GAP TARIMSAL EĞİTİM ve YAYIM PROJESİ (GAP TEYAP) ÇİFTÇİ ÖRGÜTLERİ MERKEZLİ ÇOĞULCU YAYIM MODELİ. Ocak-Mart 2015 I. Dönemi Faaliyet Raporu

Transkript

1 T.C. KALKINMA BAKANLIĞI GAP BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI GAP TARIMSAL EĞİTİM ve YAYIM PROJESİ (GAP TEYAP) ÇİFTÇİ ÖRGÜTLERİ MERKEZLİ ÇOĞULCU YAYIM MODELİ Ocak-Mart 2015 I. Dönemi Faaliyet Raporu Şanlıurfa Mart 2015

2 İÇİNDEKİLER GİRİŞ 3 A-YAYIM MODELİ UYGULAMA VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÇALIŞMALARI 6 Çiftçi Örgütleri Eğitim Altyapı İhtiyaçlarının Giderilmesi 6 Çiftçi Örgütleri Yayım Personelleri için Yayım Ekipmanı İhtiyaçlarının Giderilmesi Yılı Teknik Eleman Eğitim Programı 8 Model kapsamında çalışılan çiftçi örgütlerinde desteklenen tarım danışmanlarının 3 aylık dönemde gerçekleştirdiği yayım çalışmaları 13 Demonstrasyonlar Bitkisel Demonstrasyonlar Sulama Demonstrasyonları Hayvancılık Demonstrasyonları 24 Köy Toplantıları 26 Yurtiçi Çiftçi ve Teknik Eleman Teknik Gezileri 33 B- ÖRGÜTLENME ve GRUP OLUŞTURMA 34 Mevcut Örgütlerin Geliştirilmesi Çalışmaları 35 Yeni Örgütlerin Oluşturulması Çalışmaları 35 Yeni kurulan örgütlerde yapılan çalışmalar 36 Kurulmuş olup yeni çalışma döneminde destek verdiğimiz çiftçi örgütleri 36 C- SUYUN ETKİN KULLANIMI ve SUYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 36 D- KOORDİNASYON ve FARKINDALIK 41 Model Tanıtım Çalışmaları 42 Araştırma, Yayımcı ve Çiftçi Bağlarını Güçlendirme Çalışmaları 42 Basılı ve Görsel Materyal Hazırlanması 43 E- İZLEME ve DEĞERLENDİRME 44 2

3 GİRİŞ GAP Bölge Kalkınma İdaresi (GAP BKİ), T.C. Kalkınma Bakanlığının temel misyonuna uygun olarak bölgede elde ettiği birikimlerinden hareketle; GAP Bölgesi nde doğal kaynakların etkin ve sürdürülebilir kullanımını dikkate alarak bölgenin kalkınma çalışmalarında insan odaklı bir anlayışla çalışmalarını geliştirmekte ve yürütmektedir. Bu kapsamda, GAP-BKİ bölgenin tarımsal potansiyelinin bölgesel düzeyde etkin şekilde kullanımını sağlamak üzere bölgesel kalkınmaya ve ülke ekonomisine maksimum katkı sağlamaya yönelik çalışmalarını sürdürmektedir. GAP BKİ nin günümüze değin elde ettiği deneyimleri ve 2011 ile 2013 yıları arasına yürütülen GAP-TEYAP deneyimlerinden hareketle; bölgede etkili, uygulanabilir, sürdürülebilir ve insan kaynağını öne alan ve onun refahını hedefleyen bir anlayışı hâkim kılacak bir yayım modelinin ortaya konulmasının gerekli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Konuyla ilgili GAP BKİ nın yaptığı çalışmalar, yapılan çalıştaylar ve tüm ilgili paydaşların katılımlarıyla gerçekleştirilen diğer çalışmalarda elde edilen sonuçlardan hareketle mevcut koşullar, yapılması gerekenler ve bu alanda dünyadaki gelişmeler dikkate alınarak değerlendirildiğinde; Bölgede, kendi kendine yardım prensibi ile çalışacak, çiftçi örgütlerine dayalı çoğulcu ve talep yönlendirmeli bir yayım modelinin sorunların çözümünde etkin ve uygun olacağı ve bu şekilde tarımsal gelişimin ivme kazanacağı kanısına varılmıştır. Bu amaçla GAP TEYAP-Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli Aralık 2013 de onaylanarak, Ocak 2014 de uygulama planındaki faaliyetlere başlamıştır. Bu rapor GAP TEYAP Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli I. Dönem (Ocak- Mart) faaliyetlerini içermektedir. Model Uygulama Planı Model uygulama planı amaç ve hedefler doğrultusunda düzenlenerek, yıllık iş planlaması yapılmış ve ana faaliyet programı oluşturulmuştur. Model çalışmaları bu programa göre 5 (beş) ana başlıktan oluşmaktadır. A) Yayım modeli (Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli) uygulama çalışmaları B) Suyun etkin kullanımı ve suya hazırlık çalışmaları C) Örgütlenme ve grup oluşturmaya yönelik çalışmaları D) Koordinasyon ve farkındalık çalışmaları E) İzleme ve Değerlendirme 3

4 Model çalışma alanları, hedef ve hedef gruplar bu revize çalışması ile yeniden belirlenmiştir. Çalışma alanlarının her birinde hizmet veren 3 tarım danışmanı birinci hedef grup ve çalışma alanlarının her birinin alt bölgesinde yer alan sözleşmeli çiftçiler birinci hedef grubunu oluşturmaktadır. Model kapsamına alınan çiftçi örgütlerinin sorumluluk sahalarında yer alan diğer yayım elemanları ve çiftçiler alt bölgelere göre modelin ikinci ve üçüncü hedef grupları olarak belirlenmiştir. Tablo 1: Model Çalışma Alanları SN İl/İlçe İl Ekipleri Tarım Danışmanları Model Uygulama Sulamaya A.A. Örgütlenme 1 Adıyaman Bünyamin ASLAN 2 Batman- Siirt 3 Diyarbakır Ahmet MENTEŞE Sabahattin TÜZÜN Hatice KAYA Faruk ALAN Çiğdem ÇELİKKANAT DEMİR Mutlu ŞAHİN Musa POLAT M. Turgay TOPÇU Mürsel ÖZTÜRKERİ Sakine ERASLAN Turgay KORKMAZ Gülşin ODUNCU Seyithan ÖNER Özlem AKBOĞA Tahsin KARAKOÇ 1.Kâhta Ziraat Odası 2. Besni Ziraat Odası 3. Gercüş Ziraat Odası 4. DKKYB 1. Samsat Sulama Sahası 2. Batman Sol Sahil 3.Kozluk- Garzan S.B 4. Pamukçay Sulama Sahası 1.Besmi Çorak Organik Üzüm Üreticileri 2.Kâhta KM ÜB Sert 3.Siirt Arı Yetiştiricileri Birliği 4.Sason Çilek ÜB 5. Dicle Meyve Üreticileri Birliği, 6.Eğil Organik OTÜB M. Ali EKİNCİ 7. Kulp İpekböcekçiliği Mehmet EFE 4 Gaziantep- Kilis M. Akif İLHAN Halil YAY 5.Şehitkâmil Zir. Odası Ali TOPAL Gözde ULUTAŞ Esra ÖZZENGİN Ali ARSLAN 6. Kilis KKYB Pınar KUTAN 5.Nizip- Belkıs Sulama Sahası 8.Sof Kiraz Üreticileri Bir. 9. Altınüzüm Sul. Koop. Sultan TÜRKOĞLU Semra KIZIKLI Orhan YENEL Cuma UÇAŞ 7. Midyat Zir. Odası 5 Mardin- Şırnak Veysi YENİGÜN Songül AYKUT Ali TAŞAN 8. Mardin DKKYB 6. Derik- Kızıltepe Sulaması Şahin KARAHAN Remziye AKGÜN 9. İdil Zir. Odası 4

5 SN İl/İlçe İl Ekipleri Tarım Danışmanları Model Uygulama Sulamaya A.A. Örgütlenme Nurettin BARAN Veli AY Metin ATAMAN 10. Arı Yetiş. Bir. Gökhan BAYAR Şeyhmus SİDAR Ahmet V. COŞANDAL M. Galip GAZANFER Ali KILIÇ 11. Haliliye Zir. Odası Gülbin ÖNCEL 6 Şanlıurfa Sultan AL Fatma KELEBEK Adalet ARMAK 12. Merkez DSYB 7. Suruç Sulama Sahası Etem ÖZDEMİR Orhan GÖKMEN 13. Suruç Zir. Odası Osman AMAÇ Songül YILDIZTEKİN 5

6 A-YAYIM MODELİ UYGULAMA VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÇALIŞMALARI GAP TEYAP Model Uygulama planında yer alan çiftçi örgütlerinde görevli tarım danışmanlarının sayısı 2014 yılı sonunda 60 iken 2015 Mart ayında 64 e çıkmıştır. Çiftçi örgütlerinde projemiz kapsamında desteklediğimiz tarım danışmanı sayısı 32 den 37 ye çıkmıştır. Model uygulama kapsamında tarımsal eğitim ve yayım faaliyetleri seçilen pilot çiftçi örgütleri ile sürdürülmektedir. Ancak talebe bağlı olarak modelin amaç ve hedeflerine uygun diğer mevcut veya yeni kurulacak olan çiftçi örgütlerinde de model kapsamında faaliyetler yapılmış/yapılacaktır. Bu kapsamda çalışılan çiftçi örgütleri ve yapılan protokoller Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2: GAP TEYAP Model uygulaması kapsamında protokol imzalanan çiftçi örgütleri listesi SN İli Çiftçi Örgütü Protokol Tarihi 1 Adıyaman Besni Ziraat Odası 13 Ocak Adıyaman Kâhta Ziraat Odası 26 Ocak Adıyaman Kâhta Sert Kabuklu Meyve Üreticileri Birliği 13 Ocak Batman Sason Çilek Üreticileri Birliği 27 Ocak Batman Gercüş Ziraat Odası 28 Ocak Diyarbakır Eğil Organik Tahıl Üreticileri Birliği 20 Ocak Diyarbakır Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği 21 Ocak Gaziantep Şehitkâmil Ziraat Odası 22 Ocak Kilis Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği 21 Ocak Mardin Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği 21 Ocak Mardin Midyat Ziraat Odası 14 Ocak Şanlıurfa Haliliye Ziraat Odası 09 Temmuz Şanlıurfa Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği 22 Ocak Şanlıurfa Suruç Ziraat Odası 22 Ocak Şırnak İdil Ziraat Odası 27 Ocak Şırnak Arı Yetiştiricileri Birliği 27 Ocak 2015 Çiftçi Örgütleri Eğitim Altyapı İhtiyaçlarının Giderilmesi Model uygulama planında çiftçi örgütlerinin idari mali ve teknik açıdan güçlendirilmesi ve örgütlenmenin teşvik edilmesi için çiftçi örgütlerinin eğitim altyapı ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik faaliyetler kapsamında Tablo 3 de belirtilen eğitim altyapı malzemelerinin dağıtımı yapılmıştır. 6

7 Tablo 3: Çiftçi örgütlerine verilen eğitim altyapı malzemeleri Çiftçi Örgütleri Tarımsal Yayım Altyapı İhtiyaçlarının Giderilmesi Adıyaman Mardin-Şırnak Şanlıurfa Gaziantep Kilis Diyarbakır S Malzeme Adı N Donanım Kâhta Z.O. Besni Z.O. Kâhta Sert Kab. Y.B. Midyat Z.O. İdil Z.O. D.K.K.Y.B. Arı Y.B. Merkez Z.O. DKKYB Şehitkâmil Z.O. DKKYB DDKKYB Projeksiyon Makinesi Fotoğraf Makinesi Siyah-Beyaz Ağ Yazıcısı Toplantı Masası Sırt Pompası (İlaçlama) Şerit Metre (10 Metre) Tırnak Seti Kitaplık Yazı Tahtası Çiftçi Örgütleri Yayım Personelleri için Yayım Ekipmanı İhtiyaçlarının Giderilmesi GAP TEYAP Model Uygulama planında yer alan Çiftçi Örgütleri Yayım Personelleri için Yayım Ekipmanı İhtiyaçlarının Giderilmesi faaliyetleri kapsamında çalışılan çiftçi örgütlerinde görevli tarım danışmanlarına ilişkin tespit edilen yayım ekipmanları (Tablo 4) Şubat ayı içerisinde verilmiştir. 7

8 Tablo 4: Çiftçi örgütü yayım elemanlarına verilen ekipmanlar Çiftçi Örgütleri Tarım Danışmanları için Yayım Ekipmanı İhtiyaçlarının Giderilmesi Adıyaman Mardin-Şırnak Şanlıurfa Gaziantep Kilis Diyarbakır S Malzeme Adı N Kahta Z.O. Besni Z.O. Kahta Sert Kab. Y.B. Midyat Z.O. İdil Z.O. D.K.K.Y.B. Arı Y.B. Merkez Z.O. DKKYB Suruç Z.O. Şehitkamil Z.O. DKKYB DDKKYB Bilgisayar Tulum Şapka Yağmurluk Çizme Eldiven Lup Budama Makası Aşı Bıçağı Çift Kollu Budama Makası PH Metre EC Metre Çanta Ofis Masası Şef Koltuk Sehpa Misafir Koltuk(2 Adet) lü Ofis Çekmecesi Yılı Teknik Eleman Eğitim Programı Eğitim yayım hizmetleri konusunda çalışan teknik elemanlar için mevcut durum analiz raporunda belirlenen sorunlara ve 2014 yılında yapılan eğitim sonu anketlerine göre 2015 yılı eğitim programı planlanmıştır. Eğitimler başta model kapsamındaki çiftçi örgütlerinin talepleri, daha sonra diğer paydaşların görüşleri ve GAP Bölgesinin genel durumu dikkate alınarak planlanmıştır. Eğitimlerde öncelik Model kapsamında çalışacak çiftçi örgütlerindeki tarım danışmanları olmakla birlikte, GTHB yayım personeli, diğer çiftçi örgütlerinde ve serbest çalışan tarım danışmanları da eğitim faaliyetlerinden faydalanacaktır. 8

9 Model kapsamında 2015 yılı programı kapsamında, 21 konuda 25 eğitim ve 420 tarım danışmanının muhtelif konularda eğitilmesi planlanmıştır (Tablo 5). Tablo 5: 2015 yılı TEYKOB yayım elemanları eğitim programı GAP-TEYAP YAYIM MODELİ UYGULAMASI 2015 Yılı Teknik Eleman Eğitim Programı Sıra No Eğitim Konuları Eğitim Katılımcı Sayısı Sayısı (Adet) (Adet) 1 PCM - Proje Hazırlama Bağ Yetiştiriciliği Badem-Antepfıstığı Yetiştiriciliği Çiftlik (İşletme) Planlaması Sebze-Çilek Yetiştiriciliği Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği Tarımsal Örgütlenme Hububat Yetiştiriciliği Zeytin Yetiştiriciliği + Fertigasyon Pamuk-Mısır Yetiştiriciliği SZP-Proje Hazırlama Yem Bitkileri Yetiştiriciliği Organik ve İTU Sertifika Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği Arı Yetiştiriciliği Raporlama-Sunum-Bilgisayar Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Kiraz-Elma Yetiştiriciliği Su Dağıtımı ve IBY Sulama ve İBY 1 20 TOPLAM Ocak-31 Mart 2015 arasını kapsayan ilk üç aylık dönem içerisinde 3 konuda 87 yayım elemanının katıldığı 3 eğitim programı gerçekleştirilmiştir. Tablo 6: 2015 yılı TEYKOB yayım elemanları eğitim programı 2015 Yılı 1. Dönem Teknik Eleman Eğitim Programı Uygulaması Eğitim konusu, tarih ve uygulama yeri Eğitim Sayısı (Adet) Katılımcı Sayısı (Adet) SZP-Proje Hazırlama Şanlıurfa, Ocak

10 2015 Yılı 1. Dönem Teknik Eleman Eğitim Programı Uygulaması Eğitim konusu, tarih ve uygulama yeri Eğitim Sayısı (Adet) Katılımcı Sayısı (Adet) Bağ Yetiştiriciliği, Manisa, Şubat Sebze Yetiştiriciliği, Ocak 2015, Şanlıurfa 1 35 TOPLAM 3 87 Yine bu üç aylık dönem içerisinde Modelin diğer teknik eleman eğitimleri bölümü kapsamında illerde yapılan teknik eleman eğitimleri Tablo 7 de verilmiştir. Tablo 7: 2015 yılı I. Dönem için Çiftçi Örgütleri ve Diğer Tarım Danışmanları İçin İl Koordinatörlüklerinin Düzenlediği Eğitimler Çiftçi Örgütleri ve Diğer Tarım Danışmanları İçin İl Koordinatörlüklerinin Düzenlediği Eğitimler Katılımcı Sayısı S/N Tarih Yer Konu Açıklama TOP. Çiftçi Diğer Örg. Proje Nasıl Hazırlanır, Proje Hazırlanırken Nelere Dikkat Edilir, Projede Amaç Sonuç Şanlıurfa PCM Eğitimi Olayları nın nasıl yapıldığının anlatılması amaçlanarak çalışılan çiftçi örgütlerinde görevli tarım danışmanları ile gerçekleştirilmiştir. GAP TEYAP Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli kapsamında uygulanacak olan Sulama demonstrasyonlarının tüm detaylarıyla Şırnak/İdil Sulama Projelendirme Kilis PCM Eğitimi projelendirilerek danışmanlara sulama konusunda bilgilerini güncelleyerek 2015 yılında yapacakları tüm sulama demo alanlarının sorunlarına çözüm üretebilmelerine katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır. Kilis İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Yayım ve Danışmanlık Biriminde, Kilis Organik Zeytin Üreticileri Birliği, Kilis İlinde faaliyet gösteren Serbest Sarım Danışmanları işbirliği ile 11 teknik elemana Proje Döngü Yönetimi konulu eğitim verildi. TEYKOB,GAP TEYAP Gaziantep-Kilis İl Koordinatörlüğü ve STK yöneticileri işbirliği ile düzenlenen eğitim ve toplantıda İl Koordinatörü tarafından ;Örgüt yapısı ve Kırsa Sosyolojinin toplum üzerine etkiler ile model tanıtımı yapılmıştır. 10

11 Çiftçi Örgütleri ve Diğer Tarım Danışmanları İçin İl Koordinatörlüklerinin Düzenlediği Eğitimler Katılımcı Sayısı S/N Tarih Yer Konu Açıklama TOP. Çiftçi Diğer Örg Diyarbakır Siirt Şanlıurfa Diyarbakır Tarımsal yayım ve danışmanlık yapan teknik Küçükbaş elemanların bahar döneminin son aylarında Hayvanlarda hayvanlarda yapılacak kırkım ve diğer bakımlar Tutuş için hayvanların zarar görmeden ve iş kolaylığı Şekilleri, için yetiştiricilerin hayvanları nasıl tutmaları Keçilerde gerektiği anlatılmıştır. Oğlakların eşeysel Koku olgunluk dönemlerinde olumsuz kokuların Bezlerini olmaması ve bu kokuların hayvansal ürünlere alma, geçmemesi için koku bezlerinin nasıl almaları Küçükbaş gerektiği konularında bilgilendirme yapmaları Hayvan bu eğitimde anlatılmıştır. Eğitimi Dicle Davranışları üniversitesi Öğretim görevlisi Nihat TEKE eğitimi vermiştir Kiraz, Bağ ve Bölgede yarı bodur elma, telli terbiye sistemi A.fıstığı bağ, antepfıstığı ve kiraz bahçeleri Budama ve Aşılama Tekniği Basınçlı Sulama Yöntemleri Projelendirme ve SZP Küçükbaş Hayvanların yeme ve meraya alıştırılması. Kuzuların kesif yeme ve otlatmaya bulunmaktadır. Yetiştiricilik sistemine göre budama ve terbiye şekillerinin sahada uygulanması olarak hedeflenmiştir. Bölgede tarımsal danışmanlık hizmetlerini yürüten teknik elemanların birbirleriyle tanışmasını ve bilgi alışverişinde bulunmalarının sağlanması, Bölgede tarımsal danışmanlık hizmetini yürüten teknik elemanların basınçlı sulama yöntemleri projelendirme ve SZP hakkında bilgilerinin artması ve bu doğrultuda danışmanlık hizmetlerini yürüttükleri çiftçilere daha iyi hizmet vermelerinin sağlanması, Bölgede tarımsal danışmanlık hizmetini yürüten teknik elemanların yetiştirilen ürünler ve yetiştiricilikleri hakkında teknik bilgilerinin artırılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Tarımsal yayım ve danışmanlık yapan teknik elemanlara hayvanlarda yem geçişleri sırasında hayvanlara alıştırma yemlemesinin önemini anlatmak, Soğuk havalarda otlatmaya çıkarılacak hayvanlarda yem kaynaklı hastalıkların oluşmaması için kaba yemle desteklenen yemlerden sonra hayvanları otlatmanın önemini anlatılmıştır. Kuzuların 11

12 Çiftçi Örgütleri ve Diğer Tarım Danışmanları İçin İl Koordinatörlüklerinin Düzenlediği Eğitimler Katılımcı Sayısı S/N Tarih Yer Konu Açıklama TOP. Çiftçi Diğer Örg. alıştırılması sütten kesimden sonra kesif yemlerle desteklenmesi alıştırarak kısa aralıklarla otlatmaya alıştırılmasının önemi teknik elemanlara anlatılması ve teknik elemanların danışmanlık yaptığı yetiştiricilere öğretmesi amaçlanmaktadır. TOPLAM Model kapsamında yapılan mevcut durum analiz raporları ve teknik eleman kapasite belirleme anket sonuçlarına göre, özellikle basınçlı sulama sistemlerine ilişkin projelendirme ve uygulama yapabilecek düzeyde Ziraat Mühendisleri nitelik ve nicelik olarak yetersizdir. Eğitimlerin içerik olarak, çalışılan pilot alanlarda ana ürünlerin hangi sulama sistemiyle sulanması gerektiği ve sulama zamanı planlamasının nasıl yapılacağı konularını kapsamıştır. Özellikle, tarla bitkileri (pamuk, mısır), sebze(biber, domates), yem bitkileri(yonca, sudanotu), meyvecilik (antepfıstığı, bağ, zeytin, nar) yetiştiriciliğinde damla ve yağmurlama sulama projelerinin eğitim sürecinde uygulamalı olarak yapılması sağlanmıştır. Model kapsamında çalışılan çiftçi örgütlerinde tarımsal yayım hizmetlerinin etkinliği arttırmak amacıyla yapılması planlanan 17 adet Sulama Sistemleri Demonstrasyonlarının bu eğitimler kapsamında ilgili tarım danışmanı tarafından projelerinin hazırlanması farkındalık oluşturmuştur. En önemlisi de katılımcıların farklı ürünlerde ve farklı sulama sistemleri tasarlayarak hazırladıkları bu projeleri birbirleriyle paylaşmaları, eğitim sonunda projelerini POWERPOİNT şeklinde katılımcılara sunmaları ve çiftçi koşullarına göre yorumlayabilmeleri eğitimin güzel bir sonucu olmuştur. Sulama eğitimlerin tamamı GAP TEYKOB konu uzmanı eğiticilerle gerçekleştirilmiştir yılında GAP TEYAP sulama demonstrasyon faaliyetleri kapsamında Harran Üniversitesi/Ziraat Fakültesi uygulama arazisinde gerçekleştirilen Mini Sulama Sistemleri Demonstrasyonu yerinde incelenmiş ve GPS kullanılarak arazinin alan ve eğim ölçümlerinin nasıl yapılabileceği uygulamalı olarak katılıcılara gösterilmiştir. Tüm katılımcılar tek tek uygulama yapmışlardır. Eğitim sonlarında yapılan anketlerde sulama zamanı planlaması için CROPWAT Programı ve basınçlı sulama sistemlerinde FERTİGASYON (gübreleme sistemi) konularında eğitim talepleri ortaya çıkmıştır. Bu talepler projemiz kapsamında olumlu olarak değerlendirilmiştir. 12

13 CROPWAT eğitimleri iller bazında yerelde, FERTİGASYON eğitimi bölgesel olarak tek bir yerde 2015 yılı II. Dönem faaliyetleri içerisinde planlanmıştır. Sulama eğitim materyalleri olarak hazırlanan sunumlar GAP TEYAP web sitesinde yayınlanmıştır. Pamuk, Mısır, Antepfıstığı, Zeytin, Bağ, Biber, Domates ve Patlıcan yetiştiriciliğinde lokal alanlar için Sulama Takip Çizelgeleri hazırlanmış ve tarım danışmanlarına basılı materyal olarak verilmiştir. Sonuç olarak, tarla içi basınçlı sulama sistemleri projelerinin hazırlanmasındaki etüt, planlama, projelendirme, sulama zamanı planlama ve fizibilite konularında tarım danışmanlarının kapasitelerinin artmasına katkı sağlanmıştır yılı programında yer alan teknik eleman eğitimleri için ilgili kurum-kuruluşlar ile irtibata geçilmiş ve birçoğu ile eğitim programı hazırlanmıştır yılı yurt dışı teknik eleman ve çiftçi eğitimleri için yurt dışı kuruluşlarla ilişki kurulmuş, Örgütlenme-Danışmanlık için İtalya, Örgütlenme- Sulama-İBY için İspanya ve Örgütlenme- İyi-Organik Tarım için yine İtalya ile görüşmeler sürdürülmektedir. Model kapsamında çalışılan çiftçi örgütlerinde desteklenen tarım danışmanlarının 3 aylık dönemde gerçekleştirdiği yayım çalışmaları Model Uygulama Birimi nde görevli uzmanlar illerde aylık faaliyetlerini, çalışılan çiftçi örgütünde görevli tarım danışmanlarının hizmet ettiği çiftçilere göre saha ziyaretlerini, çiftçi toplantılarını tarım takvimine uygun olarak birlikte planlamaktadır. Buna göre her tarım danışmanı ay içerisinde sözleşme imzaladıkları çiftçilere ziyaret gerçekleştirmektedirler. Gerekli olduğu zamanlarda örgütün bulunduğu GTH İlçe Müdürlüğü ile çiftçi örgütü ve Model Uygulama Birimi İl Koordinasyonu bir araya gelerek çalışmaları değerlendirmektedir. Bu toplantıda aylık faaliyetler değerlendirilmektedir. Bunun yanı sıra diğer çiftçi örgütleri haftada bir ziyaret edilerek talebe dayalı eğitimler alınmakta karşılıklı fikir alışverişinde bulunulmaktadır. İllerde görevli Model Uygulama Birimi uzmanları çalışılan danışmanlarla saha ziyaretleri yapmaktadır. TEYKOB uzmanları planlı olarak haftada bir gün İl koordinasyon birimi ile çiftçi örgütü ziyaretleri, teknik eleman-çiftçi eğitimleri gerçekleştirilmektedir. Bu duruma göre çalışılan çiftçi örgütlerinde görevli ve Model uygulaması kapsamında desteklenen tarım danışmanları ile Ocak-Mart 2015 dönemi içerisinde aşağıda belirtilen faaliyetleri gerçekleştirmişlerdir. Adıyaman da çalışılan 2 çiftçi örgütünde görevli 6 tarım danışmanı 25 köy ziyareti ile 664 çiftçi ile görüşmüştür. Yapılan bu ziyaretlerde çiftçilere bağda gübreleme, desteklemeler, budama, hububat ilaçlama konuları hakkında bilgi verilmiştir. 13

14 Batman da çalışılan 1 çiftçi örgütünde görevli 3 tarım danışmanı ile 6 köy toplantısı gerçekleştirilerek, 105 çiftçiye eğitim verilmiştir. Bu eğitimlerde; bağlarda hastalık ve zararlılar ile mücadele yöntemleri ve bordo bulamacının ne zaman ve nasıl kullanıldığı ve faydaları anlatılmıştır. Gaziantep ve Kilis te çalışılan çiftçi örgütlerinde görevli 6 tarım danışmanı Ocak-Mart dönemi içerisinde yaptıkları köy ziyaretleri ile 400 çiftçi ve üreticiyi desteklemeler, toprak kültürel işlemleri, meyve ağaçlarında bordo bulamacı uygulaması, süt hijyeni, barınak hijyeni vb. konularda bilgilendirmişlerdir. Diyarbakır da çalışılan 1 çiftçi örgütünde desteklenen 3 tarım danışmanı Ocak-Mart döneminde 44 köy ziyareti ile 307 yetiştirici ile görüşmüşlerdir. Ayrıca 7 köy toplantısı ile 75 yetiştiriciye eğitim vermişlerdir. Bu eğitimlerde yetiştiricilere; küçükbaş hayvanlarda kuzu doğumları, kuzularda kayır tutma, ağız sütü ve önemi, anaç koyunların beslenmesi, süt emen kuzuların kaba yeme ve kesif yeme alıştırılması gibi konular anlatılmıştır. Mardin ve Şırnak ta çalışılan 4 çiftçi örgütünde projemiz tarafından desteklenen 10 tarım danışmanı Ocak-Mart döneminde 23 köy ziyareti ile 415 çiftçi + üretici + yetiştirici ile görüşmüşlerdir. Yine bu dönemde tarım danışmanları ile birlikte 6 köy toplantısı gerçekleştirilerek 122 çiftçiye eğitim verilmiştir. Bu eğitimlerde çiftçilere; arıcılıkta mevsimsel bakım-besleme, danışmanlık hizmetleri, küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde danışmanlık hizmetleri, kayıt tutma, doğum öncesi ve sonrası bakım-besleme, iç ve dış parazitlere karşı mücadele, kırkım işlemleri ve ağıl hijyeni, mısır yetiştiriciliği, bağda budama konuları anlatılmıştır. Şanlıurfa da çalışılan 3 çiftçi örgütünde projemiz tarafından desteklenen 9 tarım danışmanı raporlama döneminde 20 köy ziyareti yaparak 150 çiftçi ile görüşmüşlerdir. Bunun yanı sıra tarım danışmanları ile 6 köy toplantısı gerçekleştirilerek 122 çiftçiye eğitim verilmiştir. Bu eğitimlerde çiftçilere; makine parkı projesi, sulama, hububat yetiştiriciliğinde toprak analizine dayalı gübreleme, sürü yönetimine giriş, süt hayvancılığında beslemede temel kurallar, örgütlenme, buğday da hastalık ve basınçlı sulama yöntemleri hakkında bilgilendirmeler yapılmıştır. Çalışılan çiftçi örgütlerinde Model tarafından desteklenen tarım danışmanları bu 3 aylık dönemde 107 köy ziyareti, 31 köy toplantısı ile çiftçiye eğitim-yayım çalışmasında bulunmuştur. Bölge Yayım Elemanları İçin Eğitim Materyali Geliştirme Bölgede çalışan tarım danışmanlarına yönelik TEYKOB tarafından verilen 3 temel eğitimin sunuları hazırlanarak paylaşılmış ve web sayfasında yayınlanmıştır. Bu sunular; 1. Sulama Projelendirme ve SZP 14

15 2. Bağcılık 3. Sebzecilik Demonstrasyonlar GAP TEYAP Yayım Modeli kapsamında çalışılan çiftçi örgütlerinde tarımsal danışmanlık hizmetini verme kapasitesinin geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla üye çiftçilere sebze (Biber-Patlıcan), meyve, tarla ve yem bitkileri yetiştiriciliğinde etkin tarım tekniklerini kullanarak çiftçiye iyi uygulamaları göstermektir. Bu faaliyette; çiftçilerin ihtiyaç duydukları eğitim yayım hizmetlerinin daha etkin verilmesi konusunda çiftçi örgütlerinin harekete geçirilmesi ve çiftçilerimizin optimum koşullarda uygulamaları zamanında ve etkin kullanarak birim alandan daha fazla verim elde edebilecekleri tarım teknikleri kullanılacaktır. Ayrıca bu demonstrasyondan elde edilecek gelirinde, çalışılan çiftçi örgütleri bünyesinde yürütülen tarımsal danışmanlık hizmetlerinde (özellikle demo kontrollerinde ulaşım ve materyal temini) kullanılması hedeflenmiştir yılında planlanan demonstrasyonlar için gerekli olan tarımsal girdiler tarım danışmanları ile birlikte belirlenmiştir. Bu üretim sezonu boyunca olan faaliyetler birlikte planlanmıştır. 1. Bitkisel Demonstrasyonlar a. Meyvecilik Tesis: GAP Bölgesinde yeni sulamaya açılmış ve açılacak alanlarda tarla bitkilerinden sonra meyveciliğe doğru bir yönelme olduğu gözlenmektedir. Yeni sulamaya açılmış ve açılacak alanlarda alternatif ürünlerin yer alması ve bunun içinde de meyveciliğin yer alması kaçınılmazdır. Ancak bu açılımda yetiştirme tekniklerinin çiftçilere öğretilmesi gerekmektedir. Ayrıca model kapsamında çalışılan çiftçi örgütlerinde çalışan danışmanların tecrübe bilgilerini artırmak amacı ile yapılacaktır. Yapılan çalışmalarda GAP Master Plan ve sulama projelerinde ürün deseni içerisinde çok yıllık ürünlerin payı %20 civarında yer almaktadır. Bu çalışma ile bölgede meyve türlerinin yaygınlaşması, iyi yetiştirme tekniklerinin ve iyi tarım uygulamalarının bölgeye benimsetilmesi hedeflenmektedir. Yapılacak bu faaliyet ile uygun bölgelerde örnek meyvecilik demonstrasyon bahçeleri kurarak gerek çiftçilerin ve gerekse teknik elemanların bu konuda sahada bire bir eğitimlerin sağlanması amaçlanmaktadır. Ayrıca, düzenlenecek tarla günlerinde de diğer çiftçilerin bu konuda eğitilmelerine de katkı sağlanacaktır. Çalışmada veriler göz önüne alınarak 10 dekar alanda telli terbiye sistemli bağ tesis edilecektir. Şubat ayından itibaren 2015 yılı içerisinde tesis 15

16 edilecektir. Ayrıca Adıyaman ili Kâhta ilçesinde alternatif meyve yetiştiriciliği anlamında Çilek yetiştiriciliği yapılacaktır. Proje kapsamında girdiler ve maliyetler proje bütçesinden, işçilik ve tesis edilecek alanın toprak hazırlığı, bakım işleri çiftçi tarafından karşılanacaktır. Bu çalışmalarda tarım teşkilatı ve Kâhta Ziraat Odası ile yoğun işbirliği yapılacaktır. Tablo 8: Meyvecilik tesis demonstrasyonları-2015 SN Demonstrasyon Konusu Alan (da) Adıyaman Toplam Alan (da) Meyvecilik Tesis Bağ Çilek Toplam 2 12 b. Meyvecilik Bakım: GAP Bölgesinde yapılan incelemelerde mevcut kurulu meyve bahçelerinin bakımlarının iyi olmadığı ve yeterli verimin alınamadığı tespit edilmiştir. Bu bahçelerdeki verim düşüklüğünün nedenleri çeşit seçimlerinden ve iklimden kaynaklandığı gibi budama, gübreleme, ilaçlama, sulama gibi bakım hatalarından ileri gelmektedir. Meyvecilik bakım demonstrasyonları ile bölgede halen kurulu meyve bahçelerinde budama, gübreleme, ilaçlama gibi konularda bakım işlemleri üreticilerle ve yayımcı teknik elemanlarla birlikte yapılarak, bu meyve bahçelerindeki üreticilerin her aşamada bilgi ve becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu faaliyetler 6 tür meyvede (Antepfıstığı, Kiraz, Çilek, Badem, Zeytin ve Bağ) 87 çiftçide yaklaşık 586 da alanda yürütülecektir. Gübre, ilaç giderleri, vb. gibi maliyetler projeden, işçilik ve bakım işleri çiftçi tarafından karşılanacaktır. Bu bahçelerin tamamı 2015 yılından itibaren uygulamaya alınarak ürün sezonu boyunca izlenecektir. Tüm çalışmalarda tarım teşkilatı ve çalışılan Ziraat odaları ile işbirliği yapılacaktır. Tablo 9: Meyvecilik bakım demonstrasyonları-2015 SN Bitki Türü Alan (da) G.Antep Şanlıurfa D.Bakır Mardin Şırnak Batman Adıyaman Toplam Alan (da) 1 Antepfıstığı Bağ Kiraz Badem Zeytin Çilek Çilekte Alçak Tünel Toplam

17 c. Sebzecilik: GAP Bölgesinde yapılan araştırma sonuçlarına göre GAP Bölgesi sulanan alanlarında Akdeniz Bölgesi nde üretilen sebzelerin hemen hemen tamamı yetiştirilebilmektedir. Bu çalışma ile bölgede sebzecilik üretiminin yaygınlaşması, çiftçilere iyi yetiştirme tekniklerinin öğretilmesi hedeflenmektedir. Sebzecilikte 8 adet biber ve patlıcan konularında toplamda 63 da alanda açıkta sebze demonstrasyonları ürün sezonu boyunca uygulanacaktır. Proje kapsamında girdi fide, gübre, ilaç vb. gibi maliyetleri proje bütçesinden, işçilik ve tesis edilecek alanın toprak hazırlığı, bakım işleri çiftçi tarafından karşılanacaktır. Bu çalışmada tarım teşkilatı ile yoğun işbirliği yapılacaktır. Tablo 10: Sebzecilik demonstrasyonları-2015 Sıra No Demonstrasyon Konusu Birim Alan(da) Şanlıurfa Mardin Şırnak D.Bakır Batman Toplam Alan (da) 1 Biber Patlıcan Toplam d. Tarla ve Yem Bitkileri Buğday, arpa, pamuk, mısır, kırmızı mercimek ve nohut üretimi bölgede çok önemli bir yer tutmaktadır. Ancak yapılan çalışma ve değerlendirmelerde bu ürünlerde verimlerin yeterli seviyelerde olmadığı ve toprak hazırlamadan hasada kadar üretimin pek çok aşamasında önemli sorunlar olduğu gözlenmektedir. Bu konu özellikle yeni sulamaya açılan alanlarda yoğun bir şekilde üretilmeye başlanan pamuk, mısır gibi ürünlerde daha da fazla önem arz etmektedir. Bu çalışma ile bölgedeki önemli tarla bitkilerinde iyi yetiştirme tekniklerinin öğretilmesi hedeflenmektedir. Tarla bitkilerinden II. ürün mısır, pamuk ve yem bitkilerinden yonca 9 adet ve 225 da alanda demonstrasyonların kurulması planlanmıştır. Kurulacak demonstrasyonlarda gerekli -pulluk, kazayağı gibi- toprak işleme aletleri çiftçi tarafından karşılanacak, tohum ve gübre ile dar ve geniş yapraklı yabancı otlar ile hastalık-zararlılarla mücadele için ilaç giderleri projeden karşılanacaktır. Tablo 11: Tarla bitkileri demonstrasyonları-2015 SN Demonstrasyon Konusu Birim Alan(da) Şanlıurfa Mardin Adıyaman Toplam (adet) Toplam Alan (da) 1 Pamuk Mısır Yem Bitkileri Toplam

18 2. Sulama Demonstrasyonları 3 Yağmurlama, 2 Karık ve 12 Damla Sulama olmak üzere toplam 17 adet demo toplam 387 da alanda uygulanacaktır. Damla sulama (pamuk, buğday+ II. mısır, biber, bağ, antepfıstığı, çilek, patlıcan) Yağmurlama sulama (yonca) Karık sulama (pamuk, mısır) Tablo 12: Sulama demonstrasyonları-2015 GAP TEYAP ÇİFTÇİ ÖRGÜTLERİ MERKEZLİ ÇOĞULCU YAYIM MODELİ 2015 YILI DEMONSTRASYON LİSTESİ Sıra No İli Çiftçi Örgütü Yeri Demo Konusu ve Amacı Konu: Damla Sulama ile Çilek Yetiştiriciliği Demo Alanı (da) Miktar (adet) Sorumlu Tarım Danışmanı 1 Adıyaman Kahta ZO Salkımbağ Köyü Amaç: Kahta bölgesinde alternatif ürün olarak çilek yetiştiriciliği planlanmıştır. Bölgede yeraltı su kaynakları etkin kullanılmamaktadır. Mevcut durumda çiftçiler hem enerji maliyetlerinin yüksek olmasını şikayet etmekte hem de salma sulama yapmaktadırlar. Böyle bir durumda çiftçilerin basınçlı sulama sistemleri kullanarak gelir eldesi yüksek ürünleri yetiştirmeleri gerekmektedir. Bu demonstrasyonda; sulama suyu maliyetinin minimize edilmesi için gerekli teknik bilgi ve ekipmanların kullanılmasını sağlamak amaçlanmıştır. Konu: Damla Sulama ile Pamuk Yetiştiriciliği 2 1 M. Reşat BARAK 2 Adıyaman Besni ZO Çakırhöyük Köyü Amaç: Bölge çiftçisi kuyularla sulamaları yapmaktadırlar. Çiftçiler sahip oldukları su kaynağı potansiyelleri ile da alan da pamuk yetiştiriciliğine yeterlidir. Ancak mevcut durumda karık sulama yaparak da pamuğu ancak sulayabilmektedirler. Bu demonstrasyonda damla sulama sistemi kullanarak aynı enerji maliyetleri ile hem sulanan alanı 50 da olacak hem de gübre uygulamalarının etkinliğini sağlanacaktır. Konu: Karık Sulama İle Pamuk yetiştiriciliği 50 1 Sakine ERARSLAN 3 Şanlıurfa Haliliye ZO İncirli Köyü Amaç: %90 civarında karık sulama yapılan Harran Bölgesinde toprak ve su kaynaklarının korunması gerekmektedir. Çiftçilerin büyük bir kısmı karık boyları ve debileri konusunda bilgi eksiklikleri vardır. Yapılan araştırmalar sonucu bölgede mt karık boyu, 1,0-1,2 lt/sn debi belirlenmiş olmasına rağmen çiftçiler mt karık boyu ve 2-3 lt/sn debili sifonlarla sulama yapmaktadırlar. İdeal karık boyu ve debi kullanımın temel tarımsal kaynakları korumadaki olumlu etkileri bu demonstrasyonla bölge çiftçilerine örnek teşkil etmesi amaçlanmıştır Abdulrahman KAYA 18

19 GAP TEYAP ÇİFTÇİ ÖRGÜTLERİ MERKEZLİ ÇOĞULCU YAYIM MODELİ 2015 YILI DEMONSTRASYON LİSTESİ Sıra No İli Çiftçi Örgütü Yeri Demo Konusu ve Amacı Konu: Karık Sulama İle II.Mısır Yetiştiriciliği Demo Alanı (da) Miktar (adet) Sorumlu Tarım Danışmanı 4 Şanlıurfa Haliliye ZO Kap Köyü Amaç: II.Ürün mısır sulamasında en kritik dönemler olan 1. Sulama, döllenme ve son sulamanın ne zaman yapılması gerektiği konularında doğru uygulamalar yaparak verim ve kalitenin artmasında farkındalık sağlanması amaçlanmıştır. Konu: Damla Sulama İle Antepfıstığı Yetiştiriciliği 25 1 Ali KILIÇ 5 Şanlıurfa Haliliye ZO Korukezen Köyü Amaç: Çiftçilerin Antepfıstığı Sulanmaz söylemlerinin aksine ideal koşullarda sulanan antepfıstığında; kalite ve kantitenin arttığı ve peryozitenin azaldığı bu demonstrasyonun ile bölge çiftçisine uygulamalı olarak gösterilmesi amaçlanmıştır. Konu: Damla Sulama İle Biber Yetiştiriciliği 10 1 Gülistan ERTÜRK 6 Şanlıurfa Suruç ZO Ölçektepe Köyü Amaç: 2014 yılında deneme olarak sulamaya açılmış ve 2015 yılı Haziran ayında işletmeye açılacak olan Suruç Pompaj sulama sahasında damla sulama sisteminin biber yetiştiriciliğinde farkındalığı amaçlanmıştır. Mevcut koşullarda haziran ayına kadar kuyu sulaması yapacaklardır. Haziran sonrası hidrantlardan su almaya başlanacaktır. Bu değişimin ile gelir eldesi yüksek ürünlerin yetiştirilmesi ve doğru sulama sistemlerinin kullanımının yaygınlaştırılması amaçlanmıştır. Bölge çiftçisine damla sulama sisteminin tarımsal bir yatırım olduğunu, ancak bu yatırımın verim artışı dolayısıyla geliri arttıracağını çiftçilere göstermemiz gerekmektedir. Bunun için planlanan bu demonstrasyon Suruç lunun su ile beklentilerine katkı sağlayacaktır. Konu: Damla Sulama İle II. Ürün Mısır Yetiştiriciliği 10 1 Zeynep KARABULUT 7 Şanlıurfa Suruç ZO Kızılhöyük Köyü 8 Şanlıurfa Suruç ZO Saygın Köyü Amaç: 2014 yılında deneme olarak sulamaya açılmış ve 2015 yılı Haziran ayında işletmeye açılacak olan Suruç Pompaj sulama sahasında damla sulama sisteminin II.Ürün Mısır yetiştiriciliğinde farkındalığı amaçlanmıştır. Haziran sonrası hidrantlardan su almaya başlanacaktır. Bu değişimin ile gelir eldesi yüksek ürünlerin yetiştirilmesi ve doğru sulama sistemlerinin kullanımının yaygınlaştırılması amaçlanmıştır. Bu demonstrasyon faaliyetli ile hem tarım danışmanları damla sulama sistemlerinin unsurlarını tanıyacaklar hem de sistemin çalışma prensiplerini öğreneceklerdir. Elde ettikleri tecrübe ve bilgileri diğer çiftçilere rahatlıkla aktarabileceklerdir. Konu: Damla Sulama İle II. Ürün Mısır Yetiştiriciliği Amaç: 2014 yılında deneme olarak sulamaya açılmış ve 2015 yılı Haziran ayında işletmeye açılacak olan Suruç Osman AMAÇ 25 1 Orhan GÖKMEN

20 GAP TEYAP ÇİFTÇİ ÖRGÜTLERİ MERKEZLİ ÇOĞULCU YAYIM MODELİ 2015 YILI DEMONSTRASYON LİSTESİ Sıra No İli Çiftçi Örgütü Yeri Demo Konusu ve Amacı Pompaj sulama sahasında damla sulama sisteminin II.Ürün Mısır yetiştiriciliğinde farkındalığı amaçlanmıştır. Haziran sonrası hidrantlardan su almaya başlanacaktır. Bu değişimin ile gelir eldesi yüksek ürünlerin yetiştirilmesi ve doğru sulama sistemlerinin kullanımının yaygınlaştırılması amaçlanmıştır. Demo Alanı (da) Miktar (adet) Sorumlu Tarım Danışmanı Bu demonstrasyon faaliyetli ile hem tarım danışmanları damla sulama sistemlerinin unsurlarını tanıyacaklar hem de sistemin çalışma prensiplerini öğreneceklerdir. Elde ettikleri tecrübe ve bilgileri diğer çiftçilere rahatlıkla aktarabileceklerdir. Ayrıca bu demonstrasyon ile bir hidranttan su kulanacak olan 3 çiftçinin sulama planlaması yapılarak diğer su kullanıcı çiftçilere örnek oluşturulacaktır. Konu: Yağmurlama Sulama İle Yonca Yetiştiriciliği 9 Şanlıurfa DSYB Harran/Avlak Köyü Amaç: GAP TEYAP kapsamında 2012 yılında yonca yetiştiriciliği konusunda demonstrasyon çalışmaları oldukça başarılı olmuştur. Bu olumlu etki hem yerel çevrede hem de bölge genelinde farkındalık sağlamıştır Fatma KELEBEK 10 Şanlıurfa DSYB Akçamescit Köyü Bölgede hayvancılığın en önemli sorunu olan yem tedarik ve yüksek maliyeti işletme sahiplerini zor durumda bırakmıştır. Yoncanın yem değerinin ve bölgemizde birim alan verim değerinin (yılda 7-8 biçim, 3 ton/da/kuru ) yüksek olması önemli bir tarımsal faaliyet olarak belirlenmiştir. Ancak en önemli girdi sulama suyu bedeli ve sulama işçilik maliyetidir. Yonca uniform olacak şekilde yağmurlama sulama sistemi ile yetiştirildiğinde max. Verim verir Sultan AL 4-5 yıl süren yetiştiricilik döneminde; 11 Şanlıurfa DSYB Bozova/Kılıçöre n Köyü 1. Toprak ve su kaynağının etkin kullanılması 25 1 Adalet ATMAK 2. Çiftçi gelirinin maksimize edilmesi 3. Yem ihtiyacının karşılanması Konularında farkındalığın arttırlılması amaçlanmıştır. 20

21 GAP TEYAP ÇİFTÇİ ÖRGÜTLERİ MERKEZLİ ÇOĞULCU YAYIM MODELİ 2015 YILI DEMONSTRASYON LİSTESİ Sıra No İli Çiftçi Örgütü Yeri Demo Konusu ve Amacı Konu: Damla Sulama İle Buğday+II.Mısır Yetiştiriciliği Demo Alanı (da) Miktar (adet) Sorumlu Tarım Danışmanı 12 Şırnak İdil ZO Oyalı Köyü Amaç: bölgede mevcut su kaynağı yeraltı sularıdır. Yaklaşık mt dinamik yükseklikten çekilen su ile çiftçiler karık veya yağmurlama sulama yapmaktadırlar. Bölgede Temmuz ve Ağustos ayları ortalama sıcaklık değerlerinin C üzerinde seyretmektedir. Bu durum özellikle döllenme döneminde olup, verimi olumsuz etkilemektedir. Mevcut su kaynakları ile yapılan sulamalar gecikmekte ve zamanında yapılamayan sulamalar nedeniyle de % 50 ye varan verim kayıpları yaşanmaktadır. Yüksek enerji maliyetleri göz önünde bulundurulduğunda, damla sulama yatırımının aslında en ekonomik sulama sistemi olduğunu bölge çiftçisine göstererek anlatmamız gerekmektedir Nesim YILDIZ 13 Şırnak İdil ZO Çığır Köyü Ayrıca kritik dönemlerde sulama zaman planlamasını iyi uygulayarak başarılı bir 50 1 Nesim YILDIZ yetiştiricilik dönemi sağlanabilir. Bu çerçevede, çiftçilerin aynı enerji ve diğer tarımsal girdilerle ürün kaybı yaşamadan ve hatta verim artışı sağlamalarına katkı olunması amaçlanmıştır. Konu: Damla Sulama İle Biber-Patlıcan Yetiştiriciliği 14 Şırnak İdil ZO Kurtuluş Köyü 15 Mardin Midyat ZO Düzgeçit Amaç: yeraltı su kaynaklarının kullanıldığı bölgede birim alan geliri yüksek, aile içi iş olanağı sağlayan alternatif ürün yetiştiriciliği olarak belirlenen Biber ve Patlıcan için; 1. Damla sulama sistemi kullanılarak suyun etkin kullanımı ve eş dağılımı, 2. Sebzecilikte en önemli unsur olan gübrelemenin zamanında ve etkili bir şekilde yapılması, 3. Aşırı sulamanın getireceği hastalıkların engellenmesine katkı sağlanması, 4. Sulama zaman planlamasının saha gözlemleri ile dikkatli izlenmesi Gibi konularda tarım danışmanlarında ve çiftçilerde kapasite artmasına katkı sağlanması amaçlanmıştır. Konu: Damla Sulama ile Bağ Yetiştiriciliği Amaç: Kuru koşullarda bağcılık yapan çiftçiler kğ/da verim almaktadırlar. Oysa düşük debide bile olsa yaz döneminde ayda 2 kez sulamaları verimlerini en az %50 arttıracaktır. Bu durumun çiftçiler tarafından benimsenmesi ve mevcut su kaynaklarının en kritik dönemlerde kullanılması amacıyla planlanan bu demonstrasyonda Veli AY 10 1 Songül AYKUT

22 GAP TEYAP ÇİFTÇİ ÖRGÜTLERİ MERKEZLİ ÇOĞULCU YAYIM MODELİ 2015 YILI DEMONSTRASYON LİSTESİ Sıra No İli Çiftçi Örgütü Yeri Demo Konusu ve Amacı damla sulama sistemi kullanılacaktır. Demo Alanı (da) Miktar (adet) Sorumlu Tarım Danışmanı Konu: Damla Sulama İle Antepfıstığı Yetiştiriciliği 16 Mardin Midyat ZO Merkez Köyü Amaç: Çiftçilerin Antepfıstığı Sulanmaz söylemlerinin aksine ideal koşullarda sulanan antepfıstığında; kalite ve kantitenin arttığı ve peryozitenin azaldığı bu demonstrasyonun ile bölge çiftçisine uygulamalı olarak gösterilmesi amaçlanmıştır. Konu: Damla Sulama İle Biber-Patlıcan Yetiştiriciliği 10 1 Veysi YENİGÜN 17 Mardin Midyat ZO Sebze Köyleri Amaç: yeraltı su kaynaklarının kullanıldığı bölgede birim alan geliri yüksek, aile içi iş olanağı sağlayan alternatif ürün yetiştiriciliği olarak belirlenen Biber ve Patlıcan için; 1. Damla sulama sistemi kullanılarak suyun etkin kullanımı ve eş dağılımı, 2. Sebzecilikte en önemli unsur olan gübrelemenin zamanında ve etkili bir şekilde yapılması, 3. Aşırı sulamanın getireceği hastalıkların engellenmesine katkı sağlanması, 4. Sulama zaman planlamasının saha gözlemleri ile dikkatli izlenmesi Gibi konularda tarım danışmanlarında ve çiftçilerde kapasite artmasına katkı sağlanması amaçlanmıştır Cuma UÇAŞ 3 Yağmurlama, 2 Karık ve 12 Damla Sulama olmak üzere toplam 17 adet demo toplam 387 da alanda uygulanacaktır. GAP TEYAP Model kapsamında işbirliği çerçevesinde çalışılan çiftçi örgütü üyesi çiftçilerin, sulama sistemleri kullanım esasları, sulama zamanı planlaması ve sulama malzeme bilgisi konularındaki yetersizlikleri, suyun etkin kullanımını olumsuz yönde etkilemektedir. Bölgede modern sulama tekniklerinin yaygınlaşması ve kaynakların sürdürülebilirliği için gerekli sulama yayım tekniklerinin geliştirilmesi gerekmektedir. GAP TEYAP Model kapsamında çalışılan çiftçi örgütlerinde tarımsal danışmanlık hizmetini verme kapasitesinin geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla üye çiftçilere Pamuk, Mısır, Sebze (Biber-Patlıcan), Çilek, Antepfıstığı, Bağ ve Yem Bitkileri (Yonca) yetiştiriciliğinde doğru sulama sistemleri çiftçi koşullarında demonstre edilerek suyun etkin kullanımında farkındalık sağlanacaktır. Sulama demonstrasyon faaliyetleriyle; çiftçilerin ihtiyaç duydukları eğitim yayım hizmetlerinin daha etkin verilmesi konusunda çiftçi örgütlerinin harekete geçirilmesi ve çiftçilerimizin optimum koşullarda sulama suyunu etkin kullanarak birim alandan daha fazla verim elde edebilecekleri sulama yöntemleri kullanılacaktır. 22

23 Sulama demonstrasyonlarının yersel özellikleri, çiftçi koşulları ve diğer unsurlar yerinde incelenmiştir. Tamamının bireysel sulama projeleri hazırlanmıştır. Temini yapılacak tarımsal girdiler listelenmiş, teknik şartnameleri hazırlanmış ve alımı için ilgili kuruma (Tarım Kredi Koop.) gönderilmiştir yılı GAP TEYAP Model II. Dönem çalışmaları kapsamında da uygulamaların tamamlanması planlanmıştır. Tüm demonstrasyonların sulama takip çizelgeleri hazırlanarak ilgili tarım danışmanları ile paylaşılmıştır. Demonstrasyonlar için çiftçi örgütleri ile işbirliği kapsamında ana protokole EK Protokol hazırlanarak, karşılıklı imzalanmıştır. Bu protokol ile GAP TEYAP Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli Uygulama Planı işbirliği protokolü kapsamında tarımsal eğitim ve yayım çalışmalarına katkı sağlanması amaçlanmıştır. Bu amaçla hazırlanan Protokol de; a. Tarımsal eğitim, yayım ve danışmanlık hizmetlerinin çiftçi örgütleri eli ile sürdürülebilir bir şekilde verilmesini sağlamak. b. Tarımsal danışmanlık hizmet kalitesinin arttırılması, c. Tarımsal kaynakların verimli ve etkin kullanılmasına katkı sağlanması, d. Teorik bilgilerin uygulamalı olarak çiftçi ve teknik elemanlara sunulması, e. İyi tarım veya organik tarım kapsamında tarımsal girdilerin çiftçiler tarafından kayıt altına alınması, f. Çarpan etki ve sürdürülebilirliğe katkı sağlanması hedeflenmiştir. Bu protokol kapsamında çiftçi örgütünün sorumlulukları belirlenmiştir. Bu sorumluluklar; a. Odanın/Birliğin bünyesinde yürütülen tarımsal danışmanlık hizmetlerinde görevli tarım danışmanları ve GAP TEYAP işbirliği ile uygulanacak demonstrasyonların; planlama, uygulama, izleme ve değerlendirmesini yapmak. b. Ekim, olgunlaşma ve hasat dönemlerinde olmak üzere her bir demonstrasyon için en az 3 (üç) kez çiftçi bilgilendirme toplantıları ve en az bir demonstrasyon alanında da tarla günü yapılması için gerekli tüm organizasyonunu sağlamak, c. Odanın/Birliğin demonstrasyon ve tarla günü gibi faaliyetlerin planlaması, idareye talep olarak sunulması ve GAP TEYAP aracılığı ile idare tarafından onaylanan faaliyetleri uygulamak. d. Demonstrasyon ve benzer organizasyonların gerçekleştirilmesi için yer, çiftçi vb. seçimlerde aşağıdaki hususlara uymak. Oda dan/birlik ten Tarımsal Danışmanlık hizmeti alan çiftçi arazilerinde uygulanacaktır, Yola yakın olması, dolayısıyla görsel açıdan uygun olacaktır, Demonstrasyon için uygun bir arazi yapısı ve su kaynağına sahip olacaktır, Çiftçinin önder çiftçi niteliklerine (özellikle genç çiftçi) sahip olacaktır, Teknik gezi, organizasyon, tarla günü vb. faaliyetlerde MUB tarafından gelen talepleri uygun olarak değerlendirilecektir.. a. Demonstrasyon faaliyetlerini ve sonuçlarını kayıt altına almak ve ilgili kurum-kuruluş ve çiftçilerle paylaşımını sağlamak. 23

24 b. Oda/Birlik, demonstrasyon adı altında çiftçilerine sağlayacağı tarımsal girdilerin karşılığında Tarımsal Danışmanlık Ücreti alacaktır. Bu ücret, çiftçilere sağlanan tarımsal girdi maliyetinin en az %30 u kadar olacaktır. c. Tarımsal danışmanlık ücreti adı altında tahsil edilen tutarı; demonstrasyondan sorumlu tarım danışmanlarının etkin bir izleme değerlendirme yapabilmeleri için gerekli olan ulaşımın sağlanmasında (en az Mart-Ekim 2015 yetiştiricilik dönemi için aracının ve yakıtının temini) ve uygun olması durumunda tarım sigortasının yapılmasında kullanmak. Bu protokol kapsamında GAP TEYAP MUB sorumlulukları da belirlenmiştir. Bu sorumluluk kapsamı; a. Model kapsamında, Oda nın idari, mali ve teknik açıdan güçlendirilmesi amacıyla faaliyetlerin geliştirilmesi ve uygulanmasına yönelik yapılacak faaliyetler süresince teknik destek amacıyla 1 (Bir) Saha Uzmanı görevlendirmek, b. Oda tarafından talep edilen demonstrasyonlardan 2015 yılı için uygun bulunan en fazla 3 adet ( oda da çalışan tarım danışmanları için) demonstrasyonu ve 1 adet tarla günlerindeki tüm giderleri bütçesinden karşılamak, Tarla Bitkileri için en fazla 25 dekar (tohum, ilaç, gübre, sulama sistemleri) Sebzecilik için en fazla 10 dekar (fide, ilaç, gübre, sulama sistemi) Meyvecilik için en fazla 10 dekar (fidan, ilaç, gübre, sulama sistemi) Örtüaltı için en fazla 1 dekar (konstrüksiyon, örtü malzemesi) Hayvancılık konusunda yürütülecek demonstrasyonlar genellikle gruplara yönelik olup, sorumlu danışmanların kontrolünde yürütülecektir. c. İl koordinatörleri ve Oda daki danışmanların katılımı ile yapılacak demonstrasyonlarda ve tarla günlerinde uygulama planlarına teknik destek sağlayarak uygulatmak, izlemek ve değerlendirmektir. 3. Hayvancılık Demonstrasyonları Tablo 13: Hayvancılık demonstrasyonları GAP TEYAP Hayvancılık Demonstrasyonları SN Yer Çiftçi Örg. Konu Adet 1 Kilis DKKYB Süt Sağım Makinesi Demonstrasyonu 7 2 Kilis DKKYB Torbalı Mısır Silaj Demonstrasyonu 8 3 Kilis DKKYB Korunga Yetiştiriciliği 4 4 Kilis DKKYB Yem Kilidi 3 5 Mardin DKKYB KB Hayvan Barınak Hijyeni Ve Yün Kalitesi İçin Elektrikli Kırkım Mak. 6 6 Mardin DKKYB KB Hayvan Barınak Hijyeni İçin İlaçlama Akülü Sırt Pompası 6 7 Mardin DKKYB KB Hayvanlarda Dış Parazit İçin Betonarme Banyoluk 1 8 Şırnak Arı Yet. Birl. Arı Yetiştirme Ve Bakım Şırnak Arı Yet. Birl. Modern Arıcılık (Polen Üretim Ekipmanları) 2 TOPLAM

25 a- Arıcılıkta Bakım Demonstrasyonu GAP TEYAP Çiftçi örgütleri merkezli çoğulcu yayım modeli uygulama projesi kapsamında Şırnak Arıcılar Birliği üyelerine danışmanlık hizmetlerinde eksik görülen konularda teknik bilgi aktarmak ve ihtiyaç duyulan girdilerini sağlamak, görerek uygulamalı bakım demonstrasyonu planlamıştır. Sözleşmeli çiftçilere Arıcılıkta mevsimsel bakım-beslemenin tüm aşamalarını görerek öğrenme metoduyla üç danışman kontrolünde Şırnak Arıcılığına katkı ve farkındalık sağlamak amacıyla bakım demonstrasyonu oluşturulmuştur. b- Ağıl Hijyeni Demonstrasyonu (Akülü Sırt Pompası) Damızlık koyun Keçi Yetiştiriciler Birliğiyle Danışmanlık sözleşmesi imzalayan yetiştiricilere ağıl hijyeninde uygulanması gereken dezenfektanların kullanımını uygulamalı olarak öğretmek, barınaklardaki parazitlerin ve parazitlerle oluşan bulaşıcı hastalıkların önlenmesi, sağlıklı ve verimli hayvanların korunması, paraziter hastalıklarla oluşan hayvan kayıplarının önlenmesini amaçlanmıştır. c- Kırkım ve Yapağı Verimi Demonstrasyonu Damızlık koyun Keçi Yetiştiriciler Birliğiyle Danışmanlık sözleşmesi imzalayan yetiştiricilere kırkım işlemlerinde uygulanması gereken elektronik kırkım makinelerin kullanımını öğretmek, sağlıklı ve verimli hayvanların korunması, yetiştiriciler tarafından kullanılan kırkım makasları ile oluşabilen yaralanmaların önlenmesi, kırkım makinaları ile yetiştiricilerin iş yükünün azaltılması, kaliteli yün elde edilmesi, işçilik ve zamandan tasarruf sağlanmış olmak ve böylelikle küçükbaş hayvanlardan kaliteli yün,yapağı verimlerini arttırmayı amaçlamaktadır. d- Polen Üretimini Teşvik Demosu Arı üreticilerinin kaliteli bal, propolis ve polen üretimi konusunda teknik açıdan bilgilendirilmesi, pratik uygulamalarla özellikle polenin faydalarını göstermek ve üretimini yaygınlaştırmak. e- Süt Sağım Makinası Demosu Pilot işletmelerde makinali sağım yaparak bu yolla daha kolay, temiz, süratli ve hijyenik sağımın çiftçilere tanıtımını amaçlamaktadır. f- Mısır Silaj Demosu Kaba yem sıkıntısının had safhada olduğu bölgede üreticilerin çeşitli nedenlerden dolayı mısır silajına olan çekinge ve ilgisizliğini önlemek amacıyla bir kaç işletmede kontrollü mısır silaj besleme çalışması yapılması amaçlanmıştır. 25

26 g- Korunga Ekim Demosu Kaba yem sıkıntısı olan bölgede susuz alanlarda korunga üretimini öğreterek kaba yem açığını gidermeyi amaçlamaktadır. h- Yem Kilidi Demosu KB Hayvan sağımında orta ve büyük işletmelerde en önemli sorunlardan birisi de sürünün sağım esnasında kontrolüdür. Bu sorunu giderecek ve hayvanların daha süratli, daha rahat ve daha hijyenik sağılmalarını sağlayan kilit sisteminin tanıtımı ve yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. i- KB Hayvan Betonarme Banyoluk Daha sağlıklı ve verimli bir sürü elde etmek için KB Hayvanların önemli sorunlarından olan dış parazitlerle mücadele edilmesini üreticilere öğretmek ve göstermek. Köy Toplantıları Sulama, bitkisel üretim, hayvancılık, örgütlenme, desteklemeler, iyi-organik tarım vb. gibi konularda çiftçilerin bilgilendirilmesi, son gelişmelerden haberdar edilmesi ve bu konularda rekabet kabiliyetini arttıran yeni teknoloji, uygulama ve yeni çeşitlerin tanıtılması ve benimsetilmesinde köy toplantıları klasik ve etkili tarımsal eğitim yöntemlerinden biridir. Bu nedenle çiftçi ve çiftçi örgütlerinin kapasitelerinin geliştirilmesi ve yeni çiftçi örgütlenmelerinin oluşturulması amacıyla ihtiyaç tespit edilen konularda proje kapsamında Ocak-Mart 2015 döneminde çalışma alanlarımızda toplam 54 köy toplantısı gerçekleştirilmiş ve çiftçiye ulaşılmıştır (Tablo 14). Tablo 14: Köy toplantıları, eğitimler Köy Toplantıları Sayı İli 1 Diyarbakır 2 Diyarbakır Eğitimi verenler- İşbirliği yapılan kurum kuruluşlar DDKKYB Proje Tarım Danışmanı Tahsin KARAKOÇ, Muhammed Ali EKİNCİ DDKKYB Proje Tarım Danışmanı Tahsin KARAKOÇ, Muhammed Çiftçi Konu Tarih Yer Sayısı Küçükbaş Hayvanlarda kuzu doğumları, Kuzularda kayır tutma, Ağız sütü ve önemi, Anaç Çermik/Akçörten 10 Koyunların beslenmesi konulu köy toplantısı Kuzularda kayıt tutma, Ağız sütü ve önemi, Anaç Koyunların Çermik/Örenkuyu 15 beslenmesi konulu köy toplantısı 26