Metal Toksisitesi. Metal toksisitesini etkileyen faktörler birkaç grupta incelebilir: ler. Prof Dr Muhsin KONUK Dr Recep LiMAN
|
|
- Duygu Akbulut
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Metal Toksisitesi Prof Dr Muhsin KONUK Dr Recep LiMAN Metallerin toksik etkileri her metalin özelliğine ine göre g değişmektedir. Ancak genel olarak metallerin hepsi birden fazla organ ve sistemi etkilemektedir. Bu nedenle metal zehirlenmelerinde hedef veya kritik organ, o metale en duyarlı olan etki yeri için i in kullanılmaktad lmaktadır. Örneğin kadmiyuma en duyarlı organ böbrekler b brekler olmakla beraber karaciğer ve akciğerlerde de toksik etki görülür. g r. Metal toksisitesini etkileyen faktörler birkaç grupta incelebilir: Esansiyel elementlerle etkileşim: im: Bazı metaller metabolik olarak benzedikleri elementlerin yerine geçerek erek toksik etki gösterirler. Örneğin kurşun un kalsiyuma benzer metabolizması ile kemik mineralizasyonunu, demir ve çinkonun yerini alarak da hem metabolizmasını etkiler. Metal-protein komplekslerinin oluşumu: umu: Bazı metallerin proteinlerle kompleks oluşturmas turması detoksikasyon veya koruyucu mekanizma olarak tanımlan mlanır. Örneğin metallotioneinler (sülfidril grubu içeren i proteinler) kadmiyum, çinko, bakır r ve diğer metallerle kompleks oluştururken, ferritin ve hemosiderin intrasellüler ler demir-protein kompleksleridir. Yaş ve gelişim im durumu: Çocuklar ve yaşlılar lar metal toksisitesine yetişkinlerden daha duyarlıdırlar. rlar. Yaşam am tarzı ile ilgili faktörler: Sigara içimi i imi veya alkol toksisiteyi indirekt etkileyebilir. Metallerin kimyasal formu: Toksisiteyi önemli derecede etkiler. Cr +6 bileşiklerinin iklerinin Cr +3 bileşiklerinden, iklerinden, alkil kurşun un ve alkil civa bileşikleri ikleri anorganik formlarından çok daha toksiktir. 1
2 İmmün sistem: civa,, altın, platin, berilyum, krom ve nikel immün reaksiyonlar oluşturabilen metallerdir. Sistemik anafilaksi ve gecikmiş tipteki reaksiyonlar gibi çeşitli tipte alerjik reaksiyonlar oluşturabilirler (platinle oluşabilen deri ve bronşiyal hipersensitivite reaksiyonları,, organik altın bileşikleri ikleri ile oluşabilen trombositopeni,, nikel ve kroma maruziyetle gelişebilen ebilen kontakt dermatit, berilyum ve zirkoniyumla oluşabilen granülomalar gibi). Metal Toksisitesinin Miktar Olarak Değerlendirilmesi erlendirilmesi Risk değerlendirmesi erlendirmesi metalin bulunduğu u ortamdaki (hava, su, toprak, besin) konsantrasyonu ve bu ortamdan insana ulaşabilen abilen dozu esas alınarak yapılır. Bu amaçla bazı değerlere erlere ulaşı şılması gerekir: Referans Doz (RfD( RfD) (mg/kg-gün)(oral, dermal) Referans Konsantrasyon (RfC) (mg/m 3 )(inhalasyon): Karsinojenik olmayanlar içinin kullanılır. Yaşam am boyu yan etkilerin görülmeyeceği günlük alınabilecek en yüksek doz veya konsantrasyon olarak tanımlan mlanır. Diğer endüstri maddelerinde olduğu u gibi metaller içinde i inde işyerleri i havası için in günde g 8 saat ve haftada 5 çalışma günüg göz önüne ne alınarak TLV (TWA) değerleri erleri saptanmış ıştır. TLV (Eşik( Limit Değer er) ) (mg/m 3 ): Günde 8 saat veya haftada 40 saat çalışma süresi içinin defalarca maruz kalınd ndığında o kimyasal maddenin yan etki göstermeyen konsantrasyonudur. Kanser Slop faktörü (mg/kg/gün)(oral, n)(oral,dermal) Ünit (birim) risk (mg/m 3,mg/kg/gün) (inhalasyon,oral): Karsinojenik riski olanlar için bir ömür boyu (70 yıl) alınabilecek dozu tanımlar. 2
3 Amerika Birleşik ik Devletlerin de EPA (Environmental( Protection Agency), regülasyon bazında metallerin sürekli s risk değerlendirmesinin erlendirmesinin yapıld ldığı kuruluşlardan lardan birisidir (Integrated( Risk Information System-IRIS). M etallerin Karsinojenik Etkileri A. İnsanlarda Kanser Oluşturan M etaller M etal ve kaynağı Kanser Türü A rsen ik Cu rafinerisi As pestisitleri Kimyasal tesisler İçme suyu (oral) Sigara dumanı K ad m iyu m Cd rafinerisi K rom Cr rafinerisi Krom üretimi Kromat pigmentleri N ik el Nikel rafinerisi Pulmoner karsinom a Lenfom a, lösem i Dermal karsinoma Hepatik anjiyosarkoma Pulmoner karsinoma Pulmoner karsinoma Gastrointestinal karsinoma Pulmoner karsinoma Nazolarenks karsinoması Gastrik ve renal karsinoma Sarkoma? Metallerin Karsinojenik Etkileri B. Deney Hayvanlarında Metallerin Karsinojenik Etkileri Metal Deney Hayvanı Tümör Bölge Berilyum Fare, sıçan, maymun Osteosarkom Karsinoma Kemik Akciğer Kadmiyum Fare, sıçan, tavuk Sarkoma Teratoma Enjeksiyon bölgesi Testisler Kobalt Sıçan, tavşan Sarkoma Enjeksiyon bölgesi Krom Fare, sıçan, tavşan Sarkoma Karsinoma Demir Hamster, fare, Sarkoma sıçan, tavşan Nikel Fare, sıçan, kedi, Sarkoma hamster, tavşan Karsinoma Kobay, sıçan Karsinoma Kurşun Fare, sıçan Karsinoma Böbrek Enjeksiyon bölgesi Akciğer Enjeksiyon bölgesi Enjeksiyon bölgesi Akciğer Böbrek Titanyum Sıçan Sarkoma Enjeksiyon bölgesi Çinko Tavuk, sıçan, hamster Karsinoma Teratoma Testisler Testisler Kaynak: Casarett & Doull s Toxicology The Basic Science of Poisones, Curtis Klaassen Publisher: Mc Graw Hill 2001, 6 th Edition International Agency for Research on Cancer (IARC), kimyasal maddeleri insandaki karsinojenik etki risklerine göre beş gruba ayırm rmıştır: Grup 1. İnsanda Karsinojenik Etkililer Arsenik ve bileşikleri ikleri, kadmiyum, krom (6 değerli erli), nikel ve bileşikleri ikleri bu gruptadır. Grup 2A. İnsanda Karsinojenik Etki Olasılığı ığı Bulunanlar Cisplatin bu grupta yer almaktad maktadır. Grup 2B. İnsanda Muhtemelen Karsinojenik Etkili Olanlar Kurşun un ve anorganik bileşikleri ikleri bu gruptadır. r. Grup 3. İnsandaki Karsinojenik Etkileri Yönündennden Sınıflandırılabilirlabilir Olmayanlar Grup 4. İnsanda Karsinojenik Etkisi Olmayanlar AĞIR METAL ZEHİRLENMELER RLENMELERİNDE NDE ANTİDOT KULLANIMI Ağır r metaller toksik etkilerini fizyolojik fonksiyonlar için i in gerekli ligantlarla birleşerek erek gösterdikleri g için, i in, ağıa ğır r metal antagonistleri olarak, metaller ile kompleks yapma yeteneği i olan ve ligantlarla metal katyonlarının bağlanmas lanmasını önleyebilir veya tersine çevirebilir özelliği i olan maddeler kullanılır (Şelat yapıcı maddeler). 3
4 Şelatörlerin etkinliği: i: -Relatif afinite -Vücuttaki dağı ğılımı -Suda çözünürl rlüğü -Metallerin depolandığı yerlere ulaşabilme abilme yeteneği -Kalsiyum, çinko, bakır r ve demir iyonlarına na afinitesinin az olması ARSENİK Metalloid özellik gösteren g ve yer kabuğunda unda en bol bulunan elementlerden biridir. Volkanik aktivitesi olan ve jeotermal bölgelerde bulunur (As 2 S 3 ve FeAsS gibi). Anorganik formları: -Arsenik trioksit (Rodentisit) -Sodyum arsenit (İnsektisit) -Bakır aseto arsenit (İnsektisit) -Arsenik triklorür (İnsektisit) -Arsenik pentaoksit -Arsenik asit -Kurşun un arsenat (İnsektisit) -Potasyum asit arsenat (Deri ve kağı ğıt t endüstrisinde) Organik formları: -Monometilarsonat -Dimetilarsinat (Herbisit) -Arsenobetain -Difenilklor arsin (Kimyasal savaş gazı) -Betaklorvinilklor arsin (Lewisit) (Kimyasal savaş gazı) Çeşitli arsenik bileşikleri ikleri seramik, cam, pestisit,, boya, cila, emaye, vernik ve lastik endüstrisinde kullanılırlar. Dünyada yılda y ton arseniğin in işlendiği, i, ABD de bu metale yaklaşı şık işçinin i inin mesleki olarak maruz kaldığı tahmin edilmektedir. Arseniğin in toksik etkisi, kimyasal şekline olduğu u kadar maruziyet şekli ve süresinede bağlıdır. İnsektisit olarak arsenik triklorüre re maruziyet temas yerinde yanma ile ve olası bir bronkopnömoni gelişimi imi ile karakterizedir. 4
5 Akut maruziyette, ateş, kusma, ekstremitelerde kramplar, anoreksi, melanozis oluşabilir abilir. Kardiak aritmiler, konvülziyonlar ve paraliz gibi semptomlar ve ölüm oluşabilir abilir. Zehirlenen kişi hayatta kalırsa maruziyetten 1 veya 2 hafta sonra periferal nöropati ve kan tablosu değişimi (Kemik iliğini baskılanmasıyla anemi, lökopeni, granülositopeni) gibi diğer semptomlar da gelişir. Bu etkiler reversibldir. Arsenik trioksit için letal doz mg dır. Kronik maruziyette arsenik bileşiklerinin iklerinin tespiti zordur. Öncelikli hedef organları sinir sistemi ve deridir. Yıllar Y içinde i inde motor ve duyu nöronlarn ronlarında nda Demiyelinizasyon gelişebilir. ebilir. Derideki etkiler avuç içleri ve ayak tabanında nda dermatit, hiperpigmentasyon ve keratoz gelişimi imi ile karakterizedir. Karaciğer hasarı,, arseniğin in kronik maruziyetinin bir diğer belirtisi olabilir. Sarılıkla başlar ve siroz şeklinde gelişir. ir. Periferal vasküler hastalıklar da gelişebilir ebilir (Taiwan( ve Şili de içme i suyu ile arseniğe e maruz kalan kişilerde ilerde görülen g gangren şeklinde vasküler etkiler) Karsinojenik potansiyeli: Kronik arsenik maruziyeti ile çeşitli deri kanserleri (Bazal hücre h karsinoması, skuamoz hücre karsinoması) ) oluşabilir. Ayrıca mesleksel olarak inhalasyonla arseniğe maruziyet akciğer kanserine neden olabilir.iarc tarafından insan karsinojeni olarak tanımlanm mlanmıştır r (Grup1). KURŞUN UN Gerek doğal olarak ve gerekse endüstride sık kullanımına na bağlı olarak çevrede sık rastlanılan bir metaldir. İnorganik tuzları: Kurşun arsenat, kurşun arsenit, kurşun kromat, kurşun fluoroborat, kurşun nitrat, kurşun tiyosiyanat Organik tuzları: Tetrametil kurşun un, tetraetil kurşun un Çevreden başlıca maruziyet kaynakları; -Benzin dumanındaki ndaki kurşun un (Tetrametil kurşun un vuruntuyu önlemek içinin benzine katılmaktad lmaktadır. Süper benzine 400mg/L, normal benzine 150 mg/l) -Endüstriyel Maruziyet (Akümülat latör, seramik, porselen, kauçuk uk endüstrilerinde) 5
6 -Kurşunluunlu boyalar ( Kurşun un bazlı duvar boyaları, oto boyaları) -İçme suları ( Kurşunlu unlu borular, kurşun un içeren endüstriyel emisyonlarla suların kirlenmesi) -Kurşunun içeren besinler (Kurşunun içeren toprakta yetişen en bitkiler, seramik kaplar, teneke kutular) Kurşunununun başlıca absorpsiyon yolu gastrointestinal ve solunum sistemidir. Gastrointestinal absorpsiyon Çocuklarda %40 Yetişkinlerde %10 Organizmaya absorbe olduktan sonra dozun %99 u u hemoglobine bağlan lanır. Önce yumuşak dokularda dağı ğılır. Atılım m hızıh çok yavaştır. Maruziyetin devamı halinde kemiklerde depolanmaya başlar. İleri yaşlarda (50-60 yaş) vücut kurşununun ununun %90 ı kemiklerde toplanır. Akut kurşun zehirlenmesi nadir görülür.ya kurşun bileşiklerinin oral yolla alınması ya da kurşun buharlarının inhalasyonu ile meydana gelir.ağızda metalik tat, mide bulantısı, karın ağrısı ve kusma meydana gelir. SSS deki akut etkiler parestezi, ağrı ve kaslarda güçsüzlük olarak ortaya çıkar. Böbrek harabiyeti ve oligouri meydana gelir. Kronik kurşun zehirlenmesi (Plumbizm) belirtileri gastrointestinal, nöromüsküler, nörolojik, hematolojik ve renal etkiler olarak ortaya çıkar. Gastrointestinal etkiler: -Anoreksi -Kurşun koliği Nörolojik etkiler: -Çocuklarda IQ skorlarında azalma -Kurşun ensefalopatisi (Beyinde sıvı toplanması, beyin damarlarında hasar, nöronlarda miyelin kaybı) -Periferal nöropati (Nöronlarda demiyelinizasyon ve aksonal dejenerasyon) Hematolojik etkiler: -Kurşunun anemisi Hem sentezinin inhibisyonu Eritrositlerin yarı ömrünün azalması Renal etkiler: -Proksimal Tubullerde hasar -İnterstisiyel nefropati -Saturnin gut (Ürik asit kristallerinin eklemlerde birikmesi) 6
7 Süksinil ko-enzima + Glisin ALA sentetaz * Yüksek kan basınc ncı: -Kalsiyum metabolizmasının etkilenmesiyle damar düz kaslarının kontraksiyonu sonucu -Renal toksisite sonucu Gingivada mavi-siyah çizgi Delta aminolevulinik asit Porfobilinojen Üroporfirinojen III Ko-proporfirinojen III Delta-ALA dehidrataz * Protoporfirin IX+Fe 2+ Ko-proporfirinojen dekarboksilaz * Ferroşelataz * İdrarla atılır İdrarla atılır Eritrositte birikir Hemoglobin Kurşun zehirlenmesinin hemoglobin biyosentezine etkisi * Kurşun tarafından bloke edilen enzimler. ALA, delta-aminolevülinik asit Kaynak: Türk Farmakoloji Derneği Farmakoloji Ders Kitabı, Gazi Kitabevi 2000 Ankara Kurşunununun karsinojenik etkileri: IARC tarafından 2B grubuna alınm nmıştır. Deney hayvanlarında nda kesin karsinojen (Renal karsinomalar) olduğu halde insanlar içinin yeterli delil yoktur. Kurşunauna maruziyetin biyolojik izlenmesi: -Kanda kurşun un düzeyi -İdrar kurşun un düzeyi -Dokularda kurşun un düzeyi (Diş, saç gibi) -Kanda ALA-D aktivitesi -İdrarda ALA-D aktivitesi, koproporfirin miktarı -Eritrositte protoporfirin miktarı -Hematolojik araştırmalar rmalar CİVA Civa normal sıcaklıktakta sıvı olan tek metaldir. Oda ısısında kolayca buharlaşabilir abilir. Civa yer kabuğunda unda bulunan temel elementlerden biridir. Doğal dağı ğılımla sürekli serbest hale geçti tiği içinin insan dahil tüm canlılarda larda iz halinde bulunur. Maden yataklarından Volkanik aktivitelerden Fosil kaynaklı katı ve sıvı yakıtlar tların yakılmas lmasıyla yılda ton civanın çevreye yayıld ldığı tahmin edilmektedir. 7
8 Metalik civa, anorganik ve organik civa bileşikleri ikleri en az 80 endüstri yerinde 300 den fazla değişik ik şekilde kullanılmaktad lmaktadır: -Kloralkali ve kağı ğıt endüstrisi -Elektrik cihazları -Boyalar -Fungusit -Amalgam yapımı -Tıpta antiseptik, diüretikve antisifilitik vb. civanın n toksik etkisi kimyasal bileşimine imine göre değişir. ir. Genel olarak civa başlıca sinir sistemini ve böbrekleribrekleri etkiler. Metalik civa buharlarına akut maruziyet fatal olabilen korrozif bronşit ve pnömoniye neden olabilir. İyileşmeden sonra uzun süreli etkiler gelişebilir ebilir. Santral sinir sistemi etkilenerek tremor, aşırı sinirlilik ve duyarlık hali, unutkanlık gibi davranış bozuklukları gözlenen klinik belirtilerdir. Kronik maruziyet sıklıklakla merkürializm rializm olarak tanımlan mlanır.. Tremor, tiroid büyümesi, taşikardi ikardi, düzensiz nabız, gingivitis gelişir ir.. Motor hareketlerin koordinasyon bozukluğu, davranış bozukluğu, sinirlilik hali, hafıza kaybı, depresyon ve delirium merkezi sinir sisteminin etkilenmesi ile gelişen en nöropsikiatrik etkilerdir. civa tuzları 1 gr gibi küçük dozlarda dahi fatal olabilen toksik ve korrozif maddelerdir.. Bu tuzların ağız yoluyla alımı,, abdominal kramplara, kanlı diyare, gastrointestinal kanalda ülserasyon ve nekroza neden olur. Şok, dolaşı şım kollapsı ve ölümle sonuçlanabilir lanabilir. Eğer iyileşme olmuşsa proksimal tubullerde hasar nedeniyle renal hasar oluşabilir abilir. civa tuzlarına kronik maruziyet otoimmün hastalıklara da (Glomerülerler nefrit) neden olabilir. Organik civa (Metil civa) civanın en toksik formudur. Özellikle beyinin serebral korteksini ve serebellumunu etkiler. Ağız, dudak ve ekstremitelerde uyuşukluk ukluk, ataksiler, yorgunluk hali, konsantrasyon bozukluğu, işitmeitme ve görme kayıplar pları, tremorlar gelişir ir. Çevrede civanın metilasyonu ve biyokonsantrasyonu: Anorganik civa bileşikleri ikleri genellikle besin zincirinde birikmez. civanın metilasyonu akarsu ve denizlerde bakteriyel sentezle oluşur ur (Biyometilasyon). Mikroorganizmalardan çevreye verilen metil civa hızla diffüzlenerek besin zincirine girer (Biyokonsantrasyon). 8
9 Metil civa akuatik bitkiler algler ilkel hayvanlar balıklar ve kabuklu deniz hayvanları insan Metil civanın balık dokusundaki biyokonsantrasyon faktörü, suya göre arasında değişir ir. KADMİYUM Kadmiyum içinin modern toksik metal denilir. Kadmiyum doğada başta çinko olmak üzere çeşitli mineral filizlerinde bulunan ve endüstride yoğun kullanımı olan bir metaldir. Endüstride; -Elektrolizle kaplama ve galvanizleme proseslerinde (Antikorrozif) -Boya pigmenti ve plastiklerde -Nikel-kadmiyumkadmiyum pillerinde -Seramik ve cam yapımında vb. Maruziyet başlıca oral ve inhalasyon yolu ile olur. Çeşitli tip et, balık ve meyvalar 1-50 µg/kg Cd içerebilir. Tahıllarda 150 µg/kg a çıkabilir. Midye, istiridye gibi kabuklu deniz hayvan larında µg/kg a kadar birikebilir. İnhalasyonla alınan kadmiyumun da %30 u absorbe olabilir. Sigara önemli bir Cd kaynağı ğıdır. Bir adet sigara 1-2 µg Cd içerir. Ağız yoluyla akut zehirlenme nadirdir. İnhalasyonla akut maruziyet pnömoni ve pulmoner ödeme e neden olur. 5 mg/m 3 havanın 8 saat solunması ölüme neden olur. İnhalasyonla kronik maruziyet kronik bronşit it, fibrozis ve amfizem gelişimine imine neden olur. Gerek akut gerekse kronik maruziyetlerde kadmiyum böbrek brek tübüllerinde (metallotionein sentezini arttırır ve Cd-MT kopleksi halinde) birikir µg/g Cd böbrekbrek yükü, böbrekbrek tübülleri hücrelerinde hasara neden olur. Kadmiyum, kalsiyum fosfat ve Vitamin D metabolizmasını bozarak kemikler üzerine de etkili olabilmektedir. Maruz kişilerde ilerde osteoporoz veya osteomalasia gelişir ir. Örnek: 1946 da Japonya da itai-itai hastalığı adı verilen epidemik bir olay 9
10 Karsinojenik etkisi: Epidemiyolojik çalışmalar kadmiyum oksit toz ve buharlarına maruz kalan işçilerdeilerde solunum yolu kanserlerini arttıdığı ığını göstermektedir. IARC ın sınıflamasında Grup 1 de (İnsanda karsinojenik etkili liler) bulunmaktadır. KROM Endüstride; -Kromla kaplama (Korozyona karşı şı) -Boya endüstrisinde -Deri ve tekstil endüstrisnde vb. kullanılır. Krom, doğada Cr 2 - Cr 6 oksidasyon basamaklarında bulunur. Ancak Cr 3 ve Cr 6 formları biyolojik olarak önemlidirler.. En toksik olanı hekzavalan (Kromat) formudur. Hekzavalan formu akciğerler gibi çeşitli doku tiplerinin hücre memranlarından ndan kolayca geçebilir ebilir ve hücre içindeinde Cr 3 e indirgenir. Maruziyet başlıca deri ile temas sonucu ve krom içeren toz ve buharların inhalasyonu ile olmaktadır. Endüstride kroma dermal maruziyet kontakt dermatite neden olur. Hekzavalan krom deri ve burun mukoz memranlarına na şiddetli korroziftir (Krom ülserleri ve burun delinmesi). Krom tozları farenjit ve bronşit ite de neden olur. Hekzavalan kromun akciğer kanserleri ile ilişkisi olduğu u gösterilmig sterilmiştir. tir. IARC ın insan karsinojenleri (Grup 1)grubundadır. r. NİKEL Sertliği ve korozyona dayanıkl klılığıığı nedeniyle birçok metal alaşı şımının yapısına girer. Çelik üretimi, elektrolizle kaplama,, alkali pil, boya ve elektronik üretimi gibi daha pek çok alanda kullanılır. Nikelin ağıa ğız z yoluyla alınmas nması, kontamine olmuş besinler aracılığı ığı ile olur. Bir adet sigara 1-3 µg g Ni içerir. Nikelin başlıca maruziyet, toz ve buharlarının solunması ile olur. Nikele maruziyetin oluşturabilece turabileceği başlıca sağlık riski solunum sistemi kanserleridir dir. Burun ve akciğer kanserleri en sık rastlanılanlard lanlardır. 10
11 30 ppm nikel karbonile 30 dak maruziyet fatal olabilmektedir. Başlang langıç semptomları; başağrısı, yorgunluk, halsizlik, bulantı ve kusmadır saat içersinde, soluma zorluğu, göğüs ağrısı oluşur ur. Solunumun bozulmasını pnömoni izler. Nikele maruziyetin birdiğer önemli etkisi de alerjidir. Astım, ürtiker, eritem, kontakt dermatit oluşturabilir. Ağır r Metallerin TLV (Kabul edilebilir eşik) Değerleri erleri TLV (mg/m 3 ) Türkiye USA Kurşun 0,15 0,05 (elementel) 0,15 (tetrametil) Cıva 0,075 0,025 (anorganik) 0,01 (alkil cıva) Arsenik 0,5 0,1 0,05 (arsin) Kadmiyum 0,1 0,01 Krom Yok 0,5 (metal ve Cr +3 ) 0,05 (Cr +6 ) Nikel Yok 1 (metal ve bileşikleri) 0,12 (nikel karbonil) 11
GIDA KONTAMİNANTLARI ÇEVRESEL KİRLETİCİLER METALLER (II)
GIDA KONTAMİNANTLARI ÇEVRESEL KİRLETİCİLER METALLER (II) Metalleri diğer maddelerden ayıran en önemli özellikleri, insanlar tarafından ne oluşturulabilir nede yok edilebilir olmalarıdır. Bugün endüstriyel
DetaylıÇEVRESEL KİRLETİCİLER: METALLER (I)
ÇEVRESEL KİRLETİCİLER: METALLER (I) Metalleri diğer maddelerden ayıran en önemli özellikleri, insanlar tarafından ne oluşturulabilir nede yok edilebilir olmalarıdır. Bazı metaller, insan ve hayvanlar için
DetaylıESER ELEMENTLER, ANALİZ YÖNTEMLERİ
ESER ELEMENTLER, ÖNEMLERİ VE ANALİZ YÖNTEMLERİ Metalleri diğer toksik maddelerden ayıran en önemli özellikleri, insanlar tarafından ne oluşturulabilir nede yok edilebilir olmalarıdır. r. Periyodik tablodaki
DetaylıAğır Metal Toksisitesi ve Analizleri
Ağır Metal Toksisitesi ve Analizleri Prof. Dr. Fehime Benli Aksungar Acıbadem Labmed Klinik Laboratuvarları İleri Analiz ve Metabolizma fehime.aksungar@acibademlabmed.com.tr Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi
Detaylıİşyerlerinde çalışanlarımızın sağlığını olumsuz yönde tehdit eden, üretimi etkileyen ve İşletmeye zarar veren toz, gaz, duman, buhar, sis, gürültü,
TOZ İşyerlerinde çalışanlarımızın sağlığını olumsuz yönde tehdit eden, üretimi etkileyen ve İşletmeye zarar veren toz, gaz, duman, buhar, sis, gürültü, Termal Konfor gibi unsurlardan biriside Tozdur. Organik
DetaylıAğır Metaller. Doç. Dr. Arzu Çağrı Mehmetoğlu
Ağır Metaller Doç. Dr. Arzu Çağrı Mehmetoğlu Metaller Birçok metaller insan ve hayvanlar için esansiyeldir. Bunlardan 8 element (kalsiyum, potasyum, sodyum, magnezyum, metallerimle kükürt, klorür, silisyum
DetaylıBİYOİNORGANİK KİMYA 9. HAFTA
BİYOİNORGANİK KİMYA 9. HAFTA Meslek Hastalıklarına Neden Olan Kimyasallar Meslek Hastalıkları meslekle-işle ilgili hastalıklardır. Meslek hastalıklarının Genel Özellikleri: Kendine özgü bir klinik tablo,
DetaylıBakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar.
Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Vücutta küçük miktarda bakır varlığı olmaz ise demirin intestinal yolaktan emilimi ve kc de depolanması mümkün değildir. Bakır hemoglobin yapımı için de
DetaylıDİŞHEKİMLİĞİNDE ALERJİ. Prof. Dr. Ahmet Saraçoğlu
DİŞHEKİMLİĞİNDE ALERJİ Prof. Dr. Ahmet Saraçoğlu ALERJİ Alerji terimi Yunanca değişim-değişmiş anlamına gelen allos ile tepki-tepki gösterme anlamına gelen ergon sözcüklerinden köken almıştır. Alerji terimi
DetaylıFarmasötik Toksikoloji
Farmasötik Toksikoloji 2015-2016 II Prof.Dr.Buket Alpertunga Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı 1 Doz-cevap ilişkisi «Her madde zehirdir, zehir olmayan madde yoktur, zehir ile ilacı birbirinden ayıran
DetaylıCan boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..
Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir
DetaylıToksisiteye Etki Eden Faktörler
Toksisiteye Etki Eden Faktörler Toksik etki (toksisite) Tüm ksenobiyotiklerin biyolojik sistemlerde oluşturdukları zararlı etki. 2 Kimyasal Madde ile İlgili Faktörler Bir kimyasal maddenin metabolizmasında
DetaylıTÜRKİYE İLAÇ VE TIBBİ CİHAZ KURUMU KOZMETİK ÜRÜNLERDE AĞIR METAL SAFSIZLIKLARINA İLİŞKİN KILAVUZ
TÜRKİYE İLAÇ VE TIBBİ CİHAZ KURUMU KOZMETİK ÜRÜNLERDE AĞIR METAL SAFSIZLIKLARINA İLİŞKİN KILAVUZ Amaç MADDE 1- (1) Bu Kılavuz, kozmetik ürünlerde bulunması muhtemel ağır metal safsızlıklarına ve bu safsızlıkların
DetaylıMESLEKİ TOKSİKOLOJİDE TEMEL KAVRAMLAR
1 MESLEKİ TOKSİKOLOJİDE TEMEL KAVRAMLAR Prof.Dr.Belma Koçer-Gümüşel Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi F.Toksikoloji Anabilim Dalı belmagumusel@yahoo.com 2 Mesleki Toksikoloji İşyeri ortamında
DetaylıMesleksel Akciğer Hastalıkları. Prof. Dr. Y. İzzettin Barış
Mesleksel Akciğer Hastalıkları Prof. Dr. Y. İzzettin Barış ARGON GAZI AR :Renksis,kokusuz iner gaz.o2 gibi suda erir Kullanım alanları : Basınç odaları,neon,flöresan ampulleri,bronş tümörlerinin laser
DetaylıTOKSİKOLOJİ Toxicology. METALLER Metals. Ankara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi F. Toksikoloji Anabilim Dalı, Tandoğan, Ankara
TOKSİKOLOJİ Toxicology METALLER Metals Ankara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Tandoğan, Ankara (Hg) endüstriyel olarak eski Yunan dan beri diğer metallerle birleşebilme kapasitesi nedeniyle kullanılmıştır.
DetaylıPestisitlerin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri
Pestisitlerin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri Besin maddelerinin üretimi, tüketimi ve depolanmaları sırasında, besin değerini bozan ve besinleri yok eden, zarar veren haşereleri, mikroorganizmaları
DetaylıMetallothionein-2A Heterezigot Gebe Kadınlar ve Yenidoğanları Daha Yüksek Kan Kurşun Düzeyleri İçin Risk Grubu mudur?
Metallothionein-2A Heterezigot Gebe Kadınlar ve Yenidoğanları Daha Yüksek Kan Kurşun Düzeyleri İçin Risk Grubu mudur? DR. DENİZ TEKİN Ankara Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü KURŞUN Kurşun maruziyeti, ciddi
DetaylıYAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy
YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR Prof. Dr. Mehmet Ersoy DEMANSA NEDEN OLAN HASTALIKLAR AMAÇ Demansın nedenleri ve gelişim sürecinin öğretmek Yaşlı bireyde demansa bağlı oluşabilecek problemleri öğretmek
DetaylıLABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU
LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak
DetaylıToksikolojinin Temel İlkeleri
Toksikolojinin Temel İlkeleri Toksin = Zehir Toksik madde; Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir.
DetaylıHİDROJEN PEROKSİT, SAÇ BOYALARI ve KANSER
HİDROJEN PEROKSİT, SAÇ BOYALARI ve KANSER A)HİDROJEN PEROKSİT Hidrojen peroksit; ısı, kontaminasyon ve sürtünme ile yanıcı özellik gösteren, renksiz ve hafif keskin kokuya sahip olan bir kimyasaldır ve
DetaylıKurşun ile Zehirlenmeler
Kurşun ile Zehirlenmeler Dr. Müge Tecder-Ünal Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı Klinik Toksikoloji Kursu, Nisan 2010, İzmir 15 aylık kız çocuk Şikayet: saçma yutma Öykü: 14.03.2010
Detaylıδ-aminolevulinik ASİT
δ-aminolevulinik ASİT Diğer adı ve kısaltmalar: Delta aminolevulinik asit, δ-ala, DALA, ALA. Kullanım amacı: Porfiria olasılığını değerlendirmek, çeşitli pofiria türleri arasında ayırıcı tanı yapmak ve
DetaylıİÇİNDEKiLER. Önsöz...,... v BÖLÜM I. TOKSiKOLOJi'YE GiRiŞ
İÇİNDEKiLER Önsöz...,... v BÖLÜM I TOKSiKOLOJi'YE GiRiŞ 1. 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 2. 2.1 2.2 2.3 3. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Toksikoloji de Temel Kavramlar...2 Toksikoloji'nin alt birimleri...2 Zehir ve Toksik
DetaylıÇevre İçin Tehlikeler
Çevre ve Çöp Çevre Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu, insan ve bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan ortamdır.
DetaylıHedefe Spesifik Beslenme Katkıları
Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları Hayvan Beslemede Vitamin ve Minerallerin Önemi Vitaminler, çiftlik hayvanlarının, büyümesi, gelişmesi, üremesi, kısaca yaşaması ve verim vermesi için gerekli metabolik
DetaylıMagnezyum (Mg ++ ) Hipermagnezemi MAGNEZYUM, KLOR VE FOSFOR METABOLİZMA BOZUKLUKLARI
Magnezyum (Mg ++ ) MAGNEZYUM, KLOR VE METABOLİZMA BOZUKLUKLARI Dr Ali Erhan NOKAY AÜTF Acil Tıp AD 2009 Büyük kısmı intraselüler yerleşimlidir Normal serum düzeyi: 1.5-2,5 meq/l Hücre içinde meydana gelen
DetaylıÖzel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!
Özel Formülasyon DAHA İYİ Yumurta Verimi Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!
Detaylıİlaç Allerjisi İle Oluşan Klinik Sendromlar
İlaç Allerjisi İle Oluşan Klinik Sendromlar Hepatik reaksiyonlar Çoğu ilaç kolestatik ya da hepatoselüler karaciğer değişikliklerine neden olur. Paraaminosalisilik asit, sülfonamidler, fenotiazinler karaciğerin
DetaylıÇocukta Analjezik Antipiretik Kullanımı
Çocukta Analjezik Antipiretik Kullanımı Doç. Dr. Betül ULUKOL AKBULUT Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediatri Bilim Dalı Ateş Hipotalamik set-point in yükselmesi Çevre ısısının çok artması Ektodermal
DetaylıTOKSİKOLOJİ. Risk değerlendirmesine giriş Introduction to risk assessment
TOKSİKOLOJİ Risk değerlendirmesine giriş Introduction to risk assessment Ankara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Tandoğan, Ankara Eczacılık Fakültesi Toksikoloji Anabilim Dalı R İ S K D E Ğ E R L E N
DetaylıMİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI
MİNERALLER Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER İnsan vücudunun yaklaşık %4-5 i minareldir.bununda yarıya yakını Ca, ¼ ü fosfordur. Mg, Na, Cl, S diğer makro minerallerdir. Bunların dışında kalanlar
Detaylı3 )Peroksitlerle deney yapılırken aşağıdakilerden hangisi yapılmamalıdır?
1)Aşağıdakilerden hangisi kuvvetli patlayıcılar sınıfına girer? Dumansız barut Kibrit Roket yakıtı Havai fişek Dinamit** 2) Yanıcı sıvıları parlayıcı sıvılardan ayıran en önemli fark aşağıdakilerden hangisidir?
DetaylıBİYOKONSANTRASYON, BİYOAKÜMÜLASYON, BİYOMAGNİFİKASYON
BİYOKONSANTRASYON, BİYOAKÜMÜLASYON, BİYOMAGNİFİKASYON Çevre Toksikolojisi ve Ekotoksikoloji Çevre toksikolojisi, fiziksel çevremizde bulunan kimyasalların çevre üzerindeki olumsuz etkilerini inceleyen
DetaylıBİYOİNORGANİK KİMYA 5. HAFTA
BİYOİNORGANİK KİMYA 5. HAFTA ESER ELEMENTLER İnsan vücudunda en yüksek oranda bulunan element oksijendir. İkincisi ise karbondur. İnsan vücudunun kütlesinin %99 u sadece 6 elementten meydana gelir. Bunlar:
DetaylıOKULDA KİMYA KAĞIT. Kağıdın ana maddesi doğal bir polimer olan selülozdur.
OKULDA KİMYA KAĞIT Kağıdın ana maddesi doğal bir polimer olan selülozdur. Selüloz bitkilerin gövde ve yapraklarında bol bulunur, bu nedenle kağıt çoğunlukla ağaç gövdelerinden üretilir. Kağıt üretimi:
DetaylıFarmasötik Toksikoloji
Farmasötik Toksikoloji 2014 2015 3.Not Doç.Dr. Gül ÖZHAN Hücre membranları önemli engel! Çevre İnterstisyel sıvı Mukoza deri Absorbsiyon Plazma Kapiler membranı İnterstisyel sıvı Kapiler membranı Hücre
DetaylıB grubunda olan bir vitamin olarak kabul edilir. Yumurta akında bulunan avidin isimli madde biotini etkisiz hale getirir. Yumurta akında bulunan
BİOTİN - H VİTAMİNİ B grubunda olan bir vitamin olarak kabul edilir. Yumurta akında bulunan avidin isimli madde biotini etkisiz hale getirir. Yumurta akında bulunan avidin maddesi yumurta çiğ iken etkili
DetaylıTRANSFERRİN ERİTROSİT. Transferrinin normal değerleri: Transferin seviyesini düşüren sebepler. Eritrosit; RBC: Red Blood Cell = Alyuvar
TRANSFERRİN Transferin kanda demiri taşıyan bir proteindir. Her bir trasferrin molekülü iki tane demir taşır. Transferrin testi tek başına bir hastalığı göstermez. Beraberinde serum demiri, ferritin, demir
DetaylıHava Kirliliği ve Sağlık Etkileri
Environment International Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri Hoş Geldiniz 23 Temmuz 2010 Wim van Doorn TEMĠZ HAVA NEDĠR? Temiz hava bileşimi Azot Oksijen Su buharı Diğer kirleticiler Karbon dioksit Organik
DetaylıERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM
9.11.2015 ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM Konular Doğum öncesi gelişim aşamaları Zigot Doğum öncesi çevresel etkiler Teratojenler Doğum Öncesi G elişim Anneyle ilgili diğer faktörler Öğr. Gör. C an ÜNVERDİ Zigot
DetaylıDAHA İYİ ÖZEL FORMÜLASYON. Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık
ÖZEL FORMÜLASYON DAHA İYİ Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALİYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA İÇİN AGRALYX
DetaylıMineraller. İnorganik maddeler. Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan Farmakognozi ABD
Mineraller İnorganik maddeler Farmakognozi ABD AÜEF Mineraller Kas ve kemik oluşumu, vücut sıvılarının oluşumu, sağlıklı sinir fonksiyonlarının devamı ve kas tonusunun düzenlenmesinde gerekli olan yapıtaşlarıdır.
DetaylıBÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...
BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4
DetaylıBiyolojik Risk Etmenleri
Biyolojik Risk Etmenleri Mesleki tehlikeler Biyolojik, Biyomekanik, Kimyasal, Fiziksel (+radyolojik) Psikososyal TANIMLAMA Çalışma yaşamında biyolojik risk etkenleri denildiğinde akla, herhangi bir enfeksiyona,
DetaylıBornova Vet.Kont.Arst.Enst.
Yemlerde Amino asitler ve B Grubu Vitaminlerinin Önemi ve Test Metotları Süreyya ÖZCAN Besin Öğeleri Canlının yaşamını devam ettirmesi için gerekli olan kimyasal element veya bileşiklerdir. Hücrelerin
DetaylıYemlerde Amino asitler ve B Grubu Vitaminlerinin Önemi ve Test Metotları. Süreyya ÖZCAN
Yemlerde Amino asitler ve B Grubu Vitaminlerinin Önemi ve Test Metotları Süreyya ÖZCAN Besin Öğeleri Canlının yaşamını devam ettirmesi için gerekli olan kimyasal element veya bileşiklerdir. Hücrelerin
DetaylıDEMİR İÇEREN İLAÇLARLA ZEHİRLENME UZM.DR. SEVGİ YUMRUTEPE MALATYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 22.O4.2018
DEMİR İÇEREN İLAÇLARLA ZEHİRLENME UZM.DR. SEVGİ YUMRUTEPE MALATYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 22.O4.2018 GİRİŞ Demir ilaçları anemi tedavisinde (özellikle gebelerde ve çocuklarda) En sık 6 yaş altı çocuklarda
Detaylı1- Aşağıdakilerden hangisi Aşındırıcı sembolüdür? a. b. c. d. CEVAP: D. 2- Aşağıdakilerden hangisi Yanıcı sembolüdür? a. b. c. d.
1- Aşağıdakilerden hangisi Aşındırıcı sembolüdür? 2- Aşağıdakilerden hangisi Yanıcı sembolüdür? 3- Aşağıdakilerden hangisi Zararlı Madde sembolüdür? 4- Aşağıdakilerden hangisi Oksitleyici (Yükseltgen)
DetaylıÇEVRE KORUMA VE KONTROL MÜDÜRLÜĞÜ
ÇEVRE KORUMA VE KONTROL MÜDÜRLÜĞÜ Pil ve Akümülatör Nedir? Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren, kompleks elektro kimyasal cihazlardır. Piller ve Aküler Şarj Edilemez (Primer) Şarj Edilebilir
DetaylıÜRÜN BİLGİSİ. 1. ÜRÜN ADI LİMENDA Vajinal Ovül. 2. BİLEŞİM Etkin madde: 1 vajinal ovül için; Mikonazol nitrat
ÜRÜN BİLGİSİ 1. ÜRÜN ADI LİMENDA Vajinal Ovül 2. BİLEŞİM Etkin madde: 1 vajinal ovül için; Metronidazol Mikonazol nitrat 750 mg 200 mg 3. TERAPÖTİK ENDİKASYONLAR Candida albicans ın oluşturduğu kandidal
DetaylıSOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire
SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire ÜST SOLUNUM YOLU Farenjit :Farenks mukozasının iltihabi bir hastalığıdır. Akut ve kronik olarak seyreder. Larenjit :Üst solunum yolunun bir parçası
DetaylıMOLEKÜLER EKOTOKSİKOLOJİ LABORATUARI
MOLEKÜLER EKOTOKSİKOLOJİ LABORATUARI Laboratuvar Sorumlusu: Prof.Dr. Mustafa CANLI İletişim : Tel: 2559, Eposta: mcanli@cu.edu.tr Temel Araştırma Alanımız: Ağır metallerin sucul organizmalara olan toksik
DetaylıECZACILIK FAKÜLTESİ TOKSİKOLOJİ. Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K
ECZACILIK FAKÜLTESİ TOKSİKOLOJİ PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Şahan SAYGI, sahan.saygi@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS DERSLERİ Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K ETKS 600 Uzmanlık Alan Dersi Z 4 0 4 ETKS 601
DetaylıKocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Alerji-İmmünoloji BD Olgu Sunumu 03 Ekim 2017 Salı
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Alerji-İmmünoloji BD Olgu Sunumu 03 Ekim 2017 Salı Uzm. Dr. M. Tuba Çöğürlü Prof. Dr. Metin Aydoğan Kocaeli Üniversitesi Tıp
DetaylıDÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ
DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın
DetaylıANEMİYE YAKLAŞIM. Dr Sim Kutlay
ANEMİYE YAKLAŞIM Dr Sim Kutlay KBH da Demir Eksikliği Nedenleri Gıda ile yetersiz demir alımı Üremiye bağlı anoreksi,düşük proteinli (özellikle hayvansal) diyetler Artmış demir kullanımı Eritropoez stimule
DetaylıVİTAMİN NEDİR? Vitaminler organik besinler grubunda bulunup
VİTAMİN NEDİR? Vitaminler organik besinler grubunda bulunup normal yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan, yiyecekler içerisinde doğal olarak bulunan basit yapılı bileşiklerdir. VİTAMİNLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ=)
DetaylıCANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ
1 CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Canlıların temel bileşenleri; inorganik ve organik bileşikler olmak üzere ikiye ayrılır. **İnorganik bileşikler: Canlılar tarafından sentezlenemezler. Dışarıdan hazır olarak
DetaylıTOZDAN NASIL KORUNABİLİRİM?
TOZDAN NASIL KORUNABİLİRİM? TOZ NEDİR? TOZ: Çeşitli organik ve inorganik maddelerden aşınma, parçalanma, öğütme, yanma veya mekanik olarak kırma, parçalama, delme, öğütme işlemleri sırasında ve sonucunda
DetaylıDünya nüfusunun her geçen yıl artması, insanları beslenme, giyinme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarını gidermek için değişik yollar aramaya
Dünya nüfusunun her geçen yıl artması, insanları beslenme, giyinme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarını gidermek için değişik yollar aramaya zorlamıştır. Mevcut Dünya topraklarından daha çok verim elde
DetaylıKOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ
KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ Belli bir ortam içinde bulunan metalik yapının korozyonunu önlemek veya korozyon hızını azaltmak üzere alınacak önlemleri üç ana grup altında toplanabilir. Korozyondan Korunma
DetaylıÇEVRE KORUMA VE KONTROL MÜDÜRLÜĞÜ
ÇEVRE KORUMA VE KONTROL MÜDÜRLÜĞÜ Pil ve Akümülatör Nedir? Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren, kompleks elektro kimyasal cihazlardır. Piller ve Aküler Şarj Edilemez (Primer) Şarj Edilebilir
DetaylıVIA GRUBU ELEMENTLERİ
Bölüm 8 VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. O, S, Se, Te, Po O ve S: Ametal Se ve Te: Yarı metal Po: Metal *Oksijen genellikle bileşiklerinde
DetaylıÇeşitli nedenlerle oluşabilen karaciğer fibrozisi hemen daima geri dönüşümsüzdür.
SİROZ Çeşitli nedenlerle oluşabilen karaciğer fibrozisi hemen daima geri dönüşümsüzdür. İlerleyici ilerleyici karaciğer hastalıkları sonuçta siroz ile sonuçlanan progresif fibrozise neden olur. Safra kanalikülü
DetaylıÇevremizdeki Kimyasal Maddeler
Çevremizdeki Kimyasal Maddeler Ana Tema Önerilen Süre Kazanımlar Öğrenciye Kazandırılacak Beceriler Yöntem ve Teknikler Araç ve Gereçler Kimyasal maddeler, çevreyi ve insan sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.
DetaylıKimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I
Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I asitleşme-alkalileşme (tuzluluk-alkalilik) ve düşük toprak verimliliği Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Toprak Kimyasal Özellikleri
Detaylı2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi?
DEMİR EKSİKLİĞİ 1. Demir eksikliği anemisi nedir? Demir eksikliği anemisi : kan hücrelerinin yapımı için gerekli olan demirin dışarıdan besinlerle yetersiz alınması yada vücuttan aşırı miktarda kaybedilmesi
DetaylıLOGO. Doç. Dr. Esin SUZER. Prof. Dr. Aynur KONTAŞ. Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Kimyası Bölümü
LOGO Doç. Dr. Esin SUZER Prof. Dr. Aynur KONTAŞ Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Kimyası Bölümü Deniz Kirliliği İnsan kaynaklı ya da doğal etkiler sonucu ortaya çıkan,
DetaylıDİOKSİNLER VE BUNLARIN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
DİOKSİNLER VE BUNLARIN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Mustafa Cüneyt Gezen MEng, DGSA, CIH, ATEX 137 mustafacuneyt.gezen@uskudar.edu.tr 1 Bütün maddeler zehirdir. Zehirsiz hiçbir şey yoktur. Şifa ile
DetaylıHepatik Ensefalopati. Prof. Dr. Ömer Şentürk
Hepatik Ensefalopati Prof. Dr. Ömer Şentürk Hepatik Ensefalopati : Terminoloji Tip A Akut karaciğer yetmezliği ile birlikte Tip B Porto-sistemik Bypass ile birlikte (intrensek hepatosellüler yetmezlik
DetaylıYÜKSEK İRTİFA VE AKCİĞERLER
YÜKSEK İRTİFA VE AKCİĞERLER Yükseklik Seviyesi (m.) İrtifa Tanımı 8000 + Ölüm Bölgesi (Death Zone) 7500-5500 Ekstrem Yüksek İrtifa (Extreme High Altitude) 5000-3500 Çok Yüksek İrtifa (Very High Altitude)
DetaylıFEN ve TEKNOLOJİ DERSİ / PERİYODİK SİSTEM. Metaller, Ametaller ve Yarı metaller
Metaller, Ametaller ve Yarı metaller 1 Elementler gösterdikleri benzer özelliklere göre metaller, yarı metaller ve ametaller olarak sınıflandırılabilirler. Periyodik tabloda metal, ametal ve yarı metallerin
Detaylı6.WEEK BİYOMATERYALLER
6.WEEK BİYOMATERYALLER Biyomedikal Uygulamalar İçin Malzemeler Doç. Dr. Ayşe Karakeçili 3. BİYOMATERYAL TÜRLERİ METALİK BİYOMATERYALLER Hard Tissue Replacement Materials Metalik materyaller, biyomateryal
DetaylıEnjeksiyonluk Çözelti Veteriner Vitamin
Prospektüs Betakin sarı renkli, berrak çözelti olup, her ml'si 5 mg Thiamin HC1 (Vit. B,), 2 mg Riboflavin (Vit. B 2 ), 2 mg Pridoksin HC1 (Vit. B 6 ), 4 mcg Siyanokobalamin (Vit B] 2 ), 20 mg Niasin,
DetaylıİÇİNDEKİLER Birinci Bölüm HİJYEN ve SANİTASYON İkinci Bölüm GIDA HİJYENİ, TANIMI ve ÖNEMİ Üçüncü Bölüm PERSONEL HİJYENİ
İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm HİJYEN ve SANİTASYON Hijyenin Tanımı ve Önemi... 1 Sanitasyon Tanımı ve Önemi... 1 Kişisel Hijyen... 2 Toplu Beslenme Sistemlerinde (TBS) Hijyenin Önemi... 3 Toplu Beslenme Sistemlerinde
DetaylıMİNERALLER. Yrd. Doç. Dr. Funda GÜLCÜ BULMUŞ Fırat Üniversitesi SHMYO
MİNERALLER Yrd. Doç. Dr. Funda GÜLCÜ BULMUŞ Fırat Üniversitesi SHMYO Mineraller Sodyum (Na) Potasyum (K) Klor (Cl) Magnezyum (Mg) Kalsiyum (Ca) Fosfor (P) Bakır (Cu) Demir (Fe) Çinko (Zn) Kobalt (Co) Molibden
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 14. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 8- VİTAMİNLER
ADIM ADIM YGS-LYS 14. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 8- VİTAMİNLER 4) VİTAMİN Vücut metabolizması için gerekli olan ancak insan vücudunda üretilemeyen organik maddelerdir. Dışarıdan hazır
DetaylıOKUL ÇAĞINDA BESLENME
OKUL ÇAĞINDA BESLENME Doç. Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Gastroenteroloji, Beslenme ve Metabolizma Ünitesi Nisan 2008-İZMİR ADÖLESAN DÖNEM 1. Biyolojik değişim BÜYÜME
Detaylı2. Renal tübülüslerde ise reabsorbsiyon ve sekresyon (Tübüler reabsorbsiyon ve Tübüler sekresyon) olur.
BÖBREK Böbreklerimiz, omurganın her iki yanında, karın boşluğu içerisinde ve bel bölgesinin biraz yukarısında yer alırlar. Her insanda iki tane böbrek bulunur. Fakat sağlıklı tek bir böbrek de normal yaşam
DetaylıTARİHİ YAPILARIN RESTORASYONUNDA İSG: MALZEME ANALİZİ NEDEN ÖNEMLİDİR?
TARİHİ YAPILARIN RESTORASYONUNDA İSG: MALZEME ANALİZİ NEDEN ÖNEMLİDİR? HAZAL ÖZLEM ERSAN ERUŞ & MUSTAFA ERUŞ KORUMA UYGULAMA VE DENETİM MÜDÜRLÜĞÜ (KUDEB) Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi 2017,
DetaylıKansız kişilerde görülebilecek belirtileri
Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın
DetaylıRenksiz, Kokusuz ve Tatsız Kimyasal Tehlike: Sarin
Renksiz, Kokusuz ve Tatsız Kimyasal Tehlike: Sarin Öğr. Gör. Ezgi ATALAY MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ, HATAY SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU Kimyasal silahlar; Katı, sıvı ve gaz (buhar, aerosol) halde
DetaylıPROSPEKTÜS BECOVİTAL ŞURUP
PROSPEKTÜS BECOVİTAL ŞURUP FORMÜLÜ: Bir ölçek (5 ml)' de ; B 1 Vitamini 5 mg B 2 Vitamini 2 mg Dekspantenol 3 mg B6 Vitamini 2 mg Nikotinamid 20 mg Yardımcı Maddeler: Şeker, etanol, sodyum benzoat, limon
DetaylıArsenik Zehirlenmesi. Olgu
Yeşim Tunçok DEÜTF Farmakoloji Anabilim Dalı Klinik Toksikoloji Bilim Dalı İlaç ve Zehir Danışma Merkezi Olgu 35 yaşındaki erkek hasta Sol el ayasında hiperkeratotik lezyon Öyküde yorgunluk, güçsüzlük,
DetaylıFarmasötik Toksikoloji
Farmasötik Toksikoloji 2014 2015 1.Not Doç.Dr. Gül ÖZHAN TOKSİKOLOJİ ZEHİR BİLİMİ Kimyasallar ile biyolojik sistemler arasındaki etkileşimleri zararlı sonuçları yönünden inceler. 2 2 Terminoloji: Ksenobiyotik
DetaylıULUSAL KAZA YARALANMA VERİTABANI (UKAY)
TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı ULUSAL KAZA YARALANMA VERİTABANI (UKAY) EĞİTİM MODÜLÜ I Kodlama İlkeleri 1 21-23 Haziran 2012 ANKARA UKAY KAPSAMI Ulusal Kaza Yaralanma
DetaylıEk-5 TEHLİKELİ MADDE VE MÜSTAHZARLARA İLİŞKİN ÖZEL RİSK İBARELERİ. Şok, sürtünme, alev ve diğer tutuşturucu kaynakları ile temasında patlama riski.
Ek-5 TEHLİKELİ MADDE VE MÜSTAHZARLARA İLİŞKİN ÖZEL RİSK İBARELERİ Risk İbaresi Risk İbaresinin Açık İfadesi R 1 R 2 R 3 R 4 R 5 R 6 R 7 R 8 R 9 R 10 R 11 R 12 R 14 R 15 R 16 R 17 R 18 R 19 R 20 R 21 R
DetaylıHücrelerin içinde bol miktarda bulunup, kanda ve doku arası sıvılarda daha az miktardadır.
Vücuttaki Madensel Maddeler İnsan vücudunun en önemli kısmı sudur. Su canlılığın olabilmesi için vazgeçilmez bir maddedir. Ancak, suyun görev yapabilmesi için, tuza da gerek vardır. Sofra tuzu olarak tanıdığımız
DetaylıALFA LİPOİK ASİT (ALA)
ALFA LİPOİK ASİT (ALA) Bitki ve hayvan dokularında doğal olarak bulunan ditiyol türevi bir bileşiktir. Endojen olarak mitokondride oktanoik asitten sentezlenir. ALA mitokondrideki enerji üretiminden sorumlu
DetaylıTARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ
TARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ Dr. Aydan Alev BURÇAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları
DetaylıFizyoloji. Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri. Dr. Deniz Balcı.
Fizyoloji Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri Dr. Deniz Balcı deniz.balci@neu.edu.tr Ders İçeriği 1 Vücut Sıvı Bölmeleri ve Hacimleri 2 Vücut Sıvı Bileşenleri 3 Sıvıların Bölmeler Arasındaki HarekeF Okuma
DetaylıFarmasötik Toksikoloji
Farmasötik Toksikoloji 2014 2015 2.Not Doç.Dr. Gül ÖZHAN Absorbsiyon Kan hücreleri Dağılım Dokularda depolanma Eliminasyon Kimyasal Serum proteinleri Kan veya plazma Etki bölgesi Metabolizma Eliminasyon
DetaylıTam Kan; Hemogram; CBC; Complete blood count
TAM KAN SAYIMI Tam Kan; Hemogram; CBC; Complete blood count Tam kan sayımı kanı oluşturan hücrelerin sayılmasıdır, bir çok hastalık için çok değerli bilgiler sunar. Test venöz kandan yapılır. Günümüzde
DetaylıİÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... III
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... III 1: DİYABET...1 Diabetes insipedius...2 Diabetes mellitus...2 Diyabetin Etkileri...3 Belirtiler...4 Nedenler...4 Tedavi...4 Bitkilerin Rolü...5 Tıbbi Faydaları...6 2: KARACİĞER
DetaylıBOTULİNUM ANTİTOKSİN. Uzm. Dr. Ş Ömür Hıncal SBÜ Bağcılar EAH Acil Tıp Kliniği
BOTULİNUM ANTİTOKSİN Uzm. Dr. Ş Ömür Hıncal SBÜ Bağcılar EAH Acil Tıp Kliniği Tarihçe İlk olarak 1820 lerde Almanya da Sosisten zehirlenme Latince: Botulus (sosis) Bacillus Botulinus Patogenez C. botulinum
DetaylıDEĞİŞİK KOŞULLARDA SOLUNUM (İRTİFA VE SUALTI)
DEĞİŞİK KOŞULLARDA SOLUNUM (İRTİFA VE SUALTI) Prof. Dr. Fadıl ÖZYENER Fizyoloji Anabilim Dalı Yüksek irtifa fizyolojisi İrtifa (metre) Atm.P (mmhg) At.PO 2 (mmhg) P A CO 2 (mmhg) P A O 2 (mmhg) Art.O 2
DetaylıTEHLİKELİ MADDE SINIFLANDIRMALARINDA TEHLİKE İŞARET VE LEVHALARININ ÖZELLİKLERİ
TEHLİKELİ MADDE SINIFLANDIRMALARINDA TEHLİKE İŞARET VE LEVHALARININ ÖZELLİKLERİ Hazırlayan Abdurrahman KAR Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD) Ferhuniye Mah Mümtaz Koru Sok. Çetinkaya İş Merkezi
DetaylıÖzel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA CIVCIV IÇIN OVOLYX!
Özel Formülasyon DAHA İYİ Yumurta verimi Kabuk kalitesi Civciv kalitesi Döllülük Çıkım oranı Karaciğer sağlığı Bağırsak sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA
Detaylı