04 ISSN Türk Eczac lar Birli i nin ki Ayl k Yay n Organ Temmuz-A ustos 2010

Transkript

1 04 ISSN Türk Eczac lar Birli i nin ki Ayl k Yay n Organ Temmuz-A ustos 2010 DOSYA: Bitkisel Ürünler, Mevzuat ve Öneriler 3. Baflkanlar Dan flma Kurulu Toplant s Keyif Veren fiurup Kolan n Keflfedilifl Öyküsü Cruise ile Yunan Adalar

2

3 Ç NDEK LER Yay n Türü: Süreli Yay n SAH B Ecz. Erdo an ÇOLAK Genel Baflkan SORUMLU YAZI filer MÜDÜRÜ Ecz. Özgür ÖZEL Genel Sekreter MERKEZ HEYET Ecz. Erdo an ÇOLAK Uzm. Ecz.Harun KIZILAY Ecz. Özgür ÖZEL Ecz. Nevin TAfiLIÇAY Ecz. Mukaddes HARMANCI Ecz. Hüseyin OLAN Ecz. M.fierif BOYACI Ecz. Ali ASLAN Ecz. Murat YÜRÜR Doç. Dr.Mustafa ASLAN Ecz. M.Ekrem EfiK NAT YAYIN SEKRETER Ayflen YALMAN REDAKS YON Dönsel COfiAR REKLAM SORUMLUSU Ayflen YALMAN GRAF K TASARIM Linol Tasar m / BASKI Fersa Ofset Tesisleri Ostim 36. Sokak No: 5/C-D, Yenimahalle ANKARA Tel: (pbx) Bask Tarihi: YÖNET M YER VE YAZIfiMA Willy Brandt Sokak No: 9, Çankaya / ANKARA Tel: YAYIN KOfiULLARI Dergideki yaz lar dergi ad gösterilerek yay mlanabilir. Yaz lardaki görüfllerden yazar n kendisi sorumludur. Dergi üyelere ücretsiz gönderilir. Yay nlanmas istenilen yaz lar n, bilgisayarda Word program ile yaz lmas ve yaz lar n orijinal ç kt s ile birlikte disketinde gönderilmesi teknik aç dan kolayl k sa layacakt r. TEB Haberler Dergisi hakk ndaki flikayetlerinizi, memnuniyetinizi ve önerilerinizi iletebilmek için; Türk Eczac lar Birli i Willy Brandt Sokak No: 9 Çankaya / ANKARA adresine, teb@teb.org.tr e-posta adresine yazabilir ya da a faks çekebilirsiniz. Bak fl 3 Ecz. Erdo an ÇOLAK / Baflkan Diyalog 4 Ecz. Özgür ÖZEL / Genel Sekreter TEB Haberler Dergisi Sorumlu Yaz flleri Müdürü 3. Baflkanlar Dan flma Kurulu Toplant s 5 Ecz. Nefle KILINÇ MERCAN, Ecz. Esin ÖNGÜN Dosya: Bitkisel Ürünler, Mevzuat ve Öneriler 14 TEB AR-GE Birimi Kooperatiflerimiz 19 Günce 23 Ecz. Meriç KALAYCIO LU Keyif Veren fiurup Kolan n Keflfedilifl Öyküsü 26 Ayflen YALMAN Bizden Haberler 28 Ecz. Esin ÖNGÜN K sa K sa Sa l k 30 Gaye SARIKAYA Afl -Afl Yönetimi ve So uk Zincir 32 Pakistan'da Selle Gelen Felaket 36 Berivan VARGÜN Feyzullah Yorulmaz Kimdir? 37 Gaye SARIKAYA Dünyada Ne Var Ne Yok 38 Sevim ÖZDEM R Kültür Sanat 40 Ayflen YALMAN Cruise ile Yunan Adalar 42 Gaye SARIKAYA Bas nda TEB 44 Ayflen YALMAN Astroloji 52 Ecz. Meriç KALAYCIO LU Bulmaca 56 Ayfle Ümit

4

5 Bak fl Geride bıraktığımız referandum sürecini, bu açıdan bakıldığında maalesef pek de olumlu değerlendirmek mümkün değil. Ortaya çıkan sonuçlar elbette farklı kesimlerce farklı değerlendirmelere konu olacaktır ancak referanduma giden sürecin kendisi bizleri gerçek bir demokrasi konusunda ne yazık ki birçok soru işareti ile baş başa bıraktı. Alanlarda ve tartışmalarda anlamak için dinlemeyen, anlatmak için tartışmayan bir üslubun egemen olduğunu gördük. Bu nedenle ne bu süreçten ne de sonucundan toplumsal olarak iyi bir sınav olarak bahsetme şansımız olmayacak. Ecz. Erdo an ÇOLAK / Baflkan Eylül ayından başlayarak, tüm Eczacı Odalarımız Mali Kongrelerini gerçekleştiriyor. Bizler için Mali Kongre şeffaflık, açıklık ve hesap verebilirlik demek. Yani yalnızca teknik bir prosedür olmanın ötesinde; temsilci ve seçilmişlerin, kaynakların kullanımı konusunda faaliyet ve planlarını, kendilerine seçen kişilere aktarması demek. Bu yalnızca herkesin katılımına açık bir mekanizma ile sağlandığı için değerli değil, aynı zamanda eczacı odalarına özellikle genç meslektaşlarımızın daha fazla katılımını sağlamak için de oldukça önemli bir fırsat sunuyor hepimize. Yönetim erkini elinde bulunduranların hangi alanda olurlarsa olsunlar, sorumlu oldukları kişi ve gruplar karşısında, her düzeyde açık bir iletişim ve ilişki kurmaları ve hesap verir olmaları, yalnızca meslek örgütlerimiz için değil, toplumsal her yapı, sivil toplum kuruluşu ya da siyasi partiler için de gerekli. Bu aynı zamanda toplum olarak dilimizden düşmeyen demokrasinin de birincil koşulu. Demokrasi; nerede olursa olsun, hangi görevleri icra ederse etsin, deneyim ve bilgisi ne kadar yüksek olursa olsun, herkesin hesap verir olmasını sağlayan yönetim biçimi. Demokrasi yalnızca çok seslilik değil, aynı zamanda sesi güçlü olanların açık ve şeffaf olması, yalnızca yapılan ve yapılamayanlar için hesap sorma değil, aynı zamanda hesap verme, yalnızca biz gibi düşünenleri değil, farklı fikirleri de anlama ve kendini anlatmak için çaba harcama gerekliliği. Yani demokrasi bir bütün. Bu bütünü parçalarından ayırmak, demokrasi algı ve pratiğimizi sakatlar. Bu nedenle bizler bireyin etki ve yetkinliğini yok saymayan, katılımcı, çoğulcu, şeffaf bir idari ve mali işleyişe sahip, dinleyen ve anlatan bir zeminde gelecek yolumuzu belirlemeliyiz. Bu anlamda elimizde olan araçlara sıkı sıkıya bağlanmamız, onları işlevli kılmamız yetmez. Hep birlikte bu yolda yeni araçlar da yaratmalıyız. Bütün bunların arasında geleceği kuracak olan ise sözünü ettiğimiz türde bir demokrasi anlayışı olacak. Biliyorsunuz hayat hiçbir biçimde boşluk kabul etmez. Doğada ve toplumsal yaşamda her ortaya çıkan boşluk, mutlaka başka bir alternatif ile doldurulur. İster olumlu ister olumsuz olsun Bu nedenle bizler geleceği ören yolda; yaşayan, gerçek bir demokrasi anlayışını çoğaltmak için durmadan çabalamak zorundayız. Bu yalnızca birer sağlık çalışanı olarak değil bir insan olarak hepimizin sorumluluğu. Demokrasi anlayışımızda ancak daha da önemlisi pratiğimizde, bilerek ya da bilmeyerek yarattığımız tahribatlar, öncelikle kendi gelecek yolumuzda gedikler açmak anlamına gelir. Bu nedenle hayatın her türlü zorlamasına rağmen, kendi hayatımızdan başlayarak parçası olduğumuz her türlü yapıda ve elbette ülkemizde bu bütünlüklü demokrasi anlayışı rehberliğinde davranmalıyız. Bizler 10'uncu Türkiye Eczacılık Kongresi'ni bu ilkelerle, farklı ses ve düşünceleri bir araya getirmek, bir kör dövüşünün ötesinde bir anlama ve tartışma platformu olarak kurguladık. Geleceği farklı sesler ve düşünceler, farklı gelişmeler ve adımlar karşısında kafamızı kuma görerek kuramayız. Herkesin ve her fikrin değerli olduğu ancak her fikrin ortak hedef için ortak araç olamayacağı düşüncesi ile sesli bir biçimde tartışmalıyız. Dünyadan ve ülkemizden onlarca farklı sesten, onlarca farklı uzmanlık alanından bilim insanının, siyasetçinin, gazetecinin ve elbette meslektaşlarımızın katılımı ile; yalnızca oturumları ile değil içeriği ile oldukça heyecan verici ve doyurucu bir Kongre sizleri bekliyor. 30 Eylül günü Ankara'da başlayacak 10'uncu Eczacılık Kongresi'nde bizler her yönüyle ülkemizin, sağlığın, sağlık meslek örgütlerinin ve elbette eczacılığın geleceğini tartışmak için bir arada olacağız. Sizi de geleceğimizi tartışmaya bekliyoruz. 3

6 sahipler. İlaç dağıtım alanında oldukça umut verici bir pozisyonumuz var ama alınacak daha çok yolumuz var. Hepimiz çok iyi biliyoruz ki, her biri başarılı birer eczacı örgütlenme projesi olan, bizim olan ve sadece bizim olacak bu yapılara bugün ve gelecekte çok fazla ihtiyacımız olacak. Diyalog Ecz. Özgür ÖZEL / Genel Sekreter TEB Haberler Dergisi Sorumlu Yaz flleri Müdürü Değerli Meslektaşlarım, TEB Haberler dergimizde, bir önceki sayıdan bugüne kadar, Türk Eczacıları Birliği'nin yoğun gündemi içinde sizler ile paylaşamadığımız ama, mesleğimiz adına gerçekleştirdiğimiz önemli gelişmeleri aktarmaya çalışıyorum. TEB Haberler Sorumlu Yazı İşleri Müdürü olarak, bu sayıda, bir önceki sayıdan bu yana gerçekleşen çok önemli ve umut verici bir gelişmeden bahsetmek istiyorum. 37. Dönem 3. Başkanlar Danışma Kurulu Sonuç Bildirgesi'nde ilaç dağıtım piyasasında bir ecza deposunun çoğunluk hisselerinin yabancı sermayenin eline geçmesi sonucu ortaya çıkan durumun ciddiyetinin önemine vurgu yapmış; Kooperatiflerimiz Eczacılık Sisteminin Can Damarlarıdır! demiştik. O sonuç bildirgesindeki duruşun gereği olarak eczacılar, eczacı kooperatifleri, TEB ve TEKB arasında var olan ilişkilerin daha da geliştirilmesi ve daha fazla ortak hareket alanı yaratılması için harekete geçtik. Bu, kararın dergimize de yansıması oldu. Bundan sonra dergimizin her sayısında 4 sayfa, kooperatiflerimiz ve ecza kooperatifçiliği hakkında sizlere yönelik yazılara ve tanıtımlara ayrılacak. Bu yenilik, aşağıda da bahsedeceğim üzere kooperatiflerimiz ve TEB arsındaki bağın daha da güçlendirilmesi yönünde ortak hareket etme kararlılığı adına atılan küçük adımlardan biri. Bu tavrı ve duruşu kalıcılaştırmak ve geliştirmek zorundayız. Çünkü, mesleki dayanışmanın sembolü olan eczacı kooperatiflerimiz, eczacılarımız arasında dayanışmayı pekiştirmek, güçlerimizi birleştirmek, başarılarımızı birlikte paylaşabilmek ve mesleğimizin geleceğini korumak için oluşturduğumuz yapılar. Manisa'da 1978'de Ecz. Neşe Gülersoy ve arkadaşları tarafından MEDAK Ecza Kooperatifinin kurulması ile başlayan eczacı kooperatifçiliği hareketi, 1979'da Bursa ve EDAK Ecza Kooperatiflerinin, 1980 yılında Ankara, 1987 yılında Güney, 1989 yılında İstanbul Eczacı Kooperatiflerinin kurulması ile daha da güçlenmiştir yılında Tüm Eczacılar Üretim, Temin, Dağıtım Kooperatifleri Birliği (TEKB) çatısı altında birleşen kooperatiflerimiz. Bugün İlaç pazarında % 17 pazar payına Kooperatiflerimizin, verimli ve etkin bir örgütlenme stratejisi doğrultusunda daha da kurumsallaşarak sürdürülebilir bir büyüme hızına kavuşması, örgütlü yapısı içinde kurumsal bir kültürün yaratılması, aktif katılımcılığın iyi örneklerinin sergilenmesi için hepimize görev düşüyor. Bu sorumluluk ile hareket etmek sadece mesleğimizin korunması ve geleceğe taşınması için katkı sunmayacak; aynı zamanda, toplumda katılımcı demokrasinin ve karar alma süreçlerinin gelişmesine de katkıda bulunacaktır. Bu anlayış doğrultusunda, Merkez Heyetimiz, Ağustos tarihlerinde, Tüm Eczacı Kooperatifleri Birliği ve birim eczacı kooperatiflerimizin temsilcileri ile bir araya gelerek meslek örgütümüz, meslektaşlarımız ve kooperatiflerimiz arasındaki bağı güçlendirmek ve alternatif projeler hakkında görüş alışverişinde bulunmak için neler yapabileceğimizi tartıştık. Bu çalıştayda kooperatiflerimizin ve TEB'in ortak iştirakleri başta olmak üzere, tüm tarafların desteklenmesi konusunda ortak irade gösterilmesi, somut işbirliği koşullarının yeniden değerlendirilmesi, özellikle Kooperatif-EGAŞ, EGAŞ-Çağdaş Lab. ilişkilerinin daha sağlıklı bir noktaya taşınması için çalışma yapılması yönünde kararlar aldık. Ayrıca gündem değerlendirmesi ve somut işbirliği koşullarına karar vermek üzere TEB ve TEKB yöneticileri bundan sonra en fazla üç ayda bir özel gündemle toplanacaklar. Hepimiz biliyoruz ki, somut işbirliği koşullarının yaratılması ve ortak hareket edebilme fırsatlarının geliştirilmesi; gelecekte var olabilmenin anahtarı. Bu nedenle, daha etkin ve verimli bir eczacı-eczacı kooperatifi birlikteliğinin yaratılması ve bu birliktelik üzerinde yükselecek bir anlayışın geliştirilmesi gerekmekte. Bu nedenle aldığımız kararların mesleğimizin geleceği için çok önemli olduğu konusunda kuşkum yok. Kuşkusuz, tüm bu kararları alırken, küresel sermayenin ilaç pazarına yönelik baskıları ve zincir eczane gibi tehditlere karşı eczacılarımızı korumayı, meslektaşlarımızın sağlık sisteminin işleyişi içindeki ve ilaç temin süreçlerindeki mesleki işlevlerini güçlendirmeyi hedefliyoruz. Çünkü hepimiz biliyoruz ki eczacılık mesleği sağlık ve ilaç alanının vazgeçilmez unsurlarının başında gelmektedir. Ancak, bu vazgeçilmezlik mezun olurken aldığımız diplomayla sonsuza kadar sürmez. Öyleyse, biz eczacılar, toplum sağlığına, ülkemize ve mesleğimize her gün artan ölçüde ve yorulmadan değer katmaya devam etmeliyiz. Bunun için eğitimimizi meslek hayatımız boyunca sürdürerek, ömür boyu öğrenen ve ömür boyu öğreten birer sağlık profesyoneli olarak, kattığımız değeri herkesin görmesini sağlamalı ve vazgeçilmezliğimizi ancak bu şekilde koruyabileceğimizi hiçbir zaman unutmamalıyız. Saygılarımla 4

7 Toplant Ecz. Nefle KILINÇ MERCAN, Ecz. Esin ÖNGÜN 3. Baflkanlar Dan flma Kurulu Toplant s 37. Dönem 3. Baflkanlar Dan flma Kurulu Toplant s 29 Temmuz 2010 tarihinde Ankara'da gerçeklefltirildi. GELECEK. Türkiye'nin geleceği, mesleğimizin geleceği, meslek örgütlerinin geleceği, ilaç ve eczacılığın geleceği konsepti içerisinde bir tartışma platformu oluşturmaya çalışıyoruz bu kongreyle. Kongreye dünyadan ve Türkiye'den çok değerli bilim insanları, uzmanlar, siyasiler katılacaklar. Burada sağlığı, eczacılığı, ilacı ve geleceği tartışacağız. Çok açık biçimde bunları sizin gündeminize taşımaya çalışacağız. ECZ. ERDO AN ÇOLAK (Türk Eczac lar Birli i Baflkan ) Değerli meslektaşlarım, Aramıza yeni katılan iki tane odamız var; Nevşehir ve Niğde eczacı odalarımıza, başarılar diliyor, aramıza hoş geldiniz diyorum ve tüm oda başkanları adına tebrik ediyorum. Eczacı odalarımız çoğaldıkça, demokrasimizin gelişeceğine ve Türkiye'nin katılımcı, demokratik yapısının güçleneceğine inanıyorum. Şu anda da Türkiye gerçekten çok hassas bir dönemden geçiyor. Bu hassas dönemde bizim çok daha duyarlı, çok daha çağdaş, aydın ve hem sağlık merkezi, hem bir danışma merkezi olarak toplumu dostluğa, barışa davet eden bir tavır içerisinde olmamız gerekiyor. Değerli arkadaşlar; size gündem gönderildikten sonra Cuma günü Rekabet Kurumu tarafından önce kendi sitelerine, sonra da Türk Eczacıları Birliği'ne bir tebliğleri ulaştı. Servier'le başlayan, daha sonra diğer firmalarla ve Pfizer'le devam eden süreci rekabete aykırı buldu. Değerli arkadaşlarım; bu meselenin iki yönü var. Birincisi; ilaç alım koşullarının eczacı lehine değiştirilmesini sağlayarak, yani vadeleri uzatarak, iskontoları yüzde 4 ve 7 oranında artırarak, eczacılara 200 trilyon civarında bir kaynak sağlamıştık. Eczacılarımız açısından bu gerçekten ciddi bir rakam. Bize kesilen ceza ise bugünün rakamıyla 362 bin TL. İkincisi, Rekabet Kurumunun kararını meşru saydığımız örgütlü tepkinin rekabet sopası altında sindirilmesi olarak değerlendiriyoruz. Değerli arkadaşlarım; ikinci bilgilendirmemiz ise, kongreyle ilgili. Biliyorsunuz, her yıl olmasa bile iki yılda bir Türkiye Eczacılık Kongresini yapmaya çalışıyoruz yılında İstanbul'da İstanbul Eczacı Odasıyla beraber bir Türkiye Eczacılık Kongresi yaptık. Bu yıl da Ankara'da Ankara Eczacı Odasıyla beraber 30 Eylül-3 Ekim tarihleri arasında 10. Türkiye Eczacılık Kongresini yapacağız. Buradaki ana temamız, Değerli arkadaşlarım; gündeme geçmeden son bir gelişme de, Türkiye'de biliyorsunuz, uzun süreden beri, özellikle ilaç sanayi noktasında hep söylemimiz şu aslında: Eczacılar ilacın üretiminden tüketimine kadar her aşamada olmalı diyoruz yıllardan beri yılında kurulan Türk Eczacıları Birliği nin ana anlayışı bu. Ancak üretim alanında çok fazla olmadığımız çok net bir biçimde ortaya çıkıyor ve yaşadığımız süreçte de Türkiye'nin elinde bulunan ulusal ölçekli dediğimiz yerli ilaç sanayinin de artık uluslararası ilaç sanayinin eline hızla geçtiği bir Türkiye panoraması yaşıyoruz. Bu dağıtım kanalında da gittikçe bir tekelleşme süreci var. Hedef Grubu nun yüzde 60'lık bir oranda Alliance-Boots tarafından alınması olgusunu yaşıyoruz. Burada bizim çok dikkatle izlememiz gereken bir süreç var, üretim kanalından sonra dağıtımda, dağıtımdan sonra bizim alanımızda neler olur; onları gerçekten ciddi biçimde incelememiz, tartışmamız, konuşmamız gerekiyor. Bu dağıtım alanındaki değişiklikleri yakından izleyip, buna yönelik tedbirleri de almamız gerekiyor. Bu konuda eczacı odalarımızın yapması gereken şeylerden biri, kendi bölgelerindeki kooperatifleri güçlendirmek, olmayan bölgelerin kooperatifleşmesi ya da kooperatif şubelerinin açılması konusunda çaba sarf etmesini sağlamaktır. Kendi gündemimize gelirsek arkadaşlar; bu toplantının mesleğimizin geleceği açısından çok önemli bir kilometre taşı olduğunu düşünüyoruz. Şu iki maddeyi doğru değerlendirmemiz gerekiyor. Birincisi; aile hekimleri reçeteleri. Biliyorsunuz, sağlıkta dönüşüm projesiyle birlikte özellikle pratisyen hekimler aile hekimi yapılarak ve 3500 kişilik bir nüfus da bu hekimlere bağlanarak, vatandaşların sağlık hizmetinden yararlanma olgusu biraz daha geliştirilmiş oldu. En azından herkesin başvurabileceği bir hekim kendisine tahsis edilmiş oldu. Burada şehir merkezlerinde bu işi son derece kolay bir biçimde yaparken, taşrada, köylerde bu işi yapmanın zorlukları içerisinde olan bir hükümet de var. İnsanların hekime gitme sıklığının arttığı, ilaca ulaşma olgusunun da hızla tamamlandığı bir süreci yaşarken, bizim sağlık hizmeti giden, ama ilaç hizmeti gitmeyen yerlere ilişkin Sağlık Bakanlığıyla yaptığımız protokole uygun davranmamız gerekiyor. Biliyorsunuz, daha önce yatan hasta konusunda özellikle büyük kentlerdeki odalarımız bu konuda son derece gayret sarf ettiler ve bu dağıtım ağını gerçekleştirdiler. Ama çok sayıda odamız da bunu kendi gündemlerine uzun süre almadılar. Hâlâ almayan odalarımız var. Dolayısıyla hep bir tartışma konusu oldu. Aile hekimi reçetelerinin dağıtılması protokolünde çok daha dikkatli olmalıyız. Bugün bununla ilgili sorunları da konuşacağız. 5

8 Değerli arkadaşlarım; 1965 yılında Türk Eczacıları Birliği tarafından Danıştay'da açılan dava ile muvazaalı eczanelerin kapatılması kararının alınmasının üzerinden tam 45 yıl geçmiş yılında basılan bir TEB Haberler Dergisi kapağında şöyle söylüyor: Muvazaaya karşı olmak bir meslek borcu, bir sağlık hizmeti anlayışıdır. Bunun da üzerinden tam 25 yıl geçmiş. Bu örgüt biliyorsunuz, Sağlık Bakanlığıyla çok uzun görüşmeler yaptı ve 40 sayılı bir genelge çıkarttık. Bu genelge eczacı odalarımızın rahatlamasını sağladı ve buraya sağlık müdürlüğü ile eczacı odası arasında yaklaşık 21 tane farklı görüş içeren dosya geldi ve bunların hepsine muvazaa kararı çıkartıldı. Bu bir başarıdır arkadaşlar ve çok büyük de bir güçtür. Ama sonra bu genelge iptal edildi. Çünkü bir kısım meslektaşlarımız davalar açtılar ve bu davalardan Sağlık Bakanlığı bürokratları çekindiler ve bunu kaldırdılar. Daha sonra tekrar görüşmeler yaptık, bu konuda eczacı odalarına taleplerin çoğaldığını, ancak genelgeyle bu taleplerin büyük bir oranda azaldığını söyledik. Burada da Sağlık Bakanlığı ve bürokratlar ikna oldular, bir yönetmelik çıkardılar, yani genelgeden daha güçlü bir hale geldi şu anda bu yönetmelikle muvazaa işi. Ancak muvazaanın önlenmesi noktasında, delil toplama noktasında odalarımızın daha çok gayret sarf etmesi gerekiyor. Değerli arkadaşlarım; bir diğer gündemimiz de ilaç takip sistemiydi. İlaç takip sistemi gerçekten son aylarda hem eczacı odalarımızın, hem meslektaşlarımızın yaşamını bir anlamda kâbusa çevirdi diyebiliriz. Gerçekten Türkiye'de bilgisayar altyapısı henüz tamamlanmamış, bu kadar büyük bir işlem yükünü kaldırmaya hazır olmayan bir Medula sistemiyle bunun yapılabilmesi son derece zordu. Biz de bunu defalarca Sosyal Güvenlik Kurumu na ve ilaç takip sisteminin sorumlusu olan Sağlık Bakanlığı na anlattık. Şu anda da Medula temel sorunlarımızdan biri olarak henüz ortada duruyor. Burada da gene eczacıya angarya yaptırılmaya çalışılıyor. Tabii bu devletin kamu hizmeti veren herkesi kendi elemanı gibi görmesinden de kaynaklanıyor. Sistem sürekli bir değişim içerisinde, bir değişiklik içerisinde kurallar getiriyor. Biz de bu kurallara uygun olarak kendi meslektaşlarımızı toparlamaya çalışıyoruz ve süreci doğru yönetmeye ve meslektaşlarımızın sıkıntılarını azaltmaya çalışıyoruz. Değerli meslektaşlarım; bu yaşadığımız süre içerisinde 7 maddelik bir protokol yapmıştık. Bu 7 maddelik protokole ilişkin de birkaç defa erteleme aldık. Geldiğimiz noktada 7 maddeden 6 tanesi çözülmüş durumda, ama en büyük sorunumuz olan ve yaklaşık 14 bin, 15 bin eczaneyi ilgilendiren stok düzeltme hakkımız duruyor. Stok eczacının kendisinden kaynaklı bir sorun değil. O yüzden bunun bedelinin eczacılar tarafından karşılanması bizim savunabileceğimiz bir şey değil. Bununla ilgili mücadelemiz devam edecek. Bununla ilgili de defalarca Sağlık Bakanı, Çalışma Bakanı, Maliye Bakanını ziyaret ettik ve bu üç kurumun da bürokratlarını, müsteşarlarını defalarca ziyaret ederek, bunları kendilerine anlattık. Şu anda stok düzeltmeyle ilgili top Maliye Bakanlığı nda değil, Maliye Bakanlığı bunu çözebileceğini ifade ediyor. Ancak çözüm merkezinin Çalışma Bakanlığı olduğunu vurguluyor. Çalışma Bakanlığı da bunu protokol yapma şartına bağlıyor. Protokolde de 5 tane madde vardı. Bu 5 maddenin 4'ü fiilen ortadan kalkmış durumda. Bir madde üzerinde duruluyor. O da sözleşmelerden ücret alınmaması. Bu sözleşmelerden ücret alınmayarak bir protokol yapılması, daha sonra hem stok düzeltmeyle ilgili, hem diğer varolan protokolden kaynaklı, ama bugün kadük olmuş ve bugün sorun olarak karşımıza çıkmış birçok problemin çözümü yeni protokolün imzalanmasından geçiyor diye Çalışma Bakanı nın bize aktarımı var, yani diğer bakanların işaret ettiği Çalışma Bakanı nın. Bu noktada bir konuya açıklık getirmek gerekiyor: Bazı oda başkanlarımız bu toplantının gizli bir gündemi olduğu, onun da Bakanın teklifi olduğunu söylüyor. Bizim hiçbir zaman Türk Eczacıları Birliği Merkez Heyeti olarak gizli bir gündemimiz olmaz arkadaşlar. Açık, şeffaf, ne biliyorsak, ne yaşıyorsak, bunları hem Merkez Heyetimizde, hem de sizlerle yaptığımız toplantılarda çok net bir biçimde konuşuyoruz. Dolayısıyla hiçbir zaman hiçbir konuda böyle bir gizli gündem yapalım, arkasından bunu sunalım, buradan da böyle bir şey çıkaralım gibi bir anlayışımız şimdiye kadar olmadı, bundan sonra da olmaz. Bazı odalarımız özellikle Merkez Heyetinin son dönemlerde sessiz kaldığına ilişkin vurgu yapıyor. Oysa görüşmelerimiz ve eylemlilik sürecimiz devam ediyor. Somutlaştırırsak, şu anda 19 Temmuzda eczacıların kendi stoklarındaki ilaçları, ürünleri kaydetmesiyle ilgili karara karşı çıktığımızı hem web sitemizden, hem de Sağlık Bakanlığıyla, İlaç Eczacılık Genel Müdürlüğüyle ve müsteşar ile yaptığımız ayrı ayrı toplantılarda bu karara uymayacağımızı söyledik ve bunu da deklare ettik. Dolayısıyla bir eylemlilik içerisindeyiz. Eylemlilik dediğiniz şey, sadece bir kepenk kapatma işlemi ya da bir miting işlemi değildir. Her yaptığınız hareket, özellikle bir genelgeye karşı genelgeyi tanımıyorum tavrı bir eylemliliktir arkadaşlar. Bir basın toplantısı bir eylemliliktir. Onun için bu eylemlilikleri sadece bir yere kanalize ederek, bunun dışındaki hiçbir şey eylem değildir, sessizliktir demek de insaflı bir tavır değildir diye düşünüyoruz. Gündeme ilişkin Türk Eczacıları Birliği Merkez Heyetinin söyleyeceği bunlar. Şimdi sizleri dinlemek istiyoruz. Buyurun arkadaşlar. ECZ. SEM H GÜNGÖR ( stanbul Eczac Odas Baflkan ) Hedef Alliance'ta yaşanan son değişim, yani %60-%40 oranındaki yeni hisse dağılımı İstanbul'da %80-%20 olarak konuşuluyor. Neredeyse Hedef Grubu ilaç alanından çekiliyor ve bu alan tamamen Alliance-Boots grubuna devrediliyor. Bu durum şirketin en yetkili ağzı tarafından dün oda başkanlarına hitaben yazılan yazıda da açıklandı. Onlar her ne kadar bu gelişmenin önümüzdeki süreçte dağıtım kanalları alanında büyük bir gelişim ve değişim yaratacağını söylüyor olsalar da, bu durum beni, odamı ve eczacı tabanımı çok rahatsız ediyor. Bu bakımdan bir adım atılması gerekiyor. Aile hekimliği eczacı alanında gerçek anlamda hiç tartışılmadı. Şimdi görüyorum ki, bazı illerimizde yıllardır devam ediyor, bazılarında yeni başladı. İstanbul'da 1 Kasım'da yürürlüğe girecek. Birçok handikabının olduğu, etik, deontolojik, akla gelmeyecek işlerin yapıldığı dile getiriliyor. Hekimlerle yaptığımız görüşmelerde, doktorlar da bundan son derece rahatsız, yani o derece pazarlıklar oluşturulmaya başlamış ki, artık muayenehaneler açılıyor, cerrahi malzemeler, aletler eczacı tarafından konuluyor, eczacı alıp transfer ediliyor. Bir müddet sonra sevk sistemi başladığında hekimlerin performans kriterleri gündeme geldiğinde, hasta transferleri olduğunda, düzgün yürüyen illerdeki sistemler de bozulacak. Onun için Türk Eczacıları Birliği'nin Türk Tabipleri Birliğiyle oturup ortak bir politika, bir görüş belirtmesi lazım. 6

9 ECZ. O UZ EK NC O LU (Ankara Eczac Odas Baflkan ) Sözleşme fiyatıyla ilgili tartışmalar oldu. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun bir meslek örgütünün üyeleriyle arasına girmek gibi bir tavrı olduğunu hep düşünmüştüm. Özellikle sözleşmeleri feshettiği dönemde bu açık bir biçimde ortaya çıktı. Ama Türk Eczacıları Birliği'nin ekonomik kaynaklarını tıkamak, kesmek gibi bir tavırla sözleşme parasına itiraz edip, ondan sonra da eczacıya biz sizi çok seviyoruz, sözleşmeye para vermemenizi istiyoruz gibi bir üslupla anlatmaya çalışan bir tavrın, iyi niyetli olduğunu düşünmek mümkün değil. Bu nedenle hiç tartışmaya açılmaması gerektiğini düşünüyoruz. Balıkesir'deki Bölgelerarası Toplantı'da yaptığım konuşmada da çok açık bir şekilde ifade etmiştim, bunu sadece Türk Eczacıları Birliği Merkez Heyeti'ne eleştiri gibi algılamayın lütfen, kendimi de bu sözün en ortasına ya da en önüne koyarak söylüyorum; İTS konusunda, meslek örgütü olarak edilgen bir yapıyız demiştim. Edilgen bir tavır izledik. Türk Eczacıları Birliği Merkez Heyeti'ne bu noktadaki eleştirimizi o zaman ifade etmiştim. Sadece bunun olmasını engelleyecek, işte Başkanlar Danışma Kuruludur ya da başka eylemlilik şeklidir, bunu organize etmesi gerekirdi diye düşünüyorum. ECZ. BURHANETT N BULUT (Adana Eczac Odas Baflkan ) Siyaset tartışması, galiba kafalarda çok fazla soru işareti oluşturuyor. Burada bir yanlış anlaşılma var. Elbette Türkiye'deki siyaset algısı, sadece taraf olmakla eşdeğer, ama bizler örgüt yöneticileriyiz, sonuçta bu toplumu yönlendirenleriz. O anlamda da toplumun algısında böyle bir karşıtlık varsa, biz o karşıtlığı ayrıştırmaya çalışan kesim olmak durumundayız. Elbette meslek odaları, sivil toplum örgütleri siyaset yapacak, politika yapacak. Yapmaması mümkün değil. Buradaki ince çizgi, bir partinin borazanlığının yapılmaması, bir partinin bir kuruluşu halinde hareket edilmemesidir. Ama özellikle şu yaşadıklarımıza baktığımızda, bir politika yapmamamız, buna ilişkin fikirlerimizi söylemememiz mümkün değil. Bakın, buradaki konuların hepsinde siyaset var. Muvazaada siyaset var, İTS'de siyaset var, köy reçetelerinde siyaset var. Danıştay'ın aldığı karar da bir siyasi durum. Muvazaa olgu olarak karşımızda, ama sürekli şekil değiştiriyor. Siz o şekil değişikliğinin içerisinde statik kalırsanız, yani her seferinde aynı metotla gitmeye kalkarsanız, o zaman onunla baş edemezsiniz. O yüzden de Türk Eczacıları Birliği'nin bugün bunu gündem etmesinin gerekçesinin bu olduğunu düşünüyorum. Muhtemelen, bölgelerden bu tür bilgileri alarak, bir yol haritası çizecektir. Muvazaayla ilgili çok hareketli, içerisinde uzman olan, her an şekil değiştirebilecek ve tüm bölgelere müdahale edecek bir yapılanma içerisine girmemiz lazım. İki temel noktadan da gitmemiz gerekiyor. Bir tanesi, yeni açılan eczanelere ilişkin yapılacaklar. Orada önemli bir aşama var, yeni yönetmelikle ciddi bir mesafe alındı. Ama bizim asıl sıkıntımız, eczanesi olup da, sonradan muvazaaya dönen eczaneler. ECZ. TEVF K GÖÇER (Konya Eczac Odas Baflkan ) Muvazaa bizim bölgemizde de çok uzun yıllardır hep sorun olarak gelmiştir ve birçok muvazaa girişimi, halihazırda muvazaalı eczane olduğu gibi, birçok da girişim olmaktadır. Bunun önüne mutlaka geçilmesi lazım. Önceden 2009/40 sayılı Genelge vardı, onunla gerçekten büyük işler yaptık. Dosya sayısı çok fazla olmasa da, o genelgeyi ortaya koyup, eczacıların caymasına sebep olacak birçok vak'ayla karşılamıştık. Bunun kaldırılması, iptal edilmesi bizi gerçekten çok üzmüştü. Yayımlanan yönetmelikte vereseli eczaneler yok, bulunmasının çok önemli olduğunu düşünüyorum. Bu yönetmelik tabii ki mücadelemizi güçlendirecek, ama sadece yeni açılacak eczaneler açısından etkili olacak. Bu yönetmelik kapsamında, eskiler için yapılacak çok fazla bir şey gözükmüyor. Bununla ilgili yapılacak çalışmalarda Türk Eczacıları Birliği'nin elinde şöyle bir koz var: şimdiye kadar yapılan komisyon toplantısında bir şeyler toparlanmıştı, bölge eczacı odalarından belli bilgiler Türk Eczacıları Birliği'ne aktarıldı. Bu bilgiler gerekli kuruluşlarla, kurumlarla paylaşılırsa, bunlarla ilgili gerçekten kurumsal bazda bir araştırma yapıldığı zaman ortaya çıkacak suistimaller görünürse, bunların üzerine devlet tarafından da gidilerek, muvazaalı diye kapatılamasa bile, suistimalleri göz önünde bulundurularak kapatılması sağlanabilir diye düşünüyorum. ECZ. ARMAN ÜNEY (Samsun Eczac Odas Baflkan ) İlaçların perakende satış fiyatlarının üzerinde yazıyor olmaması önemli bir problem. Elden satılan ilaçlarda da farklı fiyatlarla satışların olabileceği konuşuluyor. Bu da bizim ilerleyen dönemde güvenirliliğimiz konusunda önemli bir sıkıntı. Biz ilaçların üzerinde mutlaka kupür olarak değilse bile, ilaç satış fiyatlarının üzerinde olması gerektiğini düşünüyoruz. Eczane bulunmayan yerlerdeki yerleşim bölgelerindeki halka ilaç teminiyle ilgili protokolle ilgili çok kısa birkaç şey söyleyeceğim. Bu kesinlikle çok önemli bir konu, mutlaka sahip çıkmamız gerekiyor. Biz sahip çıkmadığımız zaman, başkalarının bu işe sahip çıkacağı ve yapacağı düşüncesine aynen katılıyoruz. 7

10 ECZ. KIVANÇ ATMACA (Bursa Eczac Odas Baflkan ) İlaç Takip Sistemi'ni bölgelerarası toplantıda da bir parça dile getirdik belki, ama çok daha uzun konuşmamız gerekiyordu. Bir defa o akıl karışıklığı, o gel-gitler hepimizi sıkıntıya düşürdü. Tüm eczacılarımızı da sıkıntıya düşürdü, 24 bin eczane ne yapacağımıza bir türlü karar veremedik. Bence, bunun yegane sebebi de, üzerinde yeterince düşünülmüş, tartışılmış ve karar verilmiş bir konu olmamasıdır. Şimdi neler geliyor karşımıza? Stoklarımızı bildirelim, aldığımız ilaçları bildirelim. Bunları yaparken bir de rica minnet, sanki kaçakçıymışız gibi, stok aflarına gidelim, stok afları konusunda el pençe divan duralım, ama karşılığında da bizden başka bir şey isteniyor; yeni bir protokol yapalım, bunu da ücretsiz olarak dağıtın deniyor Sayılı Yasamızda bu protokolün nasıl olacağına ilişkin madde çok açık değil mi? Protokolümüz fesih edildi, mahkeme bu konuda karar vermedi mi? Yasaya rağmen, üstelik de mahkemenin de onayladığı bir uygulamaya rağmen, hâlâ Çalışma Bakanlığı bu teklifi Merkez Heyetimize yapabiliyor. Merkez Heyetimize ücretsiz sözleşme olmaz noktasında verdikleri cevap için teşekkür ederiz. Bu noktadan da bir adım geriye gitmemelerini Bursa'daki tüm meslektaşlarım adına diliyorum, rica ediyorum. ECZ. S NAN ÖZÇEL K (Diyarbak r Eczac Odas Baflkan ) Diyarbakır Eczacı Odası olarak özellikle bu yönetmelikle ilgili görüşlerimizi ifade etmek istiyoruz. Türk Eczacıları Birliğimizin bu çalışmasını çok değerli bulduk. Özellikle bizim gibi muvazaa politikası oluşturmaya çalışan, bu anlamda diğer odalarımızdan geri kalmış bölgelerimiz için çok hayati bir önem taşımaktadır. Türk Eczacıları Birliğimizin değerli yöneticileri biliyorum ki, bu konuda çok büyük emekler vermiştir. Bu yönetmelik öyle durduğu yerde önümüze gelmiş bir yönetmelik değil, birçok mücadele sonucunda kazanılmış bir haktır. Muvazaa konusunda çok iyi neticeler almamıza vesile olacağını düşündüğüm için, tekrar bu konuda Merkez Heyetimizi tebrik ediyorum ve hepimizin müteşekkir olması gerektiğine inanıyorum. ECZ. MUSTAFA HÜDAY O LU (Kahramanmarafl Eczac Odas Baflkan ) İlaç Takip Sistemi'nde tüm başkanların farklı farklı yorumladığı stok düzenlemesine şu açıdan bakmak istiyorum: Türkiye'de 24 bin eczaneden tanesinin bununla ilgili sıkıntısı varsa, bunun doğrusu, yanlışı yoktur, bu sıkıntıdır demektir. Arkadaşlar, her geçen gün Türkiye'de eczacılık fakülteleri hesapsız şekilde artmakta, mezun eczacı sayısı artmakta. Bence artık, ilaç dışı ürünlere ağırlık vermeliyiz. Şu anda ilaç dışında medikal ve diğer ürünlerin satışının sadece yüzde 5'i eczanelerde, yüzde 95'i yok. Bu çok büyük bir ciro. Buna, mutlaka eczacılar olarak sahip çıkmalıyız. Eczanemizi buna göre dizayn etmeliyiz. Mamalarımız marketlere gitti, aşılarımız doktorlara gitti. Mesleğimizin geleceği ve halk sağlığının korunması için elimizden gelen bütün önlemleri almalıyız diye düşünüyorum. ECZ. SAB H TEK N ÇA LAR (Trabzon Eczac Odas Baflkan ) İki önemli gündem maddemiz var. Bir tanesi, Hedef Alliance-Boots denilen firmaya satılan hisselerinin yüzde 60 oranına çıkması, bunun zincir eczane konusunda kaygılarımızı veya felaket senaryolarını bir kere daha gündeme getirmesi, ama çok ciddi biçimde gündeme getirmesi hayata geçti. Değerli meslektaşlarım; basın açıklamasıyla bu işi çözemeyiz. Kooperatifleri güçlendirin diyerek bu işleri çözemeyiz. Kooperatiflere katkı koyalım, şube açtıralım derken, arkadaşlarım örneklerini verdi. Bizim bu işe çok radikal bir tepki koymamız lazım. Çünkü bugün bu tepkiyi koymazsak, iş işten geçtikten sonra hiçbir şey yapamayız. Diğeri de, parasız sözleşme konusu. Değerli meslektaşlarım; bu işte üslup çok önemlidir. Hiç kimse, hiçbir siyasi yetkili, hiçbir bürokrat, hiçbir ekonomist, bizim dışımızda hiç kimse Türk Eczacıları Birliği'ne yasayla verilmiş bir ekonomik gelir kaynağını tartışma hakkına ve yetkisine sahip değildir. Bu pazarlık konusu dahi yapılamaz. Ama Merkez Heyeti şöyle bir karar verebilir: Bu sözleşmeyi bizlerin içine sinebilecek bir sözleşme haline getirebilme şansımız var mı, bunu bir değerlendirir. Bizim sorunlarımızı çözecek, bizim içimize sinecek, 3 sene sözleşme belasını başımızdan atacak bir sözleşme yapma hakkımız varsa, işte o zaman acil bir başkanlar danışma kurulu toplantısı yapalım. Bu sözleşmeyi içimize siniyorsa kabul edelim. 8

11 ECZ. UFUK BEK R ERSÖZ (Tekirda Eczac Odas Baflkan ) İTS'de artık olan oldu, her şey bitti, son noktaya geldik. Sıkıntılar var. Sıkıntılar nedir? Arkadaşlarımızın da söylediği gibi, manuel değişime izin verilmemesi lazım. Karekodu okuttuğunuzda orada manuel değişime izin vermememiz gerekir. Bunu da rahatlıkla Medula sisteminde yapabilir ilgililer. Bunu ilgililere ilettiğimizde ben eminim, bu sorun da komple çözülmüş olur. Meslektaşlarımızın ilaçlarını depodan gelirken muhakkak kontrol etmesi lazım diye düşünüyorum. Bu bize tabii ekstra bir şey yaratacak, emek harcatacak, ama bunu yaparsak sorun olmaz o zaman. İlacın sistemde olup olmadığını, onaylı olup olmadığını çok rahat anlayabiliriz. Aile hekimliği var, aile eczacılığı niye yok? Olabilir, bunu da tartışmamız lazım. Tabii sevk zinciri olmadan belki aile hekimliğinin bir önemi yok, ama süreçte aile hekimliğinde sevk zinciri olduğunda artık iş daha da farklılaşacak. O yüzden bu nitelikli ciroya dayalı eczacılık hizmetiyle beraber, aile eczacılığını da şimdiden çalışmamız lazım ve bunu Sağlık Bakanlığı'na önermemiz lazım diye düşünüyorum. ECZ. BÜLENT KÖSE (Malatya Eczac Odas Baflkan ) İlaç Takip Sistemi'nde Türk Eczacıları Birliği'yle mutabakat sağlanamadığı için karekodlu ilaçları iade edin, almayın, paralarını depolara ödemeyin, yerine muadillerini verin, karekodsuz olanlarını verin. Geldiğimiz nokta ne? Bugün elimizde kalan karekodsuz ilaçları, işte Melih başkanım diyor 19'unda tamamladık, Malatya henüz tamamlayamadı, 29 Temmuz olmuş. Karekodsuzları karekodluyla nasıl değiştireceğiz diye mücadele ediyoruz. Ama Ocakta, Şubatta gelen karekodları almadık, çünkü İlaç Takip Sistemi'ne tavrımız buydu. Şunu demeye çalışıyorum: Stok girişi yapmayın, internet sayfamıza koyduk, sonucunu de hep beraber göreceğiz. ECZ. YAVUZ TATAR (Elaz Eczac Odas Baflkan ) İTS konusunda dün birkaç TEB yöneticisi ve kooperatif yöneticileriyle görüştüm. Onlarda ortak görüş şu yönde: Üretici firma bildirimde bulunsun, eczaneler satış bildiriminde bulunsun, depo araya girmesin ya da kooperatif araya girmesin yönünde bir görüşleri var. Böyle bir sistemin çalışması bizce çok sakıncalı. Niye sakıncalı? O ilacın kimin tarafından alındığı belli değil, hangi depo tarafından hangi eczaneye satıldığı belli değil. Şu anda kare barkodları okuttuğunuzda dikkat ettiniz mi bilmiyorum, karekod okutulduktan sonra rakamlar manuel olarak değiştirilebiliyor. Size gelen bir İTS'li ürün başkası tarafından satılmış görünüyor ya da satılabiliyor. Sizin elinizdeki karekod tamamen iptal olmuş oluyor. Bunun önüne geçebilmek için mutlaka e-faturanın düzenli çalışması gerekiyor, karekod bilgisinin anında eczanenin ekranına düşmesi gerekiyor ve eczanenin kendi programı içerisinde e-fatura üzerinden alıp, İTS kaydı yapması gerekiyor. Bunun dışında kurulabilecek bir sistemde eczacının elindeki karekod her an boşa çıkabilir veyahut geçersiz olabilir. ECZ. HÜSEY N fi MfiEK (Mersin Eczac Odas Baflkan ) İlaç Takip Sistemi ile ilgili olarak, Sağlık Bakanlığı, SGK ve Türk Eczacıları Birliği arasında üçlü bir protokol imzalandı ve o protokolün 7 tane maddesi vardı. Bu maddelerden bir tanesi depoların sisteme dahil olması şartıydı. Depoların sistemin içine dahil edilmesi şartı henüz hayata geçirilemedi. Herhalde onlar yılsonuna doğru geçiş için hazırlıklarını yapıyorlar. Fakat bir parça bundan, bir parça da manuel girişle ilgili sıkıntıdan kaynaklı olarak bugünlerde eczane raflarındaki ürünün, ülkenin herhangi bir yerinde, herhangi bir eczane tarafından önceden satılmış olduğunu ifade eden mesajlar almaya başladık. Çünkü arkadaşlarımız okutturamadıkları kare barkodları manuel olarak değiştirip, sisteme kaydediyorlar. Bir dağıtım kanalının yönetim hakkını bulunduran yüzde 51 hissesinin belli bir kısmını yabancı ortağına devretmesiyle ilgili bir gündem başkan tarafından bizlere bildirildi. Yönetim kurulu başkanı tarafından da eczacı odalarına birer mektup geldi. Bununla ilgili bizler bölgemizdeki bölge müdürlerine bu konunun gelişimini çok yakından takip edeceğimizi beyan ettik. Bu konu bizi çok da rahatlatmadı, rahatsız etti dedik. Çünkü ilgili yabancı ortağın yurtdışında zincir girişimleri var ve bugüne kadar Türkiye'de yönetim hakkını elinde bulunduran ailenin ortaya koymuş olduğu politikalar nedeniyle ülkemizde böyle bir şey olmadı, ama bundan sonra bunun olup olmayacağı ya da bununla ilgili yabancı ortağın Türkiye'de baskılarını artırıp artırmayacağıyla ilgili endişelerimizin büyüdüğünü kendilerine söyledik. 9

12 ECZ. ÜMRAN PELENKO LU (Kastamonu Eczac Odas Baflkan ) İlaç Takip Sistemi'nde gelinen noktaya baktığımızda, stok düzeltme hakkımızı henüz alamadığımızı, diğer isteklerimizin de depoların devreye girmesi gibi, öyle ya da böyle gerçekleştiği ya da gerçekleşme aşamasında olduğunu görüyoruz. Görünen o ki, ilaç takip sisteminde artık bir geri dönüş söz konusu değil. O zaman yetkililerle diyaloglarımızı stok düzeltme üzerine yoğunlaştırıp, mutlaka bu hakkı elde etmeye çalışmamız gerektiğini düşünüyorum. Bunun karşılığında yine seviyesiz bir teklifle sözleşme bedelleri gündem yapılıyorsa da, sözün bittiği yerdir diyorum. Maliye Bakanlığının topu Çalışma Bakanına atmasına bir mana bulmaya çalışırken, Türk Eczacıları Birliği ile üyelerinin dışında hiç, ama hiç kimseyi ilgilendirmeyen bu konuyu vazgeçmeden hâlâ gündem yapanları da esefle kınıyorum. Muvazaaya yaklaşımı konusunda Sağlık Bakanı'na müteşekkiriz. Çoğu konuda eczacının yanında yer almasa da, bu konuda yayınlanan Yönetmelikle yanımızda yer alması önemli. Muvazaayla zaten savaşan odalarımızın elini biraz daha güçlendirmiş olduk. Önümüzdeki günlerde de deneyimlerimizi odalar olarak birbirimizle paylaşmalıyız diyorum. ECZ. MEHMET GÖNENÇ (Hatay Eczac Odas Baflkan ) İTS süreci şu veya bu şekilde tamamlandı veya tamamlanmak üzere, fakat bize çok önemli iki sorun bıraktı. Birincisi; geçici 2D karekodların dağıtımının firmaların insiyatifine bırakılması sonucu sistem inanılmayacak derece, suistimale açık bir hale geldi ve bu suistimallerin çok uzun süre devam etmesi de söz konusu. Bununla ilgili bir önlem alınması gerektiğini düşünüyoruz. İkincisi ise, İlaç Takip Sistemi'nin bir sonraki ayağı olan stok bildirimi ve mal alış bildiriminin yapılmasının zorunlu hale gelmesi. Ayın 19'unda bunu yapmama konusunda bir direnç göstermemiz son derece doğru bir tavır. Ancak bunu mutlaka daha yüksek sesle seslendirmemiz gerektiğini düşünüyoruz. Sebebi her ne olursa olsun; bunun çok büyük nedeni de eczacı olabilir, eczacının bugüne kadar mali disiplin içinde davranmaması da olabilir, ancak bu meslek mensuplarının bir stok düzeltme hakkına mutlaka ihtiyacı vardır. Madem her şeyi sıfırlayacağız, yeniden başlayacağız, bir mali disiplin içine gireceğiz. Stok affı veya stok düzeltme hakkı, ne derseniz deyin, bu yapılandırılmadan, yapılmadan hiçbir şekilde stoklarımızı ve mal alış bildirimlerinde bulunmamamız gerekir diye düşünüyoruz. ECZ. MEHMET AR F YILMAZ (Mu la Eczac Odas Baflkan ) İlaç Takip Sistemi'nde arkadaşlarımızın yaptığı konuşmaların tamamına katılıyorum. Mümkün olur mu bilmiyorum, ama bir talebim olacak. İlaç takip sisteminde peşin satışlarda fişinizi kesiyorsunuz, hasta iki gün sonra reçete yazdırıp geliyor, ben bunun bedelini istiyorum diyor. Hâlâ eski anlayışın devamı olarak hasta kupürü kes, sonra yazdıracağım gibi bir talepte bulunabiliyor. Bunun önüne geçilmesi için bir çalışma yapılabilir mi? Örneğin, ilaç takip sisteminde satışı yapılan ilacı geri çağırıp, iptal edip, tekrar dönüştürebilme şansımızın şu an olduğunu görüyorum. Buna bir limit koyulabilir mi? Hem kupürü kesilen ilacın iki gün geriye gelmesi, yazdırılması gerçekleşebilir, hem de bu tür fiş kestirip, satılamayan ürünlerin yazdırılıp, iade edilerek, tekrar kasadan para çıkışının önüne geçilmesi sağlanmış olabilir diye düşünüyorum. Bu teknik olarak mümkünse, bu konuda çalışma yapılmasını talep ediyorum. ECZ. K.MEL H KÖKEN (Afyon Eczac Odas Baflkan ) Afyon merkezde İlaç Takip Sistemi'yle ilaçların karekodlu olarak satılmasıyla ilgili olan konuda değişim 11 Temmuz itibariyle tüm depolar tarafından sağlanmıştır. Afyon'da sadece bugün açıklanması beklenen ve listede bulunmayan belli grup ilaçların değişimleri dışında değişim yapılmayan ilaç kalmamıştır. Mükerrer satışlarla ilgili sıkıntı bizim bölgemizde de mevcut olup, bunların bir başka eczacı tarafından numaralarının değiştirilmek suretiyle değil, bunu üreten ilaç firmalarının yanlış karekodlamalarından kaynaklandığını düşünüyorum. 10

13 ECZ. HASAN BUM NHAN YAVUZ (Aksaray Eczac Odas Baflkan ) Eczane olmayan yerleşim yerlerindeki ilaç hizmeti konusunda Sağlık Bakanlığı'yla pazarlıklar yapmamız gerektiğini düşünüyorum. Burada biz hizmet vereceksek ki, bunun da hizmet olup olmadığı başkanlarımızca değerlendirildi, bunun da bir karşılığı olmalı. Bunun karşılığını da bu işten siyasi rant elde edecek Bakanlık da bir şekilde yüklenmeli diye düşünüyorum. Bir de gündemle ilgili değil, ama dikkatimi çeken bir şey var. Ülkemiz uzun sürelerdir çok değişik şeylerle bölünmelere doğru sürükleniyor. Bu, dönem dönem sağcısolcu çatışmaları oldu, dönem dönem mezhep çatışmaları oldu, dönem dönem ırk çatışmaları oldu. Hep böyle bir ötekileştirme çabası içerisindeyiz. Şu anki iktidarın da son yıllarda yaptığı şey aynı, son dönemlerde bunun ciddi sıkıntılarını görüyoruz; bizden olan, bizden olmayan algısı yerleşmiş durumda. Ama bu anlayışın Türk Eczacıları Birliği'nde olmaması gerektiğini düşünüyorum. Burada, tüm oda başkanlarına ve tüm yöneticilerimize düşen bir görev olduğunu düşünüyorum. Muhalefet, bizden, yandaş oda, karşıt oda gibi düşünceler içine girmeden, herkesin katkısıyla bir şeyler yapmamız gerektiğini düşünüyorum. ECZ. fiefkat GÜLER (Çorum Eczac Odas Baflkan ) Ne kadar karşı durursak duralım, İlaç Takip Sistemi geldi. Bunu bize öngören yetkililer Üsküdar'ı geçtiler, Ankara'ya geldiler. İlaç Takip Sistemi'nde bir komplo teorisine girdik mi, sonuçta biz buraya kadar geldik. Biz üzerimize düşen görevi üyeler ve başkanlar olarak sonuçta hep yapmaya çalıştık. Burada stok için dirençli durmamız gerektiği kanaatindeyim. Onun dışında, eczanesi olmayan bölgelerdeki sıralı dağıtıma gelince, biz Çorum olarak 15 gün önce bu sisteme başladık. Bununla ilgili aile hekimliği bizde 2,5 yıldır devam etmekte. Bununla ilgili önce çok sıkıntılarımız oldu, şikâyetler vardı. Türk Eczacıları Birliği'nin böyle bir protokol yapması çok sevindirici. ECZ. ZEK ÖZGEN (Osmaniye Eczac Odas Baflkan ) Son günlerde İTS, karekod, geçici karekod, ilaç takasları gibi konularla boğuşurken, her gün sermayemizden maddi kayıplara uğramamıza neden olan düşen ilaç fiyatları, gizliden gizliye devam etmektedir. Bu sürede firmalar üzerine düşeni yapmamaktadır. Ayrıca çoğu firmalar geçici karekod uygulamasında geçici karekodları eczanelere getirmeyerek bizleri sıkıntıya sokmuştur. Ardından karekodsuz ilaçların değiştirilmesinde dağıtım kanallarının bölgemde özverili çalışmalarına rağmen, süreç sıkıntılı olmuştur. Ayrıca firma çalışanlarının ellerinde fazla kalan yapmacık geçici karekodlar da bir soru işaretidir. Eczacımız her geçiş döneminde uzmanlaşıp, hastaya kâr gözetmeksizin hizmet ederken, Sosyal Güvenlik Kurumu, firmalar, kasıtlı davranışları bırakıp, eczacılarımıza aynı hassasiyeti göstermeleri için Türk Eczacıları Birliğinin bu konuda bunlara karşı her zamanki yaptığı çalışmayı daha özverili yapmasını bir kez daha sizlerden istiyorum.türk Eczacıları Birliğinin de üyelerinin haklarını savunma ve isteklerini kabul ettirmekteki kararlılığını, yürütmesini bir kez daha diliyorum. ECZ. KEMAL TAfi (Ad yaman Eczac Odas Baflkan ) İTS konusunda ben açık söylüyorum, Merkez Heyeti odaların etkisinde kalmış durumda. İşte olmazsa olmazımız diyor, stok affı. Arkadaşlar ben açık ve net söylüyorum: Stok affı bir mali veridir ve zamanında fişini kesmeyen, hâlâ da kesmeyen, elde satışlarını yapan eczanelerimiz, bir bunlar var. Bir tarafta da her türlü vergisini dörtdörtlük ödeyip, fişini kesen eczanelerimiz var. Biz 24 bin eczaneyi ilgilendiren bir konuda fişini kesmeyen, elde satışını yapan eczanelere bağlarsak, politik oluruz. Açık söylüyorum, burada politik davranıyoruz. Ben herkesin mali işini kendisinin halletmesini istiyorum. Benim de, ben ve eşim eczacıyız, bir stok sıkıntımız yok, ilimde de yok. Çünkü ilimde 5 sene önce oturtup, konuştuk arkadaşlarla, fişinin kesilmesi gerektiğini söyledik. Kestiler arkadaşlarımız, şu anda bir sıkıntımız yok. 11

14 ECZ. TANSU DÖRTKOL (Nevflehir Eczac Odas Baflkan ) Oda başkanı olarak ilk defa aranızda olmaktan tatlı bir heyecan duyuyorum. Bu heyecan içerisinde kutlamalardan dolayı tüm oda başkanlarımıza teşekkür ediyorum. Gündem konusunda tekrar tekrar aynı şeyleri söylemek istemiyorum. Ama bundan sonraki dönemde, daha iyi bir eczacılık hizmeti adına şahsım ve yönetim kurulum adına hazır olduğumuzu belirtmek istiyorum. ECZ. N HAT ÖZTÜRK (Ni de Eczac Odas Baflkan ) Bir senedir Eczane Bulunmayan Yerleşim Bölgelerinde Yaşayan Halka Yerinde İlaç Teminine İlişkin Protokolün çalışmasını yapıyoruz. Niğde'de aile hekimliği 15 Mayıs ta başladığı için, ilk önce aile hekimliğinin başlamasını bekledik. Şu anda çalışmalarımız devam ediyor. Stok düzeltme hakkı istiyoruz. Bunun arkadaşlarımızın ihtiyacı olduğunu biliyoruz. Sözleşme paraları konusunda Merkez Heyetimizin ve yönetimimizin herhangi bir pazarlığa girmemesinden, konuşmamasından yanayız. ECZ. ERDO AN ÇOLAK (Türk Eczac lar Birli i Merkez Heyeti Baflkan ) Bugün, eczane bulunmayan yerleşim bölgelerinde yaşayan halka yerinde ilaç temini hizmetinin meslektaşlarımız açısından ne kadar önemli olduğunu tüm oda başkanlarımız vurguladılar. Meslektaşlarımıza ekonomik katkı sağlaması, etik bozulmayı önlemesi, Protokolün 3.7 sıralı dağıtım maddesinin ana unsuru haline gelebileceği, meslek hakkı noktasının buradan tartışılabileceğini vurguladılar. Muvazaa konusunu bütün odalarımız vurguladılar. Buralarda bu tartışmaları yapıyoruz. Dolayısıyla bu toplantılar bu açılardan son derece önemli. Bunu önemsizleştirme çabalarını anlamakta zorluk çekiyorum. Oda başkanlarımız burada çok basit, çok spesifik şeyler de söyleyebilir. Bunların hepsinin önemli olduğunu, değerli olduğunu ve bu konuda oda başkanlarımızın çaba sarf ettiğini söylememiz gerekiyor. Oda başkanlarımızın bu düşüncelerini de doğru algılayıp, ona göre de yorumlamamız gerekiyor. Türk Eczacıları Birliği'nin gelecekle ilgili gerçekten bir heyecan yaratmasının koşulu, odalarımızdan gelecek reaksiyonlardır. Tabandan gelmeyen, tepeden inme kararlarla eczacımızda, yani tabanımızda bir ışık, bir umut, bir güven dalgası yaratamayız. Aşağıdan yukarıya saracak bir hareketliliğin ortaya çıkarılması gerekiyor. Burada da oda başkanlarımıza gerçekten çok büyük görev düşüyor. Bunu yapan oda başkanlarımız da var, yapmayan oda başkanlarımız da var. Ama biz gerçekten Türkiye'de demokrasinin, siyasetin, bu kamplaşmanın, ötekileştirmenin ortadan kalkmasını istiyorsak, bunu ortadan kaldıracak şey kendi örgütümüzdeki katılımcı demokrasiyi hızlandırmaktan geçiyor ve bunları doğru zeminde tartışmaktan geçiyor. Onun için biz burada da bunların doğru zeminde tartışılmasını istiyoruz. Biz, iktidardaki siyasi partinin ideolojik yapısına göre tutum almayız. Meslektaşlarımıza yönelik, halk sağlığına yönelik ne adımlar atıyor, neler yapıyor, o noktada konuşuruz, tartışırız. Bu sebeple, Türk Eczacıları Birliği nin sağlık politikaları konusunda bir öngörüsü yok demek doğrusu çok yadırganacak bir şeydir. Bizi, kişisel olarak Türk Eczacıları Birliği'nin bugünkü yöneticilerini bırakın, Türk Eczacıları Birliği'nin 54 yıllık geleneği var, orada olgunlaşmış bir süreci, bir politikası var. Aynı zamanda bizim de seçimle gelmiş bir yönetim olarak sağlık noktasında yazdığımız çalışma programı var. Aile hekimliği konusunda söylediğimiz şeyler var, kendi dergilerimizde yayınladığımız şeyler var. En az 8-10 odada panelist olduğumuz, Türk Tabipleri Birliği ya da diğer sağlık örgütleriyle değişik organizasyonlarda birlikte tartıştığımız konular var. Bütün bunları görmezden gelerek, sadece eleştiri yapacağım mentalitesinden bakmak da doğru bir yaklaşım değil. Eleştirileri kabul edeceğiz, ama Türk Eczacıları Birliği'nin bir sağlık politikası yok ; böyle bir şey olamaz arkadaşlar. Böyle bir şeyi söylemek, Türk Eczacıları Birliği'nin geçmişini de görmemek demektir. Eczane Bulunmayan Yerleşim Bölgelerinde Yaşayan Halka Yerinde İlaç Teminine İlişkin Protokolü neden yaptık? Birincisi; biz halkın ilaca erişimini kolaylaştırmak istiyoruz. Aile hekimliği ile birlikte halk sağlığı açısından doğru bir yöntem ki, biz bunu da eleştirdik. Nasıl eleştirdik? Dünyada aile hekimliği sistemi var, bundan vazgeçenler var, bunu hayata koyanlar var, başarıyla götürenler var. Ama, dünyada üç haftalık bir eğitimle aile hekimliği sertifikası veren bir tane ülke var mı? Aile hekimi, pratisyen hekim değildir. Ama ülkemizde, pratisyen hekimlerin adını aile hekimi yaptılar, hiçbir uzmanlık yapmadan, yani kendi eğitimlerinin üstüne bir o kadar eğitim almadan bir aile hekimliği ortaya çıkardılar. Bu aile hekimine de 3500 nüfus bağladılar. Şimdi köylerdeki adam sağlık ocağı için, hastane için merkeze geliyordu, ilacını da alıp gidiyordu. Ama şimdi aile hekimliğiyle birlikte bir nüfus planlaması yaptılar. Şimdi aile hekimi mobil hizmet olarak köye gidecek, orada ilaç hizmeti olmayacak. Sağlık Bakanı da ben bu hizmeti vereceğim dedi. Sağlık Bakanı şöyle söylüyor: Ben hekim sayısını arttırdım, hekim ayağa gider oldu, helikopter ambulans yaptım, hastayı taşıyorum. Vatandaşı çağırıyorum, sağlık hizmetini ayağınıza getirdim diyorum, o da bana diyor ki ilaç 12

15 hizmetini de biz gidip kendi ayağımızla alıyoruz. Sağlık Bakanlığı diyor ki, ben bu hizmeti bir şekilde vereceğim. Yeni bir sistem var, sisteme dahil olup, bu sistemi ortak kullanabilecek miyiz, bunu sağlayabilecek miyiz, yoksa bunu kendi haline mi bırakacağız? Kendi haline bırakmayalım dedik, çünkü kendi haline bıraktığımızda, bu işi Sağlık Bakanlığı yapacaktı. Şu kaygıyla yapar, bu kaygıyla yapar, başka kaygılarla yapar, onu bilemeyiz, ama bildiğimiz bir şey var: Bu bizim pazarımız, bu eczacının pazarı. Geçmişte yanlış tartışmalarla, birçok ürünü elimizden kaçırdık. Burada doğru bir iş yapıyoruz. Bunu da herkesin yapmasını istiyoruz. Bu hem eşit reçete dağılımını sağlayacak, hem haksız rekabeti önleyecek, hem reçete yönlendirmesi ve deontolojik bozulmayı engelleyecek, hem de eşit dağılımın altyapısını oluşturacak bir olgudur. Meslek hakkını da burada konuşabiliriz. Muvazaa konusu bizim kanayan yaramızdır, bu konuda odalarımız, özellikle doğu ve güneydoğu odalarımız çok yoğun çaba sarf ediyorlar, yani bunu da görmezden gelemeyiz. Ancak, komisyona bilgi ve belgeyle gelin söylemimize yönelik eleştiriler oldu. Arkadaşlar, gerçekten yönetmelik genelgeye göre bizi daha çok kuvvetlendiren bir şey. Biz buna sahip çıkmalıyız. O yüzden bunu zedeleyecek, buraya sıkıntı verecek durumlardan kendimizi arındırmalıyız. Burada elimize geçen bir fırsatı, bir yasal fırsatı kendi ellerimizle sıkıntıya sokmayalım, dediğimiz şey bu. Yani şunu söylemeye çalışıyoruz: oraya sadece muvazaadır deyip, gelmeyin. Onun muvazaa olduğunu kuvvetlendirecek argümanlarınız olsun. Muvazaa belgesi dediğiniz şey, muvazaayla muvazaayı yapan arasındaki bir belgedir, onun dışındaki her şey tali belgelerdir. Bunun için eczacı odalarıyla muvazaa yapmak isteyen eczacıları takip edilmek açısından ortak bir sistem kurulması şart. Bu kişiler için, bir bölgede yapamıyor, öbür bölgeye gidiyor, sonra bir başka bölgeye gidiyor deniyor. Onun için bunu ortaklaştırmamız gerekiyor. Değerli arkadaşlarım; fiyat düşüşleriyle ilgili olarak da bir sistem kurmamız lazım. Bu gerçekten herkesin üzerinde durduğu bir konu, bunu yapmamız gerekiyor. Stok farkı TEBEOS aracılığıyla ispatlanabilir bir hale geldi. TEBEOS'u bu anlamda kullanabiliriz. Ama bunu alış bildirimi yapmaya başladıktan sonra yapabiliriz. Çünkü şu anda stoklarımızı kaydetmediğimiz için gerçekleştirme şansımız yok. O yüzden bunu da notlarımıza aldık. Bununla ilgili de gerçekten bir çaba içerisinde olacağız. Ayrıca, fiyat düşüşleriyle ilgili geçiş süreci de 5 güne indi, biliyorsunuz, buna yönelik bir dava açtık. Bu dava sürüyor. Değerli arkadaşlarım; burada tabii daha çok ilaç takip sistemiyle ilgili eleştiriler ve sıkıntılar ortaya konuldu. Bu da son derece normal, çünkü bu konu, çok uzun süredir gündemimizi işgal ediyor. Ama biz bir şeyleri eleştirirken farklı bir noktadan yaklaşarak, olayı sonradan ele alarak eleştirmeye başlarsak, bütünle parça arasındaki ilişki kopar. Bu doğru bir yöntem değil. O zaman farklı anlamlar ortaya çıkar. Bir konuyla ilgili bir cümlenin bir yerini kullanırsanız farklı bir şey olur, cümleyi başından sonuna kullanırsanız farklı bir şey olur. Dolayısıyla bütünle parçayı birbirinden kopararak yol alma şansımız yok. Şimdi bunun adı politik tutarsızlık oldu. İlaç takip sistemi Türk Eczacıları Birliği nin 2007 yılında çağrılı olduğu bir toplantıyla gündemine geldi ve Türk Eczacıları Birliği 2007 yılından sonra bu toplantılara katıldı. O gün yaşanan sorunlarla ilgili olarak da kupür sahteciliğine karşı ilaç takip sisteminin olması gerektiği noktasında ve dünyada da böyle bir arayışın olduğunu, PGEU, FIP, EuroPharm Forumda yapılan tüm toplantılarda ilaç takip sisteminin de bir gündem maddesi olarak tartışıldığını bildiği için, Türk Eczacıları Birliği ilaç takip sistemini destekleyeceğini ilk baştan söyledi. Ancak şartlar koydu. O şartlar değiştiği sürece de Türk Eczacıları Birliği'nin tutumu değişir, bu son derece doğaldır yılında böyle diyoruz. 2010'un başına kadar da bir sürü erteleme alıyoruz, şartlar ileri sürüyoruz. Protokoller yapıyoruz, ancak Sağlık Bakanlığı 1 Ocak tan itibaren karekod uygulamasına geçiyorum diyor. Eczanelerde karekod okuyucu yok, eczanelerde TEBEOS programı yok, tek ekran ve yaptığımız ortak protokollere ilişkin adımlar atılmamış. Türk Eczacıları Birliği üyelerine diyor ki, karekodlu ürünleri iade edin. Bundan daha doğal, daha akılcı ne olabilir. Sözleşme bedellerinin hükümetin gözüne batmasının yegane sebebi yine biziz. Kendi web sitelerimizde çok net, çok açık bir biçimde biz tartıştık ve bu tartışmayı bu noktaya getirdik. Şimdi, makul bir düzeyde olacak bir sözleşme bedeli tartışmasını da yapmak istemiyoruz. Bu da doğru bir şey değil. Yasa açık; Türk Eczacıları Birliği bir sözleşme yapar, bedeli mukabilinde eczacı odalarına bunu verir ve eczacı odaları bu dağıtımı sağlar. Nasıl Çalışma Bakanı nın bunu söylemesi doğru bir şey değilse, eczacıyla benim aramdaki ilişkiyi o belirleyemeyecekse, yasanın bana verdiği bir olguyu makul düzey tartışması üzerinden, burada bu hale getirmek de doğru bir yaklaşım değil. Hem bir taraftan örgütün güçlü olmasını, kaynak yaratmasını söyleyeceğiz, hem bir taraftan bu kaynağı en az düzeye çekebilecek, popülist yaklaşımlarla eczacıya şirin görünecek söylemlerde bulunacağız; bu doğru bir şey değil. Gerçekten önümüzdeki süreç hepimiz açısından son derece kritik, ama bu kritik sürecin kendi lehimize dönüşmesi üyelerimizin bilgisine, bilincine bağlı olan bir şey. Üyelerimizle kuracağımız diyaloga bağlı olan bir şey. Bunu rutin işlerle ilgili olarak sık sık yapıyoruz. Ama bilgilendirme toplantıları, geliştirme toplantıları yaparak da, bunu sağlamamız gerekiyor. Türk Eczacıları Birliği bu anlamda oda başkanlarını, yöneticilerini geliştirme noktasında yeni programlarla sizi başkanlar danışma kurulu toplantısı dışında toplantılara çağıracak, konuşmacılarla bunları sizin gündeminize taşıyacak. Sadece Kongrede değil, onun dışındaki toplantılarla da bunu yapmaya çalışacağız. 13

16 14

17 Bitkisel Ürünler, Mevzuat ve Öneriler Haz rlayan: TEB AR-GE B R M Ülkemizde en önemli sa l k sorunlar ndan bir tanesi, takviye edici g da ad alt nda ruhsat al p bitkisel tedavi edici flekliyle piyasaya sürülen ürünler konusudur. Geçti imiz günlerde bir vatandafl m z n daha ölümüne neden olan bu ürünler, internetten, denetimsiz bir biçimde sat labilmektedir. AB müktesebat na uyum çal flmalar çerçevesinde bu ürünlerin ruhsatlar Tar m Bakanl taraf ndan veriliyor olmas na karfl n, ülkemizde ne yaz k ki, AB ülkelerinde oldu u gibi, bu ürünlerin takibi ile ilgili bir sistem gelifltirilmifl de ildir. Bu ürünler ilaç olarak de erlendirilsin ya da de erlendirilmesin, sadece ilaç döngüsü içine girerse takip edilebilecek ve herhangi bir yan etki görüldü ünde mümkün olan en k sa sürede piyasadan toplat labilecektir. Bunun somut olarak anlam ; ya bu ürünlerin ruhsatland rmas n n Sa l k Bakanl taraf ndan yap lmas ve sadece eczanelerden sat lmas ya da bu ürünlerin etkinli ini ve güvenilirli ini izleyecek bir sistemati in oluflturulmas d r. 15

18 Teknolojik ilerleme ve bilimsel çalışmalar, hayatın her alanında olduğu gibi sağlık alanında da yeni gelişmelerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Hastalık ve hastalıkların tedavisinde kullanılan başta ilaç olmak üzere diğer yöntemler, özellikle son 20 yılda ciddi düzeyde çeşitlenmiştir. Bugüne kadar egemen olan geleneksel ilaç üretim sürecine, bugün özellikle bitkisel ürünler eklemlenmiştir. Değişen 'sağlıklı olma' anlayışı çerçevesinde tüm dünyada 'alternatif tedavi' ya da 'destekleyici tedavi' gibi farklı tedavi yöntemlerine ve bitkisel ürünlere olan ilgi gün geçtikçe artmaktadır. Bu yönelimin çeşitli nedenleri olmakla birlikte burada detaylı bir analiz yapılmayacaktır. Ancak mevcut durumda alternatif ya da alternatif olma iddiasındaki tedavi yöntemleri konusunda, ülkemizde büyük bir boşluk olduğu görülmektedir. Destekleyici ya da tamamlayıcı tedavi yöntemleri ülkemizde sağlık hizmet sunucuları ve sağlık otoritesi tarafından tam olarak kabul görmediği için, bu konuda mevcut ve gün geçtikçe artan talep eğitimsiz kişiler tarafından karşılanmaktadır. Bu tedavi yöntemlerinin tamamlayıcısı olan ürünlerin, ister bitkisel ürün ister takviye edici ürün olsun, kullanımı da benzer biçimde sorunludur. Mevcut talep denetimsiz ve bilimsellikten uzak bir zeminde karşılanmaktadır. Bu durum halka hem maddi açıdan ancak daha önemlisi sağlık açısından ciddi zararlar vermektedir. doldurulmaktadır. Diğer yandan sözü edilen alternatif tedavi yöntemlerinin resmen onaylandığı Almanya, Fransa, İsviçre, İtalya gibi ülkelerde, bitkisel kaynaklı tedavi yöntemlerinin yaygın biçimde kullanıldığı bilinmektedir. Ancak bu ülkelerde, hem tedavi hem de ilaç kullanımı bilimsel bir temele dayandırılmıştır bu nedenle de, bu ürünlerden kaynaklı suistimalin en aza indirilmesi için gerekli önlemler alınmıştır. B L MSEL ARKA PLAN Fitoterapi; hastalıkları iyileştirmek, şiddetini hafifletmek, hastalıklardan korunmak, tedaviye yardımcı olmak amacıyla bitkileri, bitkilerin çeşitli kısımlarını veya bunlardan hazırlanan preparatları kullanmak yoluyla uygulanan rasyonel bir tedavi şeklidir. Fitoterapi; bilimsel zeminde yapılan araştırmalara ve klinik çalışmalara dayanmaktadır. Hayatta bilimsel ve yasal düzeyde ortaya çıkan her boşluk mutlaka doldurulmaktadır. Bugün bitkisel ürünlere ilişkin var olan boşluk, aktarlar ve diğer eğitimsiz kişilerce 16

19 Modern ve rasyonel fitoterapide, aktardan alınan bitkilerden fayda beklemek ve yan etkilerinin olmadığını düşünmek yanlıştır. Çünkü herhangi bir fitoterapötik ilaçta kullanılan bitki veya bitkisel ürün standardize olmalı ve kaynağı ne olursa olsun tüm ilaçlarda olması gereken belirli kalite standartlarını taşımalıdır. Halbuki aktarlardan alınan ve kullanılan bitkisel materyalin ise, çoğunlukla doğru bitki olup olmadığının belli olmaması, doğru zamanda toplanmış olmasının şüpheli olması, bitkinin kurutma ve saklanma şartlarının istenen şekilde olmaması, ağır metal ve pestisit içermesi gibi sakıncaları vardır. Ancak, tarihinde 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun kabul edilmiş ve bu kanun kapsamında takviye edici gıdalar tanımlanmıştır. Bu kapsamda; vitamin, mineral, protein, bitki, botanik, bitkisel kaynaklı maddeler, aminoasitler ve benzeri bileşenler ile bunların konsantresi ve/veya ekstraktlarından oluşan ürünlerin üretim ve ithal izinleri, Tarım Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü'nce de verilmeye başlanmıştır. Standardizasyon fitoterapinin temel koşuludur. Standardizasyon; bitkisel drogtan elde edilen bir ürünün, bir madde üzerinden veya etkinliği bilinen bir madde veya madde grubu üzerinden yardımcı maddeler, bitkisel drog ya da ürünle karıştırılarak ayarlanmasıdır. Standardize bir ekstreden hazırlanan bitkisel ilacın; kolayca doze edilebilmesi, istenen optimum etkinin sağlanması ve her kullanımda aynı etkiyi oluşturması gibi avantajları vardır. TÜRK YE'DE MEVZUAT, KAPSAM VE UYGULAMALAR Türkiye'de bitkisel ve destekleyici ürünler Tarım Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmaktaydı. Ancak Sağlık Bakanlığı, 1999 yılı sonunda Tıbbi Farmasötik Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayınlanmış ve bu yönetmelik değişikliği ile bitkisel ürünler Sağlık Bakanlığı'nın iznine tabi ürünler içine alınmıştı yılından itibaren izin müracaatlarını incelemek üzere, bitkisel ilaçları diğer ara ürünlerle beraber değerlendiren bir komisyon olan Ara Ürün Komisyonu kurulmuştu. Sağlık Bakanlığı'na sunulan bitkisel ürünlerin dosyalarında; ham madde ve yardımcı maddelerle ilgili analiz yöntemleri, etken madde olarak kullanılan bitkisel ürünün detaylı tarifi, kalite kontrol yöntemleri ve üretim yöntemi verilmek zorundadır. Ayrıca; bitmiş tıbbi bitkisel ürünün üretim yöntemiyle ilgili tüm detaylar, bitmiş ürün üzerindeki kontrolleri, stabilite testleri, kullanım kılavuzu bilgileri, içdış ambalaj bilgileri ile farmakolojik ve toksikolojik bilgiler (ürünün etkinlik ve güvenilirliği açısından) istenmektedir. Tarım Bakanlığı ise bu tip ürünlerin izinleri için sadece; bileşen listesi, sağlık sertifikası, etiket örneği ve proforma fatura istemekte, ancak ürün üzerinde hiç bir analiz yapmamakta veya istememektedir. 17

20 Diğer yandan 2005 (18 adet) ile kıyaslandığında 2006 yılında 10 adet ağır metal kontaminasyonu gözlenmiştir. Ülkemizin bu alanda da yakında AB ile müzakerelere başlayacağı göz önüne alınarak, T.C. Sağlık Bakanlığı'nca bu tür ürünlerle ilgili düzenlemeleri bir an önce yapması gerekmektedir. SONUÇ Özelikle Tarım Bakanlığı izni sonrası çeşitli kanallardan piyasaya sürülen besin takviyeleri adı altında kolesterol tedavisine, hipertansiyon tedavisine ve diyabet tedavisine yardımcı ürünler, cinsel gücü artırıcı ürünler ile alerjik sorunlar, bel fıtığı, böbrek yetmezliği, epilepsi, depresyon, idrar yolları enfeksiyonları ve kanser gibi çok sayıda hayati veya kronik hastalığa yönelik ürün satılmaktadır. Bu ürünler Avrupa'da genel olarak eczanelerde ya da eczacı sorumluluğunda Drugstore tabir edilen ilaç satış alanlarında satılırken, Türkiye'de internetten satış başta olmak üzere aktar, kozmetik ürün satılan yerler, marketler gibi denetimsiz bir satış ağı bulunmaktadır. Avrupa'da fitoterapi ürünleri genel olarak; OTC (over the counter) ürünleri olarak çoğunlukla ilaç kategorisinde ruhsatlandırılıp halka arz edilmektedir. 31 Mart 2004 tarihinde Avrupa Birliği Parlamentosu'nda kabul edilen Direktif ile (Directive 2004/24/EC on Traditional Herbal Medicinal Products) Geleneksel Kullanılan Bitkisel İlaçlar tüm AB ülkelerinde ilaç kategorisinde değerlendirilerek ruhsatlandırılmalarının Sağlık Bakanlıkları tarafından yapılması kabul edilmiştir. Diğer yandan, 178/2002 sayılı Avrupa Komisyonu Yönetmeliği'ne göre kurulan GIDA VE YEM İÇİN HIZLI UYARI SİSTEMİ (RASFF) kayıtlarına göre (2007), gıda takviyeleri ve diyetetik gıdalar ile ilgili bildirimler son 3 yılda artı göstermiştir, 2004, 2005 ve 2006 yıllarına ait bildirim sayıları sırasıyla 21, 54 ve 91'dir. Bu bildirimlerin bir kısmı gıda takviyesinin kompozisyonu ile ilgilidir (14 adet) örn., farmakolojik özellik gösteren maddeler ve hormon tespiti gibi. Önemli bir kısmı da izin verilemeyen ışınlama ile ilgilidir (19 adet). 22 bildirim ise yasal olarak izin alınmamış şekilde pazara çıkmış olmalarından dolayıdır. Özellikle ülkemizde şu anda kısaca bitkisel ürün olarak tanımlayabileceğimiz ürünlerin ruhsatlandırılması ile ilgili bir karışıklık yaşanmaktadır. Ülkemiz açısından şu anda en büyük sorun; Tarım Bakanlığı'nın da bu tür ürünleri Takviye Edici Gıda kapsamında değerlendirerek yeterli veri istenmeden ve gereken analizler yapılmadan ithal ya da imal izni vermesinden kaynaklanmaktadır. Bu tür ürünlerin de muhtemel yan etkileri ve kullanılmaması gereken durumlar hakkında tüketicinin bilgilendirilmesi gerekmektedir. Tıbbi bitkiler açısından büyük bir bitki potansiyeli ve kültür zenginliğine sahip olması ve birçok kültür bitkisinin gen merkezi olması nedeniyle Türkiye florası ekonomik bakımdan büyük önem taşımasına rağmen, bu potansiyelin hiç kullanılmadığı ortadadır. Tüm bu nedenlerle Türkiye'de hekim ve eczacı eliyle uygulanacak, bilimsel temele dayalı destekleyici tedavi yöntemleri ve fitoterapi ürünleri başta olmak üzere sağlığın gelişimine katkı sunacak her türlü ürünün üretim, denetim ve satış düzeylerinde kontrollü arzı ve tüketimi ülke ekonomisine ciddi katkı sunabilir. Halk sağlığını korumak, daha etkin ve güvenilir ürünlerin piyasada olmasını sağlamak için bitkisel ürünlerin ruhsatlandırılması Sağlık Bakanlığı'nca yürütülmeli, satışlarına sadece eczanelerde izin verilmeli ve bu konuda en iyi eğitilmiş meslek grubu olan eczacıların kontrolü altında satılmalıdır. Kaynak: TEB Eczacılık Akademisi Fitoterapi Ders Notları (Prof. Dr. Bijen KIVÇAK, Doç Dr. Hüsniye KAYALAR 18