelerinde biri kalp krizi geçiren, biri de enkaz altında kalan 2 kişinin hayatını kaybettiği, 122 kişinin ise de yaralandığı açıklamıştır. 34

4 Art arda yaşanan deprem ve artçıların, bölgede elektrik kesintileri ve telefon hattı problemlerinin yaşanmasına sebep olduğu, ayrıca deprem sebebiyle de bazı binalarda hasar oluştuğu belirtilmiştir. Depremden 1 gün sonra yani 20 Mayıs'da da devam eden artçılar sebebiyle evlerine giremeyen ve bölgeden ayrılmak isteyen kişilerin ilçeyi terk etmeye başladıkları da duyulmuştur. 35 JEOFİZİK BÜLTENİ

5 Meydana gelen sarsıntılarla birlikte Siyanür atık barajı havuzları depremden etkilenip etkilenmediği sorusu akıllara takıldı Simav ın, bir süre önce siyanür sızıntısı tehdidiyle gündeme gelen gümüş barajına yakınlığı endişe yarattı. AFAD dan yapılan açıklamaya göre, depremin siyanür barajına etki edip etmediğini araştırmak üzere, bölgeye ayrıca bir ekip gönderildi. Açıklamada ekibin tedbir amaçlı gönderildiği, bir olumsuzluk beklenmediği söylendi. Ayrıca, bölgeden bu konu ile ilgili açıklamalarda, Eti Gümüş ün siyanür havuzları ile deprem üssü arasında mesafe olduğu, ayrıca daha önce bu konuda önlemler ve tedbirler alındığı açıklandı. CNN Türk e konu ile ilgili açıklanma yapan Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Haluk Eyidoğan; Depremin ciddi hasar yapabilecek bir deprem olduğunu, bölgede kırsal yapılarda ciddi hasarlara neden olabileceğini belirtti. Yerel yöneticilerin hasar tespiti yapması gerektiğini ve yardıma ihtiyaç olan yerleşimler olabileceğini söyledi. İTÜ Öğretim Üyesi Naci Görür ise; Depremin odağı Simav bölgesinde Simav Fayının var olduğunu, bu fayın daha önce de deprem üretmiş olduğunu belirtti. Bölgede siyanür sızıntısının olduğunu ve bu olayın siyanür havuzuna olumsuz etkisi olmasından endişe ettiğini söyledi. Ayrıca bu depremin Marmara Fayını etkiler mi? Sorularına karşılık: Böyle bir ilişki yok. Bunu beklemiyoruz şeklinde konuştu. 19 Mayıs 2011 Simav Depremine kaynaklık eden Simav Fay Zonu ve farklı kaynaklara göre depremin dış merkez lokasyonları (Emre ve Duman, 2011) ( duyurular/19mayis2011simav_depremi.pdf kaynağından alınmıştır.) Tektonik açıdan bakıldığında, Bölge Batı Anadolu nun açılma rejimi içerisinde yer alan önemli tektonik unsurlardan birisi olan Gediz Grabeni nin kuzeybatısında yer almaktadır. MTA Jeoloji 36

6 Etütleri Dairesi Yer Dinamikler Araştırma ve Değerlendirme Koordinatörlüğü Aktif Tektonik Araştırmaları Birimi Çalışanları, Ömer Emre ve Tamer Y. Duman tarafından hazırlanan 19 Mayıs 2011 Simav (Kütahya) Depremi Ön Değerlendirmesi Raporu nda da belirtildiği gibi; depremin dış merkezi Simav Fay Zonu Balıkesir İlinin Sındırgı ve Afyonkarahisar İlinin Sincanlı İlçeleri arasında uzanır. Simav Fay Zonu Toplam 220 km uzunlukta, sağ yönlü doğrultu atımlı diri bir fay sistemidir. Genel doğrultusu batı-kuzeybatı doğu-güneydoğu (BKB-DGD) gidişli olan aktif diri faylarla çevrili bir bölgedir. Fay zonu batıdan doğuya doğru Sındırgı, Simav, Şaphane, Banaz ve Sincanlı olarak adlandırdığımız beş alt fay segmentinden oluşur. BKB-DGD genel doğrultulu olan Simav Ovası, fay sistemi içinde gelişmiş en büyük yapısal çöküntüdür ve Simav ve Şaphane segmentleri arasındaki sağa sıçramalı büklümde gelişmiş açılmalı bir havzadır. Simav Havzası güneyden ana fay, kuzeyden ise normal fayların oluşturduğu Naşa Fay Zonu tarafından sınırlandırılmıştır. Genişliği 5 km yi bulan Naşa Fay Zonu KB-GD yönünde birbirine paralel uzanan bir seri normal faydan oluşur. Fay zonu toplam 20 km uzunluktadır. Zondaki alt fayların uzunlukları ise 2 ile 8 km arasında değişir. Zondaki faylar GB ya eğimlidir. Simav Ovasının tabanı ve kuzey kenarında bu faylar boyunca sıcak su kaynakları dizilidir. Jeomorfolojik bulgular Simav Gölü nün yerleşmiş olduğu ova tabanının son onbin yılda meydana gelen depremlerde çöktüğünü göstermektedir. Depremin lokasyonu, kırılma mekanizması ve episantral alanda MTA Genel Müdürlüğü tarafından haritalanmış fay özellikleri dikkate alındığında 19 Mayıs 2011 depreminin Simav Havzasını kuzey-kuzeydoğudan sınırlayan Naşa Fay Zonundan kaynaklanmış olabileceği yorumlanmaktadır. Bu zonda birbirine paralel çok sayıda normal fay bulunmaktadır. Ancak, bunlardan hangi fayın ana şokun kaynağı olduğu yorumlanamamaktadır. Fay yapısı ve geometrisi dikkate alındığında yoğun bir artçı şok aktivitesi beklenmektedir. Zondaki alt fayların uzunluklarına göre artçı şokların orta büyüklüğe ulaşması (Mw: ) muhtemeldir. Artçı şoklar havzanın kuzeydoğusunda yoğunlaşmaktadır. Artçı şoklar belirli bir alanda yoğunlaşmayıp geniş bir alana dağılmaktadır. 19 Mayıs 2011 Simav Depreminin 21 Mayıs 2011 tarihine kadar meydana gelen artçı şokların dağılımı (Emre ve Duman, 2011) ( duyurular/19mayis2011simav_depremi.pdf kaynağından alınmıştır.) 37 JEOFİZİK BÜLTENİ

7 Genelde bölgede meydana gelen deprem etkinliği, hakim olarak doğu-batı doğrultulu uzanan bu tektonik hatta ve onun kollarında meydana gelmektedir. Gediz, Emet ve Simav Fay Zonları bölgedeki ana tektonik yapılardır. Simav Fay Zonunda bu deprem öncesinde son yüzyılda meydana gelen en büyük deprem 6.2 büyüklüğündeki 1944 Şaphane Depremi dir. Bu deprem fayın Şaphane segmenti üzerinde gelişmiştir. Bölgede son yüzyılda meydana gelmiş en yıkıcı deprem olan 7.2 büyüklüğündeki 1970 Gediz Depremi ise Simav Fayı Zonu ile ilişkili olmayıp, Emet-Gediz Fay Zonundan kaynaklanmıştır. 17 Şubat 2009 da bu bölgede aletsel büyüklüğü Ml= 5.0 olan bir deprem meydana gelmiştir ve bölgenin tektonik özelliklerinden dolayı bu büyüklükteki depremler bölgede sık meydana gelen depremlerden birisidir. Aletsel dönemde bölgede meydana gelmiş en şiddetli deprem ise 1970 yılında Gediz de meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki depremdir. Hazırlayan: Esra Ezgi EKİNCİOĞLU Jeofizik Yüksek Mühendisi Kaynaklar: Ön Değerlendirme Raporu: Ömer Emre ve Tamer Y. Duman, Mayıs 2011 Simav (Kütahya) Depremi Ön Değerlendirmesi Raporu, MTA Jeoloji Etütleri Dairesi Yer Dinamikler Araştırma ve Değerlendirme Koordinatörlüğü Aktif Tektonik Araştırmaları Birimi. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı Tarafından Hazırlanan Basına ve Kamuoyuna Sunulan Rapor. Web adresleri: