Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi Teknik Olmayan Özeti. 1 Giriş

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi Teknik Olmayan Özeti. 1 Giriş"

Transkript

1 DENİZLİ DGKÇS PROJESİ RWE&TURCAS Güney Elektrik Üretim A.Ş. Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) Teknik Olmayan Özet TASLAK Şubat 2010

2 Bu belge, RWE&TURCAS Güney Elektrik A. Ş.'nin planlanan yeni DGKÇS ("Proje") için hazırlanan Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi Raporunun (ÇSED)Teknik Olmayan Özetidir (TOÖ). (RWE&TURCAS). Bu rapor İngilizce aslından Türkçe ye çevrilmiştir ve ilgili durumda Ingilizce orijinali esas alınacaktır. 1 Giriş Projenin Arka Planı RWE&TURCAS Güney Elektrik Üretim A. Ş. ( RWE&TURCAS ) adlı şirket Türkiye'de Denizli yakınlarında 800 MW kurulu gücünde bir doğal gaz kombine çevrim elektrik santrali (DGKÇS) inşa etmek ve işletmek niyetindedir. 1 Tesis, Denizli'nin yaklaşık 30 km doğusunda ve İzmir'in yaklaşık 280 km güneydoğusunda bulunan Kaklık Belediyesi yakınlarında yer alacaktır. RWE AG, Avrupa'da önde gelen özel enerji şirketidir. TURCAS Petrol A.Ş., Türkiye'de ilk özel petrol Dağıtım Şirketi olarak 1931'de kurulmuş ve anonim şirket statüsüne dönüştürülmüş Türk Petrol ve Madeni Yağlar A.Ş.'nin halefidir. Petrol ürünleri perakendecisi olarak kurulmuş olan TURCAS kendisini bir enerji holding şirketine dönüştürmektedir. RWE hızla büyüyen Türk enerji piyasasına girmeye 2007 yılında karar vermiştir. Bu nedenle, iki büyük ölçekli elektrik santrali gerçekleştirmek amacıyla Turcas'la bir hissedarlık anlaşmasını 2009 yılında imzalanmıştır. "RWE&TURCAS Güney Elektrik Üretim A. Ş." (RWE&TURCAS) 'de tescil edilmiştir. Bu şirket doğal gazla çalışan bir elektrik santralinin yapımı ve işletmesinden sorumludur. En ileri teknoloji ürünü olan kombine çevrim gaz türbinli elektrik santrali olan bu proje ulusal şebekeye yaklaşık 800 MW elektrik kapasitesi ekleyecektir. 1 Proje başlangıçta E.ON ve TURCAS şirketleri tarafından geliştirilmiştir. Mart 2009 da, E.ON hisselerini RWE şirketine satmaya karar vermiştir. RWE&TURCAS yetkin bir uluslararası Mühendislik, Satın Alma ve İnşaat (MSİ) yüklenicisi olarak METKA şirketini uluslararası bir ihale süreci ile seçmiş ve 27 Ekim 2009 tarihinde ilgili kontrat imzalanmıştır. Proje Türk kanun ve yönetmeliklerine, uluslararası en iyi uygulamalar ve standartlar ile RWE Grubu Çevre Yönetimi Politikasına uygun olarak planlanacak, inşa edilecek ve işletilecektir. Tesis tasarımı, teknik özellikleri ve proje uygulamasıyla ilgili ÇSED'nin çevresel ve sosyal bulguları bu ÇSED çalışmasında gerekli olduğu tespit edilen tedbirlerin uygulanmasını güvence altına alınması RWE&TURCAS tarafından sağlanacaktır. İnşaatın başlangıcı 2010 yılının ikinci çeyreği olarak olarak planlanmaktadır. Yeni elektrik santraliyle elektrik üretiminin başlangıcı olarak 2012 sonu hedeflenmiştir. DGKÇS projesinin toplam sermaye yatırımı yaklaşık olarak 600 milyon Avro. dur. Şebekeye bağlanacak iletim hatları Projenin parçası değildir. Projede halihazırda inşaat ruhsatı alma aşamasındadır. Projeye Duyulan İhtiyaç Son yıllarda Türkiye önemli bir ekonomik büyüme görmüştür ve bu hızlı yükselişe paralel olarak elektrik talebinde de artış gerçekleşmiştir. Türkiye'de elektrik talebinin uzun vadeli artış hızı yılda yaklaşık %10'la yüksek seviyededir. Ekonominin kalkınmasına yönelik tahmin 2020'ye kadar orta ile yüksek ekonomik büyüme oranları olacağını göstermektedir. Bu nedenle enerji taleplerinde artış olması beklenmektedir. TEIAŞ ın tahminine göre, elektrik talebindeki artış ve üretim kapasitesindeki yavaş gelişimin sonucu olarak, Türkiye de 2013 ve 2015 yılları arasında elektrik kesintileri olabilecektir. Denizli bölgesi diğer elektrik üretim tesislerinden uzakta olmasına karşın elektrik tüketiminin en yüksek olduğu alanlardan biridir. Ayrıca Denizli bölgesinin enerji talebinin tahmini artışı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Türkiye'nin batısında tüketim üretimin üzerindedir ve Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının bu bölge için ilave kapasite talep etmesinin nedeni budur. Siyasi ve hukuki çerçevenin koşulları özel şirketlerin enerji sektörüne yatırımlar yapmasına olanak tanımaktadır. Dolayısıyla özel yatırımlar kısa vadede gerekli enerji üretim kapasitesinin oluşturulması için iyi bir fırsat olarak ortaya çıkarken devlet yatırımlarının gerçekleştirilmesi siyasi ve mali nedenlerden ötürü daha güç olmaktadır. RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 1 / 37 ŞUBAT 2010

3 Gazla çalışan elektrik santralinin uygulanması için gereken genel süre örneğin kömürle çalışan bir elektrik santrali için gerekenden daha kısa olduğundan, doğal gaz kombine çevrim santrali kısa vadede yeni baz yük üretim kapasitesi sağlanması konusundaki en iyi seçenektir. Bu nedenle Denizli bölgesinde doğal gazla çalışan 800 MW'lık baz yüke sahip bir elektrik santralinin inşa edilmesi bölgeye ve tüm ülkeye yarar sağlayacaktır. Projenin Çevresel Etki Değerlendirmesi Proje, Türkiye'de çevresel değerlendirme projelerinin onaylanmasında yetkili makam olan Çevre ve Orman Bakanlığının (ÇOB) onayını gerektirmektedir. Türk çevre yönetmelikleri uyarınca bu Proje için bir çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) yapılması zorunludur. Şubat 2008'de RWE&TURCAS, ÇED çalışmasının yürütülmesi için İstanbul'dan yerel danışmanlık şirketi olan Tugal Çevre Teknolojileri ile birlikte Ankara'dan Ekotest Çevre Danışmanlık ve Test Ltd. Şti. ile sözleşme yapmıştır. ÇED Raporu onaylanmak üzere Çevre ve Orman Bakanlığına (ÇOB) verilmiştir ve RWE&TURCAS Projenin ÇED Olumlu Belgesi ni Kasım 2008'de almıştır. Ayrıca, projenin muhtemel finansörlerinin çevresel ve sosyal gerekliliklerini karşılamak amacıyla RWE&TURCAS Mayıs 2008'de ilave çalışmaların yapılması ve destekleyici bilgilerin daha geniş kapsamlı bir Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) raporunda derlenmesi amacıyla ERM'nin (Frankfurt ofisi / Almanya) liderliğini yaptığı ve Ankara'dan Ekotest Çevre Danışmanlık Test Ltd. Şti. ile birlikte İstanbul dan Tugal Çevre Teknolojileri (TÇT) tarafından yerel olarak desteklenen bir danışman ekibiyle sözleşme yapmıştır. ÇSED, IFC Uygulama Standartları gibi uluslararası standartlara ve uygulamalara uyacak şekilde tasarlanmıştır. ÇSED Raporu Projeyle ilişkili olası çevresel ve sosyal etkiler üzerinde yapılan değerlendirmenin bulgularını ayrıntılı olarak sunar. Projenin çevresel ve sosyal açıdan kabul edilebilir ve gerek ulusal, gerekse uluslararası standartlara uygun şekilde gerçekleştirileceğinin ana hatlarını belirleyen Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı (ÇSYP) dahilinde belirlenen etkilerden kaçınılması veya bu etkilerin hafifletilmesi için gereken tedbirleri açıklar. Ayrıca bu çalışma, mühendislik, satın alma ve inşaat için MSİ yüklenicisiyle yapılan sözleşme ile işletme ve bakımdaki çevresel ve sosyal hükümlerin belirlenmesi için bir esas oluşturur. ÇSED ve ÇSYP tedbirlerinin belli başlı bulguları bu özet raporda sunulmuştur (bkz. Bölüm 5). ÇSED faaliyetlerinin bir parçası olarak paydaşlarla ve halka görüşmeler yapılmış ve proje bilgileri Proje için hazırlanan halkın katılımı ve bilgilendirilmesi planı (HKBP) çerçevesinde açıklanmıştır. Taslak ÇSED Raporu halka açıklanacaktır ve; RWE&TURCAS 2010'un ilk çeyreğinde tesisin yakınlarındaki yerleşimde, halka yönelik bir halkın katılımı toplantısı düzenleyecektir. 2 Projenin Açıklaması Proje Sahasının Konumu Yoğun bir saha eleme ve Türk Makamlarıyla yapılan görüşme faaliyetleri ile teknik çalışmaların ardından Denizli-Kaklık sahası proje için uygun yer olarak belirlenmiştir. Denizli DGKÇS için seçilen saha, Ege bölgesinde, İzmir'in yaklaşık 280 km güneydoğusunda, Denizli kentinin yaklaşık 35 km doğusunda bulunmaktadır. Saha, Denizli İli Honaz İlçesi Kaklık Belediyesinin 1,8 km kuzeyinde yer alır. Saha yaklaşık 26,7 ha alana sahiptir ve çoğunluğu özel arazi sahiplerinden oluşan 19 parsele bölünmüştür. Şahıslara ait parsellerin tümü müzakereler yolu ile satın alınmıştır. Tesisin deniz seviyesinden yüksekliği (dsy) 545 m ile 595 m arasında değişmektedir.tesis için gerekli alan yaklaşık olarak 300 m x 300 m'dir. Proje sahalarının konumunun genel görünümü Şekil ES-1'de verilmiştir. RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 2 / 37 ŞUBAT 2010

4 Şekil ES-1: DGKÇS Sahasının Yer Haritası Dikkati Çeken Özellikler Planlanan Denizli Elektrik Santrali, %57 civarında yüksek verimliliğe sahip, doğal gazla çalışan 800 MWel Kombine Çevrim Santralidir (DGKÇS). DGKÇS en az 25 yıl işletme süresi ( işletme saati) boyunca ekonomik elektrik üretimi yapacak şekilde ileri teknoloji ürünü olacaktır. Elektrik santralinde yegane yakıt doğal gaz olacaktır. Tesisin merkezi ünitesi, kuru düşük NOx yanma sistemleriyle donatılmış, çoklu şafta sahip ağır hizmet endüstriyel gaz türbiniyle yapılandırılacaktır. Her bir gaz türbinin egzoz gazı ilişkili bir Atık Isı Kazanı na (AIK) beslenir. Her iki AIK'den gelen buhar tek bir ortak buhar türbinine RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 3 / 37 ŞUBAT 2010

5 hizmet eder. Ayrıca tesis gerekli tüm yardımcı ve destekleyici sistemlerden ve ekipmandan oluşur. Çevrenin korunmasına yönelik tedbirler tesis tasarımının ayrılmaz parçasıdır. Elektrik santrali çıkış suyu arıtmasını, yangın söndürme sistemlerini, atık yönetimi tesislerini içerir ve işletmenin güvenli ve sürekli olması için gerekli tüm aksesuarları, kabloları, boruları, koruma ve güvenlik ekipmanı, yan ve yardımcı donanımla donatılmıştır. Tüm hava ve gürültü emisyonu kontrol tedbirleri, atıksu çıkış suyu arıtması, atık işleme, işletme ve inşaat faaliyetleri kabul edilen yasal gerekliliklere ve uluslararası standartlara uyulacak şekilde planlanacak, gerçekleştirilecek ve uygulanacaktır. Sahayla ilgili sel ve deprem gibi doğal afet riskleri ile tehlikelere yönelik uygun hükümler tasarımda göz önünde bulundurulacak ve yürürlükteki inşaat normları uygulanacaktır. Ana yapılar aşağıdaki gibidir: Her birinin itibari elektrik gücü yaklaşık 270 MW el olan iki adet gaz türbini (GT) ve ilgili jeneratörler; Buhar türbininde (BT) kullanılmak üzere GT'lerin atık ısısından buhar üretmekte kullanılan iki adet Atık Isı Kazanı(AIK); Bir buhar türbini (BT) ve nominal elektrik kapasitesi yaklaşık 260 MW el olan bir jeneratör; AIK'lerin her birinin atık yanma gazının tahliye edilmesi için zemin seviyesinden 60 metre yükseklikte bacası; Hava Soğutmalı Yoğuşturucular (HSY) yoluyla kapalı döngü buhar/su devresinin soğutulması; Ham suyun şartlandırılması ve atıksu arıtması için uygun tesisler; Elektrik trafolarına ve elektrik dağıtım sistemlerine sahip yüksek gerilim şalt istasyonu; Tesis işletmesinde kullanılan yağlayıcıların test edilmesi ile su kalitesi testi için küçük bir laboratuar; Doğal gaz giriş ölçüm istasyonu; Binalar (özellikle Merkezi Kontrol Odası için), yollar, parklar ve çit. Yağlar, yağlayıcılar ve boyalarla solventler gibi diğer kimyasal maddeler için depo, bakım atölyesinde bulunacaktır. Ham su ve atıksu arıtmada kullanılan kimyasallar ilgili yerlerde depolanacaktır. Türbin/jeneratör ünitelerinin her birinin kendine ait binası olacak ve bu binalar titreşim ile gürültünün yayılmasının önlenmesi amacıyla ada yapılar halinde olacaktır. Tüm elektrik sisteminin izlenmesi ve denetlenmesi Merkezi Kontrol Odasından (MKO) yapılacaktır. Kumanda sistemi tesise MKO'dan tam kumanda edilmesi ve gözetim uygulanması amacıyla tasarlanacaktır. Tesisin çalışmaya başlaması 380 kv'luk ulusal şebeke yoluyla temin edilen elektrikle gerçekleştirilecektir. Buhar jeneratörünün çalıştırılması ve kapatılması için yardımcı buhar doğal gazla çalışan bir yardımcı kazandan (50 MWth) sağlanacaktır. Sahaya erişim Kaklık-Uşak arasındaki D595 devlet karayoluna bağlanan yaklaşık 1 km uzunluğundaki yerel yolla sağlanacaktır. Yerel yol ağır malların taşınmasına olanak tanıyacak şekilde asfaltlanacaktır. Sahanın etrafı çitle çevrilecek ve erişim nizamiye kulübesinin bulunduğu ana kapıdan sağlanacaktır. Enerji İletimi Tesisin ürettiği elektrik, üretim voltajının ulusal şebekenin 380 kilovolt'luk (kv) seviyesine dönüştürüleceği yükseltici trafolara beslenecektir. İki adet paralel havai iletim hattı sahayı Denizli alt istasyonu ile Afyon alt istasyonu arasındaki iletim hattına bağlayacaktır. Ayrıca halihazırda üçüncü bir iletim hattının sahayı doğrudan Denizli alt istasyonuna bağlaması planlanmaktadır. Ulusal şebekelere bağlantı için gerekli iletim hatları Projenin parçası değildir. De-mineralize su için depolama tankları; RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 4 / 37 ŞUBAT 2010

6 Şekil ES-2: DGKÇS'nin genel akış diyagramı Exhaust stack Exhaust stack MW e l HRSG HRSG Generator Steam turbine Air Cooled Condenser Gas turbine MWel Gas turbine MWel Pump Air Natural gas Generator Air Natural gas Generator Steam Water (Closed Hot Turbine Exhaust Cooled Exhaust Air Intake Tüketimler ve Salımlar Elektrik santralinin işletimiyle ilgili belli başlı tüketimler ve çevreye salımlar şunlardan oluşmaktadır: Yakıt tüketimi; Yanmış atık gazın havaya emisyonu; Türbinlerden, HSY'den ve diğer ekipmandan kaynaklanan gürültü emisyonları; Özellikle su/buhar çevrimi için ham su talebi, Su akışlarından gelen atıksu deşarjı (örneğin, buhar çevrimi blöfü, ham su ön arıtma artıkları, atıksu nötrleştirilmesi, yağ/su ayırıcılar, sıhhi amaçlar); İşletme ve bakım için kullanılan tehlikeli maddeler; Atıksu arıtma tesisinden çıkan arıtma çamuru dahil katı atıklar. Tablo NTS-1'de elektrik santralinin tüketimleri ve salımları listelenmiştir. Yakıt Elektrik santralinde yakıt olarak BOTAŞ tarafından temin edilecek ve kullanılmadan önce temizlenecek (yani, toz filtresi yapılacak) doğal gaz kullanılacaktır. Saha, güneyinden geçen gaz boru hattına bağlanacaktır. Aynı zamanda yeni elektrik santralinin yaklaşık 3,5 km batısında çimento üretim tesisine (Denizli Çimento) hizmet eden bir dal bu boru hattına bağlıdır. Doğal gaz tüketimi her iki türbinin baz yük işletmesinde 2 x 14 kg/s ( m³/saat) olacaktır. DGKÇS'nin toplam ısıl enerji girişi MW th olacaktır. Hava Emisyonları Havaya yapılan emisyonların ana kaynağı AIK'lerin iki bacasıdır. Havaya yapılan RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 5 / 37 ŞUBAT 2010

7 emisyonlardaki diğer kaynak, yalnızca başlatma durumunda kullanılacak olan yardımcı kazandır. Normal çalışma için baca gazındaki azami konsantrasyon, kuru düşük NOx brülörlerin takılmasına bağlı olarak azot oksitleri için 50 mg/nm³'tür (NO 2 olarak ifade edilen NOx). Karbon monoksit (CO) için azami konsantrasyon 50 mg/nm³ olacaktır. Yakıttaki kükürt içeriği düşüktür; yayılan SO 2 konsantrasyonu 5 mg/nm³'ün altında olacaktır. Yakma işlemi PM üretmediğinden parçacık madde (PM) emisyonları da düşük olacaktır. Baca gazında yalnızca giriş filtrelerinden geçen parçacıklar görünecektir. Baz yükte her bir gaz türbini için NOx (NO 2 olarak) ve CO'nun azami emisyon oranları 95 kg/saat olacaktır. Baca gazındaki karbondioksit (CO 2) içeriği türbin başına yaklaşık 138 t/saat olacaktır. Gürültü Emisyonları Elektrik santralindeki ilgili gürültü kaynakları, gaz türbinleri, AIK'ler, buhar türbini, hava soğutmalı yoğuşturucu, kompresörler ve basınçlı buhar borularıdır. Bu ekipmana gürültü zayıflatma paketleri takılarak yürürlükteki sınır değerler korunacaktır. İki adet AIK'nin her biri bir bacayla donatılmıştır. Bacalardan çıkan atık gazın yol açtığı gürültü emisyonlarının azaltılması için susturucular takılacaktır. Su Kullanımı DGKÇS'de kapalı döngü hava soğutmalı yoğuşturucuyla soğutma teknolojisi kullanılacaktır. Bu tasarım, sisteme özgü su kaynaklarının korunması teknolojisini oluşturur. Büyük hacimlerdeki soğutma suları, yüksek buharlaşma kayıpları, yüksek kimyasal miktarı, buhar saçaklarına sahip büyük soğutma kuleleri gibi suyla soğutma ile ilişkili su kaynakları üzerindeki tipik olumsuz etkilerden uzak durulmasını sağlar. Ham su tesisin çalışması için gereklidir ve m 3 'lük kombine ham su / yangın söndürme tankında depolanacaktır.bu su aşağıda belirtilen amaçlar için kullanılacaktır: Demineralizasyon tesisi (su /buhar çevrimi, yardımcı kazan, yardımcı soğutma sistemi); yangın söndürme; diğer hizmetler için (örneğin, temizlik veya yıkama); Isıtma, havalandırma ve klimalandırma (HVAC) için tamamlama suyu ve içme suyu olarak. Ortalama günlük su tüketimi m³/gün civarında olacaktır. Azami su talebi miktarı başlangıç ve bakım (su ve buhar çevrimlerinin, yardımcı soğutma sisteminin ve yardımcı kazanın doldurulması), acil durumlarda ve özel çalıştırma modlarında 1000 m3/gün değerine kadar çıkacaktır. Atıksu Deşarjı Detay mühendislik aşamasında yapılacak olan optimizasyon çalışmasının ardından, rejenerasyon suyu miktarının günlük m3 olması beklenmektedir. Elektrik santralindeki deşarj suyu akışları, tesis işletmesiden (demineralizasyon tesisi, buhar çevrimi, nötralizasyon tankı, yağ ayraçları), evsel atıksulardan ve yağmur suyundan oluşacaktır. Tüm toplanan atıksular atık su artıma tesisine yönlendirilecektir. Detay mühendislik aşamasında yatırımcının isteği doğrultusunda, atıksu demi tesisinde yeniden kullanılmak ve atık su miktarını azaltarak, deşaj edilecek ya da en yakındaki daha büyük bir arıtma tesisine ileri arıtım için taşınacaktır. Atık su deşarjı, Türk ve uluslararası standartlara uygun şekilde yapılacaktır. Eğer su kalitesi uygun olursa sulama amaçlı kullanılabilecektir. Evsel Atık sular, Yağmur Suları Normal işletme durumunda, yağlı su oluşan alanlara yağ tutucular yerleştirilecek ve uygun havuzlar sağlanacaktır. Evsel atıksular septik tankta toplanacak ve katı maddeler için çökeltme amacıyla kullanılacaktır. Buradan çıkan katı atıklar bir alanda toplanacak ve kamyon vasıtasiyle yakındaki bir arıtma tesisine taşınacaktır. Katı Atıklar Yakıt olarak doğal gaz kullanan DGKÇS'nin çalışmasının niteliği göz önünde bulundurulursa, yalnızca az miktarda katı atık üretilecektir. Ofis ve evsel atıklar gibi geleneksel katı atıkların ve atık ambalaj malzemelerinin yanı sıra ekipmanın onarım ve bakımından gelen su açısından zararlı veya tehlikeli çeşitli atıkların bertaraf edilmesi gerekmektedir. RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 6 / 37 ŞUBAT 2010

8 Sahada üretilen tehlikeli atıklar örneğin atık laboratuar kimyasallarından, atık yağlayıcılardan, yağ/su ayrıştırıcılardan gelen yağlı arıtma çamurundan oluşur. Tüm atıklar gereğince yönetilecek ve lisanslı yükleniciler tarafından Türk çevre yönetmelikleri ve uluslararası iyi uygulama standartları uyarınca saha dışında bertaraf edilecektir. Tehlikeli Maddeler Elektrik santralinde işletme ve bakım amacıyla yakıt dışında bir takım tehlikeli maddeler kullanılacaktır. Dizel yakıtı acil durum jeneratörlerinin ve yangın söndürme pompalarının çalıştırılması için depolanacaktır. Kapalı su devrelerinde katkı maddeleri kullanılacaktır (kireç önleyici, korozyon önleyici, kötü koku önleyici maddeler); Onarım amacıyla az miktarda solvent ve boya kullanılacaktır; Laboratuar için düşük hacimlerde kimyasal ve Muhtemel tehlikeli atıklar (kullanılmış yağlayıcılar, boyalar). Depolama alanlarında Türk ve uluslararası standartların ve yönetmeliklerin şart koştuğu güvenlik tedbirleri uygulanacaktır (örneğin, kapalı şekilde depolama, yangın alarmı, yangın söndürme ekipmanı). Yağlayıcılar ve hidrolik yağları bakım amacıyla atölyedeki yağ deposunda saklanacaktır; Atıksu arıtmada ve demineralizasyon tesisinin rejenerasyonunda asitler ve kostikler kullanılacaktır; Tablo NTS-1: Elektrik santralinin tüketim ve salımları Kombine Çevrim Elektrik Santrali * Yapılandırma Yakıt tüketimi Hava Emisyonları (ana kaynaklar) hacim debisi kirletici madde emisyon oranı: - CO - NO x - CO 2 - SO 2 - PM baca yüksekliği egzoz gazının sıcaklığı Su talebi (yeraltı suyu) 2 GT + 2 AIK + 1 BT (GT gaz türbini, AIK Atık Isı Kazanı, BT buhar türbini) Doğal gaz: m³/saat (her iki GT için azami) (her iki gaz türbini için) 3,8 milyon Nm³/saat 190kg/saat 190 kg/saat 276 t/saat 17 kg/saat 19 kg/saat 2 x 60 m 104 C Azami 41.4 m³/ton (azami 11.5 l/s, toplam yaklaşık 1000 m3/gün) Tüm su azaltımı ekipmanlarının kurulmasından sonra ortalama 9,5 m3/gün. RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 7 / 37 ŞUBAT 2010

9 Kombine Çevrim Elektrik Santrali * Atık su tesisi tarafından artılacaktır. (Nötralizasyon, yağ tutucular vb) Kapalı döngü içinde suyun yeniden kullanımı sağlanacaktır. Minimum miktarda atıksu deşarj edilecektir ya da yakındaki bir artıma tesisine gönderilerek ilgili çevresel standartlara uygun olarak arıtılacaktır. Evsel atıksu deşarjı (3,0 m³/gün) Septik Çukur - KOİ - BOİ - AKM - ph 120 mg/l 45 mg/l 45 mg/l 6,0 9,0 Atıklar - arıtma çamuru - atık yağlar - atık kimyasallar ve boyalar - tehlikeli olmayan atıklar lisanslı atık bertaraf yüklenicileri tarafından bertaraf edilir, arıtılır, yeniden kullanılır Kaynak: Denizli DGKÇS Fizibilite Çalışması. Tablo NTS-2: Elektrik santralinin emisyon konsantrasyonları ve mg/m³ olarak yürürlükteki emisyon standartları Kirletici madde Emisyon Konsantrasyonu Emisyon Standartları Denizli DGKÇS TR IFC AB O 2 15% 15% 15% 15% NOx (NO 2 olarak) < (25 ppm) 50 CO < Belirtilmemiştir Belirtilmemiştir SO 2 < 5 60 Belirtilmemiştir 35 (%3 O 2) PM 5 * Konsantrasyon belirtilmemiştir. Belirtilmemiştir 5 CO 2 76 g/m³ Konsantrasyon belirtilmemiştir. * AB standardını karşıladığı kabul edilir. Kaynaklar: TR: STKHKKY Sanayi Tesisleri Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği No , 2006, IFC: Termal Elektrik Santralleri için Çevre, Sağlık ve Güvenlik Kılavuzları, Aralık 2008 RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 8 / 37 ŞUBAT 2010

10 Proje Hazırlığı DGKÇS, RWE&TURCAS tarafından Yap-Sahiplen- İşlet esasına göre geliştirilecek ve finansman, inşaat, işletme ve bakımından genel olarak RWE&TURCAS sorumlu olacaktır. Tasarım ve inşaat konusunda RWE&TURCAS bir MSİ yüklenicisiyle, METKA ile mühendislik, satın alma ve inşaat anlaşması imzalanmıştır. Mümkün olduğunda teknik deneyimi Türkiye'deki yerel inşaat deneyimi ve bilgisiyle birleştirmek amacıyla MSİ Yüklenicisinin nezaretçilerinin doğrudan gözetimi altında yerel taşeronlar kullanılacaktır. MSİ yüklenicisi sistemin temizlenmesi, boşaltılması ve işleyiş kontrolü ile tesisin başlatılmasından sorumlu olacaktır. Başlatma işlemi, MSİ yüklenicisinin doğrudan gözetimi altında ekipmanların işletmesinden sorumlu tesis işletme ve yönetim personelinin yardımıyla gerçekleştirilecektir. İşletme personelinin eğitimlerinden MSİ yüklenicisi sorumlu olacaktır. İstihdam ve Personel 800 MW-DGKÇS'yi işletmesi beklenen personel yaklaşık TZE'dir (Tam Zaman Eşdeğeri). Tesis günde 24 saat, haftada yedi gün esasına göre çalışacak, her biri üç adet 8 saatlik vardiyada çalışan 4 vardiya (bir tanesi yedek) ekibinden oluşan personele sahip olacaktır. Mevcut personele bağlı olarak personelin büyük çoğunluğunun iyi öğrenim geçmişine ve her bir pozisyon için gerekli deneyime sahip Türk vatandaşları olması amaçlanmaktadır. Tesis Müdür Yardımcısı ve Laboratuar Personelinin (çevreyle ilgili konular açısından) özel becerilere ve deneyime sahip olması gerekecektir. İnşaat süresi boyunca sahada 350 ile 400 çalışanın olması beklenmektedir. Tipik olarak çalışanlar düzenli olarak tek vardiyada (06:30-18:00 saatleri arası) çalışacaklardır. Özel faaliyetlerde (kazık uygulaması, vb. gibi) aynı zamanda iki veya üç vardiya daha gerekecektir. MSİ yüklenicisi, Metka, bir Yunan firmasıdır. RWE&TURCAS mümkün olduğunda MSİ yüklenicisi tarafından yerel Türk işgücünü (%80-90) işe alınması niyetindedir ve yeterli beceriye sahip işçiler mevcuttur. Türk taşeronlar ve tedarikçiler mümkün oldukça azami oranda kullanılacaktır. Tesis Yönetimi Tesis yönetimi çevre, güvenlik ve kalite güvencesinden sorumludur. Tesis yöntemi yangınla mücadele, güvenlik ve çevre politikaları ile yönetim planlarının oluşturulmasından ve uygulanmasından sorumludur. Tesis yönetimi aynı zamanda tüm işletme prosedürlerinin ve standartlarının tesisin gündelik işletme ve bakımında doğru şekilde uygulanmasının sağlanmasından da sorumlu olacaktır. Proje Uygulama Zaman Çizelgesi DGKÇS'nin kurulumunun tahmini 2.5 yıl içinde tamamlanması planlanmaktadır. Başlıca temel faaliyetleri toplamda yaklaşık 12 ay gerektirecektir. Mekanik ve elektromanyetik işleri etkilemeyen inşaat işleri 12 ayın ötesine uzayarak yapım aşamasının diğer dönemlerine de sarkabilir. Sahada mobilizasyon 2010 ikinci çeyreği olacak şekilde planlanmıştır. Ticari işletmenin başlatılması 2012 nin son çeyreği olarak planlanmıştır. 3 Projenin Sahasının Tanıtımı Bölgesel Bağlam Proje, Denizli İlinde, Denizli kentinden yaklaşık 35 km doğuda bulunmaktadır. Saha, hepsi de Honaz İlçesinde bulunan Kaklık'ın 1,8 km kuzeyinde, Yokuşbaşı'nın 1,7 km batısında ve Aşağıdağdere köyünün 4,2 km kuzeydoğusunda ve Denizli İli, Bozkurt İlçesi Alikurt köyünün 3,5 km kuzeybatısında bulunur. Kaklık, Denizli'yi Afyon-Uşak üzerinden Ankara'ya bağlayan D320 ve D595 devlet karayollarının kavşak noktasındadır. Denizli bölgesi tarım ve sanayi faaliyetleriyle (mermer ocakları, deri fabrikaları) karakterize edilir. Sahanın yaklaşık 4,5 km batısında bir çimento fabrikası bulunmaktadır. Sahanın yaklaşık 2 km batısında bir turistik mağara bulunmaktadır. Topografya Bölge, kuzey ve güneyde dağlık alanlar olmak üzere batı-doğu yönünde uzayan bir vadiyle yapılandırılmıştır. Saha, en yüksek noktası Malı Dağı (deniz seviyesinden 1275 m) olan kuzeydeki dağlık bölgenin eteklerinde yer alır. Güneyde dağların denizden yüksekliği yaklaşık 2600 m civarlarına ulaşır (Honaz Dağı). Sahanın deniz seviyesinden yüksekliği yaklaşık 545 m ve 595 m'dir ve arazi kuzeyden doğuya doğru alçalmaktadır. Sahanın kuzeybatı kesiminde RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 9 / 37 ŞUBAT 2010

11 bir açık çukur bulunmaktadır. Eğimler %10-20 arasında değişmekte ve kuzey-kuzeybatı yönünde bulunmaktadır. Arazi kullanımı İldeki alanın yaklaşık %20'si yerleşim bölgesidir (yerleşim yerleri ve ticari/sanayi alanları). Geri kalan %80'lik kısmın yaklaşık yarısı ormanlık alan, diğer kısmı ise çoğunlukla tarım arazileri tarafından kullanılan tarım alanı olup, yalnızca birkaç tane de çayır ve mera bulunmaktadır. Yerleşim Yerleri Kaklık kasabasının (yaklaşık nüfus 4500) yanı sıra proje sahasının 5 km yarıçap içindeki çevresinde Yokuşbaşı (425), Alikurt (650) ve Aşağıdağdere (675) adlarında üç köy bulunmaktadır. Tüm yerleşim yerleri 2000 yılından sonra ülkenin diğer kesimlerindeki işçilerin iç göçüne bağlı olarak yaklaşık %10 ile 20 civarında önemli bir nüfus artışı yaşamıştır. Tarım Denizli ilinde tarım arazilerinin yaklaşık %80'i tarla (çoğunlukla buğday, mısır, arpa, ayçiçeği ve anason), %12'si bağ ve %4'eri de sebze ve meyve bahçesi (örneğin, kiraz-vişne ve üzüm) olarak kullanılmaktadır. Toprak işlemenin yanı sıra canlı hayvan yetiştiriciliği de yapılmaktadır (koyun, keçi, kümes hayvanları ve son zamanlarda da süt ineği). Halihazırda tarım arazilerinin üçte biri sulanmaktadır, bu rakam planlanan tüm sulama projeleri tamamlandığında %50'ye ulaşacaktır. Sahanın güneybatısında bir sulama kuyusu bulunmaktadır ve sahanın batı kesimi boyunca saha içinden bir sulama kanalı geçmektedir ve şu anda Kaklık Sulama Kooperatifi tarafından işletilmektedir. Saha genel olarak kuru tarımla buğday ve arpa yetiştirilen tarım arazisi olarak kullanılmıştır. Orman Bölgedeki ormanlar çoğunlukla Kızılçam, Karaçam, Ardıç ve bir miktar Sedir gibi kozalaklı ağaçlardan oluşmaktadır ve devlete aittir. Proje sahası içinde orman bulunmamaktadır. Sahada hiçbir orman bulunmamaktadır. Ormanlık alanlar sahanın doğrudan kuzeyinde, tepe yamaçlarında ve sahanın güneyinde, vadinin güney kesimindeki tepe yamaçlarında bulunur. Altyapı Kaklık kasabası Denizli-Ankara-Afyon-Uşak devlet karayollarının kavşak noktasındadır. Kaklık'tan bir demiryolu geçmektedir ve ülkenin ana demiryolu hatlarına bağlanmaktadır. Denizli'nin havaalanı Çardak, sahanın yaklaşık 20 km doğusundadır. Karayoluna bağlı sahaya ulaşan yaklaşık 1 km uzunluğunda bir toprak yol mevcuttur. Bu yol proje sırasında iyileştirilecek ve asfaltlanacaktır. Sanayi Faaliyetleri Bölgenin önde gelen sanayileri deri ve tekstil sanayi ile madenciliktir. Deri üretimi amacıyla Proje sahasının batısına komşu bir organize sanayi bölgesi kurulması planlanmaktadır. Sahanın 4,5 km batısında bir çimento fabrikası bulunmaktadır. Mermer ocakları sahanın kuzeyindedir (yaklaşık 300 m). Turizm Sahanın yaklaşık 2 km batısında Kaklık mağarası bulunmaktadır. Bu mağara doğa koruma alanıdır Mağaranın yakınlarında bir yüzme havuzu bulunmaktadır. Bu tesisleri yılda yaklaşık kişi ziyaret etmektedir. İmar Planı 1/100,000 Çevre Planı na göre, proje sahası Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali olarak ayrılmıştır. (25 Agustos 2009) Belediye seviyesinde saha için hiçbir imar planı bulunmadığından, Proje için iki planın, 1/5000 (Nazım İmar Planı) ve 1/1000 (Uygulama İmar Planı) ölçekli hazırlanması gerekmiştir ve bu planlar Kaklık Belediye Meclisi nce 5 Eylül 2008 tarihinde onanmıştır... Bu iki planın onayından önce, Denizli İli Toprak Koruma Kurulu tarafından 22 Ağustos 2008 tarihinde proje alanının tarım dışında amaçlar için kullanılmasına yönelik bir karar alınmıştır. Jeoloji Alanda Palaeozoik dönemden Kuvaterner döneme uzanan yaşlarda sedimenter ve metamorfik kayalardan oluşan Litolojik birimler mevcuttur. Temel kayalar aşağıdan yukarıya doğru gnes, şist ve mermer tabakalarıdır ve bunlar geçirimsiz Mesozoik karstik kireçtaşlarından oluşur. Bu kayalar Oligesen, Pliosen traverten ve kireçtaşı ve Kuvaterner döneme ait alüvyonlardır. (çakıl, kum, kil) Çalışma sahasının büyük bir kısmı Neojen yaşlı Kızılburun Formasyonunda, Pliyo-Kuvaterner RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 10 / 37 ŞUBAT 2010

12 yaşlı eski alüvyon teraslarda ve Kuvaterner yaşlı alüvyonlarda bulunmaktadır. Tektonik ve Depremsellik Depremler Çalışma sahasının dahil olduğu Çukurova Havzası kompleksi: Havzanın kuzeyindeki Pamukkale- Karahayıt fayı, güneyindeki Babadağ-Denizli fayı ve doğusundaki Honaz fayı bölgede deprem üreten başlıca faylardır. Denizli ve civarını etkileyecek depremlerin geçmişte çok sayıda depreme neden olmuş olan bu normal yatık atımlı faylardan olması beklenebilir. Tüm değerlendirmelerin sonunda düşük - orta şiddetlerdeki (M: 4,9-6,8) depremler gelecekte Denizli ve civarında beklenebilir. Denizli yarılım vadisi kuzeyde ve güneyde normal faylarla çevrilidir. Denizli ilinin merkezi ile proje sahasının 1. derece deprem riski bölgesi içinde olduğu kabul edilir (sismik katsayısı 0,4'tür). Sonuç olarak, bu projenin arazi binaları ve arazi tabanlı yapılarının 0,4 g zemin ivmelenmelerine dayanacak şekilde tasarlanması gerekmektedir. Çalışma sahası kalınlıkları 50 ile 150 metre arasında değişen kuvaterner dönem alüvyon birimler üzerinde yer alır. Alüvyonun altındaki fay bölgeleri ana kayaçta izlenebilir durumdadır. Bununla birlikte proje sahasında veya yakınlarında alüvyon birimlerde fay saptanmamıştır. Türk mevzuatına göre planlanan projenin inşaatı sırasında yapılacak binaların "Afet Alanlarında İnşa Edilecek Binalara Dair Yönetmeliğin" ilgili hükümlerine katiyen uyulacaktır. Toprak Çalışma alanında çoğunlukla kahverengi orman toprakları ve alüvyal topraklar mevcuttur. Kahverengi topraklar dağlarda orman altlarında gözlenir ve kalınlıkları azdır. Proje alanındaki kahverengi topraklar arazi kullanım kapasitesine yönelik sınıflandırmaya göre toprak tipi VII olarak sınıflandırılmaktadır, yani su erozyonu, taşlar ve tuzluluktan şiddetli şekilde etkilenmiş verimli olmayan topraklardır. Kolüvyal topraklar yamaçların alt kısımlarında ve nehir vadisinde bulunur çünkü bunlar daha yüksek kotlarda bulunan alanlardan suyla akan çökeltilerden oluşurlar. Bunlar genellikle bereketli topraklardır ancak genellikle sulanmaları gerekir. Kolüvyal topraklar sahanın orta ve batı kesimlerinde (sulanmayan) gözlenirler ve toprak tipi II olarak, yani bereketli topraklar olarak sınıflandırılırlar. Bununla birlikte, eğimler nedeniyle kolüvyal toprak erozyon tehlikesi altındadır. Hidrojeoloji ve Yeraltı Suyu Proje sahasında kalınlığı yaklaşık 32 m olan Kuvaterner alüvyal çökeltilerin konglomeratik taşyatağının üstünde yattığı ortaya çıkmıştır. Alüvyal katman, kum, kil, çakıl ve bunların karışımından oluşan Neojen ve geç Miyosen ünitelerden oluşur. Alüvyal çökeltilerde ve konglomerin üst katmanlarında zemin seviyesinden 26 ile 38 m aşağıda yüzeye yakın yeraltı suyuna rastlanmıştır. Saha civarlarında yeraltı suyu Kaklık ve Yokuşbaşı'ndaki sulama kooperatifleri tarafından Saha yakınlarında sulama amacıyla yılda yaklaşık 15 milyon m³ yeraltı suyu kullanılmaktadır. Yeraltısuyu geojen arkaplanından dolayı yüksek miktarda sulfat içermektedir. Hidroloji/Yüzey Suları Proje alanı batıya doğru, en sonunda Denizli İlindeki en büyük nehir ve Türkiye'nin de en büyük nehirlerinden biri olan Büyük Menderes Nehri'ne deşarj yapmaktadır. Sahanın yaklaşık 2,8 km güneyinden güneyde Honaz Dağı'ndan ve Kaklık bölgelerinden gelen suları toplayıp en sonunda Menderes Nehri'ne karışan Çürüksu (Aksu, Emir) Nehri geçer. Çürüksu Nehri genellikle yaz aylarında neredeyse kurur. Yaklaşık 500 m kuzeybatıda Çaykara çayı sahadan geçer. Sahanın yaklaşık 500 m doğusunda Hasıl Çayı bulunur. Her iki çay da geçici küçük akarsulardır. Hasıl Çayı'nın eski bir kolu çaydan ayrılarak batıya doğru gider ve yaklaşık 25 yıl önceki kazı çalışmaları nedeniyle akış karakteristiklerini yitirmiş olan kuru dere yatağı olarak sahanın içinden geçer. Proje alanının batı kısmından (sınırın 300 m içinden) bir sulama kanalı (Kaklık Sulama Kooperatifi) geçmektedir İklim Koşulları İklim özellikleri açısından Denizli İli, kıyıda subtropik-akdeniz Ege İkliminden daha Karasal İklime geçiş bölgesinde bulunmaktadır. Yazlar sıcak ve kuraktır. Kışlar ılımandır ancak kıyıdan daha serindir. RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 11 / 37 ŞUBAT 2010

13 Bölgede ortalama yıllık yağış miktarı 556 mm'dir. Veri toplama sırasında sıcaklık 16,1 C ortalamayla -10,5 C ile 42,4 C arasında değişmiştir. Ortalama aylık güneş ışığı saatleri 3,75 saat ile 12 saat arasında değişiklik gösterir. Solar ışınım metrekare başına 1,8 kw değerine ulaşabilir. Rüzgar Özellikleri Denizli bölgesindeki rüzgar rejimi hakim rüzgar yönü olarak kuzeykuzeybatı (KKB) ve batıkuzeybatı (BKB) yönlerini gösterir. Uzun vadeli ortalama rüzgar hızı yalnızca 1,1 m/s (4 km/saat) olurken, hızı 29 m/s (105 km/saat, kasırga) değerine varan rüzgarlar da kaydedilmiştir. Hava Kalitesi DGKÇS'nin Proje alanı, temel olarak kırsal arazi kullanımı ile bir miktar sanayi kaynaklarının(çimento fabrikası, kireçtaşı ve mermer ocakları) ve yolların bir karışımı olarak nitelendirilebilir. Mevcut hava kalitesinin belirlenmesinde azot dioksit (NO 2), kükürt dioksit (SO 2) ve parçacık madde ilgilenilen kirletici maddelerdir. Bunların konsantrasyonları 35 numune noktasında Haziran ile Ağustos 2008 arasındaki iki aylık süre boyunca pasif numune alımı yoluyla ölçülmüştür. Ayrıca, parçacık madde (PM 10) için nokta numune alımları planlanan elektrik santrali sahasındaki iki konumda Haziran 2008'de yapılmıştır. Numune alma yerlerinden elde edilen sonuçlar geniş bir değişim aralığı vermektedir ve ortalama NO 2 konsantrasyonu 11 µg/m³'tür. Tüm numunelerdeki ortalama SO 2 konsantrasyonu 6,9 µg/m³ olmuştur. PM 10 için ölçülen konsantrasyonlar 10 µg/m³ civarında olmuştur. Yürürlükteki tüm ulusal standartlar karşılanmıştır. Aynı zamanda uluslararası standartlar (IFC; EU) karşılandığından IFC hava kalitesi değerlendirmesi açısından hava kuşağındaki mevcut durum hava kalitesi bozulmamıştır. Ortam Gürültüsü Haziran 2008'de planlanan DGKÇS sahasının yakınlarında beş noktada ortamdaki gürültünün mevcut durumu ölçülmüştür. Ölçülen gündüz seviyeleri 36 db(a) ile 52 db(a) arasındadır ve en yüksek değerler yerleşim yerlerindedir. Ölçülen gece seviyeleri 38 db(a) ile 53 db(a) arasında değişmektedir. Bu sonuçlar Türk gündüz gürültü standardı olan 65 db(a) ile konut bölgeleri için IFC standardını (55 db(a)) karşılamaktadır. Gece seviyeleri açısından Türk standardı (55 db(a)) karşılanırken IFC'nin gece standardı olan 45 db(a) değeri Kaklık'ta bulunan alıcı noktasında aşılmıştır ve bunun nedeninin karayolu trafiği olduğu düşünülmektedir. Ekolojik Kaynaklar Flora ve Yaşam Alanları Sahanın önemli bir kısmı kuru tarım faaliyetleri için kullanılmaktadır. Triticum sp. (buğday) ve Hordeum sp. (arpa) bu alanda yetiştirilmektedir. Geri kalan kısımlar ekilmemiş arazi ve makiden oluşmaktadır. İnsan faaliyetleri nedeniyle saha çalışması sırasında doğu kesiminde çalılık bitkiler dışında doğal bitki neredeyse bulunmamıştır. Proje sahasında doğal orman yoktur. Saha çalışmaları sonucunda 163 flora türü belirlenmiştir. Tehlikedeki Türler IUCN kategorilerine, Türkiye Kırmızı Listesine (Ekim ve diğerleri, 2000) ve BERN Sözleşmesine göre belirlenmiştir. Bu 163 bitki türü arasında dokuzu Türkiye'de endemiktir. Bunlardan biri (Phlomis carica) bölgesel endemik tür olarak sınıflandırılmaktadır. Sekizi yaygın endemiktir; bu, gerek Ege Bölgesinde, gerekse tüm Türkiye'de bölgesel olanlardan daha yaygın oldukları anlamına gelir. Fauna 5 km lik çalışma alanı içindeki fauna çeşitliliği de görece zayıftır. Tehdit altındaki türler ve yabanıl hayat yaşam alanları IUCN kategorilerine, Türkiye Kırmızı Listesine ve BERN Sözleşmesine göre değerlendirilmiştir. Ayrıca kuşların ve memelilerin durumu Merkezi Av Komisyonu Genelgesine ( ) göre belirlenmiştir. Fauna bulguları alt sürüngen türünü içermektedir. Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası (Testudo graeca) IUCN tarafından "hassas tür (VU)" olarak sınıflandırılmıştır ancak Türkiye'de yaygın olarak bulunmaktadır. İki amfibi türü belirlenmiştir: gece Kurbağası (Bufo viridis) ve Ova Kurbağası (Rana ridibunda). Çalışma sahasında belirlenen sürüngen ve amfibi türlerinin tamamı Türkiye veya Ege Bölgesinde yaygındır. Toplamda yedi memeli türü tespit edilmiştir. Bunlardan biri olan Avrupa yer sincabı (Citellus citellus) IUCN tarafından "hassas türler (VU)" RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 12 / 37 ŞUBAT 2010

14 olarak sınıflandırılmıştır ancak Türkiye'de yaygın olarak bulunmaktadır. 18 kuş türü bulunmuştur; 11'i ötücü olmayan, 7'si ötücü kuşlardır. Çoğu, yıl boyunca aynı alanda gözlemlenen ancak sahada yuva yapmayan veya üremeyen yerli kuş türleridir. Diğerleri Türkiye'nin birkaç bölgesinde yaygın olarak görülen yaz göçmenleridir. Etki alanında yuva yapan beş kuş türü bulunmuştur: Endemik veya IUCN'de listelenen kuş türlerine rastlanmamıştır. Saha ve civarı kuş göç güzergahları üzerinde değildir. Çalışma alanındaki toplamda 33 fauna türünden 30'u Bern Sözleşmesinin Ek 2 veya Ek 3'ünde, 23 fauna türü Türkiye Kırmızı Listesinde listelenirken, hiçbiri CITES eklerinde yer almamaktadır. Saptanan türlerin çoğu Ege Bölgesinde olduğu gibi Türkiye'nin tamamında yaygındır. Çalışma alanı içinde 9453 sayılı Kararname (2005) uyarınca hiçbir yabanıl hayat koruma alanı bulunmamaktadır. Kültür mirası Türkiye farklı tip ve dönemlerdeki arkeolojik eserler açısından zengindir. Bununla birlikte Denizli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü nün Müze Müdürlüğü nden alınan bilgilere göre, sahada veya yakınlarında kültür mirası bulunmamaktadır. Peyzaj ve Görsel Tesisler Elektrik santrali, Denizli'nin doğusunda, vadinin kuzey kesimindeki Malı Dağı dağlık alanının eteklerinde yer alacaktır. Dağlık alan çoğunlukla ormanla (Pinus brutia) kaplıdır ancak vadi tarım amaçlı olarak kullanılmaktadır veya maki/step bitki örtüsüyle kaplıdır. Vadi ile kuzeydeki dağ arasındaki yükseklik farkı yaklaşık 700 m'den kuzeydeki dağa doğru yaklaşık 1100 m'dir. Ormanın yeşilimsi kahverengi renkleri dağlarda hakimdir, nadir bitki örtüsünden ve tarım alanlarından gelen bej-kahverengi tonlar ise ovada hakimdir Dağın yanı sıra sahanın yakınlarındaki bir diğer göze çarpan peyzaj özelliği, sahanın batısındaki çimento fabrikasıdır. Bu yapının yüksekliği bilinmemektedir ancak planlanan elektrik santralinin büyüklüğünde (yaklaşık 60 m) olduğu tahmin edilmektedir. Yakınlardaki yerleşim yerleri kırsaldır. Sosyo-Ekonomik Durum 2007'de Denizli İlinin sakini vardır ve Honaz İlçesinin nüfusu ise kişidir. Aynı yıl proje alanı çevresinde 6278 kişi yaşamıştır. İstihdam oranları erkekler için %68, kadınlar için %12 olmak üzere alanda oldukça düşüktür. Başlıca geçim kaynakları yakındaki sanayi tesisleridir (mermer, taş ve çimento sanayi, deri ve tekstil, inşaat). Çiftçilik (buğday, arpa, üzüm, kimyon, pamuk, ayva, şeftali ve ayçiçeği) hem erkekler, hem de kadınlar için ikinci en yaygın meslektir. Yıllık gelir, yaklaşık TL/yıl ortalamasıyla 720 ile TL/yıl arasında çok fazla değişiklik göstermektedir. Ailelerin yaklaşık %32'si geçim kaynağı olarak çiftçilikle uğraşmaktadır. Türk ulusal standartlarına göre, çalışma alanında yaşayan kişilerin ezici bir çoğunluğu (%84) yoksuldur. Ulusal eğilimi izleyen proje alanının etnik köken ve dini inanç açısından çok homojen olduğu bulunmuştur. Müslümanlık dışında başka bir din saptanmamıştır. Türkçe proje alanındaki herkesin ana dilidir. Kadınların liderlik ettiği hanehalkları proje alanında anket araştırması yapılan hanehalklarının yaklaşık %9'unu oluşturmuştur. Lider olmalarının başlıca nedeni kocalarının ölümü olarak görünmektedir. İstihdam fırsatlarının bulunmayışı bu alanda kadınlar açısından başlıca endişe kaynağı olarak görünmektedir. Ortalama öğrenim süresi erkeklerde 6,8 yıl, kadınlarda ise 5,3 yıldır. Yetişkinlerde okuryazar olmama oranı erkeklerde %3,8, kadınlarda ise %19'dur. Türkiye'de halk sağlığının durumunda bir takım zayıflıklar göze çarpmaktadır. Diğer bölgelerle karşılaştırıldığında Denizli daha yüksek oranda sağlık profesyonelinden, önleyici sağlık bakımına daha iyi erişime ve enfeksiyöz hastalıklarda daha düşük oranlara sahiptir. Proje alanındaki sağlık koşullarının genel olarak iyi olduğu gözlemlenmiştir. Arazi mülkiyeti düşünüldüğünde, çiftçilerin büyük çoğunluğu kendi arazilerinin tapularına sahiptir ve alanda resmi olmayan anlaşmalar yaygın değildir. Yerleşim yerlerinin tamamında ana su kaynağı yeraltı suyudur. Aşağıdağdere, Alikurt ve Yokuşbaşı kendi sınırlarının içinde kuyulara sahiptir ancak Kaklık'ın suyu komşu Sapaca köyünden boruyla getirilmektedir. Kişilerin %90'ı RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 13 / 37 ŞUBAT 2010

15 musluk suyunu aynı zamanda içme amaçlı da kullanmaktadır. Tüm sakinlerin iyileştirilmiş sıhhi tesislere erişimi vardır. Alikurt'ta bir doğal atıksu arıtma tesisi bulunmaktadır ancak artık çalışmamaktadır. Yokuşbaşı'nda atıksular deşarj edilmeden önce bir foseptik tankında toplanmaktadır. Kaklık ve Aşağıdağdere'de arıtma sistemi bulunmamaktadır. Atıksuyun tamamı kuru ve yarı kuru dere yataklarına deşarj edilmektedir. Proje alanındaki evlerin tamamında elektrik vardır. Telekomünikasyon tesisleri iyidir. Elektrik kesintileri (ayda 1 ile 3 arası) ve gerilimdeki sürekli değişiklikler yaygın olarak bildirilen sorunlardır. Kömür ve odun, başlıca ısınma yakıtı kaynaklarıdır. Alikurt ve Kaklık'ın evsel atıkları Kaklık belediyesi tarafından toplanarak belirlenen çöp bertaraf sahasına dökülmektedir. Diğer köylerde herhangi bir atık yönetimi uygulanmamaktadır ve burada atıklar düzensiz olarak dökülmektedir. Kaklık (düzenli otobüsler) dışında yerleşim yerlerinin hiçbiri kendi halk ulaşım sistemine sahip değildir. Belli başlı kalkınma sorunları şunlardır: Yatırım ve istihdam fırsatlarına yönelik ihtiyaç; İç yolların yapımı; Eğitim (Kaklık'ta ilkokullar); Denizli'ye ve işyerlerine ulaşım tesisleri; Eğlence tesisleri (park, çocuk oyun alanları, kütüphane, sinema tesisleri, restoranlar, vb.); Katı atık yönetimi; Yeterli ve daha iyi sulama tesisleri; 4 Alternatifler "Hiçbir Şey Yapmama" Seçeneği Projeye olan ihtiyaç 1. Bölümde açıklanmıştır. "Hiçbir şey yapmama" seçeneği, yani Projenin uygulanmasına devam etmeme seçeneği, gelecek yıllardaki talep artışlarına bağlı elektrik temini açığında artış meydana gelmesiyle sonuçlanacaktır. Emniyetli ve güvenilir elektrik üretim ve temin sisteminin bulunmayışı önemli sosyal, ekonomik ve çevresel sonuçlar doğurur. Alternatif Sahalar Denizli İlindeki Kaklık sahası, alternatif Samsun, Adana ve İzmir İllerindeki diğer sahalarla karşılaştırılmıştır. Tüm sahaların başlıca üstünlüklerini birleştirdiğinden Denizli İlindeki Kaklık sahası seçilmiştir. Bu saha mevcut bir gaz boru hattının yakınındadır. Elektrik şebekesine bağlantı uzaklığı diğer sahalara kıyasla daha azdır. Ayrıca saha mevcut yollara yakın konumdadır. Alan ekonomik olarak kalkınmakta, bu nedenle de enerji talebi yaratmaktadır. Arazi sahiplerinin sayısı sınırlıdır ve arazi satın alma işlemi için mülk sahipleriyle görüşmeler yapılmıştır. Sahanın konumunun birinci derece deprem bölgesinde olması, bu sahaya uygun bir yapısal tasarım yoluyla halledilecektir. Kaklık sahası tarım amaçlı kullanıldığından, Denizli çevresinde bir sanayi bölgesinde kullanılabilir saha olup olmadığı da araştırılmıştır ancak elektrik santrali için kullanılabilir veya uygun bir saha bulunamamıştır. Yakıt DGKÇS yakıt olarak yalnızca doğal gaz kullanacaktır. Elektrik üretimindeki alternatif fosil yakıtlar kömür ve petroldür. Fosil olmayan yakıtlar biokütleyi temel alır. Petrol ve kömüre kıyasla doğal gaz aşağıdaki avantajları sunmaktadır: Doğal gaz için hiçbir saha depolama gerekliliği bulunmaz (petrol için büyük depolar, kömür içinse büyük stok yığınları gerekmektedir, bu da sırasıyla toprak açısından riske ve kömür tozu emisyonlarına neden olmaktadır); Boru hattıyla taşıma trafiğe yol açmaz; Doğal gazın yakılması, ek olarak SO 2, is, partikül madde ve ağır metaller içeren petrol ve kömürün yakılmasından daha az havaya emisyon salınımı yapar; Kirletici maddelerin özgül emisyonları (üretilen birim enerji başı kirletici madde miktarı - yani, kg/kwsaat) yakıt olarak doğal gazdan daha azdır. Sera gazları emisyonu doğal gaz yanmasında en düşük düzeydedir; Doğal gaz brülörleri daha yüksek enerji üretme verimliliğine sahiptir; Enerji verimliliğinin daha yüksek olması nedeniyle atık ısı deşarjı en düşük düzeydedir; RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 14 / 37 ŞUBAT 2010

16 Havaya yapılan emisyon kontrol sistemlerinden cüruf veya filtre külü gibi katı atık üretimi olmaz; Doğal gaz kullanımındaki dezavantajlar, yanıcı gazlarla işlem yapılmasıyla ilgili potansiyel tehlike riskleri, boru hattı yapısına ihtiyaç duyulması ve sera gazı (CO 2) emisyonları üreten fosil yakıt kaynağının genel tüketimidir. Alternatif Elektrik Üretim Teknikleri Fosil yakıt kullanılmadan/yeniden kullanılan enerjilerle elektrik üretimi, biokütle, rüzgar, güneş ve hidroelektriği temel alır. Bu elektrik üretim teknikleri bir sahada bulunması gereken özel gerekliliklere bağlıdır: Biokütlenin yakılmasından yukarıda söz edilmiştir. Biokütleden elde edilen gazın veya katı biokütlenin kendisinin yakılması yalnızca gerekli büyük miktarların baz yük işletmesi için sağlanabildiği durumda bir seçenek oluşturabilir, ancak bu durum beklenmemektedir. Rüzgar gücünden elektrik üretimi, DGKÇS'nin 800 MWel kapasitesine ulaşması için çok büyük rüzgar çiftliklerinin ve buna orantılı miktarda arazinin kullanılmasını gerektirir ki bu da Denizli bölgesinde bulunmamaktadır. Güneş enerjisi için de aynısı geçerlidir; günümüzde 800 MWel kapasiteye sahip güneş elektrik santralleri standart olarak bulunmamaktadır ve güneş ışığındaki dalgalanmalara bağımlı olduklarından baz yük elektrik üretimi açısından hizmet veremezler. Nitelikleri itibariyle rüzgar ve güneş enerjileri kesintisiz enerji kaynakları değildirler ve baz yük sağlama konusunda güvenilmezdir. Hidroelektrik yalnızca büyük miktarlarda su ile bu suyun bir baraj yoluyla toplanabilme ve/veya yükseklik farkından yararlanabilme kabiliyetinin birlikte olduğu bölgelerde kullanılabilir. Bu durum Denizli bölgesinde bulunmamaktadır. Proses Teknolojisi Yakıt olarak doğal gaz kullanan elektrik santrallerinde elektrik üretimi gaz türbinlerine dayanır. Açık çevrim gaz türbinleri yaklaşık %30-35 verimliliğe ulaşabilirler. Bu sistem bir buhar türbiniyle eşleştirildiğinde verimlilik önemli ölçüde artar. Yaklaşık %57 verimlilikle Denizli DGKÇS kombine çevrim teknolojisi doğal gaz yakıtını en verimli şekilde kullanacaktır. Bu teknoloji elektrik üretimi verimliliği ve çevresel etkilerin en aza indirilmesi (düşük NOx) açısından var olan en iyi teknolojiyi temsil eder. DGKÇS için seçilen iki gaz türbininin bir araya gelmesi, tek bir gaz türbinine kıyasla daha yüksek elektrik temini güvenliği sağlar (örneğin gaz türbinlerinden birinin bağlantıdan düşmesi durumu gibi). Tesis yerleşimi konusundaki kilit karar soğutma teknolojisiyle ilgilidir. DGKÇS, hava soğutmalı yoğuşturucularla (HSY'ler) donatılacaktır. Muhtemel soğutma sistemi alternatifleri doğrudan (bir kez geçişli) suyla soğutma ve buharlaştırıcı soğutma kuleleri yardımıyla dolaylı suyla soğutmadır. Çevre açısından bakıldığında HSY soğutma teknolojisi birkaç üstünlüğe sahiptir: HSY teknolojisi görece çok az ham su gerektirir ve su kaynaklarından tasarruf edilerek işletmeye olanak tanır (su ile soğutmada olduğu gibi büyük hacimli yeraltı veya yüzey suyu kullanılmaz); Soğutma suyu deşarjı olmaması, ısıl yayılma olmaması; Soğutma kulesi gerekmez; Buna ilave olarak, yeraltısuyuna potansiyel etkileri azaltmak için kondensat iyileştirme tesisi ve suyun yeniden kullanımı gibi su kullanımını azaltıcı önlemler dizayn aşamasında göz önünde bulundurulacaktır. 5 Öngörülen Çevresel ve Sosyal Etkiler ile Önlemleri Arazi Kullanımı Etkileri Sahanın tarım arazisi kullanımı (kuru tarım) sanayi arazisi kullanımına çevrilmiştir. Bununla ilgili 1:5.000'lik nazım imar planı ile 1:1.000'lik uygulama imar planı 5 Eylül 2008 de onaylanmıştır. Yetkililer (Denizli İli Toprak Koruma Kurulu ve son olarak Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı) proje alanının enerji üretimi alanı olarak kullanılmasını onaylanmıştır. Çiftçilerin ekonomik durumu üzerindeki muhtemel etki sosyal ve sosyoekonomik etki bölümünde ele alınmıştır. Projenin arazi kullanımı üzerinde olumsuz etkileri olması beklenmemektedir. RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 15 / 37 ŞUBAT 2010

17 Hava Kalitesi 800 MW DGKÇS için mevcut hava kalitesi seviyeleri Haziran 2008'de ortam havası ölçümleriyle belirlenmiştir. Elektrik santralinin işletilmesinin çevre üzerindeki etkisinin belirlenmesi amacıyla tesis emisyonlarının neden olduğu zemin seviyesindeki konsantrasyon artışları dağılım modellemesi aracılığıyla hesaplanmıştır. Faaliyet sırasında tesisin gaz türbinlerinin egzoz gazı atmosfere 60 m yüksekliğinde iki bacayla salınacaktır. Yalnızca DGKÇS için kullanılacak yakıtın doğal gaz olduğu düşünüldüğünde, tesis faaliyetlerinden beklenen yegane önemli hava kirletici madde emisyonları, azot oksitler (NOx) ve karbon monoksittir (CO). Her iki madde için de emisyon konsantrasyonları 50 mg/m³'ün altında olacaktır. Elektrik santrali yakıt olarak yalnızca doğal gaz kullandığından, kükürt dioksit ve partikül madde emisyonları ihmal edilebilir durumdadır. BOTAŞ tarafından temin edilen doğal gazdaki (düşük kükürtlü gaz) azami 110 mg/m³'lük kükürt içeriğine göre her bir baca için egzoz gazındaki azami saatlik emisyon oranı 8,5 kg SO 2 olacaktır. Partikül emisyonlarının konsantrasyonlarının gaz türbinleri için Avrupa standardı olan 5 mg/m³ değerinin altında olacağı düşünülebilir. Yardımcı kazanın faaliyeti yılda yalnızca birkaç saatle ve tesisin tam anlamıyla faaliyette olmadığı süreyle sınırlı olacaktır (ortam havasının durumunu önemli bir şekilde etkilemeyecek küçük bir emisyon kaynağıdır). Standart tasarım koşullarında baz yük çalışması sırasında her bacada 104 C sıcaklıkta yaklaşık 1,9 milyon Nm³/saat (kuru) baca gazı hacim debisi salınacaktır (ortam havasının gerçek sıcaklık, nem ve basınç değerleri ile tesisin işletme yüküne bağlı olarak). Bununla birlikte, bu değişikliklerin modelleme sonuçları üzerindeki etkileri önemli değildir. DGKÇS işletmesi için ortam havası kalite değerlendirmesi için yerel ÇED ve ÇSED'de iki farklı model kullanılmıştır: Gauss Dağılım Modeli ve Lagrange Dağılım Modeli. Hesaplama için tüm yıl boyunca faaliyet olacağı (8.760 saat) varsayılmıştır ve örneğin bakım gibi durumlarda faaliyetin aslında kesintiye uğrayacağı ve dolayısıyla yıllık faaliyet süresinin azalacağı ihmal edilmiştir. Hesaplamalar 16 km x 16 km'lik (yerel ÇED'de 10 km x 10 km) bir alan için gerçekleştirilmiştir. Elektrik santrali için yürürlükte olan havaya yapılan emisyon standartları derlenmiş ve Tablo NTS-3'te tesisin emisyonlarıyla karşılaştırılmıştır. Uluslararası standartlar IFC - Genel Çevre, Sağlık ve Güvenlik Kılavuzlarından ve Avrupa Birliğinde yayınlanan yönetmeliklerden alınmıştır. Bazı ortam havası kalite standartlarının belirli bir modelleme yaklaşımına bağlanması gerekmektedir. Örneğin Avrupa standartları, belirli sayıda aşma durumuna bir istatistiksel parametre olarak izin veren bir standardın değerlendirilmesi için standartlara uyarlanan modellemeyi gerektirir. RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 16 / 37 ŞUBAT 2010

18 Tablo NTS-3: DGKÇS'nin Hava Kalitesine Etkisi Kirletici madde Referans Dönem DGKÇS Hava Yerleşim alanlarındaki kuşağı hesaplanan azami etki ndaki hesapla nan azami etki Kaklık Yokuşbaşı Alikurt Aşağıdağdere Sınır / Kılavuz Değerler NO2 (µg/m³) CO (µg/m³) SO2 (µg/m³) PM10 + (µg/m³) Yıllık 1.2 Günlük - 1 saat (18 uyg.) saat azami 1 76 Yıllık Günlük Saatlik (8 saat) Yıllık - Günlük - 1 saat (24 uyg.) 2 < 4 1 saat < saat azami 1 8 Yıllık Günlük Azami emisyonlar NO2'ye eşit olduğundan, (TU) CO için NO2 artışları alınabilir (TU) (AB) - - <3 < 0.1 < 3 Azami emisyonlar SO2'ye eşit olduğundan ve PM10 parçacıkları gaz gibi davrandığından, PM10 için SO2 artışları alınabilir. 100 (TU); 40 (30 2 ) (AB); 40 (G) 3 (IFC) 300 (TU) (AB); 200 (G) 5 (IFC) (TU); [50] 20 6 (AB) 400 (TU); 125 (AB); 125/50/20 (T1/T2/G)* (IFC) 350 (AB); 500 (10 dak.) (IFC) (TU); 70/50/30/20* (IFC); 40 (AB) 300 (TU); 150/100/75/50 4 (IFC); 50 7 (AB) Toz Yıllık ** (TU); [350] (AB) birikimi (mg/m²g ün) * 6 Haziran 2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (HKDYY) ** tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Sanayi Tesisleri Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (STKHKKY) + aerodinamik çapı 10 µm veya daha küçük olan uçuşan parçacıklar) 1 Yılın en yüksek saati 2 Bu standart yalnızca yaklaşık 30 km mesafe içinde hiç sanayi tesisi bulunmayan uzak alanlara ve ekosistemlere uygulanır. Dolayısıyla, Proje için geçerli değildir. 3 Standart yılda 24 sefere kadar aşılabilir (Avrupa ortam havasının kalitesi standartlarına göre 1 saat sınırı olarak tanımlanmıştır ancak birden çok kez aşmaya olanak tanır. Bu, yılın en yüksek 18 ortalamasının hariç tutulduğu anlamına gelir. İlk ve ılımlı bir yaklaşım olarak hesaplanan değerler referans 24 saatlik azami değerler olarak yorumlanabilir ancak gerçek 24 saatlik ortalama yüksek tahmin edilmiş olur.) 4 Standart yılda 18 sefere kadar aşılabilir (1999/30/EC sayılı Avrupa Direktifi standardının izin verdiği şekilde) 5 T1/T2/T3/G - IFC geçici hedef-1 / geçici hedef-2 / geçici hedef-3 / Kılavuz değeri: IFC Genel Çevre, Sağlık ve Güvenlik Kılavuzlarda belirtilen kılavuz değerleri Dünya Sağlık Örgütü Ortam Havasının Kalitesi Kılavuzu 2005'ten alınmıştır. Kılavuz değerleri geçici hedef -1 den geçici-hedef 3 e kadar gösterildiği gibi yüksekten alçağa doğru azalarak gider ve en düşük konsantrasyon ve en yüksek ortam havası kalitesi olan 'kılavuz değeri ile sona erer. Geçicihedeflerde, kalkınmamış veya kalkınmakta olan ülkelerde kılavuz değerine ulaşılmasının uzun vadeli geliştirme ve iyileştirme çabaları gerektirdiği göz önünde bulundurulmuştur. 6 Bu standart yalnızca yaklaşık 30 km mesafe içinde hiç sanayi tesisi bulunmayan uzak alanlara ve ekosistemlere uygulanır. Dolayısıyla, Proje için geçerli değildir. 7 Bu standart yılda 35 sefere kadar aşılabilir. RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 17 / 37 ŞUBAT 2010

19 Yerel ve Bölgesel İklim Saha bir vadide yer almaktadır. Bu nedenle elektrik santralinin binaları yerel rüzgar sahası ve hava taşımacılığı açısından önemli bir engel oluşturmayacaktır. Yakınlarda yüksek binalar bulunmadığından, yerel rüzgar sahalarında rüzgar bacası veya diğer etkilerin oluşması beklenmemektedir. Faaliyete geçen HSY'ler, atmosfere salınan yüksek miktarda buhar üreten soğutma kulelerinde olduğu gibi bir buhar yayılımına neden olmayacaktır. Bu nedenle elektrik santralinin yakınlarında nem veya serin günlerde ek sis oluşumu gibi etkilerin ortaya çıkması beklenmemektedir. DGKÇS'nin yerel veya bölgesel iklim üzerinde herhangi bir önemli etkisinin olması beklenmemektedir. Yerel Sıcaklık Kombine çevrim işlemi gazın yakılmasından çıkan atık ısıyı kullanmaktadır. Geri kalan ısı baca yoluyla deşarj edilmektedir. Bacalardan yayılan baca gazında bulunan enerji (137 MW) ve HSY yoluyla ortam havasına aktarılan ısı (450 MWth) olmak üzere iki ana ısıl enerji kaynağı bulunmaktadır. Baca emisyonu havayı kirletici maddelere benzer yayılma şekliyle dağılır ancak yayılma alanı dışındaki havayla enerji alışverişine bağlı olarak ayrıca bir düşüş gerçekleşir. Bu ikinci etki yok sayıldığında dahi, yayılma alanındaki azalma en olumsuz durumda en az 1:600'dür. Örnek olarak ortam hava sıcaklığı 20 C ve baca gazı sıcaklığı yaklaşık 105 C alındığında, kısa süreli (azami) zemin seviyesindeki sıcaklık artışı 0,15 C'tan fazla olmayacaktır. HSY'lerden yaklaşık 32 derecelik ılık hava yükselmektedir ( m³/s'lik hava çıkışı). 1 C'tan az sıcaklık artışı olmasının sağlanması için gerekli seyrelme oranı 1:12 civarındadır. HSY'nin hava akışının bu seyrelme oranına yalnızca kısa süre ve mesafe sonra ulaşacağı varsayılabilir. HSY fanları ısınan soğutma havasını atmosfere doğru kaldırdığında, yere önemli bir atık enerji akışı ulaşmaz. Aynı zamanda bir soğutma kulesinin veya HSY'nin işletilmesinden kaynaklanan zemin seviyesindeki ortam sıcaklığındaki potansiyel artış sorunu elektrik santrali projelerinde endişe kaynağı değildir. Ne IFC kılavuzu, ne AB BREF, ne de uluslararası yönetmelikler ilgisi bulunmadığından bu konuyu ele almazlar. Sera Etkisi Karbon içeren yakıtların yanmasıyla karbon dioksit (CO 2) üretilir. Elektrik santralinde yakıt olarak yalnızca, Sera Etkisine ve Küresel Isınmaya katkıda bulunan CO 2, doğal gaz kullanılacaktır. Ancak doğal gaz yakılmasıyla metan (CH 4), azot oksit (N 2O) gibi diğer sera gazları üretilmezler. Denizli elektrik santralinin özgül CO 2 emisyon oranı üretilen elektriğin kwsaati başına 357 g civarında olacaktır (diğer bir deyişle, saatlik baz yük işletmesine ve 276 t/saat CO 2 emisyonuna göre 2,4 milyon ton). Türkiye'de yakılan yakıttan gelen CO 2 emisyonu 2005'te yaklaşık 313 milyon t/yıl civarındadır (1. Ulusal Bildirim, 2007). Bu CO 2 emisyonlarıyla karşılaştırıldığında Proje yaklaşık %0,8'inden sorumlu olacaktır. Gürültü Etkisi Yeni DGKÇS'nin inşaatı türbinler, hava soğutmalı yoğuşturucu gibi önemli gürültü kaynaklarını içermektedir. Gürültü kaynaklarının gerçek ses karakteristikleri ile ses soğurma özellikleri MSİ Yüklenicisi tarafından yapılacak ayrıntılı tasarımda belirlenecektir. DGKÇS'nin işletme gürültüsünün etkilerinin değerlendirilmesi için iki indikatif gürültü tahmini yürütülmüştür. Birinci ön modelleme Türk kanunları kapsamında ÇED sürecinde yapılmış ve o sırada (Ağustos 2008) var olan mühendisliğe göre Türk kanunlarına uygunluğu daha önceden gösterilmiştir. DGKÇS'nin planlaması ve mühendisliği sürecine paralel olarak Ocak 2010'da ikinci bir tahmin yapılmıştır (bkz. Ek C). Çalışmada komşu yerleşim yerleri için olumsuz bir gürültüye maruz kalma durumunun beklenip beklenmeyeceği ve uluslararası gürültü standartlarının yerine getirilmesi için hangi önlemlerin dikkate alınması gerektiği sorusunun yanıtlanması amaçlanmıştır. Bu modellemede ılımlı bir "makul orandaki en kötü durum" yaklaşımı temel alınmaktadır. Gelecekteki durumun modellemesinin yapılması sırasında tesis RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 18 / 37 ŞUBAT 2010

20 yerleşimi ve başlıca gürültü kaynakları göz önünde bulundurulmuştur. Tablo NTS-4: Yerleşim Birimlerindeki Kümülatif Gürültü Seviyeleri Gündüz Leq Mevcut durum Gündüz Leq Modelleme Kaklik (IP2) Gündüz Leq Kümülatif 52, Gece Mevcut Durum Gece Modelleme Gece Kümülative Yokusbasi (IP1) Tablo NTS-5: Gürültü Standartları (Türkiye ve IFC) Standart Türkiye gündüz standardı; Türkiye gece standardı; IFC gündüz standardı; IFC gece standardı; Aşma mesafesi 65 db(a) 55 db(a) 55 db(a) 45 db(a) IFC ÇSG Kılavuzuna (2007) göre gürültü değerleri bu değerleri geçmemelidir ya da mevcut durrum üzerine maksimum 3 db lik artış yapılabilmektedir. Kaklık için ölçülen mevcut değer, DGKÇS'nin gürültü etkisinden önemli ölçüde daha yüksektir. Dolayısıyla tesisin kümülatif gürültü seviyesine katkısı çok az olacaktır. db(a) ölçeği logaritmik bir ölçek olduğunda, tesisin mevcut durumunda yol açtığı artış gündüz 0,6 db(a)'dan, gece ise 0,4 db(a)'dan fazla olmayacaktır. Yokuşbaşı'nda gündüz arka plan değeri daha yüksek olurken gece değeri DGKÇS'nin hesaplanan gürültüsüyle yaklaşık aynıdır. Bu nedenle tesisin kümülatif seviyeye katkısı gündüz ve gece için sırasıyla 0,4 db(a) ve 3,0 db(a) olacaktır. Bu sonuçlar göz önünde bulundurulduğunda, Türk gürültü standartları her iki yerleşim yerinde hem gündüz, hem de gece değerleri için karşılanmaktadır. IFC standartları açısından Yokuşbaşı (IP1) için toplam gündüz ve gece seviyesi ilgili standardı karşılayacaktır. Ancak Kaklık'ta (IP2) gece seviyeleri standardı aşmaktadır. Öte yandan, DGKÇS'nin gece saatlerindeki toplam gürültü seviyesi olan 53,1 db(a)'ya katkısı yalnızca 0,4 db(a)'dır ve etkisi algılanmayacaktır. Bir tesisin neden olduğu artımlı gürültünün başlangıç değerini 3 db(a) değerinden fazla aşmaması şeklindeki ek ölçüt Kaklık ve Yokuşbaşı için karşılanmıştır. Modelleme için girdi verilerinde proje sahibi tarafından sağlanan veriler temel alınmıştır. Ayrıntılı tasarımda farklı gürültü seviyelerinin ortaya çıkmasına yol açabilecek bazı değişiklikler yapılacaktır. Bu modelleme söz konusu rakamlara göre tekrarlanmalıdır. İnşaat işleri sırasında saha bölgesinde ve erişim yolunda taşıtlar hareket halinde olacaktır. Yığma, beton pompalama, makinelerin dış mekanda kullanılması (örneğin, testere, sıkıştırılmış havayla çalışan aletler) ve çekiçleme gibi faaliyetler sırasında kısa süreli olarak gürültülü faaliyetler meydana gelebilir. Bu gürültü kaynaklarının tamamı inşaat faaliyetlerinde tipiktir ve geçici olarak sahanın yakınlarında gürültü seviyelerinin yükselmesine neden olabilirler. Bu kaynaklar toplandığında inşaat sahasının tamamında tahmini olarak 114 db(a)'dan daha düşük bir toplam gürültü gücü yapar. Lw değeri olarak 122 db/a'nın temel alındığı tesis faaliyeti açısından sonuçlar karşılaştırıldığında, inşaat sahasındaki ses kaynaklarının neden olduğu tahmini etkinin işletme için tahmin edilen değerden yaklaşık 8 db(a) daha aşağıda olacağı ortaya RWE & TURCAS TOÖ Sayfa 19 / 37 ŞUBAT 2010

Denizli Elektrik Santrali - Proje Bilgilendirme Broşürü KESİN Proje Bilgilendirme Broşürü 800 MW Doğalgaz Kombine Çevrim Elektrik Santrali Kaklık, Denizli, Türkiye. 1 GİRİŞ 1.1 PROJENİN ARKA PLANI RWE

Detaylı

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Alanında Kapasitesinin Güçlendirilmesi için Teknik Yardım Projesi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Alanında Kapasitesinin Güçlendirilmesi için Teknik Yardım Projesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Alanında Kapasitesinin Kitapçık B68 (Ek II 36) Kayak Merkezlerinin Çevresel Etkileri I. GİRİŞ Bu belge kayak merkezlerinin çevresel etkileri

Detaylı

SOKE RÜZGAR ENERJİ SANTRALİ PROJESİ, TÜRKİYE

SOKE RÜZGAR ENERJİ SANTRALİ PROJESİ, TÜRKİYE SOKE RÜZGAR ENERJİ SANTRALİ PROJESİ, TÜRKİYE Bu doküman, Söke Rüzgar Enerji Santrali Projesi nin (Söke RES) Gold Standard prosedürlerine uygun şekilde sertifikalandırılması sürecinin bir parçası olarak

Detaylı

ÇED SÜRECİNE HALKIN KATILIMI TOPLANTISI 26 Mayıs 2009 Erzin/HATAY

ÇED SÜRECİNE HALKIN KATILIMI TOPLANTISI 26 Mayıs 2009 Erzin/HATAY ÇED SÜRECİNE HALKIN KATILIMI TOPLANTISI 26 Mayıs 2009 Erzin/HATAY Çevre ve Denizcilik Mevzuatına Uyum Kıyı Tesisi İşletme İzinleri Kıyıda ve Denizde Uygulama İmar Planları Gemi Atık Proje Raporları ve

Detaylı

KÖK ÇEVRE MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK İNŞ. MADEN TAR. TURZ. SAN Ve TİC. LTD. ŞTİ.

KÖK ÇEVRE MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK İNŞ. MADEN TAR. TURZ. SAN Ve TİC. LTD. ŞTİ. ÇEVREYE DAİR TÜM SORUNLARI ORTAYA KOYARAK, KALİTELİ HİZMET VERMEK AMACIMIZDIR. KÖK ÇEVRE MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK İNŞ. MADEN TAR. TURZ. SAN Ve TİC. LTD. ŞTİ. ÇALIŞMA GRUBUMUZ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ

Detaylı

Enerji Yatırımları Fizibilite Raporu Hazırlanması Semineri Enerji Yatırımlarının Çevresel ve Sosyal Etkilerinin Değerlendirilmesi 29 Mart 2012

Enerji Yatırımları Fizibilite Raporu Hazırlanması Semineri Enerji Yatırımlarının Çevresel ve Sosyal Etkilerinin Değerlendirilmesi 29 Mart 2012 Enerji Yatırımları Fizibilite Raporu Hazırlanması Semineri Enerji Yatırımlarının Çevresel ve Sosyal Etkilerinin Değerlendirilmesi 29 Mart 2012 H.Bülent KADIOĞLU Çevre Mühendisi Golder Associates Sunum

Detaylı

BGT MAVİ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM TİC. A.Ş. 8,566 MW SUKENARI HİDROELEKTRİK SANTRALI PROJE BİLGİ NOTU

BGT MAVİ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM TİC. A.Ş. 8,566 MW SUKENARI HİDROELEKTRİK SANTRALI PROJE BİLGİ NOTU BGT Mavi Enerji Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama Sanayi ve Ticaret SU KENARI HİDROELEKTRİK SANTRALİ BGT MAVİ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM TİC. A.Ş. 8,566 MW SUKENARI HİDROELEKTRİK SANTRALI PROJE BİLGİ NOTU

Detaylı

BALIK AĞI ÜRETİMİ FAALİYETİ PROJE OZET DOSYASI

BALIK AĞI ÜRETİMİ FAALİYETİ PROJE OZET DOSYASI TİCARET ANONİM ŞİRKETİ BALIK AĞI ÜRETİMİ FAALİYETİ İSTİKLAL MAHALLESİ, YILDIRIM BEYAZID CADDESİ, NO: 14 ESENYURT / İSTANBUL F21D18C3C3D PAFTA, 159 ADA, 3 PARSEL URBAN ÇEVRE DANIŞMANLIK VE MÜHENDİSLİK TİC.

Detaylı

MONDİ TİRE KUTSAN KAĞIT VE AMBALAJ SANAYİİ A.Ş. ATIKSUDAN BİYOGAZ ELDESİ TESİSİ PROJE BİLGİ NOTU

MONDİ TİRE KUTSAN KAĞIT VE AMBALAJ SANAYİİ A.Ş. ATIKSUDAN BİYOGAZ ELDESİ TESİSİ PROJE BİLGİ NOTU MONDİ TİRE KUTSAN KAĞIT VE AMBALAJ SANAYİİ A.Ş. ATIKSUDAN BİYOGAZ ELDESİ TESİSİ PROJE BİLGİ NOTU 2007 yılında uluslararası kağıt ve ambalaj grubu Mondi Grup un bir parçası haline gelen, Mondi Tire Kutsan

Detaylı

AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU ¹ ²

AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU ¹ ² Çevre Danışmanlık Firmasının İsmi ve Logosu AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU ¹ ² Tetkik Tarihi : Tetkik Saati : A - İŞLETME BİLGİLERİ Adı Adresi Faaliyet Konusu ÇKAGİLHY Kapsamındaki Yeri ÇED Mevzuatına Göre

Detaylı

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Alanında Kapasitesinin Güçlendirilmesi için Teknik Yardım Projesi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Alanında Kapasitesinin Güçlendirilmesi için Teknik Yardım Projesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Alanında Kapasitesinin Kitapçık B63 (Ek II 27e) Zeytin İşleme Tesislerinin Çevresel Etkileri I. GİRİŞ Bu belge zeytin işleme tesislerinin

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Sayı: 43986390-150.01/196 21/01/2015 Konu: Çevre İzin Belgesi OTO TRİM OTOMOTİV SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ DENİZLİ KÖYÜ ATATÜRK CAD. NO:172 GEBZE/KOCAELİ GEBZE / KOCAELİ İlgi: (a) 16/01/2014 tarihli

Detaylı

CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon

CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Türkiye Çevre Durum Raporu 2011 www.csb.gov.tr/turkce/dosya/ced/tcdr_20 11.pdf A3 Su ve Su Kaynakları 3.4 Kentsel

Detaylı

ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ATIKSU YÖNETİMİ

ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ATIKSU YÖNETİMİ ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ATIKSU YÖNETİMİ Ece SARAOĞLU Çevre ve Şehircilik Uzmanı 4. Türk-Alman Su İşbirliği Günleri 24.09.2014 Sunum İçeriği Atıksu Politikamız Atıksu Mevzuatı Su Kirliliği Kontrolü

Detaylı

Dr. Rüstem KELEŞ SASKİ Genel Müdürü ADASU Enerji AŞ. YK Başkanı

Dr. Rüstem KELEŞ SASKİ Genel Müdürü ADASU Enerji AŞ. YK Başkanı Dr. Rüstem KELEŞ SASKİ Genel Müdürü ADASU Enerji AŞ. YK Başkanı Konunun önemi Belediyelerin enerji kaynakları; Hidrolik Bio kütle Bu kaynaklardan belediyeler nasıl yararlanabilir, Yenilenebilir enerji

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI

AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ ve ÇEVRE Avrupa Birliği Bakanlığı Sunum İçeriği AB ve Çevre- Temel ilkeler AB ve İklim Değişikliği AB ve Su Kalitesi AB ve Atık Geri Dönüşümü Müzakere sürecinde

Detaylı

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI YATIRIM VE İŞLETMELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI YATIRIM VE İŞLETMELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI YATIRIM VE İŞLETMELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MANİSA TURGUTLU URGANLI TERMAL TURİZM MERKEZİ 1/25000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI PLAN NOTU İLAVESİ AÇIKLAMA RAPORU 2017-ANKARA 1 ALAN TANIMI

Detaylı

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:

Detaylı

KANLIĞI ÇEVRE. Tamamlanması ERHAN SARIOĞLU ANTALYA 05-07/10/2010 ÇEVRE İZNİ / ÇEVRE İZİN VE LİSANSI

KANLIĞI ÇEVRE. Tamamlanması ERHAN SARIOĞLU ANTALYA 05-07/10/2010 ÇEVRE İZNİ / ÇEVRE İZİN VE LİSANSI ÇEVRE YÖNETY NETİMİ GENEL MÜDÜRLM RLÜĞÜ İZİN N VE DENETİM M DAİRES RESİ BAŞKANLI KANLIĞI ÇEVRE İZNİ VE LİSANSI L ŞUBESİ Başvuru Sürecinin S Tamamlanması ERHAN SARIOĞLU Çevre MühendisiM ÇEVRE İZNİ / ÇEVRE

Detaylı

Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti. Politika ve Strateji Geliştirme. Ozon Tabakasının Korunması. İklim Değişikliği Uyum

Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti. Politika ve Strateji Geliştirme. Ozon Tabakasının Korunması. İklim Değişikliği Uyum Politika ve Strateji Geliştirme Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti Ozon Tabakasının Korunması İklim Değişikliği Uyum 1 Birleşmiş Milletler İklim değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve ilgili uluslararası

Detaylı

ATIK KABUL TESİSLERİ İÇİN ÇEVRE LİSANSI İŞLEMLERİ

ATIK KABUL TESİSLERİ İÇİN ÇEVRE LİSANSI İŞLEMLERİ ATIK KABUL TESİSLERİ İÇİN ÇEVRE LİSANSI İŞLEMLERİ 1. Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 2. Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik 1- GEMİLERDEN ATIK

Detaylı

10. ÇEVRE İSTATİSTİKLERİ

10. ÇEVRE İSTATİSTİKLERİ TR41 Bölgesi 2008 2010 10. ÇEVRE İSTATİSTİKLERİ 10.1. Atık İstatistikleri 10.1.1. Belediye- Atık Hizmeti Verilen Nüfus ve Atık Miktarı 2008,2010 Toplam nüfus Belediye Anket uygulanan Anket uygulanan Atık

Detaylı

BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ

BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ BİYOKÜTLE SEKTÖRÜ Türkiye birincil enerji tüketimi 2012 yılında 121 milyon TEP e ulaşmış ve bu rakamın yüzde 82 si ithalat yoluyla karşılanmıştır. Bununla birlikte,

Detaylı

İĞİ MEVZUATI ÇERÇEVESİNDE 2011 YILINDA ANKARA'DA YAŞANAN İĞİ. Erkin ETİKE KMO Hava Kalitesi Takip Merkezi Başkanı. 12 Ocak 2012 - Ankara

İĞİ MEVZUATI ÇERÇEVESİNDE 2011 YILINDA ANKARA'DA YAŞANAN İĞİ. Erkin ETİKE KMO Hava Kalitesi Takip Merkezi Başkanı. 12 Ocak 2012 - Ankara HAVA KİRLİLİĞİ İĞİ MEVZUATI ÇERÇEVESİNDE 2011 YILINDA ANKARA'DA YAŞANAN NO VE O KİRLİLİĞİ İĞİ 2 3 Erkin ETİKE KMO Hava Kalitesi Takip Merkezi Başkanı 12 Ocak 2012 - Ankara SUNUM PLANI 1. GİRİŞ İŞ 2. HUKUKİ

Detaylı

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015 Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015 Dünya Enerji Genel Görünümü Genel Görünüm Dünya Birincil Enerji Tüketimi 2013-2035 2013 2035F Doğalgaz %24 Nükleer %4 %7 Hidro %2 Yenilenebilir Petrol %33 Kömür

Detaylı

ÇED Komisyonu Üyeleri Konum İlgili Bakanlığı Temsilen. Ankara

ÇED Komisyonu Üyeleri Konum İlgili Bakanlığı Temsilen. Ankara Halkın Katılımı ve Bilgilendirilmesi Planı (HKBP) 800 MW Doğal Gaz Kombine Çevrim Elektrik Santrali,, Denizli, Türkiye 1 GİRİŞ RWE Holding A.Ş. 1, Turcas ile birlikte (Yatırımcı), yaklaşık 800 MW kurulu

Detaylı

Yıllar 2015 2016 2017 2018 2019 PROJE ADIMI - FAALİYET. Sorumlu Kurumlar. ÇOB, İÇOM, DSİ, TİM, Valilikler, Belediyeler ÇOB, İÇOM, Valilikler

Yıllar 2015 2016 2017 2018 2019 PROJE ADIMI - FAALİYET. Sorumlu Kurumlar. ÇOB, İÇOM, DSİ, TİM, Valilikler, Belediyeler ÇOB, İÇOM, Valilikler 1. HAVZA KORUMA PLANI KURUM VE KURULUŞLARIN KOORDİNASYONUNUN 2. SAĞLANMASI 3. ATIK SU ve ALTYAPI YÖNETİMİ 3.1. Göl Yeşil Kuşaklama Alanındaki Yerleşimler Koruma Planı'nda önerilen koşullarda önlemlerin

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Resmi Gazete Tarihi: 10.10.2009 Resmi Gazete Sayısı: 27372 SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî

Detaylı

TELKO ENERJİ ÜRETİM TURİZM SAN. ve TİC. A.Ş. EDİNCİK BİYOGAZ PROJESİ PROJE BİLGİ NOTU

TELKO ENERJİ ÜRETİM TURİZM SAN. ve TİC. A.Ş. EDİNCİK BİYOGAZ PROJESİ PROJE BİLGİ NOTU TELKO ENERJİ ÜRETİM TURİZM SAN. ve TİC. A.Ş. EDİNCİK BİYOGAZ PROJESİ PROJE BİLGİ NOTU Ülkemizde, gıda ve elektrik enerjisine olan ihtiyaç, sanayileşme, ekonomik gelişme ve nüfus artışı gibi nedenlerden

Detaylı

Enerji Kaynakları ENERJİ 1) YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 2) YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Enerji Kaynakları ENERJİ 1) YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 2) YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ENERJİ Enerji, iş yapabilme kabiliyetidir. Bir sistemin enerjisi, o sistemin yapabileceği azami iştir Enerji Kaynakları 1) YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 2) YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI YENİLENEMEZ ENERJİ

Detaylı

KÖMÜR MADENCİLİĞİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ATIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Hazırlayan: Serkan YUMUŞAK

KÖMÜR MADENCİLİĞİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ATIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Hazırlayan: Serkan YUMUŞAK KÖMÜR MADENCİLİĞİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ATIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Hazırlayan: Serkan YUMUŞAK Kömür Madenciliğinin Çevresel Etkileri Kömür, organik maddelerin milyonlarca yıl boyunca basınç ve ısıya

Detaylı

1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU

1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU Alanın Tanımı: Planlama Alanı Bursa, Nilüfer İlçesi nin güneyinde yer alan İnegazi Köyü, h21c13a4 pafta 101 ada 22,23,25 ve 26 numaralı parsellerde yer alan

Detaylı

Sistemleri. (Kojenerasyon) Sedat Akar Makina Mühendisi Topkapı Endüstri, Gn.Md. 04.01.2010 - İstanbul

Sistemleri. (Kojenerasyon) Sedat Akar Makina Mühendisi Topkapı Endüstri, Gn.Md. 04.01.2010 - İstanbul Birleşik ik Isı ve GüçG Sistemleri (Kojenerasyon) Sedat Akar Makina Mühendisi Topkapı Endüstri, Gn.Md. 1 Birleşik ik Isı ve GüçG Sistemi Kojenerasyon- Nedir? En temel ifadeyle ; Elektrik ve Isının aynı

Detaylı

Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü

Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Çevre Denetimi Ani, planlı, birleşik denetimler ve izlemeler yapılmaktadır. 2872 sayılı Çevre Kanunu ve yönetmelikleri kapsamında Hava, Su,

Detaylı

1 Proje tanımı. Şekil 1: Tokat Güneş Enerjisi Santrali sahası (yeşil) ve enerji nakil hattının (mor) uydu görüntüsü. Prepared by Arup Page 1

1 Proje tanımı. Şekil 1: Tokat Güneş Enerjisi Santrali sahası (yeşil) ve enerji nakil hattının (mor) uydu görüntüsü. Prepared by Arup Page 1 1 Proje tanımı Akfen Yenilenebilir (Şirket) Türkiye de Konya, Amasya,, Van ve Malatya illerinde bir fotovoltaik güneş enerjisi portföyü geliştirmektedir. Bu portföyün bütünü Akfen Güneş Enerjisi Projesi

Detaylı

SARES 22,5 MW RÜZGÂR ENERJİ SANTRALİ

SARES 22,5 MW RÜZGÂR ENERJİ SANTRALİ SARES 22,5 MW RÜZGÂR ENERJİ SANTRALİ Bu doküman, Sares Rüzgâr Enerji Santrali nin (Sares RES) Gold Standard prosedürlerine uygun şekilde sertifikalandırılması sürecinin bir parçası olarak hazırlanmıştır

Detaylı

Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi

Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi -Çimento Sanayinde Enerji Geri Kazanımı Prof. Dr. İsmail Hakkı TAVMAN Dokuz Eylül Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Enerji Kaynakları Kullanışlarına Göre

Detaylı

İzmir İli Enerji Tesislerinin Çevresel Etkileri - RES

İzmir İli Enerji Tesislerinin Çevresel Etkileri - RES TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi İzmir İli Enerji Tesislerinin Çevresel Etkileri - RES Hasan Sarptaş, Yrd. Doç. Dr. Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Ens. Türkiye de Rüzgar Enerjisinin Görünümü

Detaylı

Emisyon Envanteri ve Modelleme. İsmail ULUSOY Çevre Mühendisi Ennotes Mühendislik

Emisyon Envanteri ve Modelleme. İsmail ULUSOY Çevre Mühendisi Ennotes Mühendislik Emisyon Envanteri ve Modelleme İsmail ULUSOY Çevre Mühendisi Ennotes Mühendislik İçerik Emisyon Envanteri Emisyon Kaynaklarına Göre Bilgiler Emisyon Faktörleri ve Hesaplamalar Modelleme Emisyon Envanteri

Detaylı

BURSA HAMİTLER SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİNİN İNCELENMESİ

BURSA HAMİTLER SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİNİN İNCELENMESİ BURSA HAMİTLER SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİNİN İNCELENMESİ Korkut Kaşıkçı 1, Barış Çallı 2 1 Sistem Yapı İnşaat ve Ticaret A.Ş. 34805 Kavacık, İstanbul 2 Marmara Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI EK-2 FAALİYET BAŞVURU FORMU

T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI EK-2 FAALİYET BAŞVURU FORMU 1. Başvuru sahibine ilişkin bilgiler: 1.1 Adı Soyadı 1.2 Adresi 1.3 T.C. Kimlik No 1.4 Telefon (GSM) 1.5 E-Posta 2. Firmaya ilişkin bilgiler: 2.1 Firma Adı 2.2 Adresi 2.3 Telefon No 2.4 Faks No 2.5 Sicil

Detaylı

İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı

İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı Günlük Hayatımızda Enerji Tüketimi Fosil Yakıtlar Kömür Petrol Doğalgaz

Detaylı

İÇDAŞ BİGA RES PROJESİ BİLGİLENDİRME NOTU

İÇDAŞ BİGA RES PROJESİ BİLGİLENDİRME NOTU İÇDAŞ BİGA RES PROJESİ BİLGİLENDİRME NOTU PROJENİN AMACI Projenin amacı rüzgar enerjisinden elektrik üretmek, ham madde sıkıntısı ve dışa bağımlılığı azaltmak, enerji üretiminde pörtföy çeşitliliği yaratmaktır.

Detaylı

Biyogaz Yakıtlı Kojenerasyon Uygulamaları

Biyogaz Yakıtlı Kojenerasyon Uygulamaları Biyogaz Yakıtlı Kojenerasyon Uygulamaları Sedat Akar Turkoted Yönetim Kurulu Üyesi Biyogaz Nedir? Biyogaz, mikrobiyolojik floranın etkisi altındaki organik maddelerin oksijensiz bir ortamda çürütülmesi

Detaylı

ENERJİ VERİMLİLİĞİ MEVZUATI VE KOJENERASYONUN YERİ

ENERJİ VERİMLİLİĞİ MEVZUATI VE KOJENERASYONUN YERİ ENERJİ VERİMLİLİĞİ MEVZUATI VE KOJENERASYONUN YERİ enveripab Bilinçlendirme Semineri (Marmara Üniversitesi) 12 Kasım 2008 A. Yıldırım TÜRKEL ENKO Birleşik Enerji Sistemleri ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU Kanun

Detaylı

ATIKLARIN DÜZENLİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNETMELİK

ATIKLARIN DÜZENLİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNETMELİK ATIKLARIN DÜZENLİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNETMELİK Lisans başvurusu Düzenli depolama tesisleri için tesisin bulunduğu belediyeden usulüne göre alınmış izin veya ruhsat üzerine Bakanlıktan lisans alınması

Detaylı

ÇİMENTO TESİSLERİNDE ATIK ISI GERİ KAZANIMINDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ. Hasan Çebi. Nuh Çimento 2015

ÇİMENTO TESİSLERİNDE ATIK ISI GERİ KAZANIMINDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ. Hasan Çebi. Nuh Çimento 2015 ÇİMENTO TESİSLERİNDE ATIK ISI GERİ KAZANIMINDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ Hasan Çebi Nuh Çimento 2015 Özet Enerjiyi yoğun kullanan çimento tesisler yıllarca proses gereği attıkları ısılarını değerlendirmek için

Detaylı

2-Emisyon Ölçüm Raporu Formatı

2-Emisyon Ölçüm Raporu Formatı 2-Emisyon Ölçüm Raporu Formatı A) İşletmenin Sınıfı (1- İşletmenin faaliyetinin Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik Madde 4 kapsamında yeri,) B) Faaliyetinin Anlatımı

Detaylı

Belediye Çöp Gazı (LFG) nedir?

Belediye Çöp Gazı (LFG) nedir? Belediye Çöp Gazı (LFG) nedir? Belediye çöp gazı (LFG) belediye katı atıklarının (MSW) çözünmesinin yan ürünüdür. LFG: ~ 50% metan gazı (CH 4 ) ~ 50% karbondioksit (CO 2 )

Detaylı

PERFECTION IN ENERGY & AUTOMATION ENDÜSTRİYEL KOJENERASYON UYGULAMALARI

PERFECTION IN ENERGY & AUTOMATION ENDÜSTRİYEL KOJENERASYON UYGULAMALARI ENDÜSTRİYEL KOJENERASYON UYGULAMALARI MAYIS 2015 1 Kojenerasyon Nedir? Bugün enerji, insanların hayatındaki en önemli olgulardan birisi haline gelmiştir. Kojenerasyon fikri, tamamen enerji verimliliği

Detaylı

SANAYĠ KAYNAKLI HAVA KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ

SANAYĠ KAYNAKLI HAVA KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ SANAYĠ KAYNAKLI HAVA KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ İsken Sugözü Termik Santrali Adana Türkiye de 200 binin üzerinde iģletme, 70 bin dolayında üretim/sanayi iģletmesi bulunmaktadır. Bunlar arasında; Enerji tesisleri

Detaylı

1 Proje Tanımı. Şekil 1: ME-SE güneş enerjisi santrali sahası (yeşil) ve enerji nakil hattı nın (mor) uydu görüntüsü. Prepared by Arup Page 1

1 Proje Tanımı. Şekil 1: ME-SE güneş enerjisi santrali sahası (yeşil) ve enerji nakil hattı nın (mor) uydu görüntüsü. Prepared by Arup Page 1 1 Proje Tanımı Akfen Yenilenebilir (Şirket) Türkiye de Konya, Amasya, Tokat, Van ve Malatya illerinde bir fotovoltaik güneş enerjisi portföyü geliştirmektedir. Bu portföyün bütünü Akfen Güneş Enerjisi

Detaylı

D U M A N K A Y A İ N Ş A A T. Kurtköy Flex LEED UYGULAMALARI

D U M A N K A Y A İ N Ş A A T. Kurtköy Flex LEED UYGULAMALARI Kurtköy Flex LEED UYGULAMALARI Dumankaya Kurtköy Flex Konsept; Bölgede farklılık oluşturacak bir proje, Büyük lobi alanı, Toplantı odaları, Terasta yüzme havuzu, Fitness Center Kafe-Restoran Dumankaya

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Sayı: B.09.0.ÇED.0.10.01.00-150.01/683 18/01/2013 Konu: Çevre İzin Belgesi PARK ELEKTRİK ÜRETİM MADENCİLİK SAN. VE TİC. A.Ş (Bakır Madeni ve Zenginleştirme Tesisi) Madenköy/Siirt MADENKÖY/ŞİRVAN ŞİRVAN

Detaylı

BİYOLOJİK ARITMA DENEYİMLERİ

BİYOLOJİK ARITMA DENEYİMLERİ BİYOLOJİK ARITMA DENEYİMLERİ Kütahya Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisi, İller Bankası nca 1985 yılında projelendirilmiş, 1992 yılında çalışmaya başlamıştır. Şehir merkezinin evsel nitelikli atıksularını

Detaylı

DÖKÜMHANELERDE EMİSYONLARIN AZALTILMASI UYGULAMALARI

DÖKÜMHANELERDE EMİSYONLARIN AZALTILMASI UYGULAMALARI DÖKÜMHANELERDE EMİSYONLARIN AZALTILMASI UYGULAMALARI Berivan Boduroğlu 26.10.2018 1 EMİSYON VE HAVA KİRLİLİĞİ Katı, sıvı ve gaz şeklindeki yabancı maddelerin insan sağlığına, canlı hayatına ve ekolojik

Detaylı

2) ÇED Yönetmeliği kapsamında yapılan başvuruları değerlendirmek, ÇED Yönetmeliği kapsamında yapılan başvuru sayısı : 153

2) ÇED Yönetmeliği kapsamında yapılan başvuruları değerlendirmek, ÇED Yönetmeliği kapsamında yapılan başvuru sayısı : 153 1) Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği gereğince anons, askıda ilan, internet gibi yöntemlerle ÇED süreci ve teklif faaliyetle ilgili olarak vatandaşlara duyuru yapmak, ÇED Yönetmeliği gereğince

Detaylı

EGEMEN HİDROELEKTRİK SANTRALİ

EGEMEN HİDROELEKTRİK SANTRALİ EGEMEN HİDROELEKTRİK SANTRALİ Bu doküman, Egemen Hidroelektrik Santralinin Gold Standard prosedürlerine uygun şekilde sertifikalandırılması sürecinin bir parçası olarak hazırlanmıştır ve projeye ait Proje

Detaylı

ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI 2023 YILI HEDEFLERİ

ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI 2023 YILI HEDEFLERİ ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Sanayi tesislerinin alıcı ortama olan etkilerinin ve kirlilik yükünün azaltılması, yeni tesislerin kurulmasına karar verilmesi aşamasında alıcı ortam kapasitesinin dikkate alınarak

Detaylı

Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı. Gaziantep 2014

Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı. Gaziantep 2014 Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Gaziantep 2014 It is a general warming effect felt on Earth s surface, produced by greenhouse gases. Küresel ısınma nedir? Atmosfere verilen gazların sera etkisi

Detaylı

Vizyonumuz Ülkemizin, çevre ve iş güvenliği alanlarında ulusal ve uluslararası rekabet gücünü artıracak çalışmalarda öncü olmaktır.

Vizyonumuz Ülkemizin, çevre ve iş güvenliği alanlarında ulusal ve uluslararası rekabet gücünü artıracak çalışmalarda öncü olmaktır. Kariyer Mühendislik 2011 yılında gelişen çevre ve iş güvenliği mevzuatlarının Türkiye de uygulanmasını hedef alarak kurulmuştur. Şirket çalışanlarının ve kurucusunun yıllar içerisinde elde etmiş olduğu

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI Dr. Gülnur GENÇLER ABEŞ Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürü Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 06/02/2016 YENİLENEBİLİR ENERJİ NEDİR? Sürekli devam eden

Detaylı

İZMİR İLİ ENERJİ TESİSLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ (Aliağa Bölgesi) TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi

İZMİR İLİ ENERJİ TESİSLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ (Aliağa Bölgesi) TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi İZMİR İLİ ENERJİ TESİSLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ (Aliağa Bölgesi) TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Giriş Sanayi devriminin gerçekleşmesi ile birlikte; üretimde enerji talebi artmış, sermaye sınıfı

Detaylı

ENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr

ENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr ENERJİ 2011 yılı sonu itibarıyla dünyadaki toplam enerji kaynak tüketimi 12.274,6 milyon ton eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı itibarıyla dünyada enerji tüketiminde en yüksek pay %33,1 ile petrol,

Detaylı

KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI

KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI HAVA Etrafımızı saran gaz karışımıdır ( Atmosfer). Kuru Temiz hava içerisinde yaklaģık olarak ; - %78 Azot - %21 Oksijen - %0,03 Karbondioksit

Detaylı

S.S. YEŞİL DURU EVLERİ KOOPERATİFİ ATIKSU ARITMA TESİSİ PROJE RAPORU

S.S. YEŞİL DURU EVLERİ KOOPERATİFİ ATIKSU ARITMA TESİSİ PROJE RAPORU S.S. YEŞİL DURU EVLERİ KOOPERATİFİ ATIKSU ARITMA TESİSİ PROJE RAPORU 1 - PROSESİN TANITILMASI Tatil sitesinden kaynaklanacak evsel nitelikli atıksuları arıtacak olan, arıtma tesisi, biyolojik sistem (aktif

Detaylı

GÖNEN BİYOGAZ TESİSİ

GÖNEN BİYOGAZ TESİSİ GÖNEN BİYOGAZ TESİSİ Ülkemizde, gıda ve elektrik enerjisi ihtiyacı, ekonomik gelişme ve nüfus artışı gibi nedenlerden dolayı hızla artmaktadır. Gıda miktarlarında, artan talebin karşılanamaması sonucunda

Detaylı

SÜRDÜRÜLEBİLİR ŞEHİRLER ve TÜRKİYE. Rifat Ünal Sayman Direktör, REC Türkiye SBE16 Swissotel, İstanbul 14 Ekim 2016

SÜRDÜRÜLEBİLİR ŞEHİRLER ve TÜRKİYE. Rifat Ünal Sayman Direktör, REC Türkiye SBE16 Swissotel, İstanbul 14 Ekim 2016 SÜRDÜRÜLEBİLİR ŞEHİRLER ve TÜRKİYE Rifat Ünal Sayman Direktör, REC Türkiye SBE16 Swissotel, İstanbul 14 Ekim 2016 Bölgesel Çevre Merkezi (REC) Ø Bağımsız, tarafsız ve kâr amacı gütmeyen uluslararası bir

Detaylı

Ek Form-2 İŞLETME PROJESİ BÖLÜM I RUHSAT BİLGİLERİ

Ek Form-2 İŞLETME PROJESİ BÖLÜM I RUHSAT BİLGİLERİ Ek Form-2 İŞLETME PROJESİ 1.1. Ruhsat Sahasının İli : İlçesi : Beldesi : Köyü : Ruhsat Numarası : Ruhsat Grubu : I (a) Maden Cinsi : BÖLÜM I RUHSAT BİLGİLERİ 1.2. Ruhsat Sahibinin Adı Soyadı : Adres :

Detaylı

Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi

Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi İbrahim M. Yağlı* Enerji üretiminde Rüzgar Enerjisinin Üstünlükleri Rüzgar enerjisinin, diğer enerji üretim alanlarına göre, önemli üstünlükleri bulunmaktadır:

Detaylı

GÜNEY EGE BÖLGE PLANI 2010-2013

GÜNEY EGE BÖLGE PLANI 2010-2013 GÜNEY EGE BÖLGE PLANI 2010-2013 SUNUM AKIŞI Bölge Planı Hazırlık Süreci Paydaş Analizi Atölye Çalışmalarının Gerçekleştirilmesi Mevcut Durum Analizi Yerleşim Yapısı ve Yerleşmeler Arası İlişki Analizi

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ENERJİ Artan nüfus ile birlikte insanların rahat ve konforlu şartlarda yaşama arzuları enerji talebini sürekli olarak artırmaktadır. Artan enerji talebini, rezervleri sınırlı

Detaylı

ANTALYA OSB ÇAMUR KURUTMA TESİSİ (ARBYDRY SİSTEM)

ANTALYA OSB ÇAMUR KURUTMA TESİSİ (ARBYDRY SİSTEM) ANTALYA OSB ÇAMUR KURUTMA TESİSİ (ARBYDRY SİSTEM) Antalya Organize Sanayi Bölgesi 1976 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuş ve 1992 yılında ilk etabının altyapıları tamamlanmış bir bölgedir. Toplam

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR --

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR -- YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ Prof. Dr. Zafer DEMİR -- zaferdemir@anadolu.edu.tr Konu Başlıkları 2 Yenilenebilir Enerji Türkiye de Politikası Türkiye de Yenilenebilir Enerji Teşvikleri

Detaylı

KOJENERASYON ve TRİJENERASYON TEKNOLOJİLER

KOJENERASYON ve TRİJENERASYON TEKNOLOJİLER KOJENERASYON ve TRİJENERASYON TEKNOLOJİLER LERİ 1 Mayıs 2009 Mehmet Türkel Türkiye Kojenerasyon Derneği Kojenerasyon ve Trijenerasyon Teknolojileri Tanımlar, Tipleri ve Örnekler Yararları Çevresel Değerlendirme

Detaylı

İŞLETMENİN ADI (İŞLETMENİN ADRESİ)

İŞLETMENİN ADI (İŞLETMENİN ADRESİ) İşletme Logosu (varsa) İŞLETMENİN ADI (İŞLETMENİN ADRESİ)...... FAALİYETİ/FALİYETLERİ İŞ AKIM ŞEMASI/ŞEMALARI VE PROSES ÖZETİ/ÖZETLERİ Hazırlayan (Unvan) Tarih İŞLETMELERİN FAALİYET KONULARI FARKLI OLSA

Detaylı

Mikroşebekeler ve Uygulamaları

Mikroşebekeler ve Uygulamaları Ders 1 Güz 2017 1 Dağıtık Enerji Üretimi ve Mikroşebekeler 2 Başlangıçta... Elektriğin üretimi DC Küçük güçte üretim DC şebeke Üretim-tüketim mesafesi yakın Üretim-tüketim dengesi batarya ile sağlanıyor

Detaylı

ACWA GÜÇ ELEKTRİK İŞLETME VE YÖNETİM SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

ACWA GÜÇ ELEKTRİK İŞLETME VE YÖNETİM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. ACWA GÜÇ ELEKTRİK İŞLETME VE YÖNETİM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. ACWA POWER KIRIKKALE DOĞAL GAZ KOMBİNE ÇEVRİM SANTRALİ PROJESİ MGS PROJJE MÜŞAVİİRLİİK MÜHENDİİSLİİK TİİCARET LTD.. ŞTİİ.. ANKARA HAZİRAN/2014

Detaylı

Fiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi

Fiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi KİMLİK KARTI Başkent: Roma Yüz Ölçümü: 301.225 km 2 Nüfusu: 60.300.000 (2010) Resmi Dili: İtalyanca Dini: Hristiyanlık Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 29.500 $ Şehir Nüfus Oranı: %79 Ekonomik Faal Nüfus

Detaylı

SEKTÖR: ENERJİ (TERMİK-KOJENERASYON)

SEKTÖR: ENERJİ (TERMİK-KOJENERASYON) SEKTÖR: ENERJİ (TERMİK-KOJENERASYON) SIRA 1 Afşin-Elbistan A Termik Santralı Rehabilitasyonu ve Baca Gazı Desülfürizasyon Ünitesinin Tesis Edilmesi Projesi EÜAŞ Genel Müdürlüğü Afşin-Elbistan A Termik

Detaylı

KİRLİLİK YÜKÜ HESAPLAMALARI

KİRLİLİK YÜKÜ HESAPLAMALARI KİRLİLİK YÜKÜ HESAPLAMALARI Dr. Alpaslan EKDAL İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü ekdala@itu.edu.tr Kıyı Suları, Yer altı Suları ve Yüzeysel Suların Kalitesinin Belirlenmesi ve Yönetimi Hizmet İçi Eğitim Programı

Detaylı

Şekil 1: Malatya güneş enerjisi santrali sahası (yeşil) ve enerji nakil hattı nın (mavi) uydu görüntüsü

Şekil 1: Malatya güneş enerjisi santrali sahası (yeşil) ve enerji nakil hattı nın (mavi) uydu görüntüsü 1 Proje Tanımı Akfen Yenilenebilir (Şirket) Türkiye de Konya, Amasya, Tokat, Van ve Malatya illerinde bir fotovoltaik güneş enerjisi portföyü geliştirmektedir. Bu portföyün bütünü Akfen Güneş Enerjisi

Detaylı

Biliyor musunuz? İklim Değişikliği ile Mücadelede. Başrol Kentlerin.

Biliyor musunuz? İklim Değişikliği ile Mücadelede. Başrol Kentlerin. İklim Değişikliği ile Mücadelede Başrol Kentlerin. Kentler dünya nüfusunun % 54 ünü barındırmaktadır. 2050 yılı itibariyle bu oranın % 66 ya ulaşacağı hesaplanmıştır. Tüm dünyada kentler enerji tüketiminin

Detaylı

SANAYİ SEKTÖRÜ. Mevcut Durum Değerlendirme

SANAYİ SEKTÖRÜ. Mevcut Durum Değerlendirme SANAYİ SEKTÖRÜ Mevcut Durum Değerlendirme Sera Gazı Emisyonaları 1990 1995 2000 2005 2008 CO 2 141,36 173,90 225,43 259,61 297,12 CH 4 33,50 46,87 53,30 52,35 54,29 N 2 0 11,57 16,22 16,62 14,18 11,57

Detaylı

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇEVRECİ ŞEHİRLERE DOĞRU Kadir DEMİRBOLAT İklim Değişikliği Dairesi Başkanı 7 Temmuz 2012, Gaziantep Çevreci Şehircilik; Yaşam kalitesi yüksek, Çevreye duyarlı, Tarihi ve kültürel

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Bu Tebliğ, 12 Mart 1989 tarihli ve 20106 sayılı Resmî Gazete de yayınlanmıştır. Amaç Madde 1 - Bu tebliğ, 9 Ağustos 1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre

Detaylı

İŞLETMENİN ADI (İŞLETMENİN ADRESİ) FAALİYETİ/FALİYETLERİ İŞ AKIM ŞEMASI/ŞEMALARI VE PROSES ÖZETİ/ÖZETLERİ. Hazırlayan (Unvan) Tarih

İŞLETMENİN ADI (İŞLETMENİN ADRESİ) FAALİYETİ/FALİYETLERİ İŞ AKIM ŞEMASI/ŞEMALARI VE PROSES ÖZETİ/ÖZETLERİ. Hazırlayan (Unvan) Tarih İşletme Logosu (varsa) İŞLETMENİN ADI (İŞLETMENİN ADRESİ) FAALİYETİ/FALİYETLERİ İŞ AKIM ŞEMASI/ŞEMALARI VE PROSES ÖZETİ/ÖZETLERİ Hazırlayan (Unvan) Tarih İÇİNDEKİLER Sayfa 1. İŞLETME BİLGİLERİ 3 2.....

Detaylı

İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI

İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI Mustafa Orçun ÖZTÜRK mustafaozturk@kosbi.org.tr ÖZET Günümüzde fosil yakıtlarının sonunun gelecek olması maliyetlerinin fazla olması ve

Detaylı

Ö:1/5000 25/02/2015. Küçüksu Mah.Tekçam Cad.Söğütlü İş Mrk.No:4/7 ALTINOLUK TEL:0 533 641 14 59 MAİL:altinoluk_planlama@hotmail.

Ö:1/5000 25/02/2015. Küçüksu Mah.Tekçam Cad.Söğütlü İş Mrk.No:4/7 ALTINOLUK TEL:0 533 641 14 59 MAİL:altinoluk_planlama@hotmail. ÇANAKKALE İli, AYVACIK İLÇESİ, KÜÇÜKKUYU BELDESİ,TEPE MAHALLESİ MEVKİİ I17-D-23-A PAFTA, 210 ADA-16 PARSELE AİT REVİZYON+İLAVE NAZIM İMAR PLANI DEĞİŞİKLİĞİ AÇIKLAMA RAPORU Ö:1/5000 25/02/2015 Küçüksu Mah.Tekçam

Detaylı

SARAY 4,0 MW RÜZGÂR ENERJİ SANTRALİ

SARAY 4,0 MW RÜZGÂR ENERJİ SANTRALİ SARAY 4,0 MW RÜZGÂR ENERJİ SANTRALİ Bu doküman, Saray Rüzgar Enerji Santrali nin (Saray RES) Gold Standard prosedürlerine uygun şekilde sertifikalandırılması sürecinin bir parçası olarak hazırlanmıştır

Detaylı

Akfen Güneş Enerjisi Projesi Teknik Olmayan Özet: Amasya. 1 Proje Tanımı

Akfen Güneş Enerjisi Projesi Teknik Olmayan Özet: Amasya. 1 Proje Tanımı 1 Proje Tanımı Akfen Yenilenebilir (Şirket) Türkiye de Konya, Amasya, Tokat, Van ve Malatya illerinde bir fotovoltaik güneş enerjisi portföyü geliştirmektedir. Bu portföyün bütünü Akfen Güneş Enerjisi

Detaylı

ANTALYA İLİ, KEPEZ İLÇESİ, ŞAFAK VE ÜNSAL MAHALLELERİ 1/ ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI REVİZYONU AÇIKLAMA RAPORU

ANTALYA İLİ, KEPEZ İLÇESİ, ŞAFAK VE ÜNSAL MAHALLELERİ 1/ ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI REVİZYONU AÇIKLAMA RAPORU ANTALYA İLİ, KEPEZ İLÇESİ, ŞAFAK VE ÜNSAL MAHALLELERİ 1/25.000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI REVİZYONU AÇIKLAMA RAPORU MAYIS 2016 1 İçindekiler 1 PLANLAMA ALANININ GENEL TANIMI... 2 2 MEVCUT PLAN DURUMU...

Detaylı

RÜZGAR ENERJİSİ. Cihan DÜNDAR. Tel: Faks :

RÜZGAR ENERJİSİ. Cihan DÜNDAR. Tel: Faks : RÜZGAR ENERJİSİ Cihan DÜNDAR Tel: 312 302 26 88 Faks : 312 361 20 40 e-mail :cdundar@meteor.gov.tr Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü A r a ş t ı r m a Ş u b e M ü d ü r l ü ğ ü Enerji Kullanımının

Detaylı

GEBZE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ATIKSU ARITMA TESİSİ İLE POMPA İSTASYONU VE TERFİ HATTI YAPIM VE İŞLETİLMESİ DETAYLI İŞ PROGRAMI

GEBZE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ATIKSU ARITMA TESİSİ İLE POMPA İSTASYONU VE TERFİ HATTI YAPIM VE İŞLETİLMESİ DETAYLI İŞ PROGRAMI 1 1 ATIKSU ARITMA TESİSİ İLE POMPA İSTASYONU VE TERFİ HATTI YAPIM VE İŞLETİLMESİ İŞİ 346 days Thu.09 Thu 18.0.16 346 days Thu.09 Thu 18.0.16 Thu.09 Thu.09 Thu.09 Thu.09 Thu 4.09.09 Thu 4.09.09 Thu 4.09.09

Detaylı

TERMİK SANTRALLARIN KURULUMUNDA YERLİ MÜHENDİSLİK ve MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ. İsmail Salıcı (İnş.Yük.Müh, İTÜ-1970)

TERMİK SANTRALLARIN KURULUMUNDA YERLİ MÜHENDİSLİK ve MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ. İsmail Salıcı (İnş.Yük.Müh, İTÜ-1970) TERMİK SANTRALLARIN KURULUMUNDA YERLİ MÜHENDİSLİK ve MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ İsmail Salıcı (İnş.Yük.Müh, İTÜ-1970) TARİHÇE 1970 Öncesi, Yerli Mühendislik etkili değil, 1967 1972 Arası Türkiye nin en büyük

Detaylı

Kuzey Marmara Otoyolu Projesi (3. Boğaz Köprüsü Dahil) KINALI ODAYERİ KESİMİ VE KURTKÖY AKYAZI KESİMİ (Bağlantı Yolları Dahil)

Kuzey Marmara Otoyolu Projesi (3. Boğaz Köprüsü Dahil) KINALI ODAYERİ KESİMİ VE KURTKÖY AKYAZI KESİMİ (Bağlantı Yolları Dahil) Kuzey Marmara Otoyolu Projesi (3. Boğaz Köprüsü Dahil) KINALI ODAYERİ KESİMİ VE KURTKÖY AKYAZI KESİMİ ( Dahil) MARMARA OTOYOL İNŞAATI ADİ ORTAKLIĞI TİCARİ İŞLETMESİ Proje Tanımı... 3996 sayılı Bazı Yatırım

Detaylı

AYVACIK 5 MW Rüzgar Enerji Santrali

AYVACIK 5 MW Rüzgar Enerji Santrali AYVACIK 5 MW Rüzgar Enerji Santrali Bu doküman, Ayvacık Rüzgar Enerji Santralinin Gold Standard prosedürlerine uygun şekilde sertifikalandırılması sürecinin bir parçası olarak hazırlanmıştır ve projeye

Detaylı

AMASYA GES 10,44 MW TEKNİK OLMAYAN ÖZET (TOÖ) Amasya ili, Kutu Köy

AMASYA GES 10,44 MW TEKNİK OLMAYAN ÖZET (TOÖ) Amasya ili, Kutu Köy AMASYA GES 10,44 MW TEKNİK OLMAYAN ÖZET (TOÖ) Amasya ili, Kutu Köy Proje Tanıtımı: Amasya İlinde bulunan Amasya Güneş Enerji Santrali (GES) işletmeye geçtiğinde; 10,44 MW kurulu güç elektrik üretilecektir.

Detaylı

TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ

TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ i. Elleçleme (Handling) Tesisi Elleçleme tesisi, uygun tehlikeli ve tehlikesiz endüstriyel atıkların, parçalanması ve termal bertaraf tesislerinin istediği fiziksel şartları

Detaylı

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla

Detaylı