ÜRODĠNAMĠK DEĞERLENDĠRME

Transkript

1 ÜRODĠNAMĠK DEĞERLENDĠRME Prof. Dr. Niyazi Aşkar EÜTF Kadın Hast. ve Doğum Anabilim Dalı

2 Ürodinamik inceleme Amaç: Alt üriner sistem dolum ve boşaltım fonksiyon bozukluklarını saptamaktır

3 Ürodinamik tetkiklerin amaçları Alt üriner sistem disfonksiyonu oluşturan faktörleri ortaya çıkartmak, ya da ekarte etmek Üst üriner sisteme yansıyabilecek sorunları öngörmek Planlanacak tedavinin sonuçlarını öngörmek Başarısız tedavi sonuçlarının araştırılması Yeni tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesi

4 Başlangıç tetkikleri

5 Temel ürojinekolojik değerlendirme T Kapsamlı öykü Hayat kalitesi ölçekleri İdrar günlüğü idrar tekiki Öksürük testi Rezüdü volüm Q tip test Jinekolojik bakı POP-Q

6 Ürodinamik tetkikler alt üriner sistem fonksiyonlarını incelemede kullanılan altın standart tetkiklerdir Ürodinamik tetkiklerden elde edilecek kazanım, öncesinde yapılacak temel ürojinekolojik değerlendirmenin niteliği ile doğrudan ilişkilidir

7 ICI ÖNERİLERİ, Neurourology and Urodynamics 29, 2010

8 Anamneze göre ileri tetkik gerektiren durumlar: Anamnezin belirgin olmaması, komplike olması Ġrritatif işeme semptomları varlığı Ġdrar retansiyonu anamnezi Başarısız inkont. cerrahisi anamnezi Devamlı veya minimal eforla inkontinans Yaşlı (>65 yaş) hastalar POP anamnezi Ġleri derecede DM (mesane nöropatisi) Nokturnal enürezis SĠ olan nulliparlar Ġnkontinans nedeni olabilecek nörolojik hastalık

9 Fizik muayeneye göre ileri tetkik gerektiren durumlar Ciddi pelvik organ prolapsusu Anormal SSS, alt ekstremite veya pelvik taban nörolojik bulguları Artmış rezidü idrar Minimal abdominal basınç artışı ile oluşan SĠ

10 Basit tanı yöntemleri sonucu: Sadece SĠ semptomları varsa Stres Test (+) ise Üretral hipermobilite varsa Rezidü idrar yoksa Anti inkontinans op. geçirmemişse Nörolojik olarak normalse Ġleri yaşta değilse POP yoksa Ürodinamik inceleme operasyon sonuçlarını önemli derecede etkilemez

11 ÜRODİNAMİK LABORATUVAR TESTLER I- Dolum fazı disfonksiyonunu araştıran testler 1- Sistometri 2- Üretral basınç profili (multikanallı sistoüretrometri) 3- Ikınma kaçak noktası basıncı 4- Ambulatuvar ürodinami 5- Videoürodinami 6- EMG

12 ÜRODİNAMİK LABORATUVAR TESTLER II- İşeme fazı disfonksiyonunu araştıran testler 1- Ġşeme sonrası rezidü idrar ölçümü 2- Üroflovmetri 3- Ġşeme sistoüretrometrisi

13 İleri tetkikler

14 Sistometri Mesane basınç/volüm ilişkisi ölçülür Mesanenin artan volümlere karşı akkomodasyonu, kompliyansı, mesane kapasitesi, detrüsorun kontraksiyonları bilgileri elde edilir

15 Üretral Basınç Profili Mesane ve üretra içi basınç/volüm ilişkilerini (detrüsor ve üretral fonksiyonu) araştırır MĠB-KĠB Detrüsor basıncı ÜĠB-MĠB Üretral kapanma basıncı

16 Üretral Basınç Profili SĠ tipini belirler Tedavide anti-inkont. op. seçiminde kullanılır Maksimal üretral basınç <20cm H2O ise: internal sfinkter hasarı (Tip III-SĠ)

17

18

19 Ikınma kaçak noktası basıncı Valsalva Leak-Point Pressure (VLPP) >90cm H2O Hipermobil üretra <60cm H2O Ġnternal sfinkter yetm. (Tip III-SĠ) lehine

20 Ikınma kaçak noktası basıncı ĠSY de cutoff değeri 60cm H20 Ancak: Sonuçlar birçok faktörle değişiklik gösterir (kateter tipi, çapı, rektal yeri, ölçümün yapıldığı mesane volümü, karın içi basınç artışının sağlandığı mekanizma ve hasta pozisyonu) Bu değerlerin op. sonuçlarındaki prediktif değerlerini gösteren prospektif çalışmalar eksik

21 Standart retropubik üretropeksi ile başarısızlık riski yüksek olan olgular Valsalva kaçak noktası basıncı olanlar Maksimal üretral kapanma basıncı olanlar Mesane boynu açıklığı gözlenenler

22 Üroflovmetri Birim zamanda boşaltılan idrar miktarını ölçer 10 sn.de pik akış hızına ulaşılmalı Pik akış hızı 15 ml/sn 20 sn.de en az 200 ml idrar çıkarılmalı Toplam miksiyon süresi 40 sn

23 İşeme Disfonksiyonu

24 Kompliyans Azalmış kompliyans tehlikeli bir durumdur ve çıkış obstrüksiyonu ile daha da kötü olabilir Saf veya predominant olarak stres inkontinans; % 97;5 olguda değerler normal sınırlarda Hiçbir hasta azalmış kompliyans olarak değerlendirilmemiş. Nager CW, et al, 2007, Neurourol Urodyn

25 Üroflovmetri (Normal) Olujide LO et al. Clin Obstet Gynaecol, 2005;19:807

26 Üroflovmetri (Kesintili akım) Olujide LO et al. Clin Obstet Gynaecol, 2005;19:807

27 Maksimum idrar akımı için hazırlanmış Liverpool Normogramı Haylen et al, Br J Urology :30

28 Elektromiyografi (EMG) Çizgili üretral sfinkter kasının elektriksel aktivitesini gösterir Ġşeme esnasında çizgili sfinkterin değerlendirilmesini sağlar Doğum travmasına bağlı üretral sfinkter denervasyonlarında ve distal üretral obstrüksiyon ve fonksiyon bozukluklarında bilgi verir

29 Videoürodinami Kontrast madde içeren sıvıyla yapılan kombine ürodinamidir. Mesane ve üretradaki basınç değişiklikleri ve anatomik değişiklikler izlenir Dezavantajı: Pahalı, invaziv olması, radyasyon içermesi, deneyim gerektirmesi ve sonuçların güvenli yorumlanması zorluğu

30 Videoürodinami görüntüsü Bristow SE et al. Clin Obstet Gynaecol 2000;14,:227

31 Ürodinamik tanı Ürodinamik stres inkontinans Ürodinami bulgusu Dolum fazında detrüsor aşırı aktivitesinin eşlik etmediği abdominal basınç artışı ile idrar kaçırma Detrusor aşırı aktivitesi/ inkontinans Dolum fazında detrusor kontraksiyonları ile idrar kaçırma Ürodinamik mikst inkontinans Ürodinamik stres inkontinans ve detrüsor aşırı aktivitesi inkontinansın birlikte bulunması Ürodinamik urgency Detrüsor aşırı aktivitesi bulgusu ile hasta tarafından bildirilen sıkışma hissi

32 Detrüsor Aşırı Aktivitesi

33 Farklı Sonuçların Nedenleri Farklı Testler Üroflovmetre Akım Hızı Maksimum Akım Akım Şekli Dolum Sistometrisi Duyular Hacimler VSANB OKNB Detrusor basıncı Basınç-Akım Akım Hızı Maksimun Akım Basınçlar Nomogramlar Farklı Olgular Yaş Grupları İnkontinans tipi Saf Mikst Eşlik eden durumlar Prolapsus Operasyon Farklı Girişimler Klasik Sling Burch MUS TOT TVT Farklı Değerlendirme Kriterleri İşeme Güçlüğü Op sonrası İlk işeme denemesi Gün, günler Hafta, haftalar 6 haftadan uzun kateterizasyon PVR 100 ml 200 ml % Akım Hızları Qmax Qave

34 Stres İnkontinans Klinik Tanılı Kadınlarda Ürodinamik Bulgular van Leijsen SA, et al, 2011, Neurourol Urodyn

35 Urge İnkontinans Klinik Tanılı Kadınlarda Ürodinamik Bulgular van Leijsen SA, et al, 2011, Neurourol Urodyn

36 Mikst İnkontinans Klinik Tanılı Kadınlarda Ürodinamik Bulgular van Leijsen SA, et al, 2011, Neurourol Urodyn

37 Ege üniversitesi Ürojinekoloji ünitesi

38 SONUÇLAR - 1 Başlangıç değerlendirme basamakları: Anamnez Ġdrar günlüğü Fizik ve pelvik muayene Ġdrar analizi ve diğer temel testler Rezidü idrar volümü tayini

39 SONUÇLAR - 2 Temel değerlendirme sonrası, daha ileri bir tetkik gerekmiyorsa, ÜĠ tipine göre tedaviye başlanabilir Temel değerlendirme ve başlangıç tedavisi sonrası tedavisi yetersiz veya uygun olmayan olgularda ileri tetkike geçilir

40 SONUÇLAR- 3 Tanı belirsiz, tedavi planı yetersizse Semptomlar ve bulgular korele değilse Operasyon gereği, önceki başarısız antiinkontinans op., radikal pelvik cerrahi, pelvik radyasyon Tekrarlayan üriner enf.la birlikte inkontinans Mesane boşalması güçlükleri, rezidü idrar Pelvik prolapsus MS, spinal kord lezyonu gibi nörolojik durumlar Fistül veya subüretral divertikül veya Enfeksiyonsuz hematüri varsa KONSÜLTASYON ve İLERİ TETKİK

41 SONUÇLAR - 4 Yeterli araştırma ve doğru değerlendirme gerçek tedavi

42 Teşekkür ederim.. Teşekkür ederim..