BİR İMALAT FİRMASINDA OTOMATİK KILAVUZLU ARAÇ KULLANIMINA İLİŞKİN BENZETİM MODELLEME ÇALIŞMASI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BİR İMALAT FİRMASINDA OTOMATİK KILAVUZLU ARAÇ KULLANIMINA İLİŞKİN BENZETİM MODELLEME ÇALIŞMASI"

Transkript

1 Endüstri Mühendisliği Dergisi Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa: (2-10) Makina Mühendisleri Odası BİR İMALAT FİRMASINDA OTOMATİK KILAVUZLU ARAÇ KULLANIMINA İLİŞKİN BENZETİM MODELLEME ÇALIŞMASI Gökalp YILDIZ l Semra TUNALI 1 Dokuz Eylül Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü 1 ÖZET Günümüzün çok gelişmiş ve karmaşık bir yapıya sahip olan sermaye-yoğun imalat sistemlerinin tasarımında ve bunların işletim karakteristiklerinin belirlenmesinde kullanılan en önemli endüstri mühendisliği tekniklerinden bir tanesi benzetimdir. Bu tür sistemlerin çok büyük yatırımlar gerektirmesi, sistem kurulmadan önce sistemin performans üzerindeki etkisinin en iyi şekilde araştırılmasını zorunlu kılar. Bu nedenle bu tür pahalı sistemleri kurmadan önce, benzetim modeli üzerinde sistem parametrelerini değiştirip bir takım denemeler yaparak sistem performansını ölçmek, yanlış karar verme olasılığını oldukça azaltacaktır. Bu çalışmada, video kaset üreten bir fabrikanın bant sarım bölümündeki sarım hatlarında, taşıma işlerinin Otomatik Kılavuzlu Araçlarla (OKA) yapılması durumunda, sistem performansında ne gibi bir iyileştirme olabileceği araştırılmış ve bu amaçla ARENA 2.2 ortamında bir benzetim modelleme çalışması yapılmıştır. Anahtar Sözcükler: Üretim Sistemleri, Otomatik Kılavuzlu Araçlar, Benzetim, Karar Destek Sistemleri ABSTRACT Simulation is a very powerful engineering tool in designing advanced manufacturing systems and analyzing the operational characteristics of manufacturing systems. Advanced manufacturing systems are more complex and more capital-intensive. Modeling of modern manufacturing systems, therefore, has become more important than ever. Simulation modeling of manufacturing systems enables one to predict the performance of manufacturing systems, and identify the effects of key design parameters on the system performance. The complex interactions in these kinds of systems make the analytical methods unusable. Therefore, simulation modeling provides better test-bed to find reliable answers to the questions related to the system performance. This paper proposes an Automated Guided Vehicle (AGV) system for the loading department of a video cassette production plant. The objective of this study is to evaluate the effects of different AGV numbers on daily throughput of the loading lines. The modeling environment used in this study is ARENA V2.2. 2

2 Bir tmalat Firmasında Otomatik Kılavuzlu Araç Kullanımına İlişkin Benzetim Modelleme Çalışması GIEİŞ Benzetim, ileri imalat sistemlerinin tasarımı ve operasyonel karakteristiklerinin analizinde kullanılan çok etkin bir araçtır. Söz konusu imalat sistemlerinin karmaşık ve sermaye-yoğun olmaları bu sistemlerin modellenmesini son derece önemli bir hale getirmiştir. Üretim sistemlerinin benzetim modeli, bu sistemlerin performanslarının tahminine ve önemli tasarım parametrelerinin sistem performansı üzerindeki etkilerinin araştırılmasına olanak vermektedir. İleri imalat sistemleri, son derece yüksek teknolojiye sahip sayısal kontrollü makinalar, otomatik malzeme depolama ve taşıma sistemlerinden oluşabilmektedir. Bu sistemler arasındaki karmaşık etkileşimler, analitik metotların kullanımını olanaksız kılmakta ve benzetimin gerekliliği de bu noktada karşımıza çıkmaktadır. Yüksek maliyetli Otomatik Kılavuzlu Araçlar, imalat sistemlerinin otomasyonunda önemli bir rol oynamaktadır. Bu tür pahalı sistemleri kurmadan önce benzetim modeli üzerinde yapılacak olan "ne-eğer" çalışmaları yanlış karar verme olasılığını azaltacaktır. Günümüz firmaları arasında çok yoğun bir rekabet yaşanmaktadır. Bu nedenle firmalar, değişen küresel pazarlarda sürekli rekabet edebilmek için pazara en yüksek kalitedeki ürünü, en etkin yolla sunmak zorundadırlar. Yüksek teknolojiyi üretim sistemlerine entegre etmek isteyen firmalar, yatırımın karar aşamasında, en doğru bilgileri ve en uygun karardestek sistemlerini kullanıp kaynaklarını en iyi alternatife aktarmalıdırlar. Literatürde, Otomatik Kılavuzlu Araçların benzetim modellemesine ilişkin pek çok çalışmaya rastlamak mümkündür. Ancak özellikle, Pegden [1990], Banks [1998] ve Law&Kelton' in [1991] kitapları benzetim ve otomatik imalat sistemlerinin modellenmesi konusunda faydalı olabilecek önemli kaynaklardır. Bunlara ek olarak, Tunalı [1997], Williams [1997], Seo ve Egbelu [1999], Sabuncuoğlu [1998], Hoff' un [1997] çalışmaları da Otomatik Kılavuzlu Araçların modellenmesine ilişkin çeşitli uygulamalar içermektedir. SİSTEMİN TANITILMASI Fabrika dört ana bölümden oluşmaktadır. Bunlardan birincisi video kasetlere ilişkin plastik bileşenlerin üretildiği "Plastik Enjeksiyon" bölümüdür, ikinci bölüm, kasetin ana yapısını oluşturmak için montaj işlemlerinin yapıldığı "Montaj" bölümüdür. Bu bölümden çıkan kaset iskeleti VO adını almaktadır. Montaj bölümündeki, montaj işlerini takiben VO adı verilen bu kasetler, sarım işlemi için paletlerle montaj bölümünden üçüncü bölüm olan "Bant Sarım" bölümüne taşınmaktadır. Son bölüm ise paketleme işlerinin yapıldığı ve sarım bölümüne konveyörle bağlı olan "Paketleme" bölümüdür. Bu çalışmanın ana konusu, sadece sarım bölümüne ilişkin olan taşıma işlerinin OKA' larla gerçekleştirilmesinin günlük sarım bölümü kapasitesi üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Bu nedenle bu çalışmada incelenen bölüm video bant sarım bölümüdür. Mevcut Sistem Bant sarım bölümü, her biri 20 otomatik sarım makinasından oluşan dört paralel hatta sahiptir. Oldukça ileri bir teknolojiye sahip olan bu hatlardaki sarım makinalarının her biri birbirinden bağımsız olarak çalışmakta ve bu yüzden herhangi bir sarım makinasındaki aksaklık tüm hattın çalışmasını engellememektedir. Şekil 1., Video bant sarım bölümüne ilişkin yerleşim planını göstermektedir. Şekil l.'de de görüldüğü üzere, her bir sarım hattında iki konveyör bulunmaktadır. Bunlardan birincisi VO'ları boş olan sarım makinalarına taşımaktadır ve hattın başında bulunan bir operatör tarafından beslenmektedir. Her bir sarım makinasının VO depolama kapasitesi 15 adet VO'dır ve eğer sarım makinasında 15'ten az sayıda VO varsa boş olan ilk sarım makinasının VO'ı alması sağlanmaktadır, aksi halde bir sonraki makinanın kapasitesi kontrol edilir ve boş bir sarım makinası bulunana kadar bu işleme devam edilir. Eğer son makinaya gelinmesine rağmen VO'a yükleme yapılamadıysa birinci konveyör otomatik olarak durur ve son makinanın boş 3

3 Gökalp Yıldız, Semra Tunall kapasiteye sahip olmasını bekler. Sistemdeki ikinci konveyör ise sanm işlemi yapılmış olan video kasetleri paketleme bölümüne taşımaktadır. Sarım işlemi yapılmış video kasetler dört paketleme hattına doğrudan bu konveyörlerle bağlantılıdır. VO'lara sarılan video bantlar makaralar halinde kullanılmakta ve makara deposunda saklanmaktadır. Bu makaralar, uygun koşullarda saklanma gerekliği sebebiyle bu depoda saklanmak zorundadır ve deponun fiziksel yerinin değişmesinin olanağı yoktur. Bu makaralar, sarım makinalarına "Sarım Makinası Besleme Operatörleri" tarafından takılmaktadırlar. Bu operatör karşılamaktadır. Bunun sebebi her operatörün çalışma sahasının net olarak belli olması ve buna bağlı yönetimsel kontrol mekanizmalarının daha iyi çalıştırılabilmesidir. Ayrıca, her bir sarım makinası bu operatörleri uyarmak üzere kendi uyarı sistemine sahiptir. Bu makinalardaki, yeşil, sarı ve kırmızı ışıklar sırasıyla, makinada bir problem olmadığını ve makinanın çalışmakta olduğunu, sarım makinasına takılı olan makaradaki video bandın belli bir seviyenin altına düştüğünü ve o makinenin herhangi bir sebepten dolayı işler durumda olmadığını göstermektedir. Şekil 1. Video Bant Sarım Bölümüne İlişkin Yerleşim Planı operatörler aşağıdaki işleri yapmakla yükümlüdürler: Makaraları sarım makinalarına takmak. Makaraları, makara deposundan sarım makinalarına taşımak. Sarım bölümünde toplamı dört olmak üzere, hat başına bir sarım makinası besleme operatörü çalışmaktadır ve bu operatörlerin her biri sadece kendi hatlarından sorumludur. Örneğin, üçüncü sarım hattındaki 12. makina, video bant (makara) isteği yaparsa, bunu sadece üçüncü hatta adanmış olan Önerilen Otomatik Taşıma Sistemi Mevcut sistemde (her hat başına bir sarım makinası besleme operatörü), daha yüksek üretim hedefleri için hattın hızını arttırmak yani sarım makinaları için daha üst seviyedeki hız aralıklarını kullanmak, operatörlerin makara yetiştirememesinden ve sadece tek bir hatta hizmet vermelerinden kaynaklanan makina duruşlarının sayısını arttırmakta ve dolayısıyla hattın günlük üretim miktarını düşürmektedir. Bu nedenle, mevcut duruma alternatif olarak, taşıma işlerinde sarım makinası besleme operatörleri kullanmak yerine, 4

4 Bir İmalat Firmasında Otomatik Kılavuzlu Araç Kullanımına ilişkin Benzetim Modelleme Çalışması OKA' lardan faydalanılması düşünülmüş ve bu sistemin performans üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Önerilen sistemde makara deposu ve sarım makinaları arasındaki bağlantı OKA' larla sağlanmakta ve OKA' 1ar isteği yapan sarım makinasına, bu makaraları taşımaktadır. Eğer herhangi bir sarım makinasına ilişkin makarada kalan video bant uzunluğu sıfıra düşerse, en yakındaki OKA için istek yapılmakta ve bu OKA doğrudan depoya giderek dolu makarayı, istek yapılan sarım makinasına taşımaktadır. Bu taşıma işinden sonra yeni bir isteğin olup olmadığı kontrol edilmekte ve eğer bekleyen bir taşıma emri yoksa, OKA "OKA Bekleme Alanına" gönderilmektedir. Böylece, yol üzerinde kalıp diğer OKA' lan engellemesi önlenmektedir. OKA yolları tek yönlü olarak tasarlanmıştır ve çift yönlü harekete izin verilmemiştir. Bu durumda, OKA boşaltma işlemi sarım makinası besleme operatörü tarafından yapılırken, taşıma işi OKA tarafından yapılmaktadır. Bu operatör, mevcut sistemde yapmakta olduğu işten yani makarayı sarım makinasına takma işinden yine sorumludur. Şekil 2., bu sisteme ait yerleşim planını göstermektedir. Kısaca, sarım makinası besleme operatörü yeni durumda aşağıdaki işleri yapmakla yükümlüdür: OKA' lan boşaltmak Video bant makarasını sarım makinasına takmak Buradan da anlaşılacağı üzere, bu operatörün daha önce yapmış olduğu taşıma işi iptal edilmiş ve sadece makina besleme işi yapmasına karar verilerek, yüksek bant hızlarında, operatörlerin ait oldukları hatlara yeterli makara taşıyamamasından kaynaklanan duruşların azaltılmasına çalışılmıştır. Bu sistem için de her hat başına bir sarım makinası besleme operatörü düşünülmüştür. SİSTEMİN BENZETİM MODELLEMESİ Bu çalışmanın amacı, farklı üretim hedefleri göz önüne alındığında, önerilen Otomatik Taşıma Sisteminin, sistem performansı üzerindeki etkilerini araştırmak ve ortaya çıkan farkları mevcut sistemle karşılaştırmalı olarak göstermektir. Benzetim modelinin geliştirilmesi için kullanılan benzetim yazılımı ARENA 2.2'dir. Modele ilişkin varsayımlar aşağıda özetlenmiştir: VO'lar sisteme birer birer girmektedir. VO'lann birinci konveyöre beslenmesi işleminin süresi sabit alınmıştır. Şekil 2. Önerilen Otomatik Taşıma Sisteminin Yerleşimi 5

5 Gökaip Yıldız, Semra Tunah Makara deposuna sürekli olarak makara girişi olduğu için, makara deposu sonsuz kapasiteli olarak düşünülmüştür. OKA' 1ar (mevcut sistem için besleme operatörleri) her seferde sadece tek bir makara taşıyabilmektedirler. Tüm sarım makinaian birbirinden bağımsız olarak çalıştığı için herhangi birindeki bozulma tüm hattı etkilememektedir. Bu nedenle bozulmalar göz önüne alınmamıştır. Tüm hatlar sadece tek bir tip video kaset için ayarlanmışlardır. Yukarıdaki varsayımlardan yola çıkarak iki tip veriye gereksinim duyulmuştur. Bunlardan birincisi deterministik verilerdir ve şu şekilde sıralanabilirler; VO'ların parti büyüklüğü, VO'lar için gelişler arası süre, Sarım makinalarının depo kapasitesi, Konveyörlerin hızı, OKA'ların hızı, Sarım makinalarının işlem süresi, VO'lara sarılacak olan bant uzunluğu, Makaralardaki bant uzunluğu, Depo ve sarım makinaian arasındaki uzaklıklar, Konveyör uzunlukları. Sistemin modellenmesinde kullanılan ikinci tip veri ise stokastiktir ve sarım makinası besleme operatörünün yapmış olduğu OKA boşaltma ve makara takma işlemlerinin toplam süresidir. Bu işlem süresi 54.8 saniye ortalama ve 5.11 saniye standart sapma ile normal dağılmaktadır ve mevcut sistemdeki makara takma işinin süresi ile aynı olarak alınmıştır [Yıldız, 1997]. Şu ana kadar yapılan açıklamalardan yola çıkarak hazırlanmış olan kontrol akış şeması Şekil 3.'de görüldüğü gibidir. Modelin Doğruluğunun ve Geçerliliğinin Araştırılması Benzetim modellemenin en önemli aşamalarından ikisi, modelin doğruluğunun (verification) ve Şekil 3. Sisteme İlişkin Kontrol Akış Şeması 6

6 Bir İmalat Firmasında Otomatik Kılavuzlu Araç Kullanımına İlişkin Benzetim Modelleme Çalışması geçerliliğinin (validation) ispatıdır. Kurulan benzetim modeli istenilen şekilde çalışmıyorsa ve gerçek sistemin hareketini doğru olarak yansıtmıyorsa, bu modeli karar vermek amacıyla kullanmak yanlış sonuçlar verecektir. Bu sebeple, mevcut duruma ilişkin benzetim modeli hem doğrulanmış hem de bu modelin geçerliliği gösterilmiştir. Bu benzetim modelinin doğrulanması amacıyla yapılan çalışmalar şu şekilde özetlenebilmektedir; Kullanılan benzetim yazılımının (ARENA V2.2) sağlamış olduğu bu amaca yönelik kontrol modülleri kullanılmıştır (Trace) ARENA nın modüler programlamaya elverişli olması, modelleme esnasında atılan her adımın kontrol edilebilmesini sağlamıştır. Animasyon yapabilme özelliği sayesinde, modelin görsel olarak test edilmesi sağlanmıştır. Performans ölçüsünün analitik olarak hesaplanabildiği bazı özel durumlar için model çalıştırılmış ve hesaplanan bu sayılar, modelin çıktılarıyla karşılaştırılmıştır. Modelin geçerliliği ise mevcut sistemin üretim hedefleri doğrultusunda belirlenen günlük üretim miktarlarına ilişkin uzun dönem kayıtlarından ve uzman görüşlerinden yararlanılarak test edilmiştir. Bu bilgilere göre tek bir sarım hattının mevcut hat ayar koşulları (hat hızı, sarım makinası hızı, vs.) altında bir günde sarabileceği VO sayısı adet olarak belirlenmiş ve bu değer, bir hattın günlük üretim miktarına ilişkin kitle ortalaması olarak ele alınmıştır. Modelin çalıştırılmasıyla elde edilecek olan örneklem değerlerinin kitle ortalamasının, adet olup olmadığı istatistiksel olarak test edilerek, modelin geçerliliği ispat edilmiştir. Bunun için, günde 24 saat kesintisiz çalışan bu sistemin benzetim modelini gerçekçi çalışma koşullarından başlatmak üzere, denemeler yapılmış ve ısınma süresi (warm-up period) hareketli ortalamalar (k=1000) metodu kullanılarak 50 dakika olarak bulunmuştur. Tekrar süresi =1490 dak. alınarak sistemin uzun dönem performansının tahmin edilmesi sağlanmış ve 10 tekrar yapılarak aşağıdaki hipotez test edilmiştir [Yıldız, 1997]. H 0 : Adet V0/ hat H t : Adet VO / hat Serbestlik Derecesi 9 ve OC = 0.05 için kritik t- değeri =2.262 x = Adet VO/hat S- = t-değeri = < H 0 kabul edilebilir. HO hipotezi kabul edilebildiğine göre, %95 güvenle mevcut sistemin geçerliliği ispat edilmiş olmaktadır. Burada modelin 10 kez çalıştırılmasının sebebi, sistemdeki tek rasgele değişken olan "operatör makara takma süresinin" değişkenliğinin çok az olması ve bunun da günlük üretim miktarı üzerinde çok fazla değişkenlik yaratmamasıdır. Bu nedenle literatürde kabul gören arası bağımsız tekrarın uygun olacağı düşünülmüş ve model çalışma süresinin fazlalığı göz önüne alınarak 10 tekrar yapılmasına karar verilmiştir. Önerilen durumun ise doğrudan geçerli olduğu söylenebilmektedir. Çünkü, benzetim modelindeki tek değişiklik, taşıma işinin operatörler yerine OKA 1ar tarafından yapılmasıdır ve bunun haricinde hiçbir sistem parametresi (hız, uzaklıklar, vs.) değişmemektedir. DENEYSEL ÇALIŞMALAR Video kaset üreten bu fabrikada yapılan daha önceki çalışmalarda [Yıldız (1997), Tunalı ve Yıldız (1997)], daha az sayıda sarım makinası besleme operatörü kullanarak, planlanan üretim hedeflerine ulaşılıp ulaşılamayacağı araştırılmıştır. Bu çalışmalarda,, mevcut üretim hedefi göz önüne alınarak, hat başına düşen operatör sayısı üç farklı seviyede incelenmiştir. Bunlar; Her hat başına bir operatör (mevcut durum, toplam operatör sayısı = 4), İki hat başına bir operatör (toplam operatör sayısı = 2), ve Dört hat başına bir operatör (toplam operatör sayısı = 1) şeklinde özetlenebilmektedir. Benzetim 7

7 Gökalp Yıldız, Semra Tunalı sonuçlarına göre, her sanm hattı için tek bir sarım makinesi besleme operatörünün kullanıldığı mevcut durumun diğer alternatiflere kıyasla daha iyi bir performans ölçütü verdiği gözlenmiş ve sadece mevcut durum, "ilk sarım hattı için V0/gün" olan üretim hedefini karşılamıştır. Ancak bu hedef sadece o anki talep koşulları göz önüne alınarak belirlenmiş olup, sistem parametreleri bu hedefe göre ayarlanmıştır. Bu iki çalışmada, talep koşulları değiştiği takdirde mevcut durumun yeterli olup olamayacağı incelenmemiştir. İşte bu çalışmada yapılan, değişen talep koşulları altında mevcut durumun analizini yapmak ve önerilen otomatik taşıma sisteminin yeni hedeflere ulaşıp ulaşamayacağını karşılaştırmalı olarak ortaya koymaktır. Bu çalışmada iki faktör kullanılmaktadır. Bunlardan ilki sarım makinalarının operasyon süreleridir. Bu makinalar farklı hız kanallarına (toplam 15 kanal) sahiptir ve daha yüksek üretim hedeflerine göre ayarlanmaları mümkündür. Bu faktör 15, 20, 25,30 ve 37 (15 hız kanalından 5 tanesi ele alınmıştır) saniye olmak üzere 5 seviyeye sahiptir (mevcut durum için 37 saniyedir). Bu sayıların her biri farklı bir üretim hacmini temsil etmekte ve 15 saniyelik işlem süresi teknik olarak makinaların ulaşabileceği en yüksek hızı yani makinaların maksimum kapasiteyle çalışmalarını temsil etmektedir. Burada araştırılan, "maksimum kapasiteyle çalışılsa mevcut durum ve önerilen durum arasındaki fark ne olur" sorusuna yanıt bulmaktır. İkinci faktör ise OKA sayısı olup 1,2,3,4 ve 5 OKA olarak 5 seviyeden oluşmaktadır. Deneyin ilk aşamasında mevcut sistem farklı makina hızlarına göre çalıştırılmıştır. İlk aşamadan sonra, önerilen sistem farklı makina hız ve farklı OKA sayılarına göre çalıştırılmıştır. İlk aşamanın performans ölçütü ilk sarım hattının günlük üretim miktarıdır. İkinci aşamada buna ek olarak OKA kullanım oranı ölçütü de ele alınmıştır. Bütün durumlar için ısınma periyodu 50 dakikadır. Benzetim süresi 1440 dakika (1 gün) ve toplam benzetim süresi =1490 dakikadır. On tekrar yapılmış ve alternatifler arasındaki pozitif korelasyonu arttırmak için ortak rasgele sayılar (Common Random Numbers) kullanılmıştır. Tablo l.'de, elde edilen sonuçların ortalamaları özetlenmiş olarak verilmiştir. Tablo l'den anlaşılacağı üzere, OKA sayısını arttırmanın günlük üretim miktarı üzerindeki etkisi, küçük operasyon süreleri için daha büyük olmaktadır. Örneğin, OKA sayısını l'den 2'ye çıkardığımız zaman, günlük üretim miktarları, 15, 20,25,30 ve 37 saniyelik işlem süreleri için, sırasıyla %19.8, %28.3, %28.0, %14.0 ve %3.6kadarlıkbir Tablo 1. Özetlenmiş Sonuçlar tşlem Günlük Üretim Miktarı (GÜM) Süresi 15 sn 20 sn 25 sn 30 sn 37 sn Mevcut Sistem (V0) (V0) (V0) (V0) (V0) Önerilen Sistem ĞUM KO* GÜM KO GÜM KO GÜM KO GÜM KO İOKA OKA OKA OKA OKA *KO: OKA Kullanım Oranı 8

8 Bir İmalat Firmasında Otomatik Kılavuzlu Araç Kullanımına İlişkin Benzetim Modelleme Çalışması artış göstermiştir. Buna ek olarak, belli bir OKA sayısından sonra, bir tane daha OKA eklemenin sistem performansı üzerinde pek bir etkisi olmamaktır. Ayrıca, mevcut sistem 37 saniyelik işlem süresi için, diğer tüm OKA alternatiflerinden daha iyi sonuç vermesine rağmen, daha üst üretim düzeylerini temsil eden işlem süreleri için OKA alternatifleri daha uygun bir seçim olarak görünmektedir. Mevcut sistemin 37 saniyelik hız düzeyi için diğer 37 saniyelik alternatiflerden (1,2,3,4, ve 5 OKA olması durumu) daha iyi sonuç vermesinin sebebi, operatör sayısının bu hız düzeyi için yeterli olması ve OKA ların tek yönlü hareket etmelerinden dolayı daha uzun taşıma sürelerine neden olmasıdır. Ayrıca Tablo 1.' de, maksimum kapasite koşulları altında da (işlem süresi=15 sn) Şekil 4. Günlük Üretim Miktarı ve OKA Sayısı Şekil 5. OKA Kullanım Oranı ve OKA Sayısı 9

9 Gökalp Yıldız, Semra Tunalı mevcut sistemin yetersiz kaldığı görülmektedir. Bununla birlikte, önerilen sistem ve 3 OKA ile günlük yaklaşık birimlik bir kapasiteye ulaşılabilmektedir. Bu durumda, talebin yükselmesi göz önüne alındığı takdirde bu tür bir yatırıma girmek talebi karşılayabilmek adına mantıklı olacaktır. Ancak burada bu yatırımın ekonomik yapılabilirliği tartışılmamıştır. Kuşkusuz, böyle bir yatırıma karar vermeden önce ayrıca bunun ekonomik olup olmadığının da araştırılması gerekmektedir. Şekil 4 ve 5'de performans çıktıları grafik üzerinde gösterilmiştir. SONUÇ Bu çalışmanın ana amacı önerilen Otomatik Taşıma Sistemini, mevcut sistemle karşılaştırmalı olarak analiz etmektir. Seçilen performans ölçütleri, günlük üretim miktarı ve OKA kullanım oranıdır. Mevcut ve önerilen sistemler, 5 değişik üretim hızı için değerlendirilmiştir. 37 saniyelik işlem süresinin göstermiş olduğu üretim hedefi için şu anki mevcut sistem daha iyi performans ölçütleri vermiştir. Ancak, daha yüksek üretim hacimlerini ifade eden diğer işlem süreleri için Otomatik Taşıma Sisteminin daha iyi sonuç verdiği gözlenmiştir. Değişen talep koşulları altında, daha yüksek bir üretim hacmi gerektiği takdirde mevcut malzeme taşıma sistemini OKA ile değiştirmenin daha avantajlı olacağı açığa çıkmıştır. Buna rağmen yapılan çalışma sadece teknik anlamda bir yapılabilirlik araştırmasını içermektedir. Yatırım kararı aşamasına gelindiği takdirde, gerekli ekonomik analizin de yapılması gerekmektedir. Bunun için tahmini yatırım değeri, yeni sistemin işletme giderleri ve üretim artışından kaynaklanan satış gelirlerinin artış miktarı (talep koşullarının bu üretim artışına paralel hareket ettiği varsayımı altında) gibi kriterler göz önüne alınarak yatırım, Geri Ödeme Süresi ve Net Bugünkü Değer açısından analiz edilmelidir. Ancak, bu tür bir yatırım kararında, üretimde otomasyon ve integrasyonun sağlayacağı rekabet üstünlüğü (maliyet, kalite, vs.), ve kontrol kolaylığı gibi faktörler de göz ardı edilmemelidir. KAYNAKÇA 1. Banks, J. (1998), Handbook of Simulation, John Wiley & Sons, ss Chuang, L.B. (1996), "A Simulation Testbed for Investigation of Tandem AGV Systems", WSC96 Bildiriler Kitabı, ss Hoff, A., Vogelsang, H., Brinkschulte, U.,Hammerschmidt, O. (1997), "Simulation and Visualization of AGV Systems in a Real Production Environment", ESS97 Bildiriler Kitabı, ss Law, A.M., Kelton, W.D. (1991), Simulation Modeling & Analysis, Singapore: McGraw-Hill. 5. Pegden, C. D., Shannon, R.E, Sadowski, R.R (1990), Introduction to Simulation Using Siman, New York: McGraw-Hill. 6. Sabuncuoğlu, İ. (1998), "A Study on Scheduling Rules of Flexible Manufacturing Systems: A Simulation Approach", Int. Jour, of Pro. Res., Vol.36, No. 2, ss Tunalı, S. (1997), "Evaluation Of Alternative Routing Policies In Scheduling A Job-Shop Type FMS", Computers And Industrial Engineering, Vol.32, No.2, ss Tunalı, S., Yıldız, G. (1997), "Simulation for Evaluating the Performance of Work-Force Allocation Strategies In A Video Cassette Production Plant", ESS97 Bildiriler Kitabı, ss Williams Edward J., Narayanaswamy R. (1997), "Application of Simulation to Scheduling, Sequencing, and Material Handling", WSC97Bildiriler Kitabı, ss " 10. Yıldız, G. (1997), "Simulation for Decision Support In A Video Cassette Production Plant", Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. 11. Yoonho Seo, Pius J. Egbelu (1997), "Integrated Manufacturing Planning for an AGV-Based FMS", Int. Jour. Of Pro. Eco., Vol.60-61, No.l, ss

BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ

BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ Özgür ARMANERİ Dokuz Eylül Üniversitesi Özet Bu çalışmada, bir montaj hattı

Detaylı

MONTE CARLO BENZETİMİ

MONTE CARLO BENZETİMİ MONTE CARLO BENZETİMİ U(0,1) rassal değişkenler kullanılarak (zamanın önemli bir rolü olmadığı) stokastik ya da deterministik problemlerin çözümünde kullanılan bir tekniktir. Monte Carlo simülasyonu, genellikle

Detaylı

EŞANJÖR ÜRETİM HATTINDA SİMÜLASYON KULLANILARAK DARBOĞAZ İSTASYONLARIN BELİRLENMESİ

EŞANJÖR ÜRETİM HATTINDA SİMÜLASYON KULLANILARAK DARBOĞAZ İSTASYONLARIN BELİRLENMESİ Atatürk Ü. İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 2011 445 EŞANJÖR ÜRETİM HATTINDA SİMÜLASYON KULLANILARAK DARBOĞAZ İSTASYONLARIN BELİRLENMESİ Simge YELKENCİ 1 Semra TUNALI

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: END 3616

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: END 3616 Dersi Veren Birim: Endüstri Mühendisliği Dersin Türkçe Adı: SİSTEM SİMÜLASYONU Dersin Orjinal Adı: SİSTEM SİMÜLASYONU Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Lisans Dersin Kodu: END 366

Detaylı

Yalın Üretim Sisteminde Malzeme Taşıma Mesafelerinin Benzetim Yöntemiyle Optimizasyonu. Kocaeli Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği

Yalın Üretim Sisteminde Malzeme Taşıma Mesafelerinin Benzetim Yöntemiyle Optimizasyonu. Kocaeli Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Yalın Üretim Sisteminde Malzeme Taşıma Mesafelerinin Benzetim Yöntemiyle Optimizasyonu İlay GÜLER Celal ÖZKALE İpek AYRANCI Muhammet KAHRIMAN Kocaeli Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Yalın Üretim Malzeme

Detaylı

Sistem Modelleme ve Simülasyon (SE 360) Ders Detayları

Sistem Modelleme ve Simülasyon (SE 360) Ders Detayları Sistem Modelleme ve Simülasyon (SE 360) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Sistem Modelleme ve Simülasyon SE 360 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul

Detaylı

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI *Mehmet YÜCEER, **Erdal KARADURMUŞ, *Rıdvan BERBER *Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Tandoğan - 06100

Detaylı

ZAMAN SERİLERİNDE AYRIŞTIRMA YÖNTEMLERİ

ZAMAN SERİLERİNDE AYRIŞTIRMA YÖNTEMLERİ ZAMAN SERİLERİNDE AYRIŞTIRMA YÖNTEMLERİ 1 A. GİRİŞ Gözlemlerin belirli bir dönem için gün, hafta, ay, üç ay, altı ay, yıl gibi birbirini izleyen eşit aralıklarla yapılması ile elde edilen seriler zaman

Detaylı

OLASILIK ve İSTATİSTİK Hipotez Testleri

OLASILIK ve İSTATİSTİK Hipotez Testleri OLASILIK ve İSTATİSTİK Hipotez Testleri Yrd.Doç.Dr. Pınar YILDIRIM Okan Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Hipotezler ve Testler Hipotez, kitleye(yığına) ait

Detaylı

ASKILI KONVEYÖRLER. Askılı Konveyör Detayı. Askılı Konveyör Uygulaması

ASKILI KONVEYÖRLER. Askılı Konveyör Detayı. Askılı Konveyör Uygulaması ASKILI KONVEYÖRLER Askılı Konveyör Uygulaması Askılı Konveyör Detayı Genellikle malzeme, yarı mamül ve mamüllerin boyama, kurutma ve soğutma proseslerinde kullanılmaktadırlar. Montaj hatları için tasarlanan

Detaylı

Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation. 441000000001101 Fizik I Physics I 3 0 1 4 4 6 TR

Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation. 441000000001101 Fizik I Physics I 3 0 1 4 4 6 TR - - - - - Bölüm Seçin - - - - - Gönder Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl 141000000001101 Akademik ve Sosyal Oryantasyon Academic and Social Orientation 1 0 0 1 0 1 TR 441000000001101 Fizik I Physics I

Detaylı

SAĞLIK TEKNOLOJİ DEĞERLENDİRME (STD) İÇİN MODELLEME VE BENZETİM. Dr. Murat Günal

SAĞLIK TEKNOLOJİ DEĞERLENDİRME (STD) İÇİN MODELLEME VE BENZETİM. Dr. Murat Günal 1 SAĞLIK TEKNOLOJİ DEĞERLENDİRME (STD) İÇİN MODELLEME VE BENZETİM Dr. Murat Günal SAĞLIK TEKNOLOJİ DEĞERLENDİRME (STD) Sekröte sunulacak Yeni Ürün (veya Teknoloji) Mevcut ve gelecekteki demografik durum

Detaylı

PARAMETRİK OLMAYAN İSTATİSTİKSEL TEKNİKLER

PARAMETRİK OLMAYAN İSTATİSTİKSEL TEKNİKLER PARAMETRİK OLMAYAN İSTATİSTİKSEL TEKNİKLER Prof. Dr. Ali ŞEN 1 Tek Örneklem İşaret Testi İşaret Testi parametrik olmayan prosedürler içinde en eski olanıdır. Analiz yapılırken serideki verileri artı ve

Detaylı

010 SİSTEMİ. TEKNOSİSTEM MÜHENDİSLİK - Gazcılar Cad. Anafarta Sok. No:1/A BURSA, Tel:(224)272 37 34 Faks:272 40 19

010 SİSTEMİ. TEKNOSİSTEM MÜHENDİSLİK - Gazcılar Cad. Anafarta Sok. No:1/A BURSA, Tel:(224)272 37 34 Faks:272 40 19 010 SİSTEMİ 1 VOLUMETRİK DAĞITICILAR US ve USM Serisi volumetrik yağlama blokları endirek yağlama için tasarlanmıştır. Pompa basıncının düşmesinden sonra yağlama bloklarına gönderilen yağ yaylar vasıtasıyla

Detaylı

BENZETİM. Prof.Dr.Berna Dengiz

BENZETİM. Prof.Dr.Berna Dengiz Prof.Dr.Berna Dengiz 2. Ders Sistemin Performans.. Ölçütleri Sistem Türleri Benzetim Modelleri Statik veya Dinamik Deterministik ( belirli ) & Stokastik ( olasılıklı) Kesikli & Sürekli Sistemin Performans

Detaylı

Yaz Stajı II (IE 499) Ders Detayları

Yaz Stajı II (IE 499) Ders Detayları Yaz Stajı II (IE 499) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Yaz Stajı II IE 499 Güz 0 0 0 0 6 Ön Koşul Ders(ler)i IE 399 Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

Elektronik Paketleme makinesi tam otomatik besleme ünitesiyle birlikte, yüksek üretim

Elektronik Paketleme makinesi tam otomatik besleme ünitesiyle birlikte, yüksek üretim TEKNOPAC 300 Elektronik Paketleme makinesi tam otomatik besleme ünitesiyle birlikte, yüksek üretim Kapasitesi için, düzgün ürünleri sarmak üzere tasarlanmıştır. Konsol tasarımı, modüler yapısı, yüksek

Detaylı

Prof.Dr. Nihal ERGİNEL Anadolu Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü

Prof.Dr. Nihal ERGİNEL Anadolu Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü 6 6 SIGMA FELSEFESİ Prof.Dr. Nihal ERGİNEL Anadolu Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Sigma seviyesi, süreçlerin yeterliliği ifade eden bir ölçüttür. Süreçlerin sigma seviyelerinin artması demek,

Detaylı

Üretimin Modernizasyonunda Üretim Süreçlerinin Yenileştirilmesi insansız seri üretim

Üretimin Modernizasyonunda Üretim Süreçlerinin Yenileştirilmesi insansız seri üretim Üretimin yenileştirme çalışması İş gücü, zaman ve enerji kullanımları konusunda avantaj sağlayan bir yöntemdir. Üretimin modernizasyonu Firmaların rekabet avantajlarını kazanmaları ve sürdürebilmeleri

Detaylı

BİG BAG DOLUM SİSTEMLERİ

BİG BAG DOLUM SİSTEMLERİ BİG BAG DOLUM SİSTEMLERİ Big-Bag dolum makinesi, toz ve granül malzemelerin silolardan big-bag torbalarına, PLC kontrolü ile doldurulması işlemini gerçekleştirir. İsteğe bağlı olarak doldurma işlemi 200-1500

Detaylı

Endüstri Mühendisliğine Giriş

Endüstri Mühendisliğine Giriş Endüstri Mühendisliğine Giriş 5 ve 19 Aralık 2012, Şişli-Ayazağa, İstanbul, Türkiye. Yard. Doç. Dr. Kamil Erkan Kabak Endüstri Mühendisliği Bölümü,, Şişli-Ayazağa, İstanbul, Türkiye erkankabak@beykent.edu.tr

Detaylı

5.36. FINDIK SAVURMA OTOMASYONU

5.36. FINDIK SAVURMA OTOMASYONU 5.36. FINDIK SAVURMA OTOMASYONU Prof. Dr. Asaf VAROL avarol@firat.edu.tr GİRİŞ: Gelişen endüstri dünyası içinde, bir çok alanda insan gücü yerine kararlılık, hız ve hata azlığı gibi unsurlar göz önüne

Detaylı

Intralojistikte AGV Kullanımı

Intralojistikte AGV Kullanımı Intralojistikte AGV Kullanımı Yalçın Eroğlu 13.11.2013 Intralojistik Tüm endüstriyel alanlarda, dağıtım ve üretim bölgelerinde, dahili malzeme ve bilgi akışının organizasyonu, kontrolü, yürütülmesi ve

Detaylı

!SİZİN İHTİYACINIZ NEREDEYSE, BİZ ORADAYIZ!

!SİZİN İHTİYACINIZ NEREDEYSE, BİZ ORADAYIZ! TUĞLA VE KİREMİT !SİZİN İHTİYACINIZ NEREDEYSE, BİZ ORADAYIZ! Coğrafi olarak satış ağımızı genişletmek, her zaman öncelikli hedeflerimizinden biri olmuştur. Tuğla ve kiremit sektöründe dünyanın lider firmalardan

Detaylı

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ. ENM317 Mühendislik İstatistiği İSTATİSTİKSEL TAHMİN Prof. Dr. Nihal ERGİNEL

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ. ENM317 Mühendislik İstatistiği İSTATİSTİKSEL TAHMİN Prof. Dr. Nihal ERGİNEL ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ENM317 Mühendislik İstatistiği İSTATİSTİKSEL TAHMİN Prof. Dr. Nihal ERGİNEL İSTATİSTİKSEL TAHMİN Örnekten anakütle parametrelerinin tahmin edilmesidir. İki tür tahminleme yöntemi vardır:

Detaylı

MOCKUS HİDROGRAFI İLE HAVZA & TAŞKIN MODELLENMESİNE BİR ÖRNEK: KIZILCAHAMAM(ANKARA)

MOCKUS HİDROGRAFI İLE HAVZA & TAŞKIN MODELLENMESİNE BİR ÖRNEK: KIZILCAHAMAM(ANKARA) MOCKUS HİDROGRAFI İLE HAVZA & TAŞKIN MODELLENMESİNE BİR ÖRNEK: KIZILCAHAMAM(ANKARA) Tunç Emre TOPTAŞ Teknik Hizmetler ve Eğitim Müdürü, Netcad Yazılım A.Ş. Bilkent, Ankara, Öğretim Görevlisi, Gazi Üniversitesi,

Detaylı

SORU 1. Eleman nedir, temel özellikleri nelerdir? İşlere ilişkin elemanları örnek de vererek yazınız.

SORU 1. Eleman nedir, temel özellikleri nelerdir? İşlere ilişkin elemanları örnek de vererek yazınız. Öğrenci Numarası Adı ve Soyadı İmzası: SORU. Eleman nedir, temel özellikleri nelerdir? İşlere ilişkin elemanları örnek de vererek yazınız. SORU. İş ölçümünde ölçülen bileşenleri (insan/makine) yazınız

Detaylı

Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci

Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci BÖLÜM 8 ÖRNEKLEME Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması

Detaylı

HİPOTEZ TESTLERİ ANADOLU ÜNİVERSİTESİ. Hipotez Testleri ENM317 Mühendislik İstatistiği Doç. Dr. Nihal ERGİNEL 2014

HİPOTEZ TESTLERİ ANADOLU ÜNİVERSİTESİ. Hipotez Testleri ENM317 Mühendislik İstatistiği Doç. Dr. Nihal ERGİNEL 2014 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ Hipotez Testleri ENM317 Mühendislik İstatistiği Doç. Dr. Nihal ERGİNEL 2014 HİPOTEZ TESTLERİ Pek çok problemde bazı parametrelere bağlı bir ifadeyi kabul yada red etmek için karar

Detaylı

10 kn KAPASİTELİ KUVVET KALİBRASYON MAKİNASININ TASARIMI, İMALATI ve PERFORMANS ÖLÇÜMLERİ

10 kn KAPASİTELİ KUVVET KALİBRASYON MAKİNASININ TASARIMI, İMALATI ve PERFORMANS ÖLÇÜMLERİ 1 10 kn KAPASİTELİ KUVVET KALİBRASYON MAKİNASININ TASARIMI, İMALATI ve PERFORMANS ÖLÇÜMLERİ Besim YÜKSEL* Uğur USLUKILIÇ Bülent AYDEMİR KALMET Kalibrasyon Tic. Ltd.Şti. Üçevler Mh. Akva San. Sit. 79. Sk.

Detaylı

TASARIM KRİTERİ OLARAK KULLANMAK AMACIYLA YAPILAN ANALİZLER VE YORUMU

TASARIM KRİTERİ OLARAK KULLANMAK AMACIYLA YAPILAN ANALİZLER VE YORUMU www.muhendisiz.net 1 Ders Öğretim Üyesi Proje : Plastik Enjeksiyon Kalıpçılığı ve Tasarımı : Yrd. Doç. Dr. Babür ÖZÇELİK : Plastik bir ürünün enjeksiyon kalıp tasarımı TASARIM KRİTERİ OLARAK KULLANMAK

Detaylı

BİYOİSTATİSTİK. Uygulama 4. Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH

BİYOİSTATİSTİK. Uygulama 4. Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH BİYOİSTATİSTİK Uygulama 4 Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr 1 Güven Aralıkları 2 Güven Aralıkları

Detaylı

Modelleme Analiz ve Benzetim (ENE 303) Ders Detayları

Modelleme Analiz ve Benzetim (ENE 303) Ders Detayları Modelleme Analiz ve Benzetim (ENE 303) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Modelleme Analiz ve Benzetim ENE 303 Güz 3 0 0 3 3 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

ROBOTLU HÜCRELERDE YALIN ÜRETİM TEKNİKLERİ KULLANILARAK ROBOT ÇEVRİM ZAMANININ VE VERİMLİLİĞİNİN ARTTIRILMASI

ROBOTLU HÜCRELERDE YALIN ÜRETİM TEKNİKLERİ KULLANILARAK ROBOT ÇEVRİM ZAMANININ VE VERİMLİLİĞİNİN ARTTIRILMASI 3. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu, 04-05 Ekim 2012, Ankara, Türkiye Özet ROBOTLU HÜCRELERDE YALIN ÜRETİM TEKNİKLERİ KULLANILARAK ROBOT ÇEVRİM ZAMANININ VE VERİMLİLİĞİNİN ARTTIRILMASI Ardan KAYAALTI a,

Detaylı

Endüstri Mühendisliğine Giriş

Endüstri Mühendisliğine Giriş NOT: MRP ve TAM ZAMANINDA ÜRETİM ARASINDAKİ FARKLAR ile ilgili notlar sizlere çalışmanız için derste işlenmemiştir Endüstri Mühendisliğine Giriş 26 Aralık 2012, Şişli-Ayazağa, İstanbul, Türkiye. Yard.

Detaylı

MANUAL DOLUM HATTI KOBETSU KAIZENİ

MANUAL DOLUM HATTI KOBETSU KAIZENİ 15.05.2018 MANUAL DOLUM HATTI KOBETSU KAIZENİ Site of Izmir 1- KONU SEÇİMİ Çalışmamız manuel dolum hattındaki ergonomik uygunsuzluklarını gidermek üzerinedir. İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı Etmeni: Çalışanların

Detaylı

Quality Planning and Control

Quality Planning and Control Quality Planning and Control END 3618 KALİTE PLANLAMA VE KONTROL Prof. Dr. Mehmet ÇAKMAKÇI Dokuz Eylül Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı 1 İstatistiksel Proses Kontrol Kontrol Kartları Kontrol

Detaylı

BİYOİSTATİSTİK Uygulama 4 Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH

BİYOİSTATİSTİK Uygulama 4 Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH BİYOİSTATİSTİK Uygulama 4 Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr 1 Örnek Senaryo İmplant üreten İMPLANTDENT

Detaylı

Eme Sistem simülasyonu. Giriş. Simulasyonun Kullanım Alanları (Devam) Simulasyonun Kullanım Alanları. Sistem Simülasyonuna Giriş

Eme Sistem simülasyonu. Giriş. Simulasyonun Kullanım Alanları (Devam) Simulasyonun Kullanım Alanları. Sistem Simülasyonuna Giriş Eme 3105 Giriş Sistem simülasyonu Gerçek Dünya Sureci Sistemin davranışıyla ilişkili varsayımlar seti Modelleme & Analiz Sistem Simülasyonuna Giriş Ders 1 Simülasyon, gerçek bir dünya sureci yada sistemindeki

Detaylı

Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları

Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Olasılık ve İstatistik IE 220 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin

Detaylı

EME 3105 Giriş SISTEM SIMÜLASYONU Sistem Simülasyonuna Giriş Simülasyon Ders 1 Simülasyon, Yrd.Doç.Dr.Beyazıt Ocaktan

EME 3105 Giriş SISTEM SIMÜLASYONU Sistem Simülasyonuna Giriş Simülasyon Ders 1 Simülasyon, Yrd.Doç.Dr.Beyazıt Ocaktan EME 3105 Giriş SISTEM SIMÜLASYONU Sistem Simülasyonuna Giriş Gerçek Dünya Sureci Sistemin davranışıyla ilişkili varsayımlar seti Modelleme & Analiz Ders 1 Yrd.Doç.Dr.Beyazıt Ocaktan Simülasyon, gerçek

Detaylı

İŞLETMECİLER İÇİN İSTATİSTİK II UYGULAMA III. Yrd. Doç. Dr. Pembe GÜÇLÜ

İŞLETMECİLER İÇİN İSTATİSTİK II UYGULAMA III. Yrd. Doç. Dr. Pembe GÜÇLÜ İŞLETMECİLER İÇİN İSTATİSTİK II UYGULAMA III Yrd. Doç. Dr. Pembe GÜÇLÜ 2 Yrd. Doç.Dr. Pembe GÜÇLÜ SORU 1. Toplu sözleşme görüşmeleri sırasında bir şirket, yeni bir teşvik planının, üretimdeki bütün işçiler

Detaylı

GRANUL (KIRIK) BUZ MAKİNASI HİJYENİK TEMİZ SU SOĞUTMA CİHAZI SU SOĞUTMA (CHİLLER) CİHAZLARI SOĞUK HAVA DEPOLARI KALIP BUZ MAKİNASI

GRANUL (KIRIK) BUZ MAKİNASI HİJYENİK TEMİZ SU SOĞUTMA CİHAZI SU SOĞUTMA (CHİLLER) CİHAZLARI SOĞUK HAVA DEPOLARI KALIP BUZ MAKİNASI GRANUL (KIRIK) BUZ MAKİNASI HİJYENİK TEMİZ SU SOĞUTMA CİHAZI SU SOĞUTMA (CHİLLER) CİHAZLARI SOĞUK HAVA DEPOLARI KALIP BUZ MAKİNASI www.eserteknik.com GRANÜL (KIRIK) BUZ MAKİNESİ Balıkçılar ve fırınlar

Detaylı

Hipotez Testi ENM 5210 İSTATİSTİK VE YAZILIMLA UYGULAMALARI. Ders 4 Minitab da İstatiksel Çıkarım-I. Hipotez Testi. Hipotez Testi

Hipotez Testi ENM 5210 İSTATİSTİK VE YAZILIMLA UYGULAMALARI. Ders 4 Minitab da İstatiksel Çıkarım-I. Hipotez Testi. Hipotez Testi ENM 52 İSTATİSTİK VE YAZILIMLA UYGULAMALARI Ders 4 Minitab da İstatiksel Çıkarım-I (Ortalamalar ve Oranlar İçin ) İstatistiksel Hipotezler İstatistiksel hipotez testi ve parametrelerin güven aralığı tahmini,

Detaylı

ENM 316 BENZETİM ÖDEV SETİ

ENM 316 BENZETİM ÖDEV SETİ ENM 316 BENZETİM ÖDEV SETİ ÖDEV 1: El ile Benzetim Bir depo ve 7 adet müşterisi olan bir taşımacılık sisteminde müşterilerden gelen siparişler araç ile taşınmaktadır. İki tür sipariş söz konusudur. Birincisi

Detaylı

MODELLEME VE BENZETİM

MODELLEME VE BENZETİM MODELLEME VE BENZETİM Hazırlayan: Özlem AYDIN Not: Bu sunumda Yrd. Doç. Dr. Yılmaz YÜCEL in Modelleme ve Benzetim dersi notlarından faydalanılmıştır. DERSE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER Dersi veren: Özlem AYDIN

Detaylı

1 Teknolojideki hızlı değişme ve gelişmeler üretim metot ve sistemlerini de hızla değiştirmektedir. Bu değişime ve gelişime bağlı olarak üretimde yeni teknolojiler ve üretim sistemleri kullanılmaktadır.

Detaylı

Quality Planning and Control

Quality Planning and Control Quality Planning and Control Prof. Dr. Mehmet ÇAKMAKÇI Dokuz Eylül Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı 1 Süreç ve Ölçüm Sistemi Yeterlilik Analizi II (Process and Measurement System Capability

Detaylı

SÜREKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER

SÜREKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER SÜREKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER Sürekli Rassal Değişkenler Sürekli Rassal Değişken: Değerleriölçümyadatartımla elde edilen, bir başka anlatımla sayımla elde edilemeyen, değişkene sürekli rassal değişken denir.

Detaylı

MIT OpenCourseWare http://ocw.mit.edu. 14.30 Ekonomide İstatistiksel Yöntemlere Giriş Bahar 2009

MIT OpenCourseWare http://ocw.mit.edu. 14.30 Ekonomide İstatistiksel Yöntemlere Giriş Bahar 2009 MIT OpenCourseWare http://ocw.mit.edu 14.30 Ekonomide İstatistiksel Yöntemlere Giriş Bahar 2009 Bu materyale atıfta bulunmak ve kullanım koşulları için http://ocw.mit.edu/terms sayfasını ziyaret ediniz.

Detaylı

BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ

BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ 1 BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ Bilimsel yöntem aşamalarıyla tanımlanmış sistematik bir bilgi üretme biçimidir. Bilimsel yöntemin aşamaları aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir (Karasar, 2012): 1. Bir problemin

Detaylı

9/14/2016 EME 3117 SİSTEM SIMÜLASYONU. Giriş. (Devam) Simulasyonun Kullanım Alanları. Sistem Simülasyonuna Giriş. Hafta 1. Yrd.Doç.Dr.

9/14/2016 EME 3117 SİSTEM SIMÜLASYONU. Giriş. (Devam) Simulasyonun Kullanım Alanları. Sistem Simülasyonuna Giriş. Hafta 1. Yrd.Doç.Dr. EME 3117 SİSTEM SIMÜLASYONU Sistem Simülasyonuna Giriş Hafta 1 Yrd.Doç.Dr.Beyazıt Ocaktan Giriş Simülasyon, gerçek bir dünya süreci yada sistemindeki işlemlerin zamana bağlı değişimlerinin taklit edilmesidir.

Detaylı

Faktöriyel: 1'den n'ye kadar olan tüm pozitif tamsayıların çarpımına, biçiminde gösterilir. Aynca; 0! = 1 ve 1!=1 1 dir. [Bunlar kabul değildir,

Faktöriyel: 1'den n'ye kadar olan tüm pozitif tamsayıların çarpımına, biçiminde gösterilir. Aynca; 0! = 1 ve 1!=1 1 dir. [Bunlar kabul değildir, 14. Binom ve Poisson olasılık dağılımları Faktöriyeller ve kombinasyonlar Faktöriyel: 1'den n'ye kadar olan tüm pozitif tamsayıların çarpımına, n! denir ve n! = 1.2.3...(n-2).(n-l).n biçiminde gösterilir.

Detaylı

gokcelik.com Güvenilirlik Özveri Sürekli İyileştirme Duyarlılık Saygı Adalet Farklılık gibi ilke edindiği değerlerden güç almaktadır.

gokcelik.com Güvenilirlik Özveri Sürekli İyileştirme Duyarlılık Saygı Adalet Farklılık gibi ilke edindiği değerlerden güç almaktadır. gokcelik.com Raf ve sergileme üniteleri üretmek üzere, 1976 yılında kurulan Gökçelik, kurulduğu günden bu yana geçen 40 yıllık zaman diliminde Türkiye perakendesinin ve endüstrisinin geçirdiği gelişim

Detaylı

YEKTAMAK Makine ve Mühendislik; YEKTAMAK müşterilerinin ihtiyaçlarının belirlenmesinden projenin teslim edilmesine kadar olan süreçte;

YEKTAMAK Makine ve Mühendislik; YEKTAMAK müşterilerinin ihtiyaçlarının belirlenmesinden projenin teslim edilmesine kadar olan süreçte; 1 HAKKIMIZDA YEKTAMAK Makine ve Mühendislik; 2013 yılında akademik geçmişe sahip ortaklar tarafından kurulmuş bir firmadır. Yeni kurulmuş olmasına rağmen 35 yıla varan tecrübeye sahip personellerinden

Detaylı

Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi

Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması 2018-2019 Güz Dönemi 2 F : Vardiya başına gereken makina sayısı S : Standart süre

Detaylı

IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları

IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları Pamukkale Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları Dr. Hacer Güner Gören Esnek Üretim Sistemleri Esnek Üretim Sistemleri Bir esnek

Detaylı

data M Roll Form Teknoloji partneriniz

data M Roll Form Teknoloji partneriniz data M Roll Form Teknoloji partneriniz YAZILIM BÖLÜMÜ COPRA RF ve COPRA FEA RF: Uzun yıllar boyu diğer CAD yazılımlarını kullanan bir metal şekillendirme firması neden COPRA RF ve COPRA FEA RF kullanmaya

Detaylı

Dairesel Olarak Hareket Eden Dinamik Bir Lineer Motor

Dairesel Olarak Hareket Eden Dinamik Bir Lineer Motor Dairesel Olarak Hareket Eden Dinamik Bir Lineer Motor Beckhoff un ürettiği yeni XTS sürücü sistemi (extended Transport System) makine mühendisliğine yeni bir özgürlük yelpazesi sunuyor. Denenmiş ve test

Detaylı

Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS IND 621 Stokastik Süreçler

Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS IND 621 Stokastik Süreçler İçerik Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS IND 621 Stokastik Süreçler 1 3 0 0 3 8 Ön Koşul Derse Kabul Koşulları Dersin Dili Türü Dersin Düzeyi Dersin Amacı İngilizce Zorunlu Doktora

Detaylı

ULUSLARARASI ANTALYA ÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS KATALOĞU

ULUSLARARASI ANTALYA ÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS KATALOĞU ULUSLARARASI ANTALYA ÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS KATALOĞU ZORUNLU DERSLER IE 201 - Operasyon Modelleme Karar vermedeki belirsizlik rolü de dahil olmak üzere işletme kararlarının matematiksel

Detaylı

KÜP ŞEKER MAKİNALARINDA LİDER KURULUŞ

KÜP ŞEKER MAKİNALARINDA LİDER KURULUŞ KÜP ŞEKER MAKİNALARINDA LİDER KURULUŞ Teknikeller Makina tam otomatik ve yarı otomatik küp şeker makineleri, küp şeker sarım makineleri ve tüp dolum makineleri üretmektedir. Üretim ihtiyaçlarınız doğrultusunda

Detaylı

OTOMASYONDA ÇÖZÜM ORTAĞINIZ

OTOMASYONDA ÇÖZÜM ORTAĞINIZ OTOMASYONDA ÇÖZÜM ORTAĞINIZ NGT ENDÜSTRİYEL OTOMASYON PROJE VE TAAHHÜT NGT mühendislik olarak uzun yıllar otomasyon sektörüne hizmet eden deneyimli ve uzman kadromuzla, sahip olduğumuz bilgi birikim, uzmanlık

Detaylı

Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi

Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması 2018-2019 Güz Dönemi Tesis Planlama Süreci (imalat ve montaj tesisleri için) 2

Detaylı

Kimya Tartım Sistemi

Kimya Tartım Sistemi Kimya Tartım Sistemi Kimyasal Hammadde Tartım ve Paketleme Sistemi İÇİNDEKİLER İşin Tanımı Prosesin Tanımı (Tesiste İş Akışı) Prosesin Paketleme Kapasitesi Proses Ekipmanlarının Tanıtımı Otomasyon ve Raporlama

Detaylı

Girişimcilikte Simülasyon: Eğitimcinin Eğitimi

Girişimcilikte Simülasyon: Eğitimcinin Eğitimi Girişimcilikte Simülasyon: Eğitimcinin Eğitimi Giriş Modeller Uygulamalar Risk analizi Olası Analiz Simülasyon Yöntemi Envanter Simülasyonu Bekleme Hatları Avantajlar ve dezavantajlar Referanslar SUNUM

Detaylı

Üretim Sistemleri (IE 509) Ders Detayları

Üretim Sistemleri (IE 509) Ders Detayları Üretim Sistemleri (IE 509) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Üretim Sistemleri IE 509 Seçmeli 3 0 0 3 7.5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin

Detaylı

10. Bir ana kütle oranının tahmininde α = 0,05 ise kullanılan Z değeri nedir? A) 1,64 B) 1,84 C) 1,96 D) 2,28 E) 3,08

10. Bir ana kütle oranının tahmininde α = 0,05 ise kullanılan Z değeri nedir? A) 1,64 B) 1,84 C) 1,96 D) 2,28 E) 3,08 1. Tanımlanan ana kütleden rassal seçilen örneklemlerden hesaplanan istatistikler yardımı ile ilgili ana kütle parametrelerinin değerini araştırma sürecine ne ad verilir? A) İstatistiksel hata B) İstatistiksel

Detaylı

İSTATİSTİK II. Hipotez Testleri 1

İSTATİSTİK II. Hipotez Testleri 1 İSTATİSTİK II Hipotez Testleri 1 1 Hipotez Testleri 1 1. Hipotez Testlerinin Esasları 2. Ortalama ile ilgili bir iddianın testi: Büyük örnekler 3. Ortalama ile ilgili bir iddianın testi: Küçük örnekler

Detaylı

BENZETİM. Prof.Dr.Berna Dengiz. 4. Ders Modelleme yaklaşımları Benzetim yazılımlarında aranan özellikler M/M/1 Kuyruk Sistemi benzetimi

BENZETİM. Prof.Dr.Berna Dengiz. 4. Ders Modelleme yaklaşımları Benzetim yazılımlarında aranan özellikler M/M/1 Kuyruk Sistemi benzetimi Prof.Dr.Berna Dengiz 4. Ders Modelleme yaklaşımları Benzetim yazılımlarında aranan özellikler M/M/1 Kuyruk Sistemi benzetimi BENZETİM DİLLERİNDE MODELLEME YAKLAŞIMLARI Tüm benzetim dilleri; ya olay-çizelgeleme

Detaylı

ProModel ile Modelleme. Benzetim 14. Ders

ProModel ile Modelleme. Benzetim 14. Ders ProModel ile Modelleme Benzetim 14. Ders ProModel Menüleri ProModel temel olarak iki ayrı alandan oluşur, bu alanlar Main Menüler ve Layout Window udur. File menüsü ProModel Menüleri ProModel Menüleri

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 1 Araştırma sonuçlarının açıklanmasında frekans tablosu

Detaylı

Faaliyet Faaliyet zamanı dağılımı A U(5, 8) B U(6, 15) U(10,20) U(4,20) U(12,25) U(15,30)

Faaliyet Faaliyet zamanı dağılımı A U(5, 8) B U(6, 15) U(10,20) U(4,20) U(12,25) U(15,30) ENM 316 BENZETİM ÖDEV SETİ Ödev 1. Bir projede A, B, C, D, E ve F olmak üzere 6 faaliyet vardır. Projenin tamamlanması için bu faaliyetlerin sırası ile yapılması gerekmektedir. Her faaliyetin tamamlanması

Detaylı

KESİKLİ OLAY SİMÜLASYONU

KESİKLİ OLAY SİMÜLASYONU KESİKLİ OLAY SİMÜLASYONU IE-303-2016, S I M Ü L A S Y O N A G İ R İ Ş BY D R. M U S T A F A H E K İ M O Ğ L U Ders İşlenişi Bu derste her bir sınıf birleşimine gelmeden önce ve sonra yapmanız gereken işler

Detaylı

KOMPAKT ÇÖZÜMLERİ OTOMASYON CONTROLLED BY

KOMPAKT ÇÖZÜMLERİ OTOMASYON CONTROLLED BY KOMPAKT OTOMASYON ÇÖZÜMLERİ CONTROLLED BY TYPE #1 Tek makine uygulamaları için mükemmel çözüm Yüksek hızda yükleme & boşaltma 4 kg parça yükleme & boşaltma kapasitesi Torna, freze ve taşlama tezgahları

Detaylı

«Maça Üretim Parametrelerinin Standartlaştırılması»

«Maça Üretim Parametrelerinin Standartlaştırılması» «Maça Üretim Parametrelerinin Standartlaştırılması» Şevki Özçelik (Erkunt Sanayi) 2.Oturum: Kalıp & Maça Teknolojileri Oturum Başkanı: Teoman Altınok (Entil Endüstri) Oturumlarda yer alan sunumlar 27 Ekim

Detaylı

TÜRKÇE. hartl-crusher.com HİÇBİR ŞEY DENEYİM YERİNE GEÇEMEZ HARTL UZMANLIĞI

TÜRKÇE. hartl-crusher.com HİÇBİR ŞEY DENEYİM YERİNE GEÇEMEZ HARTL UZMANLIĞI TÜRKÇE hartl-crusher.com HİÇBİR ŞEY DENEYİM YERİNE GEÇEMEZ HARTL UZMANLIĞI HBC 650-1250 EŞSİZ - QUATTRO MOVEMENT Ayar plakasının eşsiz, yukarıya doğru yöneltilmiş konumu sayesinde benzersiz Quattro, yani

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık -II Prof. Dr. İrfan KAYMAZ İki Ortalama Farkının Güven Aralığı Anakütle Varyansı Biliniyorsa İki ortalama arasındaki farkın dağılımına ilişkin Z değişkeni: Güven aralığı ifadesinde

Detaylı

IES Ýleri Üretim Sistemleri

IES Ýleri Üretim Sistemleri IES 531 - Ýleri Üretim Sistemleri DERS TANITIM BÝLGÝLERÝ Dersin Adý Kodu Yarýyýl Teori (saat/hafta) Uygulama/Laboratuar (saat/hafta) Yerel Kredi AKTS Ýleri Üretim Sistemleri IES 531 Güz/Bahar 3 0 3 7.5

Detaylı

İHLAS EV ALETLERİ FABRİKASINDA YALIN ÜRETİM VE KAİZEN UYGULAMALARI

İHLAS EV ALETLERİ FABRİKASINDA YALIN ÜRETİM VE KAİZEN UYGULAMALARI İstanbul, 2012 İHLAS EV ALETLERİ FABRİKASINDA YALIN ÜRETİM VE KAİZEN UYGULAMALARI 14 yıldır farklı ülkelerde ve farklı sektörlerde birçok firmada Yalın Üretim ve Kaizen Uygulamaları yapmış bir uzman olarak,

Detaylı

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ. Hipotez Testleri. ENM317 Mühendislik İstatistiği Prof. Dr. Nihal ERGİNEL

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ. Hipotez Testleri. ENM317 Mühendislik İstatistiği Prof. Dr. Nihal ERGİNEL ANADOLU ÜNİVERSİTESİ Hipotez Testleri ENM317 Mühendislik İstatistiği Prof. Dr. Nihal ERGİNEL HİPOTEZ TESTLERİ Pek çok problemde bazı parametrelere bağlı bir ifadeyi kabul yada red etmek için karar vermek

Detaylı

EVYAP. Çözüm Üretim Kalite Çemberi

EVYAP. Çözüm Üretim Kalite Çemberi EVYAP Çözüm Üretim Kalite Çemberi ÇÖZÜM ÜRETiM Grup Lideri: Sırrı KABUL Operatör: Ensar UYKUN Yazıcı: Selmin SEFA ACMA 1 DOLUM-AMBALAJ MAKİNESİNDE İŞÇİLİK TASARRUFU ACMA 1 ACMA 1 Acma Hattı OSD Acma

Detaylı

SERVO KONTROLLÜ PLASTİK ENJEKSİYON MAKİNASI TASARIMI

SERVO KONTROLLÜ PLASTİK ENJEKSİYON MAKİNASI TASARIMI 3. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu, 04-05 Ekim 2012, Ankara, Türkiye SERVO KONTROLLÜ PLASTİK ENJEKSİYON MAKİNASI TASARIMI Harun KAHYA a, * ve Hakan GÜRÜN b a, * Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İmalat

Detaylı

HAKKIMIZDA / ABOUT US

HAKKIMIZDA / ABOUT US www.bloway.com.tr HAKKIMIZDA / ABOUT US Üç mühendis arkadaşın ortak girişimi olarak 2000 yılında kurulan firmamız, Güven Mühendislik Makina Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti 10,000 m2 alan üzerinde toplam 6,000

Detaylı

26.12.2013. Farklı iki ilaç(a,b) kullanan iki grupta kan pıhtılaşma zamanları farklı mıdır?

26.12.2013. Farklı iki ilaç(a,b) kullanan iki grupta kan pıhtılaşma zamanları farklı mıdır? 26.2.23 Gözlem ya da deneme sonucu elde edilmiş sonuçların, raslantıya bağlı olup olmadığının incelenmesinde kullanılan istatistiksel yöntemlere HĐPOTEZ TESTLERĐ denir. Sonuçların raslantıya bağlı olup

Detaylı

- Gerilme ve Gerinme ikinci dereceden tensörel büyüklüklerdir. (3 puan)

- Gerilme ve Gerinme ikinci dereceden tensörel büyüklüklerdir. (3 puan) MAK437 MT2-GERİLME ÖLÇÜM TEKNİKLERİ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ I. öğretim II. öğretim A şubesi B şubesi ÖĞRENCİ ADI NO İMZA TARİH 30.11.2013 SORU/PUAN

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: END 4907

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: END 4907 Dersi Veren Birim: Endüstri Mühendisliği Dersin Türkçe Adı: KESİKLİ OLAY SİSTEMLERİNİN MODELLENMESİ VE ANALİZİ Dersin Orjinal Adı: KESİKLİ OLAY SİSTEMLERİNİN MODELLENMESİ VE ANALİZİ Dersin Düzeyi:(Ön lisans,

Detaylı

Şekil 1: Karde Esnek İplik Üretim Hattı Makine Parkı Yerleşimi

Şekil 1: Karde Esnek İplik Üretim Hattı Makine Parkı Yerleşimi Çukurova Üniversitesi, Tekstil Mühendisliği Bölümü Karde Esnek İplik Üretim Hattı; Eğitim-Öğretim, Ürün Geliştirme ve Ar-Ge Faaliyetleri için Hizmet Vermeye Başlamıştır 2005 yılının sonunda TTI Wuppertal

Detaylı

UZAYSAL VE DOLU GÖVDELİ AŞIKLARIN ÇELİK ÇATI AĞIRLIĞINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

UZAYSAL VE DOLU GÖVDELİ AŞIKLARIN ÇELİK ÇATI AĞIRLIĞINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ UZAYSAL VE DOLU GÖVDELİ AŞIKLARIN ÇELİK ÇATI AĞIRLIĞINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ Mutlu SEÇER* ve Özgür BOZDAĞ* *Dokuz Eylül Üniv., Müh. Fak., İnşaat Müh. Böl., İzmir ÖZET Bu çalışmada, ülkemizde çelik hal

Detaylı

5.39. MALZEME SAYIMI VE AMBALAJI PROJESİ OTOMASYONU

5.39. MALZEME SAYIMI VE AMBALAJI PROJESİ OTOMASYONU 5.39. MALZEME SAYIMI VE AMBALAJI PROJESİ OTOMASYONU Giriş: Prof. Dr. Asaf VAROL avarol@firat.edu.tr Globalleşen dünyada insan ihtiyaçlarını hızlı ve kolay bir şekilde karşılayabilmek için seri üretime

Detaylı

YORULMA ANALİZLERİNDE ARAÇ DİNAMİĞİ MODELLERİNİN KULLANIMI

YORULMA ANALİZLERİNDE ARAÇ DİNAMİĞİ MODELLERİNİN KULLANIMI OTEKON 2010 5. Otomotiv Teknolojileri Kongresi 07 08 Haziran 2010, BURSA YORULMA ANALİZLERİNDE ARAÇ DİNAMİĞİ MODELLERİNİN KULLANIMI Anıl Yılmaz, Namık Kılıç Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş., SAKARYA

Detaylı

Olasılık ve İstatistik II (IE 202) Ders Detayları

Olasılık ve İstatistik II (IE 202) Ders Detayları Olasılık ve İstatistik II (IE 202) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Olasılık ve İstatistik II IE 202 Bahar 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Olasılık

Detaylı

Tesis Planlama (IE 407) Ders Detayları

Tesis Planlama (IE 407) Ders Detayları Tesis Planlama (IE 407) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Tesis Planlama IE 407 Bahar 3 0 0 3 3.5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

Endüstri Mühendisliği Tasarımı II (IE 402) Ders Detayları

Endüstri Mühendisliği Tasarımı II (IE 402) Ders Detayları Endüstri Mühendisliği Tasarımı II (IE 402) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Kodu Saati Saati Saati Endüstri Mühendisliği Tasarımı II IE 402 Güz 1 4 0 3 14 Ön Koşul

Detaylı

TANITIM KATALOĞU SİZ İSTEYİN BİZ YAPALIM

TANITIM KATALOĞU SİZ İSTEYİN BİZ YAPALIM TANITIM KATALOĞU SİZ İSTEYİN BİZ YAPALIM 2 HAKKIMIZDA Ankara Ostim OSB de 1990 yılında kurulan Yeter Makina, talaşlı imalat amacıyla kurulduktan kısa bir süre sonra parça üretimi ve mekanik sistem üretimine

Detaylı

Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012

Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012 Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012 Üretim Yatırımı Girişim kapsamında hedeflenen ürün veya hizmetlerin üretilmesi için gerekli işletme faaliyetleri planlanmalıdır. Girişimcinin uzmanlığına da bağlı

Detaylı

BKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 )

BKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 ) 4. SUNUM 1 Gözlem ya da deneme sonucu elde edilmiş sonuçların, rastlantıya bağlı olup olmadığının incelenmesinde kullanılan istatistiksel yöntemlere HİPOTEZ TESTLERİ denir. Sonuçların rastlantıya bağlı

Detaylı

EK 4 PRİMER FREKANS KONTROLÜ

EK 4 PRİMER FREKANS KONTROLÜ EK 4 PRİMER FREKANS KONTROLÜ E.4.1. Amaç Üretici, primer frekans kontrolü yükümlülüğü kapsamında, Elektrik Enerjisi üretim ve tüketimin birbirine eşit olmaması durumunda sapmaya uğrayan sistem frekansını,

Detaylı

5.47. HURDA MALZEMELERİN PRESLENMESİ OTOMASYONU. Engin AVCI enginavci@firat.edu.tr

5.47. HURDA MALZEMELERİN PRESLENMESİ OTOMASYONU. Engin AVCI enginavci@firat.edu.tr 5.47. HURDA MALZEMELERİN PRESLENMESİ OTOMASYONU Prof. Dr. Asaf VAROL avarol@firat.edu.tr Engin AVCI enginavci@firat.edu.tr Abdulkadir ŞENGÜR ksengur@firat.edu.tr Özet Bu benzetim projesinde demir hurda

Detaylı