ASİDİK ÖNİŞLEMLERİN TAVUK GÜBRESİNDEN BİYOGAZ ÜRETİM VERİMİNE ETKİLERİ
|
|
- Esin Karakuş
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 TMMOB Çevre Mühendisleri Odası V. ULUSAL ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ ASİDİK ÖNİŞLEMLERİN TAVUK GÜBRESİNDEN BİYOGAZ ÜRETİM VERİMİNE ETKİLERİ (1), İlker ARDIÇ (2) (1) Prof. Dr., Mersin Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Çiftlikköy/MERSİN, Tel: , (2) YL, Mersin Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Çiftlikköy/MERSİN, Tel: , ÖZET Termal, asidik kimyasal ve asidik termokimyasal önişlemlerin, tavuk gübresindeki katının suda çözünürlüğü ve tavuk gübresinin biyogaz ve metan üretim verimine etkileri araştırılmıştır. Önişlemler, tavuk gübresinin kütlece % 1 katı madde içeren sulu karışımlarına, karışımdaki katı maddenin % 1, %15 ve %2 si kadar sülfürik asit (H 2SO 4) eklenerek ve kimyasal madde kullanmadan, oda sıcaklığında ve suyun normal kaynama sıcaklığında, bir ve ikişer saat sürelerde uygulanmıştır. Önişlemlerden sonra karışımlar cam pamuğundan süzülmüş, suda çözünmüş miktarları gravimetrik olarak saptanarak, katı maddenin kütlece yüzdesi olarak hesaplanmıştır. Elde edilen sulu fazlara 3 o C de, ph=6-7 de ve 3 günlük süreyle anaerobik işlem uygulanmıştır. Çalışma sonunda, maksimum suda çözünürlük (kütlece % 4.93) katı maddenin kütlece % 2 si kadar H 2SO 4 eklenip, iki saat termokimyasal önişlemden elde edilmiştir. Maksimum suda çözünürlüğün elde edildiği asidik termokimyasal önişlemden mlbiyogaz/gkm (% CH 4) üretilirken, kimyasal madde kullanılmadan yapılan, iki saatlik termal önişlemden mlbiyogaz/gkm (% 58.7 CH 4) üretilmiş ve tavuk gübresinden biyogaz ve metan üretim verimlerinde asidik termokimyasal önişlemlerin etkili olduğu belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: tavuk gübresi, asidik önişlem, suda çözünürlük, biyogaz ABSTRACT In this study, to increase the water solubility of solid fraction of chicken manure via thermal, chemical and thermochemical acidic pretreatment have been investigated. The aqueous slurries of the chicken manure (1 % by mass) have been treated with H 2SO 4 (1 %, 15 % and 2 % by mass of the solid) and without chemicals, at room temperature and at boiling temperature of water for one and two hours separately. The percentages of water solubility of solid chicken manures were determined gravimetrically by filtering the aqueous mixtures with glass wool. From the results it was found that the maximum water solubility of 4.93 % by mass was found from the acidic thermochemical pretreatment with 2% H 2SO 4 by mass of solid chicken manure, for two hours and concluded that the acidic thermochemical pretreatment of chicken manure increases the water solubility of chicken manure. Key words: poultry manure, acidic pretreatment, water solubility, biogas
2 1. GİRİŞ Anaerobik işlemler, günümüzde katı atıkların değerlendirilmesi ve fosil yakıtların kullanımına alternatif olarak, yenilenebilir ve çevre dostu enerji üretiminde kullanılmaktadır. Anaerobik İşlem sonucu oluşan biyogaz ise %5-8 CH 4 (metan) ve % 2-5 CO 2 (Karbon Dioksit) ve çok az miktarlarda Hidrojen, Karbon Monoksit ve Hidrojen Sülfür gibi diğer gazlardan oluşmaktadır (Speece, R.E., 1996). Oluşan biyogaz önemli bir gaz yakıt olarak (Staffort, D.A., at all,. 198) işletmelerin enerjilerini karşılayabileceği gibi boru hatlarıyla konutlarda da kullanılabilecek, ayrıca çıkan atıklar da tarımsal faaliyetlerde gübre olarak kullanılabilecektir (Hanse, M. T., 2). Bununla beraber atıkların bu işlemlerle arıtılabildiği ancak kullanılan hammaddenin biyolojik olarak parçalanabilirliğine bağlı olmakta ve bu da biyogaz ve metan üretim verimlerini etkilemektedir. Büyük molekül yapıdaki maddeler mikroorganizmalar tarafından daha zor ve uzun sürede parçalandığından, anaerobik sistemlerde reaktöre beslenen hammaddedeki katı madde oranı ve hammaddenin yapısı sistem verimini sınırlayan etken olmaktadır (Lay J.J. at all, 1997). Anaerobik sistemlerde maksimum biyogaz üretim veriminin, reaktöre verilen hammaddedeki katı maddenin kütlece % 6 ile % 1 arasında olduğunda gerçekleştiği ve metan üretim verimin, katı madde oranı % 12 den fazla olması durumunda ise düştüğü bilinmektedir(desai M. at all, 1994). Anaerobik işlem verimini artırmak amacıyla uygulanan yöntemlerden birisi, kullanılan hammaddeye fiziksel, kimyasal ve biyolojik önişlemler uygulanarak, hammaddenin suda çözünmüş forma dönüştürülerek anaerobik reaktörlere beslenmesi gelmektedir. Bu yolla, sistemdeki organik maddeler suda çözünmüş hale dönüştüğünden, aynı reaktör hacmine daha fazla organik madde verileceğinden ve bu maddelerin mikroorganizmalar tarafından daha kolay parçalanabileceğinden biyogaz ve metan üretim verimleri artacağı gibi, reaktörde köpük oluşumu da engellenecektir. Bu önişlemlerin başında ise termokimyasal önişlemler gelmektedir. Yapılan çalışmalarda, termokimyasal önişlemler ile arıtma çamuru (Sawayama, S. at all, 1995; Sawayama, S. at all, 1996; Penaud, at all, 1999), kağıt atıklar (Clarkson and Xiao, 2), ve tarımsal atıklarda (Taner and Ardic, 22a; Taner and Ardic 22b; Taner, F. at all, 1998), hammaddenin suda çözünürlüğünün ve böylece de anaerobik işlem veriminin arttırılabileceği belirtilmektedir. Bu çalışmada, H 2 SO 4 kullanılarak taze tavuk gübresindeki katı maddenin asidik kimyasal ve asidik termokimyasal önişlemlerin, tavuk gübresindeki katı maddenin suda çözünürlüğüne ve anaerobik biyolojik parçalanabilirliğine etkileri araştırılmıştır. 2. METARYAL METOD 2.1. Hammadde Çalışmada, yumurta tavukçuluğu yapan çiftlikten (Zümrüt Yumurta) alınmış taze tavuk gübresi kullanılmıştır Hammaddeye uygulanan analizler Analizler yapılmadan önce homojenliğin sağlanması amacıyla hammadde iyice karıştırılmış ve nem ve kül analizleri standart metotlara (APHA, 1985), göre yapılmıştır. Nem ve kuru madde analizleri numune 7 o C de sabit tartıma gelene kadar etüvde kurutularak gravimetrik olarak saptanmış, nem ve kuru madde içerikleri toplam madde üzerinden kütlece % olarak hesaplanmıştır. Uçucu madde ve kül analizleri kül fırınında 55 o C de 2 saat bekletilerek yapılmış, uçucu madde ve kül içerikleri gravimetrik olarak saptanarak ve kuru madde üzerinden hesaplanmıştır. Yapılan analizler üç paralelli olarak yürütülerek hesaplamalarda sonuçların ortalamaları kullanılmıştır.çalışmada kullanılan hammaddenin özellikleri Çizelge 1. de verilmiştir. 432
3 Çizelge 1. Çalışmada Kullanılan Tavuk Gübresinin Özellikleri Özellik Değer Nem (Kütlece %) Toplam Katı Madde(Kütlece %) 21.4 Uçucu Katı Madde (Kütlece Nemsiz %) Kül (Kütlece Nemsiz %) Çizelge 1. de görüldüğü gibi hammaddenin nemi ve katı maddenin külünün yüksek oluşu hammaddenin doğrudan yakılmasını engellemektedir. Ancak organik madde ve nemin yüksek oluşundan hammaddenin biyogaz üretiminde kullanılabileceği görülmekte, biyogaz üretiminde de doğrudan kullanılamayan katı madde derişiminin yüksek oluşu hammaddeye biyogaz üretim verimini artırıcı işlemlerin uygulanmasını gerektirmektedir Hammaddeye uygulanan ön işlemler Önişlemler, orijinal tavuk gübresinin kütlece % 1 katı madde içeren sulu karışımlarına uygulanmıştır. Önişlem uygulanacak karışımlardan, oda sıcaklığında (OS) işlem yapılacaklar 1 ml lik beherlerde, suyun normal kaynama sıcaklığında (SNKS) işlem yapılacaklar ise 25 ml lik rodajlı erlenlerde, her bir beher ve erlene 2 şer gram gübre tartılarak üzerine, karışımda %1 katı madde olacak şekilde saf su eklenerek hazırlanmıştır. Hazırlanan karışımlara değişen derişimleri sağlayacak biçimde, asit (H 2 SO 4 ) eklenerek, bir ve ikişer saatlik sürelerde önişleme tabii tutulmuştur. Çalışmada kontrol olarak, orijinal tavuk gübresinin kütlece % 1 katı madde içeren sulu karışımlarından, kimyasal madde kullanılmadan, OS da ve SNKS da bir ve ikişer saat önişlemler uygulanmış karışımları kullanılmıştır Asidik kimyasal önişlemler Asidik kimyasal önişlemler tavuk gübresinin kütlece % 1 katı madde içeren sulu karışımlarına; karışımdaki katı maddenin kütlece %1 u olacak şekilde H 2 SO 4 eklenerek, karışımdaki katı maddenin kütlece %15 i olacak şekilde H 2 SO 4 eklenerek, karışımdaki katı maddenin kütlece %2 si olacak şekilde H 2 SO 4 eklenerek, oda sıcaklığında, bir ve iki saat işlem sürelerinde yapılmıştır Asidik termokimyasal önişlemler Asidik termokimyasal önişlemler, tavuk gübresinin kütlece % 1 katı madde içeren sulu karışımlarına; karışımdaki katı maddenin kütlece %1 u olacak şekilde H 2 SO 4 eklenerek, karışımdaki katı maddenin kütlece %15 i olacak şekilde H 2 SO 4 eklenerek, karışımdaki katı maddenin kütlece %2 si olacak şekilde H 2 SO 4 eklenerek, suyun normal kaynama sıcaklığında, bir ve iki saat, geri soğutucular altında kaynatılarak yapılmıştır. Hammaddeye uygulanan asidik kimyasal ve asidik termokimyasal önişlemler, önişlem süreleri ve önişlem sıcaklıkları Çizelge 2. de verilmiştir. 433
4 Çizelge 2. Hammaddeye Uygulanan Önişlemler Önişlem No İŞLEMLER İşlem süresi (h) İşlem Sıcaklığı ( o C) 1 Katı maddenin kütlece % 1 u kadar H 2 SO Katı maddenin kütlece % 1 u kadar H 2 SO 4 1 NKN 3 Katı maddenin kütlece % 1 u kadar H 2 SO Katı maddenin kütlece % 1 u kadar H 2 SO 4 2 NKN 5 Katı maddenin kütlece % 15 i kadar H 2 SO Katı maddenin kütlece % 15 i kadar H 2 SO 4 1 NKN 7 Katı maddenin kütlece % 15 i kadar H 2 SO Katı maddenin kütlece % 15 i kadar H 2 SO 4 2 NKN 9 Katı maddenin kütlece % 2 si kadar H 2 SO Katı maddenin kütlece % 2 si kadar H 2 SO 4 1 NKN 11 Katı maddenin kütlece % 2 si kadar H 2 SO Katı maddenin kütlece % 2 si kadar H 2 SO 4 2 NKN 13 % 1 katı madde içeren sulu karışım % 1 katı madde içeren sulu karışım 1 NKN 15 % 1 katı madde içeren sulu karışım % 1 katı madde içeren sulu karışım 2 NKN 2.4. Suda çözünürlüğün saptanması Çalışmada, katı maddeyi sulu fazdan ayırmak için, cam pamukları kullanılmıştır. Cam pamuğundan süzme işlemi, 5 ml lik erlenlerin üzerine, içlerine cam pamuğu yerleştirmiş huniler kullanılarak yapılmıştır. Önişlem uygulanmış kütlece % 1 katı madde içeren sulu karışımlar ilk önce cam pamuğu kullanılarak süzülmüş ve cam pamuğunda suda çözünmüş madde kalmaması için saf suyla yıkanıp, sulu fazın toplam hacmi belirlenmiştir. Karışımların süzülmesinden ve iyice saf su ile yıkamadan sonra hunilerdeki cam pamukları, tekrar kendi petri kaplarına konularak 7 o C ye ayarlanmış etüvde sabit tartıma gelinceye kadar kurumaya bırakılmıştır. Cam pamuğunda kalan kurutulmuş katı madde miktarı gravimetrik olarak saptanmıştır. Süzülerek elde edilen sulu fazdaki çözünmüş katı madde miktarı; başlangıçta kullanılan katı madde miktarından, cam pamuğunda kalan katı madde miktarı farkından saptanarak, başlangıçtaki katı maddenin kütlece suda çözünen yüzdeleri hesaplanmıştır. Suda çözünürleştirme işleminden sonra elde edilen sulu fazın toplam hacimleri saptanmış ve suda çözünen madde derişimleri hesaplanmıştır. Önişlemlerden elde edilen sulu fazlar anaerobik işlemlerde kullanılmıştır Anaerobik İşlemler Anaerobik işlem çalışmalarında, gaz üretimi, kesikli anaerobik reaktör olarak 125 ml lik serum şişelerinde, 5 ml numune kullanılarak yapılmış ve çalışmalar 3 o C ye ayarlanmış etüvde, ph=6-7 de ve 3 günlük sürede yürütülmüştür. Sulu fazlar anaerobik işlem uygulamadan önce tavuk gübresinin % 1 katı madde içeren sulu karışımının süzülmesi ile elde edilen sulu fazdan 2 şer ml ile aşılanmıştır. Anaerobik işlem süresince, tüm sulu fazlarda üçer gün arayla gaz ölçümü yapılmış, üretilen gaz, gaz toplama büretinde toplanıp gazın hacmi ölçüldükten sonra % 33 lük KOH çözeltisinden geçirilerek biyogazdaki CO 2 tutulmuş, KOH çözeltisinden geçen gaz başka bir 434
5 toplama büretinde toplanarak metan miktarı ölçülmüştür. Gaz ölçüm sonuçları STP de ve ölçüm yapılan sıcaklıkta suyun buhar basınçları çıkartılarak kuru gaz olarak hesaplanmıştır. Anaerobik işlemler % 1 katı madde içeren sulu tavuk gübresi karışımı içinde uygulanmıştır. 3. BULGULAR TARTIŞMA 3.1. Suda çözünürlük bulguları ve tartışma Tavuk gübresindeki katı maddenin asidik önişlemlerden sonraki suda çözünürlükleri Şekil 1 de verilmiştir. Şekil 1 de görüldüğü gibi, asidik kimyasal ve asidik termokimyasal önişlemlerde, tavuk gübresindeki katı maddenin suda çözünürlüğü, önişlem süresi ve önişlem sıcaklıklarındaki artışlarla artmaktadır. Tavuk gübresindeki katı maddenin suda çözünürlüğü ile ilgili bulgular ve yorumlar, kullanılan asit miktarına göre alt başlıklar halinde verilmiştir Suda Çözünürlük (%) ,93 37,19 37,53 38,33 37,8 38,38 37,44 35,62 36,9 35,6 34,12 33,23 31,74 31,8 22,63 23,41 % 1 % 15 % 2 1h 2h 1h 2h 1h 2h 1h 2h 1 5 oda nkn oda nkn oda nkn oda nkn oda nkn oda nkn oda nkn oda nkn Hammaddeye uygulanan önişlemler Şekil 1. Asidik Önişlemlerin Tavuk Gübresindeki Katı Maddenin Suda Çözünürlüğüne Etkileri % 1 H 2 SO 4 kullanımının suda çözünürlüğe etkileri maddenin kütlece % 1 u kadar asit (H 2 SO 4 ) kullanılarak yapılan önişlemlerde, tavuk gübresindeki katı maddenin maksimum suda çözünürlüğü (kütlece % 37.53), 2 saatlik asidik termokimyasal önişlemden elde edilmiştir. Önişlem süresindeki artışla tavuk gübresindeki katı maddenin suda çözünürlüğü artmaktadır. Kimyasal madde kullanılmayan önişlemlerde, işlem süresindeki artışla suda çözünürlükte % 3 artış sağlanırken, asit eklenerek yapılan önişlemlerde % 7 lik bir artış sağlanmıştır. Buradan da, tavuk gübresindeki katı maddenin suda çözünürlüğünde, asidik kimyasal önişlemlerin, kimyasal madde kullanılmadan yapılan önişlemlerden daha etkin olduğu görülmektedir (Şekil 1.). Bununda gübrede bulunan veya yemden karışan nişastanın hidrolizinden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Bilindiği gibi asidik ortamda nişastadaki α (1-O-4) bağının kopması ve nişastanın suda çözünen şekerlere dönüşümü kolay olmaktadır (Whistler at all,., 1984). % 1 asit kullanılarak yapılan kimyasal ve termokimyasal önişlemlerde, suda çözünürlüğün artırılmasında, işlem sıcaklığındaki artışın etkin olduğu, ancak işlem süresindeki artışın katı 435
6 maddenin sudaki çözünürlüğünde fazla etkin olmadığı görülmektedir (Şekil 1.). Buradan da, katı maddenin kütlece % 1 u kadar asit kullanıldığında, tavuk gübresindeki katı maddenin suda çözünürlüğünde, asidik termokimyasal önişlemlerin, asidik kimyasal önişlemlerin daha etkin olduğu sonucuna varılmaktadır. Burada, asidik ortamda, ısıl işlem, nişastanın daha hızlı ve kolay hidrolize uğramasına yol açmaktadır (Whistler at all,, 1984) % 15 H 2 SO 4 kullanımının suda çözünürlüğe etkileri maddenin kütlece % 15 i kadar asit (H 2 SO 4 ) kullanılarak yapılan asidik kimyasal önişlem ile, tavuk gübresindeki katı maddenin, 1 saatlik önişlem ile kütlece % si ve 2 saatlik önişlem ile kütlece % 35.6 sının (Şekil 1., 5. ve 7. önişlemler), asidik termokimyasal önişlem ile, tavuk gübresindeki katı maddenin, 1 saatlik önişlem ile kütlece % 36.9 unun ve 2 saatlik önişlem ile kütlece % ünün (Şekil 1., 6. ve 8. önişlemler)suda çözünür hale geldiği saptanmıştır. Asidik önişlemlerle, kimyasal madde kullanılmadan yapılan önişlemler karşılaştırıldığında, katı maddenin suda çözünürlüğündeki artışın, gübrede bulunan nişastanın asidik ortamda kolay parçalanmasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Asidik termokimyasal önişlemde ise, katı maddenin suda çözünürlüğünde, 1 saatlik işlemde, kullanılan asit miktarındaki artışla azalma, 2 saatlik önişlemde ise artış göstermektedir. Katı maddenin % 15 i kadar asit kullanılan termokimyasal önişlemlerde, önişlem süresindeki artışın, tavuk gübresindeki katı maddenin suda çözünürlüğünde etkin olduğu saptanmıştır. Katı maddenin hidrolizi, tanecik yüzeyinden içeriye doğru yürüyeceğinden, süre arttıkça, katı maddenin suda çözünürlüğü de artacaktır. Burada yüzey sıyırma tepkimeleri (peeling) oluşumu nedeniyle, zamanla katı maddenin suda çözünürlüğünün arttığı biçiminde yorumlanabilir % 2 H 2 SO 4 kullanımının suda çözünürlüğe etkileri maddenin kütlece % 2 si kadar asit (H 2 SO 4 ) kullanılarak yapılan asidik kimyasal önişlem ile, tavuk gübresindeki katı maddenin, 1 saatlik önişlem ile kütlece % 37.8 inin ve 2 saatlik önişlem ile % ünün (Şekil 4.2., 9. ve 1. önişlemler), asidik termokimyasal önişlemler ile tavuk gübresindeki katı maddenin, 1 saatlik önişlem ile kütlece % inin ve 2 saatlik önişlem ile katı maddenin % 4.93 ünün, (Şekil 1., 11. ve 12. önişlemler) suda çözünür hale geldiği saptanmıştır. Katı maddenin % 15 i kadar asit kullanılan önişlemlerde olduğu gibi, % 2 asit kullanılan önişlemlerde de, önişlem süresi, katı maddenin suda çözünürlüğünde etkin olmamaktadır. Ancak kullanılan asit miktarındaki artışın, tavuk gübresindeki katı maddenin suda çözünürlüğünü artırmadığı saptanmıştır. Katı madenin %2 si kadar H 2 SO 4 kullanıldığında da, katı maddenin suda çözünürlüğündeki artışın, gübrede bulunan nişastanın asidik ortamda kolay parçalanmasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Tavuk gübresine uygulanan asidik önişlemler ile önişlem süresi ve önişlem sıcaklıklarındaki değişimler ile artışlar gözlenmiştir. Asit kullanılarak yapılan tüm önişlemlerde 2 saatlik önişlemde elde edilen katı maddenin suda çözünürlük bulguları karşılaştırıldığında, suda çözünürlükte en yüksek verim (%4.93), %2 H 2 SO 4 kullanılarak yapılan 2 saatlik termokimyasal önişlemden elde edilmiştir. Kimyasal madde kullanılmadan yapılan 2 saatlik termal önişlemden (Şekil 1., 16 nolu önişlem) elde edilen suda çözünürlük bulgusundan (%33.23), % 23 daha yüksek bir suda çözünürlük saptanmıştır. Asit kullanımının, nişastanın hidrolize uğrayarak, katı maddenin suda çözünürleştirmesini sağladığı biçiminde yorumlanabilir. 436
7 3.2. Biyogaz ve metan üretim verimleri ile ilgili bulgular ve tartışma Asidik kimyasal önişlemler maddenin kütlece % 1, % 15 ve %2 si kadar asit (H 2 SO 4 ) eklenip, oda sıcaklığında bir ve ikişer saat bekletilerek yapılan önişlemlerden elde edilen sulu fazların anaerobik işlemi sonucu elde edilen biyogaz ve metan üretim verimleri ile ilgili bulgular ve yorumları, kullanılan kimyasal madde miktarına göre alt başlıklar halinde verilmiştir % 1 H 2 SO 4 kullanımının biyogaz üretim verimine etkileri maddenin kütlece % 1 u kadar asit (H 2 SO 4 ) kullanılarak yapılan asidik kimyasal önişlemden elde edilen sulu fazların anaerobik işleminde, 1 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin sırasıyla mlbiyogaz/gkm ve 4.59 mlch 4 /gkm, 2 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin ise sırasıyla mlbiyogaz/gkm ve mlch 4 /gkm (Şekil 2., Şekil ve 3. önişlemler) olduğu saptanmıştır. Kimyasal madde kullanılmadan yapılan önişlemlerden elde edilen sulu fazların anaerobik işleminde ise, 1 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin sırasıyla, mlbiyogaz/gkm ve mlch 4 /gkm ve 2 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin ise sırasıyla mlbiyogaz/gkm ve mlch 4 /gkm olduğu saptanmıştır (Şekil 2., Şekil 3., 13. ve 15. önişlemler). Önişlem uygulanmamış tavuk gübresinin % 1 katı madde içeren sulu karışımının anaerobik işleminde ise 3 günlük sürede biyogaz ve metan üretim verimleri, 5.32 mlbiyogaz/gkm ve 3.2 mlch 4 /gkm olarak belirleniştir. Şekil 2. ve Şekil 3. de görüldüğü gibi asidik önişlemler ile hammaddenin suda çözünürlüğünün artırılması, biyogaz ve metan üretim verimlerini önemli miktarlarda artırmaktadır. Şekil 2., Şekil 3. de görüldüğü gibi, kimyasal madde kullanılmadan yapılan önişlemlerden elde edilen sulu fazlardaki katı maddenin anaerobik işleminden elde edilen biyogaz ve metan üretim verimleri, % 1 H 2 SO 4 kullanılarak yapılan kimyasal önişlemden elde edilen sulu fazlardaki katı maddenin anaerobik işleminden elde edilen biyogaz ve metan üretim verimlerinden yüksek olduğu saptanmıştır. 437
8 toplam biyogaz (ml) ,43 4,4 49,57 28,7 6,82 toplam biyogaz mlbiyogaz/g katı madde 5,36 3,1 2,6 47,26 17,9 14,11 6,5 63,27 24,1 65,76 21,6 22,4 5, Orj. Num. Asidik Kimyasal Önişlemler biyogaz üretim verimi (mlbiyogaz/gkm) Şekil 2. Asidik Kimyasal Önişlemlerden Elde Edilen Sulu Fazların Anaerobik İşleminden Üretilen Biyogaz Miktarları ve Biyogaz Üretim Verimleri Burada kimyasal madde kullanılmadan yapılan önişlemlerle katı maddenin suda çözünmüş hale dönüşen yapılarının biyolojik parçalanabildiği, asidik kimyasal önişlem ile suda çözünen katıların ise biyolojik parçalanmasının biyogaz ve metan verimlerinde etkin olmadığı 2- anlaşılmaktadır. Bunun da kullanılan kimyasal maddedeki SO 4 iyonlarının indirgenmesi sonucu oluşan H 2 S toksiditesinden kaynaklanabileceği şeklinde yorumlanabilir. Ancak bu tür yorumların, anaerobik biyolojik parçalanma süresince oluşan maddelerin yapıları ileri analizlerle belirlenerek desteklenmesi gerekmektedir. % 1 H 2 SO 4 kullanılarak 2 saat sürede yapılan kimyasal önişlemden elde edilen sulu fazlardaki katı maddenin anaerobik işleminden elde edilen biyogaz ve metan üretim verimlerinin, 1 saat sürede yapılan önişlemden elde edilen biyogaz ve metan üretim verimlerinden yüksek olmasının nedeninin ise asidik ortamda suda çözünür forma dönüşen nişastanın anaerobik parçalanmasından kaynaklanmaktadır % 15 H 2 SO 4 kullanımının biyogaz üretim verimine etkileri maddenin kütlece % 15 i kadar asit (H 2 SO 4 ) kullanılarak yapılan asidik kimyasal önişlemden elde edilen sulu fazların anaerobik işleminde, 1 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin sırasıyla 6.82 mlbiyogaz/gkm ve.88 mlch 4 /gkm, 2 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin sırasıyla 5.36 mlbiyogaz/gkm ve 1.44 mlch 4 /gkm (Şekil 2., Şekil 3. 5 ve 7. işlemler) olduğu saptanmıştır. Burada da kullanılan H 2 SO 4 miktarındaki artıştan 2- kaynaklanan yüksek derişimde SO 4 iyonlarının indirgenmesi sonucu oluşan H 2 S toksiditesinden söz etmek mümkündür. Asidik önişlemlerin hepsinden elde edilen sulu fazların anaerobik işleminden elde edilen biyogaz ve metan üretim verimleri incelendiğinde, H 2 S toksiditesinin, % 15 H 2 SO 4 kullanılan önişlemlerde en etkin olduğu görülmektedir. 438
9 toplam CH4 (ml) 4,59 1,4 27,63 16, toplamch4 mlch4/g 22,71 katı madde,4,7 8,6 4,56,88 1,44 2,1 33,34 36,53 12,7 12, 12,7 3, Orj. Num. Asidik Kimyasal Önişlemler 4 metan üretim verimi (mlch4/gkm) Şekil 3. Asidik Kimyasal Önişlemlerden Elde Edilen Sulu Fazların Anaerobik İşleminden Üretilen Metan Miktarları ve Metan Üretim Verimleri % 2 H 2 SO 4 kullanımının biyogaz üretim verimine etkileri maddenin kütlece % 2 si kadar asit (H 2 SO 4 ) kullanılarak yapılan asidik kimyasal önişlemden elde edilen sulu fazların anaerobik işleminde, 1 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin sırasıyla mlbiyogaz/gkm ve mlch 4 /gkm, 2 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin sırasıyla mlbiyogaz/gkm ve 4.56 mlch 4 /gkm (Şekil 2., Şekil 3. 9 ve 11. işlemler) olduğu saptanmıştır. Önişlem süresi arttıkça, katı maddeden oluşan suda çözünen maddelerin anaerobik parçalanabilirliği sınırlı yürümekte ve metan ve biyogaz 2- verimi düşük olmaktadır. SO 4 iyon derişiminin yüksek oluşu, biyolojik aktivitenin düşmesine yol açabilecektir. Ancak ortamda biyolojik aktivitenin oluşu, seçici bazı enzimlerin tepkimelere girerek metana dönüşümü gerçekleştirebileceklerdir. Kimyasal işlem süresinin uzaması, katı maddenin suda çözünürlüğünü artırmasına karşın, suda çözünenlerin biyogaza dönüşümünde etkin olmadığı görülmektedir Asidik termokimyasal önişlemler maddenin kütlece % 1, % 15 ve %2 si kadar asit (H 2 SO 4 ) eklenip, suyun normal kaynama sıcaklığında bir ve ikişer saat bekletilerek yapılan önişlemlerden elde edilen sulu fazların anaerobik işlemi sonucu elde edilen biyogaz ve metan üretim verimleri ile ilgili bulgular ve yorumları, kullanılan kimyasal madde miktarına göre alt başlıklar halinde verilmiştir % 1 H 2 SO 4 kullanımının biyogaz üretim verimine etkileri maddenin kütlece % 1 u kadar asit (H 2 SO 4 ) kullanılarak yapılan asidik termokimyasal önişlemden elde edilen sulu fazların anaerobik işleminde, saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin sırasıyla mlbiyogaz/gkm ve 18.6 mlch 4 /gkm, 2 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin ise sırasıyla mlbiyogaz/gkm ve mlch 4 /gkm (Şekil 4, Şekil 5. 2 ve 4. işlemler) olduğu saptanmıştır. 439
10 toplam biyogaz (ml) ,43 15,6 13,7 toplam biyogaz mlbiyogaz/g katı madde 49,57 47,26 6,82 5,36 2,5 2,2 3,2 49,4 14,11 63,27 27,6 65,76 53,9 22,4 5, Orj. Num. Asidik Termokimyasal Önişlemler biyogaz üretim verimi (mlbiyogaz/gkm) Şekil 4. Asidik Termokimyasal Önişlemlerden Elde Edilen Sulu Fazların Anaerobik İşleminden Üretilen Biyogaz Miktarları ve Biyogaz Üretim Verimleri Kimyasal madde kullanılmadan yapılan önişlemlerden elde edilen sulu fazların anaerobik işleminde ise, 1 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin sırasıyla, mlbiyogaz/gkm ve mlch 4 /gkm ve 2 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin ise sırasıyla mlbiyogaz/gkm ve mlch 4 /gkm, olduğu saptanmıştır. (Şekil 4, Şekil ve 16. işlemler). Şekil 4., Şekil 5. de görüldüğü gibi, kimyasal madde kullanılmadan yapılan önişlemlerden elde edilen sulu fazlardaki katı maddenin anaerobik işleminden elde edilen biyogaz ve metan üretim verimleri, % 1 H 2 SO 4 kullanılarak yapılan termokimyasal önişlemden elde edilen sulu fazlardaki katı maddenin anaerobik işleminden elde edilen biyogaz ve metan üretim 2- verimlerinden yüksek olduğu saptanmıştır. Burada kullanılan kimyasal maddedeki SO 4 iyonlarının indirgenmesi sonucu oluşan H 2 S in biyolojik faaliyetleri durdurucu etkisinden kaynaklanmaktadır % 15 H 2 SO 4 kullanımının biyogaz üretim verimine etkileri maddenin kütlece % 15 i kadar asit (H 2 SO 4 ) kullanılarak yapılan asidik termokimyasal önişlemden elde edilen sulu fazların anaerobik işleminde, 1 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin sırasıyla 5.43 mlbiyogaz/gkm ve.22 mlch 4 /gkm, 2 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin ise sırasıyla 5.18 mlbiyogaz/gkm ve 1.18 mlch 4 /gkm (Şekil 4., Şekil 5. 6 ve 8. işlemler) olduğu saptanmıştır. Şekil 4., Şekil 5. de görüldüğü gibi, %15 H 2 SO 4 kullanılan asidik kimyasal önişlemlerde olduğu gibi asidik termokimyasal önişlemlerde de H 2 SO 4 miktarındaki artıştan kaynaklanan yüksek derişimde SO 4 2- iyonlarının indirgenmesi sonucu oluşan H 2 S toksiditesi biyogaz ve metan üretim verimlerinde belirgin bir şekilde etkili olmaktadır. Tüm sulu fazların anaerobik işleminde, suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan verimleri incelendiğinde H 2 S toksiditesinin, özellikle % 15 H 2 SO 4 kullanılan kimyasal ve termokimyasal önişlemlerde etkin olduğu görülmektedir. 44
11 toplam CH4 (ml) ,6 9,1 19,97 7,2 toplam CH4 mlch4/g katı madde,22 1,18 1,91,1,5 1,1 68,2 27,9 24,5 16,4 67,14 31,3 12,7 3, Orj. Num. Asidik Termokimyasal Önişlemler metan üretim verimi (mlch4/gkm) Şekil 5. Asidik Termokimyasal Önişlemlerden Elde Edilen Sulu Fazların Anaerobik İşleminden Üretilen Metan Miktarları ve Metan Üretim Verimleri % 2 H 2 SO 4 kullanımının biyogaz üretim verimine etkileri maddenin kütlece % 2 si kadar asit (H 2 SO 4 ) kullanılarak yapılan asidik termokimyasal önişlemden elde edilen sulu fazların anaerobik işleminde, 1 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin sırasıyla 5.55 mlbiyogaz/gkm ve 1.91 mlch 4 /gkm, 2 saatlik önişlemden elde edilen suda çözünmüş maddelerin biyogaz ve metan üretim verimlerinin ise sırasıyla mlbiyogaz/gkm ve 68.2 mlch 4 /gkm (Şekil 4, Şekil 5. 1 ve 12. işlemler) olduğu saptanmıştır. Önişlem süresi arttıkça, katı maddeden oluşan suda çözünen maddelerin anaerobik parçalanabilirliği yürümekte ve metan ve biyogaz verimi yüksek olmaktadır. % 2 H 2 SO 4 kullanılarak 1 saatlik 2- önişlemde SO 4 iyon derişiminin yüksek oluşu, biyolojik aktivitenin düşmesine yol açmaktadır. Ancak 2 saatlik sürede biyogaz ve metan üretim veriminin yüksek olması, suda çözünürlüğün yüksek olduğu bu önişlemde çözünen maddelerin parçalanmasını sağlayan seçici bazı enzimlerin tepkimelere girerek metana dönüşümünü gerçekleştirmelerinden kaynaklamaktadır. Ancak bu tür yorumların ileri analizlerle, anaerobik işlem süresince, oluşan maddelerin tanımlanması ile desteklenmesi gerekmektedir. 4. SONUÇ VE ÖNERİLER Türkiye nin enerji ihtiyacı her geçen gün artmakta, buna karşın doğal enerji kaynakları tükenmektedir. Bununla beraber, Türkiye de her yıl tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden, enerji üretiminde kullanılabilir nitelikte atıklar üretilmekte ve bu atıklar ya çöp alanlarına atılmakta yada arazide yakılmaktadır. Bu atıkların enerji üretimim amacıyla değerlendirilmesi ile ülkenin enerji ihtiyacının önemli bir bölümünün karşılanacağı bilinmektedir. Çalışmada, tavuk eti ve yumurta üretim tesislerinden çıkan atıkların anaerobik işlemlerle, enerji üretim amaçlı kullanılması, anaerobik işlemlerde biyogaz ve metan üretim veriminin artırılması amacıyla anaerobik işlemin, asidik önişlemlerle suda çözünmüş forma dönüştürülmüş hammaddeye uygulanması gerektiği görülmüştür. Asidik önişlemlerde, katı 441
12 maddenin % 2 si kadar H 2 SO 4 kullanılarak yapılan 2 saatlik termokimyasal önişlemin, tavuk gübresindeki katı maddenin suda çözünürlüğünde ve bu maddelerden elde edilen biyogaz ve metan üretim verimlerinde en etkili önişlem olduğu saptanmıştır. Çalışmada ayrıca, anaerobik işlemlerde sağlıklı ve doğru yorum yapabilmek için, anaerobik işlem süresince sistemde oluşan maddelerin gelişmiş analiz cihazları ile belirlenmesinin gerekliliği de anlaşılmıştır. 5. KAYNAKLAR APHA American Public Assoc. (1985) Standard Methods for Examination water and wastewater, 16 th Edition Washington D.C. Clarkson, W.W. and Xiao, W. (2) Bench-Scale Anaerobic Bioconversion of Newsprint and Office Paper, Water Science and Technology, 41/3:93-1. Desai M., Patel V. ve Madamvar D. (1994) Effect of Temperature and Retention Time on Biomethanation of Cheese Whey-Poultry Waste-Cattle Dung, Environmental Pollution, 83/ Hanse, M. T. (2) Danish Bioenergy Solutions, reliable&efficiency, Center for Biomass Technology Pub., Denmark. Lay, J.J., Li, Y.Y. and Noike T. (1997) Influences of ph And Moisture Content on The Methane Production in High-Solid Sludge Digestion, Water Research, 31/6: Penaud, V., Delgenès. P. and Moletta. R. (1999) Thermo-Chemical Pretreatment of a Microbial Biomass: İnfluence of Sodium Hydroxide Addition on Solubilization and Anaerobic Biodegradability. Enzyme and Microbial Technology. 25/3-5: Sawayama, S., Inoue, S., Tsukahara, K. and Ogi T. (1996) Thermochemical Liquidization of Anaerobically Digested and Dewatered Sludge and Anaerobic Retreatment, Bioresource Technology, 55/2: Sawayama, S., Inoue, S., Yagishita, T., Ogi, T. and Yokoyama, S.Y., (1995) Thermochemical Liquidization and Anaerobic Treatment of Dewatered Sewage Sludge, Journal of Fermentation & Bioengineering, 79/3:3-32. Speece. R.E. (1996) Anaerobic Biotechnology for Industrial Wastewater, Arche Press. Tennesse. Staffort, D.A., Hawkes, D.L. ve Horton, H.R., (198) Methane Production from Wasteorganic Matter, revision of a 1974 Agriculture Canada Publication, no: 1528, Canada. Taner, F. and Ardic, I. (22a) The Effects of Preliminary Acidic and Basic and Then Thermal Basic Pretreatment to Increase Water Solubility of Grapefruit Peel, International Conference, Environmental Problems of The Mediterranean Region, EPMR, Near East Unv., Nicosia, CYPRUS, April. Taner, F. and Ardic, I. (22b) Thermochemical Pretreatment of Orange Peel to Convert Watersolubles, International Conference, Environmental Problems of The Mediterranean Region, EPMR, Near East Unv., Nicosia, CYPRUS, April. Taner, F., Aydogan, A. and Baydar, G. (1998) The Effect of Thermochemical Pretreatment for Anaerobic Biodegradability of Orange Peel, Proc. of 1 th Int. Conf., p , Wurzburg, Germany. Whistler, R.L., BeMilller, J. N. and Parchall, E. F. (1984) Starch; Chemistry and Technology, Academic Press, USA, p
Tavuk Gübresindeki Katý Maddenin Sudaki Çözünürlüðüne Asidik Öniþlemlerin Etkileri
14, 53, 39-43 2004 Tavuk Gübresindeki Katý Maddenin Sudaki Çözünürlüðüne Asidik Öniþlemlerin Etkileri Ýlker ARDIÇ, Fadime TANER Mersin Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliði Bölümü, 33343
DetaylıTHE INVESTIGATING THE EFFECTS OF THERMOCHEMĐCAL PRETREATMENTS ON CONVERT TO BIOGAS AND SUBSTANCE SOLUBLE IN WATER OF COW MANURE
ĐNEK GÜBRESĐNĐN ; SUDA ÇÖZÜNEBĐLĐR MADDELERE VE BĐYOGAZA DÖNÜŞÜM VERĐMĐNE, ISIL VE KĐMYASAL ĐŞLEMLERĐN ETKĐSĐNĐN ARAŞTIRILMASI THE INVESTIGATING THE EFFECTS OF THERMOCHEMĐCAL PRETREATMENTS ON CONVERT TO
DetaylıET TAVUĞU VE BÜYÜKBAŞ HAYVAN GÜBRESİNDEN BİYOGAZ ÜRETİM POTANSİYELİ. Gamze Güngör a, Göksel N. Demirer a,b. a ODTÜ, Çevre Mühendisliği Bölümü, Ankara
ET TAVUĞU VE BÜYÜKBAŞ HAYVAN GÜBRESİNDEN BİYOGAZ ÜRETİM POTANSİYELİ Gamze Güngör a, Göksel N. Demirer a,b a ODTÜ, Çevre Mühendisliği Bölümü, Ankara b Sorumlu yazar. Şu anki adresi: Washington Eyalet Üniversitesi,
DetaylıYEMEK ATIKLARINDAN BİYOGAZ ÜRETİMİ
YEMEK ATIKLARINDAN BİYOGAZ ÜRETİMİ A. Pınar TÜZÜM DEMİR 1, S. Ferda MUTLU 1 Ege Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 35100, Bornova, İzmir pinar.demir@ege.edu.tr Gazi Üniversitesi, Kimya Mühendisliği
DetaylıOrganik Atıkların Değerlendirilmesi- BİYOGAZ: Üretimi ve Kullanımı ECS KĐMYA ĐNŞ. SAN. VE TĐC. LTD. ŞTĐ.
Organik Atıkların Değerlendirilmesi- BİYOGAZ: Üretimi ve Kullanımı ECS KĐMYA ĐNŞ. SAN. VE TĐC. LTD. ŞTĐ. BİYOGAZ NEDİR? Anaerobik şartlarda, organik atıkların çeşitli mikroorganizmalarca çürütülmesi sonucu
DetaylıEVALUATION OF THE POTENTIAL OF LIVESTOCK BREEDING IN THE CITY OF MUŞ FOR THE RESEARCH OF BIOGAS PRODUCTION
Muş Alparslan Üni versi tesi Fen Bilimleri Dergisi Muş Alparslan University Journal of Science ISSN:2147-7930 Cilt/Volume:2 Sayı/ Issue:1 Haziran/June: 2014 MUŞ İLİNDE HAYVAN POTANSİYELİNİN DEĞERLENDİRİLEREK
DetaylıBilinen en eski yöntemdir. Bu alanda verim yükseltme çalışmaları sürdürülmektedir.
1) Biyokütle Dönüşüm Teknolojileri Doğrudan yakma (Direct combustion) Piroliz (Pyrolysis) Gazlaştırma (Gasification) Karbonizasyon (Carbonization) Havasız çürütme, Metanasyon (Anaerobic digestion) Fermantasyon
DetaylıBiyogaz Yakıtlı Kojenerasyon Uygulamaları
Biyogaz Yakıtlı Kojenerasyon Uygulamaları Sedat Akar Turkoted Yönetim Kurulu Üyesi Biyogaz Nedir? Biyogaz, mikrobiyolojik floranın etkisi altındaki organik maddelerin oksijensiz bir ortamda çürütülmesi
DetaylıPEYNİR ALTI SUYUNDAN TEK KADEMELİ VE İKİ KADEMELİ AR-GE DENEY SİSTEMİNDE BİYOGAZ ÜRETİMİ
297 PEYNİR ALTI SUYUNDAN TEK KADEMELİ VE İKİ KADEMELİ AR-GE DENEY SİSTEMİNDE BİYOGAZ ÜRETİMİ E. TAŞDEMİRCİ 1, K.S. YİĞİT 1, M. GÜNDÜZ 2, G. ŞERİT 2 1 Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Bölümü
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Mehmet S. Okaygün 2. Doğum Tarihi : 27 Ağustos 1963 3. Ünvanı : Yardımcı Doçent Profesör 4. Öğrenim Durumu : Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Kimya Mühendisliği University of
DetaylıBİYOGAZ YAKITLI MİKRO KOJENERASYON UYGULAMALARI
BİYOGAZ YAKITLI MİKRO KOJENERASYON UYGULAMALARI Dünya nüfusunun hızlı bir şekilde artmaya devam etmesi, sanayileşmenin yeni boyutlar kazanması ve insanoğlunun geleneksel yaşam şartlarından kurtularak yaşama
DetaylıGÖNEN BİYOGAZ TESİSİ
GÖNEN BİYOGAZ TESİSİ Ülkemizde, gıda ve elektrik enerjisi ihtiyacı, ekonomik gelişme ve nüfus artışı gibi nedenlerden dolayı hızla artmaktadır. Gıda miktarlarında, artan talebin karşılanamaması sonucunda
DetaylıONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ DENEYİN AMACI Gazlarda söz konusu olmayan yüzey gerilimi sıvı
DetaylıKızartılıp Dondurulmuş Ürünlerin Mikrodalgada Isıtılması İçin Kaplama Maddesi Tasarımı
Kızartılıp Dondurulmuş Ürünlerin Mikrodalgada Isıtılması İçin Kaplama Maddesi Tasarımı Işıl Barutçu, Serpil Şahin *, Gülüm Şumnu ODTÜ, Gıda Mühendisliği Bölümü, Ankara * serp@metu.edu.tr Ö zet Yüzeyden
DetaylıIğdır İlinin Hayvansal Atık Kaynaklı Biyogaz Potansiyeli. Biogas Potential from Animal Waste of Iğdır Province
Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 2(1): 61-66, 2012 Iğdır İlinin Hayvansal Atık Kaynaklı Biyogaz Potansiyeli Iğdır Üniversitesi
DetaylıKÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ
KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ İbrahim Hakkı Karakaş a*,mehmet Çopur b, M. Muhtar Kocakerim c, Zeynep Karcıoğlu Karakaş d a Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Bayburt
DetaylıMarmara Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Göztepe Kampüsü, 34722 Kadıköy, İstanbul. http://enve.eng.marmara.edu.tr
ATIK YÖNETİMİ UYGULAMALARI BARIŞ ÇALLI Marmara Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Göztepe Kampüsü, 34722 Kadıköy, İstanbul http://enve.eng.marmara.edu.tr Sunumun İçeriği 1. Tavuk/yumurta üretimi atıklarının
DetaylıSINIR TENORUNUN EKONOMİK BAKIR MİKTARI TAHMİN HASTASINA ETKİSİ
SINIR TENORUNUN EKONOMİK BAKIR MİKTARI TAHMİN HASTASINA ETKİSİ THE EFFECT OF THE CUT-OFF GRADE ON THE ESTIMATION ERROR OF ECONOMIC COPPER CONTENT Ercüment YALÇIN (*) ANAHTAR SÖZCÜKLER: u, Tahmin Hatası,
DetaylıBiyogaz Temel Eğitimi
Biyogaz Temel Eğitimi Sunanlar: Dursun AYDÖNER Proje Müdürü Rasim ÜNER Is Gelistime ve Pazarlama Müdürü Biyogaz Temel Eğitimi 1.Biyogaz Nedir? 2.Biyogaz Nasıl Oluşur? 3.Biyogaz Tesisi - Biyogaz Tesis Çeşitleri
DetaylıPETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU
PETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU T. GÜNGÖREN 1, H. MADENOĞLU 1, M. SERT 1, İ.H. METECAN 2, S. ERDEM 1, L. BALLİCE 1, M. YÜKSEL 1, M. SAĞLAM 1 1 Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,
DetaylıBİR BİYOKÜTLE OLARAK ZEYTİN KARASUYUNUN SÜPERKRİTİK SU KOŞULLARINDA GAZLAŞTIRILMASI
BİR BİYOKÜTLE OLARAK ZEYTİN KARASUYUNUN SÜPERKRİTİK SU KOŞULLARINDA GAZLAŞTIRILMASI Ekin YILDIRIM KIPÇAK, Mesut AKGÜN Yıldız Teknik Üniversitesi, Kimya-Metalürji Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 34210,
DetaylıADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MADEN VE CEVHER HAZIRLAMA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KİMYASAL ANALİZ LABORATUVARI CİHAZ KATALOĞU
ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MADEN VE CEVHER HAZIRLAMA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KİMYASAL ANALİZ LABORATUVARI CİHAZ KATALOĞU 1 CİHAZLAR Laboratuvar Etüvü (Memmert)... 3 Desikatör... 3 Analitik Terazi
DetaylıBir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen
ÇÖZÜCÜ VE ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ: Çözünme olayı ve Çözelti Oluşumu: Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen Çözünme İyonik Çözünme Moleküler
DetaylıALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar
ALKALİNİTE Bir suyun alkalinitesi, o suyun asitleri nötralize edebilme kapasitesi olarak tanımlanır. Doğal suların alkalinitesi, zayıf asitlerin tuzlarından ileri gelir. Bunların başında yer alan bikarbonatlar,
DetaylıTRAKYA BÖLGESİNDE BİYOGAZ ENERJİSİNİN KULLANILABİLİRLİLİĞİ
TRAKYA BÖLGESİNDE BİYOGAZ ENERJİSİNİN KULLANILABİLİRLİLİĞİ Yard.Doç.Dr.Fulya TORUK T.Ü.Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü TEKİRDAĞ ftoruk@tu.tzf.edu.tr Tel: 0 282 293 14 42, Fax: 0 282 293
DetaylıYüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012 Araştırma Makalesi/Research Article BaCl 2 -Ba(H 2 PO 2 ) 2 -H 2 O Üçlü
DetaylıGenel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım
Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım Asit Baz Teorisi Arrhenius Teorisi: Sulu çözeltlerine OH - iyonu bırakan
DetaylıTÜBİTAK-BİDEB Lise Öğretmenleri (Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı LİSE-2 (ÇALIŞTAY 2012) SUYUN DANSI
TÜBİTAK-BİDEB Lise Öğretmenleri (Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı LİSE-2 (ÇALIŞTAY 2012) SUYUN DANSI Ali EKRİKAYA Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi KAYSERİ Ömer
DetaylıTÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI
TÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI ÇALIŞTAY 2009-1 TÜSSİDE-GEBZE 15-22 HAZİRAN 2009 GRUP KATALİZÖR ERDOĞAN DURDU
DetaylıFiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir.
GENEL KİMYA 1 LABORATUARI ÇALIŞMA NOTLARI DENEY: 8 ÇÖZELTİLER Dr. Bahadır KESKİN, 2011 @ YTÜ Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir
DetaylıÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 0010020036 KODLU TEMEL ĠġLEMLER-1 LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYÜ
DENEY NO: 5 HAVAANDIRMA ÇEVRE MÜHENDĠSĠĞĠ BÖÜMÜ Çevre Mühendisi atmosfer şartlarında suda çözünmüş oksijen ile yakından ilgilidir. Çözünmüş oksijen (Ç.O) su içinde çözünmüş halde bulunan oksijen konsantrasyonu
DetaylıGENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
GENEL KİMYA ÇÖZELTİLER Homojen karışımlara çözelti denir. Çözelti bileşiminin ve özelliklerinin çözeltinin her yerinde aynı olması sebebiyle çözelti, «homojen» olarak nitelendirilir. Çözeltinin değişen
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAĞI OLARAK KAYISI PULP ININ DEĞERLENDİRİLMESİ
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAĞI OLARAK KAYISI PULP ININ DEĞERLENDİRİLMESİ Nurgül Özbay* Başak Burcu Uzun** Esin Apaydın** Ayşe Eren Pütün** *Anadolu Üniversitesi Bozuyük Meslek Yüksekokulu Bozuyük.BİLECİK
Detaylı6. Aşağıdaki tablodan yararlanarak X maddesinin ne olduğunu (A, B,C? ) ön görünüz.
1. Lavosier yasası nedir, açıklayınız. 2. C 2 H 4 + 3O 2 2CO 2 + 2 H 2 O tepkimesine göre 2,0 g etilenin yeterli miktarda oksijenle yanması sonucu oluşan ürünlerin toplam kütlesi nedir, hesaplayınız. 3.
DetaylıUZMAN TOLGA BAAHDIR ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ
UZMAN TOLGA BAAHDIR ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ Doğum Tarihi : 15 Şubat 1979 İletişim Bilgileri: İş Adresi : Aksaray Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü 68100 AKSARAY Cep Telefonu
DetaylıJournal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi
Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Research Article / Araştırma Makalesi ANAEROBIC DIGESTION OF CATTLE MANURE Sigma, -9, Tamer COŞKUN *, Neslihan MANAV, Eyüp
DetaylıKANALİZASYONLARDA HİDROJEN SÜLFÜR GAZI OLUŞUMU SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
KANALİZASYONLARDA HİDROJEN SÜLFÜR GAZI OLUŞUMU SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ Bu Çalışma Çevre Orman Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Prof. Dr. Mustafa Öztürk tarafından 2006 yılında yapılmıştır. Orijinal
DetaylıTÜTÜN VE MISIR SAPLARINDAN KATALİTİK KRİTİKALTI/KRİTİKÜSTÜ SU GAZLAŞTIRMASI YÖNTEMİ İLE H 2 ÜRETİMİ
TÜTÜN VE MISIR SAPLARINDAN KATALİTİK KRİTİKALTI/KRİTİKÜSTÜ SU GAZLAŞTIRMASI YÖNTEMİ İLE H 2 ÜRETİMİ Tülay G. MADENOĞLU*, Mehmet SAĞLAM, Sinem KURT, Dilek GÖKKAYA, Levent BALLİCE, Mithat YÜKSEL Ege Üniversitesi,
DetaylıKANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ
KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ Kantitatif analiz yöntemleri, maddenin miktar tayinlerine dayalı analiz yöntemleridir. Günümüzde miktar tayinine yönelik birçok yöntem bilinmektedir. Pratik çalışmalarda
Detaylı4. Açısal momentum kuantum sayısı (,) 2 olan bir orbital türü ile ilgili, 5. Orbitaller Maksimum elektron sayısı
Kuantum Sayıları Ve rbitaller 1. Başkuantum sayısı (n) belirtilen temel enerji düzeylerinden hangisinde bulunabilecek maksimum orbital sayısı yanlış verilmiştir? Başkuantum sayısı (n) Maksimum orbital
DetaylıNOHUT SAMANI HIZLI PİROLİZİNİN DENEY TASARIMI İLE MODELLENMESİ
NOHUT SAMANI HIZLI PİROLİZİNİN DENEY TASARIMI İLE MODELLENMESİ Görkem Değirmen a, Ayşe E. Pütün a, Murat Kılıç a, Ersan Pütün b, * a Anadolu Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,
DetaylıJEO 302 KAYA MEKANİĞİ
JEO 302 KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR 2. HAFTA Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü JEO302 KAYA MEKANİĞİ dersi kapsamında Doç. Dr. Hakan Ahmet Nefeslioğlu ve Araş. Gör. Fatih Uçar tarafından
DetaylıMarmara Bölgesi ndeki Zeytin Atığı ve Zeytin Karasuyundan Anaerobik Fermentasyon ile Biyogaz Üretimi
Marmara Bölgesi ndeki Zeytin Atığı ve Zeytin Karasuyundan Anaerobik Fermentasyon ile Biyogaz Üretimi Ayşe Hilal ULUKARDEŞLER a,*, Yahya ULUSOY a, Zeynal TÜMSAVAŞ b a Uludağ Üniversitesi, Teknik Bilimler
DetaylıHACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME
HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ KĐMYA ÖĞRETMENLĐĞĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 3. ÜNĐTE: MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ KONU: BAZLAR ÇALIŞMA YAPRAĞI
DetaylıALTERNATF BR ENERJ KAYNAI ÜRETELM
ALTERNATF BR ENERJ KAYNAI ÜRETELM Hazırlayanlar Cannur KURUOLU 6B Pırıl ALP 6B Danıman Öretmen Demet EROL 2011 ÇNDEKLER Projenin Amacı.....1 Projenin Hedefi.1 Proje çalımaları sırasında gerçekletirilen
DetaylıKatı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru. Enes KELEŞ Kasım / 2014
Katı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru Enes KELEŞ Kasım / 2014 İÇİNDEKİLER Arıtma Çamuru Nedir? Arıtma Çamuru Nerede Oluşur? Arıtma Çamuru Çeşitleri Arıtma Çamuru Nerelerde Değerlendirilebilir? 1. Açık Alanda
DetaylıToprakta Kireç Tayini
Toprakta Kireç Tayini Toprakta kireç tayininde genellikle kalsimetre düzeneği kullanılır ve % kireç miktarı CaCO 3 cinsinden ifade edilir. Elde edilen veriler doğrultusunda toprakların kireç içeriğine
DetaylıInvestigation of Biogas Production from Solid Waste of Fruit Juice Concentrate Plant
Meyve Suyu Konsantresi İşletmesi Katı Atıklarından Biyogaz Üretim Veriminin Araştırılması * Habibe Elif Gülşen, Halil Kumbur, Nadir Dizge Mersin Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği
DetaylıÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI
ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 6.Endüstriyel Kirlenme Kontrolü - Nötralizasyon Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Birçok endüstrinin atıksuyu asidik veya bazik olduğundan alıcı ortama veya kimyasal ve/veya
DetaylıSığır, Bıldırcın ve Devekuşu Gübresi ile Mezbaha Atığı ve Ispanaktan Biyogaz Üretim Miktarlarının Belirlenmesi
Sığır, Bıldırcın ve Devekuşu Gübresi ile Mezbaha Atığı ve tan Biyogaz Üretim Miktarlarının Belirlenmesi Emre CAN 1, Halil ÜNAL 2, İlknur ALİBAŞ 2, Ali VARDAR 2, Kamil ALİBAŞ 2 1 Sezer Tarım, Orman ve Endüstri
DetaylıKİMYA LABORATUVARI CİHAZ KATALOĞU
KİMYA LABORATUVARI CİHAZ KATALOĞU 1 Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü CİHAZLAR: Analitik Terazi(RADWAG AS220 C/2) 3 Analitik Terazi (Denver Instrument).4 Atomic Absorption Spectrometer
DetaylıBiyoetanol berrak, renksiz ve karakteristik bir kokuya sahip bir sıvıdır. E-10(%10 Biyoetanol+ %90 Benzin) ve E-85(%85 Biyoetanol+ %15 Benzin)'dir.
Biyoethanol Hammaddesi şeker pancarı, mısır, buğday ve odunsular gibi şeker, nişasta veya selüloz özlü tarımsal ürünlerin fermantasyonu ile elde edilen ve benzinle belirli oranlarda harmanlanarak kullanılan
DetaylıMADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ. Nazife ALTIN Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi www.nazifealtin.wordpress.com MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bir maddeyi diğerlerinden ayırmamıza ve ayırdığımız maddeyi tanımamıza
DetaylıENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI
ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖĞRENCİNİN ADI:KUBİLAY SOY ADI:KOÇ NUMARASI:15360038 KAZANLAR Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı
DetaylıPEYNİR ALTI SUYU VE GÜBRE KARIŞIMINDAN BİYOGAZ ÜRETİMİ
7. ULUSAL ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ YAŞAM ÇEVRE TEKNOLOJİ 24-27 Ekim 2007 İZMİR TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI PEYNİR ALTI SUYU VE GÜBRE KARIŞIMINDAN BİYOGAZ ÜRETİMİ Berna KAVACIK, Bahattin TOPALOĞLU
DetaylıGönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu
Gönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu Altaca Çevre Teknolojileri ve Enerji Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu
Detaylı1 mol = 6, tane tanecik. Maddelerde tanecik olarak atom, molekül ve iyonlar olduğunda dolayı mol ü aşağıdaki şekillerde tanımlamak mümkündür.
1 GENEL KİMYA Mol Kavramı 1 Mol Kavramı Günlük hayatta kolaylık olsun diye, çok küçük taneli olan maddeler tane yerine birimlerle ifade edilir. Örneğin pirinç alınırken iki milyon tane pirinç yerine ~
DetaylıÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
AY EKİM 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI. SINIF VE MEZUN GRUP KİMYA HAFTA DERS SAATİ. Kimya nedir?. Kimya ne işe yarar?. Kimyanın sembolik dili Element-sembol Bileşik-formül. Güvenliğimiz ve Kimya KONU ADI
DetaylıZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ
ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ Konsolidasyon Su muhtevası Dane dağılımı Üç eksenli kesme Deneyler Özgül ağırlık Serbest basınç Kıvam limitleri (likit limit) Geçirgenlik Proktor ZEMİN SU MUHTEVASI DENEYİ Birim
DetaylıÇukurova Bölgesinde Oluşan Tarımsal ve Hayvansal Atıklardan Biyogaz Yoluyla Enerji Üretimi
Çukurova Bölgesinde Oluşan Tarımsal ve Hayvansal Atıklardan Biyogaz Yoluyla Enerji Üretimi Yrd.Doç.Dr. N.Altınay Perendeci Dr. Aslı Çığgın Akdeniz Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Hüseyin Karışlı Erka
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7
ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/7 SU/ ATIK SU 1 ph Elektrometrik Metot TS 3263 ISO 10523 Çözünmüş Oksijen Azid Modifikasyon Metodu SM 4500-O C İletkenlik Elektrometrik Metot SM 2510 B Renk Spektrometrik
DetaylıÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF ÖZELLİKLERİ
ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF ÖZELLİKLERİ Çözeltilerin sadece derişimine bağlı olarak değişen özelliklerine koligatif özellikler denir. Buhar basıncı düşmesi, Kaynama noktası yükselmesi, Donma noktası azalması
Detaylı1. BÖLÜM : ANALİTİK KİMYANIN TEMEL KAVRAMLARI
ANALİTİK KİMYA DERS NOTLARI Yrd.Doç.Dr.. Hüseyin ÇELİKKAN 1. BÖLÜM : ANALİTİK KİMYANIN TEMEL KAVRAMLARI Analitik kimya, bilimin her alanında faydalanılan, maddenin özellikleri hakkında bilgi veren yöntemlerin
DetaylıİDEAL GAZ KARIŞIMLARI
İdeal Gaz Karışımları İdeal gaz karışımları saf ideal gazlar gibi davranırlar. Saf gazlardan n 1, n 2,, n i, mol alınarak hazırlanan bir karışımın toplam basıncı p, toplam hacmi v ve sıcaklığı T olsun.
DetaylıHYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU
ÖZET HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU Zeynep KARCIOĞLU KARAKAŞ a,*, Recep BONCUKÇUOĞLU a, İbrahim H. KARAKAŞ b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,
DetaylıSAKARYA İLİNİN HAYVANSAL ATIKLARDAN ÜRETİLEBİLECEK BİYOGAZ POTANSİYELİ
SAKARYA İLİNİN HAYVANSAL ATIKLARDAN ÜRETİLEBİLECEK BİYOGAZ POTANSİYELİ Ömer Hulusi DEDE - Mehtap DURSUN Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü GİRİŞ Dünyada ve ülkemizde yeni
DetaylıÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN TAYİNİ
ÇEVRE KİMYASI LABORATUVARI ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN TAYİNİ 1. GENEL BİLGİLER Doğal sular ve atıksulardaki çözünmüş oksijen (ÇO) seviyeleri su ortamındaki fiziksel, kimyasal ve biyokimyasal aktivitelere bağımlıdır.
DetaylıAdsorpsiyon. Kimyasal Temel İşlemler
Adsorpsiyon Kimyasal Temel İşlemler Adsorpsiyon Adsorbsiyon, malzeme(lerin) derişiminin ara yüzeyde (katı yüzeyinde) yığın derişimine göre artışı şeklinde tanımlanabilir. Adsorpsiyon yüzeyde tutunma olarak
DetaylıErciyes Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Gıda Analizleri ve Teknolojisi Laboratuvar Föyü Sayfa 1
1. Genel Bilgiler 100 g örnekte bulunan serbest asitleri nötrleştirmek için harcanan ayarlı baz (sodyum hidroksit veya potasyum hidroksit) çözeltisinin hacminin bulunmasıdır. 2. Asitlik Cinsi Örneklerin
Detaylı1. Genel Laboratuar Kuralları
1. Genel Laboratuar Kuralları Laboratuarın ciddi çalışma yapılan bir yer olduğu hiçbir zaman akıldan çıkarılmamalıdır. Laboratuarda çalışıldığı sürece gerekli koruyucu ekipman (gözlük, maske, baret gibi)
DetaylıATIK YÖNETİMİNDE BİYOMETANİZASYON TEKNOLOJİSİ
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ATIK YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI ATIK YÖNETİMİNDE BİYOMETANİZASYON TEKNOLOJİSİ Ufuk SAYIN Demet ERDOĞAN 17 Haziran 2011-ICCI-İstanbul Atık Yönetimi Hiyerarşisi EHCIP KAAP Atık
DetaylıTOA10 SULU ÇÖZELTİDEN ADSORPSİYON YÖNTEMİYLE NİTRİT GİDERİMİ
TOA SULU ÇÖZELTİDEN ADSORPSİYON YÖNTEMİYLE NİTRİT GİDERİMİ N. Öztürk, T. E. Köse Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Meşelik Kampusü 2648 Eskişehir
DetaylıSIĞIR GÜBRESİ VE PEYNİR ALTI SUYU KARIŞIMLARINDAN BİYOGAZ ÜRETİMİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2006, 19(2),179-183 SIĞIR GÜBRESİ VE PEYNİR ALTI SUYU KARIŞIMLARINDAN BİYOGAZ ÜRETİMİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Salih SÖZER Osman YALDIZ Akdeniz Üniversitesi
DetaylıElçin GÜNEŞ, Ezgi AYDOĞAR
Elçin GÜNEŞ, Ezgi AYDOĞAR AMAÇ Çorlu katı atık depolama sahası sızıntı sularının ön arıtma alternatifi olarak koagülasyon-flokülasyon yöntemi ile arıtılabilirliğinin değerlendirilmesi Arıtma alternatifleri
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarının Adres : Davutpaşa Kampüsü Esenler 34210 İSTANBUL / TÜRKİYE Akreditasyon No: Tel Faks E-Posta Website : 0212 383 45 51 : 0212 383 45 57 : kimfkl@yildiz.edu.tr
DetaylıFarklı bölgelerde yetişen zeytinlerin çekirdeklerinden aktif karbon eldesi ve elde edilen aktif karbonun metilen mavisiyle adsorpsiyonunun incelenmesi
Farklı bölgelerde yetişen zeytinlerin çekirdeklerinden aktif karbon eldesi ve elde edilen aktif karbonun metilen mavisiyle adsorpsiyonunun incelenmesi Fatih Hacımustafaoğlu Emine Yurtoğlu Büşra Keskin
DetaylıDOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU
DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU Duygu UYSAL, Ö. Murat DOĞAN, Bekir Zühtü UYSAL Gazi Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü ve Temiz Enerji Araştırma
DetaylıHHO HÜCRESİNİN PERFORMANSININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ. Konya, Türkiye,
HHO HÜCRESİNİN PERFORMANSININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ Kevser DİNCER 1, Rıdvan ONGUN 1, Oktay DEDE 1 1 Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği Bölümü, Selçuklu, Konya, Türkiye,
DetaylıBENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI
BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI AMACIMIZ: Günümüz kimya endüstrisinde ideal katalizörler ekonomik olan, bol bulunan, geri kazanılan ve tepkime mekanizmasında
DetaylıPERFECTION IN ENERGY & AUTOMATION ENDÜSTRİYEL KOJENERASYON UYGULAMALARI
ENDÜSTRİYEL KOJENERASYON UYGULAMALARI MAYIS 2015 1 Kojenerasyon Nedir? Bugün enerji, insanların hayatındaki en önemli olgulardan birisi haline gelmiştir. Kojenerasyon fikri, tamamen enerji verimliliği
DetaylıATIKSU ARITMA TESİSLERİNDE KAZANILAN ENERJİNİN KULLANILMASINDA ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ. Murat PİROĞLU ESKİ Genel Müdürlüğü Atıksu Arıtma Dairesi Başkanı
ATIKSU ARITMA TESİSLERİNDE KAZANILAN ENERJİNİN KULLANILMASINDA ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ Murat PİROĞLU ESKİ Genel Müdürlüğü Atıksu Arıtma Dairesi Başkanı ESKİŞEHİR MERKEZ ATIKSU ARITMA TESİSLERİ Eskişehir Atıksu
Detaylıİyi kalitedeki yem seçimi ve yönetimi, Yoğun yetiştiricilik yapılan karides havuzlarında mekanik havalandırma yapılması, Mümkün olabildiğince su
SU KALİTESİ YÖNETİMİ Su ürünleri yetiştiriciliğinde su kalitesi yönetimi; su kalite özelliklerinin yetiştiricilik açısından uygun sınır değerlerde tutulmasını ve temel su kalite değerlerinden olan sapmalarda
DetaylıYouTube:Kimyafull Gülçin Hoca Serüveni DERİŞİM BİRİMLERİ Ppm-ppb SORU ÇÖZÜMLERİ
Serüveni DERİŞİM BİRİMLERİ Ppm-ppb SORU ÇÖZÜMLERİ ppm Toplam madde miktarının milyonda 1 birimlik maddesine denir. NOT: 1 kg su = 1 Litre ppm =. 10 6 1 kg çözeltide çözünen maddenin mg olarak kütlesine
DetaylıRM39 SU + PROPİYONİK ASİT + OLEİL ALKOL SİSTEMİ ÇÖZÜNÜRLÜK DENGELERİNİN İNCELENMESİ
Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 26, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir RM39 SU + PROPİYONİK ASİT + OLEİL ALKOL SİSTEMİ ÇÖZÜNÜRLÜK DENGELERİNİN İNCELENMESİ M. Bilgin 1, Ç. Arısoy 2, Ş.
Detaylı( PİRUVİK ASİT + SU + ALKOL ) ÜÇLÜ SIVI-SIVI SİSTEMLERİNİN DAĞILIM DENGESİNİN İNCELENMESİ
TOA17 ( PİRUVİK ASİT + SU + ALKOL ) ÜÇLÜ SIVI-SIVI SİSTEMLERİNİN DAĞILIM DENGESİNİN İNCELENMESİ B. Başlıoğlu, A. Şenol İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 34320, Avcılar
DetaylıErciyes Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Gıda Analizleri ve Teknolojisi Laboratuvar Föyü Sayfa 1
LABORATUVAR KURALLARI VE ÇÖZELTİ HAZIRLAMA LABORATUVAR KURALLARI 1. Laboratuvar çalışmaları sırasında elbiselerin özellikle yakıcı ve tehlikeli maddelerden korunması için laboratuara önlükle gelinmelidir.
DetaylıT.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi
T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi LİSANS YERLEŞTİRME SINAVI-2 KİMYA TESTİ 25 HAZİRAN 2016 CUMARTESİ Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının
DetaylıEVDE BİYOTEKNOLOJİ. Yrd. Doç. Dr. Hüseyin UYSAL ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİ BÖLÜMÜ 5. DERS
EVDE BİYOTEKNOLOJİ Yrd. Doç. Dr. Hüseyin UYSAL ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİ BÖLÜMÜ 5. DERS STERİLİZASYON; BİTKİ DOKU KÜLTÜRLERİNDE KULLANILAN STERİLİZASYON YÖNTEMLERİ VE BU STERİLİZASYON
Detaylıİstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı
İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı Günlük Hayatımızda Enerji Tüketimi Fosil Yakıtlar Kömür Petrol Doğalgaz
DetaylıKİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır.
KİMYASAL DENGE AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. TEORİ Bir kimyasal tepkimenin yönü bazı reaksiyonlar için tek bazıları için ise çift yönlüdür.
DetaylıÇözeltiler. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006
Çözeltiler Çözelti, iki veya daha fazla maddenin homojen bir karışımı olup, en az iki bileşenden oluşur. Bileşenlerden biri çözücü, diğeri ise çözünendir. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr.
DetaylıKİMYASAL BİLEŞİKLER İÇERİK
KİMYASAL BİLEŞİKLER İÇERİK Mol, Molar Kütle Kimyasal Formülden Yüzde Bileşiminin Hesaplanması Bir Bileşiğin Yüzde Bileşiminden Kimyasal Formülünün Hesaplanması Organik Bileşiklerin Kimyasal Bileşiminin
DetaylıATIKSULARDAKİ FENOL KİRLİLİĞİNİN BİYOSORPSİYON YÖNTEMİ İLE GİDERİMİNİN KESİKLİ SİSTEMDE İNCELENMESİ
ATIKSULARDAKİ FENOL KİRLİLİĞİNİN BİYOSORPSİYON YÖNTEMİ İLE GİDERİMİNİN KESİKLİ SİSTEMDE İNCELENMESİ Ç. S. KALAYCI *, A. Y. DURSUN *, G. USLU * *Fırat Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği
DetaylıATAKTİK POLİPROPİLENİN MALEİK ANHİDRİD İLE MODİFİKASYONU
ATAKTİK POLİPROPİLENİN MALEİK ANHİDRİD İLE MODİFİKASYONU Göksun DEVECİLER DİZBAY, Enver DEMİRHAN Kocaeli Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü 41040, KOCAELİ ÖZET Ziegler-Natta katalizörü sistemi ile
DetaylıO2 tüketerek ya da salgılayarak ta redoks potansiyelini değiştirebilirler.
RİZOSFER-Besin maddeleri ve kök salgıları bakımından zengindir. Kökler, H+ ve HCO3- (ve CO2) salgılayarak ph yı, O2 tüketerek ya da salgılayarak ta redoks potansiyelini değiştirebilirler. Düşük molekül
DetaylıÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER 1- SICAKLIK 2- ORTAK İYON ETKİSİ 3- ÇÖZÜCÜ ÇÖZÜNEN CİNSİ 4- BASINCIN ETKİSİ 1- SICAKLIK ETKİSİ Sıcaklık etkisi Le Chatelier prensibine bağlı olarak yorumlanır. ENDOTERMİK
DetaylıMOL KAVRAMI I. ÖRNEK 2
MOL KAVRAMI I Maddelerin taneciklerden oluştuğunu biliyoruz. Bu taneciklere atom, molekül ya da iyon denir. Atom : Kimyasal yöntemlerle daha basit taneciklere ayrılmayan ve elementlerin yapıtaşı olan taneciklere
Detaylıİletkenlik, maddenin elektrik akımını iletebilmesinin ölçüsüdür.
İletkenlik, maddenin elektrik akımını iletebilmesinin ölçüsüdür. C= 1/R dir. Yani direncin tersidir. Birimi S.m -1 dir. (Siemens birimi Alman bilim insanı ve mucit Werner von Siemens e ithafen verilmiştir)
DetaylıBiyolojik Besi Maddesi Gideren Atıksu Arıtma Tesisi Geri Devir Çamurunda Farklı Dezentegrasyon Uygulamalarının İncelenmesi
Biyolojik Besi Maddesi Gideren Atıksu Arıtma Tesisi Geri Devir Çamurunda Farklı Dezentegrasyon Uygulamalarının İncelenmesi Nevin Yağcı, Işıl Akpınar İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Çevre
DetaylıHACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME KONU ANLATIMI. Hazırlayan: Hale Sümerkan. Dersin Sorumlusu: Prof. Dr.
HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME KONU ANLATIMI Hazırlayan: Hale Sümerkan Dersin Sorumlusu: Prof. Dr.Đnci Morgil ANKARA 2008 ÇÖZELTĐLER Çözeltiler, iki ya da daha fazla
Detaylı