Dolaylı Vergiler Bülteni

Transkript

1 KPMG TÜRKİYE Dolaylı Vergiler Bülteni 2010 / 2 VERGİ Dolaylı vergiler bültenimizin yeni sayısına hoş geldiniz. Bültenimizin amacı, okuyucularımıza hem Türkiye, hem de Avrupa Birliği ndeki dolaylı vergilerle ilgili önemli gelişmelere dair genel açıklamalarda bulunmaktır. Bu sayıda, Avrupa Birliği ülkelerindeki KDV Paketi olarak bilinen uygulamaya ilişkin çifte vergilendirme riski konusu işlenmektedir. Bültenimizde, ayrıca KDV iade sürecini hızlandıracağı düşünülen iade sürecinde online uygulamasına, turizm sektöründe KDV iadelerinde yaşanan bir soruna ve Özel Tüketim Vergisi ne ilişkin bazı güncel gelişmelere de yer verilmiştir. Avrupa da mukim şirketler Türkiye den aldığı hizmetlerle ilgili çifte vergilendirme riski ile karşı karşıya kalabilir Bir önceki bültende, KDV Paketi olarak bilinen ve 1 Ocak 2010 tarihinde Avrupa Birliği üye ülkelerinde yürürlüğe giren KDV reformunun öne çıkan bazı özelliklerini tanımlamıştık. Türkiye den yurt dışına verilen hizmetlerde, alıcının bulunduğu ülke genel kuralına göre vergileme yapılırken, bir yandan da Türk KDV mevzuatında öngörülen hizmetten Türkiye de yararlanılmış sayılacağı ilkesiyle, hizmeti veren yönünden cifte vergileme sorunuyla karşılaşılacağını da bir önceki bültende belirtmiştik. Bir diğer anlatımla, verilen hizmet hem Türkiye de KDV ye tabi olacak, (hizmet alan açısından geri alınamaz) aynı zamanda hizmeti alan ülkede sorumlu sıfatıyla KDV ye tabi olacaktır. (geri alınabilir). Bu çifte KDV tarhiyatına ilave olarak, alıcı bir riskle daha karşılaşmaktadır: Bazı üye ülkelerde, Türkiye deki KDV, yerel KDV nin uygulanacağı matrahın bir parçası olarak dikkate alınmaktadır. Konu Avrupa KDV Yönergesi nde yer alan vergilendirilebilir matrah tanımına göre, vergiler, gümrük vergileri, resim ve harçlar, KDV nin kendisi hariç olmak üzere vergilendirilebilir matraha dahil edilmelidir. Yönerge ye göre ilk bakışta, Türkiye deki KDV nin, vergilendirilebilir matrahın dışında tutulması gerektiği düşünülebilir. Ancak bazı vergi otoritelerine göre, sadece başka bir Avrupa Birliği üyesi ülkede yüklenilmiş KDV matrahın dışında tutulmalı, ancak Avrupa Birliği dışında yüklenilmiş KDV matraha dahil olmalıdır yaklaşımı mevcuttur. Bu yaklaşım, özellikle Bulgaristan, Çek Cumhuriyet, Danimarka, Finlandiya, Malta, Romanya ve Slovakya tarafından kabul edilmiştir. Diğer bazı üye ülkeler ise, bu konuda her hangi bir yol gösterici düzenleme yapmamış olmakla birlikte, Almanya ve Hollanda da bu riskin önemli olduğunu söylemek mümkündür. Sonraki Adımlar? Birlik üyesi ülkelerdeki sınırlı indirim hakkına sahip olan müşterilere (bankalar veya sigorta şirketleri gibi) hizmet sunan Türkiye deki oldukları sözleşmelerini, KDV

2 yükleneceğine dair hükümler bakımından incelemeleri gerekmektedir. Bu durum, özellikle söz konusu müşteriler hizmetlere ait yerel KDV nin Türkiye deki KDV yi de içerecek şekilde hesaplandığı üye ülkelerden birisinde ise önem kazanmaktadır. Avrupa daki kısmi istisna kapsamında olan ve Türkiye den hizmet alan alıcılar, kanuni durumu netleştirmek için vergi idarelerine veya danışmanları ile irtibata geçmelidirler. Güncel Haberler: Yunanistan, krizle mücadele kapsamındaki mali tedbirlerin bir parçası olarak KDV oranlarını yükseltti, Yunan hükümeti, ülkenin karşı karşıya kaldığı mali krizle başa çıkabilmek için alınan tedbirler paketinin bir parçası olarak, hem Yunanistan da hem de Ege adalarında geçerli olmak üzere KDV oranlarını yükseltti. 15 Mart 2010 dan itibaren geçerli olmak üzere KDV oranları şu şekilde olacaktır: Normal Oran: %19 dan %21 e İndirimli Oran: %9 dan %10 e Ekstra İndirimli Oran: %4,5 dan %5 e Ege adalarında uygulanacak KDV oranları ise aşağıdaki gibi belirlenmiştir: Normal Oran: %13 dan %15 e İndirimli Oran: %6 dan %7 ye Ekstra İndirimli Oran: %3 dan %4 e KDV İadesinde Elektronik Dönem Katma Değer Vergisi iadesi taleplerinin sonuçlandırılmasının uzun bir zaman dilimine yayılması, yıllardan bu yana tartışma konusu olmuştur. Maliye Bakanlığı bu konuda tarihinde bir sirküler yayınlayarak (KDV-53/2010-1) yeni uygulamanın amaçlarını ve uyulacak esasları açıkladı. Yeni düzenlemede, Katma değer vergisi iadeleri talepleri ile ilgili olarak vergi dairelerince şu anda VEDOP (Vergi Dairesi Otomasyon Projesi) üzerinden manüel olarak yapılan ve oldukça uzun zaman alan kontroller, vergi dairelerinin kırtasiyecilikten ve bir kısım formalitelerden kurtarılması, iade işlemlerine hız kazandırılması, KDV iade işlemleri açısından asgari bir standart getirilmesi ve uygulama birliğinin sağlanması amacıyla hazırlanan KDV İadesi Risk Analizi Projesi sayesinde elektronik ortamda yapılacak ve mükelleflerin elektronik ortamda gönderecekleri belgeler esas alınarak özet bir rapor halinde vergi dairesinin kullanımına sunulacaktır. Bu modelde; Mükellefler KDV iadelerine esas teşkil eden belgelerin önemli bir kısmını elden kâğıt ortamında veya CD ile vergi dairelerine vermeyecekler, bunun yerine söz konusu belgeleri, aynen e-beyannamede olduğu gibi, İnternet Vergi Dairesi üzerinden Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine aktaracaklardır. KDV iade taleplerinde halen vergi dairelerince VEDOP sistemi üzerinden manüel olarak yapılan analiz ve kontrol işlemlerinin hemen hemen tamamı bilgisayar teknolojisi kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Böylece, vergi dairelerinin üzerindeki KDV iadelerinden kaynaklanan ağır iş yükü önemli ölçüde hafifletilmiş olacaktır. İade sürecinde sahte fatura düzenleyen veya kullanan mükelleflerin hızlı bir şekilde tespit edilmesi mümkün hale gelecektir. Konuyla ilgili olarak, 53 seri nolu bülten dışında tarihinde yapılan ilave bir duyuru ile uygulama esasları hakkında aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.

3 Uygulama Hangi İşlemleri Kapsamaktadır? Söz konusu uygulama; K.D.V. Kanunu nun (8/2) maddesi uyarınca fazla ve yersiz ödenen vergileri; (9/1) maddesi ile Bakanlığı tanınan yetki kapsamında getirilen sorumluluk uygulamalarını; (29/2) maddesi uyarınca indirimli orana tabi işlemleri; 32 nci maddede yer alan istisna kapsamındaki işlemlerden kaynaklanan KDV iade taleplerini kapsamaktadır. Yeni düzenlemede indirilecek KDV listesi, yüklenilen KDV listesi ve satış faturaları listesi ile iade için ibrazı istenilen durumlarda gümrük (çıkış) beyannamesi listesi nin elektronik ortamda alınması uygun görülmüştür. İade talebine ilişkin olarak ibrazı gereken ve bu listelerin dışında kalan diğer belgelerin önceden olduğu gibi vergi dairesine intikal ettirilmesi gerekmektedir. Elektronik ortamda alınan indirilecek ve yüklenilen KDV listeleri ile satış faturaları listesinin ve iade için ibrazı istenilen durumlarda gümrük (çıkış) beyannamesi listesinin ayrıca kâğıt ortamında verilmesine gerek bulunmamaktadır. Mükelleflerin iade talepleri, iade için aranılan bütün belgelerin vergi dairesine ibraz edildiği tarih itibarıyla geçerlilik kazanacaktır. Vergi daireleri, mükelleflerin iade taleplerini iade için gerekli belgelerin tümü ve elektronik ortamda alınacak, sistem tarafından üretilecek KDV İadesi Kontrol Raporu çerçevesinde değerlendirerek ilgili KDV Genel Tebliğlerinde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sonuçlandıracaktır. Aynı mükelleften yapılan alımlar belge bazında bu listelere ayrı ayrı girilecektir. Sadece yazar kasa ile perakende satış fişlerinin muhasebe fişlerindeki toplam tutarlarının tek seferde indirilecek KDV listesine kaydı mümkündür. Ancak, bu şekilde kaydedilecek yazar kasa ve perakende satış fişleri toplamı, indirilecek KDV tutarının %5 ini geçemeyecektir. Yazar kasa ve perakende satış fişlerinin muhasebe fişine dayanılarak topluca kaydedilmesi durumunda Satıcının Vergi Kimlik/ TC Kimlik Numarası sütununa şeklinde giriş yapılması gerekmektedir. Tüm KDV mükellefleri bu yeni uygulamaya tabi olacaklardır. Potansiyel Sorun Getirilen yeni düzenlemede, imalatçılar için yüklenilen KDV listesinin internet ortamında bildirilmesi noktasında yaşanmaktadır. İmalatçı firmalar için bu şekilde bir yüklenilen KDV listesi verilmesi, mevcut muhasebe programaları çerçevesinde oldukça zordur. Bu nedenle, imalatçı firmalar için yüklenilen KDV listesi yerine geçmişte olduğu gibi yüklenilen KDV hesaplama tablosunun verilmesi daha doğru olacaktır. Turistik İşletmelerin İndirimli Oran KDV İade Taleplerinde Atik KDV Sorunu Bilindiği üzere indirimli orandaki KDV iadeleri ile ilgili yasal düzenleme, Katma Değer Vergisi Kanunu nun 29. maddesinin (2) numaralı fıkrasına dayanmaktadır. Anılan madde uyarınca, Bakanlar Kurulunca vergi oranı indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup indirim konusu yapılamayan KDV yıl içerisinde mahsuben, izleyen yıllarda ise nakden veya mahsuben iade edilebilmektedir. Yasal dayanağı yukarıda belirtilen indirimli oran KDV iadesinde ana kural, iadeye konu iş ve işlem ile ilgili olarak doğrudan yüklenilen KDV nin iade edilmesi olmakla birlikte, bu uygulamada, genel giderler ile amortismana tabi iktisadi kıymetler (ATİK) için yüklenilen vergilerden de pay verilerek iade edilmesi gereken KDV tutarı hesaplanmaktadır. K.D.V. Kanunu nun 29. maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesinde; 5766 sayılı kanunla tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yapılan değişiklikle, Bakanlar Kurulu na vergi oranın indirilen mal ve hizmet grupları ile sektörler itibariyle, amortismana tabi iktisadi kıymetler dolayısıyla yüklenilen KDV nin iade hakkini kaldırma yetkisi verilmiştir.

4 Bakanlar Kurulu da bu yetkiye dayanarak çıkardığı 2008/13903 sayılı Kararname ile, otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerini işleten mükelleflerin, tarihinden sonra indirimli orana tabi işlemlerine ait KDV iade hesabına, ATİK ler dolayısıyla yüklenilen KDV yi dahil etmemeleri gerektiği yönünde karar almıştır. Özellikle turizm sektörünü ilgilendiren söz konusu düzenlemeye karşı, bazı mükelleflerce Anayasa ya aykırılık iddiasıyla Danıştay da dava açılmıştır. Danıştay yürütmeyi durdurma kararı vermiş, bir yandan da K.D.V Kanunu nun 29/2. maddesinin son cümlesinin Anayasa ya aykırılığı iddiasıyla konuyu Anayasa Mahkemesine taşımıştır. (Dn. 4. D. nin tarih ve E. 2009/6371 sayılı Kararı). Danıştay yürütmeyi durdurma kararında aşağıda yer alan ifadelere yer vermiştir; Anayasa Mahkemesi nce bir karar verilinceye kadar veya Anayasa Mahkemesi nce beş ay içinde karar verilmemesi halinde bu süre sonunda yeniden bir karar verilmek üzere yürütmesinin durdurulmasına oybirliğiyle karar verildi Görüleceği üzere Katma Değer Vergisi Kanunu nun 29/2. maddesinin son cümlesinde yapılan değişikliğin Anayasa ya aykırı olup olmadığı konusunda, Anayasa Mahkemesi nin vereceği karar oldukça önem taşımaktadır. Değişikliğin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle düzenlemenin iptali yönünde bir karar verilmesi halinde, söz konusuı Kararname nin uygulanma olanağı da kalmayacaktır. Bu nedenle turizm sektöründeki firmaların, indirimli oran KDV iade taleplerinde ATİK lerden pay verilmesine yönelik uygulamalarında, Anayasa Mahkemesi kararını beklemelerinde fayda bulunmaktadır. Pick-up Türü Araçların ÖTV Uygulaması ile İlgili Açıklama Yapıldı Gümrük Müsteşarlığının yayımladığı 2 Nolu Gümrük Genel Tebliği ile Pick-Up türü araçların Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlarına ilişkin yapılan yeni düzenleme sonucu bu tür araçlar 6 Şubat 2010 tarihinden geçerli olmak üzere binek otomobil sınıfına (87.03) dahil edildiler. Sadece, hem insan hem da eşya taşıyabilen ve kamyonet türüne giren çok amaçlı araçlardan, ikiden fazla aksı olanlar ile eşya taşımaya mahsus alandaki azami taban uzunluğu aracın dingiller arası mesafenin %50 sindan fazla olanların pozisyonunda sınıflandırılacağı dolayısıyla bu tür araçlar bakımından daha önceki uygulamanın devam edeceği belirtilmiştir. Gümrük Genel Tebliği ile yapılan bu açıklama neticesinde bazı pick-up türü araçların binek otomobil sınıfına girmiş olması Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) yönünden de bu araçların binek otomobil gibi vergilenip vergilenmeyeceği konusunda tereddüt yaratmıştır. Özel Tüketim Vergisine tabi mallar Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) numaralarına göre belirlendiğinden, Gümrük Müsteşarlığı tarafından Avrupa Birliğine uyum kapsamında yaptığı yeni tanımlamanın ÖTV uygulamasını etkilemesi ve Pick-up türü araçlar %4 oranında ÖTV ye tabi iken bu oranın %84 e kadar çıkması söz konusu olmuştur. Özel Tüketim Vergisi Kanununun 1/2 nci maddesinde Kanuna ekli listelerde GTİP numaralarına

5 göre tanımlanan malların tarife numaralarında veya tanımlarında bu kanuna ekli listeler dışında yapılacak değişikliklerin Özel Tüketim Vergisi Uygulamasında hüküm ifade etmeyeceği belirtilmiştir. Bu nedenle, Gelir İdaresi Başkanlığı yayımladığı 10 Nolu Özel Tüketim Vergisi Sirküleri ile ÖTV Kanunundaki oranlar Meclis tarafından çıkarılacak bir kanun ile ya da Bakanlar kurulu tarafından kendi yetkisi sınırları içinde değiştirilmediği sürece Gümrük Genel Tebliği ile yapılan GTİP değişikliğinin ÖTV uygulaması bakımından hüküm ifade etmeyeceğini belirtmiştir. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan açıklama ile pick-up türü araç ticareti yapan otomotiv firmaları rahat bir nefes almışlardır. Aerosol Üretiminde Kullanılan LPG nin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Sıfırlandı 05/02/2010 tarihli ve 2010/25 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile GTİP numaralı Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (LPG) nin aerosol üretiminde kullanılmak üzere tesliminde özel tüketim vergisi tutarı sıfır olarak belirlenmiştir. Söz konusu malın normal teslimlerde tabi olduğu ÖTV tutarı 1,2100 TL/kg dır. Özellikle, parfüm, deodorant, oda spreyi, sinek ilacı, tıraş köpüğü, duş jeli gibi tüp içerisinde satılan değişik ürünlerde itici gaz olarak kullanılan LPG nin ÖTV sinin sıfırlanmasının nedeni bu sektörlerin Çin ve Arjantin ile rekabetinde katkı sağlamaktır. ÖTV siz aerosol tesliminin ne şekilde uygulanacağı konusunda ise 18 Seri Nolu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği ile açıklamalar yapılmıştır. Tebliğ ile yapılan açıklama ile ÖTV siz teslim edilecek LPG tanımlanmıştır. Buna göre, ÖTV siz teslimden aerosol üretiminde kullanılmaya uygun standardize edilmiş LPG yararlanacaktır. LPG nin bu vasıfta olduğu Orta Doğu Teknik Üniversitesi Petrol Araştırma Merkezi Ankara laboratuarı tarafından hazırlanacak rapor ile tespit edilecektir. Ayrıca, bu vasıftaki LPG yalnızca LPG Satın Alma İzin Belgesi ni haiz üreticiler tarafından satın alınabilecek veya ithal edilebilecektir. LPG Satın Alma İzin Belgesi üreticilere KDV yönünden bağlı oldukları vergi dairesi tarafından verilecektir. Üreticiler her yıl Aralık ayında bu belgenin yenilenmesi için başvuruda bulunacaklardır. ÖTV siz LPG sadece Dağıtım İzin Belgesi sahibi Dağıtıcılar tarafından teslim edilebilir. Dağıtıcılar, 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre Dağıtıcı olarak tanımlanan kişileri ifade etmektedir. Dağıtım İzin Belgesi belirtilen Dağıtıcılara üç takvim yılı için geçerli olmak üzere Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilecektir. Dağıtıcılar, LPG yi ÖTV siz olarak teslim ederken Üreticilerden LPG Satın Alma İzin Belgesinin bir örneğini alacaklardır. Dağıtıcılar ÖTV uygulamadan teslim ettikleri LPG yi ÖTV Beyannamelerinde ayrıca göstereceklerdir. LPG nin ithali sırasında Dağıtıcılar tarafından gümrüğe verilen teminat, vergi dairesinin Dağıtıcı nın beyannamesi üzerine gümrük idaresine yapacağı bildirim ile çözülecektir. Dağıtıcılar LPG yi yurt içindeki rafinerilerden almışlarsa, kendi teslimlerinde ÖTV tutarını faturalarında teslim bedelinden indireceklerdir. Rafinerilerden yapacakları sonraki alımlarında ise ödeyecekleri ÖTV den aerosol üretiminde kullanılmak üzere ÖTV siz olarak teslim ettikleri LPG nin ÖTV sini mahsup edeceklerdir. Bu mahsuplaşma için Dağıtıcıların ÖTV siz teslim ettikleri LPG ye ilişkin faturaların ve üreticiden alınan taahhütnamenin birer örneğini rafinerilere vermesi gerekmektedir. Dahilde işleme izin belgesi sahibi olan Üreticiler, Aerosol üretiminde kullanacakları LPG yi doğrudan kendileri de ithal edebilirler. İthal işlemini yapacak üreticilerin en geç ithal tarihinde vergi dairesinde ÖTV mükellefiyeti açtırmış olmaları gerekir. İthal edilen LPG nin ÖTV ye tabi olmayan aerosol üretiminde kullanılması teslim sayılacak ve ilgili dönem beyannamesinde 2010/135 sayılı Kararname kapsamındaki teslimler olarak beyan edilecektir. Üreticilerin LPG yi ÖTV ye tabi olan aerosol veya ÖTV ye tabi olmayan aerosol üretiminde kullanmaları durumunda Yeminli Mali Müşavirler tarafından 6 şar aylık dönemler için Üretim Raporu düzenlenecek ve ilgili vergi dairesi tarafından gümrük idaresine yapılacak bildirim ile ithalde gümrük idaresine verilen teminat çözülecektir. Yeni uygulama LPG yi önemli bir girdi olarak kullanan aerosol üreticileri bakımından önemli bir teşvik unsuru olacaktır.

6 kpmg.com.tr İletişim Detayları Ferrah Sefer Kurdoğlu Ortak, Dolaylı Vergilendirme Hizmetleri Tel: (dahili: 436) Cep: Yavuz Öner Direktör, Dolaylı Vergilendirme Hizmetleri Tel : (dahili: 442) Cep: yoner@kpmg.com Frederic Raepers Kıdemli Müdür, Dolaylı Vergilendirme Hizmetleri Tel : (dahili: 443) Cep: fraepers@kpmg.com Ofislerimiz KPMG İstanbul Yapı Kredi Plaza C Blok Büyükdere Caddesi Levent İstanbul Telefon +90 (212) Faks +90 (212) KPMG Ankara Turan Güneş Bulvarı, 15. Cad. No: 41 Yıldızevler Çankaya Ankara Telefon +90 (312) Faks +90 (312) KPMG İzmir 1456 Sok. No:10/1 K:13 Punta İş Merkezi Alsancak İzmir Telefon +90 (232) Faks +90 (232) Bu dökümanda yer alan bilgiler genel içeriklidir ve herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna hitap etmemektedir. Sürekli güncel ve doğru bilgi sunumuna özen gösterilmesine karşın bu bilgiler her zaman her durumda doğru olmayabilir. Hiç kimse özel durumuna uygun bir uzman görüşü almaksızın, bu dökümanda yer alan bilgilere dayanarak hareket etmemelidir. KPMG International Cooperative bir İsviçre kuruluşudur. KPMG bağımsız şirketler ağının üye firmaları KPMG International Cooperative e bağlıdır. KPMG International Cooperative müşterilerine herhangi bir hizmet sunmamaktadır. Hiç bir üye firmanın KPMG International Cooperative e veya bir başka üye firmayı üçüncü şahıslar ile karşı karşıya getirecek zorlayıcı yada bağlayıcı hiçbir yetkisi yoktur Yetkin Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş., KPMG International Cooperative in üyesi bir Türk şirketidir. KPMG adı ve KPMG logosu KPMG International Cooperative in tescilli ticari markalarıdır. Türkiye de basılmıştır.