UZAKTAN EĞİTİM TARİHSEL GELİŞİMİ

Transkript

1 2014 UZAKTAN EĞİTİM TARİHSEL GELİŞİMİ Mehmet ÇAKMAK Anadolu Üniversitesi çakmak By NeC 2010 Katilimsiz.Com

2 İÇERİK Uzaktan Eğitimin Tarihçesi Birinci Evre: Posta İle Eğitim (Mektupla Eğitim) İkinci Evre: Çoklu Ortam Modeli - Radyo ile Eğitim - Televizyon ile Eğitim Üçüncü Evre: Tele Öğrenme Modeli Dördüncü Evre: Esnek Öğrenme Modeli Uzaktan Eğitimin Türkiye de ki Gelişimi Kavramsallaşma Süreci Mektupla Öğretim Süreci İletişim teknolojilerinin kullanımı süreci

3 AMAÇ Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimi hakkında bilgilendirme, ve bu süreçteki değişikliklerin kazanımının sağlanması KAZANIM * Uzaktan eğitimin tarihçesi öğrenilir. * Uzaktan eğitimdeki gelişmeler ve yenilemeler öğrenilir. * Eğitim sistemindeki farklılıklar belirlenir. ANAHTAR KELİMELER * Uzaktan eğitim *Tarih *Gelişim *Materyal *Evre *Süreçler *Modeller

4 Uzaktan Eğitim Tarihsel gelişimi Uzaktan eğitim alanındaki gelişmeler eğitim teknolojisi alanındaki gelişim aşamaları ile paralellik göstermektedir. Uzaktan eğitimdeki uygulamaların bu doğrultuda başlangıçtan günümüze kadar sekiz aşamalı bir gelişme süreci kaydettiğini söyleyebiliriz. 1. Dışardan sınava alma uygulaması, 2. Yazılı iletişimi esas alma, 3. Radyo ve TV yi esas alma, 4. Kitle iletişimini esas alma, 5. Bilgisayar ve çoklu ortamları esas alma, 6. Bireysel ve kitlesel süreçleri bütünleştirme, 7. Örgün ve yaygın eğitim kurumlarını bütünleştirmeyi esas alan örgütlenme ve 8. Uzaktan eğitim sistemini küreselleştirme gibi farklı nitelikte değişik aşamalardan oluşmaktadır. Teknolojinin hızlı gelişimiyle orantılı olarak gelişen uzaktan eğitimin tarihsel gelişimini dört ana evreye ayırarak inceleyebiliriz. Mektupla Eğitim Çoklu Ortam Modeli Tele Öğrenme Modeli Esnek Öğrenme Modeli

5 1.Posta İle eğitim Uzaktan Eğitimin başlangıcı sayılabilecek mektupla öğrenim, bir okul veya yetkili kurum tarafından posta vasıtasıyla yürütülen öğretim yöntemidir. Mektupla öğrenim, kültürel gelişim ve mesleki eğitim için hemen her bilim dalında eğitim sağlamıştır. Özellikle fiziksel engelliler ve eve bağlı olanlar için ideal olan mektupla öğrenim kursları, görme ve işitme engelli çocukların anne-babaları için de özel programlar düzenlenmiştir. İş çevreleri, dernekler ve silahlı kuvvetler, mektupla öğrenimden yoğun biçimde yararlanmış olan kurumlardır. Ders notları ve sorular öğrencilere gönderilmekte, öğrenciler cevaplarını öğretmene, öğretmense dönütlerini yine posta yolu ile öğrencilere göndermekteydi. İlk mektupla eğitim uygulamaları 1840 larda başlamış, 1890 yılında daha sistematik bir biçimde organize edilmiştir Stenografi eğitimcisi olan Isaac Pitman İngiltere Bath da mektupla steno öğretmeye başladı da Fransız bir öğretmen ile Alman bir yazar birlikte mektupla dil öğretimi uygulaması için okul açmışlardır. Türkiye de ilk uzaktan eğitim uygulaması 1956 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsünde başlatılmıştır yılında ise Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Mektupla Öğretim Merkezi kurup dışarıdan okul bitirmek isteyenlere hazırlık kurslarının mektupla verilmeye başlamasıdır yılında Mektupla Öğretim Merkezi, Mektupla Öğretim Okuluna dönüştürülmüştür. Bu merkez 1983 yılında Mesleki ve Teknik Açık Öğretim Okulu adını almıştır. Uzaktan Öğretimin yüksek öğretim kademesindeki bu girişimlerinin yerini 15 ay sonra (YAYKUR) Yaygın Yüksek Öğretim Kurumu almıştır. Bu kurum çeşitli nedenlerle başarısız olmuş ve 1981 yılında yürürlüğe giren 2547 sayılı Yüksek öğretim yasası nedeniyle ve aynı yasa ile Anadolu Üniversitesi bünyesinde Açık Öğretim Fakültesi kurulmuştur.

6 2. Çoklu Ortam Modeli Radyo ve televizyon, ilk olarak 1919 da ABD'de eğitimsel yayın yapan bir radyo istasyonunun kurulması ile beraber ilgi odağı olmuş ve şu ana kadar da geçerliliğini sürdürebilmiştir. Ekonomik, zaman ve mekâna bağlı olmaksızın, kitle yayınına uygun, görsel ve işitsel öğeleri kolayca aktarabilme özellikleriyle uzaktan eğitimde bir çığır açmıştır. Ayrıca kolayca kayıt altına alınabilme, tekrar tekrar izlenebilme ve diğer sistemlere uyumlu olması radyo ve televizyonu uzaktan eğitimin önemli bir aracı haline getiriyor. Bugünlerde radyo ve televizyon çeşitli sosyo-kültürel tabakadan birçok insana hitap edebilmektedir. Bu da uzaktan eğitimde çoklu ortam araçlarının kullanılabilirliğini önemli ölçüde artırmaktadır. Radyo ve televizyon aracılığıyla verilen eğitimsel yayınların yapısı yapılan yayının kapsamına göre değişiklik gösterir. Ulusal yayın yapan bir televizyon kanalının yaptığı yayınla bölgesel yayın yapan bir radyo arasında ciddi farklılık vardır. Mesela Elazığ-Fırat Üniversitesi Radyo-Televizyonu il yayınının, ulusal yayın yapan TRT televizyon programlarının gerek içerik, gerek yayın saatleri yönünden farklı olacağı doğaldır. (Emre, 2004). Uzaktan eğitimde kullanılan her araç gibi radyo ve televizyonun da dezavantajları vardır. İlk akla gelen etkileşimin tek yönlü olmasıdır. İzleyiciye ileti verilir ama bir tepki alınamaz. Bu da konunun etkili bir şekilde öğrenilmesini kısıtlar. Klasik öğrenme ortamından örnek verecek olursak derste sürekli konuşanın öğretmen olduğu ve öğrencilerin hiçbir müdahalede bulunmadığı bir sınıf ortamını düşünelim. Böyle bir ortamda öğrenmenin sağlıklı bir şekilde gerçekleştiği söylenemez. Diğer bir aksaklık ise radyo veya televizyon yayınını herkesin yararlanabileceği bir saatte yayınlamanın zorluğudur. Bu da eğitim materyalinin öğrenciye ulaşmasını zorlaştırmaktadır. [4] Radyo ve televizyonun uzaktan eğitimdeki kullanımının tarihsel gelişimini sıralayacak olursak:

7 1919 ABD'de ilk eğitim ile ilgili radyo istasyonu kurulmuştur ile 1930 arasında 200 ün üstünde eğitim amaçlı radyo istasyonuna lisans verilmiştir yılında Ohio hava okulu radyo eğitim yayınları ile model olmuştur ABD'de eğitim televizyonu yayınları IOWA Üniversitesinde başlamıştır. Daha sonra 242 kanal daha eğitim yayınına katıldı. [5] 1951 de Western Reserve Üniversitesi bazı dersleri televizyon yoluyla vermeye başladı den sonra kablo ve uydu aracılığıyla eğitimsel TV yayınları verilmeye başlandı. ABD nin yanı sıra İngiltere de BBC aracılığıyla, Kanada da çeşitli televizyon kuruluşları aracılığıyla, İsrail de Every Man s University isimli TV programlarıyla uzaktan eğitime katkıda bulundular. Hindistan da uydu ile televizyon öğretimi yaygın biçimde kullanılmaktadır. Türkiye'de ise 1981 yılından bu yana Anadolu Üniversitesi - TRT işbirliği ile okul televizyonu hizmet vermektedir dan itibaren Fırat Üniversitesi eğitimsel radyo ve televizyon yayını yapmaya başladı. Radyo ve televizyon, ilk olarak 1919 da ABD'de eğitimsel yayın yapan bir radyo istasyonunun kurulması ile beraber ilgi odağı olmuş ve şu ana kadar da geçerliliğini sürdürebilmiştir. Bugünlerde radyo ve televizyon çeşitli sosyo-kültürel tabakadan birçok insana hitap edebilmektedir. Bu da uzaktan eğitimde çoklu ortam araçlarının kullanılabilirliğini önemli ölçüde artırmaktadır. Radyo ve televizyon aracılığıyla verilen eğitimsel yayınların yapısı yapılan yayının kapsamına göre değişiklik gösterir.

8 Ulusal yayın yapan bir televizyon kanalının yaptığı yayınla bölgesel yayın yapan bir radyo arasında ciddi farklılık vardır. Uzaktan eğitimde kullanılan her araç gibi radyo ve televizyonun da dezavantajları vardır (etkileşimin tek yönlü) ile 1930 arasında 200 ün üstünde eğitim amaçlı radyo istasyonuna lisans verilmiştir yılında Ohio hava okulu radyo eğitim yayınları ile model olmuştur ABD'de eğitim televizyonu yayınları IOWA Üniversitesinde başlamıştır. Daha sonra 242 kanal daha eğitim yayınına katıldı de Western Reserve Üniversitesi bazı dersleri televizyon yoluyla vermeye başladı den sonra kablo ve uydu aracılığıyla eğitimsel TV yayınları verilmeye başlandı. ABD nin yanı sıra İngiltere de BBC aracılığıyla, Kanada da çeşitli televizyon kuruluşları aracılığıyla, İsrail de Every Man s University isimli TV programlarıyla uzaktan eğitime katkıda bulundular. Hindistan da uydu ile televizyon öğretimi yaygın biçimde kullanılmaktadır. Türkiye'de ise 1981 yılından bu yana Anadolu Üniversitesi - TRT işbirliği ile okul televizyonu hizmet vermektedir. 2.1 Radyo İle Eğitim 20 yy ilk başlarında radyo yeni teknolojiler arasına katıldı de Salt Lake City üniversitesi eğitim radyosu lisansını alan ilk üniversite olmuştur te ise Iowa State üniversitesi 80 öğrenciye radyo üzerinden ilk Uzaktan Eğitimi vermiştir. Eğitim amaçlı radyo yayını beklenilen ilgiyi görmedi 2.2 Televizyon İle Eğitim Televizyon, 1923 yılında John Logie Baird tarafından İngiltere de icat edilmiştir Türkiye'de ilk olarak 1953 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından deneme yayınları yapılmıştır Sürekli yayın ise, 1968 yılında TRT tarafından başlatılmıştır

9 Radyo Ve Televizyon : Uzaktan eğitim konusunda ilk deneme uygulamalar 1974 yılında yapılmıştır. Öğretim Merkezinin çalışmalarını 1975 yılında başlayan ve 1978 yılına kadar süren Yaygın Öğretim Kurumunun (YAYKUR) etkinlikleri izlemiştir. YAYKUR çalışmalarını, basılı malzeme ve MEB na bağlı Film-Radyo-Televizyon ile Eğitim Merkezi (FRTM) tarafından yapılan TV programlarıyla yürütülmüştür. Ancak her iki uygulama da değişik nedenlerle başarıya ulaşamadığı görülmüştür. 3.Tele Öğrenme Modeli Üçüncü nesil tele öğrenme modeli sesli konferanslar, video konferanslar, görsel metin tabanlı konferanslar ve canlı televizyon ve radyo yayınları ile öğretim 1980 lerdeamerika daue telekonferansa dayalı Ev çalışması model olan mektupla öğretim ya da açık üniversite X grupla çalışma sesli telekonferans özel aygıt: mikrofon ve hoparlör İlki: Wisconsin Üniversitesi Eğitim Amaçlı Telefon Ağı 1965 te Wedemeyer in öğrencileri ve Dr.Lorne Parker arasında 6 Nisan 1965 te uydu iletişimleri başladı Alaska Üniversitesi uydu yayınını deneyen ilk üniversitelerden birisi 1971 de Hawaii Üniversitesi 1980 ve 90 lar İş TV uydudan etkileşimli video ve ses 1990 lar iki yönlü video konferans T1 (1.5 megabit per second) İlk codecler buzdolobı büyüklüğünde Küçülünce, 56kbps

10 4.Esnek Öğrenme Modeli Bu eğitim modelinin sunduğu esnek öğrenim birçok üniversitenin bu sisteme geçmesine neden olmuştur. Bu modelin öğretim elemanına, öğretim mekânı ve zamanına gerek duymaksızın ders verme imkânı sağlaması uzaktan eğitime geçilmesinin başlıca sebeplerindendir. Uzaktan eğitim veren öğretmenlerin daha disiplinli, motive edilmiş ve olgun oldugundan öğrenci ve öğretmene eşit temelde çalışma ortamı sağlaması uzaktan eğitimin tercih edilmesinin sebeplerindendir.24 saat erişimin olduğu bir sistemin olması, öğrencilerin fiziksel katılımını gerektirmemesi ve planlamada çatışmanın olmaması gibi teknoloji temelli uygulamaların oluşturduğu üstünlüklerdir. etkileşimli çoklu ortamlar, internet vasıtasıyla web tabanlı kaynaklara ulaşım, iletişimi internet tabanlı yapmak ve kullanıcıya otomatik cevap veren sistemleri kullanmak, sanal kampüs ortamları oluşturmak yer almaktadır. Uzaktan eğitim teknolojilerini karşılaştırdığımızda yeni teknolojilerin eskilere öğrenme ve kaynak açısından daha etkili ve sınırlılıklarının daha az olduğunu görüyoruz. Yeni teknolojiler bireye zaman, mekân ve öğrenme hızında esneklik sağlıyor Uzaktan Eğitimin Türk Eğitim Sistemindeki Gelişim Süreçleri

11 1.Kavramsallaşma süreci yıllarında, yurdumuzda inceleme yapan komisyonun hazırladığı raporun, eğitimle ilgili bölümünde, okul açılması ekonomik görülmeyen yerlerde oturanların, teknik bilgi ve genel kültürlerini geliştirmek için mektupla öğretim kurslarının açılması önerilmiştir. 2.Mektupla öğretim süreci Türk eğitim sistemi içindeki ilk uzaktan eğitim uygulamaları, 1950'li yıllarda başlamıştır. Bu yıllarda yüksek öğretime olan taleplerin kendisini yüksek sesle duyurmaya başlaması ve klasik okulların bu talepleri karşılayamayacak durumda olması nedeni ile Milli Eğitim Bakanlığı, "Mektupla Öğretim" uygulaması çalışmalarını başlatmıştır. 3. İletişim teknolojilerinin kullanımı süreci Mikro Öğretim, Tele Okul, Açık Üniversite, Açık Lise, Kıtalar arası okul, Videoteks, Teleteks, Telekonferans gibi kavramlar, teknolojinin eğitime kazandırdığı yeni boyutları göstermektedir.

12 Kaynakça 1.Uşun, S. (2006) Uzaktan Eğitim (1.Basım) Ankara : Nobel Yayın Dağıtım 2.Seferoğlu, S.S. (2006) Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (1.Basım) Ankara : Pegem Yayıncılık 3.Kaya, Z. (2002) Uzaktan Eğitim (1.Basım) Ankara : Pegem Yayıncılık 4.Ergin, A. (1995) Öğretim Teknolojisi iletişim Ankara : Personel Eğitim Merkezi Yayın No :17 5.Demirel, Ö. Seferoğlu, S. Ve Yağcı E. (2004) Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme