TRAFİK DENETİMLERİNDE VE TRAFİK KAZALARINDA ALINACAK ÖNLEMLERE İLİŞKİN YÖNERGE

Transkript

1 EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Trafik Uygulama ve Denetleme Dairesi Başkanlığı TRAFİK DENETİMLERİNDE VE TRAFİK KAZALARINDA ALINACAK ÖNLEMLERE İLİŞKİN YÖNERGE 1

2 TRAFİK DENETİMLERİNDE VE TRAFİK KAZALARINDA ALINACAK ÖNLEMLERE İLİŞKİN YÖNERGE Onay Tarihi :31/10/2011 Onay Makamı : İçişleri Bakanı BİRİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1) Bu Yönergenin amacı, trafik denetimlerinde; denetim öncesi, denetim anı ve sonrasında, trafik kazalarında ise; kaza mahalline intikal ve sonrasında yapılacak iş ve işlemlerin usul ve esasları ile trafiği yönetme ve düzenleme hareketlerini belirlemektir. Kapsam MADDE 2- (1) Bu Yönerge; a) Trafik denetimleri veya kazalarında, araç trafiğinin düzenlenmesi, yönlendirilmesi, yavaşlatılması veya durdurulması için gerekli olan araç, gereç ve teçhizat ile karayolunda önlem alma yöntemleri ve trafik personelinin davranış usul ve esaslarını, b) Karayollarında (otoyol, devlet yolu, il yolu, servis yolu, bağlantı yolu, bulvar, cadde, sokak vb.), karayolu dışındaki alanlardan kamuya açık olanlar ile park, bahçe (okul, tesis, kurum bahçesi), park yeri ve garaj (havaalanı, hastane, alışveriş merkezi, tesiskurum vb. açık kapalı otoparkı gibi), yolcu ve eşya terminali, servis ve akaryakıt istasyonlarında karayolu taşıt trafiği için faydalanılan yerlerde, erişme kontrollü karayolunda (otoyol) ve para ödenerek yararlanılan karayollarının kamuya açık kesimlerinde ve belirli bir karayolunun bağlantısını sağlayan deniz, göl ve akarsular üzerinde taşımacılık yapan araçların karayolu araçlarına ayrılan kısımları (feribot, sal ve vapurlarda araçların bulunduğu bölümlerde) ile hemzemin geçitlerde meydana gelen trafik kazalarını, Kapsar. Dayanak MADDE 3- Bu Yönerge, 04/06/1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu, 04/07/1934 tarihli ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 10/07/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu, 30/03/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu, 05/01/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanunu ve bu Kanunlara bağlı Yönetmeliklere dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4- (1) Bu Yönergede geçen; a) Algılanan yakalanma riski duygusu: Sürücünün, herhangi bir trafik kuralına uymama durumunda, trafik polisi tarafından yakalanma olasılığını öznel olarak değerlendirmesini, b) Bildirme görevlisi: İhbarlı denetimde kural ihlali yapan yol kullanıcılarını, havadan veya yerden tespit ederek çevirme ekibine bildiren sivil veya resmi ekip veya personeli, c) Çevirme ekibi: Trafik kural ihlalinde bulunanları bu yönerge doğrultusunda şerit daraltması yaparak durdurmak ve gerekli yasal işlemleri yapmak üzere karayolu kenarında konuşlanmış olan trafik ekibini, 2

3 ç) Denetim ekibi: Seyir halinde veya sabit, resmi veya sivil olarak karayolunda trafik güvenliğinin sağlanması ve trafik kurallarına uyulması amacıyla denetim yapan ekibi, d) Elektronik trafik denetleme sistemleri: Karayollarında trafik düzenini ve güvenliğini sağlamak ve trafik kural ihlallerini tespit etmek amacı ile kullanılan elektronik, dijital cihaz veya cihazlar bütününden oluşan, sabit veya taşınabilir denetim sistemlerini, e) Emniyet şeridi: Otoyol veya bölünmüş karayollarında; trafik kazası, arıza halleri, acil yardım, kurtarma veya kaza incelemesi amacıyla kullanılmak üzere ayrılmış olan ve yol eksenine paralel oluşturulan yol bölümünü, f) Delil: Bir olayın; kim ya da kimler tarafından, ne zaman, nerede, nasıl ve neyle gerçekleştiğini belirlemeye yarayan iz ve bulguları, g) Denetim alanı: Genel olarak araç ve sürücülerinin denetim amacıyla durdurulduğu veya tespit edilen trafik kural ihlallerinin karşılığı olan yasal işlemlerin yapıldığı, işaretlerle belirlenmiş ve güvenliği sağlanmış karayolu bölümünü, ğ) Denetim cebi: Araçların denetlenmesi amacıyla taşıt yoluna bitişik olarak oluşturulmuş olan, ancak denetim dışı zamanlarda da araçların duraklama, park etme veya zorunlu hallerde kullanabileceği karayolu bölümünü, h) İhbarlı denetim: Karayolunda trafik kural ihlalinde bulunan yol kullanıcılarının tespit edilmesi amacı ile denetim faaliyetinde bulunan trafik ekip veya görevlisinin, karayolunda hareket halinde veya sabit bulunarak ve resmi veya sivil olarak tespit ettiği kural ihlalini muhabere cihazlarıyla çevirme ekibine bildirmek suretiyle yapılan denetimi, ı) İşaret ve yön tayini: Karayolu trafiğinin düzenli ve güvenli bir şekilde yönlendirilmesini sağlamak amacı ile görevlilerin trafiği yönetme hareketlerini, i) İşaretçi personel: Bir aracı durdurmak veya bir başka istikamete yönlendirmek için standart trafik yönetim işareti veren özel donanımlı ve kıyafetli personeli, j) Kaza yeri inceleme: Kazanın neden ve nasıl meydana geldiğini, kim ya da kimlerin kural ihlalinde bulunduğunu belirlemek, kaza yerinde delil niteliği taşıyabilecek her türlü iz ve emareyi çeşitli yöntemlerle araştırmak, tespit etmek, kayıt altına almak, fikir, kanaat ve sonuç elde etmek amacıyla yapılan incelemeyi, k) Merkez: Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığı nı, l) Promil: 100 mililitre kandaki alkol miktarının miligram cinsinden gösterilmesini, m) Sabit denetim: Trafik ekip veya görevlisinin, karayolu kenarında belirli ve güvenli bir noktada sabit bulunmak suretiyle, kural ihlali yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın önceden belirlenen ve trafik denetim programında belirtilen denetim türlerine yönelik araçların tamamının veya sondaj usulü seçilen bir kısmının durdurularak, aracın ve sürücüsünün denetimini, n) Seyir halinde denetim: Karayolunda trafik kural ihlalinde bulunan veya gerekli şartları yerine getirmeyen yol kullanıcılarının tespit edilmesi amacı ile denetim faaliyetinde bulunan trafik ekibinin karayolunda hareket halinde iken yaptığı denetimi, o) Şerit daraltma: Trafik denetimi veya trafik kazasında, araçların yavaşlatılması veya durdurulması ve karayoluna güvenli bir şekilde tekrar katılımının sağlanması amacıyla, bu yönergede belirtilen trafik araç, gereç ve yöntemleri kullanılarak alınan önlemler bütününü, ö) Trafik: Yayaların, hayvanların ve araçların karayolu üzerindeki hal ve hareketlerini, p) Trafik denetimi: Yol kullanıcılarının trafik kurallarına uyup uymadıklarını, araçları ve araçlarda bulundurulması gerekli belge ve gereçleri, sürücüleri ve sürücülere ait belgeleri denetleyerek, eksiklik veya aykırılık durumunda gerekli işlemleri yapmayı, r) Trafiğin düzenlenmesi: Karayollarında can ve mal güvenliğini temin etmek üzere, trafiğin kurallara uygun olarak düzenli ve güvenli bir şekilde akışını sağlamayı, s) Trafik kazası: Karayolu üzerinde hareket halinde olan, bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve/veya maddi hasar ile sonuçlanan olayları, 3

4 ş) Trafik kazası tespit tutanağı: Trafik kazasının oluş nedenlerini, yol ve çevre şartlarını, iz ve delillerini, tarafların davranış şekillerini ve sürücülere, araca ve diğer yol kullanıcılarına ait bilgiler ile kazanın özetini ve krokisini de içeren, adli tahkikata, istatistikî bilgilere ve sigorta hukukuna esas olmak üzere trafik zabıtasınca düzenlenen, ancak bilirkişi raporu yerine geçmeyen, meydana gelen trafik kazasına müdahale eden görevliler tarafından olay bütünlüğünün değerlendirilerek, sonucunu kanaat olarak belirttikleri Ölümlü/Yaralanmalı Trafik Kazası Tespit Tutanağı ile Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tespit Tutanağını, t) Yol kapanı: Trafikte güvenlik güçlerinin tüm uyarılarına rağmen durmayan araçların, emniyetli bir şekilde durdurulmasını sağlamak amacıyla üretilmiş maddi güç aracını, u) Yol kullanıcısı: Karayolu trafiğinde yer alan sürücü, yaya, yolcu ve hayvanları, İfade eder. İKİNCİ BÖLÜM Trafik Denetim Şekilleri Genel hususlar MADDE 5- (1) Uyulması gereken ortak hükümler; a) Emniyet Teşkilatı Kanunu, Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu, Karayolu Taşıma Kanunu, Kabahatler Kanunu, 18/07/1997 tarihli ve Mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği ile 11/06/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve bu Yönerge ile diğer ilgili kanun, yönetmelik, yönerge, genelge, emir ve talimatlar, bütün trafik personeli tarafından okunur, bilgi sahibi olunur ve güncel olarak takip edilir. b) Denetim personeli, takoğraf, alkolmetre, radar, tablet bilgisayar gibi denetim araç ve gereçlerini kullanmayı bilmesi sağlanır, personelin eğitimi ve yetiştirilmesi konusunda birim amirlerince de gerekli planlama ve çalışmalar yapılır. c) Ekip araçlarının bagaj ve iç bölümlerinde görev ve hizmetin yapılmasında ihtiyaç duyulan araç ve gereçler dışında malzeme olmamalıdır. ç) Trafik kural ihlalleri, şüpheye meydan vermeyecek şekilde tespit edilecek ve mümkün olan hallerde teknik cihazların (Fotoğraf makinesi, kamera, video, Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonu (MOBESE), Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) ve Kent Güvenlik Yönetim Sistemi(KGYS) gibi) kullanımına özen gösterilir. d) Denetim personeli görev esnasında trafik akımını sürekli izler. e) Trafiğin düzenlenmesi, yönetimi ve araç dışında denetim faaliyeti yürüten personel gündüz ve gece yansıtıcılı ikaz yeleklerini/yağmurluklarını giyecek, geceleri ise el fenerini mutlaka kullanılır. f) Gündüzleri görüşü azaltan sisli, yağışlı ve benzeri havalar ile geceleri denetim ekiplerinin tepe lambaları ve ışık donanımları açık tutulur. g) Trafik denetimlerinde, araç ve sürücüye ait belgelerin PolNet Bilgi Sistemi veri tabanından sorgulamaları yapılır ve kural ihlali olsun ya da olmasın Araç Denetim ve Sürücü Sorgulama Formu Ek 1 tanzim edilerek, kural ihlalinde bulunan sürücüye ihlal edilen trafik kuralını ve risklerini açıklanır, gerekli tutanak/tutanaklar düzenlenir. ğ) Araç Denetim ve Sürücü Sorgulama Formundaki bilgilerin elektronik ortamda tutulması halinde, Ek 1 formu tanzim edilmez. h) Görevlendirilen trafik denetim ekipleri izinsiz olarak sorumluluk güzergahlarından ayrılmaz. Ekip personeli, en az bir görevli trafiği izlemek ve telsiz muhaberesini dinlemek üzere araçta bulunacak şekilde sıra ile ihtiyaç giderir. I) Sabit veya seyir halinde denetimler ile trafik kazalarına müdahale dışında trafiği izlemek amacıyla sabit olarak bulunan ekipler, karayolunda yol kullanıcıları tarafından rahatlıkla görülebilecek yer, konum ve pozisyonda trafik akışını etkilemeyecek ve tehlikeye 4

5 düşürmeyecek alanlarda ve her an karayoluna çıkabilecek şekilde (otoyollarda ve şehirlerarası karayollarında yola 90 derece açıyla) konuşlanır. Denetim şekilleri MADDE 6- (1) Trafik denetimleri aşağıdaki şekillerde yapılır. Her bir denetim şekli tek başına yapılabileceği gibi birlikte de yapılabilir. a) Seyir Halinde Denetim, b) İhbarlı Denetim, c) Sabit Denetim, d) Elektronik Sistemlerle Denetim. Seyir halinde denetim MADDE 7- (1) Karayolunda trafik kural ihlalinde bulunan veya gerekli şartları yerine getirmeyen yol kullanıcılarının tespit edilmesi, karayolu yapısı üzerinde veya kenarında trafik güvenliğini etkileyen olumsuzlukların (Yolda heyelan, çukur, çökme, dökülmüş, düşmüş fiziki engeller vb.) tespit edilerek giderilmesi amacı ile denetim faaliyetinde bulunan trafik ekibinin kendi sorumluluk alanı içerisinde hareket halinde bulunarak yaptığı denetim şeklidir. (2) Seyir halinde denetim yöntemi uygulanırken; a) Denetim ekibi sorumlu olduğu karayolu güzergâhında seyir halinde bulunarak, bu güzergâhı kullanan yol kullanıcıları üzerinde Algılanan Yakalanma Riski duygusunun geliştirilmesini sağlanır. b) Trafik kural ihlalinde bulunanlara bu Yönergede belirtilen araç yavaşlatma ve durdurma yöntemlerine uygun olarak müdahale edilir, müdahale edilemediği durumlarda aracın gidiş istikametindeki ekip ya da görevlilere bildirilerek müdahale edilmesi sağlanır. c) Karayolu üzerinde veya kenarında trafik güvenliğini etkilediği tespit edilen engel veya olumsuzluklar mümkün ise ekip personeli tarafından bertaraf edilir, bunun mümkün olmaması halinde ise, ilgili kurum veya kuruluşa bilgi verilerek engel veya olumsuzluklar giderilinceye kadar mahallinde gerekli tedbirler alınır. İhbarlı denetim MADDE 8- (1) Denetim faaliyetinde bulunan resmi veya sivil trafik ekip veya görevlisinin karayolunda hareket halinde veya sabit bulunarak tespit ettiği trafik kural ihlalini muhabere cihazlarıyla çevirme ekibine bildirmesi suretiyle yapılan denetim şeklidir. (2) İhbarlı denetim yöntemi uygulanırken; a) Birim amiri tarafından ihbarlı denetimin yapılacağı yol kesimi ve hangi trafik kural ihlallerinin denetleneceği belirlenir. b) Denetimin yapılacağı yol kesiminin her iki yönünde ayrım ve katılım yollarının olmamasına özen gösterilir. c) Bildirme ekibi/görevlisi, seyir halinde olabileceği gibi taşıtların plakalarını görebileceği bir yerde sabit olarak da bulunabilir. ç) Yeterli ekip ve personel bulunması halinde, iki yönlü karayollarında iki yönde iki ayrı çevirme ekibi ile çalışılabilir. d) Bildirme ekibi / görevlisi tarafından kural ihlali tespit edilen araçların plaka, cins ve rengi gibi tanımlayıcı özellikleri ile ihlal edilen trafik kuralı çevirme ekibine bildirilir ve Araç İhbar Kayıt Formu Ek-2 ye kayıt edilir. e) Çevirme ekibi, bildirme ekibi/görevlisi tarafından bildirilen aracı, diğer yol kullanıcılarını tehlikeye düşürmeyecek şekilde bu Yönerge de belirtilen araç yavaşlatma ve durdurma yöntemlerine uygun olarak durdurur. f) İşlemler tamamlandıktan sonra, denetime tabi tutulmuş olan aracın güvenli bir şekilde karayolu trafiğine katılımı sağlanır. 5

6 Sabit denetim MADDE 9- (1) Trafik ekip veya görevlisinin, karayolu kenarında ve güvenli bir yerde bulunmak suretiyle, kural ihlali yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın önceden trafik denetim programında belirtilen denetim türlerine yönelik araçların tamamının veya rastgele seçilen bir kısmının durdurularak, aracın, sürücüsünün ve bunlara ait belgelerin denetlenmesi ile tespit edilen ihlallere ilişkin risk ve müeyyidelerin açıklandığı ve gerekli yasal işlemlerin yapıldığı denetim şeklidir. (2) Sabit denetim yöntemi uygulanırken; a) Birim amiri tarafından sabit denetim yapılacak karayolu kesimi, zamanı ve hangi araçlar üzerinde hangi denetimlerin yapılacağı önceden belirlenir. b) Sabit denetim yapılacak karayolu kesiminde ekip araç / araçlarının konuşlanacağı ve denetime tabi tutulacak araçların depolanacağı yeterli ve güvenli alan olmasına özen gösterilir. c) Denetim alanı için, tüm yönlerden ve en uzun mesafeden görülebilecek geometrik yapıya (eğimsiz, virajsız) sahip, telsiz, telefon ve diğer haberleşme ve sorgulama cihazlarının kesintisiz ve anlaşılabilir şekilde çalışabileceği karayolu kesimleri seçilir. ç) Viraj, kavşak, köprü ve tünel gibi görüşün azaldığı yerler, kaplamanın daraldığı ya da trafik işaretlemeleri ile geçmenin yasaklandığı yol kesimleri ve yol zemininin karlı veya buzlu olduğu durumlar ile görüşü azaltan sisli, yağışlı ve benzeri havalarda zorunluluk olmadıkça sabit denetim yapılmaz. d) Otoyollarda acil ve zorunlu haller dışında sabit denetim şekli uygulanmaz. e) Denetimin uygulanacağı yol kesiminde, bu Yönergede (Ek-4/A, Ek-4/B, Ek-5/A, Ek-5/B, Ek-6, Ek-7) belirtilen yolun durumuna uygun şerit daraltma yöntemi uygulanır. f) Çevirme ekip aracı; denetim cebi bulunmayan tek yönlü karayolunda yol eksenine ve araçların gidiş istikametine göre 45 derece, denetim cebi bulunan karayolunda ise 90 derece açıyla konuşlandırılır. g) Aynı anda denetime tabi tutulacak araç sayısı; personel durumu ve denetim alanının kapasitesi dikkate alınarak belirlenir, ancak aynı anda denetime tabi tutulacak araç sayısı personel sayısından fazla olamaz. ğ) Denetlenmiş ve işlemleri tamamlanmış olan aracın güvenli bir şekilde tekrar karayolu trafiğine katılımı sağlanır. Elektronik sistemlerle denetim MADDE 10 - (1) Yapılan trafik kural ihlallerinin elektronik trafik denetleme sistemleri kullanılarak izlenip tespit edilmesi suretiyle yapılan denetim şeklidir. (2) Elektronik sistemlerle denetim yöntemi uygulanırken; a) Tespitin gerçek zamanlı olarak yapılması halinde, varsa haberleşme cihazları vasıtasıyla ihlalde bulunan aracın seyir istikametindeki ekip ya da görevlilere bildirimde bulunmak suretiyle aracın durdurulması ve gerekli yasal işlemlerin yapılması sağlanır. b) Kural ihlali yaptığı tespit edilen aracın bilgileri PolNet Bilgi Sistemi veri tabanındaki bilgilerle karşılaştırılmak suretiyle kontrol edilir. c) Tespit edilen araç plakası ile PolNet Bilgi Sistemi veri tabanındaki bilgileri teyit edilen araçlar hakkında Karayolları Trafik Kanununun 116 ncı maddesine istinaden cezai işlem uygulanır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Araç Yavaşlatma ve Durdurma Yöntemleri Seyir halinde denetim sırasında araçların yavaşlatılması ve durdurulması MADDE 11- (1) Seyir halinde yapılan denetim sırasında trafik kural ihlali tespit edilen araç sürücüleri yavaşlatılıp durdurulurken; a) Durdurulacak araç sürücüsü uzun - kısa hüzmeli ışıkla, tepe lambası yakılır, megafon veya siren (duyulur ve görünür sesli ve ışıklı cihazlar) kullanılarak ikaz edilir, 6

7 mümkün ve müsait ise hedef aracın solundaki şeride geçilerek ekip aracının sağ önünde oturan personel tarafından Polis Dur Geç levhasının DUR kısmı sürücüye gösterilir, megafonla hızını azaltması ve uygun bir yerde durması uyarısında bulunulur. b) Araç güvenli bir yerde durdurulduktan sonra, ekip aracı durdurulan aracın, en az 10 metre gerisinde durdurularak, ekip aracının tepe lambası ve ışık donanımı ile dörtlü flâşörleri yakılır. c) Ekip personeli tarafından durdurulan araç sürücüsü; gün durumuna göre aracının iç ve dış (park) ışık donanımını açması ve araçtan inmeksizin beklemesi, el frenini çekmesi, motoru durdurması, ellerini direksiyon simidi üzerine görünür vaziyette koyması ve ani hareketler yapmaması yönünde megafonla uyarılır. ç) Ekibin üç kişiden oluşması durumunda; arka koltukta oturan görevli aracın sağ tarafından inerek durdurulan araca müdahale eder, sürücünün yanında oturan görevli ise araçtan inerek gerekli koruma tedbirleri alınır. d) Ekibin iki kişiden oluşması durumunda, durdurulan aracın denetimi ekip sürücüsü tarafından yapılır, diğer görevli tarafından ise gerekli koruma tedbirleri alınır. e) Durdurulan aracın sürücüsüne, denetim görevlisi tarafından durdurulma nedeni açıklanır, incelenmek amacıyla araca ve sürücüye ait belgeler istenir ve araç etrafında dolaşılarak Ek-3 de belirtildiği şekilde basit ve temel teknik denetim yapılır. f) Denetime tabi tutulmuş ve işlemleri tamamlanmış olan aracın güvenli bir şekilde karayolu trafiğine katılımı sağlanır. g) Araç sürücüsü, polisin dur ikazını almış olmasına rağmen durmaz ve araçla kaçmaya başlar ise, bu Yönergenin 13 üncü maddesi hükümleri doğrultusunda hareket edilir. Şerit daraltarak araç yavaşlatma ve durdurma yöntemi MADDE 12- (1) Şerit daraltarak araç yavaşlatma ve durdurma yöntemi; karayolunun, denetim veya kaza alanı istikametine, trafik işaret ve gereçleri ile işaretlenmek suretiyle daraltılıp, trafik akım hızının yavaşlatılması, geçişlerin kontrollü bir şekilde sağlanması ve gerektiğinde araçların durdurulması işlemidir. a) Şerit daraltma işlemine başlanılmadan önce, uyarı amacıyla trafiğin geliş istikameti yönünde Ek-4/A, Ek-4-B, Ek-5A, Ek-5/B, Ek-6 ve Ek-7 ye uygun, trafiği tehlikeye düşürmeyecek ve araç sürücüleri tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde yolun her iki tarafına karşılıklı olarak Trafik Kontrol/Kaza Levhası yerleştirilir. Şerit daraltmanın başladığı yer ile Trafik Kontrol/Kaza Levhası arasındaki mesafe karayolunun azami hızı, yol, gün, hava ve trafik durumu dikkate alınarak arttırılır. b) Şerit daraltma işlemi sırasında, bu Yönergede tanımlanan araç ve gereçler (Trafik Kontrol/Kaza Levhası-koni-dominit lamba vb.) kullanılır. c) Bölünmüş karayolunda şerit daraltma yapılırken; trafik işaret ve gereçleri (Konidominit lamba vb.), trafik akımının geldiği yönde ve Trafik Kontrol/Kaza Levhası ndan sonra denetim noktasına doğru yerleştirilir, görev sonunda ise bu işaretler tersi yönde ve personelin yüzü ve cephesi akan trafiğe dönük olacak şekilde toplanır. ç) İki yönlü karayolunda şerit daraltma yapılırken, trafik işaret ve gereçleri (koni, dominit lamba vb), denetimin yapılacağı yönde ve Trafik Kontrol/Kaza Levhası ndan sonra denetim noktasına doğru yerleştirilir, görev sonunda ise bu işaretler tersi yönde ve personelin yüzü ve cephesi akan trafiğe dönük olacak şekilde toplanır. d) İşaretleme görevini ifa eden personelin yüzü, işaretlemeyi yaparken veya kaldırırken bulunduğu şerit itibarıyla mutlaka akan trafiğin geliş istikametine bakar. e) Yağışlı, kapalı ve sisli havalarda ve geceleri mutlaka dominit lambalar kullanılır yol kullanıcılarının denetim/kaza alanına gelmeden önce uyarılmaları sağlanır. f) Yol, gün, hava ve trafik durumuna göre intikal ve fren mesafesinden oluşan Durma Mesafesi uzunluğu göz önüne alınarak, işaretçi personel tarafından önce yavaşlatma (Ek-19/A ve Ek-19/B) sonra da dur işareti (Ek-8/A ve Ek-8/B) verilir. 7

8 g) Zorunluluklar halinde, çift yönlü karayolunda taşıt trafiğinin tamamen durdurulması işlemi, her iki yön için birer personel tarafından yapılır. ğ) Kaza ve denetim alanlarında, denetim personeli ile diğer sürücü ve yolcuların güvenlikleri açısından gerekli görülen ilave tedbirler de alınır. h) Araç sürücüsü ikazı almış olmasına rağmen durmaz ve araçla kaçmaya başlar ise 13 inci madde hükümleri doğrultusunda hareket edilir. (2) Gece yapılacak denetimlerde, yukarıdaki fıkrada belirtilen önlemlere ek olarak denetim personeli ve denetime tabi tutulacak yol kullanıcılarının güvenliğinin sağlanması için aşağıdaki tedbirler alınır. a) Denetim personeli tarafından mutlaka reflektif yelek/yağmurluk giyilir. b) Ekip otosunun tepe lambaları çalışır durumda bulundurulur. c) İşaretçi personelce el feneri ve ışıklı işaret çubuğu kullanılır. ç) Denetim alanı olarak varsa aydınlatılmış denetim cepleri ya da yol kesimleri tercih edilir. d) Bu Yönergenin ekinde bulunan (Ek-4/A, Ek-4/B, Ek-5/A, Ek-5/B, Ek-6, Ek-7) ve karayolu yapısına göre belirlenmiş şerit daraltma yöntemlerinden uygun olanı kullanılır. Şerit daraltma mesafesi ve kullanılacak gereçlerin sayısı denetim personeli tarafından arttırılabilir. Dur ikazına uymayan ve kaçan araçların yol kapanı ile durdurulması MADDE 13- (1) Polis Vazife ve Salahiyet Kanununda hüküm altına alınan zor kullanma yetkisi kapsamında; polisin dur ikazlarına uymayan ve kaçan araçların durdurulması amacıyla yol kapanı kullanılabilir. (2) Yol kapanının kullanılmasında, karayolunu kullanan diğer araçların ve dur ikazına uymayan aracı takip eden polis araçlarının zarar görmemesi için azami dikkat ve özen gösterilir. Kapanın kullanılacağı, diğer görevli ekiplere bildirilir ve kapan kullanılacak yol güzergâhı trafiğe kapatılır. Yol kapanı kullanılması gereken şüpheli araç ile takip ekibi arasındaki mesafe en az 75 metre olmalıdır. (3) Yol kapanları, ekip personelinin güvenliği, çevredeki insanların can ve mal güvenliği ile şüphelinin güvenliğinin sağlanabileceği düzgün zeminli asfalt veya beton yollarda kapan atma metodu ile parke veya kilit taşı döşeli yollar ile bozuk zeminli yollarda ise, kapanı önceden yerleştirmek suretiyle yayma metodu ile kullanılır. (4) İçinde rehine veya yolcu bulunan veya tehlikeli madde taşıyan araçlara karşı yol kapanı kullanmaya karar vermeden önce, oluşabilecek riskler göz önünde bulundurulur. (5) İki tekerlekli araçlara yol kapanı kullanılması ölüm ve yaralanma riskini arttıracağından; iki tekerlekli araçların ve şüphelinin oluşturduğu tehlike ile kapan kullanmanın oluşturacağı tehlike beraber değerlendirilir. (6) Kapan kullanmanın gerekliliğine, gerçekleştirilen eylem, tehlike veya zarar ile oluşabilecek diğer tehlike ve riskler değerlendirilerek orantılılık ilkesi ışığında orada bulunan görevli ekip/ekiplerin amiri tarafından karar verilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Denetim Türleri, Trafik Denetimlerinde ve Şerit Daraltmada Kullanılacak Ekipmanlar ve Denetim Personelinin Yol Kullanıcılarıyla İletişimi Trafik denetimleri sırasında incelenecek ortak hususlar MADDE 14- (1) Yapılacak denetimler sırasında tespit edilen eksiklik ve kural ihlallerinin karşılığı olan işlem tesis edilerek, Araç Denetim ve Sürücü Sorgulama Formu Ek 1 e kaydedilecek, Ek 1 formlarının, sorgu sırasında otomatik olarak oluşturulması halinde tanzim edilmez. 8

9 (2) İhtiyaç duyulması halinde, bu Yönergede belirtilen denetim türlerine yenileri ilave edilebilir. (3) Bütün trafik denetimleri sırasında aşağıda belirtilen hususlar üzerinde de gerekli incelemeler yapılır. a) Sürücü ve varsa yolcuların (kullanması gerekenlerin) emniyet kemeri kullanıp kullanmadığı kontrol edilir. b) Araca ait belgelerin kontrolü; 1)Tescil ve Trafik Belgesi, 2) Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, c)sürücüye ait belgelerin kontrolü; 1) Sürücü belgesi, ç) Alkol kontrolü; 1) Şüphe edilmesi halinde sürücünün alkol durumu teknik cihaz ile, d)yük ve yolcu kontrolü; 1)Taşıma sınırı üzerinde yük ve yolcu alınıp alınmadığı, e) Araçlarda bulundurulması zorunlu malzeme ve gereçlerin kontrolü; 1) Yangın söndürme cihazı, 2) İlk yardım çantası ve malzemeleri, 3) Tekerlek takozu, 4) Çekme halatı, 5) Zincir (Karlı ve buzlu günler için), 6) Stepne (Şehirlerarasında yolcu taşıyan motosiklet ve lastik tekerlekli traktörler hariç bütün motorlu araçlarda) 7) Arka işaret levhası (traktör römorkları, kamyon ve çekicilerin arka kısmında) (ECE 69-70), 8) Koruma çerçevesi (Bütün araçlarda arka koruma çerçevesi bulunacaktır. M ve N1 kategorisi araçlarda, arkada, yerden yükseklik 55 cm den az ise, bu şart aranmaz. Ayrıca yarı römork çekicileri ile işlevi itibarı ile arka koruma çerçevesi takılması mümkün olmayan araçlarda aranmaz) 9) Reflektör, 10) Far ve sinyal yedek lambaları ile şasi kabinli araçlar hariç uzunluğu 6 metreyi geçen araçlarda yan pozisyon lambaları, Kontrol edilir. f) Teknik kontrol; 1) Fren sisteminin çalışıp çalışmadığı, 2) Far, ışık ve sinyal araçlarının çalışıp çalışmadığı, 3) Lastikler ve diş derinliği (4 ten az tekerleği olan araçlarda 1 mm, 4 ve daha fazla tekerleği olan araçlarda 1,6 mm nin altında olamaz), 4) Yakıt veya yağ sızıntısı olup olmadığı, 5) Sileceklerin çalışıp çalışmadığı, 6) Kaportada ağır hasar olup olmadığı, 7) Camlarda kırık veya büyük çatlaklar ile renkli film vb olup olmadığı, Kontrol edilir. (4) Trafik denetimleri sırasında, yapılmakta olan denetim türüne uymayan, ancak trafik kural ve yasaklarına aykırılığı açıkça tespit edilenler hakkında da gerekli yasal işlemler yapılır. Yük taşıyan araçlar ve sürücülerinin denetimi (K 1) MADDE 15 (1) Yük taşıyan araçlar ve sürücülerinin denetimi sırasında incelenecek hususlar; a) Araca ait belgeler; 1) Ülkemizde tescilli araçlar için Yetki Belgesi Taşıt Kartı, 2) Uluslararası taşıma yapan araçlar için TIR karnesi, 9

10 b) Sürücüye ait belgeler; 1) Türk vatandaşları için SRC belgesi, c) Yüke ait belgeler; 1) Sevk İrsaliyesi, 2) Fatura, 3) Bölünemeyen ve karayolundan başka şekilde taşınması mümkün olmayan yükleri taşıyan araçlar için Özel Yük Taşıma İzin Belgesi, ç) Takoğraf Kontrolü; 1) Çalışıp çalışmadığı, 2) Kalibrasyon ayarının uygun olup olmadığı, 3) Müdahale edilip edilmediği, 4) Sürücü belgesinin cihaza takılı olup olmadığı ile kullanan sürücüye ait olup olmadığı (elektronik cihazlarda), 5) Mekanik takoğraflarda diyagram kartının; aracı kullanan sürücü/sürücülere ait olup olmadığı, cihaza uygun olup olmadığı, üzerindeki bilgilerin (Sürücünün adı soyadısürücü belge numarası-aracın plakası-yola çıkılan yer-başlangıç km.si) yazılıp yazılmadığı, 6) Sayısal takoğraf cihazına takılı sürücü kartının aracı kullanan sürücüye ait olup olmadığı veya sürücü kartının hasar görüp görmediği, süresinin geçip geçmediği, 7) Sayısal takoğraf cihazına sinyal gönderen sensörün; aracın şanzımanı üzerinde bulunup bulunmadığı, mühürlü olup olmadığı, sensöre herhangi bir müdahalede (mıknatıs, devre, düğme vb.) bulunulup bulunulmadığı, 8) Sayısal takoğraf cihazından alınacak, Teknik Veri Çıktısı ile Servis Kontrol Formundaki veya Kalibrasyon Etiketindeki bilgilerin birbirini tutup tutmadığı (şase no, en son kalibre eden yer, kalibre tarihleri, kalibre değerleri, lastik çapları vb.), 9) Çalışma ve dinlenme sürelerine uyulup uyulmadığı, hız ihlali yapılıp yapılmadığı, Kontrol edilir. d) Aşırı/Hatalı yükleme kontrolü; 1) Makasları aşırı sehim-ters eğim yapmış (Sehim: Basit eğilme gösteren bir yapı elemanının eğilme göstermeden önceki çubuk ekseni durumuyla elastik eğri durumu arasındaki deformasyon miktarıdır.), lastik tabanları kaplamaya yayılmış ve yanak yükseklikleri azalmış, kasasında çökme görülen, kasasına ilave yapılmış olan, aşırı gürültü ve duman çıkartan araçların; 1.1) Sevk irsaliyesi veya fatura bilgileri, 1.2) Şüphe halinde varsa lodometre ile yoksa öncelikle kamu kurum veya kuruluşlarına ait olanlar olmak üzere gerçek veya tüzel kişilere ait uygunluk belgeli kantara götürülerek ağırlıkları, 1.3) Gabari ölçüleri, 1.4) Değecek, düşecek, dökülecek, saçılacak, sızacak, akacak, kayacak ve gürültü çıkaracak şekilde yükleme yapılıp yapılmadığı, 1.5) Yük üzerine veya araç dışına yolcu alınıp alınmadığı, 1.6) Özel izinle taşınması gereken yükler için İzin Belgesi alınıp alınmadığı ve gerekli şartlara uygun taşınıp taşınmadığı, Kontrol edilir. Yolcu taşımacılığı yapan araçlar ve sürücülerinin denetimi (K 2) MADDE 16- (1) Yolcu taşımacılığı yapan araçlar ve sürücülerinin denetimi sırasında incelenecek hususlar; a) Araca ait belgeler; 1) Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası, 2) Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası, 3) Yetki Belgesi Taşıt Kartı (Ülkemizde tescilli araçlar için), b) Sürücüye ait belgeler; 1) Türk vatandaşları için SRC belgesi, 10

11 c) Takoğraf Kontrolü; 1) Çalışıp çalışmadığı, 2) Kalibrasyon ayarının uygun olup olmadığı, 3) Müdahalede bulunulup bulunulmadığı, 4) Elektronik takoğraflarda, sürücü belgesinin cihaza takılı olup olmadığı ile kullanan sürücüye ait olup olmadığı, 5) Mekanik takoğraflarda diyagram kartının; aracı kullanan sürücü/sürücülere ait olup olmadığı, cihaza uygun olup olmadığı, üzerindeki bilgilerin (Sürücünün adı soyadısürücü belge numarası- aracın plakası-yola çıkılan yer-başlangıç km.si) yazılıp yazılmadığı, 6) Sayısal takoğraf cihazına takılı sürücü kartının aracı kullanan sürücüye ait olup olmadığı, sürücü kartının hasar görüp görmediği, süresinin geçip geçmediği, 7) Sayısal takoğraf cihazına sinyal gönderen sensörün; aracın şanzımanı üzerinde bulunup bulunmadığı, mühürlü olup olmadığı, sensöre herhangi bir müdahalede (mıknatıs, devre, düğme vb.) bulunulup bulunulmadığı, 8) Sayısal takoğraf cihazından alınacak, Teknik Veri Çıktısı ile Servis Kontrol Formundaki veya Kalibrasyon Etiketindeki bilgilerin birbirini tutup tutmadığı (şase no, en son kalibre eden yer, kalibre tarihleri, kalibre değerleri, lastik çapları vb.), 9) Çalışma ve dinlenme sürelerine uyulup uyulmadığı, hız ihlali yapılıp yapılmadığı, d) Taşıma sınırı üzerinde yolcu alınıp alınmadığı, Kontrol edilir. Radarla hız denetimi (K 3) MADDE 17 - (1) Radarla hız denetimi sırasında incelenecek hususlar; a) Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinde öngörülen veya varsa Karayolları Genel Müdürlüğü, UKOME veya İl Trafik Komisyonlarınca o yol kesimi için belirlenmiş hız limitlerinin aşılıp aşılmadığı, 1) Takoğraf kullanması zorunlu olan araçların hız limitini aşması durumunda, radar ölçüm sonucu ile takoğraf kayıtları karşılaştırılarak müdahalede bulunulup bulunulmadığı, Kontrol edilir. (2) Hız denetimleri sırasında, tespiti halinde diğer trafik kural ihlalleri hakkında da gerekli yasal işlemler yapılır/yaptırılır. edilir. Sürücülerin alkol durumunun denetimi (K 4) MADDE 18 - (1) Alkol denetimi sırasında incelenecek hususlar; a) Sürücülerin yasal sınırlar üzerinde alkol alıp almadığı teknik cihaz ile kontrol Motosiklet ve motorlu bisikletler ile sürücü ve yolcularının denetimi (K 5) MADDE 19 (1) Motosiklet ve motorlu bisikletler ile sürücü ve yolcularının denetimi sırasında incelenecek hususlar; a) Koruyucu tertibatların kontrolü; 1) Koruma başlığı, 2) Koruma gözlüğü, Kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilir. Emniyet kemeri ve koruyucu tertibat denetimi (K 6) MADDE 20 (1) Emniyet kemeri ve koruyucu tertibat denetimi sırasında incelenecek hususlar; a) Sürücü ve varsa yolcuların emniyet kemeri/koruyucu tertibat (Çocuk bağlama sistemi) kullanıp kullanmadığı kontrol edilir. 11

12 Trafik ışık ve işaret ihlallerinin denetimi (K 7) MADDE 21 - (1) Trafik ışık ve işaret ihlallerinin denetimi sırasında incelenecek hususlar; a) Yol kullanıcılarının trafik ışık ve işaretlerine uyup uymadıkları kontrol edilerek, ihlali tespit edilenler durdurulur ya da aracın gidiş istikametinde bulunan ekip ya da görevliye bildirilmek suretiyle haklarında gerekli işlemler yapılır. b) İhlalde bulunan aracın durdurulamaması halinde, tescil plakası üzerinden gerekli cezai işlem uygulanır. Kazalara müdahalede denetlenecek hususlar (K 8) MADDE 22 - (1) Kazalara müdahale sırasında denetlenecek hususlar; a) Araca ait belgeler; 1) Aracın cins ve kullanım amacına göre zorunlu sigortalar, 2) Ülkemizde tescilli araçlar için gerekiyorsa Yetki Belgesi ve Taşıt Kartı, b)sürücüye ait belgeler; 1) Türk vatandaşları için gerekiyorsa SRC belgesi, Kontrol edilir. c) Sürücü ayakta ve ağır yaralı değil ise, alkol durumu kaza mahallinde teknik cihaz ile kontrol edilecek, yaralı ve sağlık kuruluşunda ise alkol durumunun tespitinin sağlık kuruluşunca yapılması sağlanır. d) Takoğraf kontrolü; 1) Bulundurulması zorunlu araçlar için takoğraf cihazı üzerinde gerekli kontroller yapılır. 2) Takoğraf kayıtları alınamıyorsa, cihaz sökülerek en yakın ve yetkili teknik servise ivedilikle götürülerek kayıtlara ulaşılması sağlanır. e)taşıma sınırı üzerinde yük veya yolcu alınıp alınmadığı, alındı ise sayı, miktar veya ölçüsü tespit edilip trafik kazası tespit tutanağında belirtilir. f) Araçlarda bulundurulması zorunlu malzeme ve gereçler kontrol edilir. Resmi araçların denetimi (K 9) MADDE 23 - (1) Resmi araçların denetimi sırasında incelenecek hususlar; a) Araca ait belgeler; 1) Taşıt Görev Emri bulunup bulunmadığı, 2) Aracın gideceği yerin Taşıt Görev Emrinde belirtilip belirtilmediği, 3) Usulüne uygun şekilde düzenlenmiş Görevli levhasının bulunup bulunmadığı, 4) Hizmet alımı suretiyle edinilen taşıtların (237 sayılı Taşıt Kanununa bağlı 1 sayılı cetvelde belirtilenlere tahsis olunacak taşıtlar hariç) ön camına, 35 puntodan az olmamak kaydıyla Resmi hizmete mahsustur ibaresi yazılı bir levhanın görünür bir şekilde konulup konulmadığı, b) Aracın; 1) Belirtilen güzergâhta olup olmadığı, 2) Yan tarafında ait olduğu kurum veya kuruluşun adı ile Resmi Hizmete Mahsustur ibaresinin yazılı olup olmadığı, Kontrol edilir. c) Yukarıda belirtilen hususlara uymayan resmi taşıt seferinden alıkonulmayacak, ancak Karayolları Trafik Kanununda belirtilen hususlara uymayan resmi taşıtlar hakkında gerekli işlemler (trafikten men dahil) yapılır. Diğer denetimler (K 10) MADDE 24 - (1) Belirtilen denetim türleri haricinde birimlerin sorumluluk alanlarındaki mahalli koşullar, trafik yoğunluğu ile personel araç ve gereç durumları göz önünde bulundurularak Karayolları Trafik Kanunu kapsamında yapacakları (park yasağı, 12

13 yakın takip, hatalı sollama, yayalar tarafından yapılacak kural ihlalleri vb.) diğer denetim ve cezai işlemleri içermelidir. Okul servis araçlarının denetimi (K 11) MADDE 25 - (1) Okul servis araçlarının denetimi sırasında incelenecek hususlar; a)araca ait belgeler; 1) Özel İzin Belgesi, 2) Bakım ve Onarım Takip Formu, b) Sürücüye ait belgeler; 1) Gerekiyorsa SRC belgesi, c) İlköğretim öğrencilerinin taşınması sırasında rehber personel bulunup bulunmadığı ve şartlarının uygun olup olmadığı, d) Teknik denetim; 1) Öğrencilerin biniş ve inişleri sırasında DUR yazılı lambanın bulunup bulunmadığı ve yakılıp söndürülmesinin fren tertibatından ayrı olarak kullanılıp kullanılmadığı, 2) OKUL TAŞITI yazısının bulunup bulunmadığı, 3) Öğrencilerin kullanabileceği cam ve pencerelerin sabit olup olmadığı, 4) Kapıların sürücü tarafından açılıp kapatılabilecek şekilde olup olmadığı, 5) Her koltukta emniyet kemeri bulunup bulunmadığı, Kontrol edilir. Terminallerde yolcu taşımacılığı yapan araçlar ve sürücülerinin denetimi (K 12) MADDE 26 - (1) Terminallerde yolcu taşımacılığı yapan araçlar ve sürücülerinin denetimi sırasında incelenecek hususlar; a) K 2 denetimi yapılırken bakılması gereken hususların tümüne bu kontrol türünde de bakılır. Denetim personelinin yol kullanıcılarıyla iletişimi MADDE 27- (1) Denetim personelinin davranış şekilleri aşağıda belirtilmiştir. a) Denetim sırasında durdurulan araç sürücülerine karşı sakin, soğukkanlı, saygılı bir üslup kullanılır. b) Sürücüye yapmış olduğu trafik kural ihlali veya durdurulma nedeni açık ve net bir şekilde söylenir. c) Sürücü ve yolculara gereksiz sorular sorulmayacak ve yersiz konuşmalar (ne iş yapıyorsunuz, nerelisiniz, nereye gidiyorsunuz vb.) yapılmaz. ç) Denetlenecek sürücüye "iyi günler, iyi yolculuklar, beyefendi / hanımefendi lütfen evraklarınızı verir misiniz! şeklinde hitap edilir. d) Trafik idari para cezası karar tutanağında belirtilen ceza miktarının 15 gün içerisinde ödenmesi halinde, ceza tutarında ¼ oranında indirim uygulanacağı hatırlatılır. e) İdari yaptırım kararına karşı 15 gün içerisinde sulh ceza mahkemesine itiraz edilebileceği bildirilir. f) Denetim sonucunda, sürücüye teşekkür ederim, iyi yolculuklar denilerek, güvenli bir şekilde trafiğe katılımı sağlanır. Trafik denetimlerinde ve şerit daraltmada kullanılacak ekipmanlar MADDE 28- (1) Trafik birim amirleri tarafından; alkolmetre, radar gibi ölçüm işlemlerinde kullanılmakta olan tüm araç ve gerecin kalibrasyonlarının (ölçümleme) yapılıp yapılmadığı takip edilecek; tepe lambası, el feneri, ışıklı işaret çubuğu, trafik kontrol levhası, ışıklı veya yansıtıcı uyarıcılar (koni, dominit lamba vb.) gibi tüm denetim araç ve gereçlerinin temiz, bakımlı ve her an kullanıma hazır tutulması sağlanır. (2) Trafik denetimlerinde ve şerit daraltmada kullanılacak araç, gereç ve teçhizatlar; a) Reflektif yelek, 13

14 b) Işıklı veya yansıtıcı uyarıcılar (koni, dominit lamba vb), c) Işıklı veya yansıtıcı uyarıcılı Trafik Kontrol/Kaza Levhası, ç) El feneri, d) Yardımcı ışıklar (Işıklı Çubuk-Polis Dur Geç Levhası vb), e) Alkolmetre ve üfleme çubuğu, f) Reflektif yağmurluk, eldiven, çizme, g) Güvenlik şeridi bandı, ğ) Mesafe ölçer (metre,turmetre), h) Fotoğraf makinesi, el kamerası, ı) Yol kapanı (Uygun görülecek ekiplerde). BEŞİNCİ BÖLÜM Sürücülerin Alkol, Uyuşturucu ve Keyif Verici Madde Kullanım Durumlarının Denetimi Alkol denetiminde dikkat edilecek hususlar MADDE 29- (1) Alkol denetimlerinde aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir; a) Ölçülen değerin gerçek alkol düzeyi olması için, alkol alımı ile ölçüm yapılan zaman arasında en az 20 dakikalık zaman geçmiş olmasına özen gösterilir. (Sürücü alkol aldıktan hemen sonra alkol testine tabi tutulur ise, sonuç yüksek bir değer çıkabilmektedir. Bunun nedeni, cihaza nefes üflenirken, ağız içerisinde (dişlerde, damakta, dilde) bulunan alkolün de gönderilmesidir. Bu değere ağız alkolü denilmektedir. Alkolmetre ile ölçüm yapan personel, ağız alkolü etkisinden arındırılmış ve doğrudan akciğerlerin derinliklerinden üflenmiş nefes olmasını sağlamak için, sürücünün son alkolü alma süresi üzerinden en az 20 dakika geçmesi beklenilmelidir.) b) Uyuşturucu veya keyif verici doğal veya sentetik psikotrop madde almış olarak araç kullandığı tespit edilenler, almış oldukları maddenin cins, miktar ve etki derecesine bakılmaksızın araç kullanmaktan men edilecek ve haklarında Karayolları Trafik Kanunu ve Türk Ceza Kanununun ilgili maddeleri gereğince yasal işlem yapılır. c) Görevli personele karşı hakaret, mukavemet, tehdit gibi suç veya suçların olması durumunda, gerekli yasal işlemler kararlılıkla yapılır. ç) Şartları oluşmuşsa alkol etkisi altında araç kullanan şahıs hakkında ayrıntılı tutanak tanzim edilerek, Türk Ceza Kanununun 179 uncu maddesi gereğince yasal işlem yapılır. (2) Alkol almış sürücülerin kanlarındaki alkol miktarının tespiti esasları; a) Alkollü olarak araç kullandığından şüphe edilen sürücüler; alkol tespitine ilişkin tarih, saat ve ölçüm sonucu ile cihaza ait seri numarasını gösterir çıktı verebilen ve kalibrasyon (ölçümleme) ayarı yapılmış teknik cihazlarla kontrol edilir. b) Trafik kazalarında kazaya karışan sürücülerin alkol durumları, kaza tespit tutanağını tanzim eden görevlilerce, alkol tespitine ilişkin bu fıkranın (a) bendindeki özelliklere sahip teknik cihazlarla olay yerinde tespit edilerek, trafik kazası tespit tutanağına yazılır. c) Ölümlü veya yaralanmalı trafik kazasına karışmış olmakla birlikte, ölü veya yaralı olmayıp da kaza yerinde bulunan sürücü/sürücüler zaman geçirmeksizin bu fıkranın (a) bendindeki özelliklere sahip teknik cihazlarla nefes-alkol testine tabi tutulur. Sürücünün yaralandığı durumlarda ise; durumunun aciliyeti gibi sebeplerle teknik cihazla ölçümün mümkün olmaması halinde; bu sürücülerin sevk edildikleri sağlık kuruluşlarınca kan almak suretiyle alkol tespitlerinin yapılması sağlanır. ç) Sürücü/sürücülerin kaza anında ya da sonrasında hayatını kaybettiği durumlarda ise, Cumhuriyet Savcısının bilgisi ve talimatları doğrultusunda alkol durumlarının ilgili sağlık kuruluşu veya adli tıp kurumunda tespit edilmesi sağlanır. 14

15 d) Bu fıkranın (a) bendinde belirtilen özelliklere sahip teknik cihazla alkol ölçümü yapılmasını sürücünün istememesi veya teknik cihazlarla yapılan ölçüm sonucuna itiraz etmesi hallerinde; Karayolları Trafik Yönetmeliği ile ilgili genelge ve talimatlar doğrultusunda hareket edilir. (3) Uyuşturucu veya keyif verici madde almış olanların tespiti esasları; a) Herhangi bir uyuşturucu, uyutucu veya keyif verici ve benzeri özelliklere sahip psikotrop madde almak suretiyle araç kullandığı şüphesi olan sürücülerin durumları varsa öncelikle teknik cihaz kullanılmak suretiyle tespit edilir. Teknik cihaz bulunmaması veya teknik cihazla yapılan ölçümde sonucun pozitif çıkması halinde bu sürücülerin, tıbbi yönden incelenmek, kan veya idrar analizleri yapılmak üzere, adli tıp kurumu olan yerlerde bu kuruma, olmayan yerlerde ise Sağlık Bakanlığına bağlı tahlil yapabilecek teknik ve tıbbi imkânlara sahip olan sağlık kuruluşlarına olay anından itibaren en geç 24 saat içerisinde Cumhuriyet Savcılıkları aracılığı ile sevki sağlanır. b) Bu sürücülerin kan veya idrar tahlilini yaptırmak üzere yukarıdaki yerlere bizzat sevkinin mümkün olmaması halinde; olay anından itibaren en geç 24 saat içerisinde Cumhuriyet savcısının talimatı alınarak Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilmiş özel ya da resmi bir sağlık kuruluşuna usulüne uygun olarak aldırılacak kan veya idrar örneği, adli tıp kurumu olan yerlerde bu kuruma, olmayan yerlerde ise Sağlık Bakanlığına bağlı tahlil yapabilecek teknik ve tıbbi imkânlara sahip olan sağlık kuruluşlarına gönderilerek durum tespit ettirilir. Alkol test cihazı kullanımı ve ölçüm işlemi: MADDE 30- (1) Alkol denetimine başlanmadan önce gerekli ekipmanlar (donanım) hazırlanarak, ölçüm yapmak için aşağıdaki yöntem takip edilir; a) Görev öncesi alkol test cihazının doğru ölçüm yapıp yapmadığı ve kalibrasyonu (ölçümleme) kontrol edilir. b) Ölçülen değerin gerçek alkol düzeyi olması için, alkol alımı ile ölçüm yapılan zaman arasında en az 20 dakikalık zaman geçmiş olmasına özen gösterilir. c) Her sürücü için ayrı bir alkol üfleme çubuğu kullanılır. ç) Sürücünün ayakta veya rahat bir konumda üfleme yapması sağlanır. d) Üfleme cihazı görevli tarafından tutularak, sürücüden düzenli ve bir defada kuvvetli üfleme yapması istenilir. e) Ölçüm sonucunda dijital ekranda görülen değer sürücüye/sürücülere gösterilecek ve kanındaki alkol oranı promil olarak söylenir. f) Sürücülerin alkol oranlarının belirtilmesinde %70 alkollü gibi yanlış ifadeler kullanılmaz, 0.70 promil alkollü olduğunuz tespit edilmiştir şeklinde açıklama yapılır (0.70 promil demek insan vücudundaki 1 litre kanda 0.7 gram alkol bulunması demektir.). g) Yasal sınırın üzerinde alkol aldığı tespit edilen sürücülere yapılacak yasal işlemler açıklanır. Ölçüm sonrasında çıkan değer tutanaklara promil cinsinden yazılır, ğ) Yapılan işlemler sırasında seri hareket edilerek sürücülerin gereksiz yere denetim mahallinde bekletilmemesi sağlanır. h) Kullanılan alkol üfleme çubukları gelişigüzel çevreye atılmaz. ı) Yapılan denetimde araç ve sürücü bilgilerinin, PolNet Bilgi Sistemi veri tabanından sorgulamaları yapılır ve kural ihlali olsun ya da olmasın Ek 1 formu tanzim edilerek, trafik kural ihlali tespit edilen sürücülere gerekli yasal işlem uygulanır. i) Sürücü belgesinin geçici olarak geri alınması gerektiği hallerde, düzenlenecek geri alma tutanağı sürücüye imzalattırılır, imza etmekten kaçınanlar için imza etmedi şeklinde not düşülerek tutanağın bir sureti sürücüye verilir, süresi sonunda sürücü belgesini alabilmesi için yapması gerekenler anlatılır. j) Yapılan ölçüm sonucunda yasal sınırların üzerinde alkol aldığı tespit edilerek sürücünün araç sürmeden men edildiği durumlarda, Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 125 inci maddesi doğrultusunda işlem yapılır. 15

16 k) Sürücü belgesinin geçici süreyle geri alınması işleminin PolNet Bilgi Sistemi veri tabanına kaydedilmesi sağlanır. l) Sürücü belgeleri resmi kimlik statüsünde olduğundan muhafazasına ve teslim edilmesine özen gösterilir ve geçici olarak geri alma süresi sonunda ilgilisine tutanak karşılığı teslim edilir. m) Sürücü belgesinin geri alma süresi sonunda başka bir trafik kuruluşundan alınmasının talebi halinde, düzenlenecek geri alma tutanağına kayıt düşülerek ve süresi sonunda ilgiliye teslim edilmek üzere, ilgili trafik kuruluşuna gönderilerek teslimi sağlanır. Alkol test cihazlarının kalibrasyonu ve kayıtlarının tutulması MADDE 31- (1) Alkol test cihazları ile doğru ölçüm yapabilmesi ve ölçüm kayıtlarının alınabilmesi için; a) Alkol test cihazlarının belirlenen (kullanma talimatındaki teknik özelliğine göre) sürelerde veya belirlenen ölçüm sayılarında mutlaka kalibrasyon ayarı yaptırılır. b) Alkol test cihazlarının yapılan kalibrasyon ayarları (ölçümleme) kayıt altına alınır, c) Alkolmetre test cihazının hafızasındaki ölçümlere ilişkin kayıtlar, bilgisayar ortamına aktarılarak ve iki (2) yıl süre ile muhafaza edilir. ç) Bu cihazlarda arıza olması halinde vakit geçirilmeksizin tamir ve bakımı cihetine gidilir ve yapılan işlemlere ilişkin süreç belgelenir. d) Bilgisayar ortamına aktarılan kayıtlar, birim amiri tarafından haftada en az bir defa olmak üzere ilgili tutanaklarla (ceza, geri alma vb.) karşılaştırılarak kontrolü yapılır ve buna dair tutanak tanzim edilir. e) Trafik kuruluşlarının yapmış oldukları alkol denetimleri ve sonuçlarına ilişkin kayıtlar her ay, trafik hizmetlerinden sorumlu il emniyet müdür yardımcısı/yardımcıları başkanlığında trafik kuruluşlarının müdür, amir ve uygun görülecek personelinden oluşturulacak komisyonca da kontrol edilir ve tutanağa bağlanır. Yapılan bu kontrollere ilişkin sonuç raporu ilgili trafik birimine gönderilir. ALTINCI BÖLÜM Radarla Hız Denetimleri Radarla hız denetimi MADDE 32- (1) İhbarlı denetim yöntemlerinden biri olan radarla hız denetimi, radar ekibi ile birlikte bir veya birkaç çevirme ekibinin katılımıyla yapılır. (2) Denetim yapılacak karayolu için Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinde öngörülen veya varsa UKOME (Ulaşım Koordinasyon Merkezi) ile İl Trafik Komisyonlarınca o yol kesimi için belirlenmiş hız limitleri esas alınır. (3) Hız denetimleri öncelikle, hız ihlallerinin yoğun olarak yapıldığı veya bu ihlaller nedeniyle kazaların sıklıkla meydana geldiği karayolu kesimlerinde yapılır. Radarla hız denetimi yöntemleri MADDE 33 - (1) Radarla hız denetim yöntemleri aşağıda belirtilmiştir. a) Tek Yöne Tek Ekiple Radarla Hız Denetimi; yalnız bir yöne gitmekte olan araçların hız ihlalinin sabit veya seyir halindeki radar ekibiyle belirlenerek, aynı yöndeki çevirme ekibine bildirilmesi ile yapılan denetim biçimidir. b) İki Yöne İki Ekiple Radarla Hız Denetimi; ekip ve personelin yeterli olması halinde, en az iki çevirme ekibi ve bir radar ekibinin kullanıldığı, radar aracının sabit veya seyir halinde her iki yöne seyreden taşıtların hızlarını ölçüp, belirlediği ve ihlalleri her iki yönde şerit daraltarak önlem almış olan çevirme ekiplerine bildirmesi suretiyle yapılan denetim biçimidir. c) Çevirme Ekibi Olmaksızın Radar Ekibince Bizzat Yapılan Hız Denetimi; radar ekibinin, çevirme ekibi olmaksızın seyir halinde veya sabit olarak yaptığı ve hız ihlalinde 16

17 bulunduğunu tespit ettiği araçların sürücülerini imkân dâhilinde bu Yönergenin 11 ve 12 nci maddelerinde belirtilen yöntemle durdurmak, durdurma imkânının olmadığı hallerde ise Karayolları Trafik Kanununun ilgili maddesi uyarınca trafik kuralı ihlali tespit edilen aracın tescil plakasına cezai işlem uygulamak suretiyle gerçekleştirdiği hız denetim biçimidir. ç) Gece Yapılacak Radarla Hız Denetimi; bu fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen yöntemlerle gece yapılan denetim biçimidir. 1) Gece yapılan hız denetimlerinde aydınlatılmış alanlar kullanılır, bu alanların kısıtlı olması veya hiç olmaması durumunda ise radar aracının seyir halinde ve araçların gidiş istikametine doğru olacak şekilde denetimlerin yapılması sağlanır. 2) Çevirme ekibi aydınlatılmış ve sürücüler tarafından rahatlıkla görebilecek bir yerde konuşlandırılır. 3) Gece radar ekipleri en az iki personelden oluşturulur. Radarla hız denetimlerinde dikkat edilecek hususlar MADDE 34- (1) Radarla hız denetimlerinde aşağıdaki hususlara dikkat edilir; a)radar operatörü tarafından, radar cihazının kalibrasyonu; denetim yapılacak günlerde denetim öncesinde günde bir kez kalibrasyon çatalı (ölçümleme) yöntemiyle, ayda bir kez de araç ile test etmek suretiyle yapılır. Yapılan kalibrasyon işlemi ve sonucuna dair tutanak düzenlenir. b) Tüm radar cihazlarının her bakım-onarımdan sonra ve son sertifikalandırılma tarihinden itibaren yılda bir kez Haberleşme Dairesi Başkanlığına bağlı bölge telsiz teknisyenliklerinde kalibrasyonunun yaptırılması ve sertifikalandırılması sağlanır. c) Radar aracında en az iki personel görevlendirilir, sabit denetimlerde zorunluluk hallerinde bir personel (operatör) de görevlendirilebilir. ç) Değişik Sabit denetim yapılması durumunda radar aracı, karayolunda trafiği tehlikeye düşürmeyecek şekilde konuşlandırılır. d) Radar ekibi ile çevirme ekibi arasında muhaberenin sağlanmasından sonra denetime başlanılır. e) Radar ekibi, çevirme ekibi ve personelinin sayısını ve denetim alanının araç kapasitesini dikkate alarak çevirme ekibiyle irtibatlı bir şekilde bildirim yapar. f) Radarla hız denetimi süresince görüntü kayıt ve hız ölçüm cihazları kapatılmaz. Ancak, yoğunluk nedeniyle çevirme ekibinin talebi üzerine bildirime ara verilebilir. Bildirime ara verilen süre içerisinde hız ihlali tespit edilen araçların tescil plakaları ve diğer bilgileri, radar bildirim görevlisi tarafından Radar Bildirim Formuna (Ek-9) kaydedilir ve Karayolları Trafik Kanununun 116 ncı maddesine istinaden bu araçların tescil plakalarına cezai işlem uygulanır. Kayıt sırasında muhabere ve kayıt işlemlerini etkileyici veya engelleyici ses ve görüntü cihazları (radyo, müzik çalar vb.) kullanılmaz. g) Bildirimde bulunan radar ekip personeli, hız ihlali tespit edilen araca ait bilgileri Radar Bildirim Formu na (Ek 9) yazarak çevirme ekibine bildirir. ğ) Radar operatörü tarafından bildirilen araçlara ait bilgiler, çevirme ekibi tarafından Araç Denetim ve Sürücü Sorgulama Formu na (Ek 1) kaydedilir, araç alındıktan sonra araç ve sürücüsü PolNet Bilgi Sistemi veritabanından sorgulanır. h) Hız ihlali yapan sürücülerin, uygulanan cezai müeyyideye itiraz etmesi halinde, sürücü radar görevlisinin yanına kesinlikle gönderilmez, radar görevlisi de çevirme ekibinin yanına çağrılmaz. Hız kayıtlarını görmek isteyen sürücülere, 01/11/1984 tarihli ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun çerçevesinde yazılı müracaatta bulunabilecekleri ve Kabahatler Kanunu nun 27 nci maddesi doğrultusunda itiraz için sulh ceza mahkemesine başvuruda bulunabilecekleri belirtilir. Dilekçe ile müracaat edilmesi halinde, ihlale ilişkin fotoğraf / fotoğraflar da gönderilir. ı) Takoğraf bulundurma ve kullanma zorunluluğu olan araçların hız ihlali nedeniyle denetime tabi tutulmaları sırasında; 1) Araçta bulunan takoğrafın uygun ve çalışır durumda olup olmadığı kontrol edilir, 17

18 2) Takoğraftan 24 saatlik rapor ve/veya hız grafiği alınır. 3) Alınan rapor veya hız grafik bilgileri, radar ekibince bildirilen hız ihlali ile karşılaştırılır. 4) Radar tespit bilgileri ile takoğraf kayıtları arasında farklılık görülmesi halinde, durum bir tutanakla tespit edilir, takoğraf cihazının markasına göre yetkili servisle irtibata geçilerek gerekli incelemesi yaptırılır. Servisin vereceği raporda cihazın hatalı ölçüm veya bilgi vermesini sağlayan müdahale aparatları veya yazılımların varlığının belirtilmesi halinde, aracın sürücüsü hakkında Karayolları Trafik Kanununun ilgili maddesi hükmü gereğince yasal işlem yapılır. i) Ani hız ve sürüş değişikliği gösteren araçlarda radar cihazının yerini belirleyen algılayıcı cihaz bulunup bulunmadığı araştırılacak, tespit edilmesi halinde, Karayolları Trafik Kanununun ilgili maddesi hükmü gereğince yasal işlem yapılır. j) Görev bitiminde; Radar Bildirim Formu (Ek 9) ile Araç Denetim ve Sürücü Sorgulama Formu (Ek 1) ile gerektiğinde radar görüntü kayıtları birim amiri tarafından incelenir, form kullanılan durumlarda formun ilgili bölümü imzalanır. k) Radarla yapılan hız denetimlerine dair görüntü kayıtları ve formlar, il emniyet müdürünce görevlendirilecek bir emniyet müdür yardımcısı, şehir içi ve bölge trafik müdürleri ve diğer uygun görülecek rütbeli personelin katılımıyla oluşturulacak komisyon tarafından ayda en az bir defa kontrol edilerek tutanağa bağlanır ve muhafaza edilir. l) Hız Etüt Sayımı sonuçları kontrol edilerek, hız ortalamalarının araç cinslerine göre o yol kesimi için Karayolları Trafik Yönetmeliğinde belirlenen limitlerin üzerinde olduğunun anlaşılması halinde, gerekli tedbirler planlanarak uygulamaya konulacaktır. Ölçme ve değerlendirme MADDE 35- (1) Yol kullanıcılarının trafik kuralı ihlalleri ile bu kural ihlalleri sonucu meydana gelen trafik kazalarının önlenmesine yönelik (ihlal ve trafik kaza nedenleri, zamanları, hangi sıklıkla yapıldığı) yapılacak olan altyapı, kontrol, eğitim vb. konulardaki çalışmalara esas olmak üzere; belirlenecek aynı gün ve saat dilimlerinde her ay trafik kural ihlalleri ve kazaların yoğunlaştığı yol kesimlerinde, yol kullanıcıları tarafından fark edilmeyecek şekilde; a) Radar cihazlarıyla araç cinsleri (otomobil, kamyonet, otobüs, kamyon, çekici) için ayrı ayrı ortalama hız değerlerinin tespiti yapılarak Ek-10 da belirtilen Hız Etüt Sayım Formu, b) Sürücü ve yolcuların emniyet kemeri kullanım oranının tespiti yapılarak Ek-11 de belirtilen Emniyet Kemeri Etüt Sayım Formu, c) Motosiklet ve motorlu bisiklet sürücülerinin koruma başlığı ve koruma gözlüğü, yolcuların ise koruma başlığı kullanım oranının tespiti yapılarak Ek-12 de belirtilen Koruma Başlığı ve Koruma Gözlüğü Etüt Sayım Formu, ç) Kırmızı ışık ihlal oranının tespiti yapılarak Ek- 13 te belirtilen Kırmızı Işık ihlali Etüt Sayım Formu, d) Sürücülerin seyir halinde iken cep telefonu kullanım oranının tespiti yapılarak Ek- 14 te belirtilen Cep Telefonu Kullanımı Etüt Sayım Formu, Doldurulur. (2) Yapılan tespit sonuçları bir önceki ayın sonuçları ile karşılaştırılır ve gerekli tedbirler planlanarak uygulamaya konulur. YEDİNCİ BÖLÜM Ekip Faaliyetleri ve Denetim Programı Ekip faaliyetleri ve denetim programı MADDE 36- (1) Her ekibin günlük genel faaliyetini belirlemek, izlemek ve değerlendirmek amacıyla birimince Ekip Görev ve Faaliyet Formu Ek- 15 düzenlenir. 18

19 (2) Ekip personeli tarafından göreve çıkarken alınan Ekip Görev ve Faaliyet Formu, görev bitiminde doldurularak bağlı bulunulan birime teslim edilir. (3) Ekip Görev ve Faaliyet Formu (Ek- 15) aşağıdaki şekilde düzenlenir; a) Ekip ve personele ait bilgiler ile görevin; güzergâhı, tarihi ve saati formun I inci Bölümüne yazılır. b) Ekip personelini ve aracını göreve sevk ettiğine dair formun II nci Bölümündeki Ekibi Göreve Sevk Eden Birim Amirinin/Vekilinin alanı birim amiri veya vekili tarafından imzalanır. c) Göreve çıkmadan önce ekibin aracı, gereci, teçhizatı ve personeli, göreve sevk eden birim amiri/vekili veya görevlendireceği personel tarafından gerek bu Yönergede gerekse diğer genelge ve talimatlarda belirtilen hususlara uygun olup olmadığı husunda kontrol edilerek, uygun olması halinde Bölüm III e yazılarak imzalanır. Ancak, kentin büyüklüğü, görevin önemi ve yoğunluğu gibi nedenlerle ekiplerin belirli bir merkezden göreve çıkartılmasının mümkün olmaması durumunda, görev değişimi güzergâhta uygun bir yerde yapılabilir ve bu ekipler birim amirleri/vekili veya görevlendireceği personel tarafından güzergâhta denetlenebilir. ç) Sıralı amirler veya merkez denetleme ekiplerince yapılan görev başı kontrollerde görülen hususlar Bölüm IV e açık olarak yazılarak imzalanır. d) Ekibe, merkezden gönderilen denetim programı veya aylık denetim çizelgesine göre verilen denetim görevlerinin yeri, saati ve şekli Bölüm V e yazılır. e) Ekibe günlük denetim programındaki görevleri dışında verilen diğer görevler varsa, Bölüm VI ya yazılır. f) Ekibin görev süresince kontrol ettiği araç ve sürücü sayısı ile ceza miktarları ve yapılan diğer yasal işlemlere ilişkin sayısal bilgiler Bölüm VII ye yazılır. g) Ekibin görev süresince uyguladığı cezaların maddelere göre dağılımı Bölüm VIlI e yazılır. ğ) Cumhuriyet savcılığına sevk edilenler hakkındaki istatistikî bilgiler ile geri alınan sürücü belgelerine ilişkin sayısal bilgiler Bölüm IX a yazılır. h) Her ekip için Ekip Görev/Faaliyetleri ve Denetim Programı dosyası açılır ve Ekip Görev ve Faaliyet Formları (Ek 15) değerlendirmeye esas olmak üzere, tarih sırasına göre dosyasında muhafaza edilir. Denetim programı hazırlanırken dikkat edilecek hususlar MADDE 37 - (1) Bölge, il ve ilçe trafik denetleme kuruluşlarının denetim programları; elde edilen istatistiksel veriler, analizler, sayımlar, önceki çalışma sonuçları ve Trafik Hizmetleri Başkanlığınca belirlenen denetim şekil ve sayıları dikkate alınarak, trafik denetleme hizmetlerinden sorumlu İl Emniyet Müdür Yardımcısı Başkanlığında, Trafik Denetleme Şube Müdürü/Trafik Tescil ve Denetleme Şube Müdürü, Bölge Trafik Denetleme Şube Müdürü ile sıralı trafik amir ve memurlarından oluşturulacak bir komisyon tarafından hazırlanır. (2)Denetim programları hazırlanırken; a) Komşu il trafik denetleme kuruluşları ile koordine sağlanmasına, b) Denetim yeri olarak, kazaların yoğunlaştığı karayolu güzergâhları ve kara noktalar ile trafik kurallarının en çok ihlal edildiği yol kesimlerinin tercih edilmesine, c) Trafik kazalarının oluşumuna ve sonuçlarına en fazla neden olduğu tespit edilen (hatalı sollama, yakın takip, aşırı hız, şerit ihlali, kırmızı ışık ihlali ve alkollü olarak araç kullanma gibi) kural ihlallerine yönelik denetim türlerinin seçimine, ç) Emniyet Genel Müdürlüğünden gönderilen emir ve genelgelerin yerine getirilmesine, Dikkat edilir. (3) Denetim programı denetimin türünü, yerini, saatini ve hangi ekip tarafından yapılacağını içerir. 19

20 (4) Komisyon tarafından hazırlanan denetim programları İl Emniyet Müdürü tarafından onaylanır. (5) Emniyet Genel Müdürlüğünden gönderilen özel denetim programları var ise, bu programlar da titizlikle uygulanır ve sonuçları takip edilir. Özel düzenleme programları MADDE 38- (1) Trafik güvenliğinin tesis edilmesi amacıyla; a) Milli ve dini bayramlarda, b) Devlet törenlerinde, c) İl ve ilçelerin kurtuluş günlerinde, ç) Yöresel festival ve şenliklerde, d) Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, e) Sportif faaliyetlerde, f) Trafik Haftası ve benzeri etkinliklerde, Özel düzenleme programları hazırlanarak uygulanır. (2) Bu programların hazırlanması ve uygulanması sırasında diğer yol kullanıcılarının trafik problemleri yaşamamasına, denetim ve tanzim görevlilerinin ise normal görevlerinin aksatılmamasına özen gösterilir. (3) Karayolunun bir bölümünün veya tamamının trafiğe kapatılmasının gerektiği durumlarda, alternatif güzergâhlar belirlenerek, trafik kuruluşları ve gerektiğinde basın yayın kuruluşları aracılığıyla yol kullanıcıları önceden bilgilendirilir, alternatif güzergâhlarda trafik akışını engelleyecek unsurlar ortadan kaldırılır. Karma görevler MADDE 39 - (1) İl genelinde veya ilin belli bir bölgesinde adlî ve önleme aramaları kapsamında yürütülecek görevler sırasında, trafiğin yavaşlatılmasına ve durdurulmasına yönelik olarak bu Yönergede belirtilen bütün tedbirler alınır. (2) Trafiğin yavaşlatılması veya durdurulması ile görevlendirilen işaretçi personelin, trafik personeli olmasına öncelik verilir. Ancak, trafik personelinin bulunmaması durumunda, başka bir birimde görevli üniformalı personel görevlendirilebilir. Görevlendirilecek personelin bu Yönergede belirtilen koşullara uygun hareket etmesi sağlanır. SEKİZİNCİ BÖLÜM Trafiğin Yönetiminde Gece/Gündüz Durumuna Göre İşaret ve Yön Tayini, Düdük Kullanımı ve İşaret ile Trafiğin Tanzim ve Yönetim Yöntemleri Görevli personelin işaret ile trafiği tanzim ve yönetme hareketleri MADDE 40- (1) Araç ve yaya trafiğinin düzenli ve güvenli bir şekilde değişik istikametlere yönlendirilmesini veya durdurulmasını sağlamak amacı ile trafik görevlisinin vereceği işaret ve yön tayini aşağıdaki şekillerde yapılır. a) Yolun Trafiğe Açılması/Kapatılması; 1) Trafik görevlisinin duruş pozisyonuna göre, ön ve arka cephesinde kalan yollar trafiğe kapalı, sağ ve sol kol istikametinde kalan yollar ise trafiğe açıktır (Ek: 16/A). 2) Sağ veya sol yandaki trafiğe daha hızlı hareket etmesini ikaz etmek için her iki kol (Ek: 16/B), sağ veya sol koldan biri (Ek-16/C veya Ek-16/D) yere paralel biçimde yanlara açılabileceği gibi, her iki kol vücuda dik vaziyette aşağıya da bırakılabilir (Ek-16/A). Görevli her iki durumda da, yola dik olarak (aşağıya) bıraktığı kolunu Ek-17/A veya Ek- 17/B dekilerden biri ile birleştirerek de verebilir. 3) Bu durumlarda trafik, kolların istikametinde bulunan yollara açıktır. b) Trafiğin Bütün İstikametlere Kapatılması; 20