Zorlu Grubu iç iletişim yayınıdır. Üç ayda bir yayımlanır. Nisan-Mayıs-Haziran Türkiye için el ele

Transkript

1 Zorlu Grubu iç iletişim yayınıdır. Üç ayda bir yayımlanır. Nisan-Mayıs-Haziran Türkiye için el ele

2 editör 01 Her zaman ileriye Dünyanın 17 nci, Avrupa nın 6 ncı büyük ekonomisine sahip olan Türkiye nin, yakın gelecekte yıldızının daha da parlayacağına inanıyoruz. Güçlü bir ekonomide, hiç kuşkusuz sanayicilerin çok önemli bir rolü var. Türkiye ekonomisinin lokomotiflerinden Zorlu Grubu, 50 ye yakın şirketi ve yaklaşık 23 bin çalışanıyla ülkemizin bugününe, geleceğine ve Türk insanının yaşam kalitesine değer katıyor. Elektronik ve beyaz eşyada Vestel markamız ile gerek iç gerek dış pazarlarda rakiplerimizle mücadele ediyoruz Türkiye ihracat ikinciliğini elinde tutan ve 127 ülkeye ihracat yapan Vestel, dünyanın dört bir yanındaki tüketicileri üstün teknolojili ürünlerle buluşturuyor. Vestel, teknolojiyi sadece üreten değil, aynı zamanda hayal eden ve tasarlayan bir firma olduğunu, her yıl aldığı uluslararası tasarım ödülleriyle de ispatlıyor. Avrupa nın en prestijli teknoloji ve tasarım ürünleri yarışması Plus X Award dan dokuz ödülle dönmüş olmamız, tüm Vestel ailesinin gurur kaynağı oldu. Bir diğer gurur kaynağımız ise Zorlu Enerji Grubu. Enerji darboğazına doğru hızla ilerlediğimiz 21. yüzyılda, Zorlu Enerji Grubu ile yenilenebilir kaynaklarımıza odaklanarak yatırımlarımızı sürdürüyoruz. Dünyanın en stratejik sektörü olarak önemi her geçen gün artan enerji alanında, yurtiçindeki ve yurtdışındaki çalışmalarımızla önemli bir boşluğu dolduruyoruz. Türkiye nin yanı sıra Avrupa, Asya ve Ortadoğu da enerji talebi hızla artan pazarlarda fırsatları değerlendirerek, bölgesel bir güç konumuna gelmek için yatırımlar yapıyoruz. Dünyanın sayılı ev tekstili üreticileri arasında yer alan Zorlu Tekstil Grubumuz ise, sadece üretimiyle değil, sektöre katkılarıyla da yıllardır güçlü bir performans sergiliyor. Zorlu Tekstil, senede 700 milyon metrekare ev tekstili üretimi ile dünya ikincisi konumunda bulunuyor. Zorluteks Tekstil in, üretiminin yüzde 70 ini başta Amerika, Avrupa, Japonya ve Rusya olmak üzere dünyanın farklı bölgelerine ihraç ediyor olması da göğsümüzü kabartıyor. Zorlu Grubu olarak son yıllarda üzerinde durduğumuz ve iddialı olduğumuz bir alan da savunma sanayi. Bu alanda faaliyet gösteren Vestel Savunma Grubu na inanıyor ve destekliyoruz. Vestel Savunma Grubu nu oluşturan Vestel Savunma Sanayii ve AYESAŞ aracılığıyla, yüksek teknolojiye sahip çözümler üretiyor, yazılım ve donanım desteği sağlıyoruz. Öte yandan, ihracatçı kimliğimizin bir yansıması olarak, savunma alanındaki yazılımlarımızı da yine bu kurumlarımız aracılığıyla dünyaya ihraç ediyoruz. Gayrimenkul alanında ise, son dönemde hızlı bir giriş yaptığımız ve heyecanla çalıştığımız projeler yürütmekteyiz. Gayrimenkulde enerjimizin büyük bir bölümünü ayırdığımız Zorlu Center ın, hem Avrupa ve Asya kıtalarının ortasında yer alan konumuyla, hem de 80 bin metrekarelik yeşil rekreasyon alanı ve bahçeleri ile uluslararası çekim merkezi olacağına inanıyor, bunun için tüm gücümüzle çalışıyoruz. Zorlu Grubu olarak, sağladığımız istihdamla, oluşturduğumuz iş hacmiyle ülkemizi her zaman ileriye taşımayı arzu ediyoruz. Bu bilinçle sorumluluklarımızı en iyi şekilde yerine getirerek, gerçekleştirdiğimiz yatırım ve projelerle Türkiye nin kalkınmasına katkıda bulunmaya devam edeceğiz. Sevgi ve saygılarımla, Ah met ZOR LU

3 02 içindekiler Türkiye de ve Dünya da Zorlu Dergisi, Zorlu Holding A.Ş. yayınıdır. Para ile satılmaz. Kapak 04 Türkiye için el ele 18 Kuş yaşamına saygılı bir santral 24 Resim yarışması sonuçlandı 28 Vestel den dev anlaşma 30 Ev tekstilinde üçüncü boyut 36 Zorlu Center MIPIM 2010 Fuarı nda 37 Zorlu Enerji ye Yılın CFO su ödülü 44 Vestel e dokuz ödül birden 45 Djital Avrupa da yerimizi aldık 46 Yeşil Devrim 47 Vestel den Rusya ya LCD fabrikası 48 Müzikle başlayan bir yolculuk 50 Geleceğin yöneticileri 51 Zorlu Enerji Grubu ICCI da 52 Basmakalıp işlerle caz olmaz 54 Gençlerin gözdesi Zorlu Enerji 56 Büyülü bir dünyaya davetlisiniz 58 Çizerde çocuk ruhu olmalı 60 Kriz yönetimi 62 Sevgi ve saygıyla 63 Dersimiz Atatürk 64 Nasıl Benjamin Button olunur 66 Korteks ten başarılı projeler 68 İstanbul da deniz keyfi 70 Ethos, Patos, Logos 72 Teknoloji 74 Damak tadı 76 Kısa kısa 78 Astroloji 80 Kültür sanat 82 English summaries Zorlu Holding A.Ş. Adına Sahibi Olgun Zorlu Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Yaprak Özer Yayın Kurulu Vedat Aydın, Lale İlalan, Necmi Kavuşturan Yayın türü: Yerel, süreli, 3 aylık İçerik ve Tasarım Uygulama indeks içerik-iletişim danışmanlık Kore şehitleri Cad. Atılım İş Merkezi No: 28 K: 4 D: Zincirlikuyu-İstanbul Tel: Faks: indeks@indeksiletisim.com web: Yayın Direktörü Fülay Yaşa Yayın Editörü Taner Gezer Editörler Umut Bavlı Yazı İşleri Esra Melek Yiğitsözlü, İsmail Polat, İrma Ersan Başaran

4 03 12 Kristal Elma ödüllü sponsorluk 16 Dünyaya teknoloji satıyoruz 20 Vestel e oynayan kazandı 22 Enerji biriktirme takımı büyüyor 26 Zorlu dan iş kadınlarına destek 32 Marka olmanın yolu 34 Vestel dileklerinizi gerçekleştiriyor 38 Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak Görsel Yönetmen Esen Ataman Kürklü Grafik Tasarım Serkan Bengin, Emre Ergül Teknik Koordinasyon İrma Ersan Başaran Fotoğraflar İdari İşler Meltem Aygün Katkıda bulunanlar Hamza Cihan Sarı Renk Ayrımı ve Basım Üniform Basım San. Turizm Ltd. Şti Yıl Mahallesi, Matbaacılar Sitesi, No: Cadde Bağcılar/İstanbul Telefon: Dergi Yönetim Yeri Zorlu Plaza, Avcılar - İstanbul Telefon: Faks: e-posta: zorludergisi@zorlu.com Zorlu Dergisi nin içerik ve tasarımı İndeks İçerik İletişim Danışmanlık tarafından yaratılmış olup, Fikir ve Sanat Eserleri Yasası kapsamında eser olarak koruma altındadır. Zorlu Dergisi nde yayınlanan yazı ve fotoğrafları yayma hakkı ve Zorlu markası ve logosu Zorlu Holding A.Ş. ye aittir. Kaynak gösterilse dahi, hak sahiplerinin yazılı izni olmaksızın ticari amaçlarla kullanılamaz. Dergide yayınlanan yazılar, yazarların kişisel görüş, yorum ve tavsiyelerini içermektedir, İndeks İçerik İletişim Danışmanlık veya Zorlu Holding A.Ş., yazılarda yer alan bilgi, görüş ve tavsiyeler nedeniyle doğabilecek maddi veya manevi zararlardan hiçbir şekilde sorumlu değildir.

5 04 kapak Türkiye için el ele Türkiye güçlü ekonomisiyle, aktif dış politikasıyla bölgesel liderliğe oynuyor. Son yıllarda meydana gelen gelişmelerle, Türkiye ekonomi sıralamasında dünyada 17. sıraya yükseldi lerde benimsenen ihracata dayalı sanayileşme stratejisi sayesinde 2000 li yıllarla birlikte ihracatımızda büyük artış görüldü.

6 05 Türkiye uzun yıllar boyunca adeta içe kapanık bir şekilde yaşadı. Son yıllarda ise bir açılım gerçekleştiriyor. Bu açılımın en önemli ayağını ise dış politika oluşturuyor. Türkiye son yıllarda dünyanın yıldızı parlayan ülkelerinden biri. Ekonomik anlamda içe kapanık, dış politikada edilgen Türkiye nin yerini, dünyanın en büyük 20 ekonomisinden biri olan, dış politikada çok daha aktif bir tutum izlemeye başlayan, bölgesel liderliğe oynayan bir Türkiye aldı. Amerika nın eski başkanı Bill Clinton 1999 yılında TBMM de yaptığı konuşmada yeni yüzyılı Türkiye nin tercihlerinin belirleyeceğini ifade etmişti. Clinton bu sonuca diplomatik nezaketin gereği olarak değil Türkiye nin potansiyelinde fark ettiği dinamiklerden hareket ederek ulaşmıştı. Soğuk Savaş döneminde NATO nun doğu sınırında Sovyet yayılmacılığı ve komünizm tehdidine karşı bariyer görevi ifa eden Türkiye, bu dönemde dört tarafı Doğu Bloğu ülkeleri tarafından sarılmış, tek NATO ülkesi Yunanistan ile de tarihi düşmanlığı devam eden, içine kapanık ve pasif bir dış politikaya sahipti. Türkiye bu dönemde, sahip olduğu büyük askeri güç ve jeopolitik öneminden dolayı Batı Bloğu devletleri ve kültürü için önemli bir stratejik ortak olarak görülen, Batı değerlerini benimseyen tek Müslüman ülke idi. Soğuk Savaş ın sona ermesi ve komünizm tehdidinin ortadan kalkması ile birlikte, Türkiye nin Batı nezdindeki eski öneminin kalmadığı tezleri işlenmeye başladığı dönemde, Türkiye iç ve dış politikada hamleler yapmaya başladı, cumhuriyet tarihinde ilk defa büyük ölçüde aktif bir dış politika takip ederek bölgesel bir güç olma fırsatını değerlendirmek istedi. Sovyetler Birliği ve Yugoslavya nın yıkılması ile birlikte ortaya çıkan devletler; etnik, tarihi ve kültürel bağlardan dolayı Türkiye nin hareket kabiliyetini artırdı ve Türkiye için elverişli bir politika alanı yarattı. Adriyatik ten Çin Seddi ne vizyonuyla bu yıllarda başlayan dış politika aktivizmi, ilk olarak Kafkasya ve Orta Asya daki Türki Cumhuriyetlerle kurulan sıkı ilişkilerde kendini gösterdi. Sovyetlerin çökmesiyle ortaya çıkan bu zayıf devletlerle, etnik, tarihi ve kültürel bağların yardımıyla kurulan yeni ve umut verici ilişkiler kısa sürede Türkiye nin ekonomik ve siyasi gücünün artmasına yardımcı oldu. Türkiye bu dönemde oluşturduğu Türk İşbirliği Kalkınma Teşkilatı (TİKA) vasıtasıyla özellikle Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan ile işbirliğini geliştirmeye çalıştı ve yılları arasında TİKA aracılığı ile 80 milyon Dolar insani yardım ve 1 milyar Dolar civarında krediyi bölge ülkelerine aktardı. Ayrıca, Turgut Özal ın öncülüğünde kurulan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ile Karadeniz havzasında güç artırmayı hedefleyen Türkiye, bu hedefine de belli ölçülerde ulaştı. Yine bu dönemde, Türkiye Körfez Savaşı nda bölgede aktif rol oynadı; Kuzey Irak taki yerel aktörlerle ilişkilerini geliştirdi. İsrail ile o döneme kadar durağan olan ilişkiler, askeri ve ekonomik anlamda aşama kaydedildi ve böylece Türkiye bir dereceye kadar Ortadoğu ya yönelik aktif bir dış politika üretebilir hale geldi. Özet olarak, bu dönemde Türkiye kabuğunu kırdı ve potansiyel gücünün verdiği güçle özellikle Kafkasya ve Orta Asya bölgesinde etkili bir güç haline geldi. Gerçekleşen bu politik ve ekonomik açılımlarla birlikte Türkiye, Cumhuriyet tarihi boyunca ilk defa savunma psikolojisinden çıktı, güç potansiyelinin farkına vardı ve kendine güvenini yeniden tesis etti. İhracat 132 milyar Dolar a çıktı Dış ticaretin dünya ile hem ekonomik, hem de sosyal entegrasyon ve kalkınma adına önemini kavrayan Türkiye de, 24 Ocak 1980 tarihinden itibaren ithal ikameci ve iç pazara dayalı kalkınma modelini terk ederek ihracata dayalı yeni bir kalkınma modelini benimsedi. Bu dönemde dünya ile bütünleşebilmek için bir dizi mali ve parasal reformlar yapıldı, dış ticaretimizde çok önemli ilerlemeler kaydedildi, nitelik ve nicelik olarak büyük bir değişim sürecinden geçildi. Bunların bir sonucu olarak dış ticaret ve özellikle ihracat, ekonominin değişmez parçası olmuş ve makroekonomik dengeler üzerinde belirleyici bir rol üstlendi. Gelişmekte olan ülkeler sınıfındaki ülkemizin ekonomisi için son derece büyük önem arz eden ihracatımız, 1980 yılındaki 2,9 milyar Dolar seviyesinden, 20 yıl içerisinde yaklaşık 10 katına çıkarak 2000 yılında 27,7 milyar Dolar seviyesine ulaştı. İhracat ve dış ticaret, 2000 yılının ardından büyük bir atılım gerçekleştirerek, çok daha farklı bir görünüme büründü. Aradan geçen 10 yıl içerisinde sürekli bir artış trendi izleyerek 2008 yılında 132 milyar Dolar a kadar yükseldi. Geçtiğimiz yıl küresel krizin de etkisiyle 100 milyar Dolar a insek de, ihracattaki artış trendinin önümüzdeki dönemde de süreceğinden kimsenin kuşkusu yok. Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan 2010 yılındaki ihracat hedefini 107,5 milyar Dolar olarak açıkladı. Çağlayan, bu hedefi yakalamak için dünyanın her bölgesine gideceklerini ve yanlarında Türk sanayicisi ve yatırımcısını götüreceklerini belirterek, Türkiye, Çin den sonra müteahhitlik sektöründe dünya ikincisidir. 220 den fazla ülkeye ihracat yapıyoruz. Çin in dış ticaret temsilcisi sayısı 20 bin iken, Türkiye nin dış ticaret temsilcisi sayısı 115 tir. Bu hafta TBMM de muhalefetle birlikte oy birliği ile dış ticaret temsilcisi sayısının 250 ye çıkarılması için kanun değişikliği yapılmıştır. Bu da ihracat hedeflerimizi yakalamamıza yol açacaktır dedi. Türkiye nin ihracat envanterini çıkardıklarını ifade eden Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, TOBB, TİB gibi kuruluşlarla ihracat odaklı üretim stratejisi hazırladıklarını ve faiz, döviz ve kur politikaları ile birlikte değerlendireceklerini söyledi.

7 06 kapak Komşusuyla iyi geçinen gelişiyor Komşuları ile ticaret yapabilme kabiliyeti, kapasitesi ve bu ticarete olanak sağlayacak her türlü altyapı ve istikrar ortamı bir ülkenin ekonomik refahını etkileyen önemli unsurlardan biri. Ekonomik açıdan dünyanın müreffeh bölgelerine baktığımızda, ülkelerin komşum zenginse ben de zenginim mantığına sahip olduklarını görürüz. İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde Almanya, Fransa, Hollanda, Lüksemburg ve Belçika nın Kuzey Batı Avrupa da oluşturduğu, günümüzde girmek için çabaladığımız Avrupa Birliği nin temellerini oluşturan ekonomik sinerji komşu ülkeler arasında geliştirilen ortak ticaret zihniyeti ve iktisadi işbirliğinin ne denli bir refah unsuru olduğunun dünya tarihindeki en başarılı örneklerinden biri. Yine aynı şekilde ABD, Meksika ve Kanada nın NAFTA çatısı altında oluşturduğu komşu ülkeler arası ticari birlik Meksika nın son dönemlerde gelişmekte olan ekonomiler arasında ön sıralarda yer almasındaki en önemli etkenlerden biri olarak değerlendiriliyor yılından itibaren Türkiye yeni bir değişim ve gelişim süreci içine girdi. Bu değişim ve gelişimin en çok hissedildiği alanlar ise ekonomi ve dış politika oldu yılında yayınlanan Stratejik Derinlik kitabındaki tezini dış politikada uygulamaya koyan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye nin potansiyel gücünü kinetiğe çevirmede büyük ölçüde başarılı oldu. Balkanlar dan Kafkasya ya Davutoğlu na göre, bir ülkenin uluslararası sistemdeki önemi o ülkenin jeostratejik konumu ve tarihi derinliğine bakarak hesaplanır. Bu perspektifte, Türkiye konumu ve sahip olduğu tarihi derinlik nedeniyle Balkanlar, Ortadoğu, Orta Asya ve Kafkasya sathında bu derece önemli olan tek ülkedir. Bahsedilen coğrafya, bugün uluslararası ilişkilerin odağı olan, siyasi olarak son derece hareketli olmasına karşın bir o kadar da ekonomik olarak zengin bir coğrafyadır. Türkiye eğer uygun politika üretebilirse, tarihi ve kültürel mirasının avantajıyla bu coğrafyada en etkili aktör olmaya adaydır. Elbette ki, bütün bu gücü elde edebilmek için ciddi anlamda ekonomik bir gelişmişliğe de gereksinim vardır. Sonuç olarak, Türkiye değiştirdiği vizyonu sayesinde son yıllarda politik platformda önemli derecede büyüme kaydetti. Soğuk Savaş ın bitimiyle Türkiye nin önemi ile ilgili ortaya atılan tezlerin aksine, yeni uluslararası sistemde çok daha önemli bir yere sahip olduğunu ispatladı. Türkiye nin bu gelişimi yoktan var edilen bir durum değildir; bilakis, var olan gücün daha aktif ve doğru bir şekilde kullanılması ile meydana getirilen bir gelişmedir. Son yıllarda meydana gelen gelişmelerle, Türkiye ekonomi sıralamasında dünyada 17. sıraya yükseldi lerde benimsenen ihracata dayalı sanayileşme stratejisi sayesinde 2000 li yıllarla birlikte ihracatımızda büyük artış görüldü. Bu süreçte Türkiye komşularıyla sorunlu ilişkileri nedeniyle ticaret olanağını iyi değerlendiremedi. Son yıllarda ise dünyaya bakışı ve dünyayı algılaması değişmeye başlayan ülkemiz, komşularını daimi bir tehdit olarak görmenin aksine bir kazan-kazan stratejisi ile ortak iş yapabilme kültürünü geliştirerek komşuları ile ilişkilerini bir refah ve kalkınma unsuru olarak algılamaya başladı ve bölgesel işbirliğine önem verdi; bunun da somut sonuçlarını bölgesiyle geliştirdiği ticaretinde gördü. Avrupa ülkelerine ihracat azalırken, Türkiye nin komşu ülkeleriyle son yıllarda gerçekleştirdiği dış ticaret ikiye katlandı. Son dönemlerdeki gelişmelerle birlikte Türkiye nin ih-

8 07 Komşularla sıfır problem Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu nun ilk olarak uygulamaya koyduğu stratejilerden birisi de komşularla sıfır problem politikası. Uzun yıllardır dört tarafı sorunlu ülkelerle çevrili olan Türkiye, bu sorunlardan kaynaklanan krizlerden dolayı bütün gücünü komşularıyla çatışmalarda harcadı ve dolayısıyla daha uzak bölgeler için politika üretip bölgesel gücünü artıracak uygun ortamı bulamadı. Ancak Türkiye nin diplomasinin yumuşak gücünü etkili bir şekilde kullanması neticesinde kırk yıllık düşman Suriye dost oldu, kadim rakip İran ile ilişkiler daha yumuşak bir zemine çekildi. Ermenistan la başlayan futbol diplomasisi sayesinde yıllardır aşılamayan engeller aşılarak ilişkilerin normalleşmesi adına büyük adımlar atıldı ve tarihte savaştığımız ve yakın tarihte savaşın eşiğinden döndüğümüz Yunanistan ile ilişkiler çok daha iyileştirildi. Böylece Türkiye mevcut gücünü hemen sınırlarının ötesinde tüketmeyip daha uzak coğrafyalara taşımak için kendine fırsatlar oluşturdu Zorlu Grubu olarak, sağladığımız istihdamla, oluşturduğumuz iş hacmiyle ülkemizi her zaman daha da ileriye taşımayı arzu ediyoruz. Sosyal sorumluluklarımızın gerekliliklerini en iyi şekilde yerine getirmeye gayret ederek, gerçekleştirdiğimiz yatırım ve projelerle Türkiye nin kalkınmasına katkıda bulunmaya devam edeceğiz... racatının yüzde 13,5 lik kısmı komşu ülkelere yapıldı. Sınır komşusu yedi ülkeye geçen yıl 13,7 milyar Dolar ihracat gerçekleştirildi. Geçen yıl Azerbaycan a 1 milyar 398,6 milyon Dolar lık, Bulgaristan a 1 milyar 387,7 milyon Dolar lık, Gürcistan a 746,1 milyon Dolar lık, İran a 2 milyar 24,8 milyon Dolar lık, ihracat gerçekleşti. Irak a ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 30,9, Suriye ye ihracat da yüzde 27,8 arttı. Irak a 5 milyar 125,9 milyon Dolar lık, Suriye`ye 1 milyar 424,9 milyon Dolar lık ihracat yapıldı. Eğer uluslararası enerji politikalarını iyi uygulayabilirse, Avrupa Birliği adaylığında mesafe kat edebilirse çok daha güçlü bir Türkiye görmemiz mümkün. Özellikle son yıllarda büyük bir atılımın içine giren ülke ekonomisinde de ihracatın gerek sektörel, gerekse bölgesel bazda yapısal değişiklikler geçirdiğinin ve halen geçirmekte olduğunun altı çizilmesi gereken bir durum. El ele vermek gerekiyor Bunun sürdürülebilmesi konusunda devletin yanında özel sektörün de üzerine düşen görevler var. Yakalanan bu başarılı tablonun devam ettirilebilmesi ve ihracatın önündeki engellerin kaldırılarak dünya liginde üst sıralara taşınabilmesi için gerek özel sektörümüzün, gerek ilgili tüm kamu kurumlarımızın gerekse sivil toplum kuruluşlarımızın el ele vererek ortaya somut projeler koyması gerekiyor. Öyle de oluyor. Bu gelişmelerde devletin olduğu kadar özel sektörün de payı büyük. Örneğin Zorlu Grubu 2000 li yıllarda, Türkiye nin en büyük kuruluşları arasına adını yazdırmayı başaran Zorlu Holding, tekstilden gayrimenkule, elektronikten enerjiye kadar geniş bir alanda Türkiye ye değer katıyor yılında 600 milyon Dolar olan Grup ihracatı, 1999 yılında 680 milyon Dolar a, 2000 yılında ise 852 milyon Dolar a ulaştı. Zorlu Holding in ihracat rakamı, ülkemizin ağır bir ekonomik kriz yaşadığı 2001 yılında dahi artarak, 879 milyon Dolar ı aştı yılında ise 1,3 milyar Dolar a ulaşan ihracat 2008 yılında 3,153 milyar Dolar seviyesine geldi. Her zaman ileriye Üstelik Zorlu, Türkiye ekonomisinin dünyanın önde gelen ekonomileri arasında yer alması için çabalarken, bir yandan da 50 ye yakın şirketi ve yaklaşık 30 bin çalışanıyla, Türkiye nin geleceği ve Türk insanının yaşam kalitesi için de çalışıyor. Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Zorlu nun şu sözleri, hedefi net bir şekilde ortaya koyuyor: Zorlu Grubu olarak, sağladığımız istihdamla, oluşturduğumuz iş hacmiyle ülkemizi her zaman ileriye taşımayı arzu ediyoruz. Sosyal sorumluluklarımızın gerekliliklerini en iyi şekilde yerine getirerek, gerçekleştirdiğimiz yatırım ve projelerle Türkiye nin kalkınmasına katkıda bulunmaya devam edeceğiz...

9 08 kapak Tekstilde lideriz Dünyanın sayılı üreticileri arasında yer alan, Türkiye de tekstil sektörünün en beğenilen şirketi olan Zorlu Tekstil, 10 bine yakın çalışanıyla, dünyanın dört bir yanına gerçekleştirdiği ihracatla, genç yeteneklere verdiği destekle, gerçekleştirdiği sosyal sorumluluk projesiyle Türkiye nin gelişiminde üzerine düşeni fazlasıyla yerine getiriyor. Toplam 8 bin 500 çalışanı ve 620 bin metrekare kapalı üretim alanı ile Zorlu Tekstil Grubu dünyanın sayılı ev tekstili üreticileri arasında yer alıyor. Grup, günde yaklaşık 2 milyon metrekare ev tekstili üretimi ile dünya ikincisi konumunda bulunuyor. Zorlu Tekstil Grubu sadece üretimiyle değil, Türk toplumuna kattıklarıyla da gerçekten imrenilecek bir performans sergiliyor ve bu sayede yıllardır sektörünün en beğenilen şirketi seçiliyor. Zorlu Tekstil Grubu nun ana faaliyet konusunu iplik, perde ve ev tekstili ürünleri (çarşaf, nevresim takımları, yatak örtüsü, masa örtüsü, pike) üretimi ve pazarlaması oluşturuyor. Zorlu Grubu nun ilk şirketi olma özelliğini taşıyan Korteks Mensucat, polyster iplik üretiminde Ortadoğu ve Avrupa nın en büyüğü, entegre perde üretiminde de Avrupa birincisi konumunda bulunuyor çalışanı bulunan Korteks İplik Fabrikası nın toplam üretim alanı 335 bin metrekare. Zorluteks Tekstil bünyesindeki üretim tesislerinde ev tekstili ve perde dokuma-örme, terbiye ve konfeksiyon fabrikaları bulunuyor. 108 bin metrekare kapalı alana sahip ev tekstili üretim tesislerinde yıllık 96 milyon metre nevresim, pike, yastık kılıfı, çarşaf, lastikli çarşaf, masa örtüsü, yatak örtüsü, pamuklu perdelik kumaş ve havlu gibi farklı ev tekstili ürünlerini üretiliyor. 855 çalışanı, modern makine parkuru ve 60 bin metrekare kapalı alanı ile perde fabrikası ise iç piyasaya olduğu kadar dış piyasalara da çalışıyor. Üretimin yüzde 40 ını başta Amerika, Avrupa, Japonya ve Rusya olmak üzere dünyanın farklı bölgelerine ihraç edilmekte; üretimin geri kalanı ise; Taç, Linens gibi Türkiye nin dev markaları için gerçekleştiriyor. Zorluteks Tekstil; İstanbul daki genel merkezinin de koordinasyonunda, ulusal pazarın yanı sıra BDT ülkeleri ve diğer deniz aşırı ülkelerde tekstil ürünlerinin dağıtım ve pazarlamasını gerçekleştiriyor. Zorluteks, lisanslı ürünler pazarında da önemli bir paya sahip. Barbie den Spider Man a, NBA takımlarından Disney karakterlerine kadar sayısız ünlü karakterle süslenmiş nevresim takımları ve perdeler Zorluteks tarafından üretiliyor ve birçok ülkeye pazarlanıyor. Zorluteks Tekstil in bir diğer misyonu ise evtekstili sektöründe lider konumunda olan Taç markasının pazarda yaşanan gelişmeler ve değişen tüketici tercihlerine cevap vermesini sağlamak. Periyodik olarak yapılan araştırmalarda toplam bilinirliği yüzde 100 olarak belirlenen Taç markasının Nielsen tarafından 2009 yılında yapılan araştırma sonuçları da bu bilinirliğin sürekliliğini pekiştirmiş durumda. Zorlu Tekstil, Türkiye nin tek uluslararası ev tekstili mağazalar zinciri Linens ile de sektöre yenilikçi bir mağazacılık anlayışı kazandırdı. Ayrıca, İtalyan Benetton ile Fransız Pierre Cardin markalarının ev tekstili ürünlerinin üretim, dağıtım, pazarlama dünya lisans hakkına sahip. Avrupa da yoğun ilgi gören Valeron markası da Türkiye de de satışa sunulmuş durumda. Zorlu Tekstil Grubu, sosyal sorumluluk faaliyetleriyle de içinde bulunduğu topluma katkıda bulunmayı sürdürüyor. Zorlu Tekstil Grubu nun lider markası Taç ın sosyal sorumluluk bilinciyle gerçekleştirdiği Bir De Sen Tasarla, yarışması, gençlere yeteneklerini sergileme ve özgür düşüncelerini sanata dönüştürme fırsatı sağlıyor. Yarışmanın düzenlenme amacı; ev tekstilinde moda yaratabilecek özgün tasarımların ortaya çıkması, tasarımcı adayların özgür düşünce ve sanatsal yaratıcılığının desteklenmesi, ev tekstili sektöründe tasarımcı kimliğinin güçlenmesine yardımcı olunması ve sanayi eğitim işbirliğine katkıda bulunulması.

10 ülkeye ihracat Tüketici beklentilerine yönelik ürünleri ve hizmet kalitesi ile sektöre yön veren Vestel, 15 bin çalışanıyla, gelişmiş ARGE siyle dünyanın 127 ülkesine ihracat gerçekleştirerek Türkiye nin ihracat şampiyonları arasında yer alıyor, Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlıyor. Vestel, gerçekleştirdiği sosyal sorumluluk projeleriyle de ses getiriyor. Elektronik, beyaz eşya ve bilgi teknolojisi alanlarında faaliyet gösteren ve 12 si yurtdışında olmak üzere toplam 24 şirketten oluşan Vestel Şirketler Grubu, Zorlu Holding in amiral gemisi konumunda. Sektöründe Türkiye ve uluslararası pazarların güçlü oyuncularından biri olan Vestel, teknoloji ve tasarım geliştirme yetkinliğiyle dünyanın en büyük üreticileri arasında yer alıyor. Bugün Türkiye nin en bilinen ve prestijli 10 markası arasında yer alan Vestel, tüketici beklentilerine yönelik ürünleri ve hizmet kalitesi ile sektöre yön veriyor. Türkiye nin en yaygın satış ve satış sonrası hizmet ağlarından birine sahip olan Vestel in, 1050 satış noktası ve 400 satış sonrası servis merkezi bulunuyor. Vestel, çoklu marka stratejisi ve konsept mağazacılık anlayışıyla, geniş ürün portföyünü ülkemizin dört bir yanındaki müşterilerine sunuyor. Dünyanın en büyük OEM ve ODM üreticileri arasında yer alan Vestel, Avrupa da CRT ve LCD televizyon ile dijital TV alıcı ları üretiminde en büyük, beyaz eşyada ise en hızlı büyüyen üretici konumunda yer alıyor. 15 binin üzerinde çalışanı olan Vestel in üretim faaliyetleri Manisa ve Rusya Alexandrov da gerçekleştiriliyor. Manisa da bulunan Vestel City, Avrupa nın tek alan üzerinde üretim yapan en büyük, dünyanın ikinci büyük endüstri kompleksi konumunda yer alıyor. 600 bin metrekare kapalı alana kurulu Vestel City nin yıllık üretim kapasitesi 30 milyon adedi aşıyor. Halihazırda 127 ülkeye ihracat gerçekleştiren Vestel, dünyanın dört bir yanındaki tüketicileri üstün teknolojili ürünlerle buluşturuyor. AB ülkelerinde satışlarını OEM/ODM bazında sürdüren Vestel Türkiye nin çevresindeki ülkelerde kendi markası ile var olma stratejisini sürdürüyor. Bu doğrultuda Türkiye ve aynı zaman diliminde yer alan Rusya, BDT Ülkeleri, Orta Doğu ve Kuzey Afrika gibi ülkelerde Vestel markalı ürünlerini tüketicilerle buluşturuyor yılında İskandinav ve Kuzey Avrupa ülkelerinde yüksek bilinirliğe sahip Finlux ve Luxor markalarını satın alan Vestel, bu markalar altında üretim ve yurtdışı satışlarla pazar atağına geçti yılında ise Avrupa ve Rusya nın en prestijli beyaz eşya markalarından Vestfrost u bünyesine kattı yılında, dayanıklı tüketim malları alanında devlet destekli ilk markalaşma programı Turquality programına alınan ilk marka olan Vestel, sektöründe dünya markalarıyla yarışabilen, Türkiye de sürekli ihracat şampiyonu olan yapısını Turquality e girerek bir kez daha tescillemiş oldu. Atletizmin hizmetinde Vestel, gerçekleştirdiği sosyal sorumluluk projeleriyle de ses getiriyor yılından bu yana kesintisiz sürdürülen Vestel Türk Atletizminin Yanında sosyal sorumluluk projesi, atletizmin ülkemizde gelişerek uluslararası düzeye erişmesi ve Türk gençliğinin atletizme ilgisinin artırılması hedeflerine yönelik olarak devam ediyor. Proje, tüm sporların referans noktası olarak kabul edilen atletizmin Türk toplumunun geniş bir kesimine yayılması amacıyla gerçekleştirilen entegre sponsorluk çalışmaları ile destek projelerden oluşuyor. Proje kapsamında verilen kesintisiz destekle, Vestel bugüne kadar 26 farklı atlete ve 24 farklı antrenöre sponsorluk sağlandı. Vestel tarafından desteklenen atletler, uluslararası turnuva ve şampiyonalarda 87 si altın olmak üzere toplam 197 madalya kazanırken, yarışlarda bir atletin birden fazla yaş kategorisinde kırdığı rekorlarla birlikte tam 131 Türkiye rekoruna imza atıldı.

11 10 kapak Enerji sorumluluk ister Zorlu Enerji Grubu, gerçekleştirdiği enerji üretimi ve dağıtımı çalışmalarında yatırımların sosyal ve çevresel etkilerini de dikkate alarak, faaliyette bulunduğu tüm bölgelerde, sosyal sorumluluk anlayışı çerçevesinde yöre halkının geleceğine yatırım yapıyor, çocuklarımızı enerji konusunda bilinçlendirmeyi hedefleyen çalışmalar yürütüyor. Zorlu Enerji Grubu yatırımları ve yapılanmasıyla, elektrik üretimi ve satışı, doğal gaz üretimi, dağıtımı ve satışı ile proje sürecindeki enerji santrallerinin anahtar teslimi kurulumu, uzun vadeli bakımı ve işletimi hizmetlerine uzanan faaliyetleriyle, enerji sektöründe başka örneği olmayan ayrıcalıklı bir yapı sergiliyor. Türkiye nin yanı sıra Avrupa, Asya ve Ortadoğu da enerji talebi hızla artan pazarlarda fırsatları değerlendirerek bölgesel bir güç konumuna gelmek için yatırımlar yaptı. Rusya, Pakistan ve İsrail de yürütülen projeler, Grubun bu hedefine ulaşmak için attığı önemli adımlar. Zorlu Enerji Grubu, Türkiye nin farklı bölgelerindeki beş doğal gaz, yedi hidrolik, bir jeotermal, bir rüzgar ve bir motorin santraliyle 738 MW kurulu güce ve 192 ton/saat buhar kapasitesine sahip. Trakya Bölgesi ve Gaziantep Bölgesinde doğal gaz dağıtım altyapı çalışmalarını sürdürüyor, yurtiçi ve yurtdışında bakım ve işletme hizmeti veriyor, devam eden projeleri tamamlayabilmek için yatırımlarını sürdürüyor. Tüm çalışmalarında yatırımlarının olumsuz sosyal ve çevresel etkilerinin ortadan kaldırılmasını ya da en aza indirilmesini sağlayacak önlemlerin hayata geçirilmesini esas alan Zorlu Enerji Grubu; faaliyet gösterdiği bölgelerde kurumsal sorumluluk anlayışından ödün vermiyor. Bölgenin sahip olduğu kültürel mirası korumayı ve iyileştirmeyi görevleri arasında sayıyor. Toplumsal çıkarları ön planda tutarak çevre halkının duyarlılıklarına özen gösteriyor. Bu doğrultuda gerçekleştirilen projelerle faaliyette bulunulan bölgelerde tarım, eğitim gibi alanlarda ilerlemeler sağlanması, halkın becerilerinin artırılması, enerji çözümleri gibi konularda ilerlemeler kaydedilmesi hedefleniyor. Gerekli, yararlı ve kalıcı projeler gerçekleştirmek amacından hareketle, kapsamlı ihtiyaçları ve öncelikleri belirlemek için çalışmalar gerçekleştiriliyor. Örneğin Gökçedağ Rüzgar Santrali nin inşaat çalışmaları başlamadan önce bölgede geniş katılımlı bir yöre halkını bilgilendirme toplantısı yapıldı. Bu toplantıda santral ile ilgili detaylı bilgi verilirken, halkın görüşleri ve beklentileri öğrenildi, soruları yanıtlandı. Daha sonra gerçekleştirilen Sosyal Durum ve İnsan Gücü araştırmaları ile santralın yer aldığı Bahçe ve Hasanbeyli ilçeleri ile 21 köyünde halkın sosyo ekonomik durumu detaylı bir şekilde incelendi. Yörede gençlerin ve ailelerinin eğitim talepleri yüksek olmakla beraber ekonomik koşulların buna elvermediği tespit edildi ve bu toplantılardan sonra yörede üniversite öğrencilerine yönelik bir burs programı başlatıldı. Bugün Bahçe ve Hasanbeyli ilçeleri ile onlara bağlı 21 köyde yaşayan 82 üniversite öğrencisi, öğrenimlerine Mehmet Zorlu Vakfı nın sunduğu karşılıksız burslarla devam ediyor. Kaynakların sürdürülebilir kullanımının, uzun vadeli kazanç ve rekabet gücünün ancak doğayla dostluğu baz alan yatırımlardan geçtiğini Zorlu Enerji Grubu iyi biliyor. Bu çerçevede Grup, Osmaniye deki Gökçedağ Rüzgar Santrali nde 17 hektar alanda 25 bin fidan dikimi gerçekleştirdi. Ayrıca kuş göç yollarına çok yakın olan santralin, göçmen kuşlara herhangi bir zarar verip vermediği ornitologlar tarafından ilkbahar ve sonbahar göçleri sırasında izlendi. Sonuçlar sevindirici. Santral alanı en yakın göç yoluna 50 km uzakta ve alanda nesli tehlike altında kuş türü bulunmuyor. Ayrıca santral, göçmen kuşlar için bariyer oluşturmuyor. Zorlu Enerji Grubu, Osmaniye deki Rüzgar Santrali projesi ile gerçekleştirdiği seragazı azaltımı ve sürdürülebilir kalkınmaya olan katkısını, Gold Standard ile belgeledi. Osmaniye Rüzgar Enerjisi Santrali, Gold Standard belgesini alan Türkiye ve dünya enerji sektörünün en büyük projesi oldu. Zorlu Enerji Grubu, gelecekte birçok sorunu bugün çevre ve enerji konusunda doğru bilgilerle donatılmış çocuklarımızın çözebileceğine inanıyor. Bu yüzden çocuklarımız için enerji konusunda eğlenceli kitap ve çeşitli eğitim çalışmaları gerçekleştiriyor. Grubun bu doğrultudaki ilk çalışması; Zorlu ile Rüzgar Enerjisi kitabı oldu.

12 11 İstanbul un prestiji Hem ihale hem proje hem de inşaat aşamasında çok konuşulan, yurtdışından birçok ödüle layık görülen Zorlu Center için farklı disiplinlerden yaklaşık 300 e yakın kişi görev alıyor. Proje bitimine kadar yaklaşık 4 bin kişiye istihdam sağlanacak. İstanbul un buluşma noktası olması hedeflenen merkezde hayat başladığında çalışan sayısı 5000 i aşacak. Zorlu Gayrimenkul yurtiçinde ve yurtdışında değerli araziler üzerinde dünya standartlarında özgün projelerle nitelikli konut, ofis, iş merkezi, alışveriş merkezi, hastane ve otel geliştirmek amacıyla 2006 yılında Zorlu Holding bünyesinde kuruldu. Zorlu Gayrimenkul ün üzerinde çalışılan 3 projesi bulunuyor. Zorlu Center, Zorlu Konak Residence ve Zorlu Levent. Zorlu Gayrimenkul, 7 Mart 2007 tarihinde kamuoyuna açık olarak ve çoğu yabancı sermayeli 10 grubun katılımı ile yapılan ve rekor düzeydeki 800 milyon Dolar lık teklifle Karayolları arazisini satın aldı ve 30 Mayıs 2007 tarihinde Özelleştirme İdaresi ne peşin olarak ödedi. Zorlu Gayrimenkul tarafından kazanılan ihale sonrasında, 2007 Haziran ayında Türkiye de uluslararası bir mimari yarışma açıldı. Zorlu Center Mimarlık ve Kentsel Tasarım Yarışması na 117 firma başvurdu ve bunların arasından 13 uluslararası mimarlık ofisi seçilerek yarışmaya katılmaya hak kazandı. Yapılan değerlendirmede ise Tabanlıoğlu Mimarlık AŞ-Emre Arolat Mimarlık Ltd. Şti. Ortak Girişim Grubu yarışmayı kazanarak projeyi yapmaya hak kazandı. Türkiye nin ilk ve tek, beş fonksiyonlu karma kullanım projesi olan Zorlu Center, Performans Sanatları Merkezi, otel, alışveriş merkezi, ofis ve rezidansların yer aldığı proje 619 bin 595 metrekarelik inşaat alanında yer alıyor. Zorlu Center da 3 bin 50 kişilik, 30 bin metrekarelik alanda kurulu performans sanat merkezinin yanı sıra İstanbul a prestij ve turizm değeri katacak beş yıldızlı uluslararası bir otel ve Türkiye pazarına yeni girecek dünyaca ünlü markaların ve mevcut markaların da yer alacağı alışveriş merkezi bulunuyor. Rezidans daireleri ve yeşil kabuk altında yer alan, teras ev daireleri ve yatay düzende tek katta bulunan ofisler de yer alıyor. Zorlu Center, gerek konumuyla, gerek de 72 bin metrekarelik yeşil alanı ile uluslararası çekim merkezi olacak. Levent teki eski Deva Holding arazisi üzerinde gerçekleştirilecek Zorlu Levent Projesi, A+ kategorisine hizmet edecek ofis binası olarak yapılandırılırken, İzmir Alsancak ta eski alışveriş merkezi ve tütün deposunun yerinde yapılacak olan Zorlu Konak Residence Projesi ise rezidans olarak yapılandırılacaktır. Bu üç proje de, şirketin iddialı projeleri arasında yer almaktadır. Zorlu Gayrimenkul ün, Zorlu Center ve Zorlu Konak Residence projeleri, uluslararası ödüllere layık görüldü. Zorlu Center projesi, 2008 yılında uluslararası mimari projelerinin yarıştığı Cityscape Dubai Architectural Awards yarışmasında 350 proje arasında birinci olmuştu. Zorlu Center Projesi karma kullanım kategorisinde, jüri özel ödülü olan master planning (en iyi planlanmış proje) almaya hak kazanmıştı. Ödüllerin arkası kesilmiyor Dünyanın en prestijli mimarlık ödüllerinden biri olan Property Awards 2009 yarışmasında altı bölge arasından (Europe and Africa, Asia Pacific, UK, America ve Arabia) 36 farklı kategoride bölge birincileri seçildi. Yarışmaya 97 ülkeden 4 binden fazla proje katıldı. Zorlu Center, Commercial Architecture Award (Ticari Mimarlık Ödülü) dalında Avrupa birincisi ödülünü alırken, Zorlu Konak Residence ise Residential Best Architecture (En İyi Konut Mimarisi) dalında ödül aldı.

13 12 röportaj Kristal Elma ödüllü sponsorluk Taç, rating rekorları kıran Aşk-ı Memnu sponsorluğu ile Kristal Elma yarışması, Yaratıcı medya kullanımı en iyi sponsorluk kategorisinde ikincilik ödülü aldı. Dizinin her bölümünün ardından izleyiciler ekranda gördükleri ürünlere sahip olmak için yarıştı. Marka ve sponsorluk ilişkisi tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de giderek yaygınlaşıyor. Etkili bir iletişim aracı olan televizyonun izleyici sayısının giderek artmasını dikkate alan işletmeler, hedef kitlelerine ulaşmak amacıyla farklı iletişim yöntemleri kullanmaya yöneliyor. Tüketicinin daha güçlü ve bilinçli olduğu bir dönemde, doğru kanallarla tüketiciye ulaşmak önem kazanırken özellikle televizyon dizileri bu yönde en önemli iletişim aracı oluyor. Zorlu Grubu da özellikle Taç markasıyla birçok farklı projeye sponsor olarak bu şekilde milyonlarca insana ulaşıyor. Baştacı, Evim Evim Güzel Evim gibi programlarla izleyiciyle buluşan Taç, son iki yıldır reyting rekorları kıran Aşk-ı Memnu dizisiyle ön plana çıkıyor. Öyle ki, her bölümün sonunda izleyiciler ya telefona sarılıyor ya da web sitesini ziyaret ediyor ve ekranda gördükleri ürünlere anında sahip olmak istiyorlar. Tüm bu iletişim faaliyetlerini ve Zorlu Tekstil Grubu nun sponsor olmadan önce neleri göz önünde bulundurduğunu Kurumsal İletişim Müdürü Lale İlalan ile konuştuk. Bugüne kadar destekledikleri her projeden istedikleri sonucu elde ettiklerini söyleyen İlalan, Markanın imajına ve algısına uygun hedef kitlelere ulaşabilecek sponsorlukları tercih ediyoruz. Değer odaklı bir stratejimiz olduğu için sponsorlukları da bu doğrultuda değerlendiriyoruz dedi. Z: Zorlu Tekstil Grubu olarak televizyon dizilerine sponsor olmadan önce ne gibi somut verilerden, araştırmalardan yola çıkıyorsunuz? TV de dizi sponsorluğu için ilk olarak hangi kanalda, hangi gün ve saatte yayınlanacağı, karşısında hangi rakip programların olacağını araştırmak reytingleri tahmin etmek açısından gerekli. Projenin geleceğini belirleyen ve değerlendirme sırasında dikkat edilmesi gereken diğer önemli noktalar da yapımcı, senaryo ve oyunculardır. Dizinin senaryosu ürün entegrasyonuna izin vermeli aynı zamanda da senaryo içerisinde anlatılan yaşamlar bizim ürünümüz için belirlediğimiz hedef kitleyle örtüşmelidir. Z: Kararları neye göre alıyorsunuz? Markanın imajına ve algısına uygun hedef kitlelere ulaşabilecek sponsorlukları tercih ediyoruz. Değer odaklı bir stratejimiz olduğu için sponsorlukları da bu doğrultuda değerlendiriyoruz. Ayrıca yapılan çalışmaların ölçümlenebilir olması da bizim için çok önemli bir kriter. Z: Sponsorluk sözleşmesi imzalanırken hangi şartlar ön plana çıkıyor? Sundu-sunar ve devam ediyor-devam edecek sponsorluğundan çok bizim için ürün entegrasyonu büyük önem taşıyor. Çünkü ürünlerimiz kullanılan mekanların güzelliğiyle birleşince markamız için artı bir değer doğuruyor. Bunun için belli aralıklarla dizinin senaristi ve sanat yönetmeni ile bir araya gele-

14 13 Lale İlalan Tüketici şimdi daha güçlü Sponsorluk faaliyetlerinin sosyolojik etkilerini ve toplumsal yansımalarını Bahçeşehir Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nilüfer Narlı ya sorduk: rek doğru ürünü doğru yerde kullanmak için toplantılar yapıyoruz. Ürün entegrasyonu büyük önem taşıdığından hedef kitlede karmaşık ya da yanlış bir algı yaratmamak adına sözleşme yaparken en dikkat ettiğimiz hususlardan biri de rakip firmaların aynı projede yer almamasıdır. Z: Reytingleri kanallar kadar yakından takip ediyor musunuz? Reytinglerin belli bir baremin üzerinde olması gerekiyor tabii. En fazla 26 bölüm, yani bir sezon üzerinden anlaşma yapıyoruz. Genellikle kanal ile hedef kitlede belirlediğimiz bir reyting barajı oluyor. Dizi bu reytinge ulaşamazsa otomatik olarak sözleşmeyi feshetme hakkımız var. Z: Sponsorluk için her yıl belli bir bütçe mi ayırıyorsunuz, yoksa gelen projelere göre mi bütçeleri ayarlıyorsunuz? Her yıl bu işe ayırdığımız belirli bir bütçe var. Genellikle yıllık iletişim bütçesinin yüzde 15 ini sponsorluk faaliyetlerine ayırıyoruz. Z: Markaların sponsorluk faaliyetleri üzerinden milyonlarca insana ulaşmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Tüketici geçmiş yıllara göre çok daha güçlü bir pozisyonda seçimini yapıyor. Alacağı ürünle ilgili internet üzerinden hızla bilgiye ulaşarak en ucuz ve en iyi olanı seçebiliyor. Bu gelişme firmaları çok daha rekabetçi olmaya sosyal sorunlara hassasiyet gösteren bir imaj oluşturmaya yöneltti. Bu da doğal olarak sponsorluk faaliyetlerinin artmasını sağladı. Z: İnsanların çok beğendikleri karakterlerin kullandığı markaları kullanma çabası toplumda nasıl bir etki yaratıyor? Kimlik, günümüzde davranışları şekillendiren önemli bir sosyal değişken. Birçok genç kimlik oluşum sürecinde seçtiği yaşam tarzının toplumda referans olarak benimsenen kişilerce de benimsenmiş olduğunu görmek istiyorlar. Bu yüzden böyle bir eğilim gösteriyorlar. Z: Peki, doğru hedef kitleye ulaşmak için neler yapılmalı? Toplumun farklı kesimlerinim değerleri, tercihleri, kültür kalıpları, tatlara ve estetiğe bakışı ciddi şekilde araştırılmalı. Z: Bu tür vakalarda siz neleri kayda değer buluyorsunuz? Bazen siyasi bir davranış kişilerin alacağı ürünü etkiliyor. Siyasi sembollerin öne çıktığı dönemlerde ve siyasi krizlerde bazı ürünlere büyük ilgi olabildiği gibi bazı ürünler müşteri kaybediyor. Bunlar kayda değer veriler. Z: Özellikle kadınlar ve çocuklar hedef kitle açısından önem taşıyor. Doğru bir iletişim faaliyeti için hangi sosyal dinamikler yakından takip edilmeli? Kadınlar ve çocuklar sosyal dinamiklerden hızla ve yaygın bir biçimde etkileniyor. Çocuğun yiyeceği, giyeceği ve muhtelif ihtiyaçlar için kullanacağı ürünleri seçmede anne başat konumda. Kadınların tüketici hakları ve ürünler konusunda bilgilenmesi ve bilinçlenmesi çok önemli. Bunu sağlayacak bir sosyal sorumluluk projesi şirketlere itibar kazandıracaktır. Z: Ekrandan yansıyan yaşam tarzına ulaşamayan oldukça kalabalık gruplar var. Bunların yaşadığı küskünlükler ya da düş kırıklıkları toplumsal açıdan ciddi kırılmalar yaratıyor mu? Kentlerde yaşayan yüksek düzeyde örgün eğitim alamamış ve mesleki açıdan yeterli niteliklere sahip olmayan gençler, ki sayıları az değil, yoğun hüsran duyguları içinde yaşayabilirler. Hüsran duygusu ve beklentilerin karşılanmaması yüksek bir hoşnutsuzluk enerjisi yaratabilir. Bu enerji toplumsal ve siyasi istikrarsızlık için uygun koşullarda seferber edilerek kırılmalarda sevk edilebilir.

15 14 röportaj Z: Bugüne kadar sponsor olduğunuz dizi ya da projelerden her zaman istediğiniz sonuçları aldınız mı? Taç markası olarak içerisinde bulunduğumuz projelerin başarısı için beklentilerimizin çok yüksek olduğunu belirtebilirim. Bugüne kadar da yer aldığımız projeler bu anlamda bizi hiç üzmedi. Çalışmaların öncesinde ince eleyip sık dokumamızın bunda payı büyük. Hedef kitle ile buluşma, satışların tetiklenmesi, marka algı ve imajının pekiştirilmesi açısından bugüne kadarki çalışmalarımızın yüzde 100 başarılı olduğunu söyleyebilirim. Z: Markanın memnun olması için sponsorluk anlaşmasında öncelikle nelerin olması gerekiyor? Genel anlamıyla baştan sona markayı taşıyabileceğine inandığımız bir proje olması gerekiyor. Taç zaten çok uzun yıllardır sektöründe lider bir marka konumunda. Bu nedenle içerisinde bulunduğu projenin etkinlik ve verimliliği de aynı iş kalitesinde olmak zorunda. Buna inanmazsak zaten bir işbirliği söz konusu olamaz. Sonraki aşamada biz projenin Taç ın marka algısı ile örtüşüp örtüşmediğine bakıyoruz. Taç ın bir TV dizi projesinde yer alabilmesi için senaryoda geçen mekanın kadınların sahip olmak istediği evi yansıtabilecek bir yer olması gerekiyor. Arzu edilen yaşam alanlarının olması ürün algımızı pekiştirmemize ve izleyici ile bir bağ kurmamıza yardımcı oluyor. Bu nedenle ürünlerimizin kalitesini hissettirebileceğimiz kalitedeki mekanları tercih ediyoruz. Z: En çok izlenen dizilerin başında gelen Aşk-ı Memnu da da büyük bir başarıdan söz etmek mümkün. Bunu neye bağlıyorsunuz? Aşk-ı Memnu nun başarısındaki en temel etken tabii ki Halit Ziya Uşaklıgil in ölümsüz eserlerinden birinin uyarlaması olması. Sonrasında izleyicinin gözünde karakterlerle özdeşleşen oyuncuların seçilmesi, doğru kanal, doğru yayın saati ve doğru yapımcı bir araya gelince ortaya gerçekten güzel bir iş çıktı. Yapılan işin yüzde 100 satışa olan etkisini ölçmek mümkün değil fakat biz en azından baştaki marka imajı ve marka

16 15 algısını hedef kitlemizin gözünde pekiştirecek hatta daha yükseklere taşıyacak bir iş olacağını umuyorduk. Öyle de oldu zaten. Z: Satış rakamları konusunda ne gibi geribildirimler alıyorsunuz? Aşk-ı Memnu sayesinde satışlarda bir artış gözleniyor mu? Dizinin senaryosunun çoğunlukla evin içerisinde geçiyor. Bu durumun satış açısından bize çok büyük avantaj sağladığı söylenebilir. Bu sayede ürün çeşitliliğimizi tüm Türkiye ye gösterebilme fırsatı yakaladık. Bunu yanı sıra son iki sezondur, Aşk-ı Memnu nun yayın gününden hemen sonra hem mağazalarımıza adeta akın eden, hem de internet sitemiz aracılığıyla bizlere ulaşan ve bölümde izlediği ürünleri satın almak istediğini dile getiren tüketicilerin sayısı tahmin edemeyeceğiniz kadar yüksek. Z: Bugüne kadar Aşk-ı Memnu haricinde hangi projelere destek verdiniz? Bugüne kadar Baştacı, Evim Evim Güzel Evim adlı programlara üç sezon gibi uzun soluklu olarak nitelendirilebilecek destek verdik. O dönemde yapılan çalışmalar RTÜK ün de engellemelerinin günümüze oranla bu kadar fazla olmaması sebebiyle çok kısa süre içerisinde büyük etkiler yaratabiliyordu. Fakat bilinmez ve güzel olan hep ilgi çektiği için bu tarz dizi çalışmalarında karakterlerin daha inandırıcı olması adına çok fazla reklam kokmayacak bir çalışma yapmanın çok daha etkin ve verimli olacağına inanıyoruz. Karakterlerin hayat tarzı üzerinden yapılan bir ürün entegrasyonu satışları olumlu yönde etkilediği gibi marka imajını da yönlendirmemize olanak veriyor. Z: Size göre en etkili hedef kitle hangisi? Öncelikle kimleri hedef almak gerekiyor? Sektör gereği sponsorluk çalışmalarımızda ana hedef kitlemiz her zaman için öncelikle kadınlar oluyor. Fakat gençler ve çocuklar geleceğin hedef kitlelerini oluşturduklarından onlara da sosyal sorumluluk projelerimizle dokunmaya ve ulaşmaya çalışıyoruz. İletişim kanallarını kontrollü kullanın Sponsor olmadan önce nelere dikkat edilmesi ve iletişim açısından nasıl bir strateji izlenmesi gerektiğini İletişim Uzmanı ve Akşam Gazetesi Yazarı Ali Saydam ile konuştuk. Z: Markalar sponsor olmak istedikleri projeleri neye göre seçmeli? Markaların sponsor olma süreçleri tipik bir pazarlama iletişimi projesi çerçevesinde ele alınması gerekir. Buradan bakıldığında sponsorluk projelerini uygunluk çerçevesinde değerlendirirken şu dört unsura sırasıyla bakmak yerinde olur: 1)İş hedeflerine uygunluk: Kuruluşun iş hedefi ne kadar agresif ve ulaşılması ne kadar kritik ise sponsorluk projelerinin o oranda ses getirici ve etki alanı geniş olmalı. 2)Hedef kitle ve sosyal paydaşlarına uygunluk: En kaba örnekle, kuruluş kadınlara yönelik ürünler çıkarıyorsa erkeklere yönelik projelere dalmanın âlemi yoktur. 3)Kurumun kültür ve değerleriyle uyum: Örneğin Taç ın gidip Metallica topluluğunun konserine sponsor olması abes olabilir. 4)Yatırımın geri dönüş hızı ölçülebilir olmalı: Halk deyişiyle Ne verdik ne aldık? sorusunun yanıtı, bir sponsorluk projesine destek vermeden önce tahmin edilmeli karar ona göre verilmeli. İş hissiyata bırakılmamalı. Sponsorluk yatırımları yukarıdaki dört maddeden yola çıkarak değerlendirilmeli ve tuzağa düşmekten kaçınılmalıdır. Burada en büyük tuzak ilginç-yaratıcı projelerdir. Bunlar göz kamaştırabilir. Ancak yukarıdaki ilk dört maddeden birisi bile ihmal ediliyorsa iş amacından sapıyor olabilir. Z: Markanın bilinirliğini artırmanın en önemli neden olması marka açısından riskli bir durum değil mi? Marka yönetimin en önemli unsuru ve bir numaralı kritik başarı faktörü bilinirliktir. Burada da geçerli olan ilke şu cümlede özetlenebilir: Hedef kitlenin olduğu her yerde sen de ol Sponsorluklar bu çerçevede ele alınırsa bilinirliğe katkı sağlar; ancak sponsorlukların kilit mesajları taşımakta zorlanacakları için hiçbir zaman reklamın yerini tutamayacakları da bilinmelidir. Z: Hedef kitleyi doğru seçebilmek, hedefi ıskalamamak için neler yapılmalı? Marka yönetiminde ilk yapılması gereken şeylerden biri hedef kitle segmentasyonu (ayrıştırması) ve sosyal paydaş analizidir. Bunun için çok yalın teknikler geliştirilmiştir: Tüketici panelleri, yaşam stilleri analizi, kanal stratejileri, satın alma davranış biçimleri, çıkar grupları, etkileyiciler, karar vericiler, STK lar, varsa kamu kuruluşlarının yaklaşımlarının tespiti vb. Burada en çok gözden kaçırılan ancak mutlaka dikkat edilmesi gereken husus, birincil, ikincil, varsa üçüncül hedef kitlelere ve soysa paydaşların her birine farklı mesaj ve iletişim araçlarıyla yaklaşabilme refleks ve duyarlılığını gösterebilmektir. Örneğin, yeni çıkan bir ürünümüzle ilgili çalışanlarımıza ve bayilerimize yönelik bilgilendirme süreci ve kilit mesajlar, tüketiciye (veya müşteriye) göre hazırlanmış iletişim planlarından çok daha farklı bir anlayışla ele alınmalıdır. Sendikalara (diğer çıkar ve ilgi gruplarına), medyaya yapılacak açıklamalar ise daha farklı olmalıdır. Z: Özellikle kadınlar ve çocuklar hedef kitle açısından önem taşıyor. Doğru bir iletişim faaliyeti için hangi sosyal dinamikler yakından takip edilmeli? Türkiye de yapılan bütün ölçümlemeler iki tespitin altını çiziyor. Pek çok üründe (B to B işler hariç) satın alma kararlarını kadınlar veriyor. Bu sadece bizim ülkemizde değil dünyanın her yerinde aynı. Sosyal ve kurumsal sorumlulukta olsun, sponsorlukta olsun ilgi alanlarının tespitinde ise ülkemiz ciddi bir farklılık gösteriyor. Mesela dünyanın pek çok ülkesinde çevreye karşı duyarlılık ilk sıralarda yer alırken bizde bu önemli konuya ilgi hayli alt sıralarda yer alıyor. Diğer ülkelerin tersine bizde eğitim ve sağlık açık ara ilk sırayı paylaşıyor. Z: Ekrandaki lüks yaşam tarzına ya da ürünlere ulaşamayan kesimler de var. Yaşanan küskünlükleri önlemek için neler yapılmalı? Bu aslında çok önemli bir mesele. Soru şöyle de sorulabilirdi: Bir kurum hangi koşullarda kendi ayağın ateş edebilir ya da kaş yapayım derken göz çıkarabilir? Burada iki alana dikkat çekmek yerinde olur: Önce yukarıdaki uyarılara; sonra hedef kitle ve sosyal paydaşlara ulaşmak için onlara uygun iletişim kanallarının seçimine. Örneğin, mayo reklamı yapacaksak muhafazakâr kesimlerin yaşadığı mahallerdeki billboardlara bikinili ve aşırı seksi reklamları koymamaya özen göstermek gibi. Çünkü iletişim kanallarının kontrolsüz kullanımı her zaman bir tehdit unsurudur.

17 16 haber Dünyaya teknoloji satıyoruz Vestel in savunma sektöründeki şirketlerinden AYESAŞ ın yeni tesisi, Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar ve Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Zorlu nun katılımıyla Ankara da açıldı. Zorlu, törende Savunma ve havacılık alanlarında dünyaya teknoloji ihraç etmekten gurur duyuyoruz diye konuştu. Vestel Şirketler Grubu ve ABD firması L3 Communications ortaklığı, Türk Savunma Sanayii nin öncü firmalarından Aydın Yazılım ve Elektronik Sanayi A.Ş. (AYE- SAŞ), 20. kuruluş yıldönümünü Ankara Sincan Organize Sanayi Bölgesi ndeki yeni üretim tesisinin açılışıyla kutladı. Milli Savunma Bakanı M. Vecdi Gönül, Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar ve savunma sektörünün önde gelen temsilcilerinin katıldığı açılışta, Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Zorlu ile AYESAŞ ve Vestel Savunma Genel Müdürü Aziz Sipahi ev sahipliğini üstlendi. Zorlu Grubu nun savunma sanayiinde iddialı olduğunu vurgulayan Ahmet Zorlu şöyle konuştu: Savunma sanayiine yönelik, yüksek teknolojiye sahip yazılım ve donanım çözümleri sağlıyoruz. Bugün bu şirketlerimizle savunma ve havacılık alanlarında dünyaya teknoloji ihraç etmekten büyük gurur duyuyoruz. Türk Silahlı Kuvvetleri nin teknolojik ihtiyaçlarını karşılayacak ve Türkiye nin savunma sanayiine katkı sağlayacak projeler üretmeyi hedefliyoruz. Amacımız, Silahlı Kuvvetlerimizin ihtiyaçlarının özgün ürünlerle yurtiçinden karşılanmasına katkıda bulunmak. Savunma sanayine hizmet amacıyla geliştirdikleri en önemli projelerden bir tanesinin insansız uçak olduğunu vurgulayan Zorlu, Vestel Savunma Grubu nun bugüne kadar teknolojiye yaptığı 30 milyon Dolar ı aşkın yatırımın büyük kısmı, Vestel in üretim ve Ar-Ge gücünün savunma alanına aktarıldığı bu projede kullanıldı. Türk mühendis kadromuzun altı yıllık çalışmasının ürünü olan insansız uçağın, Türk Silahlı Kuvvetleri ne teknolojik anlamda önemli fayda sağlayacağını umuyoruz dedi. İş hacmini beş yılda beşe katladık AYESAŞ ın iş hacminin, Zorlu Grubu na katıldığı 2005 yılından bu yana geçen 5 yılda 5 e katladığını hatırlatan Zorlu, AYESAŞ ın toplam iş hacminin yüzde 60 ını aşan bir kısmını ihracat oluşturuyor. İhracatın yüzde 90 ı ise ABD ye yapılıyor dedi. AYESAŞ ve Vestel Savunma Genel Müdürü Aziz Sipahi ise yaptığı konuşmada AYESAŞ ın 20. yılına savunma ve havacılık alanında birçok yeni ve uluslararası proje ile büyüyerek girdiğini vurgulayarak şunları söyledi: Dünya devleri ile çalışıyoruz Savunma ve havacılık alanlarında, komuta-kontrol sistemleri, aviyonik sistemler ile elektronik ve elektro-mekanik sistemlerin tasarım ve geliştirmesinden üretimine kadar geniş bir yelpazede ürün ve hizmet sunuyoruz. Özellikle aviyonik yazılım, yani güvenlik-kritik havacılık yazılımı alanında öncü konumdayız. Savunma sektörüne Türk Mobil Radar Kompleksi Projesi ile adım attığımız 1990 dan bu yana özgün ürünler ve yüksek teknolojiye sahip bir üretim altyapısı oluşturduk. Bugün ABD de üretilen hava platformlarının bir kısmında AYESAŞ ın ürettiği donanım ve yazılımlar kullanılıyor. AYESAŞ ın en büyük başarısı, yüksek kalite seviyesi ve müşteri odaklı yaklaşımı sayesinde uzun yıllardır Lockheed Martin, Boeing, GE, Sikorsky gibi dünya devi firmalar ile giderek artan hacimlerde iş yapıyor olması. F-35 te AYESAŞ imzası Sipahi, pilotlu son savaş uçağı olacağı öngörülen JSF (F-35) projesinde, AYESAŞ ın ABD li savunma firmalarıyla birlikte tasarladığı elektronik modüllerin kullanıldığını ve güvenlik kritik yazılımların geliştirildiğini belirterek şu bilgileri verdi: 21. yüzyılın uçağı olarak tanımlanan F-35, bugün alanında dünyanın en önemli projesi olarak kabul ediliyor. Türkiye, İngiltere, Hollanda, İtalya, Danimarka, Norveç, Avustralya, ABD ve Kanada projeyi ortak olarak yürütüyor. AYESAŞ, 20 yıl sürmesi planlanan bu projede, Türkiye den imzayı atan ilk şirketlerden biri olmuştur. Projede tek kaynak olarak 250 milyon Dolar lık iş hacmi bekliyoruz. Sipahi, AYESAŞ ın geleceğe yönelik temel hedefini ise şu şekilde dile getirdi: AYESAŞ, geliştirdiği özgün çözümler ile Türk Silahlı Kuvvetleri nin ihtiyaçlarının yurtiçinden karşılanmasına katkıda bulunan, özellikle Komuta Kontrol ve Aviyonik alanlarında hem Elektronik Sistemler tasarlayan ve üreten hem de Yazılım geliştiren, bölgemizin lider Savunma ve Havacılık şirketlerinden biri. AYESAŞ, Vestel Savunma Sanayi A.Ş. nin İnsansız Hava Araçları alanındaki gücünü de yanına alarak, Türk Savunma Sanayii nin gelişimi ve yurtdışına açılması için üzerine düşeni yapmaya bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da devam edecektir.

18 17 AYESAŞ hakkında AYESAŞ 1990 da Türkiye de Hava Savunma Sistemleri üzerinde çalışmak amacıyla kuruldu da ABD li L-3 Communications firması AYESAŞ ı bünyesine kattı. Zorlu Grubu 2005 yılında AYESAŞ ın yüzde 60 hissesini satın aldı. Yönetim ve Üretim Grubu, Sincan Organize Sanayi Bölgesi nde 14 bin metrekare kapalı alana kurulu üretim tesisinde, Yazılım ve Sistem Mühendisliği Grupları ise ODTÜ Teknokent te yer alıyor. AYESAŞ ın başlıca projeleri şunlar: 1.Türk Mobil Radar Kompleksleri (TMRC) Projesi AYESAŞ ın ilk projesi. Milli Hava Savunma sistemimizin de belkemiğini oluşturuyor yılları arasında gerçekleştirilen projede Komuta Kontrol Sistemlerinin yazılım, donanım ve entegrasyonuna yönelik edinilen geniş tecrübe, Radar Entegrasyonu ve Otomasyonu Projeleri, Radar Ağı Projesi, Uzun Ufuk, GENESİS, Otomatik Hedef Tespit ve Takip Sistemi gibi başka bazı projelerde yer alınmasını sağladı. 2. JSF (F-35) Projesi 21. yüzyılın uçağı olarak tanımlanan F-35, alanında, dünyanın en önemli projesi kabul ediliyor. Proje, aralarında Türkiye, İngiltere, Hollanda, İtalya, Danimarka, Norveç, Avustralya, ABD ve Kanada nun bulunduğu ülkeler tarafından ortaklaşa yürütüyor. Uçağın yazılımının ve elektronik kartlarının bir kısmı AYESAŞ tarafından sağlanıyor. 20 yılda tamamlanması planlanan bu proje için Türkiye den ilk imzayı AYESAŞ attı. Proje için AYESAŞ bünyesinde yaklaşık 12 milyon Dolar lık yatırım yapıldı. Proje devamlılığı için 5 milyon Dolar ek yatırım yapılması öngörülüyor. AYESAŞ, bu projeden, 20 yıla yakın sürede 250 milyon Dolar lık iş hacmi bekliyor. 3. Aviyonik Kablaj Projeleri Boeing ve Lockheed Martin gibi dünya devlerine, Nato-Awacs ve F-16 programlarında ürünler sağlıyor. 4. İnsansız Uçak Projesi AYESAŞ, Vestel Savunma Sanayi tarafından özgün olarak geliştirilen Taktik ve Mini İnsansız Hava Araçları Sistemlerinin, görev bilgisayarı ve yer kontrol istasyonunun yazılımlarının geliştirilmesinde yer alıyor.

19 18 çevre Kuş yaşamına saygılı bir santral Zorlu Enerji Grubu, Türkiye nin en büyük rüzgar santrali olan Gökçedağ RES te kuş gözlem çalışması yürütüyor. Amaç, santralin göçmen kuşlar üzerinde olumsuz bir etkisi olup olmadığını tespit etmek. Kapsamlı araştırmalar sonucunda ulaşılan bulgular sevindirici: Proje, göç yolları ve göçmen kuşlar açısından risk taşımıyor. Anadolu nun Avrupa ile Afrika arasındaki önemli kuş göç yolları üzerinde bulunması nedeniyle, özellikle rüzgar santrali yatırımlarının yer seçiminde kuş göçü ve önemli kuş alanları nın değerlendirilmesi büyük önem taşıyor. Bu nedenle Zorlu Enerji Grubu, Gökçedağ RES Projesi nin inşaat sahasında başlattığı ornitolojik izleme çalışması nı iki yıldır sürdürüyor. Geçtiğimiz yıl içerisinde başlatılan gözlemler, özellikle göç eden kuşlar için göç dönemleri olan ilkbahar ve sonbaharda yoğunlaştırıldı. Bununla birlikte proje alanı içinde yuvalayan kuşların ve dağ zirvelerini kullanan yırtıcı kuşların envanteri çıkarıldı. Sevindirici sonuçlar Kuş izleme çalışmalarının hem ilk hem de ikinci değerlendirme yılı sonunda sevindirici sonuçlara ulaşıldı: Proje alanı, ana göç yolunun (Belen göç darboğazı) 80 km. uzağında. Ayrıca göçmen kuşların uçuş rotalarının en yakını, santralin 50 km. güneyinden geçiyor. Santral sahası ve yakın habitatlarda yaşayan ve üreyen kuşların az da olsa inşaat faaliyetlerinden etkilendiği tahmin ediliyor. Ancak yaygın yayılış gösteren bu türlerin sayıca yüksek populasyonlar oluşturmadığı ve inşaat bitince bu alanlara geri dönecekleri de yapılan sayımlar sonucunda tespit edildi. Geçtiğimiz yıllarda ABD, İspanya ve Almanya daki bazı rüzgar santrallerinde yapılan araştırmalarda büyük çaplı kuş ölümleri tespit edilmiş, bu durum dünyanın konuya endişeyle yaklaşmasına ve gelişmiş ülkelerin kuş hareketlerini izleme çalışmalarına önem vermelerine neden olmuştu. Tüm faaliyetlerinde doğaya, kültüre ve insana saygıyı ön planda tutan Zorlu Enerji Grubu, Gökçedağ RES in hayata geçirilme aşamasında projenin kuşların doğal hayatına olumsuz etkisi olup olmadığını öğrenmek amacıyla bu alanda Türkiye nin önde gelen akademisyen ve uzmanlarından oluşan bir ekip oluşturarak, bölgede kapsamlı kuş gözlem araştırmalarını başlattı. Proje bölgesi; AB Kuşları Koruma Yönetmeliği, Habitatları ve Türleri Koruma Yönetmeliği, Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme (Ramsar Sözleşmesi), Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (Bern Sözleşmesi) gibi altında Türkiye nin de imzası bulunan uluslararası sözleşmeler yönünden değerlendirildiğinde kuş türleri açısından herhangi bir olumsuz etkiye rastlanmadı. Rüzgar türbinlerinin yerleşimi, kuzey-güney çizgisindeki göç yoluna dik şekilde olduğundan, BirdLife International ın 2005 te yayınladığı Rüzgar Terminalleri ve Kuşlar Bildirisi ndeki önerilere uygun. Zorlu Enerji Grubu Çevre Yönetimi Birimi, elde edilen olumlu sonuçlara rağmen, konuyla ilgili hassasiyetini daha da ileri götürerek 2010 yılında Turna (Grus grus) türü için ayrıca bir izleme çalışması gerçekleştirildi. Bu araştırmayla proje alanı üzerinden ve çevresinden geçen Turna sayısının, uluslararası kriterlerin belirlediği miktarın çok altında olduğu saptandı. Böylece Turna yla ilgili çekinceler de şimdilik ortadan kalktı. Rüzgar santrallerinin kuşlarla olan ilişkisini, Gökçedağ da iki yıl boyunca gözlemler gerçekleştiren Uzman Biyolog Kerem Ali Boyla ya sorduk:

20 19 Şahin - Buteo buteo Z: Göçmen kuşların Türkiye deki göç koridorları hangi bölgelerdedir? Türkiye Avrupa ve Afrika arasındaki göç yolları üzerindedir. Avrupa da yuvalayan şahin, kartal ve doğan gibi yırtıcı kuşlar ve leylekler kışlamak üzere Afrika ya giderler. Bu kuşlar göç sırasında denizlerin üzerinden geçemez ve kara köprülerini kullanırlar. İstanbul Boğazı, Çoruh Vadisi ve Antakya daki Belen Geçidi kuşların en yoğun kullandıkları darboğazlardır. Bunlar dışında Anadolu da çok sayıda küçük göç koridoru da vardır. Z: Biz rüzgar enerjisinin yeşil, çevreci bir enerji olduğunu düşünüyorduk. Oysa anladığımıza göre kuşlara zararlı olabiliyormuş. Sizce doğru mu bu? Rüzgar enerjisini diğer enerji üretimleriyle karşılaştırınca, çevresel etkilerinin yok denecek kadar az olduğunu biliyoruz. Ancak az da olsa olumsuz etkileri var. Kuşlar pervanelerin arasından geçmeye çalışırken çarparak ölüyorlar. Bazıları pervanelerden korkmadıkları için dönme alanının içinden geçiyor, bazen de siste ve gece karanlığında pervanelere çarpıyorlar. Z: Rüzgar santralleri kuşlar için ciddi bir tehlike oluşturuyor mu? Kuşlar pervaneleri görüp kaçmıyorlar mı? Ben de bu soruyu kendime soruyordum. Artık o kadar çok pervane var ki dünya üzerinde, kuşlar bu pervanelere alıştılar bile. Orada bir tehlike olmadığını biliyorlar ve kule, köprü, gökdelen benzeri yapılarda olduğu gibi yanlarında dolaşmaktan kaçınmıyorlar. Z: Kuşların rüzgar santrallerinden zarar görmemesi için nasıl önlemler alabiliriz? Öncelikli olarak rüzgar santrali yatırımcıları için lisanslar dağıtılırken alanların mutlaka kuş varlığı ve göçler açısından değerlendirilmesi gerekiyor. Yani sadece rüzgar olması, bir yere rüzgar santrali kurmak için kabul edilen tek kıstas olmamalı. Göç yolu üzerindeki alanlardan kaçınmak doğru olur. Daha sonra rüzgar santrali yapılacak hassas alanlarda gözlemler yapılabilir. Kuş varlığı ve göç yolları saptanabilir. Türbinleri göç yoluna dik şekilde yerleştirmek, pervanelerin uçlarını boyamak gibi önlemler almak da mümkün. Yatırımcıların kuş araştırmaları ve tedbirlerle ilgili çalışmaları bu alanda yetişmiş yaban hayatı uzmanları, ornitologlar ve biyologlarla yürütmesini öneriyorum. Son olarak alanda sürekli gözlem yaparak durumu izlemek de önemli. Z: Verdiğiniz bilgiler ve dünyamızın önemli doğal hazinelerden olan kuşların korunması için yaptıklarınıza teşekkür ederiz. Ben de Zorlu Enerji Grubu na Türkiye enerji sektörüne önemli bir örnek teşkil eden öncü çalışmaları ve duyarlılığı için bir doğa korumacı olarak çok teşekkür ederim. Biyolog Kerem Ali Boyla