ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ FEN BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ YÜKSEK LĐSANS TEZĐ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ FEN BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ YÜKSEK LĐSANS TEZĐ"

Transkript

1 ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ FEN BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ YÜKSEK LĐSANS TEZĐ ADAPTĐF VERĐ HIZLARINDA ÇALIŞAN VoIP UYGULAMALARINDA KULLANILMAK ÜZERE TIKANIKLIK BĐLDĐRĐMĐ CEM DENĐZ PELĐT ELEKTRONĐK MÜHENDĐSLĐĞĐ ANABĐLĐM DALI ANKARA 2005 Her hakkı saklıdır.

2 Yrd. Doç. Dr. H. Gökhan ĐLK danışmanlığında, Cem Deniz PELĐT tarafından hazırlanan bu çalışma 03/06/2005 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından. Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalı nda yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Başkan : Prof. Dr. Mümtaz YILMAZ Üye : Doç. Dr. Bilal GÜNEŞ Üye : Yard. Doç. Dr. H. Gökhan ĐLK Yukarıdaki sonucu onaylarım Prof. Dr. Ülkü MEHMETOĞLU Enstitü Müdürü

3 ÖZET Yüksek Lisans Tezi ADAPTĐF VERĐ HIZLARINDA ÇALIŞAN VoIP UYGULAMALARINDA KULLANILMAK ÜZERE TIKANIKLIK BĐLDĐRĐMĐ Cem Deniz PELĐT Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. H. Gökhan ĐLK Günümüzde internet kullanımı hayatımızın bir parçası haline gelmiştir. Đnternet kullanımı kapsamında sesin iletimi üzerine yapılmakta olan çalışmalar telefon görüşmelerinde tasarruf, düşük destek maliyeti, esneklik ve daha yüksek seviyelerde ölçeklenebilirlik sağlayacaktır. Ayrıca böyle bir yapı içinde sesin kalitesinin arttırılması daha kolay olacaktır. Bu çalışmada ilk olarak sesin internet üzerinden iletimi sırasında karşılaşılacak tıkanıklığın tespit edilmesi alanındaki mevcut yayınlar taranmış ve değerlendirilmiştir. Daha sonra adaptif hızlarında çalışmakta olan bir ses kodlayıcısına ağda oluşan tıkanıklık durumunu bildirebilecek bir mekanizma incelenmiştir. SNMP (Basit Ağ Yönetim Protokolü Simple Network Management Protocol) ile Ankara Üniversitesi ağında bulunan Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Okullarının hat kullanım oranları anlık olarak alınmış ve adaptif veri hızlarında çalışmakta olan bir VoIP uygulamasına tıkanıklık bildirme parametreleri olarak verilmiştir. Araştırma sonuçları önerilen sistemin uygulama sırasında başarılı sonuçlar verebileceğini göstermiştir. 2005, 71 Sayfa ANAHTAR KELĐMELER: VoIP, Tıkanıklık bildirimi, SNMP, QoS i

4 ABSTRACT Master Thesis CONGESTION NOTIFICATION IN ADAPTIVE BIT RATE VoIP APPLICATIONS Cem Deniz PELĐT Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Electronics Engineering Supervisor: Asst. Prof. Dr. H. Gökhan ĐLK Internet, which becomes an integral part of our lives, enables a model which provides low support costs, flexibility and more scalability to voice transmission that human kind has been working on for centuries. In addition it is easier to enhance the quality of voice in this model. In this thesis, articles on detection of the problems that is encountered during the transmission of voice over the Internet were investigated initially. Then a mechanism that informs the congestion that occurs in the network to the voice codec, which is working on adaptive speeds, is developed. With SNMP (Simple Network Management System), instant usage ratios of Ankara University Foundation Schools that is present in the Ankara University network are gathered and considered in the VoIP application, which works on adaptive data speeds, as congestion notification parameters. The subjective listening test results revealed that the proposed scheme could be successfully applied in a VoIP environment. 2005, 71 Pages Key Words: VoIP, Congestion Notification, SNMP, QoS ii

5 TEŞEKKÜR Tez konumun belirlenmesinin ilk gününden bu yana çalışmalarımın her safhasında yakın ilgi ve önerileri ile beni yönlendiren, iş hayatımdaki yoğunluk sebebiyle çalışmalarımda oluşan aksamalarda büyük sabır gösteren, tez danışmanım Sayın Yrd. Doç. Dr. Hakkı Gökhan ĐLK e teşekkürlerimi sunarım. Tez çalışmalarım sırasında iş hayatımdaki aksaklıklara göstermiş olduğu sabırdan dolayı Bilgi Đşlem Daire Başkanımız Sayın Rıza AYHAN a, aksamalar da benden destek ve yardımlarını esirgemeyen mesai arkadaşlarım Çağdaş Funda, Erdem Ağaoğlu, Fatih Erikçi ve Serdar Cihaner e teşekkür ederim. Kod yazımı sırasında fikir ve önerileri ile desteklerini her zaman hissettiğim Aldemir Akpınar ve Adaptif WSOLA kodunu benimle paylaşan Saadettin Güler e teşekkür ederim. Son olarak sevgili eşim Đlke Pelit başta olmak üzere tüm aileme bana sağladıkları moral ve destek için teşekkür ederim. Cem Deniz PELĐT ANKARA, Haziran 2005 iii

6 ĐÇĐNDEKĐLER ÖZET...Đ ABSTRACT...ĐĐ TEŞEKKÜR...ĐĐĐ SĐMGELER VE KISALTMALAR DĐZĐNĐ...VĐ ŞEKĐLLER DĐZĐNĐ... X ÇĐZELGELER DĐZĐNĐ... XĐĐ 1. GĐRĐŞ KURAMSAL TEMELLER VOIP VoIP nedir? VoIP nin kullanım alanları Ses sinyallerinin iletimi RTP RTCP Paket boyutu QoS mekanizmaları H SIP Tıkanıklık Tıkanıklık nedir? Tıkanıklık giderme Paket anahtarlamalı ağlarda tıkanıklık QOS QoS kavramları Temel QoS mimarisi Servis kalitesinin tipleri SNMP SNMP ana komutları SNMP sürümleri iv

7 2.4.3 SNMP uyumluluk yöntemleri SNMP nin avantaj ve dezavantajları SNMP standardı MIB MATERYAL VE YÖNTEM Materyal Yöntem SNMP ile hat kullanımının gözlenmesi SNMP ile hat kullanımı hesabı SNMP ile kullanılan hat kapasitesini hesaplayan program Adaptif WSOLA G Sesin kalitesini değerlendirme Anlamlılık testi ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA SONUÇ KAYNAKLAR ÖZGEÇMĐŞ v

8 SĐMGELER VE KISALTMALAR DĐZĐNĐ ASCII ASN.1 ATM CC CLNS CNAME CoS CQ CSRC DBCES DDP DES DiffServ DSCP DSL DSP Bilgi Değiş Tokuşu için Amerika Standart Kodu (American Standard Code for Information Interchange) Özet Sözdizimi Gösterimi Bir (Abstract Syntax Notation One) Eşzamansız Aktarım Durumu (Asyncronous Transfer Mode) CSRC Sayısı (CSRC Count) Bağlantısız Ağ Servisi (Connectionless Network Service) Takma Ad (Canonical Name) Servis Sınıfı (Class of Service) Sabit Kalite (Constant Quality) Katılımcı Kaynağı Tanımlayıcısı (Conributing Source Identifier) Dinamik Bantgenişliği Devre Emülasyon Hizmeti (Dynamic Bandwidth Circuit Emulation Service) Datagram Gönderim Protokolü (Datagram Delivery Protocol) Veri Şifreleme Standardı (Data Encryption Standard) Ayrılmış Servisler (DIFFerentiated SERVices) Ayrılmış Servisler Kod Noktası (Differentiated Services Code Point) Sayısal Kullanıcı Hattı (Digital Subscriber Line) Sayısal Sinyal Đşleme (Digital Signal Processing) E.164 Kuzey Amerika Numaralandırma Plan Adreslemesi (North American Numbering Plan Addressing) EGP FIFO FlowSpec FTP HTTP Ağ Geçidi Dışı Protokolü (Exterior Gateway Protocol) Đlk Gelen Đlk Çıkar (First In First Out) Akış Özellikleri (Flow Specification) Dosya Transfer Protokolü (File Transfer Protokol) Hiper Yazı Taşıma Protokolü (Hyper Text Transport Protocol) vi

9 IETF IP Internet Mühendisliği Görev Kuvvetleri (The Internet Engineering Task Force) Internet Protokolü (Internet Protocol) IPv4 Internet Protokolü sürüm 4 (Internet Protocol version 4) IPv6 Internet Protokolü sürüm 6 (Internet Protocol version 6) IPX ITU Kbps LAN MC MCU Ağlararası Paket Değişimi (Internetwork Packet Exchange) Uluslar arası Đletişim Birliği (International Telecommunication Union) Saniye Başına Kilo bit (Kilo bit per second) Yerel Alan Ağı (Local Area Network) Çoklu nokta Kontrolcüsü (Multipoint Controller) Çoklu nokta Kontrol Birimi (Multipoint Control Unit) MD5 Mesaj Derlemesi 5 (Message Digest 5) MGCP MIB MOS MP NMS OID PC PDU PHB PQ PSTN QoS RFC Çoklu ortam Ağ geçidi Kontrol Protokolü (Multimedia Gateway Control Protocol) Yönetim Bilgisi Tabanı (Management Information Base) Ortalama Fikir Skoru ( Mean Opinion Score) Çok noktalı Đşlemci (Multipoint Processor) Ağ Yönetim Sistemleri (Network Management Systems) Nesne Tanımlayıcı (Object Identifier) Kişisel Bilgisayar (Personel Computer) Protokol Veri Birimi (Protocol Data Unit) Her atlamadaki davranış (Per Hop Behaviour) Öncelik Sıralaması (Priority Queuing) Ortam Anahtarlamalı Telefon Ağı (Public Switched Telephony Network) Servis Kalitesi (Quality of Service) Yorumlar için Đstek (Request For Comments) vii

10 RSVP RTCP RTP SCMP SHA SIP SMTP SNMP SONET SPSS SSRC Kaynak Rezervasyonu Protokolü (Resource Reservation Protocol) Gerçek Zamanlı Taşıma Kontrol Protokolü (Real-time Transport Control Protocol) Gerçek Zamanlı Taşıma Protokolü (Real-time Transport Protocol) Akış Protokolü Kontrol Mesajı Protokolü (Stream Protocol Control Message Protocol) Güvenli Hash Algoritması (Secure Hash Algorithm) Oturum Başlatma Protokolü (Session Initiation Protocol) Basit Posta Taşıma Protokolü (Simple Mail Transfer Protocol) Basit Ağ Yönetim Protokolü (Simple Network Management Protokol) Eşzamanlı Optik Ağ (Synchronous Optical NETwork) Sosyal Bilimler için Đstatistikî Paketler (Statistical Package for the Social Sciences) Eşzamanlama Kaynak Tanımlayıcı (Synchronisation Source Identifier) ST2 Akış Protokolü Sürüm 2 (Stream Protocol version 2) TCP TCP/IP ToS UDP URL VoIP VBR WAN WFQ WRED Đletim Kontrol Protokolü (Transmission Control Protocol) Đletim Kontrol Protokolü / Internet Protokolü (Transmission Control Protocol/ Internet Protocol) Servis Tipi (Type of Service) Kullanıcı Datagram Protokolü (User Datagram Protocol) Tek biçimli Kaynak Konumlayıcı (Uniform Resource Locator) Internet Protokolü Üzerinden Ses (Voice over Internet Protocol) Değişken Hızlı (Variable Bit Rate) Geniş Alan Ağı (Wide Area Network) Ağırlıklı Adil Sıralama (Weighted Fair Queuing) Ağırlıklı Rasgele Erken Algılama (Weighted Random Early Detection) viii

11 WSOLA Dalga Şekli Benzerlikli Örtüşmeli Ekleme (Waveform Similarity Overlap Add) ix

12 ŞEKĐLLER DĐZĐNĐ Şekil 2.1 Bilgisayar yerel ağ bağlantısı... 3 Şekil 2.2 Telefon-bilgisayar-yerel ağ bağlantısı... 3 Şekil 2.3 Telefon-ağ geçidi bağlantısı... 4 Şekil 2.4 RTP başlık bilgisi... 9 Şekil 2.5 RTCP alıcı raporu başlık Şekil 2.6 RTCP gönderici raporu Şekil 2.7 Rezervasyon örneği Şekil 2.8 Örnek H.323 sistemi Şekil 2.9 H.323 mimarisi Şekil 2.10 Tıkanıklık kontrol düzeyi Şekil 2.11 Tıkanıklık kontrol algoritmaları Şekil 2.12 Basit QoS uygulaması Şekil 2.13 Sondan sona QoS servisleri Şekil 2.14 IP başlığı Şekil 2.15 IP başlığındaki ToS alanı ayrıntısı Şekil 2.16 DSCP ve ToS alan karşılaştırması Şekil 2.17 SNMP işleyişi Şekil 2.18 MIB ağaç yapısı Şekil 3.1 Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Okulları hat kullanımı Şekil 3.2 G.729 için kodlayıcı devresi Şekil 3.3 G.729 sentez devresi Şekil 4.1 Anlık ağ trafiği Şekil 4.2 Tek yönlü trafik için örnek Adaptif WSOLA uygulaması Şekil 4.3 Kullanılan ses dalga şekli x

13 Şekil 4.4 Sistemden elde edilen ses dalga şekli Şekil 4.5 Adaptif WSOLA-G.729 kodek sistemi Şekil 4.6 Adaptif WSOLA-G.729 kodek sisteminin ses dalga şekli xi

14 ÇĐZELGELER DĐZĐNĐ Çizelge 2.1 H.323 tavsiyeleri Çizelge 2.2 Servis tipi alan bilgileri Çizelge 2.3 IP öncelik değerleri Çizelge 2.4 Ayrık servis kod noktası değerleri Çizelge 2.5 SNMP sürümleri karşılaştırması Çizelge 2.6 Örnek bazı MIB nesne değerleri Çizelge 4.1 Ortalama MOS puanları Çizelge 4.2 Orijinal ses ile Adaptif WSOLA uygulanmış seslere ait t testi Çizelge 4.3 Orijinal ses ile Adaptif WSOLA+G.729 düzeneğinden elde edilen seslere ait t testi Çizelge 4.4 Adaptif WSOLA uygulanmış ses ile Adaptif WSOLA+G.729 düzeneğinden elde edilen seslere ait t testi xii

15 1. GĐRĐŞ Ağ, iletişim kabiliyetlerine sahip bilgisayar, yazıcı, telefon veya santral gibi sistemlerin birbirleri ile belirli bir protokol altında iletişimde bulunabilmesini sağlayan bir sistemdir (Çölkesen 2000). Đnternet dünya üzerindeki en büyük veri ağı olmakla birlikte, insanlar arasındaki iletişimde ses her zaman en önemli konuma sahip olmuştur. Böylesine büyük bir ağı ses iletişiminde kullanmak fikri ise çok yeni sayılabilir. Đnternette oluşan hızlı gelişme ve sesin sayısallaştırılmasında atılan ciddi adımlar sesin Đnternet üzerinden aktarılmasını kolaylaştırmış ve hızlandırmıştır. Günümüzde yaşanan ses-veri bütünleşmesi eğilimi bundan yaklaşık otuz sene önce düşünülmeyen bir konu idi. Veri sadece ses iletimi için tasarımlanmış PSTN (Kamu Anahtarlamalı Telefon Ağı - Public Switched Telephony Network) üzerindeki 300bps hızında çalışan modemlerle iletiliyordu. Zaman içinde, PSTN nin veri için verimli olmadığı anlaşılmış ve değişik teknolojiler geliştirilmiştir. Đnternet üzerinde oluşabilecek tıkanıklık gibi en temel sorunlar, gerçek zamanlı olan ses haberleşmelerinde kabul edilemez boyutlara ulaşabilir. Bu konu üzerinde günümüzde çok ciddi araştırmalar yapılmaktadır. Düşük hat kapasitesine sahip kurum ya da kuruluşlarda, VoIP (IP üzerinden Ses Đletimi-Voice over Internet Protocol) sayesinde ekonomik anlamda çok ciddi katkılar sağlanabilmektedir. Bu tezde adaptif bir ses kodlayıcısına ağ üzerinde oluşabilecek tıkanıklık durumlarını bildirmesi için SNMP (Basit Ağ Yönetim Protokolü Simple Network Management Protokol) ile çalışan bir kod geliştirilmiştir. Geliştirilen bu kod sayesinde anlık olarak yönlendirici ara yüzlerindeki hat kullanım bilgileri alınmış ve değerlendirmesi yapıldıktan sonra adaptif ses kodlayıcısını uyarlamak için bir parametre olarak gönderilmiştir. 1

16 2. KURAMSAL TEMELLER 2.1 VoIP VoIP nedir? VoIP (Internet Protokolü Üzerinden Ses Voice over Internet Protocol) konuşma sinyallerinin IP ağı üzerinden, gönderenden hedefe, kabul edilebilir bir kalitede taşınması olarak tanımlanabilir (Black 2000). IP (Internet Protokolü-Internet Protocol) ağı, bilgiyi iletmek için IP protokolünü kullanan bilgisayar ağıdır. 'Kabul edilebilir ifadesinin tanımı üzerinde çalışılan duruma bağlıdır. Konuşma sinyalleri, iki kişi arasında gerçek zamanlı iletişimin bir parçası şeklinde taşınıyorsa, gerçek zamanlı iletişimin uzun sessizlik boşluklarından kaçınma durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Uzun sessizlik boşluklarından kaçınmak için, gönderme ve alma arasındaki toplam gecikme süresi kısa olmalıdır. Bir diğer durum ise konuşma sinyallerinin tek yönlü bir işlemin parçaları şeklinde taşınması olabilir. Bu duruma örnek olarak canlı radyo yayını verilebilir ve interaktif bir durum söz konusu olmadığı için gecikme sınırlamaları daha esnek düşünülebilir. VoIP sistemlerinde kişilerin iletişim kurabildiği ve bir uçtan diğer uca iletim sırasındaki toplam gecikmenin olabildiğince az olduğu sanal bir yapı bulunmalıdır VoIP nin kullanım alanları VoIP literatürü incelendiğinde, çalışmaların büyük bir kısmının VoIP i telefona alternatif olarak inceledikleri görülmektedir. Yeni yapılan bazı çalışmalar da VoIP in sanal ortamdaki kullanımı üzerinde de durulmaktadır Telefona alternatif VoIP in en yaygın kullanım şekli telefona alternatiftir. Bu kullanım birçok şekilde olabilir. Öncelikle, Ağa bağlı bir PC (Kişisel Bilgisayar Personel Computer), o ağa bağlı başka bir PC kullanıcısını aramak için kullanılabilir. VoIP in kullanımı için ağa bağlı olmanın 2

17 dışında, PC ye ait hoparlörler, bir mikrofon ve aramayı yapabilmek için bir yazılımın sağlanması gerekir. PC Şekil 2.1 de gösterildiği gibi bir bilgisayar ağına doğrudan bağlı olabileceği gibi bir modem vasıtası ile de bağlı olabilir. Şekil 2.1 Bilgisayar yerel ağ bağlantısı Đkinci durum birinci durumun değişime uğramış halidir. Bu durumda, telefon bir PC ye bağlıdır ve normal bir aramada kullanılan biçime benzer bir şekilde kullanılır. PC aramayı hazırlamak ve konuşma sinyallerini iletmek için gerekli tüm işlemleri yapar. Bu aynı zamanda aramanın yapılmadan önce PC nin açık olması gerektiği anlamına da gelir. Bu şekildeki düzenleme, bilgisayarlarla sık sık çalışmayan kişiler için daha kolay olabilir. Bir önceki durumdaki gibi, ağa bağlantı Şekil 2.2 deki gibi doğrudan ya da bir modem ile olabilir. Şekil 2.2 Telefon-bilgisayar-yerel ağ bağlantısı Son olarak, VoIP ağ geçidi kullanılarak, hem bir PC nin kullanımı hem de bir ağın gerekliliği ihmal edilebilir. VoIP ağ geçidi, telefon ağı ile bilgisayar ağını birbirine bağlayan ve aramanın yapılabilmesi için gerekli olan işlemleri ve konuşmaları yapan özel bir cihazdır. Karşı tarafı aramak için önce ağ geçidi aranır ve aramanın hedefi belirlenir. Sonra arama hazırlanacak ve eğer diğer uç uygun durumdaysa konuşma 3

18 başlayabilecektir. Bu düzenleme bir PC si olmayan kişiler için en uygun yöntemdir. Muhtemelen telefon kullanımına alışkın birçok kişi için ve etrafta bir PC nin bulunması gerekmediği için kullanımı en kolay olan yöntem Şekil 2.3 te gösterilmiştir. Şekil 2.3 Telefon-ağ geçidi bağlantısı Bu düzenlemelerin muhtemelen birçok varyasyonu yapılabilir ama bu üç ana durum telefona alternatif VoIP sistemlerin genel kullanım şekilleri olarak tanımlanabilir. Ayrıca bu yöntemler karma şekilde kullanılabilir. Örneğin bir kişi, başka birine ulaşmak için VoIP ağ geçidini kullanırken, ulaşmaya çalıştığı kişi, telefondan PC ye olan düzenlemeyi kullanabilir. Telefon kullanımının kendisi gayet kullanışlıyken, VoIP nin bir alternatif olarak neden kullanılacağı sorusu akıllara gelebilir. Bu konuda VoIP lehine söylenebilecek birçok kanıt bulunmaktadır. Bir kurum ya da kuruluşta internet erişimi için bir bilgisayar ağına ihtiyaç olabilir. Bu durumda ek bir telefon şebekesi kurulumu yerine, VoIP kullanımının kurum ya da kuruluşa getireceği bir takım faydaları vardır. Tek gereklilik olan IP protokolünün kullanılmasıdır. Günümüzde IP kullanılmakta olan en yaygın protokol olduğundan, bu gereklilik kendiliğinden sağlanmaktadır. Bilgisayarlar ve telefonlar için iki farklı ağ kurmak yerine, ihtiyaçları ortak karşılayabilecek tek ağda daha az kablolamaya ve donanıma ihtiyaç duyulacaktır. Tüm iç aramalar VoIP araçları kullanılarak gerçekleştirilebilir. Đçeriden dışarıya doğru ve dışarıdan içeriye doğru olan aramalar için ise telefon ağına bir bağlantının yapılması hala gerekmektedir. Bu durum hem telefon hem de bilgisayar ağına bağlı bir ağ geçidi kurularak çözülebilir. Bu sayede ağ geçidi, gerekli konuşmaları ve de işaretleşmeleri yaparak bu tip aramaları mümkün kılacaktır. 4

19 VoIP kullanımı sayesinde bilgisayar ağının kapasitesi daha verimli kullanılacaktır. Bir organizasyon içindeki ağın kullanılabilir kapasitesi genellikle büyüktür ve nadiren tamamı kullanılır. VoIP kullanılarak, ağın kapasitesinin daha fazlası kullanılmış olacaktır. Ev kullanıcısı için VoIP lehine başka bir avantaj daha bulunmaktadır. Eğer VoIP uzak mesafelerde kullanılabilirse, aynı tip görüşmeyi telefon ağı üzerinden yapmaktan daha ucuza mal olacaktır. VoIP ile normal telefon özelliklerinin mümkün olması dışında, özellikle bir PC kullanırken, birçok yeni özellik de eklenebilir. Arayan ve aranan numaraların kayıtları için bir defter tutulabilir. Konuşmalar kolaylıkla kaydedilebilir ve iletişim güvenliğini artırmak için şifreleme algoritmaları da kullanılabilir. VoIP i yerel ağ (LAN) üzerinden kullanırken genellikle büyük miktarda kullanılabilir hat kapasitesi vardır ve gönderme alma arasındaki gecikme çok düşüktür. Yerel ağda VoIP sorunsuzca kullanılabilir. Ama geniş alan ağı (WAN) kullanıldığında -örneğin Internet- tıkanıklık ve gecikme sorunları oluşabilir. LAN üzerindeki gecikme genellikle çok düşük olsa da WAN da olan gecikme çok artarsa konuşma bir şekilde gerçekleşemeyecek veya anlaşılamaz hale gelecektir. Diğer bir sorun ise konuşma sinyalinin kalitesidir. Belli hatlarda yoğun kullanım olduğunda paketler kaybolabilir. Bu kayıp paketler konuşma sinyalinde kesilmelere sebep olur. Bu kesilmeler de, yeterince büyük oldukları zaman, konuşmayı bozabilirler. Hattın yoğun kullanımına VoIP uygulaması da neden olabilir. Bu yoğunluğu azaltmak için, birçok VoIP uygulaması sıkıştırma teknikleri kullanırlar. Ancak sıkıştırma, çoğu zaman sinyalin bozulmasına neden olur. Bu durum dinleyici de rahatsızlığa neden olabilir ama sıkıştırma oranının az olması durumunda telefon kalitesine ulaşılabilinir Ses sinyallerinin iletimi IP, QoS (Servis Kalitesi Quality of Service) garantisi olmayan sadece en iyi çaba (best-effort) bir hizmet ortaya koyar. Telefon kalitesinde ses iletişimi için gecikmenin ve paket kayıplarının az olması gerekir. Gecikme ve paket kayıplarının çok olması iletişimin kalitesini olumsuz etkileyeceğinden garantilere ihtiyaç vardır. 5

20 Ses sinyallerinin iletimi için genel ihtiyaçlar, kullanılacak protokoller ve gecikmenin etkileri tespit edilmelidir Đhtiyaçlar Ses verisi içeren paketleri iletirken, konuşma sinyali içindeki senkronizasyonu koruyan bir mekanizma olmalıdır. Birbirini takip eden paketler doğru zamanda doğru sırayla karşı tarafa iletilmelidir. Bu şekildeki senkronizasyona ortam içi (intra-media) senkronizasyon denir. Gerçek zamanlı ses iletişiminde toplam gecikme mümkün olduğunca az tutulmalıdır. Bir IP ağı sadece en iyi çaba hizmet verdiği için gecikmenin ihtiyaçları sağlayacağının hiçbir garantisi yoktur. Benzer bir şekilde, kayıp paket miktarı, örneğin tıkanıklık zamanlarında, yüksek olabilir. Telefon kalitesinde konuşma yapabilmek için, gecikme ve paket kayıpları hakkında garantiler içeren bir QoS mekanizması olması gerekebilir. Gönderilmesi gereken konuşma verisi, tipik olarak düzenli küçük zaman aralıklarında yaratılır. Veriyi alan uç bu veri akışını düzgün biçimde alamayabilir. Gönderici bir şekilde alıcının, gelen akışı tutup tutamayacağını bilmelidir. Alıcının veri akışını alıp alamayacağını belirleyen yöntemlere akış kontrolü yöntemi (flow control method) denir. Aynı zamanda, verinin düzenli bir şekilde gönderildiği gerçeğinden hareketle, bağlantının aşırı yüklenmesi ve tıkanıklık oluşması muhtemeldir. Tıkanıklık, ses iletişiminde istenmeyen niteliklerden olan, paket kaybı ve gecikmede artışa sebep olur. Đletim bileşeni, artan bir tıkanıklığı algılayabilmeli ve tıkanıklık durumunu ortadan kaldırmaya yönelik işlemleri yapmalıdır. Tıkanıklığı engelleyen ve kontrol eden mekanizmalara tıkanıklık kontrolü (congestion control) adı verilir. Akış ve tıkanıklık kontrolü için yapılması gereken, gönderilen veri miktarını azaltmaktır. Tipik olarak bu işlemi sıkıştırma modülü tarafından gerçekleştirilebilir, veri oranının azaltılması gerektiği zaman, sıkıştırma modülü sıkıştırma miktarını artırması için uyarılır. Bu genellikle konuşma kalitesinin azalmasıyla sonuçlanır. Böyle bir kalite azalması, kayıp paketler ve uzun gecikmelere göre tercih edilebilir (Black 2000). 6

21 Đletim protokolleri Bir uygulamanın veri iletebilmesi için protokolleri kullanması gereklidir. TCP/IP mimarisinde, bir uygulamanın kullanabileceği protokoller TCP (Đletim Kontrol Protokolü-Transmission Control Protocol) veya UDP (Kullanıcı Datagram Protokolü- User Datagram Protocol) dir. Telefon benzeri bir hizmet veren VoIP uygulamaları için TCP, konuşma verisinin gönderilmesinde iyi bir aday gibi görünebilir. TCP, bağlantının güvenilir veri akışı içinde olacağı bir hizmet vermektedir. TCP kullanımında ilk önce bağlantı hazırlanır, veri alış verişi yapılır ve son olarak bağlantı sonlandırılır. TCP kullanımında senkronizasyonla ilgili herhangi bir problem bulunmamaktadır. Tüm veri tam olarak gönderildiği sırada alınabilir. Ayrıca TCP kullanımında verinin doğru bir şekilde iletildiği garantilidir. Protokolün kendi özelliklerinde, ağı aşırı yüklenmeden koruyacak, akış ve tıkanıklık kontrol mekanizmaları da vardır. TCP nin kullanımında karşılaşılabilinecek birkaç dezavantaj vardır. Temel problemlerden bir tanesi, amacı güvenilir veri akışı sağlamak olan protokol, kaybolan ya da bozulmuş paketlerin, tekrar iletilmesi esasına dayanmaktadır. Bu özellik veri akışı sırasının korunduğu güvenilir bir hizmet sunarken, tekrar iletilen paketler için bekleme süresi, iletişime fazladan gecikme eklemektedir. VoIP uygulamalarında gecikmenin artması yerine ara sıra olan kayıp ya da bozuk paketler tercih edilen bir durum olabilir. TCP paketlerin sırasını koruduğu için, bir kayıp ya da bozuk paket olması durumunda uygulamanın, o paketten sonra gelenleri almasını engelleme durumu olabilir. VoIP uygulamasında konuşma verisi belirli zaman aralıklarında sürekli gönderilmelidir. Eğer bir paket yeterli bir zaman miktarı boyunca alıcıya ulaşmaz ise, diğer paketler alınmış olsalar bile diğer paketlerin çalınmasını engelleyecektir. TCP e ait akış ve tıkanıklık kontrol özellikleri çok kullanışlı görünebilir, ama VoIP uygulaması için bu kontrol yöntemleri kısıtlayıcı bir etken olacaktır. TCP, verinin gönderildiği oranı uygulamanın isteği dışında kolaylıkla azaltabilir ve bu durum yine toplam gecikmeyi arttırır. 7

22 Buradaki anahtar nokta, TCP nin VoIP için kullanışlı olmayan birçok özelliğe ve karmaşıklığa sahip olmasıdır. TCP, konuşma verisinin aynı anda birden çok kişiye gönderilmesi gerektiği zamanlarda verinin etkili bir şekilde dağıtımını desteklemez. Veri TCP kullanılarak birçok hedefe gönderilmek istenirse, ayrı ayrı TCP bağlantıları kurulmak zorundadır. Bu durum bağlantı yapılan noktalar arasında hat kapasitesinin yetmemesine neden olabilir. Hat kapasitesinin yetmeme durumu tıkanıklık göstergesidir. Verinin etkili bir şekilde dağıtımı için IP çoğa-gönderim (IP multicasting) kullanılabilinir. Bu nedenler TCP kullanımından vazgeçilmesi için yeterli sebeplerdir. UDP kullanılabilecek bir diğer TCP/IP protokolüdür. Bu protokol nerdeyse hiçbir karmaşıklık içermez. UDP, basit olarak IP ye sadece en iyi çaba hizmeti ekleyen bir protokoldür. UDP kullanımında, kayıp paketlerin tekrar gönderilmesi gerekmemektedir. Bu bir avantaj olarak görülebilir. Aynı zamanda, sadece basit bir IP eklentisi olduğu için IP çoğa-gönderim (IP multicasting) özelliklerini de kullanabilir. Veri birden çok hedefe yollanmak istediği zaman hat kapasitesinde tasarruf sağlayabilir. Tüm bunlar her ne kadar iyi gibi görünse de bazı dezavantajlar da vardır. UDP, senkronizasyon için nerdeyse hiçbir mekanizma içermez ve akış ya da tıkanıklık kontrolü yapması için hiç bir mekanizması yoktur. UDP de, akış ya da tıkanıklık kontrolü olmamasını ortadan kaldırmak için konuşma verisine fazladan veri ekleyebiliriz. Bu eklentiler yapılmış protokol, kontrol ve konuşma bilgisinin dağıtılması için kullanılabilinir. Bu gerçekte Gerçek-zamanlı Taşıma Protokolünün (Real-time Transport Protocol-RTP) TCP/IP mimarisindeki çalışma şeklidir RTP RTP (Gerçek-zamanlı Taşıma Protokolü -Real-time Transport Protocol), interaktif ses ya da görüntü gibi gerçek zamanlı karakteristikleri olan veriler için uçtan uca iletim hizmetleri sağlayan bir protokoldür (Schulzrinne vd. 1996). Bu durumda VoIP uygulamaları için kullanılabilecek protokol RTP olabilir. 8

23 RTP özellikleri gerçekte iki ayrı protokolü tanımlar. Đlki RTP dir. Đkincisi RTCP (Gerçek Zamanlı Taşıma Kontrol Protokolü - Real-time Transport Control Protocol) dir. RTP nin fonksiyonu gerçek zamanlı veriyi taşımaktır. RTCP oturum içindeki katılımcılar hakkında bilgi sağlar. Protokoller sadece TCP/IP değil çok sayıda ağ mimarisinde kullanılabilecek şekilde tanımlanmışlardır. RTP, TCP/IP de kullanıldığında tipik olarak UDP üstünde çalışan bir protokoldür. Bu protokoller, zamanında teslimden emin olacak mekanizmalara sahip değildirler. Herhangi bir QoS garantisi de vermezler. Bunlar başka bazı mekanizmalar tarafından sağlanmak durumundadırlar. Aynı zamanda, sırası bozuk şekilde veri akışının olması hala olasıdır. RTP de akış ve tıkanıklık kontrolü direkt olarak desteklenmemektedir. Ama gelen verinin sırasının, doğru olduğundan emin olmak için gerekli veriyi uygulamalara protokoller teslim ederler. Aynı zamanda, RTCP alma kalitesi hakkında, uygulamanın yerel düzenlemeler yapabileceği bilgiyi sağlar. Örneğin tıkanıklık oluşuyorsa, uygulama veri oranını azaltmaya karar verebilir RTP başlığı Bir RTP paketi, bir RTP başlığı (header) ve onu takiben gönderilecek veriden ibarettir. RTP teknik bilgisinde bu veri faydalı yük (payload) olarak isimlendirilir. Başlık, aynı IP başlığında olduğu gibi ağ bayt sırasında (network byte order) iletilir. Şekil 2.4 RTP başlığının biçimini göstermektedir (Schulzrinne vd. 1996). Şekil 2.4 RTP başlık bilgisi 9

24 Şekilde gösterilen alanlar ve açıklamalar şöyledir: V: Sürüm Bilgisi (Version Information), RTP nin değişik sürümleri arasında ayrım yapabilmek için kullanılır. (2 bit) protokolün şuanda 2 sürümü bulunmaktadır. P: Doldurma (Padding), eğer değeri 1 olarak atanmışsa; paketin sonunda bir ya da daha fazla, yükün parçası olmayan dolgu baytları mevcut demektir. Dolgu bitleri sabit boyutlu başlıklarda bazı şifreleme algoritmaları için kullanılabilmektedir. (1 bit) X: Uzantı (Extension), eğer değeri 1 olarak atanmışsa; başlığın sonunda kesinlikle bir adet başlık uzantısı mevcut demektir. (1 bit) CC: CSRC (Katılımcı Kaynağı Tanımlayıcısı - Conributing Source Identifier Count) sayısı, sabit başlığı takip eden CSRC tanımlayıcı sayısını gösterir. (4 bit) M: Đşaretleyici (Marker), yük profili tarafından tanımlanır. Çerçeve sınırlarının işaretlenmesi benzeri önemli işlevler için kullanılır. (1 bit) PT: RTP yükünün yapısını tanımlar ve uygulama tarafından anlamlandırılacağını belirtir. (7 bit) Sıra Numarası: Gönderilen her RTP veri paketiyle birlikte, değeri bir artırılır. Alıcı tarafından paket kayıpları tespiti ve paket sıralamasının yeniden oluşturulması için kullanılabilir. (16 bit) Zaman etiketi (timestamp): RTP veri paketindeki ilk bayta ait örnekleme zaman kesitini içeren, ortama özgü bir zaman etiketidir. Örnekleme kesiti, eş zamanlılığa imkan tanımak ve gecikme değişkenliği hesaplarını yapabilmek için, zamanda doğrusal ve tekdüze artan bir saatten türetilmiş olmalıdır. (32 bit) SSRC : (Eş Zamanlama Kaynağı Tanımlayıcısı - Synchronisation Source Identifier), eş zamanlayıcı kaynağı tanımlar. Tanımlayıcı, bir oturum içinde iki ayrı kaynağın aynı tanımlayıcıya sahip olmaması için, rasgele seçilir. Kaynak tanımlamanın amacı, tek bir zamanlama ve sıra numaralama uzayına sahip olmaktır. Yerel ağ adresini (örn: IP adresi) kullanmak yeterli değildir, çünkü bu adres tek olmayabilir. RTP ayrıca taşıma katmanından bağımsız olmak üzere tasarlanmıştır. RTP çeviricileri, değişik adres 10

Prensipler Çoklu ortam uygulamalarının sınıflandırılması Uygulamaların ihtiyaç duyacağı ağ servislerini belirlemek Uygulamaların gerçek zamanlı

Prensipler Çoklu ortam uygulamalarının sınıflandırılması Uygulamaların ihtiyaç duyacağı ağ servislerini belirlemek Uygulamaların gerçek zamanlı İrfan Köprücü Prensipler Çoklu ortam uygulamalarının sınıflandırılması Uygulamaların ihtiyaç duyacağı ağ servislerini belirlemek Uygulamaların gerçek zamanlı olmasından dolayı ayrılan yüksek önceliklerden

Detaylı

TCP/IP. TCP (Transmission Control Protocol) Paketlerin iletimi. IP (Internet Protocol) Paketlerin yönlendirmesi TCP / IP

TCP/IP. TCP (Transmission Control Protocol) Paketlerin iletimi. IP (Internet Protocol) Paketlerin yönlendirmesi TCP / IP TCP/IP Protokolü TCP/IP TCP/IP nin tarihi ARPANET ile başlayan Internetin tarihidir. Adreslerin dağıtımı NIC (Network Information Center) tarafından yapılır. Türkiye de ise bunu ODTÜ-TUBİTAK yapmaktadır.

Detaylı

VERĠ HABERLEġMESĠ OSI REFERANS MODELĠ

VERĠ HABERLEġMESĠ OSI REFERANS MODELĠ VERĠ HABERLEġMESĠ OSI REFERANS MODELĠ Bölüm-2 Resul DAġ rdas@firat.edu.tr VERİ HABERLEŞMESİ TEMELLERİ Veri İletişimi İletişimin Genel Modeli OSI Referans Modeli OSI Modeli ile TCP/IP Modelinin Karşılaştırılması

Detaylı

Uygulama 6. Sunum 5. Oturum 4. Taşıma 3. Ağ 2. Veri iletim 1

Uygulama 6. Sunum 5. Oturum 4. Taşıma 3. Ağ 2. Veri iletim 1 OSI MODELİ OSI Modeli Farklıbilgisayarların ve standartların gelişmesi ile sorunların ortaya çıkması nedeniyle ISO (International Organization for Standardization), OSI(Open Systems Interconnection) modelini

Detaylı

Protocol Mimari, TCP/IP ve Internet Tabanlı Uygulamalar

Protocol Mimari, TCP/IP ve Internet Tabanlı Uygulamalar Tabanlı Uygulamalar 3. Ders Yrd. Doç. Dr. İlhami M. ORAK Protocol Mimari, TCP/IP ve Internet Tabanlı Uygulamalar İletişimi tamamıyla ortadan kaldırmak için gönderici ile alıcı arasında hiçbir ortak kural

Detaylı

Computer Networks 4. Öğr. Gör. Yeşim AKTAŞ Bilgisayar Mühendisliği A.B.D.

Computer Networks 4. Öğr. Gör. Yeşim AKTAŞ Bilgisayar Mühendisliği A.B.D. Computer Networks 4 Öğr. Gör. Yeşim AKTAŞ Bilgisayar Mühendisliği A.B.D. OSI Modeli Farklı bilgisayarların ve standartların gelişmesi ile sorunların ortaya çıkması nedeniyle ISO (International Organization

Detaylı

Bilgisayar Programcılığı

Bilgisayar Programcılığı Bilgisayar Programcılığı Uzaktan Eğitim Programı e-bġlg 121 AĞ TEKNOLOJĠLERĠNĠN TEMELLERĠ Öğr. Gör. Bekir Güler E-mail: bguler@fatih.edu.tr Hafta 5: Ağ (Network) katmanı I 4. 1 Giriş 4.2 Sanal devre (virtual

Detaylı

Bilgisayar Sistemleri ilk ortaya çıktığında...

Bilgisayar Sistemleri ilk ortaya çıktığında... Bilgisayar Ağları Bilgisayar Sistemleri ilk ortaya çıktığında... Merkezi yapıya sahip ENIAC (1945) ~167 m² 30 ton IBM 650 (1960) K.G.M Dk.da ~ 74000 işlem 12 yıl kullanılmıştır http://the eniac.com www.kgm.gov.tr

Detaylı

Bölüm 12: UDP ve TCP. 12.1 UDP (User Datagram Protocol)

Bölüm 12: UDP ve TCP. 12.1 UDP (User Datagram Protocol) Bölüm 12: UDP ve TCP Türkçe (İngilizce) karşılıklar Bağlantısız (connectionless) Connection-oriented (bağlantı temelli) Veri dizisi (data stream) Soket (socket) Alındı (acknowledgment) Üç yollu el sıkışma

Detaylı

7 Uygulama 6. Sunum 5 Oturum Taşıma. 4 Ara katman- Yazılım ve donanım arası 3. Ağ Veri iletim. 2 Ağ Grubu-Donanım 1. Fiziksel. Uygulama Grubu-Yazılım

7 Uygulama 6. Sunum 5 Oturum Taşıma. 4 Ara katman- Yazılım ve donanım arası 3. Ağ Veri iletim. 2 Ağ Grubu-Donanım 1. Fiziksel. Uygulama Grubu-Yazılım OSI Modeli Farklı bilgisayarların i l ve standartların gelişmesi ile sorunların ortaya çıkması nedeniyle ISO (International Organization for Standardization), OSI (Open Systems Interconnection) modelini

Detaylı

BİH 605 Bilgi Teknolojisi Bahar Dönemi 2015

BİH 605 Bilgi Teknolojisi Bahar Dönemi 2015 BİH 605 Bilgi Teknolojisi Bahar Dönemi 2015 Ders- 12 Bilgisayar Ağları Yrd. Doç. Dr. Burcu Can Buğlalılar Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Katmanları İçerik Bilgisayar ağı nedir? Yerel alan ağları

Detaylı

IPv6 Ağlarında VoIP NETAŞ. 12-13 Ocak 2011. Ulusal IPv6 Protokol Altyapısı Tasarımı ve Geçiş Projesi

IPv6 Ağlarında VoIP NETAŞ. 12-13 Ocak 2011. Ulusal IPv6 Protokol Altyapısı Tasarımı ve Geçiş Projesi Ulusal IPv6 Protokol Altyapısı Tasarımı ve Geçiş Projesi 12-13 Ocak 2011 IPv6 Ağlarında VoIP Ali Katkar Hakkı Asım Terci Ceyda Gülen Akyıldız Rıdvan Özaydın İçerik Giriş VoIP Kavramları IPv4 ile Yaşanan

Detaylı

Bölüm 8 : PROTOKOLLER VE KATMANLI YAPI: OSI, TCP/IP REFERANS MODELLERİ.

Bölüm 8 : PROTOKOLLER VE KATMANLI YAPI: OSI, TCP/IP REFERANS MODELLERİ. Bölüm 8 : PROTOKOLLER VE KATMANLI YAPI: OSI, TCP/IP REFERANS MODELLERİ. Türkçe (İngilizce) karşılıklar Servis Kalitesi (Quality of Service, QoS) Uçtan-uca (end-to-end) Düğümden-ağa (host-to-network) Bölüm

Detaylı

BM 402 Bilgisayar Ağları (Computer Networks)

BM 402 Bilgisayar Ağları (Computer Networks) BM 402 Bilgisayar Ağları (Computer Networks) M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Not: Bu dersin sunumları, ders kitabının yazarları James F. Kurose ve Keith W. Ross tarafından

Detaylı

OSI REFERANS MODELI-II

OSI REFERANS MODELI-II OSI REFERANS MODELI-II Ö Ğ R. G Ö R. V O L K A N A L T ı N T A Ş OSI REFERANS MODELI VERİBAĞı KATMANI Veri hattı katmanında, fiziksel katmanda elektronik medyanın üzerinde verilerin nasıl iletileceği ve

Detaylı

F.Ü. MÜH. FAK. BİLGİSAYAR MÜH. BÖL. BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LAB. DENEY NO : 6. IP üzerinden Ses İletimi (VoIP)

F.Ü. MÜH. FAK. BİLGİSAYAR MÜH. BÖL. BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LAB. DENEY NO : 6. IP üzerinden Ses İletimi (VoIP) F.Ü. MÜH. FAK. BİLGİSAYAR MÜH. BÖL. BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LAB. DENEY NO : 6 IP üzerinden Ses İletimi (VoIP) 1.GİRİŞ Telefon iletişimi çağımızın kaçınılmaz bir gereksinimidir. Ancak, özellikle farklı yerleşimlerdeki

Detaylı

Bilgisayar Haberleşmesi ve Ağ Protokolleri. Quality of Service. Fevzi Fatih Çakmak

Bilgisayar Haberleşmesi ve Ağ Protokolleri. Quality of Service. Fevzi Fatih Çakmak Bilgisayar Haberleşmesi ve Ağ Protokolleri Quality of Service Fevzi Fatih Çakmak Outline Quality of Service Nedir? QoS Gerekliliği Trafik Karakteristikleri Quality of Service Modelleri Intserv - Integrated

Detaylı

İletişim Ağları Communication Networks

İletişim Ağları Communication Networks İletişim Ağları Communication Networks Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, James Kurose, Keith Ross, Computer Networking: A Top-Down Approach

Detaylı

Yeni Nesil Ağ Güvenliği

Yeni Nesil Ağ Güvenliği Yeni Nesil Ağ Güvenliği Ders 6 Mehmet Demirci 1 Bugün Taşıma katmanı güvenliği (TLS, SSL) İnternet katmanı güvenliği (IPSec) Kablosuz bağlantı güvenliği Güvenlik duvarları 2 SSL/TLS SSL ilk olarak Netscape

Detaylı

Web Tasarımının Temelleri

Web Tasarımının Temelleri 1. Hafta Web Tasarımının Temelleri Öğr. Gör. Murat YAZICI www.muratyazici.com Artvin Çoruh Üniversitesi, Artvin Meslek Yüksekokulu www.artvin.edu.tr Temel Kavramlar İnternet HTML WWW HTTP, HTTPS FTP Web

Detaylı

Ağ Nedir? Birden fazla bilgisayarın iletişimini sağlayan printer vb. kaynakları, daha iyi ve ortaklaşa kullanımı sağlayan yapılara denir.

Ağ Nedir? Birden fazla bilgisayarın iletişimini sağlayan printer vb. kaynakları, daha iyi ve ortaklaşa kullanımı sağlayan yapılara denir. TEMEL AĞ TANIMLARI Ağ Nedir? Birden fazla bilgisayarın iletişimini sağlayan printer vb kaynakları, daha iyi ve ortaklaşa kullanımı sağlayan yapılara denir WAN ve LAN Kavramları Bilgisayarlar ve paylaşılan

Detaylı

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı HAFTA IV Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2016 2017 Güz Yarıyılı Open System Interconnection (OSI) OSI modeli sıradüzensel 7 katmandan oluşur. OSI modeli hala geliştirilmekte olmasına rağmen satıcılar ve standart

Detaylı

BLM 6196 Bilgisayar Ağları ve Haberleşme Protokolleri

BLM 6196 Bilgisayar Ağları ve Haberleşme Protokolleri BLM 6196 Bilgisayar Ağları ve Haberleşme Protokolleri Simple Network Management Protocol (SNMP) 22.12.2016 Mustafa Cihan Taştan 16505002 1 İçerik SNMP Nedir? Ne Amaçla Kullanılır? SNMP Çalışma Yapısı SNMP

Detaylı

Computer Networks 5. Öğr. Gör. Yeşim AKTAŞ Bilgisayar Mühendisliği A.B.D.

Computer Networks 5. Öğr. Gör. Yeşim AKTAŞ Bilgisayar Mühendisliği A.B.D. Computer Networks 5 Öğr. Gör. Yeşim AKTAŞ Bilgisayar Mühendisliği A.B.D. TCP/IP Modeli TCP/IP, günümüzde en yaygın olarak kullanılan protokol takımıdır ve TCP/IP protokol yığınına (TCP/IP stack) gömülü,

Detaylı

Ağ Protokolleri. Aysel Aksu. Nisan, 2016

Ağ Protokolleri. Aysel Aksu. Nisan, 2016 Ağ Protokolleri Aysel Aksu Nisan, 2016 İçindekiler 1 Giriş................................................ 2 2 AĞ PROTOKOLLERİ....................................... 3 2.1 TCP/IP MİMARİSİ VE KATMANLARI.........................

Detaylı

AĞ SĠSTEMLERĠ. Öğr. Gör. Durmuş KOÇ

AĞ SĠSTEMLERĠ. Öğr. Gör. Durmuş KOÇ AĞ SĠSTEMLERĠ Öğr. Gör. Durmuş KOÇ Ağ Ġletişimi Bilgi ve iletişim, bilgi paylaşımının giderek önem kazandığı dijital dünyanın önemli kavramları arasındadır. Bilginin farklı kaynaklar arasında transferi,

Detaylı

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı EKi Salı, Perşembe Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı EKi Salı, Perşembe Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2015 2016 Güz Yarıyılı 22-23 EKi. 2015 Salı, Perşembe Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU OSI modeli sıradüzensel 7 katmandan oluşur. OSI modeli hala geliştirilmekte olmasına rağmen

Detaylı

Kontrol Đşaretleşmesi

Kontrol Đşaretleşmesi Kontrol Đşaretleşmesi Dinamik değişken yönlendirme, çağrıların kurulması, sonlandırılması gibi ağ fonksiyonlarının gerçekleştirilmesi için kontrol bilgilerinin anahtarlama noktaları arasında dağıtılması

Detaylı

Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. Bilgisayar Ağları Dersi Lab. 2. İçerik. IP ICMP MAC Tracert

Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. Bilgisayar Ağları Dersi Lab. 2. İçerik. IP ICMP MAC Tracert Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Ağları Dersi Lab. 2 İçerik IP ICMP MAC Tracert 1 IP Protokolü Ağ katmanı paketlerin kaynaktan hedefe ulaşmasından sorumludur.

Detaylı

AĞ TEMELLERİ 4.HAFTA CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU

AĞ TEMELLERİ 4.HAFTA CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU AĞ TEMELLERİ 4.HAFTA CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU Öğr. Gör. MEHMET CAN HANAYLI ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) Asimetrik Sayısal Abone Hattı, veri ve ses iletiminin aynı

Detaylı

Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. Bilgisayar Ağları Dersi Lab. 2

Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. Bilgisayar Ağları Dersi Lab. 2 Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Ağları Dersi Lab. 2 İçerik IP ICMP MAC Tracert IP Protokolü Ağ katmanı paketlerin kaynaktan hedefe ulaşmasından sorumludur.

Detaylı

AĞ HİZMETLERİ. Öğr.Gör.Volkan ALTINTAŞ. Version 4.0

AĞ HİZMETLERİ. Öğr.Gör.Volkan ALTINTAŞ. Version 4.0 AĞ HİZMETLERİ Öğr.Gör.Volkan ALTINTAŞ Version 4.0 İSTEMCİ SUNUCU İLİŞKİSİ İnsanlar her gün başkalarıyla iletişim kurmak ve rutin görevlerini yerine getirmek için ağ ve İnternet üzerinden sağlanan hizmetleri

Detaylı

TRANSPORT KATMANI. Akış kontrolu yapar. Bütün bu işlevleri yerine getiren protokollerden önemlileri şunlardır: 1 *TCP, * UDP, *SPX

TRANSPORT KATMANI. Akış kontrolu yapar. Bütün bu işlevleri yerine getiren protokollerden önemlileri şunlardır: 1 *TCP, * UDP, *SPX TRANSPORT KATMANI İki bilgisayardaki uygulamalar arasındaki iletişimin sağlanması bu katman mekanizmalarıyla olur. Bu katman iletişim kurmak isteyen bilgisayarların sanal olarak iletişim kurmalarını, bu

Detaylı

Bilgisayar Ağları. Ağı oluşturan cihazlar. Coğrafi koşullara göre ağın sınıflandırılması (LAN, MAN, WAN)

Bilgisayar Ağları. Ağı oluşturan cihazlar. Coğrafi koşullara göre ağın sınıflandırılması (LAN, MAN, WAN) Ag Teknolojileri Bilgisayar Ağları Bir bilgisayar ağı, iki veya daha fazla bilgisayarın bir iletişim aracı üzerinden(kablolu veya kablosuz), tüm iletişim, yazılım ve donanım bileşenleri ile birlikte bağlanarak

Detaylı

BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER

BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER Yazılımı ve Genel Özellikleri Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Kablosuz Ağların Modellemesi ve Analizi 1 OPNET OPNET Modeler, iletişim sistemleri ve

Detaylı

Oturum Başlatma Protokolü ve Uygulamaları

Oturum Başlatma Protokolü ve Uygulamaları Karadeniz Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Ağları Laboratuvarı Oturum Başlatma Protokolü ve Uygulamaları SIP Nedir? SIP ( S ession I nitiation P rotocol - Oturum Başlatma Protokolü),

Detaylı

Data Communications. Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. 2. Ağ Modelleri

Data Communications. Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü. 2. Ağ Modelleri Veri İletişimi Data Communications Suat ÖZDEMİR Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2. Ağ Modelleri Ağ Modelleri Bir ağ ğ bir noktadan diğer bir noktaya veri ileten donanım ve yazılımların

Detaylı

Maltepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Ağları - 1 (BİL 403)

Maltepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Ağları - 1 (BİL 403) Maltepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Ağları - 1 (BİL 403) GENEL DERS BİLGİLERİ Öğretim Elemanı : Yrd.Doç. Dr. Birim BALCI Ofis : MUH 310 Ofis Saatleri : Telefon : 0216 626 10

Detaylı

TCP / IP NEDİR? TCP / IP SORUN ÇÖZME

TCP / IP NEDİR? TCP / IP SORUN ÇÖZME TCP / IP NEDİR? TCP / IP SORUN ÇÖZME İki ya da daha fazla bilgisayarın birbirleriyle haberleşmesi için protokollere ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçlar doğrultusunda Uluslararası Standartlar Organizasyonu

Detaylı

Ağ Yönetiminin Fonksiyonel Mimarisi

Ağ Yönetiminin Fonksiyonel Mimarisi Bölüm 7 Ağ Yönetimi Ağ Yönetiminin Fonksiyonel Mimarisi a) Performans (Performance) Yönetimi b) Sistem Ayarları (Configuration) Yönetimi c) Hesap (Account) t)yönetimi i d) Hata (Fault) Yönetimi e) Güvenlik

Detaylı

Bölüm3 Taşıma Katmanı. Transport Layer 3-1

Bölüm3 Taşıma Katmanı. Transport Layer 3-1 Bölüm3 Taşıma Katmanı Transport Layer 3-1 Bölüm 3: Taşıma Katmanı Amaç: Taşıma katmanı servisleri arkasındaki prensipleri anlamak multiplexing/ demultiplexing (çoklama) Güvenilir data transferi Akış kontrolü

Detaylı

Bilgisayar Ağlarında Güvenlik. Prof. Dr. Eşref ADALI www. Adalı.net

Bilgisayar Ağlarında Güvenlik. Prof. Dr. Eşref ADALI www. Adalı.net Bilgisayar Ağlarında Güvenlik Prof. Dr. Eşref ADALI www. Adalı.net ISO/OSI Protocol Katman sırası Katman adı Hedef 7 Uygulama Yazılımlar Uygulamaya yönelik yazılımlar 6 Sunum 5 Oturum 4 Taşıma Ara katman:

Detaylı

Ayni sistem(host) üzerinde IPC. Ağ(network) aracılığı ile IPC

Ayni sistem(host) üzerinde IPC. Ağ(network) aracılığı ile IPC Ayni sistem(host) üzerinde IPC Prosesler Host P 1 P 2 P 3 IPC mekanizması OS kernel Ağ(network) aracılığı ile IPC Host A Host B Host C P 1 P 2 P 3 Ağ(Network) 1 Temel TCP/IP protokolleri OSI katmanları(layers)

Detaylı

Veri İletişimi, Veri Ağları ve İnternet

Veri İletişimi, Veri Ağları ve İnternet Veri İletişimi, Veri Ağları ve İnternet 2. Ders Yrd. Doç. Dr. İlhami M. ORAK Veri İletişimi Nedir? Haberleşmenin temel problemi bir noktadan gönderilen mesajın diğer noktada aynı veya aynıya yakın bir

Detaylı

BİLGİSAYAR AĞLARI VE İLETİŞİM

BİLGİSAYAR AĞLARI VE İLETİŞİM BİLGİSAYAR AĞLARI VE İLETİŞİM 1. Giriş 2. OSI Başvuru Modeli ve Katmanları 1. Fiziksel Donanım Katmanı (1.Katman) 2. Veri Bağlantı Katmanı (2.Katman) 1.Mantıksal Bağ Kontrolü Ağ Katmanı 2.Ortama Erişim

Detaylı

BLGM 343 DENEY 8 * TCP İLE VERİ İLETİŞİMİ

BLGM 343 DENEY 8 * TCP İLE VERİ İLETİŞİMİ BLGM 343 DENEY 8 * TCP İLE VERİ İLETİŞİMİ Amaçlar 1. TCP protokolünün öğrenilmesi 2. Ağ programlamada kullanacağımız sistem komutlarının öğrenilmesi 3. Ağ programlamanın kavranması TCP ile veri alışverişi

Detaylı

SOME-Bus Mimarisi Üzerinde Mesaj Geçişi Protokolünün Başarımını Artırmaya Yönelik Bir Algoritma

SOME-Bus Mimarisi Üzerinde Mesaj Geçişi Protokolünün Başarımını Artırmaya Yönelik Bir Algoritma SOME-Bus Mimarisi Üzerinde Mesaj Geçişi Protokolünün Başarımını Artırmaya Yönelik Bir Algoritma Çiğdem İNAN, M. Fatih AKAY Çukurova Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Balcalı-ADANA İçerik Çalışmanın

Detaylı

MODBUS PROTOKOLÜ ÜZERİNDEN KABLOLU VE KABLOSUZ ENERJİ İZLEME SİSTEMİ

MODBUS PROTOKOLÜ ÜZERİNDEN KABLOLU VE KABLOSUZ ENERJİ İZLEME SİSTEMİ MODBUS PROTOKOLÜ ÜZERİNDEN KABLOLU VE KABLOSUZ ENERJİ İZLEME SİSTEMİ 192.168.1.0 Networkunda çalışan izleme sistemi PC Eth, TCP/IP Cihaz 1, Cihaz 2, Şekil-1 U 200 Şekil-1 deki örnek konfigürasyonda standart

Detaylı

Serdar SEVİL. TCP/IP Protokolü

Serdar SEVİL. TCP/IP Protokolü Serdar SEVİL TCP/IP Protokolü TCP/IP TCP/IP nin tarihi ARPANET ile başlayan Internetin tarihidir. Adreslerin dağıtımı NIC (Network Information Center) tarafından yapılır. Türkiye de ise bunu ODTÜ-TUBİTAK

Detaylı

Alt Ağ Maskesi (Subnet Mask)

Alt Ağ Maskesi (Subnet Mask) TCP/IP (Devam) Alt Ağ Maskesi (Subnet Mask) Ağdaki iki bilgisayarın veya cihazın aynı ağda olduklarını anlamalarını sağlar. Sınıf IP adres Ağ No Host No Ağ bit sayısı Host bit sayısı Varsayılan Ağ Maskesi

Detaylı

Internetin Yapı Taşları

Internetin Yapı Taşları Internetin Yapı Taşları Ali Erdinç Köroğlu III. Linux ve Özgür Yazılım Şenliği 13 Mayıs 200 Milli Kütüphane - Ankara Internetin Yapı Taşları OSI Katmanı TCP Katmanı IP Katmanı IP Adresleme IP Sınıfları

Detaylı

3. Bölüm: Ağ Protokolleri ve İletişimleri

3. Bölüm: Ağ Protokolleri ve İletişimleri 3. Bölüm: Ağ Protokolleri ve İletişimleri CCNA 1 - Ağlara Giriş Yrd.Doç.Dr. Ersan Okatan v 1.0 Presentation_ID 1 3. Bölüm: Hedefler Öğrenciler aşağıdakileri yapabilecek: Kuralların iletişimi kolaylaştırmak

Detaylı

TCP/IP protokol kümesini tanımlamak. Bu protokol kümesindeki katmanları sıralamak.

TCP/IP protokol kümesini tanımlamak. Bu protokol kümesindeki katmanları sıralamak. TCP/IP Modeli 2/66 TCP/IP protokol kümesini tanımlamak. Bu protokol kümesindeki katmanları sıralamak. OSI modeli ile TCP/IP modeli arasındaki benzerlik ve farklılıkları tanımlamak. 2 3/66 Ağ üzerinde iki

Detaylı

Bir bölgede başka bir bölgeye karşılıklı olarak, veri veya haberin gönderilmesini sağlayan.sistemlerdir.

Bir bölgede başka bir bölgeye karşılıklı olarak, veri veya haberin gönderilmesini sağlayan.sistemlerdir. 1.1.3. Scada Yazılımından Beklenenler Hızlı ve kolay uygulama tasarımı Dinamik grafik çizim araçları Çizim kütüphaneleri Alarm yönetimi Tarih bilgilerinin toplanması Rapor üretimi 1.1.4. Scada Sistemleri

Detaylı

WiFi RS232 Converter Sayfa 1 / 12. WiFi RS232 Converter. Teknik Döküman

WiFi RS232 Converter Sayfa 1 / 12. WiFi RS232 Converter. Teknik Döküman WiFi RS232 Converter Sayfa 1 / 12 WiFi RS232 Converter Teknik Döküman WiFi RS232 Converter Sayfa 2 / 12 1. ÖZELLĐKLER 60.20mm x 40.0mm devre boyutları (5-15)VDC giriş gerilimi Giriş ve çalışma gerilimini

Detaylı

Toplu İleti Gönderimi

Toplu İleti Gönderimi Toplu İleti Gönderimi İK ve Bordro Plus ürünlerinde; personelin doğum günü, işe giriş kutlaması gibi özel tarihlerde çalışanlara e-posta ile kutlama mesajları otomatik olarak gönderilebilir. Bu işlem Sicil

Detaylı

Bölüm 2 : ANAHTARLAMA : DEVRE ANAHTARLAMA. MESAJ ANAHTARLAMA. PAKET ANAHTARLAMA.

Bölüm 2 : ANAHTARLAMA : DEVRE ANAHTARLAMA. MESAJ ANAHTARLAMA. PAKET ANAHTARLAMA. Bölüm 2 : ANAHTARLAMA : DEVRE ANAHTARLAMA. MESAJ ANAHTARLAMA. PAKET ANAHTARLAMA. Türkçe (İngilizce) karşılıklar Devre Anahtarlama (circuit switching) Mesaj Anahtarlama (message switching) Paket Anahtarlama

Detaylı

İsimler : Köksal İçöz, Çağdaş Yürekli, Emre Uzun, Mustafa Ünsal Numaralar : 040090295, 040080459, 040090275, 040090282 Grup No : E-1

İsimler : Köksal İçöz, Çağdaş Yürekli, Emre Uzun, Mustafa Ünsal Numaralar : 040090295, 040080459, 040090275, 040090282 Grup No : E-1 EHB 481 Temel Haberleşme Sistemleri Tasarım ve Uygulamaları 2014-2015 Güz Yarıyılı Proje Aşama Raporu:. Aşama Standardizasyon Çalışmalarını İncelemesi Aşama : Aktivitenin Çıktıları İsimler : Köksal İçöz,

Detaylı

Bilgisayar Ağları ve Türleri

Bilgisayar Ağları ve Türleri Bilgisayar Ağları ve Türleri Bilgisayar ağı, birbirlerine bağlı ve birbirleri arasında metin, ses, sabit ve hareketli görüntü aktarımı yapabilen bilgisayarların oluşturduğu yapıdır. Ağlar sadece bilgisayarlardan

Detaylı

BİLGİSAYAR AĞLARI VE İLETİŞİM

BİLGİSAYAR AĞLARI VE İLETİŞİM Hafta 6: IP Adresleme ve Yönlendirme BİLGİSAYAR AĞLARI VE İLETİŞİM 1. IP Adresleme ve Alt Ağlar (Subnets) 1. IP Adres Sınıfları 1. A sınıfı Adresler 2. B Sınıfı Adresler 3. C sınıfı Adresler 4. D Sınıfı

Detaylı

Bilg-101. Bölüm 6. Bilgisayar Ağları. Ne Öğreneceğiz? Bilgisayar Ağı Nedir?

Bilg-101. Bölüm 6. Bilgisayar Ağları. Ne Öğreneceğiz? Bilgisayar Ağı Nedir? Bilg-101 Bölüm 6 Bilgisayar Ağları 2006 Prentice-Hall, Inc Slide 1 Ne Öğreneceğiz? Bilgisayar Ağı Bilgisayar Ağlarının Avantaj ve Dezavantajları Bilgisayar Ağlarında Protokol ün önemi Ağ Çeşitleri Yerel

Detaylı

8. HAFTA KBT204 İNTERNET PROGRAMCILIĞI II. Öğr.Gör. Hakan YILMAZ. hakanyilmaz@karabuk.edu.tr

8. HAFTA KBT204 İNTERNET PROGRAMCILIĞI II. Öğr.Gör. Hakan YILMAZ. hakanyilmaz@karabuk.edu.tr 8. HAFTA KBT204 İNTERNET PROGRAMCILIĞI II Öğr.Gör. Hakan YILMAZ hakanyilmaz@karabuk.edu.tr Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 2 İçindekiler QUERYSTRING KOLEKSIYONU... 3 FORM

Detaylı

YENĐ NESĐL HETEROJEN KABLOSUZ AĞLARDA ALGORĐTMALARI

YENĐ NESĐL HETEROJEN KABLOSUZ AĞLARDA ALGORĐTMALARI YENĐ NESĐL HETEROJEN KABLOSUZ AĞLARDA QoS ROUTING ALGORĐTMALARI Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Đstanbul Üniversitesi Şafak DURUKAN ODABAŞI, A. Halim ZAĐM Đstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Avcılar

Detaylı

ULAKNET VoIP Servisi ve VoIP Çalışma Grubu

ULAKNET VoIP Servisi ve VoIP Çalışma Grubu ULAKNET VoIP Servisi ve VoIP Çalışma Grubu Neşe Kaptan Koç III. ULAKNET Çalıştayı ve Eğitimi Adnan Menderes Üniversitesi Didim MYO/Aydın 31 Mayıs - 3 Haziran 2009 Gündem VoIP nedir? VoIP için Kullanılan

Detaylı

03/03/2015. OSI ve cihazlar. Ağ Donanımları Cihazlar YİNELEYİCİ (REPEATER) YİNELEYİCİ (REPEATER) Yineleyici REPEATER

03/03/2015. OSI ve cihazlar. Ağ Donanımları Cihazlar YİNELEYİCİ (REPEATER) YİNELEYİCİ (REPEATER) Yineleyici REPEATER Ağ Donanımları Cihazlar OSI ve cihazlar OSI Katmanı Uygulama Sunum Oturum Taşıma Ağ Veri İletim Fiziksel Cihaz Yönlendirici (Router) Katman 3 Switch Köprü (Bridge) Katman 2 Switch NIC, Yineleyici (Repeater)

Detaylı

TCP/IP Modeli. TCP/IP protokol kümesini tanımlamak. Bu protokol kümesindeki katmanları sıralamak.

TCP/IP Modeli. TCP/IP protokol kümesini tanımlamak. Bu protokol kümesindeki katmanları sıralamak. TCP/IP Modeli 2/66 TCP/IP protokol kümesini tanımlamak. Bu protokol kümesindeki katmanları sıralamak. OSI modeli ile TCP/IP modeli arasındaki benzerlik ve farklılıkları tanımlamak. 2 1 3/66 Ağ üzerinde

Detaylı

Bilgisayar Ağı Nedir?

Bilgisayar Ağı Nedir? Bilgisayar Ağı Nedir? İki veya daha fazla bilgisayarın bir araya gelerek belirli bir protokol altında iletişimde bulundukları yapıya bilgisayar ağı denir. Protokol, ağ bileşenlerinin birbiri ile nasıl

Detaylı

Gökhan AKIN ĐTÜ/BĐDB Ağ Grubu Başkanı ULAK/CSIRT. Sınmaz KETENCĐ ĐTÜ/BĐDB Ağ Uzmanı

Gökhan AKIN ĐTÜ/BĐDB Ağ Grubu Başkanı ULAK/CSIRT. Sınmaz KETENCĐ ĐTÜ/BĐDB Ağ Uzmanı IPv6 da Bir Sonraki Adım Yazarlar Gökhan AKIN ĐTÜ/BĐDB Ağ Grubu Başkanı ULAK/CSIRT Sınmaz KETENCĐ ĐTÜ/BĐDB Ağ Uzmanı IPV6 Adresi Aldık Ya Sonra? ADSL vs ile bağlantı IPV4/IPV6 Kurum Personeli Đstemci IPv4

Detaylı

BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ

BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ Derleyen: Prof. Dr. Güngör BAL Bölüm 6 Telekomünikasyon ve Ağlar Prensipler ve Öğrenme Hedefleri Etkin haberleşme, organizasyonların başarıları için önemlidir Haberleşme

Detaylı

Tarzan: A Peer-to-Peer Anonymizing Network Layer 1 EMRE YESĐRCĐ 2 KONULAR Giriş Anonimlik Nedir? Tasarım ve Hedefler Kural Tanımı Kodlama Sonuç 3 Giriş Tarzan her düğümünde bir karıştırıcı olan bir peer

Detaylı

BİLGİSAYAR 4 MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİK BÖLÜMÜ 1. DERS İNTERNET, TCP/IP, İNTERNETTE MESAJ VE BİLGİ AKTARIMI YARD. DOÇ. DR.

BİLGİSAYAR 4 MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİK BÖLÜMÜ 1. DERS İNTERNET, TCP/IP, İNTERNETTE MESAJ VE BİLGİ AKTARIMI YARD. DOÇ. DR. BİLGİSAYAR 4 MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİK BÖLÜMÜ 1. DERS İNTERNET, TCP/IP, İNTERNETTE MESAJ VE BİLGİ AKTARIMI YARD. DOÇ. DR. MEHTAP YALÇINKAYA İNTERNET NEDİR? İnternet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine

Detaylı

Ağ Temelleri Semineri. erbil KARAMAN

Ağ Temelleri Semineri. erbil KARAMAN Ağ Temelleri Semineri erbil KARAMAN Gündem 1. 1. İnternet 2. 2. TCP // IP IP 3. 3. Ağ Analizi 4. 4. Ağ Güvenliği internet Yeni Varoluş Habitatı Bilgi Hız Özgürlük Dönüşüm iletişim Alış Veriş İnternet bağlantısı

Detaylı

YÖNLENDİRİCİLER. Temel Bilgiler. Vize Hazırlık Notları

YÖNLENDİRİCİLER. Temel Bilgiler. Vize Hazırlık Notları YÖNLENDİRİCİLER Temel Bilgiler Vize Hazırlık Notları 1 Yönlendiriciler 1. YÖNLENDİRİCİLER 1.1. WAN Geniş Alan Bilgisayar Ağları (WAN, Wide Area Network) Bir ülke ya da dünya çapında yüzlerce veya binlerce

Detaylı

Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu

Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu Özlem Özgöbek Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2010 İnternet erişiminin yaygınlaşması ve artık mobil cihazlar üzerinden bile yüksek hızlı veri iletişimine

Detaylı

22/03/2016. OSI and Equipment. Networking Hardware YİNELEYİCİ (REPEATER) YİNELEYİCİ (REPEATER) Yineleyici. Hub

22/03/2016. OSI and Equipment. Networking Hardware YİNELEYİCİ (REPEATER) YİNELEYİCİ (REPEATER) Yineleyici. Hub OSI and Equipment Networking Hardware Networking hardware may also be known as network equipment or computer networking devices. OSI Layer Uygulama Sunum Oturum Taşıma Ağ Veri İletim Fiziksel Equipment

Detaylı

SMSEXPLORER XML API. XML API KILAVUZU v.1.0

SMSEXPLORER XML API. XML API KILAVUZU v.1.0 SMSEXPLORER XML API 0 1 İçerik 1 İçerik 1 2 Genel Bakış 2 3 Giriş 2 4 Başlarken 2 5 Genel Hata Kodları 3 6 SMS Gönderimi 3 6.1 Aynı Mesajın Birçok Farklı Numaraya Gönderilmesi 4 6.2 Farklı Mesajların Birçok

Detaylı

DOD / DEPARMENT OF DEFENCE

DOD / DEPARMENT OF DEFENCE DOD / DEPARMENT OF DEFENCE TCP/IP protokol grubunun referans aldığı DoD modeli 4 ayrı katmandan oluşur. Ağ Arayüz Katmanı İnternet Katmanı Aktarım Katmanı Uygulama Katmanı DoD / Deparment of Defence Ağ

Detaylı

OSI Referans Modeli. OSI Referans Modeli. OSI Başvuru Modeli Nedir? OSI Başvuru Modeli Nedir?

OSI Referans Modeli. OSI Referans Modeli. OSI Başvuru Modeli Nedir? OSI Başvuru Modeli Nedir? OSI Referans Modeli OSI Referans Modeli Haberleşme ağları karmaşık bir yapıya sahiptir. Ortamın fiziksel olarak yaratılması, Bu ortam üzerinde veri aktarımı için gerekli kodlamanın yapılması, paketlerin

Detaylı

Bilgisayar Ağları Computer Networks

Bilgisayar Ağları Computer Networks Bilgisayar Ağları Computer Networks Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, James Kurose, Keith Ross, Computer Networking: A Top-Down Approach 6/e,

Detaylı

Dünyanın bilgisine açılan pencere... Ya da sadece yeni çağın eğlencesi...

Dünyanın bilgisine açılan pencere... Ya da sadece yeni çağın eğlencesi... Dünyanın bilgisine açılan pencere... Ya da sadece yeni çağın eğlencesi... Bilgisayar Ağı (Network) Nedir? Bir ana bilgisayarın denetiminde birbirlerine bağlı olarak çalışan bilgisayarların oluşturduğu

Detaylı

P-661HNU F1 ve P-660HNU F1 QoS Yönetimi

P-661HNU F1 ve P-660HNU F1 QoS Yönetimi P-661HNU F1 ve P-660HNU F1 QoS Yönetimi Ürünümüzde QoS nasıl çalışır? Ürünlerimiz mekanizma gereği paket iletim istikametini dikkate alır ve Tampon Yönetim(Buffer Management) algoritması olarak Drop Tail

Detaylı

Internet in Kısa Tarihçesi

Internet in Kısa Tarihçesi TCP/IP Internet in Kısa Tarihçesi İlk geniş alan ağı olan ARPANET 1960 lı yılların ortasında askeri amaçlarla ortaya çıktı. Problem: Nükleer bir savaş esnasında telefon hatlarının çoğunun tahrip olması

Detaylı

Virtual Router Redundancy Protocol (VRRP)

Virtual Router Redundancy Protocol (VRRP) Virtual Router Redundancy Protocol (VRRP) VRRP teknolojisi IEEE temel alınarak geliştirilmiştir.[13] VRRP, HSRP gibi teknolojilerde olduğu gibi birden fazla yönlendiricinin veya üçüncü seviye bir anahtarlayıcının

Detaylı

VOIP. Voice Over Internet Protocol (Internet Protokolü Üzerinden Ses) SEBAHAT111TİN GÜÇLÜ FIRAT ÜNİVERSİTESİ YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ 1

VOIP. Voice Over Internet Protocol (Internet Protokolü Üzerinden Ses) SEBAHAT111TİN GÜÇLÜ FIRAT ÜNİVERSİTESİ YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ 1 VOIP Voice Over Internet Protocol (Internet Protokolü Üzerinden Ses) 16541905 SEBAHAT111TİN GÜÇLÜ FIRAT ÜNİVERSİTESİ YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ 1 VOIP NEDİR Açılımı; "Voice Over Internet Protocol" yani "Internet

Detaylı

Hüseyin ÇIRAL huseyinciral@gmail.com

Hüseyin ÇIRAL huseyinciral@gmail.com Hüseyin ÇIRAL huseyinciral@gmail.com 1. WAN Optimizasyon Nedir? WAN Optimizasyon ; WAN üzerinden yapılan bağlantılarda (ADSL, G.SHDSL, 3G, MetroEthernet vb), bağlanan lokasyonlar arasındaki veri transferini

Detaylı

İNTERNET VE BİLGİ AĞLARININ KULLANIMI

İNTERNET VE BİLGİ AĞLARININ KULLANIMI İNTERNET VE BİLGİ AĞLARININ KULLANIMI İnternet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet

Detaylı

WiFi Relay Sayfa 1 / 11. WiFi Relay. Teknik Döküman

WiFi Relay Sayfa 1 / 11. WiFi Relay. Teknik Döküman WiFi Relay Sayfa 1 / 11 WiFi Relay Teknik Döküman WiFi Relay Sayfa 2 / 11 1. ÖZELLĐKLER 100.0mm x 80.0mm devre boyutları 12/24 VDC giriş gerilimi Giriş ve çalışma gerilimini gösteren LED ler 4 adet, 12/24V,

Detaylı

Bilgisayar Ağları Computer Networks

Bilgisayar Ağları Computer Networks Bilgisayar Ağları Computer Networks Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, James Kurose, Keith Ross, Computer Networking: A Top-Down Approach 6/e,

Detaylı

BÖLÜM 7. Telekomünikasyon, İnternet ve, Kablosuz Teknoloji. Doç. Dr. Serkan ADA

BÖLÜM 7. Telekomünikasyon, İnternet ve, Kablosuz Teknoloji. Doç. Dr. Serkan ADA BÖLÜM 7 Telekomünikasyon, İnternet ve, Kablosuz Teknoloji Doç. Dr. Serkan ADA Bilgisayar Ağı Nedir? En yalın haliyle ağ, iki veya daha fazla birbirine bağlı bilgisayardan oluşur. Bilgisayar Ağı Nedir?

Detaylı

SMTP Protokolü ve Spam Mail Problemi

SMTP Protokolü ve Spam Mail Problemi SMTP Protokolü ve Spam Mail Problemi M. Erkan YÜKSEL, Şafak Durukan ODABAŞI İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu çalışmada, Özet Antispam/antivirüs programı filtresinden

Detaylı

IPv6 Başlığında Bulunan Akış Etiketi Alanının Kullanım Yaklaşımları. Okt. Sadettin DEMİR Yrd. Doç. Dr. İbrahim Özçelik

IPv6 Başlığında Bulunan Akış Etiketi Alanının Kullanım Yaklaşımları. Okt. Sadettin DEMİR Yrd. Doç. Dr. İbrahim Özçelik IPv6 Başlığında Bulunan Akış Etiketi Alanının Kullanım Yaklaşımları Okt. Sadettin DEMİR Yrd. Doç. Dr. İbrahim Özçelik GİRİŞ İnternet mimarisi paket anahtarlamalı ağlar üzerinde best effort tabir edilen,

Detaylı

BIL411 - BİLGİSAYAR AĞLARI LABORATUVARI

BIL411 - BİLGİSAYAR AĞLARI LABORATUVARI BIL411 - BİLGİSAYAR AĞLARI LABORATUVARI ITS-101A INTERNET EĞİTİM SİSTEMİ TCP/IP THE DOMAIN NAME SYSTEM (ALAN ADI SİSTEMİ) İstanbul Ticaret Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Araş. Gör. Can EYÜPOĞLU

Detaylı

Bölüm 5 İletim(Transport) Katmanı

Bölüm 5 İletim(Transport) Katmanı Bölüm 5 İletim(Transport) Katmanı Oturum katmanından veriyi alıp, ihtiyaç duyulduğunda küçük bileşenlere ayırıp ağ katmanına geçirerek, diğer uca bu parçaların doğru bir şekilde ulaştığına emin olmak Normal

Detaylı

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı HAFTA VI Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2016 2017 Güz Yarıyılı DoD / Deparment of Defence TCP/IP protokol grubunun referans aldığı DoD modeli 4 ayrı katmandan oluşur. Ağ Arayüz Katmanı İnternet Katmanı Aktarım

Detaylı

HABERLEŞME. izlenebilmekte ve komut alabilmektedir.

HABERLEŞME. izlenebilmekte ve komut alabilmektedir. HABERLEŞME Otomasyon tip GESS ürünleri dış ortamla haberleşerek durum bilgilerini, ölçüm sonuçlarını (gerilim, akım, frekans) ve hata mesajlarını izleme imkanı sunmaktadır. Cihazlar dış ortamla haberleştirirken

Detaylı

AĞ TEMELLERI. İSİM SOYİSİM: EMRE BOSTAN BÖLÜM: BİLGİSAYAR PROGRAMCILIĞI ÜNİVERSİTE: NİŞANTAŞI KONU: Konu 5. TCP/IP

AĞ TEMELLERI. İSİM SOYİSİM: EMRE BOSTAN BÖLÜM: BİLGİSAYAR PROGRAMCILIĞI ÜNİVERSİTE: NİŞANTAŞI KONU: Konu 5. TCP/IP AĞ TEMELLERI İSİM SOYİSİM: EMRE BOSTAN BÖLÜM: BİLGİSAYAR PROGRAMCILIĞI ÜNİVERSİTE: NİŞANTAŞI KONU: Konu 5. TCP/IP 1 İÇİNDEKİLER 4.1. İnternet Adresleri 3 4.2. Ip Adresleme 3 4.3. Ip Adresi Çeşitleri 4

Detaylı

CENG 362 Computer Networks (2005) Midterm Exam 1 Çözümleri

CENG 362 Computer Networks (2005) Midterm Exam 1 Çözümleri CENG 362 Computer Networks (2005) Midterm Exam 1 Çözümleri 1. (20 puan) (Hepsi doğru cevaplanırsa 25 puan) Aşağıda verilen her bir ifade için D (Doğru) veya (anlış) şıklarından birini işaretleyin. Doğru

Detaylı

Lab7-Dinamik Yönlendirme ve RIP

Lab7-Dinamik Yönlendirme ve RIP Lab7-Dinamik Yönlendirme ve Yönlendirme Ağ yöneticileri dinamik yönlendirme protokolünü temel olarak düşünürler. Ağın büyüklüğü, kullanılan hattın bant genişliği, ağ yönlendiricilerinin güç işlemleri,

Detaylı

İleri Düzey Bilgisayar Ağları

İleri Düzey Bilgisayar Ağları İleri Düzey Bilgisayar Ağları Ders 5 İnternet te Ses ve Görüntü Transferi İçerik Dağıtım Ağları ve Eşler Arası Ağlar Mehmet Demirci 1 Bugün Multimedia Streaming İçerik Dağıtım Ağları (CDN) Eşler arası

Detaylı

BLGM 344 DENEY 3 * AĞ PROGRAMLAMAYA GİRİŞ

BLGM 344 DENEY 3 * AĞ PROGRAMLAMAYA GİRİŞ BLGM 344 DENEY 3 * AĞ PROGRAMLAMAYA GİRİŞ Amaçlar 1. TCP protokolünün öğrenilmesi 2. Ağ programlamada kullanacağımız sistem komutlarının öğrenilmesi 3. Ağ programlamanın kavranması TCP ile veri alışverişi

Detaylı